La bazan tekston origine enkomputiligis Hamzeh Shafiee
Proksimuma verkojaro: 1984
Kreis la Esperantan tekston: Štimec
— Salut•o•n! Kiel vi?
— Vi ja sci•as, vi pov•as imag•i...
— Mi ne vid•is vi•n de tiom ... Mi sci•as, ke li ... ne plu...
— Ja, ja... Est•as mal•facil•e... Por iel el•turn•iĝ•i, mi eĉ verk•ad•as rakont•o•n pri tio.
— Tiam mi dev•os el•don•i ĝi•n.
Tiel, pro promes•o dum post•tag•mez•a re•vid•iĝ•o ĉe•kongres•a, kiom pro de•long•a sincer•a amik•ec•o kaj person•a aprec•o, mi el•don•as ĉi tiu•n premier•a•n libr•o•n de Spomenka Štimec, kon•at•a aktiv•ul•in•o (dek•kelk•o da PIF organiz•it•a•j, plur•a•j inter•naci•a•j jun•ul•ar•a•j event•o•j, kaj kaj kaj), agrabl•a ĵurnal•ist•in•o (re•foli•um•u vi•a•j•n jar•kolekt•o•j•n de Kontakt•o kaj de Herold•o, ekzempl•e) kaj nun — ho ve, pro mi•a kulp•o: ŝi cent•foj•e propon•is rezign•i, de•post tiu ĉe•kongres•a kapt•iĝ•o — lert•a verk•ist•in•o.
Lert•a, ĉar tre vigl•a, aŭtor•o por kiu ĉiu fraz•o est•as nov•a ĉef•verk•o, kiu dev•as propon•i al la leg•ant•o nov•a•j•n surpriz•o•j•n, nov•a•j•n sur•seĝ•a•j•n ek•salt•o•j•n, nov•a•j•n ekzalt•o•j•n. Kaj tamen sen•pretend•a, ke oni rajt•u ŝi•n leg•i en la trajn•o, en la ban•kuv•o (ĉu ebl•us kun Franc•is?), ĉe la tabl•o je la tri•a nokt•e post diboĉ•a vesper•o. Tamen, ne por en•dorm•iĝ•i en la lit•o: kiel ĉe la plej valor•a•j krim•roman•o•j, vi risk•us en•tut•e ne dorm•i por fin•leg•i la paper•a•n best•o•n, kiu•n vi entrepren•is.
Kaj tiam vi atend•os sen•pacienc•e, kiel mi, la du•a•n ŝi•a•n verk•o•n.
La repertuar•o
de l’ memor•o liz•iĝ•is: led•valiz•o,
kiu•n glum•ark•is tiam da hotel•o•j.
Jen rest•as nom•o•j, kiu•j•n
mi ne kuraĝ•as de•glu•i. Port•ist•o•j tio•n far•os,
nokt•a•j pord•gard•ant•o•j, taksi•ist•o•j.La repertuar•o•n de vi•a memor•o
vi mem don•is al mi, antaŭ vi•a for•ir•o.
En•est•is mult•a•j land•o•nom•o•j, la dat•o•j
de l’ rest•ad•o, kaj fin•e blank•a paĝ•o,
kun punkt•et•o•j tamen... kvazaŭ vi sugest•us,
se ebl•e, ĉu, “daŭr•ig•u”.La repertuar•o•n
de mi•a memor•o oni ne pov•as imag•i
dis•tranĉ•it•a de kling•o: ’st•as paper•foli•o
ne•divid•ebl•a, kun rest•aĵ•o•j
de stamp•o•j, kontuz•o•j, kelk•a•j sang•makul•o•j.
Ĝi ne est•is pasport•o, ankaŭ ne atest•o,
ke oni bon•e servut•is. Servut•ad•o,
aŭ esper•o pri ĝi, ankoraŭ est•us viv•o.
Eŭgen•o Mont•al•e nobel premi•it•o por literatur•o
traduk•o de Maŭr•o Nervi
Mi fart•is iom kiel uz•it•a glu•bend•o kiu•n oni klopod•as re•uz•i sed ĝi ne plu fiks•ten•is. Eĉ pli mal•bon•e — mi sent•is kiel oni dis•ŝir•as mi•n de la fon•o kun tut•a amas•o da polv•er•o•j kiu•j mal•help•as mi•n. — Kial vi permes•is? Kial vi las•is vi•n tiom glu•i? — malic•is iu voĉ•o en mi dum ni•a “ni” per•fort•e de•glu•iĝ•is al “li” kaj “mi”. Per•fort•e? Ne preciz•e. Mi bezon•is fort•o•n por el•glu•iĝ•i. Li ne. Aŭ li mult•e mal•pli.
Est•is vesper•o sen•kurent•a. Io mis•funkci•is, mi serĉ•is kandel•o•j•n tra mal•lum•o. Mi trov•is ili•n. Ankaŭ alumet•o•j•n. Li pez•e sid•is ĉe•tabl•e. Mi parol•is pri ne•grav•aĵ•o•j, sen•konjekt•e. Li prononc•is mi•a•n nom•o•n kaj mi las•is kandel•o•j•n kaj turn•is mi•n al li. Est•is io mal•trankvil•ig•a en li•a voĉ•o. Mi tuj kompren•is, terur•it•a. Sed mi ne vol•is kred•i. Mi ne em•is kompren•i.
Mi star•is en koridor•o dum li pren•is mantel•o•n. Mi rigard•is kiel li sur•met•as dekstr•a•n kaj post•e mal•dekstr•a•n manik•o•n. Mi vol•is ke buton•um•ad•o long•e daŭr•u. Ĝi est•is tre rapid•e fin•it•a. Nenia inter•ven•o. Li far•is du paŝ•o•j•n al mi kaj ĉirkaŭ•brak•is mi•n supr•aĵ•e. Kompren•ebl•e mi far•is tio•n kio est•as la plej hont•ind•a tiu•kaz•e: mi plor•is. Mi vid•is kiel du larm•gut•o•j en•fal•is
en la pelt•o•n de li•a jak•o — li rapid•e mal•glu•iĝ•is de mi kaj ek•ir•is grand•paŝ•e. La pord•o ferm•iĝ•is; mi aŭd•is li•a•j•n ŝu•o•j•n grinc•i, en•ir•pord•o•n mal•ferm•iĝ•i, ferm•iĝ•i. Mi sci•as kiel li marŝ•as laŭ voj•et•o antaŭ la dom•o kaj turn•as si•n kaj for•ir•as. For•ir•as.
Fakt•e, tiu vesper•o kun kandel•o•j ne ven•is subit•e. Mi jam kelk•a•n temp•o•n sent•is ke ni marŝ•as dekliv•o•n mal•supr•e•n. Kial? Kial en•tut•e ĉes•as rilat•o•j?
Mi memor•as Tolstoj. Tio•n pri feliĉ•a•j kaj mal•feliĉ•a•j famili•o•j. “Ĉiu feliĉ•a famili•o simil•as unu al ali•a. Ĉiu mal•feliĉ•a est•as mal•feliĉ•a laŭ si•a manier•o.”
— Nun vi•a vic•o por mal•feliĉ•o. Tio al ĉiu•j okaz•as!
— ĝeneral•ig•is tiu voĉ•o en mi kiu ĝu•is vund•ant•e. Bon•vol•u nur. Dekliv•o mal•supr•e•n.
Dum mont•o•grimp•ad•o mi eĉ ŝat•is tiu•n moment•o•n kiam mi sent•is puŝ•at•a mi•n gravit•e mal•supr•e•n. Se oni ŝat•as — est•as agrabl•a sent•o kur•i de mont•o•pint•o sub•e•n. Se oni ne ŝat•as, muskol•o•j oni•n dolor•ig•as pro klopod•o brems•i. Mi brems•is. Sed mi tamen mal•grimp•is.
Kio nun?
La dom•o plen•iĝ•is per silent•o, kiu ĉe•gorĝ•e prem•is. Kio nun? Kio nun? La mal•plen•a demand•o palp•serĉ•is savel•ir•ej•o•n.
— Re•ir•u kuir•ej•e•n! Komenc•u io•n far•i! — Iu el mi mild•e dikt•is ordon•o•j•n.
— Jen la kuir•ej•o, puŝ•u la pord•o•n. — Mi vid•is la vaz•ar•o•n mal•pur•a•n kaj vol•is ĝi•n lav•i. Sed subit•e mi ne plu kapabl•is star•i. La trist•o plen•ig•is mi•a•j•n maleol•o•j•n kaj mi dev•is sid•iĝ•i sur la plej proksim•a•n seĝ•o•n. Trans ĝi vak•is li•a mal•plen•a lok•o. Mi atend•is kelk•a•j•n moment•o•j•n. Antaŭ ol mi sufok•iĝ•is pro silent•o re•ven•is hejm•e•n la ironi•a voĉ•o kaj deklar•is solen•e: — Antaŭ•e•n al mal•feliĉ•o! — Vid•ant•e mi•n sid•i sen•mov•e, ĝi kompren•is, ke tiu solen•a ton•o est•as tamen tro•ig•o. Sed ĝi ne pardon•pet•is.
— Klopod•u mov•i la kap•o•n dekstr•e•n — mal•dekstr•e•n! — Mi far•is. Ne pro mi•a plezur•o sed por montr•i, ke mi prov•as kun•labor•i. Kaj ĝi kuraĝ•ig•is mi•n ĉes•i sid•i, kaj puŝ•is mi•n ĝis la lav•uj•o kun mal•pur•a•j teler•o•j.
Ĉe la renkont•iĝ•o kun li•a te•tas•o mi kapitulac•is. Aŭ ĉu tio est•is kapitulac•o de la voĉ•o?
Ĉu met•i mi•n en lit•o•n?
Ĉu telefon•i al iu amik•in•o?
La voĉ•o est•is tre bon•kondut•a. Mi kred•is antaŭ•e, ke ĝi nur ironi•o•n kon•as. Ĝi dens•ig•is mal•hel•o•n en mi•a ĉambr•o kaj sen•lac•e glat•ig•is lit•o•tuk•o•j•n batal•ant•e kun mi kontraŭ sen•dorm•o kaj mal•dorm•o. Ni rond•promen•is tra la ĉambr•o kaj trink•is akv•o•n kun•e. Maten•e ni ambaŭ hav•is viol•kolor•a•j•n ring•o•j•n ĉirkaŭ okul•o•j. Nur la mi•a•j est•is iom pli mal•hel•a•j.
Li lac•iĝ•is de ni•a kun•viv•ad•o. Mi ne. Jen la tut•a saĝ•aĵ•o. Mi•a etern•a kaj stult•a rev•o pri sam•temp•ec•o: dum li ... mi ... Dum li tajp•as si•a•j•n leter•o•j•n, mi lav•as pulover•o•n. Tiu “dum” subit•e efik•is dis•ig•e. Kaj kio•n mi vol•is? Ke li inter•romp•u la tajp•ad•o•n kaj ven•u tremp•i si•a•j•n man•o•j•n er mi•a lav•uj•o? Kvar man•o•j sub ŝaŭm•o. Jen est•as imag•o pri komun•a viv•o antaŭ ol ĝi komenc•iĝ•as.
Iu•n maten•o•n vek•iĝ•is fremd•ul•o sur mi•a kusen•o. Li•a kis•o en•penetr•is nur tra plej mal•dik•a tavol•o de mi•a haŭt•o. Li ek•mal•ĉe•est•is. Unu•e li komenc•is mal•aper•i tiel. Post•e li ankaŭ fizik•e for•ir•os.
Mi em•is ven•i hejm•e•n. Mi dum tiom long•a temp•o est•is sen•hejm•a. Ĉe la en•met•o de la ŝlos•il•o en•serur•e•n, mi jam sci•is, ke mi trov•os la dom•o•n mal•plen•a. Li dum la last•a temp•o em•is vag•i ie•n. Eĉ kiam li ĉe•est•is, li ne ĉe•est•is. Tiam la voĉ•o, por gaj•ig•i la vesper•o•n, lanĉ•is tiu•n diagnoz•o•n:
— Li ek•mal•ĉe•est•as! Ek•mal•ĉe•est•as! Vid•u kiel bel•a vort•o! Kvazaŭ aztek•a! — Mi dev•is rid•et•i pri la klopod•o•j de mi•a voĉ•et•o. Tio est•is kvazaŭ kares•prov•o. Sed ĝi•a sprit•aĵ•o mal•long•e daŭr•is. La trist•o kapabl•is re•invad•i:
— Kie mi fuŝ•is? — demand•as mi mi•a•n vizaĝ•o•n en•spegul•a•n. Kaj mi ne pov•as memor•i io•n ajn.
La fakt•o ke ni kun•viv•is tiom da tag•o•j ne ted•is mi•n. Ses jar•o•j al mi ne sufiĉ•is. Mi pov•us re•far•i sam•a•j•n vojaĝ•o•j•n kaj renkont•i kun li sam•a•j•n hom•o•j•n.
Ĉu al li ŝajn•is ke jam ĉio okaz•is? Ĉu li•n ĝen•as ke mi sci•as tro pri li? Mi per mi•a ne•vol•a sent•o por detal•o en•kap•ig•is scen•o•j•n el li•a infan•aĝ•o sam•e detal•riĉ•e kiel ĉiu•j•n ali•a•j•n li•a•j•n tra•viv•aĵ•o•j•n. Mi kon•is pli bon•e
ol li repertuar•o•n de li•a•j ŝerc•o•j kaj kapabl•is foj•e memor•ig•i li•n, dum est•is li•a vic•o por rakont•i. Ĉu tio est•as sign•o de dis•fal•o?
Foj•e ni parol•is pri unu•a•j am•o•j. Mi dev•is korekt•i li•n: pardon•u, vi trans•alt•is tiu•n japan•in•o•n. — Kiu•n japan•in•o•n? — Tiu•n kiam vi est•is soldat•o! — Fakt•e, vi prav•as. Mi dev•os baldaŭ demand•i vi•n kiel nom•iĝ•is hund•o de mi•a pra•av•in•o.
Ni rid•is. Tiu•moment•e tio ŝajn•is sprit•a. Nur post•e ĝi dolor•is. Mi simpl•e aŭskult•is dum li parol•is. Post•e kiam mi komenc•is divid•i mi•a•n viv•o•n de la li•a mi kompren•is kiom el li•a arkiv•o mi dev•as el•ĵet•i. Ŝajn•is al mi ke aŭtomat•e mi•a•j trezor•ej•o•j mal•plen•iĝ•as.
Kiam li for•ir•is li for•port•is nenio•n krom tajp•il•o. Kiam li ferm•is la pord•o•n post si, mi sent•is mi•n komplet•e pri•ŝtel•it•a.
Kial mi est•is pli el•ten•em•a ol li? Ĉu ĉar ni•a•n rilat•o•n antaŭ•is jar•o•j de sol•ec•o dum kiu•j mi akumul•is ne•el•ĉerp•ebl•a•n pacienc•o•n por kun•viv•ad•o?
Du•op•a viv•o kapabl•as est•i tre bel•a. Tio•n sci•as nur tiu•j kiu•j ankoraŭ ne hav•is ĝi•n. Aŭ jam ĝi•n perd•is.
Mi dum jar•o•j de per•korespond•a am•o tiom ĝoj•is pri la fakt•o, ke iam li•a dent•o•bros•o star•os ĉiu•tag•e apud la mi•a, ke tiu star•ad•o ankoraŭ post ses jar•o•j ne amar•ig•is mi•n.
Li est•is tuŝ•ebl•a ĉiu•tag•e. Post ses jar•o•j mi hav•is tro bon•a•n memor•o•n pri la temp•o, kiam mi nur vol•is, ke est•u tiel. La dezir•o ne el•uz•iĝ•is.
— Mi hav•as konscienc•riproĉ•o•j•n: mi ne plu am•as vi•n.
Mi aŭd•is tiu•n fraz•o•n. Mi ne vol•is kompren•i ĝi•n. Kiam li anonc•is el•loĝ•iĝ•o•n, mi•a korp•o jam est•is kramf•it•a etend•ant•e la fraz•o•n. Kiam ĝi fin•e est•is prononc•it•a, mi•a•j lip•o•j mal•facil•e de•glu•iĝ•is por dir•i “bon•e”. Ĉio ek•halt•is por•moment•e. Nur stult•a•j larm•o•j ek•rapid•is, humil•ig•e. Li met•is la man•o•n sur mi•a•j•n har•o•j•n. La tuŝ•o mild•ig•is, sed ne for•ig•is la amar•o•n.
Dum mult•a•j tag•o•j ni kun•e for•ir•ad•is el•dom•e. Mi sci•is, ke ven•os la tag•o, kiam mi hejm•e•n re•ven•os sol•a. Mi marŝ•is kontent•e apud li kaj etend•is mi•a•n man•o•n al li•a polm•o:
— Dum vi ankoraŭ ĉe•est•as!
— Sed vi sci•as, ke mi ne mal•aper•os por ĉiam. — Ĉu li anonc•is per tio, ke mi pov•us ĉiam kalkul•i je li? — Kalkul•i! Jen! kapt•is mi•n la voĉ•o sed mi ne em•is duel•i. For•ir•i egal•is al mal•aper•i. Por pli ol ĉiam. Mi rigard•is al li•a•j ŝu•o•j, por kaŝ•i mal•gaj•o•n. Ĝi tre mal•bon•e kaŝ•iĝ•is. Kiel am•o, sam•e. Kun rigard•o ĉe ŝu•o•j, mi klopod•is sprit•i:
— Plej trist•e sen vi est•os, ke mi ĉiam dev•os mem cir•i ŝu•o•j•n!
Ve, al tio mi plej facil•e adapt•iĝ•os.
Ĉio montr•iĝ•os mal•facil•a: kuŝ•i, marŝ•i, manĝ•i, pens•i.
Lit•o•mez•e mi kuŝ•is. Ge•a•j lit•o•j dis•kresk•as kiam unu el•loĝ•iĝ•as. Mi kuŝ•is diagonal•e kaj sent•is mi•n tut•e mal•grand•a. Konstant•e mi•n atak•is pens•o•j pri li•a en•loĝ•iĝ•o: li•a nigr•a vojaĝ•sak•o mal•ferm•it•a, li el•tir•as kamizol•o•j•n kej libr•o•j•n, mi mal•avar•e donac•as al li tir•kest•o•j•n kaj bret•o•j•n. Ĉe en•loĝ•iĝ•o, ĉu mi konsci•is tuj pri tio kiom li kontribu•is al la plen•o de mi•a lit•o? Mi sci•is tiam. Post•e tio mem•kompren•ebl•iĝ•is.
Poŝt•kest•o mi•a sam•e mal•plen•iĝ•is: mi skrib•is mult•e pli ol antaŭ•e. Kej mi ricev•is rapid•a•j•n respond•o•j•n. Sed leter•o•j kuŝ•is mez•e de poŝt•kest•o kiel mi mez•e de la ge•a lit•o. Unu sol•a mal•dik•a leter•o ĉiu•tag•e. Nenia kun•poŝt•aĵ•o tuŝ•as ĝi•n. Kaj antaŭ•e mi jam pens•is pri hav•ig•o de pli grand•a leter•kest•o. Li abomen•is kiam poŝt•ist•o mis•fald•is li•a•n “Monat•o•n”. Ni du abon•is du ekzempler•o•j•n de “Esperant•o”. Li leg•is la si•a•n vesper•e, ĉe si•a skrib•tabl•o, sub•lamp•e. Mi leg•is la mi•a•n en ban•kuv•o mal•sek•ig•ant•e ĝi•a•j•n rand•o•j•n aŭ fald•ad•is ĝi•n sen•kompat•e en plej grand•a•j tumult•o•jen•aŭtobus•e por pov•i kapt•i iu•n titol•o•n el ĝi•a•j paĝ•o•j. Kaj mi opini•is li•n har•fend•ul•o ĉar oni ne rajt•is met•i te•tas•o•n sur li•a•n ekzempler•o•n.
Mi vol•as sent•i ke mi viv•is kun tiu revu•o, eĉ se nur dum unu aŭtobus•a vojaĝ•o.
Li las•is al mi mi•a•n opini•o•n. Tio venk•is mi•n.
Vi viv•as kun ul•o el ali•a kultur•o — preleg•is mi al mi mem, admir•e kaj mal•admir•e. — Tem•as simpl•e pri ali•a ul•o! Li pov•us est•i sam•klas•an•o kaj tia. — Diferenc•o•j ven•as ĉar li est•as ali•a est•aĵ•o! — mi vok•is mi•n al toler•em•o ĉiu•okaz•e.
Kiam li juĝ•is pri libr•o•j, la diferenc•o inter ni frap•is mi•a•j•n orel•o•j•n. Post “Majstr•o de Kor•boj•a” li dir•is:
— Tiu libr•o est•as ver•e bon•a. Se vi hav•os okaz•o•n, leg•u ĝi•n!
Kiam mi vol•is rekomend•i al li io•n, mi est•is tut•e sen•kompromis•a:
— Tiu libr•o est•as mirakl•a! Vi dev•as leg•i ĝi•n!
Ĉe mi: “vi dev•as”; ĉe li “se vi hav•os okaz•o•n”.
Amik•in•o•j merg•it•a•j en ted•a•j ge•edz•ec•o•j envi•is mi•n, sen kon•i tiu•n diferenc•o•n inter ni. Ili envi•is mi•n ĉar mi viv•is apud mild•a kaj kler•a ul•o. Pri li•a ali•land•ec•o ili hav•is si•a•n opini•o•n kaj mi la mi•a•n. Mi ŝat•is ili•a•n envi•o•n. Ankaŭ mi pov•us envi•i mi•n pro li•a toler•em•o.
— Kiel kruel•a pens•o: ek•de nun viv•i sen ili•a envi•o! -en•ĵet•as la voĉ•o. — Ĉu ni kaŝ•u antaŭ amik•in•o•j, ke li for•ir•is?
Mi decid•is ne kaŝ•i la nov•aĵ•o•n. Aper•is eĉ la inklin•o bel•ig•i mi•a•j•n tag•o•j•n kun li antaŭ ge•amik•o•j. Kun et•a mir•o mi leg•is post•e, ke mult•a•j divorc•it•o•j far•as la sam•o•n.
Mi ne em•is al la konstat•o, ke mi am•is iu•n ajn. Mi ne am•is iu•n ajn. Kaj mi ne bezon•as ŝajn•bel•ig•i la tag•o•j•n kun li, ili ver•e est•is bel•a•j. Kaj tio, kio okaz•is, ver•e ne plu est•as for•pren•ebl•a de mi.
— Halt! — en•miks•iĝ•as la voĉ•o. — Aŭd•u la ton•o•n! Al mi ne neces•as propagand•i. Mi ja kun•viv•is ĉio•n. Ĝi okaz•is. Ĝi ne plu est•as for•pren•ebl•a, se vi vol•as tiel. Sed ankaŭ ne daŭr•ig•ebl•a.
La voĉ•o per plen•a fort•o tir•aĉ•is mi•n al real•o.
Mi vol•is ŝtop•i la orel•o•j•n per•vat•e.
La loĝ•ej•o vast•iĝ•is kiel ge•a lit•o. Ĝi ŝajn•as tro grand•a. La vest•aĵ•pend•ig•il•o en•koridor•a vak•as pro spac•o. Mi pend•ig•is tie tri mi•a•j•n jak•o•j•n por plen•ig•i ĝi•n. Ne ebl•as kaŝ•i mal•plen•o•n. Tio est•is mi•a•j jak•o•j. Mank•as al mi li•a mantel•o en•koridor•e kaj mi kapabl•as sen•konsol•e plor•i nokt•o•mez•e ĉar mank•as li•a mantel•o en•koridor•e.
La voĉ•o horor•is vid•ant•e si•a•n ironi•o•n sen•pov•a antaŭ mi•a mal•gaj•o.
Ĉiam mal•pli da poŝt•aĵ•o mi dev•as plu•send•i al li. Foj•e al•vag•as iu gazet•o, li•a•lingv•a. Mi foli•um•as en ĝi, kun strang•a sent•o de fremd•iĝ•o. Li•a•n lingv•o•n mi ek•lern•is. Fin•lern•is neniam. Mi sent•as kiel ĝi•a et•a sci•o el mi glit•as for. Mi sent•as mi•n for•puŝ•at•a. Tio ver•ŝajn•e aper•as ĉe plur•a•j in•o•j kiam edz•per•ant•o ĉes•as funkci•i: oni ne reg•as la ali•a•n lingv•o•n, sed oni sent•as si•n proksim•a al li•a kultur•o. Du•obl•a aparten•o. Du•obl•a mal•facil•aĵ•o redukt•iĝ•i al si mem. Al si•a land•o. Al si•a mond•o.
Foj•e, tamen, dum iu•j diskut•o•j, iu verv•e defend•as ĝeneral•ig•it•a•n opini•o•n pri li•a land•o. Mi em•as en•miks•iĝ•i, mi halt•ig•as mi•n.
Kio•n mi sci•as pri tio? “Mi•a eks•ul•o est•is tiu•land•an•o!” foj•e mi kapt•as mi•n kun tiu argument•o en•buŝ•e. Mi vol•as dir•i ke tio pez•as pli ol li•a opini•o. Mi ne dir•as.
Mi lern•is sen trist•o far•i tiu•j•n task•o•j•n kiu•j•n per silent•a labor•divid•o li dum jar•o•j far•is: pend•ig•i lav•it•a•j•n vest•aĵ•o•j•n, mal•plen•ig•i rub•aĵ•uj•o•n. Aĉet•um•i. Far•i maten•manĝ•o•n.
Aĉet•um•o iom tim•ig•is mi•n. Mi ĉiu•tag•e atend•is de babil•em•a•j vend•ist•in•o•j la demand•o•n pri la sinjor•o edz•o. — Ĉu li for•vojaĝ•is, ni jam de•long•e ne vid•is li•n?
Kio•n mi respond•u? Ke li for•vojaĝ•is? Ke li ne plu est•as tie ĉi? Mi vol•is hav•i prepar•it•a•n fraz•o•n por evit•i mi•a•n konfuz•iĝ•o•n. Bon•ŝanc•e, ĉiu el ili montr•iĝ•is tre ĝentil•a. Ĉu laŭ la rid•ind•e mal•grand•a kvant•o da pan•o kaj lakt•o kiu•j•n mi hav•ig•is ili ĉio•n kompren•is? Kaj silent•is pro vir•in•a solidar•ec•o?
Katarin•a dir•is, parol•ant•e pri unu•a•j jar•o•j de si•a ge•edz•ec•o:
— Kiam Martin for•vojaĝ•is por du semajn•o•j, mi pov•is far•i nenio•n. Mi star•is ĉe la fenestr•o kaj atend•is ke li re•ven•u.
Martin aŭskult•as ŝi•n rav•it•a pro la fraz•o pri kiu li nenio•n sci•is.
— Ĉu ver•e, Katarin•a?
Katarin•a, mi ankaŭ. Mi ankaŭ em•as al nenio, pov•as far•i nenio•n. Mi star•as ĉe fenestr•o kaj konsci•as ke mi pov•us star•i sen•fin•e: li ne plu aper•os.
Kiam Albert for•ir•is Han•a ne for•las•is si•a•n dom•o•n. Ŝi tim•is ke ŝi pov•us mal•traf•i li•a•n telefon•al•vok•o•n.
Nun mi jam lern•is ir•i al telefon•o sen pens•o pri li.
Sed dum la unu•a•j semajn•o•j, en la ofic•ej•o, mi tajp•is laŭt•e por kaŝ•i ke mi atend•as li•a•n al•vok•o•n. Telefon•o sonor•is. Tra mi flu•is esper•o. Foj•e est•is li. Voĉ•o sek•a kaj mal•proksim•a. Inform•o ne•grav•a. Demand•o “kiel vi fart•as”, banal•a kaj sen la plej et•a er•o de ver•a interes•iĝ•o. Mi respond•as “bon•e”. Mi est•as ĝentil•a. Mi re•met•as aŭskult•il•o•n kaj re•ven•as al mi•a sid•lok•o. Bru•o de tajp•ad•o. Mi•a•j orel•o•j daŭr•e aŭskult•as: ili bezon•as li•a•n telefon•al•vok•o•n kiu ne okaz•is. Post•e ili al•kutim•iĝ•os. Ankaŭ mi.
Mi ne em•is mal•glu•i ni•a•j•n nom•o•j•n de mi•a pord•o. Monat•o•j pas•as, li•a nom•o atend•as mi•n ĉe la en•ir•ej•o.
Li daŭr•e loĝ•as tie ĉi.
Iu•tag•e ven•is tut•a lavang•o de leter•o•j por ni. Mi sign•as la part•o•j•n de la leter•o por li kaj plu•send•as. Al mi•a part•o de la demand•o•j respond•as mi mem. Mi ted•iĝ•as de klar•ig•o•j ke li est•as for. Ĉu mi pres•ig•u mal•ge•edz•iĝ•a•n inform•o•n: Ni ne plu kun•loĝ•as. Ni•a•j nov•a•j adres•o•j: ...
Mi ne far•as.
Komenc•e mi hav•is la kred•o•n ke li•a for•ir•o nul•iĝ•os, se mi rakont•os pri ĝi al iu•j ge•amik•o•j. Mi pens•is kiam mi fin•parol•os kio okaz•is, ke ĉio ŝanĝ•iĝ•os kaj renvers•os la stat•o•n.
Mi rakont•is atent•em•e. Oni aŭskult•is mi•n detal•e. Kaj klopod•is dir•i io•n mild•ig•a•n. Sed mi sent•is ke per mi•a dir•o nenio ŝanĝ•iĝ•is. Neniu est•is mirakl•ist•o — nenio okaz•is. Mal•e — li•a for•ir•o far•iĝ•is per ĉiu nov•a renkont•iĝ•o kun ge•amik•o•j pli real•a. Ju mal•pli da hom•o•j sci•is ke li est•as for — des pli proksim•a al mi li est•is. Ju pli mi inform•ad•is des pli for li for•ir•ad•is. Mi sent•is tio•n — Kaj se vi est•us dir•int•a al neniu, li est•us ankoraŭ kun vi! — malic•e amuz•iĝ•is la voĉ•o.
Mi kred•as ke pli sufer•as tiu•j kiu•j silent•as. Mi decid•is ne silent•i. Komenc•e mi ŝat•is konversaci•i nur kun tiu•j kiu•j asert•ad•is ke li re•ven•os. Kiel balzam•a•j opini•o•j! Ankaŭ mi ŝat•is kred•i tio•n.
Foj•e li invit•is mi•n al tag•manĝ•o. Ni manĝ•is en ĉeĥ•a restoraci•o past•aĵ•o•j•n kiu•j•n ni ŝat•is. Li kon•as mi•a•j•n ŝat•o•j•n.
Fin•e mi demand•is:
Ĉu mi rajt•as trink•i unu glut•o•n el vi•a kaf•o?
Mi ne ŝat•is kaf•o•n. Mi ŝat•is ĝi•a•n odor•o•n. Kutim•e mi ricev•is unu trink•pren•o•n el li•a tas•o por gust•um•i ĝi•n.
Foj•e li ted•iĝ•is de mi•a•j pri•ŝtel•o•j kaj serv•is por mi apart•e trink•et•o•n fund•e de la plej mal•grand•a tas•o. Kiam li ek•apart•ig•is mi•a•n glut•o•n, mi ankoraŭ ne konjekt•is, ke per tio ni komenc•os definitiv•e trink•i el du tas•o•j. Klar•a mesaĝ•o kiel ĉe re•don•it•a ring•o. Sed mi prefer•is ĉiam vid•i nur tio•n kio al mi konven•is. Kun kaf•odor•o sub•naz•e mi kuraĝ•is demand•i:
— Ĉu vi nun est•as pli feliĉ•a? — Mi volont•e tio•n sci•us.
— Est•as por mi pli bon•e tiel.
Mi kap•jes•is re•met•ant•e li•a•n tas•o•n antaŭ li•n. Almenaŭ unu el ni fart•u pli bon•e. Just•e.
Dis•iĝ•o•j post•tag•manĝ•a•j est•is por mi plej strang•a•j. Li dir•is “ĝis” kaj for•ir•is. Kaj antaŭ ol li turn•is si•n for, mi re•paŝ•is rapid•e por kontribu•i al la distanc•o inter ni kaj kamufl•i, ke mi star•is tie, atend•ant•e kis•o•n adiaŭ•a•n. Per mank•o de tuŝ•o•j ĉe•renkont•iĝ•a•j, mi konsci•is kiom for li jam de mi est•is. Neniu inĝenier•o pov•us plu inter ni du pont•o•n re•konstru•i. Iu leter•o flat•is konsol•prov•e: “Ĉu li io•n preciz•ig•is? Mi ne kompren•as — trezor•o•j•n oni ne for•ĵet•as sed gard•as.” — Trezor•o est•as evident•e vi! Do, trezor•o, bon•vol•u plen•e ĝu•i en vi — tut•e je la dispon•o de si mem!
Nur post•e mi kompren•is kiom da hom•o•j kon•is
ni•n. Ĉu ankaŭ li•n oni tiom oft•e halt•ig•as demand•ant•e pri mi? Kaj kio•n li respond•as? Ĉu li dir•as la ver•o•n? Aŭ ĉu li nebul•e respond•as?
Leter•o•j de ni•a•j ge•amik•o•j plu•e re•maĉ•ad•is la tem•o•n. Mi sol•a dev•is kontraŭ•star•i la lavang•o•n de demand•o•j plej banal•a•j.
— Kiel fart•as Jan ?
— Dank•o•n, bon•e. Li tus•is iom ĉi-printemp•e, sed tio pas•is.
— Kial tiu en•ĵet•o pri tus•o? — sever•e en•ĵet•is la voĉ•o. — Ĉu por montr•i aparten•o•n: ĉu vi ŝat•us te•o•n kun miel•o? Mi pens•as ke vi dev•us kontrol•i vi•n pro tiu gorĝ•o. — Jes, mi far•as, se ĝi ne ĉes•os. Sed tio ŝajn•as ne•grav•a. — Jes sed ĝi tre long•e daŭr•as.
La voĉ•o sen•mank•e re•vok•is la konversaci•o•n. Mi sci•is, kio nun sekv•os. Nun la voĉ•o dir•os, ke mi•n ĝen•is tiu etern•a tus•ad•o tra la dom•o. Ĝen•is. — Do, bon•vol•u, nun ĝu•u la silent•o•n.
— Do, bon•vol•u nun ĝu•i la silent•o•n! Neniu plu tus•as en vi•a dom•o — dir•is ver•e la voĉ•o kaj por mi est•is nur et•a la konsol•o, ke mi diven•is ĝi•a•n fraz•o•n.
En aŭtobus•o:
— Kiel fart•as Jan?
— Dank•o•n, bon•e.
— Kie vi feri•os?
— Mi kongres•os. Li, mi ne sci•as. Ni ne plu est•as par•o.
— Tre bon•e! — kuraĝ•ig•is mi•n la voĉ•o flustr•e. — Rapid•e serĉ•u nun nov•a•n tem•o•n por kaŝ•i, ke vi embaras•iĝ•is.
— Kaj ĉe vi? Ĉu ĉio en ord•o? — re•ir•is mi al oficial•a konversaci•o.
— Mal•bon•e! — koler•is la voĉ•o. — Ek•est•is tro long•a silent•o inter “Ni ne plu est•as par•o” kaj “Kaj ĉe vi?”
— Kompren•ebl•e, ĉar mi aŭskult•is vi•a•n koment•o•n, anstataŭ tuj parol•i mem. Est•ont•e ne en•miks•iĝ•u! — batal•as mi kontraŭ mi•a voĉ•o, rid•et•ant•e pri la respond•o de mi•a kun•parol•ant•o.
— Salut•o•n, kio•n far•as la ul•o?
— Li for•las•is mi•n.
— Kio•n vi rakont•ad•as? Ĉu vi ek•kverel•is? Tio al ĉiu•j okaz•as. Kaj tio rapid•e pas•as! — saĝ•um•as la viv•spert•ul•o.
— Ni ne kverel•is. Li for•ir•is, inform•as mi serioz•ton•e. Mi•a decid•a respond•o tranĉ•as konversaci•o•n kaj optimism•o•n de la kun•parol•ant•o.
Kiam mi for•ir•as de li, post•kur•ant•e mi•a•n aŭtobus•o•n, la voĉ•o kuraĝ•as gratul•i al mi: — Bon•eg•e! Tia•n mi vi•n ŝat•as. Sen er•o da sentimental•ec•o! Ja ni venk•os!
— Vi vid•as, ke mi klopod•as — dir•as mi el•ĉerp•it•e al la voĉ•o, sed jam nov•a kun•parol•ant•o aper•as. Neces•as rapid•e ripar•i la melankoli•a•n mask•o•n de la vizaĝ•o.
— He, kiom long•e ni ne vid•is vi•n! Vi kaj Jan jam de monat•o•j ne aper•is ĉe ni. Ĉu vi ne pov•us sekv•ont•semajn•e?
— Mi ebl•e. Pri li mi dub•as. Ni ne plu est•as kun•e.
— Pardon•u, mi nenio•n sci•is.
— Ankaŭ mi ne — dir•as mi sen•kulp•ig•e.
— Ĉu vi des pli ne ŝat•us? ...
Des pli. Foj•e mi eĉ ŝat•is tiu•n amik•a•n zorg•o•n pri mi. Precip•e kiam li•a•j amik•o•j ven•is, preter•pas•e. Ili asert•is, ke ili jam plur•foj•e klopod•is en•salt•i, sed ĉiam la pord•o ŝlos•it•a. Mi konfes•as, ke mi mal•oft•e est•as hejm•e. Mi ne konfes•as, ke mi tim•et•as sid•i nur silent•e apud mi•a skrib•o•tabl•o.
Kiel fart•as Jan ?
De•pend•as mi•a respond•o. Se mis•humor•a, mi simpl•e trans•pren•as salut•o•j•n kaj asert•as ke li telefon•os. Kun rid•et•o, art•e•far•it•a. Kun•parol•ant•o kompren•u. Sed li ne konjekt•as.
Foj•e mi dir•as, kun preskaŭ ver•a gaj•o:
— Ho, ne plu demand•u mi•n pri li, li est•as kun ali•a in•o.
— Ne mal•bon•e! — dir•as la voĉ•o post•e. — La gaj•o ŝajn•is iom super•flu•a.
— Sed ĝi ven•is nur tiel, ne•atend•it•e!
— Ĉu vi vid•as nun? — kaj kiam mi asert•is, ke ĝi re•ven•os, vi pret•is murd•i mi•n.
Mi ne vol•as, ke la voĉ•o prav•u. La gaj•o mal•aper•as.
Por dev•i dir•i nenio•n plu mi trans•ir•as la strat•o•n antaŭ la sekv•ont•a kon•at•ul•o.
Li telefon•is antaŭ kelk•a•j tag•o•j:
“Mi aŭd•is en vi•a ofic•ej•o ke vi est•as mal•san•a.” “Jes, de antaŭ du tag•o•j.”
“Mi pens•is ebl•e pro menstru•o.”
“Ne, est•as io strang•a ĉe kap•o kaj kol•o. Mi mal•facil•e mov•iĝ•as. Ebl•e pro tra•blov•o.”
Li•a•j fraz•o•j kaskad•as sen trans•ir•i la rand•o•n de ĝentil•ec•o.
Kiam iu ajn amik•o telefon•as li met•as pli da varm•o al si•a bon•dezir•o pri re•san•iĝ•o ol li. Kial tia fremd•ul•o rajt•as uz•i la vort•o•n pri mi•a menstru•o?
Eĉ ne la plej et•a propon•o ven•i vid•i mi•n.
— Kompren•ebl•e, oni ja divorc•as, por ne dev•i rigard•i unu la ali•a•n — instru•is la voĉ•o malic•e.
— Tamen, ek•de kiam li for•ir•is, li ven•is nur unu foj•o•n.
— Jes, ĉar vi humil•iĝ•is, kaj li ne vol•is est•i mal•ĝentil•a. Vi pet•is li•n, ke li ven•u.
— Jes, sed mi pent•is tuj post•e — korekt•is mi la voĉ•o•n. — El mi simpl•e el•flug•is la demand•o: “Ĉu vi ven•os?” Mi ek•hont•is, tuj kiam mi aŭd•is, ke ĝi est•as prononc•it•a.
— Kar•a mi•a, pro tiu stult•aĵ•o nek mal•san•o nek trist•o pov•as sen•kulp•ig•i vi•n. Pri li•a nov•a in•o ni jam konjekt•is. Kial vol•i ke li help•u al vi? Li ne help•os plu. Li far•is si•a•n decid•o•n, li for•ir•is.
La diabl•a saĝ•o de la voĉ•o. Est•is ĝust•e tiel.
Mi•a demand•o “Ĉu vi pov•us ven•i?” sen•pri•pens•e el•fuĝ•is el mi•a buŝ•o, kvazaŭ el kaĝ•o. Dum tag•o•j mi ten•is ĝi•n ŝlos•it•a.
Li respond•is, ke li pov•us ven•i dum unu hor•o. Se tio konven•us al mi. Ĉar post•e li hav•as si•n•dev•ig•o•n. Konven•o kaj si•n•dev•ig•o est•is nuanc•o•j el li•a nov•a vort•trezor•o. Si•n•dev•ig•o est•is ŝi.
Li ver•e ven•is. Li ne uz•is si•a•n ŝlos•il•o•n. Li sonor•ig•is. En la dom•o jam trov•iĝ•is iu•j ge•amik•o•j, ven•int•a•j kontrol•i ĉu mi io•n bezon•as.
Vid•int•a•j ke li aper•is, ili tuj re•tir•iĝ•is. Ili kred•is mi•n en bon•a•j man•o•j. Eks•bon•a•j.
Kio•n li pov•us far•i!
— Te•o•n. Kamomil•a•n. Mi nenio•n manĝ•is hodiaŭ. Li al•port•is te•o•n.
Mi per ambaŭ man•o•j kapt•is la tas•o•n por tut•e kovr•i spur•o•j•n de li•a•j fingr•o•j. Mi bezon•is tuŝ•o•n por re•san•iĝ•i. Li rigard•is al ali•a flank•o por ne dev•i vid•i tio•n.
— Ĉu vi pov•us io•n manĝ•i? — li ĝentil•is.
— Mi ŝat•us manĝ•i pat•kuk•o•j•n. Tiu•j•n vi jam tiom long•e ne far•is por mi.
— Ĉu ver•e vi pov•us nun manĝ•i pat•kuk•o•j•n?
— Ver•e, se ne est•as tro komplik•e nun far•i ili•n.
— Mi pov•us. Je la sep•a mi dev•as for.
Mi sci•is. La si•n•dev•ig•o.
Pat•kuk•o•j ne est•is bon•a•j nun por mi•a stomak•o. Sed tio kio•n mi pet•is ne est•is pat•kuk•o. Tio est•is memor•o. Hejm•o ni•a. Li•a ĉef•a plad•o por dimanĉ•a•j maten•manĝ•o•j kiam neniu rapid•is. Ekzist•is normal•a•j maten•manĝ•o•j kaj special•a•j. Li pri•zorg•is ambaŭ. Ĉe dimanĉ•a•j Pat•kuk•o•j ingredienc•is sek•ig•it•a•j vin•ber•o•j kaj arakid•o•j.
Ni divid•is ni•a•j•n special•aĵ•o•j•n. Mi far•is la mi•a•j•n, li la si•a•j•n. Mi neniam prov•is unu el li•a•j recept•o•j. Ankaŭ li ne kuir•is laŭ la mi•a•j. Nur ĉe la fin•o. Tiam li jam for•ir•ad•is. Mi far•is baklav•o•n, li vol•is lern•i kiel oni far•as tio•n. Mi klar•ig•is, muel•ant•e nuks•o•j•n.
Ĉu mi rajt•us mem far•i unu tavol•o•n?
Li rajt•is.
La pat•kuk•o•j•n li al•port•as al la lit•o. Li hav•as embaras•at•a•n vizaĝ•o•n. Iu sonor•ig•as. Nov•a•j vizit•ant•o•j ven•ant•a•j vid•i mi•n. Li al•port•as teler•o•j•n por ili, divid•as pat•kuk•o•j•n kaj profit•as ili•a•n ĉe•est•o•n por rapid•e adiaŭ•i.
Mi dir•as "ĝis" kaj re•turn•as mi•n al vizit•ant•o•j por kaŝ•i mi•a•n trist•o•n per mult•a•j fraz•o•j kiu•j nenio•n dir•as.
Mi lern•as redukt•iĝ•i al mi mem. Mal•al•log•a lecion•o, sed mi bon•e progres•as. Mi klopod•as divid•i mi•a•j•n tag•o•j•n kun ali•a•j tiel kiel mi antaŭ•e divid•is ili•n kun li. Fuŝ•a manier•o sen•de•pend•iĝ•i!
Li mank•as. Tio est•as la ĉef•a sent•o kiu•n mi klopod•as ĉiel kamufl•i. Kiam ek•mank•as la kurent•o, nur tiam mi konsci•as pri la nombr•o de aparat•o•j kiu•j ĝi•n uz•as. Ebl•as sen kurent•o, ver•e. Sed kiam kandel•o•j ek•brul•as, mi apenaŭ pov•as far•i afer•o•j•n kiu•j•n mi far•is ĉe la elektr•a lum•o.
Se juĝ•i laŭ la grad•o de trist•ec•o, kiu mi•n re•e invad•is, tiu hom•o ver•e por ĉiam for•ir•is. Se mi•a am•o est•as tia, kia ĝi dev•us est•i — li re•ven•os. — spekulaci•is iu pec•et•o en mi ankoraŭ esper•plen•e. Tio est•us just•a.
— Jes, jes. Kiel kon•at•e, en la mond•o nur mal•just•aĵ•o•j okaz•as — inter•ven•is rapid•e la voĉ•o. — Kaj el•fos•u, diabl•e, de ie ankoraŭ iom da dign•ec•o! Ne montr•u al li; kiom li signif•is en vi•a et•a viv•o.
Kiel simpl•e ŝajn•as ek•am•i kaj ek•kun•loĝ•i. Kelk•a•j ĉirkaŭ•brak•o•j, kelk•a•j divid•it•a•j tag•o•j. Oni tiom rapid•e
al•kutim•iĝ•as al du•op•o. Kaj baldaŭ aŭd•iĝ•as: ne las•u mal•pur•a•j•n ŝu•o•j•n ie ajn. Kaj por mal•konstru•i ĉio•n neces•as nun tiom•a fort•o! Kaj temp•o.
Dum kelk•a•j hor•o•j mi normal•e funkci•as. Tiam ven•as ond•o de am•o — mi pov•us sufok•iĝ•i.
— Trankvil•iĝ•u! Nun plej grav•as tra•viv•i! Ne las•u vi•n detru•iĝ•i de trist•ec•o! Ekzist•as tiom da afer•o•j en la mond•o kiu•j ne sukces•is!
— Sed eĉ la mi•a ne sukces•is! — ve•as mi sincer•e al mi•a voĉ•o konsol•pet•e.
— Mi foj•e fart•as kvazaŭ en abism•o al kiu mi erar•e en•fal•is. Help•o•n! — vok•as mi sub•e jam tut•e raŭk•a, sed neniu mi•n aŭd•as.
La voĉ•o aŭskult•as mi•n hodiaŭ aprob•e kaj nek re•bat•as nek nom•as mi•n stult•a.
Nokt•e mi vek•iĝ•as pro io. Est•as ĝi la mal•feliĉ•sent•o. Mi kovr•as mi•n vesper•e per tro da kovr•il•o•j ĉar mi trem•as en•ir•ant•e la vast•o•n de la lit•o. Post•e la kovr•il•o•j ek•pez•as.
Mi mov•iĝ•as al tiu flank•o kie antaŭ•e ebl•is renkont•i li•a•n korp•o•n. Nokt•e mi ĉiam pli glit•as tiu•direkt•e•n. Nenia korp•o mi•n halt•ig•as. Mi glit•as ĝis la rand•o. Feliĉ•e, la lit•o est•as bar•it•a kvazaŭ infan•a. El la lit•o mi ne pov•as el•fal•i. Nur el la viv•o.
Per li mi aliel part•o•pren•is en la viv•o. Sol•ec•o ne est•as mal•facil•a. Sen-li-est•i est•as mal•facil•e.
Mi kuŝ•as nokt•e mal•dorn•a, serĉ•ant•e la plej bon•a•n pozici•o•n por mi•a•j pens•o•j. Mi pens•as pri nub•o•j vojaĝ•ant•a•j. Mi•a sopir•o vesper•a al li lev•iĝ•as alt•e•n kaj perd•iĝ•as. En ocean•o de plej divers•a•j energi•o•j ĝi est•as de ne•bezon•at•a ŝtof•o.
Spir•u profund•e•n!
Mal•streĉ•u muskol•o•j•n!
Pens•u pri io bel•a!
Mi ne pov•as.
Van•e est•as cit•at•a•j help•ordon•o•j por sav•iĝ•o•j.
Mi ne pov•as spir•i profund•e.
Mi ne kapabl•as mal•streĉ•i muskol•o•j•n.
Mi ne pov•as memor•i pri io bel•a.
Tamen:
Foj•e mi ne pov•is dorm•i. Li spir•is apud mi profund•e. Mi toler•is tio•n io•n da temp•o, tiam envi•o ne permes•is pli las•i li•n en trankvil•o:
— Mi ne pov•as dorm•i! mi puŝ•et•is li•n sen•kompat•e.
— Kio okaz•is?
Mi kuŝ•iĝ•is ĉe li•a ŝultr•o. Tie mi ŝat•is ĉiu•vesper•e fin•i mi•a•n tag•o•n. Iam dum en•dorm•iĝ•o mi el•ŝtel•iĝ•is el la ripoz•ej•o.
— Ĉu vi far•is spir•ekzerc•o•j•n?
— Ĉu vi far•is muskol•ekzerc•o•j•n?
— Rakont•u io•n! — mi ve•is.
Li pret•is. Mi ferm•is okul•o•j•n.
Foj•e viv•is iu antilop•o. Kiam ĉiu•j li•a•j amik•in•o•j en•dorm•iĝ•is, li daŭr•e salt•ad•is kaj kuret•is.
— Oni ne dir•as “li” por antilop•o.
— Bon•e.
— Ĉiu•j ĝi•a•j amik•in•o•j jam en•dorm•iĝ•is, nur ĝi daŭr•e vigl•is. Tiam aper•is ĝi•a amik•o elefant•o: kar•a antilop•o, dir•is ĝi. Ĉu vi ne vid•as ke nokt•iĝ•is? Ĉio trankvil•iĝ•is, ĉiu•j en•dorm•iĝ•is, nur vi daŭr•e bru•as. Ĉu vi ne vid•as stel•o•j•n? Far•u vi•a•n kuŝ•ej•o•n kaj pens•u pri ili.
La antilop•o ir•is al la kuŝ•ej•o kaj klin•is rekt•iĝ•int•a•j•n herb•o•j•n.
Ĝi fleks•is genu•o•j•n rigard•ant•e al mal•hel•a herb•nest•o. Ĉu pro stel•o•j la herb•ej•o bril•et•is? Ĝi klin•is la kap•o•n kaj etend•is ĝi•n mal•rapid•e al ...
Maten•e mi vek•iĝ•is tut•e gaj•a.
— Kiel fin•iĝ•is la rakont•o pri la antilop•o?
Li ŝmir•as buter•o•n sur pan•tranĉ•o•n.
— Ĉu vi sci•as ke ĝi esenc•e est•as mal•bon•a en•dorm•ig•il•o? Mi ne sci•as kiel aspekt•as tiu best•o preciz•e. Kaj mi ne pov•as imag•i ĝi•a•j•n okul•har•o•j•n. Kaj tiu elefant•o! Ĉu ne ŝajn•as iom kontraŭ•logik•e?
— Mi sci•is ke mi erar•is. Est•us est•int•e pli bon•e se mi pren•us erinac•o•n kiu ne pov•is dorm•i. Sed mi nenio•n pov•is memor•i kiam vi vek•is mi•n subit•e. Sed ĝi efik•is, ĉu ne?
— Kaj kiel ĝi fin•iĝ•as, efektiv•e?
— Kio•n vi memor•as?
Mi rakont•as al li. Mi ricev•is impres•o•n ke li en•dorm•iĝ•is eĉ pli fru•e ol mi. Ni rid•as. Mi kis•as li•n, li•a•j lip•o•j glu•iĝ•as de miel•o.
Nun, nokt•e, mi rakont•as al mi la rakont•o•n pri ne•dorm•em•a antilop•o je la tri•a kaj du•dek. Je la kvar•a kaj kvin•dek mi rakont•as ĝi•n en di•o-sci•as-kia versi•o. Mi imag•as ĉiu•n herb•et•o•n en la nest•a kuŝ•ej•o. Tio ne help•as. Mank•as ĉirkaŭ•brak•o.
Aŭt•o•j ek•mov•iĝ•as dom•proksim•e. Maten•o. Mank•as ĉirkaŭ•brak•o.
Iu obstin•a larm•o komenc•as kompat•i ĉiu•j•n post•viv•ant•a•j•n antilop•o•j•n de la ter•glob•o kiu•j ĉi-nokt•e ne pov•is en•dorm•iĝ•i
Iam mez•e de ni•a am•o ni ir•is sabat•e aĉet•um•i. Mez•e de ni•a am•o! Nun mi sci•as ke est•is mez•e ĉar la fin•o est•as kon•at•a. Mez•o est•as sufiĉ•e for de la unu•a tuŝ•o. Kaj la last•a•n oni eĉ imag•i ne pov•as. Ni loĝ•is li•a•land•e tiu•temp•e. Mi est•is dom•mastr•in•o dum kelk•a•j monat•o•j. Mi ĝoj•is las•i mi•a•n labor•o•n hejm•e kaj est•i dom•mastr•in•o. Mi star•is ĉe la vitr•a pord•o kiam li for•ir•is maten•e, sur•bicikl•e. Ĉe la ali•a fenestr•o mi pov•is vid•i li•n ankoraŭ foj•e preter•pas•ant•a. Tiam li est•is for. Por la tut•a tag•o. Ŝajn•is long•a la atend•ad•o. La grinc•ad•o•n de la bicikl•o mi pov•is aŭd•i ankoraŭ io•n da temp•o. Tiam de li rest•is nur et•a bicikl•a spur•o en•sabl•e.
Al mi ŝajn•is ke li•a•land•e oni tre mult•e labor•as. Tre long•e. Mi plen•ig•ad•is la tag•o•n per leg•ad•o. Per skrib•ad•o de leter•o•j. Grav•a er•o est•is vizit•o al poŝt•kest•o. La poŝt•kest•o•j de ni kaj najbar•o•j star•is sub•e ĉe la ĉef•a voj•o. Mi promen•is ĉiu•tag•e esper•plen•e al ĝi mal•rapid•e kaj ekscit•it•e. Per nervoz•a mov•o mi mal•ferm•is la kest•et•o•n. Jes, est•as io en•e! Mi ne vol•is leg•i leter•o•n en la plen•a aer•o sed kur•is kun ĝi al la dom•o kaj vor•is ĝi•n per•okul•e. Mi pov•is salt•i sur unu krur•o pro ĝoj•o. Aŭ mi pret•is dis•ŝir•i ĝi•n, se ĝi ne plaĉ•is al mi. Sed mi atend•is la vesper•o•n, por divid•i ĝi•n kun Jan.
Leter•o•j — la konsist•ig•a viv•part•o de esperant•ist•o•j. De Zamenhof oni skrib•as leter•o•j•n, dev•ant•e komunik•i io•n grav•a•n al iu trans•lim•e. Mi vid•is tiu•n aŭtograf•a•n poŝt•kart•o•n en la budapeŝt•a bibliotek•o: Zamenhof inform•as iu•n “ke li la mon•o•n ne ricev•is”. Mi•n konstant•e prem•as tiu leter•bezon•o: ĉiam iu mank•as. Kiam ni loĝ•is en mi•a land•o li pas•ig•is semajn•fin•o•j•n skrib•ant•e leter•o•j•n al si•a hejm•o. Kiam ni ven•is al ĉi tiu
lok•o ni ŝarĝ•as poŝt•ist•o•j•n pro klopod•o divid•i ĉio•n kun tiu•j kiu•j rest•is ie ali•e. Eĉ ĉe kongres•o•j kiam tiom da ge•amik•o•j kun•est•ad•is, ĉiam trov•iĝ•as iu•j kiu•j ne ven•is. Kaj ĝust•e al tiu•j oni vol•as io•n dir•i. Almenaŭ salut•o•n.
Mi akcept•is est•i ĉiam ie inter: dank•ant•a pro pas•int•a vizit•o kaj plan•ant•a la nov•a•n. Bedaŭr•ant•a ke oni ne vid•is unu la ali•a•n tiom long•e. Kiam la re•vid•o? Kvazaŭ oni dev•us ĉiu•j•n re•vid•i.
Se nenio est•is en la poŝt•kest•o, mi mal•rapid•e marŝ•is hejm•e•n. En la kort•o de la najbar•o son•is muzik•o -vent•o lul•is argil•a•n muzik•il•o•n pend•ig•it•a•n sur la teras•o. Est•is io tim•ig•a en tiu son•o. Mi rapid•ig•is la paŝ•o•j•n. Blank•a hund•o lev•iĝ•is, kaj kun strang•a rigard•o ek•ir•is al mi. Ĉe ĝi•a kol•o pend•is viol•kolor•a perl•o•ĉen•o. Mi em•is for•kur•i. Supr•e ĉe la mont•et•o mi turn•is mi•n al la urb•o. Inter mi kaj ĝi strang•a•j kresk•aĵ•o•j, kun foj•e-foj•e vid•ebl•a•j flav•a•j flor•o•j kun absint•ec•a•j tig•o•j. Mi pren•as unu por plant•i ĝi•n en vin•botel•o•n portugal•a•n. Vent•o subit•e lev•as polv•o•n laŭ la voj•et•o. “Vještica diže stub od praha”. La vers•o el mal•proksim•a lecion•o pri serb•a poet•o el•kur•as el mi•a buŝ•o. “Sorĉ•ist•in•o lev•as kolon•o•n el polv•o.” Strang•e mi fart•as. Ven•int•e hejm•e•n mi puŝ•as la vitr•a•n pord•o•n kaj rigard•as tra la ej•o. Sur bel•a solid•a tabl•o kiu•n por Jan far•is li•a patr•o, star•as skatol•o de maiz•flok•o•j. Dekstr•e ni•a grand•a lit•o. Mi ir•as al ĝi kaj glat•ig•as kovr•il•o•j•n. Super ili•n mi met•as iu•n grand•a•n kovr•il•o•n en kies teks•aĵ•o plekt•iĝ•is grand•a•j bunt•a•j bird•o•j. La bird•a kovr•il•o est•as tre grand•a kaj mi ĉirkaŭ•ir•as la lit•o•n por aranĝ•i ĝi•n. Mi dev•as bat•et•i la bird•o•j•n per•man•e por ke la kovr•il•o ĉie egal•e etend•iĝ•u.
Kiam mi fin•is la batal•o•n kun bird•o•j mi lev•as la kap•o•n al skrib•o•tabl•o. Super ĝi de la trab•o pend•as bunt•a kor•o, miel•kuk•a, aĉet•it•a ĉe iu•foir•o mi•a•land•e. En ruĝ•a•n mez•o•n de la kol•o plant•it•a pec•et•o de spegul•o. Trankvil•o. La kor•o delikat•e mov•iĝ•as sur si•a romp•ebl•a faden•o. Iu sun•radi•o kapt•iĝ•is en la spegul•o kaj strang•a re•bril•o dis•kur•as tra la ĉambr•o.
Mi decid•as sid•iĝ•i ĉe la skrib•o•tabl•o. Sur ĝi amas•o da fajn•a paper•o kiu•n mi plen•ig•as, dis•send•as al divers•a•j adres•o•j. Aŭ simpl•e plen•skrib•it•a•j•n ŝov•as al akt•uj•o. Ĉu mi iam uz•os ili•n? Ĉu ili kapabl•os re•sent•ig•i la antaŭ•tag•mez•o•n de la absint•a flor•o tra kiu turn•iĝ•is la sun•radi•o, kapt•it•a en la kaĝ•o de la spegul•o?
Mi ir•as al fenestr•o. Tra ĝi vid•iĝ•as bar•il•o kaj mal•plen•a hamak•o de najbar•o. Mi el•ir•as por kontrol•i ĉu plant•it•a•j irid•o•j el•kresk•is. Ili prefer•is ne far•i tio•n.
Mi re•ven•as al kuir•ej•o kaj decid•as far•i surpriz•o•n por vesper•manĝ•o.
Dom•mastr•in•o. Am•o kaj liber•a temp•o de nov•edz•in•o met•it•a•j en iu•n ŝmir•aĵ•o•n el kaze•o. Sur teler•o delikat•e elekt•it•a•j kolor•nuanc•o•j: kukum•o apud rond•a•j tranĉ•o•j de kapsik•o•j. Tra ili ĵeton•o•j de tomat•o•j. En pot•o•j mi van•e klopod•as al•vok•i odor•o•j•n de infan•aĝ•o. Eĉ la sam•a•j frukt•o•j nun aliel gust•as. Mi trov•is cidoni•o•n en vend•ej•o. “cidoni•o de la ŝrank•o”. Vesper•e mi prov•os klar•ig•i al li tiu•n odor•o•n de infan•aĝ•o. Li aŭskult•os bon•vol•em•e, al•proksim•ig•os si•a•n naz•o•n al la ŝel•o de la cidoni•o kaj dir•os ke ĝi agrabl•e odor•as. Sed ĉio kio est•as cidoni•o en infan•aĝ•o de iu•j balkan•a•j infan•o•j rest•os al li sekret•o.
Tio mank•as al mi dum la kun•viv•ad•o kun ali•land•an•o. — tiu•j komun•a•j nuanc•o•j de la hom•o•j kresk•int•a•j en la sam•a medi•o. Kaj kiam mi rakont•as al li pri tio, ŝajn•as kiel mal•bon•a traduk•o — la esenc•o rest•as kaŝ•it•a. Tiom oft•e mi vol•as alud•i al io el la lern•ej•a temp•o. Ŝerc•o. Odor•o. Vers•o. Sed unu•e mi dev•us far•i en•konduk•o•n. Por al•proksim•ig•i li•n al la medi•o. Ankoraŭ dum la en•konduk•o mi konsci•as ke la per•ad•o ne sukces•os. Tio ne est•as pro tio ĉar ni de•ven•as el du divers•a•j kultur•o•j. La sam•a•j afer•o•j simpl•e ne est•as egal•e divid•ebl•a•j inter du hom•o•j.
“Kiam Anna Karenina renkont•is Vronski est•is ŝtorm•o.”
Por ke li kompren•u tiu•n fraz•o•n mi dev•us apart•e prezent•i “Anna Karenina” “Vronski” “ŝtorm•o”.
— Ĉu la roman•o de Tolstoj? Mi vid•is la film•o•n.
Est•us tro grand•a task•o klopod•i tio•n al•proksim•ig•i al li tiel kiel mi percept•is ĝi•n. Li dev•us hav•i 20 jar•o•j•n mal•pli kaj est•i mi•a sam•klas•an•o dum kelk•a•j lecion•o•j. Ankaŭ tiam mi ne sukces•us divid•i ĝi•n.
Kiam mi el•tir•as tir•kest•o•n el la tabl•o por el•pren•i freŝ•a•n paper•o•n, mi konstat•as ke mi erar•e el•tir•is la sub•a•n. En ĝi ne est•is paper•o•j. Est•is ricev•it•a•j leter•o•j. Apud ili grand•a kovert•o de “El Popol•a Ĉin•i•o” en kiu kolekt•iĝ•as poŝt•mark•o•j. La grand•a renkont•iĝ•ej•o de dekstr•a•j angul•o•j de ĉiu•j ebl•a•j mesaĝ•o•j. Mi las•as ili•n dum monat•o•j rakont•i al si pri vojaĝ•o•j. En mal•lum•o de la tir•kest•o kresk•as rakont•o•j por infan•o•j. Iam oni el•pren•os ili•n el la mal•hel•o kaj send•os al la last•a vojaĝ•o, al UEA. En Nederland•o oni pri•labor•os ili•n kaj ord•ig•os ili•n, por don•i al ili valor•o•n. Por pren•i de ili mi•a•n valor•o•n. Ekzist•as kelk•a•j poŝt•mark•o•j de kiu•j
mi ne em•as sen•iĝ•i. Ne ĉar ili est•as special•e bel•a•j. Mi ne kolekt•as ili•n. Tem•as pri send•int•o•j. Mi apart•ig•as tiu•j•n de la kolekt•uj•o kaj las•as ili•n dis•e tra tir•kest•o•j. Nur kiam pli long•a temp•o pas•as de ili•a ricev•o mi de•nov•e distanc•iĝ•as de ili kaj ŝov•as ili•n neŭtral•e al komun•a uj•o. Miks•it•a•j kun la ali•a•j, ili tamen re•ten•as disting•ebl•a•n pudr•o•n de krom•a valor•o pri kiu nur mi sci•as.
Apud la kolekt•uj•o stok•o da ricev•it•a•j leter•o•j. Mi el•pren•as la plej supr•a•n.
Est•as ĝi la mi•a en la temp•o kiam ĉiu el ni viv•is en si•a land•o. Rid•et•ant•e mi leg•as en ĝi. Mi re•kon•as la etos•o•n, la ej•o•n en kiu ĝi est•is skrib•it•a. La tag•o•j•n perd•it•a•j•n gard•as ni•a•j leter•o•j. Mi pren•as du•a•n leter•o•n. Damn•it•a em•o al divid•o: en ĝi mi list•ig•as la hor•o•j•n de la tag•o por ke li sent•u ke ni kun•viv•is ĝi•n.
“Jen ĝi. La last•a leter•o, kiu•n mi send•as al vi antaŭ ol ek•vojaĝ•i. Ĉu vi kred•as ke post nur kelk•a•j tag•o•j mi simpl•e dir•os buŝ•e: salut•o•n!” La vort•o “buŝ•e” sub•strek•it•a. En ĝi la ung•o•j de mi•a•j dekstr•a•j fingr•o•j jam vojaĝ•as inter har•o•j de li•a brust•o.
Mi re•met•as ĝi•n en la kovert•o•n. Tra ĝi ne vid•iĝ•as la pasi•o kaŝ•it•a. Ĝi kuŝ•as sur leter•o de komun•a amik•o. Mi el•tir•as ĝi•n por vid•i kio najbar•as al mi•a pasi•o. Sub ĝi blu•a paper•o. Mi pren•as ĝi•n sen•pri•pens•e, kun trankvil•a sci•vol•o pri la tag•o•j el•uz•it•a•j.
La tekst•o ne est•is en Esperant•o, sed ĝi est•is tiel klar•e skrib•it•a, ke mi kompren•is ĝi•n. Nur mez•e de la paĝ•o mi kompren•is kio•n mi far•as: mi leg•as en la am•leter•o de ali•a in•o. Rapid•e mi re•ferm•is la tir•kest•o•n kaj
rigard•is tra la ĉambr•o, por trov•i io•n kio re•gaj•ig•os mi•n.
Sed ĝi jam okaz•is. La spert•o de la vir•in•o, kiu tra•serĉ•as poŝ•o•j•n de si•a edz•o, est•ant•e dom•mastr•in•o. Mult•e da temp•o kaj sent•o, ke ŝi nenio•n sci•as pri la edz•o, kiam li for•las•as la dom•o•n.
Vesper•e li re•ven•as. La tabl•o atend•as. Mi apog•iĝ•as al li kaj rest•as tie, trist•a.
— Kio okaz•as? Vi est•as tro mult•e sol•a en ĉi tiu loĝ•ej•o. Oni dev•us io•n entrepren•i. Ĉu vi ne ŝat•us sekv•i iu•n lingv•o•kurs•o•n? — Mi kap•ne•as. Mi lac•iĝ•as de konker•ad•o de lingv•o•j en kiu•j neniam ebl•as flu•e parol•i. Kaj mi sent•as mi•n tro provizor•e en li•a viv•o por vol•i al•propr•ig•i li•a•n lingv•o•n. Por kelk•monat•a rest•ad•o en li•a land•o traduk•o•j sufiĉ•as. Antaŭ ge•amik•o•j Esperant•o provok•as laŭt•a•j•n diskut•o•j•n. Por al•ir•i ili•n mi las•as ke li ĉio•n traduk•u por mi. Mi preskaŭ ŝat•as tiu•n sent•o•n ne aparten•i al ili. Kiu vol•as parol•i kun mi dev•as unu•e trans•ir•i tra Esperant•o-koridor•o. Tio daŭr•as iom•et•e; ili pacienc•e aŭskult•as si•a•j•n fraz•o•j•n en ali•a lingv•o. Tiam mi respond•as. La respond•o de•nov•e est•as direkt•at•a al Esperant•o-koridor•o. Ĉe la el•ir•ej•o respond•o atend•at•a. Kompren•ebl•e ke io perd•iĝ•is en tiu labirint•o.
Ebl•e iu ali•a entuziasm•iĝ•us pri la rest•ad•o en fremd•a land•o kaj bon•e mal•ferm•us orel•o•j•n por kapt•i kiel ebl•e plej mult•e el la nov•a lingv•o. Mi ne em•as. Ĉu Esperant•o fuŝ•as mi•a•n lingv•em•o•n? Sam•e kiel ĝi stimul•as ĝi•n ĉe ali•a•j hom•o•j?
Mi fart•as bon•e, preskaŭ fier•e ke mi ne parol•as la grand•a•n lingv•o•n. Mi ven•as de la mal•grand•a kultur•o.
La unu•a•n foj•o•n mi ne sufer•as pro tio sed eĉ fart•as super•ec•e.
Per Esperant•o mi sent•as mi•n pli fort•a en la grand•a lingv•o, ol per mi•a klopod•o posed•i ĝi•n. Mi las•as, ke Jan traduk•u por mi la mond•o•n ĉirkaŭ li.
Dum la vesper•manĝ•o•j en fremd•a•j dom•o•j kun fremd•a•j bon•gust•aĵ•o•j mi defend•as Esperant•o•n per ag•o. Ĉu tio neces•as?
Iu laŭt•a Ben asert•is, ke est•as mult•e pli grav•e per la hispan•a real•ig•i kontakt•o•j•n kun milion•o•j da hom•o•j en Sud•a Amerik•o ol serĉ•i rar•a•j•n Esperant•o•partner•o•j•n tra la mond•o.
Ebl•e. Mi•n ne interes•as milion•o•j da loĝ•ant•o•j de la ter•glob•o. Por mi sufiĉ•as kelk•dek•o•j kiu•j hav•as similajn inklin•o•j•n kiel mi. Jan kuraĝ•ig•as mi•n. Krur•o•j ek•dolor•is mi•n, mi dev•is sid•iĝ•i. Iu in•o al•ir•as la konversaci•o•n kaj kompren•as iel ke ĵus fajr•iĝ•is opini•o•j tie ĉi.
— Vi hav•as tre bel•a•n bluz•o•n — montr•as ŝi al mi•a•j brod•aĵ•o•j.
— Ĝi est•as part•o de mi•a naci•a kostum•o — mi daŭr•ig•as la lud•o•n de la aparten•o al mal•grand•a kultur•o kie popol•kostum•o•j ankoraŭ viv•as. Ŝi entuziasm•iĝ•as. Mi ankaŭ. Mi mensog•as al•don•e ke ĝi est•as el pas•int•a jar•cent•o kaj montr•as al ŝi makul•o•j•n de iu•j pra•av•in•o•j kiu•j port•is ĝi•n.
Vesper•e li ĉirkaŭ•brak•as mi•n. Mi fart•as bon•e sub la kovr•il•o de bird•o•j. Mi ne konfes•as al li ke mi tra•leg•is tiu•n leter•o•n en la tir•kest•o kiu•n mi ne dev•is leg•i.
Mi rakont•as al li io•n ali•a•n: ke mi oft•e pens•as ke ven•os iu hom•o kiu detru•os ĉio•n kio•n mi hav•as.
Li prem•as mi•n pli fort•e al si. — Kaj vi sci•as, mi
jam rakont•is al vi tio•n pri la mask•o de Barbar•a.
La najbar•in•o Barbar•a trov•is ie iu•n aĉ•a•n kalv•a•n mask•o•n, kun vizaĝ•o minac•a, sen•mov•a. Ŝi sur•met•is ĝi•n kaj ek•ir•is al mi•a pord•o. Mi vid•is tiu•n hom•o•n mal•rapid•e proksim•iĝ•i al ni•a pord•a vitr•o. Pro terur•o mi pov•is re•kon•i nek ŝi•a•n pantalon•o•n nek ŝi•a•j•n brak•o•j•n. Mi star•is antaŭ pord•o terur•it•a kaj ne pov•is mov•iĝ•i. “Ĉu li jam ven•as?” Barbar•a ek•rid•is vid•int•e mi•a•n horor•o•n.
— Tio est•as mi! — kri•is ŝi per si•a voĉ•o, tim•ig•it•a ĉar mi ne mov•iĝ•as. Ŝi for•ĵet•is la mask•o•n kaj ek•rid•is. Mi ne pov•is rid•i. La mask•o kuŝ•is sur•plank•e kaj mi ne vol•is rigard•i al tiu direkt•o.
Barbar•a pardon•pet•is, tuŝ•is mi•a•j•n man•o•j•n kaj vol•is el•dir•i mult•a•j•n mild•a•j•n fraz•o•j•n. Tro mal•fru•e. La detru•ont•o jam star•is antaŭ mi•a pord•o, ni jam rigard•is unu la ali•a•n sen•vort•e. Li ven•ad•is jam al mi. La fakt•o, ke li decid•is ĵet•i si•a•n mask•o•n kaj trans•form•iĝ•i al Barbar•a ne mild•ig•is la situaci•o•n. Mi ja vid•is la paŝ•o•j•n per kiu•j li al•proksim•iĝ•is.
Post•e mi vid•os la mask•o•n plur•foj•e en ŝi•a loĝ•ej•o. Mi turn•os la kap•o•n for.
Neniam mi vol•is tuŝ•i ĝi•n. Ĝi ne est•is el plast•o, fals•a rekvizit•o de aktor•o•j. Ĝi est•is la vizaĝ•o de hom•o kiu ven•as detru•i ĉio•n kio•n oni hav•as.
Li konsol•is mi•n. Li serĉ•is vort•o•j•n por for•ig•i mi•a•n tim•o•n.
De kie mi hav•as ĝi•n? Kial ven•as iu kiu detru•u? Sen•senc•e. Mi tut•e ne dev•as tim•i. Li ja est•as ĉi tie. Al mi nenio mal•bon•a pov•as okaz•i.
Mi komenc•is plor•i al li•a ŝultr•o pro mal•bon•o kiu
promen•as ĉirkaŭ•e kaj kiu•frap•os iu•n tag•o•n ankaŭ al mi•a pord•o.
Maten•iĝ•is. Sonĝ•o vek•is mi•n: grand•a blank•a dom•o kun tri•part•a fasad•o en kiu est•is en•konstru•it•a•j spegul pec•et•o•j. Part•o de la dom•o est•is en ombr•o kaj spegul•et•o•j ne vid•aĝ•is. Sur la ali•a part•o de la dom•o sun•o bril•eg•is en spegul•er•o•j kiel sur la miel•kuk•a kor•o. Sun•radi•o•j salt•is de vitr•er•o al vitr•er•o. Ĉu ĉiu el ili hav•as si•a•n esting•il•o•n?
Tiu•n sabat•a•n maten•o•n ni ir•is aĉet•um•i. En iu mal•grand•a kaj ne•al•log•a vend•ej•o oni vend•is flor•o•j•n. Ĝi est•is kiĉ•ec•e aranĝ•it•a. Fakt•e, flor•o•j•n la vend•ist•in•o eĉ ne hav•is. Nur mal•grand•a•j•n plant•id•o•j•n en tut•e et•a•j uj•o•j.
Jan serĉ•is iu•n sub•pot•o•n por si•a plant•o. Mi star•is mal•antaŭ•e. La babil•em•a kaj afabl•a vend•ist•in•o per konvink•a kaj mal•laŭt•a parol•o tir•is li•a•n atent•o•n al iu•j et•a•j kakt•o•j, al uj•o•j. Ŝi al•port•is du plast•a•j•n uj•et•o•j•n al kiu•j sub•teler•o•j est•is kun•ig•it•a•j. Jan decid•is aĉet•i ili•n. Unu el ili, hel•blu•a plast•aĵ•o, est•is laŭ mi•a gust•o apart•e aĉ•a. Jan apart•ig•is ĝi•n kaj ek•serĉ•is en siam•on•uj•o. Mi mal•trankvil•iĝ•is, sed mi ne hav•is kuraĝ•o•n dir•i ke ĝi est•as tre mal•bel•a. Mi vol•is ke li ne port•u ĝi•n hejm•e•n.
Li vid•is ke io ne est•as en ord•o.
— Ĉu vi ŝat•as ĝi•n?
— Por mi est•as egal•e — dir•is mi mensog•e, terur•it•a ke li ankoraŭ ne kapabl•as tuj sent•i kio ne plaĉ•as al mi.
Li pren•is ĝi•n en la man•o•n. Mi vid•is ke oni dev•as dir•i kio•n oni pens•as:
— Fakt•e, la blu•a ne est•as bel•a. — Mi vol•is parol•i mild•e, sed nervoz•o sub•sent•iĝ•is.
Kial mi ne tuj hav•is kuraĝ•o•n por atak•i li•a•n elekt•o•n? Por ne ofend•i li•a•n gust•o•n? Aŭ ĉar li pag•as ĝi•n? Por las•i al li liber•o•n je kiu oni ni•n ĉiu•tag•e pri•ŝtel•as?
Tio jam la du•a•n foj•o•n okaz•is al mi. Kiam ni fiks•ad•is ŝrank•et•o•j•n en la kuir•ej•o, Jan pend•ig•is iu•n tut•e en•angul•e•n, ne las•ant•e eĉ la plej et•a•n spac•o•n tie.
— Ĉu vi ŝat•as ĝi•n? — li turn•is la kap•o•n al mi, ten•ant•e la pez•a•n ŝrank•et•o•n en la imag•it•a angul•o.
La pozici•o por mi est•is tre mal•bel•a. Est•us mult•e pli bon•e ŝov•i ĝi•n mal•dekstr•e•n.
Mi dir•is nenio•n. Mi kred•is ke li mult•e pli long•e uz•os tiu•n ŝrank•et•o•n ol mi. Kial mi al•trud•u mi•a•n opini•o•n?
Foj•e mi leg•is ke aĉet•o de ĉiu tabl•o•lamp•o prezent•as mal•venk•o•n por iu el la ge•edz•o•j. Mi sent•is ĝi•n, la mal•venk•o•n. Mi vol•is las•i al li la elekt•o•n, mi vol•is est•i larĝ•anim•a, sed mi ne sci•is ne mal•kontent•i ĉar eĉ en plej et•a•j afer•o•j ni•a•j gust•o•j tiom diferenc•as.
Mi klopod•is li•n sav•i de mi•a•j kutim•o•j. Ĉu li sent•is ke mi brid•as mi•n? Mi koler•is je mi kiam mi kapt•is mi•n klar•ig•ant•a kiu•j kolor•o•j de li•a•j vest•aĵ•o•j pli kongru•as reciprok•e kun ali•a•j. Mi ne vol•is ŝanĝ•i li•a•n gust•o•n. Mi ŝanĝ•ad•is ĝi•n tamen.
— Tiu ĉemiz•o kaj tiu pantalon•o tre harmoni•as!
— laŭd•is mi foj•e, ne sen•intenc•e.
— Ĉu mi de•nov•e hazard•e traf•is?
Mi envi•is li•n pro li•a liber•o. Est•is mult•a•j ŝarĝ•o•j kiu•j•n li tut•e ne kon•is. Kolor•harmoni•ad•o est•is por li ne•ekzist•ant•a•fenomen•o.
— Kiel vi pov•as pens•i pri tio vest•ant•e vi•n?
— Mi ne pens•as, mi ne sent•as ke mi perd•as energi•o•n. Est•as tio lud•o.
Kiam li vizit•is mi•a•j•n ge•patr•o•j•n, mi tamen don•is kelk•a•j•n ĝeneral•a•j•n instrukci•o•j•n:
— Vid•u, niame•di•e, kiam oni fin•manĝ•as oni met•as fork•o•n kaj tranĉ•il•o•n paralel•e unu apud la ali•a•n sur si•a teler•o. Se vi las•as ili•n inter•kruc•it•a•j tio signif•as ke vi ŝat•us manĝ•i pli. Mi ne pens•as ke vi dev•as tiel far•i. Mi nur vol•as ke vi sci•u kia•j est•as la bon•ton•aĵ•o•j ĉi-tie•a•j. La pan•tranĉ•o•n oni ne en•mord•as, krom se ĝi est•as ŝmir•it•a per io. Se ĝi est•as pan•pec•o mem, tiam oni for•ŝir•as pec•et•o•n kaj en•buŝ•ig•as. Pan•o•n oni ne tranĉ•as sur•teler•e ĉe ni.
Li aŭskult•is. Sekv•is long•a diskut•o pri inter•naci•a kutim•ar•o. Mi ŝat•is ĉar li neniam ten•is mi•a•n mantel•o•n dum mi sur•met•is ĝi•n. Ĝentil•aĵ•o•j de iu•j “Vien•a•j Skol•o•j pri bon•a kondut•o” per kiu•j oni dres•is mi•n en infan•aĝ•o neniam infekt•is li•n.
Post jar•o•j de komun•a viv•o ni•a•j ĝentil•um•ad•o•j kun•fand•iĝ•is je famili•a nivel•o. Manĝ•ant•e el•bovl•e riz•o•n per manĝ•baston•et•o•j, mi lev•is ĝi•n sub mi•a•n menton•o•n, kio antaŭ•e est•us ne•imag•ebl•a pek•o kontraŭ hejm•land•a kutim•o las•i la teler•o•n sur•tabl•e. Ni•a•j kutim•o•j inter•plekt•iĝ•is, mi neniam plu memor•is demand•i al kiu aparten•as cert•a manier•o.
Inter•naci•a par•o kun la Inter•naci•a Lingv•o en kuir•ej•o. Rigard•u tra fenestr•o por memor•i en kiu land•o ni viv•as.
Iu•n dimanĉ•o•n dum li tajp•is iu•n traduk•o•n, li subit•e lev•iĝ•is de la skrib•o•tabl•o kaj ek•parol•is al mi si•a•lingv•e. Mi lev•is la rigard•o•n de la libr•o kaj las•is li•n parol•i iom da temp•o. La monolog•o daŭr•is. Mi mal•trankvil•iĝ•is. Mi ne kompren•is kio•n li vol•as.
— He, kio•n vi parol•as?
Li rigard•is mi•n sen•kompren•e kaj tiam ek•konsci•is ke li uz•is si•a•n lingv•o•n. Li re•ven•is al Esperant•o. Mi re•est•is hejm•e.
Kaj se li ricev•us lingv•a•n amnezi•o•n? Se ni neniam plu pov•us kompren•iĝ•i?
Ni inter•kis•iĝ•is kvazaŭ post long•a ne•vid•o.
La unu•a vintr•a tag•o. Jan klar•ig•as al mi dum maten•manĝ•o kial ekzist•as sezon•o•j. Li lev•as alt•e•n oranĝ•o•n. Tranĉ•il•o est•as la ter•a aks•o. Ni est•as gaj•a•j.
Li•a patr•in•o telefon•is hieraŭ por sci•ig•i ni•n pri la krist•nask•a donac•o: tri•tag•a ekskurs•o al la plej grand•a ŝtat•a vid•ind•aĵ•o. Ili ven•os vendred•o•n por pren•i ni•n.
La najbar•o•j munt•is en si•a salon•o grand•a•n krist•nask•a•n arb•o•n kaj la tut•a ej•o mir•ind•e odor•as. Sub ĝi komenc•iĝ•as donac•o•j amas•iĝ•i. Unu el ili est•os la mi•a.
La urb•o est•as sen•gust•e aranĝ•it•a. Sur strat•o•j est•as et•a•j ruĝ•a•j dom•et•o•j en kiu•j sid•as Sankt•a Nikola•o. Al dom•et•o•j en•ir•as infan•o•j, unu post la ali•a, kaj Sankt•a Nikola•o io•n diskret•e flustr•as al ili•a•j orel•o•j.
Mi•a kon•at•ul•in•o Kor•in•a jam dir•is ke ŝi deklar•is al
si•a•j infan•o•j ke ĉio tio est•as el•pens•aĵ•o kaj ke ŝi est•as tro mal•riĉ•a por pov•i aĉet•i tiom da donac•o•j. Mi ne sci•as kio•n dir•is ŝi•a•j infan•o•j.
Mi sci•as ke en mi•a land•o fabrik•a•j sindikat•o•j por nov•a jar•o dis•don•as sak•et•o•j•n kun donac•o•j. Av•o Frost•o port•as la sam•a•n uniform•o•n kiel Sankt•a Nikola•o.
Mi ir•is aĉet•um•i. En infan•a fak•o de la magazen•o mi trov•is iu•n leon•o•n por Danielle, fil•in•o de Barbar•a. Leon•o•n. Ĝi etend•is la antaŭ•a•j•n krur•o•j•n kaj hav•is iom dorm•em•a•n esprim•o•n. Faŭk•o kun•ferm•it•a. Leon•har•ar•o el brun•a dik•a lan•o. Ĝi ŝajn•is bon•intenc•a.
Nokt•e mi konfes•is al Jan ke mi ek•ŝat•is tiu•n leon•o•n kaj ke mi ne em•as for•donac•i ĝi•n. Li ĉirkaŭ•brak•is mi•n. Mi pens•as, ke mi tamen dev•os donac•i ĝi•n al la infan•o.
Dum vesper•manĝ•o mi leg•as al li ĉapitr•o•n el mi•a hodiaŭ•a labr•o. Tem•as pri tag•libr•o de iu sved•a aktor•in•o. Foj•e ŝi furioz•iĝ•is kontraŭ si•a eks•edz•o, reĝisor•o de la film•o kiu•n oni tiu•temp•e film•ad•is. Ŝi kur•is al la ĉambr•o de iu kun•labor•ant•o kaj detal•e kaj mal•am•e prikl•aĉ•is la reĝisor•o•n, eks•edz•o•n. La kun•labor•ant•o hav•as tre strang•a•n vizaĝ•esprim•o•n kaj respond•as nenio•n. Far•iĝ•is silent•o; ŝi turn•as la kap•o•n en la direkt•o de li•a•j okul•o•j. Tie sid•as ŝi•a eks•edz•o kun trist•a mien•o. Ŝi kur•as for, for•las•as la dom•o•n, la kvartal•o•n. Al kamp•o•j. Fin•e ŝi stumbl•as kontraŭ iu kest•o kaj en•ramp•as ĝi•n pen•e tir•ant•e la kovr•il•o•n. Ge•amik•o•j ven•as kaj pet•as ŝi•n re•ven•i. Ŝi ne vol•as el•ir•i.
Fin•e post mult•e mult•e da temp•o ven•as ŝi•a eks•edz•o. Li frap•et•as ĉe la kest•o. Li atend•as, ne mal•ferm•ant•e ĝis ŝi ek•flustr•os:
— Liber•e!
Li demand•as: — Ĉu vi vol•as ke ni de•nov•e est•u ge•amik•o•j? — kaj li•a vizaĝ•o est•as afabl•a.
La grand•a aktor•in•o el•ir•as el la kest•o kaj oni pov•as daŭr•ig•i la film•ad•o•n.
Ŝi•a kest•o far•iĝ•as ni•a posed•aĵ•o.
Kiam io ne marŝ•is iu el ni simpl•e deklar•is: — Mi vol•as mi•a•n kest•o•n!
Mi precip•e em•is uz•i la kest•o•n. Foj•e pro trist•o•sent•o. Pro la konsci•o, ke mi kun tiom da ali•a•j aparten•as al la mond•o de ne•pag•i•pov•ant•o•j.
Nur kelk•a•j•n tag•o•j•n post la renkont•iĝ•o kun la kest•o, la mal•riĉ•sent•o en•volv•as mi•n kiel fum•o. Mi marŝ•is tra krist•nask•e ornam•it•a•j strat•o•j kaj defend•is mi•n per mok•a rid•et•o.
Vend•ist•in•o•j ĉirkaŭ mi el•ĉerp•iĝ•as pro ĝentil•ec•o. Kun ekstaz•o en la voĉ•o kaj akcent•it•a ĝoj•o ili al•proksim•iĝ•as al klient•o•j. Mi lern•is la fraz•o•n laŭ kiu “mi nur rigard•as hodiaŭ”. Por for•ig•i ili•a•n ĝen•a•n help•em•o•n. Por trankvil•e vag•i tra var•o•j, pri•mok•ant•e ili•n. Kiel oni tiu•land•e kre•as la gust•o•n? Ĉu laŭ la kvant•o de kvast•o•j kaj ruband•o•j? Tri nod•et•o•j sur•ŝultr•e por est•i tri•obl•e pli ĉarm•a. De kie tiu em•o al marcipan•a•j kolor•o•j? La vid•o mem suker•iĝ•as.
Mi nenio•n aĉet•as. Mi est•as el ne•pag•i•pov•a land•o. Por defend•i mi•n, mi decid•as hejm•e entrepren•i preleg•o•n pri kiĉ•o. Van•a la intenc•o. Li prav•e akuz•os mi•n pri eŭrop•ig•em•o kaj vol•os inter•naci•e valid•a•n difin•o•n kun preciz•a•j indik•il•o•j.
Re•ven•int•e al la sekur•o de la hejm•o mi forges•as pri la decid•o. Mi okup•iĝ•as pri la sur•tabl•ig•ot•a bon•gust•aĵ•o.
Li tuj diven•as kio est•as sur fajr•o.
— Ĉu la tut•a region•o odor•as je ĝi?
Ne, li re•kon•is la prov•buŝ•a•n odor•o•n dum la en•pord•a kis•o.
Mi rezign•is petol•i pro fuŝ•it•a surpriz•o.
Post la vesper•manĝ•o li fos•as inter paper•o•j.
— Ĉu vi sci•as, ke hodiaŭ ni nepr•e dev•as al•iĝ•i al la kongres•o? — Baldaŭ est•os la lim•dat•o.
Li trov•is la al•iĝ•il•o•n. Mi star•as mal•antaŭ li kun menton•o sur li•a ŝultr•o kaj stud•as kategori•o•j•n.
— Ĉu vi kred•as? Tio est•as mi•a unu•a oficial•a al•iĝ•o al la kongres•o. Ĉe mi•a unu•a kongres•o ni kvar kun•e hav•is nur unu en•ir•insign•o•n. La unu•a kiu preter•pas•is la kontrol•int•o•n kur•is al la mal•antaŭ•a bar•il•o por ŝov•i la en•ir•ig•il•o•n al la sekv•ont•a.
Antaŭ mi est•is Rom•a•n, litov•o. Post mi, Fer•i, hungar•o. Mi bon•e memor•as la mov•o•n, kiam mi ŝov•et•is la insign•o•n sub•bar•il•e, kiu sen nov•a•j el•spez•o•j en•ven•ig•os la sekv•ont•a•n. Ni est•is ne•pag•i•pov•ant•o•j. Kaj ni dev•is est•i pli ruz•a•j kaj pli el•turn•iĝ•em•a•j, se ni vol•is en•ir•i. Kaj ni vol•is en•ir•ig•i ali•a•j•n.
Li signif•o•plen•e konsent•is, ke kelk•a•j talent•o•j ja ne mank•as. Pri humil•iĝ•o ni ne parol•is.
— Mi plen•ig•os vi•a•n al•iĝ•il•o•n, por ke hom•o•j pov•u leg•i ĝi•n. — Pik•et•o•n pri mi•a man•skrib•o mi preter•atent•is. Mi nun dev•as tuŝ•i la mal•agrabl•a•n tem•o•n:
— Mi ŝat•us pag•i la al•iĝ•o•n per mi•a propr•a ŝpar•aĵ•o — dir•is mi mal•laŭt•e.
Mi sufer•is sen en•spez•o•j, viv•ant•e el li•a poŝ•o.
— Est•as pli bon•e pag•i nun ĉio•n per mi•a ĉek•o. Kaj vi hav•os okaz•o•n uz•i vi•a•n mon•o•n post•e.
Li est•as delikat•a kaj kompren•em•a. Mi re•ten•as la kap•o•n sur li•a ŝultr•o rigard•ant•e kiel li skrib•as mi•a•n nom•o•n sur la al•iĝ•il•o•n.
Subit•e mi memor•as pri Cvetko. Antaŭ jar•o•j, li, bulgar•a pentr•ist•o, gast•is en mi•a land•o por akompan•i si•a•n edz•in•o•n, aktor•in•o•n.
— Emili•a est•as infan•o — konfes•is li al mi. — Sed mi las•is volont•e mi•a•n labor•o•n por akompan•i ŝi•n tie•n ĉi. Est•as plezur•o rigard•i ŝi•a•j•n infan•aĵ•o•j•n. Ni est•as kvar jar•o•j•n ge•edz•o•j, mi ankoraŭ ne sat•iĝ•is de ŝi•a•j manier•o•j. Ĉu vi sci•as kio•n ŝi al•port•os de si•a aĉet•ĉas•ad•o? Glas•o•j•n! Ni•a dom•o est•as plen•ŝtop•it•a per vitr•aĵ•o•j, sed Emili•a ne preter•las•as unu gast•ad•o•n de si•a teatr•o por hav•ig•i ... nov•a•j•n glas•o•j•n. Rigard•u ŝi•n, kiam ŝi parol•os pri glas•o•j. Ŝi est•as infan•o.
Mi ŝat•is la rakont•o•n. Post hor•o re•ven•is Emili•a kun du pak•aĵ•et•o•j. En vest•ej•o de la teatr•o mi ĉe•est•is la mal•lig•ad•o•n. Ne ĉio•n mi kompren•is, ĉar ŝi parol•is bulgar•e. Sed mi sent•is, ke tem•as pri io bel•a. Ŝi lev•is unu glas•o•n kaj parol•is io•n pri la form•o de la ten•il•o. La du•a pak•aĵ•o sam•e en•hav•is glas•o•j•n. Ili hav•is nek ten•il•o•j•n nek pied•o•j•n, est•is real•ec•a•j, star•is per la tut•a korp•o sur•fund•e. Tiam mi ek•ŝat•is glas•o•j•n.
Nun dum antaŭ mi•a•j okul•o•j plen•iĝ•is la al•iĝ•il•o, mi re•vid•is la ali•a•n memor•o•n pri Cvetko.
Mal•lev•iĝ•is la kurten•o, Emili•a for•ig•is si•a•n ŝmink•o•n. Ŝi lud•is tiu•tag•e Gerdan, la amik•in•o•n de Kaj, kiu serĉ•os li•n en la glaci•a mond•o de la Neĝ•a Reĝ•in•o.
El ŝi•a•j brov•o•j mal•aper•is neĝ•er•o•j de la nord•o, ŝi ten•is la man•o•n de Cvetko, ni ir•is komun•e promen•i. La okul•o•j de Cvetko observ•is mal•nov•a•j•n dom•o•j•n. Mi hav•is la impres•o•n, ke la motiv•o•j por est•ont•a pentr•aĵ•seri•o fiks•iĝ•as mal•antaŭ li•a•j pupil•o•j.
Hazard•e ni halt•is antaŭ la nov•a bank•o.
— Ĉu oni pov•as ĉi tie ŝanĝ•i lev•o•j•n?
Laŭ mi•a sci•o oni ne pov•as. Ni en•ir•is. La ofic•ist•in•o ĝentil•e rid•et•is.
— Ne, ni ne akcept•as lev•o•j•n.
Mi turn•is mi•n al Cvetko. Est•is humil•aĝ•o sur li•a vizaĝ•o. Li rid•et•is konfuz•e.
— Strang•e, kiel oni sent•as si•n humil•ig•it•a, ĉar la propr•a mon•o tie ĉi ne valor•as.
Post•e li dir•is io•n neŭtral•a•n, sed la esprim•o rest•is en la okul•o•j. Ni halt•is sur la ŝtup•ar•o. Mi vol•is dir•i io•n gaj•a•n kaj bon•a•n por for•ig•i tiu•n trist•a•n sent•o•n de ne•pag•i•pov•ant•o.
Jar•o•j•n post•e jen re•aper•as mi•a mal•gaj•a spert•o. Mi re•vid•as la vizaĝ•o•n de Cvetko. Mi mem est•as Cvetko. Mi est•as mal•gaj•a membr•o de la etern•a arme•o de ne•pag•i•pov•ant•o•j.
Kvazaŭ mi est•us infan•o, mi sent•is subit•e grimac•iĝ•i mi•a•n vizaĝ•o•n kaj iu mal•obe•em•a larm•o jam kur•is laŭ li•a ĉemiz•o. Rapid•e mi re•tir•iĝ•is de li•a ŝultr•o kaj for•pren•is la pulover•o•n por moment•e kaŝ•i la okul•o•j•n. Mi mal•fru•is. Li jam vid•is mi•n.
— Kio okaz•is? — li konsol•e tuŝ•is mi•a•n har•ar•o•n.
— Mi vol•as ir•i dorm•i! — deklar•is mi infan•ec•e. Li kovr•is mi•a•j•n ŝultr•o•j•n kaj per naz•tuk•o deĵor•is ĉe mi•a•j okul•o•j. Ni ne parol•is plu pri la afer•o. Mi ŝajn•e trankvil•iĝ•is.
Maten•e rest•is nur amar•a sent•o pri io, kio•n ne ebl•as ŝanĝ•i.
Kiam mi al•ven•is li•a•urb•e•n li dir•is ke mi kon•at•iĝ•os kun li•a eks•edz•in•o. Mi ne tro sci•vol•em•is. Ial mi fart•is mal•komfort•e. Mi prefer•us vid•i ŝi•n de mal•proksim•e por ne dev•i parol•i kun ŝi. Mi ne sci•as kial mi sent•is kulp•o•sent•o•n.
Mi konsol•is mi•n: est•is foj•e iu feliĉ•a•par•o kiu dis•fal•is kaj nun ĉiu rajt•as je si•a ... Tio est•is kuraĝ•ig•o antaŭ la renkont•iĝ•o.
— Ĉu vi vol•as ke ni vizit•u ŝi•n hodiaŭ? — li demand•is iu•n post•tag•mez•o•n. Li ne dir•is ŝi•n, li uz•is ŝi•a•n nom•o•n. Mi prefer•us dir•i ne, sed mi akcept•is. Ĝi iam okaz•u. Mi atend•is dum li laĉ•is si•a•j•n ŝu•o•j•n. La laĉ•ad•o ne long•e daŭr•is. Mi ek•dezir•is ke ŝi ne est•u hejm•e.
Ni star•is antaŭ la dom•o. Mi ten•is vin•botel•o•n dum li frap•is ĉe la pord•o.
— Ili ne est•as hejm•e. — Mi ek•ĝoj•et•is..
— Klopod•u ankoraŭ foj•e — dir•is mi. Ĉu por est•i cert•a? Aŭ ĉar ni jam ven•is tie•n ĉi, ke ĝi okaz•u. Sen•pez•ig•it•a mi marŝ•is apud li, dum ni for•las•is la strat•o•n.
Kiel impres•as renkont•i si•a•n eks•edz•in•o•n?
Ĉu dum konversaci•o ne en•ŝtel•iĝ•as ili•a unu•a sup•o el pore•o, komun•e kuir•it•a iu•n for•a•n post•tag•mez•o•n? Tiu sup•o kaj tiu post•tag•mez•o aparten•as nur al ili. Neniu pov•as ĝi•n kun•divid•i. La fakt•o, ke mi ĝi•n en•kap•ig•is, est•is nur van•a klopod•o, en•ir•i li•a•n viv•o•n antaŭ ol en ĝi est•is mi. Mi vid•is ili•a•n fot•o•n ĉe parenc•o•j: ili tranĉ•ant•a•j la ge•edz•a•n tort•o•n. Li aspekt•as rid•ig•e, ŝi bel•e. Kun•e ili ten•as la tranĉ•il•o•n.
Iu•n tag•o•n dum mi ven•is el vend•ej•o ŝi star•is antaŭ ni•a pord•o. Kun amik•in•o. Mi tuj sci•is ke tio est•as ŝi. Ni etend•is ni•a•j•n man•o•j•n, el•dir•is ni•a•j•n nom•o•j•n. Ili konfirm•is, ke tio est•as ni. Ek•rid•et•o ambaŭ•flank•a. Mi invit•is ili•n en•ir•i. Kun tim•o, ke mi lingv•e erar•as. Tiu lingv•o neniam est•os la mi•a. De ŝi•a unu•a lud•il•o ĝi aparten•as al ŝi. Mi okul•mezur•as ŝi•n, sen rigard•i. Bel•a•j•n dent•o•j•n ŝi hav•as. Pli mal•dik•a ol mi. Dum parol•ad•o ŝi•a “s” iom orel•frap•e son•as. Ŝi hav•as mal•grand•a•j•n mam•o•j•n. Stri•it•a•j•n genu•ŝtrump•o•j•n kiel knab•in•o.
— Ĉu vi mal•sat•as? — Feliĉ•e ke ili ven•is du•op•e. Ĉu uz•i tuj “ci”?
Mi al•port•as iu•n fromaĝ•a•n invent•aĵ•o•n. Mi vol•as ke ĝi est•u bon•a. La fromaĝ•o bon•e impres•as.
Ŝi parol•as mal•rapid•e kaj laŭt•e, kvazaŭ mi kompren•os ŝi•n se ŝi est•os laŭt•a. Mi paŭz•o•j•n plen•ig•as per rid•et•o.
Sur la libr•o•bret•o ... fot•o•album•o. Mi sci•as ke ie ŝi hav•as si•a•n fot•o•album•o•n kun simil•a•j somer•o•j kaj la sam•a vir•o. Foj•e foj•e ŝi rid•et•as demand•ant•e kie est•is tio fot•it•a? Mi list•ig•as land•o•j•n, urb•o•j•n. Al ne•vojaĝ•ant•a•j hom•o•j esperant•ist•o•j ŝajn•as tre entrepren•em•a•j. Kaj riĉ•a•j. Aŭ ĉu oni est•as tia?
Ni el•ir•as al ĝarden•o. Ni klin•iĝ•as super plant•o•j, komentari•as. Iu insekt•o grimp•as laŭ ŝi•a krur•o. Ŝi alt•e•n lev•as si•a•n jup•o•n por trov•i ĝi•n. Vesp•o? Abel•o? Ĉe la vid•o de ŝi•a femur•o li•a•j man•o•j aper•as antaŭ mi.
— Ĉu vi vol•as met•i iom da cep•o, se ĝi pik•is vi•n?
— mi demand•as por rapid•e for•pel•i imag•o•n pri kares•ad•o kiu subit•e aper•is.
— Cep•o•n? Por kio?
— Ni•a•land•e tio est•as popol•a kurac•il•o por abel•pik•o•j.
Ni rid•as pri popol•a saĝ•o.
Ŝi invit•as ni•n al si. Sabat•e. Mi akcept•as. Ŝi est•as simpati•a. “Ni” ven•u al “ili”. Mi ne em•as dir•i, ke mi prefer•us rest•i hejm•e. Sen gast•o•j.
Kiam li re•ven•as vesper•e, mi atend•as li•n ĉe la pord•o.
— Mi kon•at•iĝ•is kun vi•a eks•edz•in•o. Ŝi hav•as bel•a•j•n dent•o•j•n kaj aspekt•as interes•e. — Mi pri•silent•as la scen•o•n kun la insekt•o en la ĝarden•o. — Kial vi efektiv•e dis•iĝ•is?
Li klopod•as klar•ig•i tio•n “efektiv•e” . Mi ne kompren•as, ankoraŭ. Tio•n ne neces•as kompren•i, sufiĉ•as tra•viv•i.
Sabat•e mi laŭt•e pens•as ĉu neces•as port•i flor•o•j•n al ŝi. Li dir•as, ke ne neces•as. Pli long•e ol kutim•e mi pens•as kiu•n jup•o•n sur•met•i.
Ŝi atend•as ni•n. Mi fart•as iel konfuz•e. Ne est•as kiel kutim•e dum sabat•a•j vizit•o•j al ge•amik•o•j. Ŝi baldaŭ ven•as el kuir•ej•o kun iu bokal•o. Ŝi turn•as si•n al si•a nun•a ul•o:
— Ĉu vi vol•as mal•ferm•i tio•n? — Li mal•ferm•as sen•vort•e.
Ŝi hav•as bel•a•n marŝ•o•n dum ŝi re•ven•as al la kuir•ej•o.
Mi pens•as pri tio kiom da foj•o•j Jan mal•ferm•ad•is konserv•aĵ•o•j•n por ŝi. Vesper•manĝ•o. Oni serĉ•as pri iu neŭtral•a tem•o kaj trov•as ĝi•n. Dum la du•a plad•o mi•a fork•o du•foj•e el•glit•is el mi•a•j fingr•o•j. Nenia komentari•o. Pri mal•lert•ul•o•j ne tem•is.
Ni sid•iĝ•as post desert•o en fotel•o•j kaj aŭskult•as muzik•o•n.
-Kio•n vi ŝat•as?
Mi mal•volont•e respond•as tiu•n demand•o•n kiam tem•as pri muzik•o. Ial ĝi ŝajn•as tro mal•diskret•a al mi. Hund•o, la dorlot•it•o de la dom•o kun mal•bel•a nom•o, subit•e preter•kur•as mi•n kaj per si•a vost•o el•verŝ•as mi•a•n glas•o•n sin•e•n. Ĉiu•j pur•ig•as mi•n. Ŝi al•port•as mal•sek•a•n ĉifon•o•n kaj frot•as mi•a•n makul•o•n. Mi strang•e sent•as ŝi•a•n man•o•n sur mi•a korp•o.
Post•e ni prov•as kant•i. Kio•n ni ĉiu•j sci•as? Nenio•n. Mi ven•as el ali•a repertuar•a mond•o.
Tiam ŝi ek•kant•is. Per voĉ•o tre agrabl•a. Mi•a rigard•o fiks•iĝ•is al fingr•o•j ŝi•a•j sur gitar•a•j kord•o•j.
Vort•o•j•n ŝi serĉ•as, tekst•o•n ŝi part•e forges•is.
— Ĉu vi ne memor•as pli? Est•is io pri okul•o•j?
Jan ne pov•as memor•i. Ĉu li ver•e forges•is ĝi•n? Subit•e ŝi tiam kapt•is faden•o•n de la perd•it•a tekst•o kaj ĝi re•teks•iĝ•as en ni•a•j orel•o•j. Tem•as pri for•ir•o•j, pri atend•ad•o, pri esper•o de re•ven•o. La kant•o komenc•is kresk•i super ni kaj plen•ig•i la ĉambr•o•n. Ĉiu•j konfuz•iĝ•is. Neniu pens•is pri tiu re•kant•aĵ•o, kiam ŝi propon•is ĝi•n.
La gitar•o silent•iĝ•is kaj trankvil•o re•ven•is super ni. Ĉiu el ni hav•is strang•a•n rid•et•o•n sur•vizaĝ•e. Daŭr•is iom, antaŭ ol oni sukces•is trov•i nov•a•n parol•tem•o•n. Kiam ĝi est•is trov•it•a, mi em•is ten•i mi•n je ĝi por mal•ebl•ig•i plu•a•n for•ŝveb•iĝ•o•n.
Jan baldaŭ post•e ek•rigard•is al la horloĝ•o. Ni adiaŭ•is kaj ek•marŝ•is hejm•e•n.
— Eĉ ne est•is tiel terur•e! — dir•is mi tra la silent•o. Nur nun li ĉirkaŭ•brak•is mi•n. Mi sen•kial•e mal•gaj•iĝ•is. Pluv•os. Mal•ferm•i pluv•ombrel•o•n super am•o, por ke ĝi ne mal•sek•iĝ•u.
Mi mal•ferm•is la pluv•ombrel•o•n kaj ten•is ĝi•n zorg•o•plen•e tim•ant•e pri mal•sek•iĝ•o. Ĉu ĝi mal•help•is marŝ•i? Ial tra•lik•is pluv•o, la man•o ten•ant•a la ombrel•ten•il•o•n komenc•is mal•varm•iĝ•i. Ĉu ne est•us simpl•e ek•frot•i ĝi•n? Neniu hav•is tiu•n ide•o•n. Mi marŝ•is plu•e firm•e decid•int•a re•ten•i ĉio•n, kio•n ebl•as sav•i.
Jan ne ŝat•is aparten•o•n. Mi lern•is pens•i kiel li kaj evit•is posed•em•o•n. Mi sent•is kiel li mal•favor•iĝ•as al vir•in•o•j kiu•j parol•is pri “mi•a edz•o” kaj “mi•a ul•o”.
Tiel oni rilat•as al aĵ•o•j.
— Mi met•is leter•o•n sur vi•a•n tabl•o•n!
— Vi•a tajp•il•o ne plu funkci•as.
La pronom•o•j klopod•is don•i al ni si•a•n ŝajn•a•n individu•ec•o•n. Foj•e la posed•em•a pens•o eskap•is el mi•a buŝ•o:
— En ni•a loĝ•ej•o ... — Tie ĝi romp•iĝ•is. Mi est•is kaŝ•e en•am•iĝ•int•a al la pronom•o “ni”. Se li hazard•e prononc•is ĝi•n, mi sid•is komfort•e en ĝi kvazaŭ en varm•a akv•o en ban•kuv•o. Sed li avar•is pri ĝi. Mi ne pov•is oft•e sent•i kiel ĝi ĉirkaŭ•brak•as mi•n.
— En vi•a loĝ•ej•o ... — dir•ad•is la, kaj mi akcept•is tia•n parol•turn•o•n. Li ne vol•is, ke aĵ•o•j aparten•u al ambaŭ ni. Li vol•is, ke ĉiu aparten•u al si mem. Mi prov•is tio•n kompren•i, sed mi ŝat•is aparten•i. Mi ŝat•is aparten•i al hom•o•j, al kiu•j mi•a am•o al•glu•iĝ•is. Kaj ĝi ne est•is elekt•em•a. Ĝi ne parol•is pri tip•o•j, pri centi•metr•o•j, pri kvocient•o•j de inteligent•ec•o. Ĝi hav•is si•a•j•n mezur•unu•o•j•n, kiu•j•n mi mem neniam kapabl•is kompren•i. Eĉ ne tiam, kiam mi jam sent•is mi•n varm•a konsist•ig•a part•o de la pronom•o “ni”.
— En ni•a bibliotek•o est•as terur•a mal•ord•o. — La ĉiu•tag•a “ni” ek•vag•is inter li kaj ni kvazaŭ hejm•a best•o. Mi tiom al•kutim•iĝ•is al ĝi; ke mi apenaŭ hav•is temp•o•n kares•i ĝi•n.
— Precip•e mi•a•j libr•o•j est•as mister•e ne•trov•ebl•a•j. — Mi pret•is trans•pren•i mi•a•n part•o•n de la respond•ec•o.
Al gast•o, kiu van•e klopod•is trov•i io•n nun bezon•at•a•n de sur la bret•o kun esperant•aĵ•o•j, mi plend•is pri divid•it•a bibliotek•o. Bibliotek•o•j de divers•land•a•j par•o•j rest•as ne•komplet•a•j. Trans•lok•iĝ•o•j neniam sukces•as komplet•ig•i ili•n.
— Mi bon•e memor•as, ke mi hav•is tiu•n libr•o•n. Sed kie ĝi pov•us est•i? Ĉu en mi•a hejm•o? Ĉu en li•a land•o? Ĉu prunt•it•a al iu el ia loĝ•ej•o provizor•a, kiam libr•o•j rest•is nur depon•it•a•j en kest•o•j? Ne est•is temp•o por star•ig•i libr•o•bret•o•n, tem•is pri rest•ad•o mal•long•a kaj loĝ•ej•o nur por•temp•a. Tiam al oni ŝajn•is, ke oni nur trov•iĝ•as sur•voj•e al iu ver•a ekzist•o kaj kun•ekzist•o. Nur post•e ebl•os konstat•i, ke ĝust•e tie, en la provizor•ej•o, la viv•o est•is la plej ne•provizor•a.
Foj•e, klopod•ant•e far•i katalog•o•n de posed•at•a•j Esperant•o-libr•o•j, mi stumbl•is kontraŭ jar•kolekt•o•j de “El Popol•a Ĉin•i•o”.
— Kio•n pri ili?
— Kiam ni apart•iĝ•os, ni dev•os divid•i ili•n, unu•a•j ses numer•o•j al vi, ses al mi. Kaj ni kverel•os krom•e al kiu aparten•u jar•komenc•o kaj al kiu jar•fin•o — mi vol•is sprit•i. Danĝer•a sprit•prov•o. Divid•i inter ni komenc•o•n kaj fin•o•n.
Kiam li for•ir•is li las•is al mi plen•a•j•n jar•kolekt•o•j•n. Li for•pren•is nur tiu•j•n libr•o•j•n en kiu•j•n mi dediĉ•o•j•n en•skrib•is. Kiam am•o pas•as, dediĉ•o•j en libr•o•j subit•e ricev•as amar•et•a•n gust•o•n. Dediĉ•o•j gard•as pas•int•a•j•n stat•o•j•n. Sed oni daŭr•e klopod•as rid•et•i pri la skrib•aĵ•o. Kun iom da embaras•o.
— Mi hav•as io•n por vi — dir•is mi tiu•n for•a•n maten•o•n kaj etend•is la brak•o•n.
— Sed vi dev•as lev•i la kap•o•n. — Li lev•is ĝi•n.
Mi•a nud•a brak•o en•ir•is palp•e sub kusen•o•n.
— Libr•o?
Mi rigard•is kiel li mal•ferm•is ĝi•n: “Libr•o de am•o?”
Kor•tuŝ•o aper•is en li•a•j okul•o•j.
— Por la nask•iĝ•tag•o.
Mi donac•is la am•libr•o•n pli fru•e ol la am•o•n mem. Inaŭgur•e.
“Por provizor•a renkont•iĝ•o” skrib•is mi sur la unu•a•n paĝ•o•n blank•a•n. Fund•e de la dediĉ•paĝ•o mi not•is la nom•o•n de la renkont•iĝ•a urb•o kaj la dat•o•n mart•a•n. Post tiu dat•o ses nov•jar•a•j fest•o•j pens•ig•os mi•n pri donac•o por li. Kaj per ĉiu nov•a fest•o kaj dat•o mi ir•os pli mal•proksim•e•n de li.
Provizor•a renkont•iĝ•o. Jam tiam mi vol•is instru•i al mi la sent•o•n pri provizor•ec•o. Sed dum mi skrib•is “provizor•a” mi pens•is pri “ne•provizor•a”. Kiam ni ek•rilat•is ni ja parol•is pri provizor•ec•o. Li parol•is, mi kap•jes•is. Mi ne vol•is tuj dir•i al li, ke mi sci•as, ke provizor•a•j solv•o•j est•as la plej long•daŭr•a•j.
Per si•a ĉe•est•o li kovr•is ĉiu•j•n mi•a•j•n bezon•o•j•n por vir•o•j. Tiel ŝajn•is. Ali•a•j ĉes•is interes•i mi•n.
Li ribel•is kontraŭ tio. Kia respond•ec•o! Kiel unu hom•o pov•us kovr•i ĉiu•j•n ali•a•j•n!
Mi sent•is ke mi ne kovr•as ĉiu•j•n. Mi sent•is kiel li•a•j interes•o•j rest•is mal•ferm•it•a•j. Kaj mi kred•is ke la rilat•o kun mi diferenc•iĝ•as de ali•a•j pro — Esperant•o. Ĝi ŝajn•is est•i bon•odor•a glu•aĵ•o kiu bon•e ten•is.
Post ni•a dis•iĝ•o ni foj•e manĝ•is en iu laŭt•a manĝ•ej•o, mi dir•is al li super teler•o kun hepat•aĵ•o:
— Mi ne pov•as kred•i ke ni•a viv•o dis•fal•is. Malgraŭ Esperant•o! Ĝi sen•iluzi•ig•is mi•n! — mi est•is ofend•it•a al Zamenhof. Fuŝ•ul•o! En•miks•as li io•n ajn kaj oni ne sci•as kiel el•naĝ•i sen sufer•o•j.
Li ek•rid•is. — Sed Esperant•o est•as nur lingv•o! Il•o!
— Ek•de kiam tio? Mi sent•is ĝi•n iom ali•a.
Ni ne plu diskut•as. Tio est•as teren•o kie ne ebl•as io•n plu al•don•i: mi asert•ad•is ke am•o•j kun Esperant•o gust•as pli bon•e. Li ne est•is sufiĉ•e krud•a por demand•i mi•n:
Ĉu dis•iĝ•o•j sam•e?
Al imag•o pri am•o kiu gust•as ali•e per Esperant•o mi sufiĉ•e kred•is. La voĉ•o tiu•temp•e ankoraŭ ne kun•loĝ•is en mi, do, ebl•is kred•i al mult•o.
Kiam mi ek•sci•is, ke li am•as Uŝi, mi sent•is mi•n nur iom perfid•it•a, ne tut•e. Ŝi ne kon•is Esperant•o•n, sekv•e, mi•a am•o hav•is mult•e pli da ŝanc•o.
Kiu diabl•o instru•is mi•n pens•i pri ŝanc•o en am•o? Am•o ven•as aŭ ne ven•as. Ŝanc•o ne rilat•as al ĝi.
— Am•o ven•as kaj for•ir•as — flustr•as kontent•e la diabl•id•o en mi.
Al Uŝi mi prezent•is Jan.
— La in•o•j•n pro kiu•j li for•ir•os de vi, ĉiam vi prezent•is al li — amuz•iĝ•as la voĉ•o.
— Ne est•as ver•o!
— Pruv•u la mal•o•n! — insist•as ĝi.
Bon•e. Pri Uŝi mi konsent•as. Klar•e mi memor•as tio•n. Mi ek•labor•is novland•e.
Mi•a nov•a ĉef•o al•konduk•is mi•n al la loĝ•ej•o de Uŝi, Ŝi vol•is lu•ig•i ĉambr•o•n kadr•e de si•a student•a loĝ•ej•o, ŝi•a kun•loĝ•ant•in•o for•ir•is dum kelk•a•j monat•o•j. Dum kelk•a•j monat•o•j? Ŝi ja edz•in•iĝ•is.
Uŝi verŝ•is te•o•n por ni. Mi ŝat•is ŝi•a•n te•uj•o•n. Ŝi de•met•is ĝi•n al serv•o•plet•o kun bird•o•j kaj si•a•j•n har•o•j•n de brust•o trans•ĵet•is al dors•o. La har•o•j est•is long•a•j kaj blond•a•j. Antaŭ ol ŝi montr•is al mi la ĉambr•o•n kie mi loĝ•u mi sci•is ke ni est•os amik•in•o•j. Ni est•os.
Mi•a lit•o est•is sur•plank•a matrac•o en flank•ĉambr•o. Ĝi kovr•is tut•e la plank•o•n. Oblikv•a mur•o kun fenestr•o sur kiu ĉiam pluv•gut•o•j kolekt•iĝ•is. La lit•aĵ•o est•is mal•hel•e blu•a. Mi en•lit•iĝ•is la unu•a•n vesper•o•n en la nov•a ej•o kaj pens•is pri iu vir•o el mi•a hejm•land•o. Mi ne sci•is kio•n pri li: ĉu sopir•i aŭ forges•i?
La libr•o apud la matrac•o rest•is dum la sekv•ont•a•j tag•o•j ne•tuŝ•it•a, mal•ferm•it•a je la sam•a paĝ•o. “Kontakt•o•n” mi eĉ ne mal•ferm•is.
Por semajn•fin•o Uŝi invit•is gast•o•j•n al tag•manĝ•o. Mi propon•is invit•i mi•a•n nov•a•n koleg•o•n Jan. Inklin•o al li aper•is post kelk•a•j hor•o•j da labor•o.
Dum la tag•manĝ•o mi ek•ĝoj•is, ĉar Uŝi evident•e ŝat•is Jan. Ni kirl•is nederland•a•n saŭc•o•n en iu blu•a uj•o, sed ĝi neniel vol•is sukces•i. Ĉe la kaf•o mi sid•is apud Jan sur ruĝ•a sof•o. Super ĝi pend•is mal•nov•a portret•o de eks•posed•int•o•j, aĉet•it•a kun la sof•o je bagatel•a prez•o ĉe iu fatras•ej•o. Ni far•iĝ•is ge•amik•o•j, Uŝi, Jan kaj mi. Ge•am•ant•o•j nur post•e. Jan kaj mi, unu•e. Post•e Jan kaj Uŝi.
Mi ŝat•is Uŝi. Kiam ŝi ir•is dorm•i ŝi sur•met•is lan•a•j•n ŝtrump•o•j•n. Por varm•ig•i pied•o•j•n. Maten•e ne ebl•is vek•i ŝi•n. Mi dorm•is en apud•a ĉambr•o kiel lepor•o kaj aŭd•is ŝi•a•n vek•horloĝ•o•n sonor•i ĝis la last•a spir•o. Tio ne ĝen•is ŝi•a•n dorm•o•n.
Mi donac•is al ŝi mi•a•n pulover•o•n kiam mi el•loĝ•iĝ•is. Mi•a kontrakt•o fin•iĝ•is kaj mi re•ven•is hejm•e•n.
— Dank•o•n pro ĉio.
Ĉio est•is mult•o. Al ŝi•a adres•o li ven•is al•port•ant•e narcis•o•j•n. La ver•a•j•n el flor•vend•ej•o, ne ŝtel•it•a•j•n el park•o. En•pak•it•a•j•n en tra•vid•ebl•a paper•o. Pluv•eg•is. Li viv•is sen pluv•ombrel•o. Li•a•j har•o•j pend•is kiel laĉ•o•j, mal•sek•a•j. La paper•o ĉirkaŭ flor•o•j ĉif•iĝ•is. Mi serĉ•is tra•vid•ebl•a•n vaz•o•n de Uŝi por vid•i ankaŭ flor•tig•o•j•n. Maten•e kiam mi vek•iĝ•is mal•grand•a•j vezik•o•j grimp•is laŭ la tig•o•j supr•e•n. Mi est•is feliĉ•a.
Uŝi hav•is hamstr•o•n. Mi evit•is ĝi•n. Ĝi tro simil•is al mus•o. Kiam Uŝi for•vojaĝ•is mi pet•is Jan trans•pren•i la zorg•o•n pri la hamstr•o. Nutr•i ĝi•n kaj pur•ig•i ĝi•a•n nest•o•n. Mi en•ferm•is mi•n en la kuir•ej•o por ne dev•i ĉe•est•i.
Li rest•is ĝis vesper•o. Ni kun•labor•is super iu•j paper•o•j. Mi sid•is proksim•e de hejt•il•o ĉar est•is mal•varm•e. Mi ne em•is tajp•i ted•a•j•n vor•tol•ist•o•j•n kiu•j•n morgaŭ neces•os klar•ig•i al petol•em•a•j infan•o•j. Li etend•is si•a•j•n fingr•o•j•n al mi•a vizaĝ•o.
Li rest•is tiu•n nokt•o•n ĉe mi. Mi ek•plor•is renkont•e al maten•o.
— Kio okaz•is? — demand•is li kompren•em•e.
— Nenio.
Klar•ig•i mi ne sci•is.
Mi sent•is mi•n mal•fort•a front•e al la konstat•o, ke ĉe mi fin•iĝ•as unu ĉapitr•o kaj komenc•iĝ•as nov•a.
Iom post•e mem•fid•o re•ven•is. Ĝi est•is vid•ebl•a de ekster•e. Mi kuŝ•iĝ•is en ban•kuv•o•n plen•a•n de ŝaŭm•o kaj li sid•iĝ•is apud mi.
— Vi aspekt•as tre mem•fid•a! — dir•is li.
Mi bon•e fart•is. Mal•trankvil•o mal•aper•is. Mi sci•is, ke li baldaŭ for•ir•os el mi•a viv•o kaj tiu•moment•e ne bedaŭr•is tio•n.
Sur la akv•uj•o de neces•ej•o Uŝi desegn•is fiŝ•o•j•n. Ili naĝ•is mez•e de iu•j herb•o•j kaj est•is stri•it•a•j ruĝ•e•blank•e.
Li help•is al mi ĉe sek•iĝ•o. Mi jam konfes•is al li ke mi ne em•as viŝ•i mi•a•n haŭt•o•n post ban•ad•o. Tio est•as ted•a.
— Mi help•os al vi! — Entuziasm•o sent•iĝ•is.
Jar•o•j•n post•e li koler•et•os kiam mi mal•sek•a post duŝ•ad•o en•grimp•os li•a•n lit•o•n ĉar mi•a humid•o al•glu•iĝ•is al li. Entuziasm•o mank•is.
— Oni ne viŝ•is si•n adekvat•e! — Oni est•is mi. Anstataŭ Entuziasm•o riproĉ•o sent•iĝ•is.
Kiam ni vojaĝ•is tra Makedon•i•o sur•voj•e al Grek•land•o, mi rid•is apud sun•flor•o•j tra kamp•o•j. Kio•n far•us Van Gogh tie ĉi? En Skopj•e rest•is al mi bild•kart•o super•flu•a. Ĉu ni skrib•u al Uŝi? Ŝajn•is bon•a la ide•o. Ŝi rest•is ĉe fenestr•o•j kun pluv•gut•o•j, antaŭ ni est•is Grek•land•o. Mi skrib•is ŝi•a•n adres•o•n, sci•ant•e ĝi•n ankoraŭ parker•e. — Ĉu vi vol•as io•n al•don•i?
Nur en aŭtun•o mi kompren•os kial ombr•o tra•kur•is li•a•n vizaĝ•o•n. Li nur al•don•is si•a•n nom•o•n. Aŭtun•e ŝi skrib•is al mi. Mi mal•ferm•is ŝi•a•n blu•a•n leter•o•n sen•suspekt•e. En la unu•a•n fraz•o•n ŝi vok•is help•o•n de flut•a koncert•o por dir•i al mi tio•n kio•n ŝi vol•is dir•i: Jan kaj ŝi intim•iĝ•is kiam mi for•las•is la urb•o•n.
Ŝi vol•as, ke mi tio•n sci•u.
Mi re•fald•is la blu•a•n paper•o•n kaj pens•is pri mi•a pulover•o en ŝi•a ŝrank•o.
Pri li•a sen•vort•a sub•skrib•o sur mi•a sun•flor•a poŝt•kart•o grek•land•a.
— Kio•n, ĉu vi sent•is vi•n unik•a? — help•is la voĉ•o for•pel•i sufok•iĝ•o•n.
Mi ne plu em•is est•i ŝi•a amik•in•o. Mi em•is, sed mi ne pov•is. Pro ĵaluz•o. Tre simpl•e.
Pri ŝi ni parol•is kun rigid•o anstataŭ sincer•o en ni•a•j voĉ•o•j. Li decid•is trans•lok•iĝ•i al mi•a land•o. Mi•a land•o komenc•e konsist•is el mi•a ĉambr•o, mi•a lit•o, mi•a•j man•o•j. En ĝarden•o sen•nombr•a•j herb•o•j. Ni maten•manĝ•as mol•e kuir•it•a•j•n ov•o•j•n fest•ant•e sen•signif•a•n tag•o•n de pas•ant•a printemp•o.
— Domaĝ•e, ke vi ne est•as botanik•ist•o! Est•us bon•e sci•i nom•o•n almenaŭ de ĉiu dek•a plant•o sub ni•a•j pied•o•j.
— Mi plej•e ŝat•as tiu•j•n blu•a•j•n. — Mi rigard•as la blu•aĵ•o•n kun la ne•kon•at•a nom•o, sen sci•i, ke ĝi por ĉiam en•ir•is ni•a•n konversaci•o•n. Iu abel•o ven•is vid•i kio•n li skrap•as en la ov•o•ŝel•o. Li sving•is man•o•n por for•pel•i ĝi•n.
— Ne pel•u ĝi•n for! — re•ag•is mi•a superstiĉ•o, tim•ant•a, ke oni for•pel•os printemp•o•n kaj ĉio•n.
Tro mal•fru•e. Li jam far•is.
Ni ek•star•is kaj re•port•is vaz•ar•o•n de la ĝarden•o en•dom•e•n, marŝ•ant•e sur sen•nom•a•j plant•o•j, kvazaŭ ili ne ekzist•us.
Mult•o antaŭ•is al la idili•a maten•manĝ•o en mi•a dom•o.
Ni ne oft•e parol•is pri la urb•o de ni•a renkont•iĝ•o.
Memor•o•n pri ĝi fuŝ•is paralel•a pens•o pri Uŝi. Ŝi loĝ•is ambaŭ•lok•e, En la urb•o kaj en la renkont•iĝ•o mem.
Mi•a•j pens•o•j mal•oft•e re•ir•as tie•n. Trud•as si•n al mi konstat•o, ke tiu•urb•e oni ĉio•n pag•ig•is. Nur mi ne ricev•is faktur•o•n por feliĉ•o. Aŭ ĉu tamen?
Tie ni kuir•is en prunt•e•pren•it•a•j pat•o•j. Rub•aĵ•o•n ni kaŝ•e el•ĵet•ad•is al fremd•a•j rub•uj•o•j: la ni•a ja ne hav•is neces•a•n glu•mark•o•n por la aktual•a jar•o, kiu cert•ig•us la for•port•o•n de rub•aĵ•o. Ni ne hav•is tut•jar•a•j•n etiked•o•j•n. Ni ja provizor•is tiu•vintr•e.
Vesper•e ni promen•ad•is ĉirkaŭ•brak•um•it•a•j kun rub•aĵ•sak•o en•man•e, spion•ant•e pri mal•plen•a•j kolekt•ej•o•j. Ĵet•int•e rub•aĵ•o•n, ni rol•is ge•am•ant•o•j apud montr•o•fenestr•o•j. En ili plast•a•j model•port•ant•o•j jam anonc•ad•is ni•a•n unu•a•n printemp•o•n.
Kiel post jar•o•j re•vok•i al mi•a memor•o gust•o•j•n de for•a•j montr•o•fenestr•a•j kis•o•j? Mal•facil•as re•konstru•i ili•n kiel odor•o•n de flav•petal•a roz•o sub•fenestr•a. Ili•n valor•us re•ten•i kaj ne rankor•o•n. Malgraŭ la sci•o, ke la pord•o, tra kiu li en•ir•is al•port•ant•e pan•o•n kaj mal•sek•a•j•n narcis•o•j•n, en•las•os li•n post mi•a for•ir•o por trink•i te•o•n ĉe Uŝi.
- Ver•ŝajn•e el vi•a tas•o! — ĝoj•e pik•as la voĉ•o. — Ne pens•u nur, ke al ŝi li ne donac•is narcis•o•j•n!
Al la vaz•aĝ•o de mi•a sentimental•ec•o la voĉ•o gaj•e verŝ•as plen•a•n sitel•o•n da mal•varm•a akv•o. Mi ne defend•as mi•n antaŭ ĝi.
Uŝi dum jar•o•j rest•is inter ni. Diskret•e kaj fajn•e. Mi•a tro•ig•it•a sent•em•o kapabl•is sent•i ŝi•n. Kompren•i ankaŭ.
Por krist•nask•o ŝi aper•is kiel donac•o. Por li donac•ĉen•o. Por ĉiu tag•o sur ĝi pend•is unu dolĉ•aĵ•o. Ĉe la fin•o de la ĉen•o lul•iĝ•is lan•a•j ŝtrump•o•j. Ankaŭ por mi sam•a•j, griz•a•j. En ili•a faden•aĵ•o mi re•kon•is ŝi•a•n kroĉ•il•et•o•n. Unu•a bombon•o gust•is ne•dolĉ•e kiam ĝi degel•is en mi•a buŝ•o. Domaĝ•e! Mi vol•is plu•e ŝat•i ŝi•n, sed semajn•o•j est•is neces•a•j, por ke mi pov•u sur•met•i la ŝtrump•o•j•n kaj simpl•e sent•i ili•a•n varm•o•n — sen pens•i pri donac•int•in•o.
Kelk•a•j•n jar•o•j•n post•e mi sol•is vesper•e ĉe la skrib•o•tabl•o. Ni loĝ•is li•a•land•e kaj mi ne em•is lev•i aŭskult•il•o•n de telefon•o. En ĝi•n neces•is parol•i li•a•n lingv•o•n. Ĉiu telefon•vok•o iom tim•ig•is mi•n. Sed ne ebl•is eskap•i.
— Jan ne est•as hejm•e — dir•is mi. — Ebl•e li ven•os post unu hor•o.
Rapid•a “klik” aŭd•iĝ•is post dank•vort•o. Nenio pli. — Telefon•is iu in•o al vi, ŝi ne prezent•is si•n — raport•is mi vesper•e.
Sed mi ne est•is mal•trankvil•a, El ban•kuv•o ne ebl•is pur•ig•i ruĝ•brun•a•n makul•o•n de gut•ant•a akv•o.
Vesper•o hav•is cent vizaĝ•o•j•n. Maten•o est•is for, maten•o est•is morgaŭ. Mi ne plu parol•is. Nek pri telef•o
noj; nek pri makul•o•j en•ban•kuv•a•j. Li ven•is hejm•e•n kaj mi ŝat•is rigard•i kiel li mal•buton•um•as si•a•n ĉemiz•o•n.
Kelk•a•j•n tag•o•j•n post•e ven•is leter•o por mi. De Uŝi. Uŝi est•is tiu voĉ•o vesper•a. Ŝi vol•is parol•i kun Jan kaj ŝi embaras•iĝ•is, aŭd•int•e mi•a•n voĉ•o•n en li•a loĝ•ej•o.
Ĉu ŝi ne sci•is, ke mi jam de jar•o•j trans•lok•iĝ•ad•as kun li tra provizor•a•j land•o•j kaj loĝ•ej•o•j?
Tiu•temp•e mi sent•is mi•n la plej grav•a person•o en li•a adres•ar•o. Tiam ĝi aŭtomat•e mal•ferm•iĝ•ad•is ĉe la paĝ•o kun mi•a nom•o.
Hodiaŭ ne plu est•as tiel.
Mi sid•iĝ•is iu•n maten•o•n al tajp•il•o kaj respond•is al Uŝi. Iial mi menci•is al ŝi la tim•ig•a•n mask•o•n de Barbar•a. Ŝi re•kon•is mal•gaj•o•n en mi•a leter•o kaj re•skrib•is al mi mild•e kaj amik•e.
Mi•n ĝen•is ŝi•a bon•dezir•o. Kaj ŝi•a•n mild•a•n leter•o•n mi dis•ŝir•is. Por kaŝ•i agres•em•o•n, mi silent•iĝ•is.
Kun mi pas•ig•is Jan ses jar•o•j•n. El ili nur kelk•a•j•n tag•o•j•n kun Uŝi. Foj•e-foj•e ili renkont•iĝ•is. Mi primitiv•e envi•is ŝi•n pro liber•o kaj riĉ•o. Al ŝi aparten•is Kaliforni•o kaj Pariz•o. Mi hav•is nenio•n.
Kiam li for•vojaĝ•is al ŝi, mi ir•is kun amik•in•o farb•i iu•n mal•nov•a•n lign•a•n dom•o•n. Brun•a farb•o flu•is laŭ mi•a man•o, mi etend•is la fingr•o•j•n mal•pur•a•j•n kaj pens•is pri ŝi. Ŝi ŝajn•is pli bon•ŝanc•a. Nun kiam mi rigard•as mal•antaŭ•e•n al la jar•o•j kun Jan, mank•as al mi el la sum•o tiu•j tag•o•j, kiu•j•n li ne pas•ig•is kun mi. Apart•e tiu•j kelk•a•j jam li est•is kun Uŝi. Renkont•iĝ•o•j divers•lok•a•j, divers•land•a•j. Neniam hazard•a•j.
Am•at•in•o•j ĉiam ŝajn•as est•i pli bon•ŝanc•a•j ol edz•in•o•j. Ĉu ili konsci•as pri tio? Aŭ ĉu ili nur amar•e pens•as pri si•a efemer•o?
Mi decid•is neniam telefon•i al edz•o•j kiu•j•n mi am•os. Por evit•i embaras•o•n re•kon•i propr•a•n voĉ•o•n en la voĉ•o de edz•in•o.
— Telefon•i al edz•o•j, kiu•j•n vi am•os? — Plural•e? Mir•ind•e! Vi•a optimism•o re•ven•is! Do, oni am•os de•nov•e? Vi ne halt•os tie ĉi? — la voĉ•o konfet•e dis•ĵet•as gaj•a•j•n demand•o•j•n al kiu•j ĝi sci•as respond•o•n. Mi ankoraŭ ne kuraĝ•us. Sed ĝi jam ordon•as.
— Neces•us pur•ig•i tir•kest•o•j•n, kar•a mi•a! Simpl•e sid•iĝ•u iu•n post•tag•mez•o•n kaj el•verŝ•u ili•a•j•n en•hav•o•j•n sur•plank•e•n. Re•leg•u diagonal•e, se vi vol•as, aŭ brul•ig•u nur tiel, sen re•leg•o.
Mi ne em•is. Mi prokrast•ad•is de semajn•o al semajn•o. Mi sci•is, ke mi de•nov•e dev•us konfront•iĝ•i kun la tag•o•j pas•int•a•j.
Iam mi far•is.
Te•o mal•varm•iĝ•is en mi•a tas•o.
Mi leg•is la tekst•o•j•n el mi•a•j tir•kest•o•j kaj apart•ig•ad•is tiu•j•n kiu•j est•is for•ĵet•ind•a•j. Mi ne pov•is ili•n tuj dis•ŝir•i. La unu•a tekst•o ŝajn•as ven•i el for•a temp•o kaj mi ne tut•e kred•is, ĉu ĝi ver•e al mi okaz•is. La temp•o kiam ni loĝ•is apart•ig•it•e ĉiu en si•a mond•o kuŝ•as nun for kiel en fabel•o: mal•antaŭ sep val•o•j kaj sep mont•o•j. La jar•o•n en•tranĉ•is feri•o•j kaj fest•o•tag•o•j, kiu•j permes•is renkont•iĝ•o•j•n.
Mi pov•is ben•i la mal•kongru•o•n de eŭrop•a Orient•o kaj Okcident•o rilat•e la fest•o•tag•o•j•n. Sekv•e ebl•is renkont•iĝ•i ne nur por krist•nask•o sed ankaŭ por la Fest•o de la Unu•a de Maj•o. Foj•e ĉe li, foj•e ĉe mi.
Mi ŝat•is vojaĝ•i al li•a mond•o. Okcident•e•n. Mi plezur•e promen•is eĉ tra manĝ•aĵ•vend•ej•o•j. Ili memor•ig•is mi•n pri iu•j ŝlos•it•a•j ej•o•j en fabel•a•j kastel•o•j, kiu•j•n oni neniu•kaz•e rajt•is en•penetr•i. Ĉar ili kaŝ•is riĉ•o•n kaj sekret•o•j•n. Ĉi tie, servut•ul•o•j en manĝ•aĵ•imperi•o jam mal•kovr•is ĉiu•j•n sekret•o•j•n de kaŝ•it•a•j kest•o•j kaj sur ĉar•et•o•j for•port•ad•is konserv•aĵ•o•j•n de artiŝok•o•j kaj palm•medol•o•j. Tie cent•o•j da fromaĝ•spec•o•j est•is en•pak•it•a•j kiel amulet•o•j en susur•a•j rekt•angul•a•j foli•o•j.
Li ŝat•is ven•i al mi kaj aĉet•um•i ĉe•bazar•e de vilaĝ•an•in•o•j. Re•memor•i ke laktuk•o ne kresk•as en plast•a•j sak•o•j sed en bed•o•j de vilaĝ•o•j, kies nom•o•j est•is plen•a•j de konsonant•o•j kaj ĝarden•o•j de flor•o•j. Ni inter•ŝanĝ•is rid•et•o•n ek•sci•int•e dum aĉet•o de mirtel•o•j, ke la vilaĝ•an•in•o ofert•ant•a ili•n kolekt•is la frukt•o•j•n fru•maten•e dum ni ankoraŭ dorm•is ĉirkaŭ•brak•um•it•a•j.
Plej•e mi ŝat•is tiu•n temp•o•n kiam li elekt•is la trajn•o•n kiu li•n al•port•os. La tag•o•j subit•e ek•gvid•is ie•n kaj la adiaŭ•o ŝajn•is mal•proksim•a kiel la Lun•o mem.
Mi vizit•ad•is ge•amik•o•j•n por anonc•i li•a•n al•ven•o•n. Li ven•as, sekv•e pri li•a ekzist•o ne ebl•as dub•i. Ĝoj•o•n oni volont•e divid•as.
Penelop•o mi ne est•is. Ne nur pro tio ke mi ne sci•as teks•i. Ankaŭ mal•teks•ad•o horor•ig•as mi•n. Kiel rapid•e minut•o•j dis•faden•iĝ•as. La post•tag•mez•o en kiu
el•kresk•is manik•a pulover•o el sub vir•in•a man•o ŝajn•as est•i konserv•it•a en ĝi. Se oni mal•trik•as ĝi•n, ĝi ĉes•as ekzist•i. De la tag•o rest•as nur mol•a amas•et•o de bukl•a lan•o.
Mi neniam lern•is est•i Penelop•o. Pri la tem•o de fidel•o al unu sol•a vir•o mi neniam pov•us doktor•iĝ•i, teori•um•is mi. Praktik•o aspekt•is iom ali•a.
Ĉe ge•amik•o•j est•is gaj•a societ•o. El inter ĉe•est•ant•o•j el•star•is aktor•o, tro laŭt•a. Se talent•it•a, tiam pro sen•esper•o. Li kutim•is est•i en la centr•o de diskut•o•j: ĉiu•j fin•lud•it•a•j rol•o•j de mal•feliĉ•ul•o•j vek•iĝ•is post el•trink•it•a glas•o.
Mi lev•iĝ•is diskret•e kaj pret•is el•ir•i. Ĉe la pord•o halt•ig•is mi•n li•a el•uz•it•a fraz•o. Mi ten•is jam la ans•o•n.
— Ne for•ir•u ankoraŭ! Mi recit•os por vi Li Ta•i•ba•i!
For•a vesper•o el lern•ej•a temp•o rid•et•ig•is mi•n.
— Mi recit•os por vi Li Ta•i•ba•i! — insist•is li.
Kun komplic•a sent•o mi tuŝ•is li•a•n har•ar•o•n. La har•o•j est•is akr•a•j kaj ne•komb•it•a•j.
Mirakl•ist•o•j est•as ge•aktor•o•j. En ili koncentr•iĝ•is ĉiu•j monolog•o•j kiu•j trist•ig•is la mond•o•n.
— Mi ne rajt•as al Li Ta•i•ba•i. La last•a aŭtobus•o al mi•a vilaĝ•o for•ir•os post kvin minut•o•j.
Mi las•is la ĉin•a•n poet•o•n al la ali•a•j.
Li ating•is mi•n sur ŝtup•ar•o, buton•um•ant•e si•a•n jak•o•n.
— Mi akompan•os vi•n! Mi em•as rest•i ankoraŭ iom kun vi!
Obstin•a•j dorlot•it•o•j kiu•j pri ĉio vol•as mem decid•i.
— Vi ne pov•as ven•i kun mi!
— Sed mi ver•e ŝat•us!
— Atend•u moment•o•n, ke mi klar•ig•u al vi: mi loĝ•as tre mal•proksim•e kaj mi•a tut•last•a aŭtobus•o ... vi ne plu pov•os re•ven•i urb•e•n.
Li fin•buton•um•is si•a•n jak•o•n. Ni kverel•et•is en nebul•o de urb•a park•o kaj mi em•is kiel atest•ant•o•n invit•i apud•a•n platan•o•n.
— Vi ja dev•us kompren•i, ke mi loĝ•as mal•proksim•e!
La arb•o pret•is inter•ven•i: tio ja est•as mal•bon•a argument•o. Dir•u prefer•e, ke vi•n ne interes•as Li Ta•i•ba•i. Ne parol•u pri mal•proksim•o.
La ul•o sub•ten•is la arb•o•n:
— Mal•proksim•e loĝ•as Neĝ•ul•in•o nur. Mi re•ven•os per•pied•e. Ne grav•as. Mi pied•ir•os. Tut•e ne grav•as.
La aktor•o ŝat•is tiu•n vesper•o•n akompan•i mi•n mal•proksim•e•n. Al mi ek•plaĉ•is li•a obstin•o. Li est•is pli konvink•a ol mi•a rifuz•em•o.
Kiam ni al•kur•is, la aŭtobus•o jam lum•ig•is si•a•j•n ruĝ•a•j•n lum•o•j•n en•nebul•e.
— Kiam tiu aŭtobus•o re•ven•os urb•e•n?
— Tuj — respond•is la ŝofor•o rid•et•ant•e, sci•ant•e ke ĝi re•ven•os mal•plen•a.
Ĉe mi•a aŭtobus•a halt•ej•o est•is strang•e vid•i nov•a•n vir•o•n apud mi. Tie mi•n ĉiam la sam•a•j brak•o•j akompan•is. Kaj jen tiu ul•o, kiu eĉ ne sci•as, kiu pord•o efektiv•e est•as la mi•a.
Per fajr•ig•il•o li lert•e pri•lum•is mi•a•n serur•o•n. Mi klar•e vid•is, kiel la ŝlos•il•o trem•et•as en la lum•cirkl•o.
— Kiu est•as ĉe vi hejm•e? — subit•e li memor•is star•ig•i tiu•n demand•o•n.
— Hodiaŭ neniu. — Kvazaŭ iu vers•o de Menart re•eĥ•us inter ni.
— Ĉu kaf•o•n? — li propon•is.
Mi rigard•is kiel li aktor•lert•e kuir•as kaf•o•n. La scen•o perfekt•e kon•at•a, kiel ĉe oft•a ripet•iĝ•o: ĉiu mov•o jam bon•e pri•stud•it•a. Mi forges•is demand•i li•n kiam li last•foj•e hav•is scen•ej•trem•iĝ•o•n. Tiu demand•o cert•e rid•ig•us li•n. Dent•o•j•n li hav•as de tiu spec•o kia•j•n oni dev•as tuj forges•i aŭ depon•i en privat•a•n antologi•o•n de rid•et•o•j.
— Ne okaz•u la du•a! — preĝ•is en mi la voĉ•o, dum li en•verŝ•is kaf•o•n. Tiu•temp•e la voĉ•o ankoraŭ preĝ•is, est•int•e sen•influ•a. Potenc•o de ironi•o ven•is kun post•a•j jar•o•j.
Vers•o•j•n de Li Ta•i•ba•i mi nun ne plu memor•as. Ĉu ili odor•is je kaf•o?
Maten•e ni promen•is apud montr•o•fenestr•o kun lud•il•o•j.
— Ĉu vi aĉet•os al mi ĉeval•id•o•n? — li•a•j dent•o•j ek•bril•is kiam li star•ig•is la demand•o•n. Bon•e ke mi ne met•is ili•n en antologi•o•n!
Mi vol•is rest•i je la nivel•o de li•a teatr•a ripet•iĝ•o:
— Ĉu mi ricev•os roz•o•n?
Ni en•ir•is la plej proksim•a•n flor•vend•ej•o•n. Ĝi odor•is je krizantem•o•j. Mi ek•sent•is mal•fort•o•n dum li elekt•ad•is la roz•o•n por mi.
Delikat•e kun la roz•o•j! — inter•ven•is mis•humor•e la vend•ist•in•o, kvazaŭ ŝi pas•ig•us ted•a•n nokt•o•n.
Li jam elekt•is. Bel•a ĝi est•is, la roz•o. Sed ĝi hav•is iu•j•n makul•et•o•j•n, kvazaŭ ĝi hav•us lentug•o•j•n. Li ek•serĉ•is ali•a•n. Mi demand•is mi•n ĉu ankaŭ roz•o•j sufer•as de kompleks•o de mal•pli•valor•ec•o.
Ni maten•manĝ•is kun la roz•o. Nur nun mi rimark•is, ke li hav•as cikatr•o•n sur•menton•e. De knab•a inter•bat•iĝ•o el fripon•epok•o.
Li adiaŭ•is. Dens•a program•o atend•as li•n hodiaŭ. Du prezent•aĵ•o•j. Ripet•o•j. Mi ek•ir•is al la ofic•ej•o kaj sen•vort•e met•is la roz•o•n en•vaz•e•n.
— Ĉu vi vid•as? — triumf•is la voĉ•o. Mi ne vol•is demand•i kio•n, sed decid•is re•ten•i la tekst•o•n. Tiu•temp•e la voĉ•o est•is mal•grand•a kaj ĝentil•a.
— Ankaŭ vi tiu•temp•e est•is ali•a — re•bat•is ĝi ofend•it•e, kvazaŭ hont•ig•it•a pro iu memor•o el jun•aĝ•o.
El•ŝir•it•a nov•a foli•amas•et•o el la tir•kest•o. Not•o•j el komun•a feri•ad•o. Kiam aer•o odor•is ĝis kap•turn•iĝ•o kaj kon•at•a•j insul•o•j subit•e ricev•is ali•a•j•n nuanc•o•j•n. Mirakl•o de du•op•a feri•ad•o aŭ mank•o de kritik•kapabl•o?
El paper•o•j el•kresk•as mez•e de mal•varm•a ĉambr•o ŝton•a•j strat•o•j de somer•a insul•o. Ili odor•as jen je oleandr•o jen je rost•it•a fiŝ•o.
Ge•knab•o•j preter•ir•is ni•a•j•n lant•a•j•n paŝ•o•j•n kaj kur•is
for. Frap•is sandal•et•o•j super la el•uz•it•a•j ŝton•blok•o•j, en kiu•j apenaŭ ebl•is vid•i antaŭ jar•cent•o•j ĉizel•it•a•j•n stel•o•j•n, flor•o•j•n, liter•o•j•n.
Feri•o•j est•as tiel agrabl•a•j, mi pret•us vet•i, ke ne ekzist•as pli bel•a manier•o ol tra•somer•i sur tiu ĉi insul•o.
Du skulpt•it•a•j vir•in•kap•o•j sur mur•o. Sal•a•j vent•o•j kaj pluv•o•j for•lav•is ili•a•j•n trajt•o•j•n, sed io vir•in•ec•a rest•is eĉ en la for•blov•it•a•j vizaĝ•o•j.
Sur dom•o est•as kvadrat•a ŝton•tabul•o. Simil•a star•as komenc•e de ĉiu strat•et•o, anstataŭ kutim•a metal•a ŝild•o ali•urb•e. Ĉi tiu sur•dom•a plat•o ne indik•as strat•nom•o•n: Galeri•o PIK.
Ia konjekt•o tra•kur•is mi•n. Aŭtomat•e mi prem•is la ans•o•n. Ĝi ne ced•is. La galeri•o est•is ferm•it•a. Sub la man•o mi sent•is la akra•rand•a•n pint•o•n: ans•o ne est•is kutim•a, sed forĝ•it•a form•o de kart•lud•a pik•o. Mi star•is antaŭ la galeri•o de pentr•ist•o Pik.
La morgaŭ•a•n tag•o•n mi kontrol•is ĉe Turism•a Serv•o. La galeri•o est•as ferm•it•a jam kelk•a•j•n jar•o•j•n. La pentr•ist•o viv•as ekster•land•e.
— Kaj kio•n ĝi en•hav•as?
— Mal•nov•a•n mebl•ar•o•n kaj li•a•j•n pentr•aĵ•o•j•n — dir•is trankvil•e ofic•ist•in•o. Mi nervoz•iĝ•is, mi volont•e en•rigard•us. Sed neniam mi kuraĝ•is pet•i, ke oni nur por mi mal•ferm•u ŝlos•it•a•j•n pord•o•j•n. Ceter•e, pentr•o•art•o ne interes•is mi•n tiom.
Jam du jar•dek•o•j pas•is ...
Mi•a famili•o trans•lok•iĝ•is urb•e•n. En mal•grand•a vilaĝ•o, kie ni antaŭ•e viv•is, neniu instru•is al mi pentr•ad•o•n. Kaj jen nun urb•a klas•o, kie pri pentr•ad•o parol•as ver•a art•ist•o. Dum li•a•j ekspozici•o•j ripet•iĝ•is tur•o•j
kaj mar•o•j, kat•o•j kaj fiŝ•o•j, vir•in•o•j kun citron•o•j antaŭ•brust•e.
Li klopod•is instig•i ni•n al am•o al ĉin•a ink•o, kaj ni,
rav•it•a•j pro mal•kovr•o, dum hor•o•j blov•is al ĉin•ink•a•j makul•o•j kre•ant•e mar•fund•a•n pejzaĝ•o•n, mirakl•a•n arb•ar•o•n, kok•o•batal•o•n.
Li•n impres•is maŝin•o•j. Kun•e ni imag•ad•is kiel aspekt•us tiu mar•o el ŝraŭb•et•o•j kaj rimen•o•j, kiu•j aper•us, se ni sci•us lev•i la metal•a•n haŭt•o•n de maŝin•o•j. Mi diligent•is, met•ant•e ŝraŭb•et•o•n apud ŝraŭb•et•o de mi•a imag•it•a maŝin•o.
Dum lecion•o pri spac•o, li pet•is ni•n analiz•i ni•a•j•n loĝ•ej•o•j•n kaj raport•i pri ili.
Sekv•ant•lecion•e li al•vok•is mi•n al si•a tabl•o. Mi•a•j•n skiz•et•o•j•n mi met•is antaŭ li•n. Tio est•as ter•etaĝ•o, kaj jen etaĝ•o. Tie•n al kel•o. Jen tegment•o•pord•o. Mi•a fingr•o mal•grand•a mov•iĝ•is de lini•o al lini•o. Li rigard•is paper•o•j•n dum kelk•a•j sekund•o•j.
— Bon•e, nu, kio•n vi ŝat•as en vi•a dom•o?
— Ĝarden•o•n. Ĝi est•as vast•a.
— Nu, ni las•u la ĝarden•o•n por hodiaŭ. Kio•n vi ŝat•as en la dom•o mem?
— Ĝi est•as tre grand•a. Kaj ... — Mi ek•silent•is.
Dum jar•o•j mi•a famili•o loĝ•is en lu•it•a•j loĝ•ej•o•j. Kiam fin•fin•e du•on•pret•iĝ•is ni•a dom•o por kiu•j la ge•patr•o•j tut•viv•e ŝpar•is, ĝi dev•is ŝajn•i ideal•a. Sed ĝi est•is ne•neces•e grand•a kaj ĉiu•sezon•e iu•j nov•a•j meti•ist•o•j sen•fin•e labor•is en ĝi. Pro mon•sum•eg•o•j, kiu•j•n la dom•o konstant•e en•glut•ad•is, mi ne kuraĝ•is hav•i dezir•o•j•n por ĝi•a pli•bon•iĝ•o.
— Kio•n vi ŝat•as en ĝi?
— Mi ŝat•as ĉio•n.
— Kaj kio•n ne ŝat•as la ali•a•j? Kio mank•as al ĝi?
— Kio mank•as? Nenio mank•as. — Mi•a mens•et•o ne permes•is iu•n mank•o•n por ne dev•i en•las•i nov•a•j•n meti•ist•o•j•n por ia al•don•aĵ•o.
— Kaj se vi dev•us projekt•i nun, ĉu vi re•far•us tia•n?
Mi kap•jes•is. Mi ne vol•is re•komenc•i la labor•o•n.
— Sed, ĉu vi ne pens•as, ke bon•ven•us ankoraŭ unu ban•ej•o supr•a•etaĝ•e?
Kiel li tio•n ek•sci•is? Sorĉ•ist•o! Mi neniam tio•n kuraĝ•us laŭt•e dir•i, por ke la ide•o ne ek•plaĉ•u al ali•a•j. Tiam oni decid•us el•tajlor•i el dorm•o•ĉambr•eg•o pec•o•n por ban•ej•o kaj de•nov•e mason•ist•o•j est•us en•dom•e.
— Mi vol•us nenio•n plu ŝanĝ•i — konklud•is mi tim•em•e, sent•ant•e, ke mi sen•iluzi•ig•os li•n.
Li rezign•is eduk•i mi•n pri kritik•kapabl•o kaj lac•e for•send•is mi•n de si•a tabl•o.
Lecion•o•j pri pentr•ad•o fru•e ĉes•is. Est•is ali•a•j tem•o•j kaj lern•objekt•o•j je kiu•j neces•is el•kresk•i.
Kaj jen mi du jar•dek•o•j•n post•e antaŭ la ferm•it•a pentr•o•galeri•o, kapt•ant•a la perd•it•a•n lecion•o•n.
— Re•ten•u! — konsil•as la voĉ•o. Ĝi hav•as nenio•n for•ĵet•end•a•n. Tem•as pri feri•o•j. — El la tekst•o tut•e ne vid•iĝ•as mi•a buŝ•o, kiu ĉe salikok•o•j van•e prov•as divid•i kun li mi•a•n lern•o•aĝ•o•n.
La voĉ•o ŝov•is sub mi•a•n naz•o•n la tekst•o•n pri Nataŝa. Mi re•leg•as ĝi•n kun simpati•o. La post•tag•mez•o en la dolĉ•aĵ•ej•o proksim•e de la ĉef•a park•o. Tie li ŝat•is brun•a•j•n kaf•a•j•n volv•aĵ•o•j•n kun karamel•a kovr•il•o. Ni dolĉ•ig•is post•tag•mez•o•n per ili. Mi ŝat•is la pacienc•o•n de la posed•ant•in•o. Foj•e mi vid•is iu•n knab•in•o•n apud ŝi. Kun karamel•a gust•o en•buŝ•e mi nom•is ŝi•n Nataŝa. Mi far•is el ŝi rakont•o•n.
Mi nom•iĝ•as Nataŝa. Mi•a panj•o hav•as blank•a•n kitel•o•n kaj far•as kuk•o•j•n. Ankaŭ mi•a paĉj•o. Ankaŭ onj•o•j. Ili est•as blank•e vest•it•a•j kaj serioz•a•j kiel kurac•ist•o•j. Ankaŭ injekt•il•o•j•n ili hav•as. Sed ili labor•as en kuir•ej•o kaj per ili aranĝ•as ornam•aĵ•o•j•n. Panj•o far•as past•o•j•n. Onj•o far•as krem•o•j•n. Panj•o star•as mal•antaŭ vitr•a bret•o kaj vend•as kuk•o•j•n. Ŝi vend•as. Ven•as hom•o•j kaj pren•as kuk•o•j•n. Panj•o ĝentil•e rid•et•as kaj rigard•as ili•a•j•n fingr•o•j•n mal•antaŭ la vitr•o.
— Avel•et•o•j. Kaf•o. Ĉokolad•o. Migdal•o. Zingibr•o. Cinam•o.
La fingr•o for•ir•as al la ali•a angul•o de la montr•o•fenestr•o.
— Kaj tiu? — demand•as la fngro sci•vol•e. — Ne, tiu dekstr•a.
— El cidoni•o, tiu ĉi — dir•as panj•o mild•e.
La fingr•o re•tir•iĝ•as kaj pens•as. Ĝi ne est•as kontent•a. Ĝi ne ŝat•as tiu•j•n. Ĝi vol•us la ne•ekzist•ant•a•j•n.
— Kaj ĉu vi ne hav•as volv•aĵ•o•j•n de papav•o?
La fingr•o hav•as fantazi•o•n.
— Bedaŭr•ind•e, ne. Nur lund•o•n ebl•e freŝ•a•j•n de•nov•e. Est•as ja simil•a•j, jen tie ĉi. Kun jugland•o•j kaj fig•o•j.
La fingr•o ne vol•as re•aper•i, ĝi jam kaŝ•iĝ•as en gant•o. Nur papav•a•j•n rul•aĵ•o•j•n ĝi vol•us.
Ven•as nov•a fingr•o. Ĝi ne est•as dorlot•it•a kaj ne hezit•as. Ĝi sci•as kio•n ĝi vol•as: vanil•a•j•n kornet•o•j•n. Du•on•kilo•gram•o•n. En•pak•i, pet•as la fingr•o.
Panj•o pren•as sak•et•o•n. Trans•lok•iĝ•as bon•odor•a•j korn•et•o•j el la vitr•a ŝrank•o al paper•a sak•o. El la man•o•j de panj•o al la fingr•o kun help•ant•o•j. Trans•lok•iĝ•as bon•odor•a•j korn•et•o•j. For•ir•as al la strat•o.
La sekv•ant•a vol•as nun unu pec•o•n da baklav•o. Sur teler•o•n, por manĝ•i tuj.
Kie est•as la mal•jun•a fingr•o hodiaŭ? Ĝi ted•as panj•o•n. Ven•as ĝi ĉiu•tag•e, hezit•em•e decid•iĝ•as por la kaf•a. Ne, tuj ĝi nul•ig•as la mend•o•n. Ne la kaf•a•n. Est•as mal•permes•at•e pro san•o. Eĉ ne gut•et•o da ĉeriz•a brand•o. Nek rum•o nek io ajn. Sen ajn•a gut•et•o. La plej mal•dolĉ•a•n ĝi rajt•as. Kaj sen•buter•a•n krom•e.
Panj•o per marcipan•a trankvil•o el•trov•as io•n. Ŝi•a rid•et•o dolĉ•ig•as vend•it•a•j•n kokos•a•j•n tranĉ•o•j•n. Ŝi ŝajn•as kompren•em•a por la plej postul•em•a•j kaj plej supr•aĵ•a•j.
— Kiu est•as la plej ebri•a? — demand•as gaj•e unu.
Mi star•as apud panj•o kaj rigard•as fingr•o•j•n frap•et•ant•a•j•n kontraŭ la vitr•o. Mi silent•as.
La en•ir•pord•a sonor•il•o balanc•iĝ•as kiel bru•ant•a galant•o. La kuk•o•j de panj•o, vest•it•a•j per blank•a•j paper•a•j ĉemiz•et•o•j, for•ir•as sur la strat•o•n. Neniu re•ven•os. Nur foj•e, foj•e kelk•a•j kiel kompliment•o•j:
— La kaf•a•j bul•et•o•j last•a•n mard•o•n est•is ne•super•ebl•a•j. — Panj•o rid•et•as.
Mi memor•as ili•n, kun koket•a•j ĉapel•et•o•j de brun•a krem•o supr•e.
— Escept•a•j est•as la karamel•a•j hieraŭ. — Panj•o rid•et•as. Mi re•sent•as la akr•a•n odor•o•n dum ties far•ad•o.
— Nataŝa, anĝel•et•o, ir•u al paĉj•o kaj dir•u, ke mank•as kornet•o•j. — Anĝel•et•o obe•em•e for•mov•iĝ•as al la mal•antaŭ•a kuir•ej•o. Odor•as sufok•e.
Mi•a patr•o nur post duŝ•ad•o odor•as je si•a kolonj•a akv•o. Post•e li tuj ek•odor•as je suker•aĵ•o. Sam•e kiel panj•o. Ŝajn•as ke ni•a ban•ej•o odor•as je zingibr•a•j piramid•et•o•j. Ne ekzist•as sufiĉ•e fort•a sap•odor•o por for•pel•i ĝi•n por ĉiam.
Nur mi•a•j amik•in•o•j tial ŝat•as mi•a•n dom•o•n. Ili eĉ envi•as mi•n, ĉar mi•a dom•o odor•as je dolĉ•o. Oni nom•is mi•n en somer•o Dolĉ•a Nataŝa. Sed mi ne est•as dolĉ•a. Mi eĉ ne ŝat•as kuk•o•j•n. Nek kub•et•o•j•n nek tri•angul•o•j•n. Nek princ•in•a•j•n nek karnaval•a•j•n. Nek ŝaŭm•a•j•n nek mal•mol•a•j•n.
Mi ŝat•as star•i apud panj•o kaj rigard•i kiel fingr•o•j altern•as sur vitr•o. Kaj mi ŝat•as kiam panj•o en•volv•as ili•n kaj ili for•ir•as el•e•n.
Mi kaŝ•e nombr•as la rest•ant•a•j•n.
— Ankoraŭ 13 kaf•a•j. 7 tort•er•o•j. 14 ŝaŭm•aĵ•o•j. 3
bul•et•o•j. — Kaj mi klopod•as diven•i kio•n mend•os la al•ven•ant•o. Mi flustr•as en mi por sorĉ•i li•n:
— Mend•u dek ŝaŭm•aĵ•o•j•n, mend•u dek ŝaŭm•aĵ•o•j•n, mend•u dek ŝaŭm•aĵ•o•j•n! — Sed est•as mal•facil•e. Fingr•o•j hav•as si•a•n vol•o•n kaj est•as spit•em•a•j. Kaj mi star•as apud panj•o kaj dezir•as, ke ĉiu•j kuk•o•j en•pak•iĝ•u en blank•a•j•n paper•et•o•j•n kaj for•las•u ni•n.
Sed tio ne pov•as okaz•i. Se neniu kuk•o rest•us en la vitr•a ŝrank•o, mi sci•as, mi•a panj•o rapid•us al paĉj•o por help•i al li far•i nov•a•j•n. Kaj ŝi rapid•ig•us li•n kaj mi mem ord•ig•us ĉiu•n unu•op•a•n kuk•et•o•n, ke ĉiu aspekt•u freŝ•e komb•it•a kun la ĉokolad•a flank•o supr•e.
Ŝi person•e zorg•us pri ĉiu unu•op•e, ke ĉiu tut•e bel•iĝ•u kaj tiam ŝi pret•ig•us ili•n laŭ•vic•e en la vitr•a ŝrank•o. Kiam la proviz•ej•o est•as plen•e plen•plen•a, mi sci•as, ke la vend•ad•o est•os long•a kaj long•a.
Kaj neniam est•os ebl•e star•i apud panj•o dum ŝi vend•as la tut•last•a•n kuk•o•n. Ĉar la kuk•o•j kiel ali•a•j afer•o•j ne hav•as fin•o•j•n.
Ha, tiu viv•o — dir•as paĉj•o raz•ant•e si•n.
Mi sent•as, ke li•a raz•krem•o odor•as je vanil•o.
— Kial vi far•is el Nataŝa mal•feliĉ•a•n infan•o•n? — ofend•iĝ•is la voĉ•o bru•ferm•ant•e la pord•o•n al ŝi.
Mi decid•is ne komentari•i.
Kiam Jan kaj mi silent•e trink•is ni•a•n te•o•n el blu•a•j tas•o•j est•is agrabl•e ĉar neniu infan•o en•salt•is ni•a•j•n
konversaci•o•j•n. Ĉie ĉirkaŭ ni mi spert•is ego•ism•a•j•n infan•o•j•n. Neniu el ili kapabl•is atend•i ĝis la fraz•o•j al•proksim•iĝ•os al punkt•o•j. Ili per kriĉ•a voĉ•o al•parol•us mez•e de io ajn, fuŝ•ant•e mi•a•j•n ĉef•er•o•j•n. Et•a•j diktator•o•j al kiu•j neces•as blind•e obe•i. Mi kontent•is ne hav•i la propr•a•n. Ankaŭ li ŝajn•e.
Ni ŝat•is ni•a•j•n silent•a•j•n vesper•o•j•n tra kiu•j te•o odor•is kaj aŭd•iĝ•is nur susur•o•j de paĝ•o•j tra•foli•um•at•a•j.
Ni sekur•e vojaĝ•is al est•ont•o, kiu ni•n sen•mank•e apart•ig•os. Sed la vojaĝ•o est•is agrabl•a.
— Est•us pli util•e las•i kresk•i la branĉ•o•n kiu liver•as paper•o•n por vi•a•j skrib•aĵ•o•j! — komentari•as la voĉ•o super “Tri ĉapitr•o•j pri log•o” kiu•j el•fal•is el akt•uj•o.
Kiam mi decid•is leg•i ili•n al Jan, li•a unu•a re•ag•o est•is ne•kompren•o. Sed mi em•is rakont•i al li ĉio•n el antaŭ•a temp•o. Mi ne bezon•is sci•i ĉu li interes•iĝ•as tiom pri mi•a•j tem•o•j aŭ ĉu li vol•is nur•plezur•ig•i mi•n, permes•ant•e toler•em•e, ke mi•a•j vort•kaskad•o•j plen•ig•u li•a•j•n orel•o•j•n. Mi vol•is pli ol orel•a•n part•o•pren•o•n.
— Tri ĉapitr•o•j pri log•o, nu, se vi vol•as, tio est•as tri faz•o•j en la viv•o de esperant•ist•in•o. Kiu al•don•e est•as sent•em•a numer•o. Al•log•o, mal•al•log•o kaj ginekolog•o. Respektiv•e la unu•a renkont•iĝ•o kun esperant•ist•o•j, la unu•a•j el•rev•iĝ•o•j kaj, malgraŭ•e, rev•ad•o.
— Sed tiu “log•o” en “ginekolog•o” ne est•as la sam•a.
— Kompren•ebl•e ne. Sed ĉu mi loĝ•as kun Waringhien? Kie est•as vi•a fantazi•o? Mi lud•as!
Registr•i mi ne em•is, ke li•a•j•n fraz•o•j•n el•parol•is la vir•o, la est•aĵ•o kiu detru•as vir•in•a•n fantazi•o•n. Mi ŝov•is al
li•a tabl•o paĝ•o•j•n pri mi•a•j for•a•j ne•plen•um•it•a•j promes•o•j.
Mi rigard•is kiel li•a•j okul•o•j mal•antaŭ okul•vitr•o•j mov•iĝ•as tra “Al•log•o”.
Serĉ•ant•e io•n en la mal•lum•o de la ŝrank•o mi stumbl•is per•man•e kontraŭ io porcelan•a. Est•is ĝi suker•uj•o sen•ans•a. Ĝi•a kovr•il•o mem est•is je nuanc•o pli mal•hel•a ol la uj•o. Mal•mult•e•kost•a fatras•aĵ•o kia amas•iĝ•is antaŭ•e en av•in•a•j depon•ej•o•j. Ĉu ankaŭ mi ripet•as tio•n? Ĉu ĵet•i ĝi•n trankvil•konscienc•e rub•uj•e•n?
Ties kovr•il•et•o•n mi pren•is en•man•e•n kaj unu•e klopod•is sur•met•i ĝi•n al divers•a•j uj•o•j en kuir•ej•o. Ĉe unu ĝi sukces•e sid•iĝ•is. Mi sur•tabl•ig•is ĝi•n.
Vid•u, mi lanĉ•as nov•a•n buter•uj•o•n. Kun kovr•il•o. Kaj histori•o. Ĉu vi vol•as aŭd•i kiel mi akir•is ĝi•n?
Li vol•is.
Ankaŭ jar•eg•o•j instru•ist•in•o pri Esperant•o dir•is al mi, ke tiu•n vesper•o•n ven•os aŭtobus•o kun esperant•ist•a•j gast•o•j. El Ĉeĥ•o•slovak•i•o.
Ni•a•n urb•et•o•n tra•vojaĝ•is mult•a•j aŭtobus•o•j sur•voj•e al la sud•o. Al la mar•o kun ne•el•glad•ebl•a•j ond•o•j pilgrim•is mez•eŭrop•an•o•j sen•mar•a•j. Re•ven•e ili kontraband•is oleandr•a•n branĉ•et•o•n. Por sun•radi•o en brul•ig•it•a haŭt•o neniu pag•ig•is dogan•o•n.
Ni atend•is aŭtobus•o•n ĉe la park•o. Mult•a•j preter•pas•is. Unu halt•is. El•ir•is ĝib•hav•a sam•ide•an•in•o kaj bon•vesper•is. Mi kompren•is la salut•o•n. Ankaŭ du post•a•j•n fraz•o•j•n mi kompren•is. Orel•o•j mi•a•j ruĝ•e ekscit•iĝ•is. Est•is tio tut•e ali•a ol kompren•i instru•ist•in•o•n en la klas•o.
Post•e oni sid•iĝ•is en urb•a kaf•ej•o. La plej bon•a komenc•ant•in•o de la grup•o rajt•is kun•sid•i, sed ŝi ne preciz•e komfort•is.
En la gast•grup•o ĉef•is iu sinjor•o. Kiam mi traduk•is li•a•n nom•o•n, ĝi son•is kiel Lard•o. Sinjor•o Lard•o redakt•is iu•n gazet•o•n. Li est•is traduk•ist•o, iu simpl•ig•is por mi. Li•a profesi•o est•as traduk•i — deĉifr•ad•is la fin•aĵ•o•j•n mi•a ne•spert•a kap•o.
Iel dum tiu vesper•o oni pet•is mi•n leg•i al la sinjor•o mi•a•n esperant•a•n poem•o•n. Est•is mi dek•ses•jar•a kaj post la dek•a lecion•o kompren•ebl•e sent•is nepr•a•n kompetent•o•n esperant•ig•i iu•j•n paĝ•o•j•n el mi•a literatur•a kajer•o. Eĉ kuraĝ•o ne mank•is por montr•i ĝi•n al instru•ist•in•o. Ŝi laŭd•is mi•n kaj korekt•is kelk•a•j•n naci•lingv•aĵ•o•j•n. Laŭd•o•j•n mi preter•atent•is. Pri korekt•o•j mi grumbl•is en mi: cert•e ŝi mal•prav•is. De kie ŝi pov•us just•e taks•i “kio•n la poet•o vol•is dir•i”? La poet•o est•is mi.
Antaŭ sinjor•o Lard•o mi rifuz•is la leg•o•n de la poem•et•o. Ĝi ja est•is am•a kaj mi ne vol•is parad•i per ĝi. Post persist•o•j mi fin•e dev•is ced•i kaj ek•flustr•is ĝi•n. Orel•o•j mi•a•j ruĝ•iĝ•is kaj el•radi•is varm•o•n. La poem•et•o tem•is pri iu•j esper•o•j, pri kio ja ali•a. Kaj pri plen•um•iĝ•o•j.
Post aplaŭd•o mi sent•is humid•o•n en aksel•o•j.
S-r•o Lard•o pet•is mi•n montr•i al li la tekst•o•n. Li pret•is ĝi•n publik•ig•i en si•a revu•o. Mi•a•j ruĝ•a•j orel•o•j apenaŭ kred•is. Kresk•ul•o•j ĉirkaŭ mi help•is kompren•i. S-r•o Lard•o pet•is la permes•o•n de la aŭtor•o.
— Sed ĝi est•as mal•bon•a poem•o! — dir•is mi avert•e.
— Ĝi est•as sincer•a. — Mi ver•e ŝat•us ĝi•n hav•i!
— Mi skrib•os ĝi•n por vi. Mi send•os ĝi•n per poŝt•ist•o.
Est•is tro da nov•a•j vort•o•j tiu•vesper•e. Inkluziv•e de “si•n-cera”. La grup•o baldaŭ dev•is for•las•i gast•ej•a•n tabl•o•n. Ie trans•lim•e atend•is ili•n tra•nokt•ej•o rezerv•it•a.
Sur•lok•ul•o•j pag•is la faktur•o•j•n kaj akompan•is la gast•o•j•n al la aŭtobus•o. Tie apud la park•o okaz•is la adiaŭ•o.
Mi•a•j orel•o•j ĉes•is flam•i. Sub aksel•o•j rest•is humid•et•a•j makul•o•j. Mi marŝ•is gaj•e apud la gast•o•j kiel plen•rajt•a sam•ide•an•o.
Dum la adiaŭ•o iu el la gast•o•j al•paŝ•is al mi kaj el•fos•is el si•a sak•o vitr•a•n kol•ĉen•o•n kaj ankoraŭ io•n en•pak•it•a•n.
— Por ni•a jun•a sam•ide•an•in•o!
Mi ne sci•is kio•n oni dvas dir•i kiam oni ricev•as. Dank•o•n, kaj post•e kio•n? Kiel oni dir•as en Esperant•o tio•n krom•a•n?
La aŭtobus•o baldaŭ ek•ir•is. Sufiĉ•is mi•a dank•o. Mi ek•sving•is per unu man•o, en la ali•a mi prem•is kol•ĉen•o•n kaj pak•aĵ•et•o•n.
Sur•lok•ul•o•j dis•iĝ•is. Hejm•e mi el•pak•is la donac•et•o•n. En paper•o kuŝ•is blank•a suker•uj•o. Kovr•il•o ne•perfekt•e sid•is sur ĝi.
Mi turn•is ĝi•n al divers•a•j flank•o•j kaj rigard•is. Mi•a patr•in•o post rapid•a al•rigard•o konsil•is ĝi•n depon•i kun ne•uz•it•aĵ•o•j.
Mi ne don•is ĝi•n. Neniam mi mem est•us ĝi•n elekt•int•a en vend•ej•o. Sed nun ĝi est•is donac•aĵ•o. Post unu•a•j kompren•it•a•j fraz•o•j!
La kol•ĉen•o•n mi sur•met•is kaj ir•is al spegul•o. Roz•kolor•a•j perl•et•o•j sving•iĝ•is mal•varm•tuŝ•e. Mi rigard•is la dek•ses•jar•ul•in•o•n en•spegul•a•n: ŝi rigard•is mi•n sever•e, sen•aprob•e. Mi rid•et•is al ŝi kaj for•pren•is la ĉen•o•n. Ankaŭ ŝi•a vizaĝ•o iom hel•iĝ•is per et•a rid•o. Ni ambaŭ ja est•is dek•ses.
Neniu post•e kontrol•is mi•n ĉu mi send•is la poem•o•n al sinjor•o Lard•o. Mi ne far•is. Mi hont•is don•i ĝi•n por publik•ig•o.
Kiam tim•o re•ir•is, ven•is forges•o.
Antaŭ iom da temp•o mi leg•is pri sinjor•o Lard•o. Sur nekrolog•a paĝ•o. Mi re•memor•is pri mi•a ŝuld•o. Pas•is dek ses jar•o•j de dek•ses•jar•a poem•et•o.
La vesper•o•n inter Prag•o kaj Dubrovnik for•puŝ•is ali•a•j event•o•j histori•e•n. Kovr•il•o suker•uj•a rezist•as. Ne•romp•ebl•a kiel ne•plen•um•it•a promes•o.
Kiam li fin•leg•is la tekst•o•n, mi tuŝ•is et•a•n kovr•il•o•n sur•tabl•e. Al ĝi buter•o brul•ig•is la rand•o•n.
— Ĉu vi sci•as, mi sent•as tut•e strang•e, ke tiu for•a tag•o el la komenc•o de mi•a esperant•ist•iĝ•o sukces•is konserv•iĝ•i ĝis ĉi tiu vesper•o. Kaj se mi ne est•us part•o•pren•int•a tiu•n renkont•iĝ•o•n, ebl•e mi neniam pov•us renkont•i vi•n.
— Fakt•e, ekzist•is mil•o•j da ebl•ec•o•j por mal•traf•i vi•n!
— Etern•a spekulaci•ad•o pri “se”! — morn•e koment•is la voĉ•o. Sed ĝi•n neniu aŭskult•is. Ni fos•is inter mal•nov•a•j paper•o•j. Tem•is jam pri prov•o•j profesi•e labor•i por Esperant•o. Kia humil•iĝ•o klopod•i vend•i Esperant•o-libr•o•n. Kial mi ne fuĝ•is?
Li bon•vol•em•e mal•ferm•is “la mal•al•log•a•n ĉapitr•o•n”.
— Ĉu vi vol•us ĉe naci•a kongres•o zorg•i pri libr•o•serv•o ?
Demand•o en•ofic•ej•a. Tem•is pri vojaĝ•o najbar•land•e•n. Mi ne rifuz•is. Kelk•a•j•n monat•o•j•n ja mi profesi•e labor•is por Esperant•o. Mi ek•kred•is, ke tio est•as la sol•a ebl•ec•o antaŭ•e•n•puŝ•i la afer•o•n. Ial ne tuŝ•is mi•n la fraz•o•j de veteran•o•j, kiu•j ne pov•us eĉ du•on•a•n gulden•o•n profit•i per la Inter•naci•a Lingv•o. Mi pli kred•is, ke honest•e est•as rezign•i pri la propr•a profesi•o. En•ir•i la danĝer•o•n el hobi•o far•i profesi•o•n. Nenia dub•o pri pek•ad•o je zamenhof•a etik•o prem•is mi•n. Zamenhof•e est•is akcept•i mal•alt•a•n salajr•o•n.
Dek jar•o•j•n post mi•a por•esperant•a labor•o ruĝ•buŝ•a lam•ul•in•o renkont•os mi•n ĉe la en•ir•ej•o al la dom•o labor•hor•e. Por ŝi tie ĉi est•as Esperant•o-Klub•o. Por mi ofic•ej•o. Ankaŭ ĉi-jar•e ne mank•is ŝi•a ĝentil•a demand•o:
— Kar•a, ĉu vi jam fin•stud•is?
— Jes, antaŭ jar•o•j — mi pacienc•is.
— Ĉu vi jam en•posten•iĝ•is en lern•ej•o? — Ŝi dum dek jar•o•j vol•is vid•i mi•n ĉe lern•ej•a tabl•o.
— Ne, sinjor•in•o, mi profesi•e labor•as por Esperant•o.
— Vi est•us tre bon•a profesor•in•o.
Mi•a respond•o neniam kapabl•is frakas•i ŝi•a•n imag•o•n pri mi. Ŝi mem est•as kotiz•pag•ant•in•o, kiu fervor•e aplaŭd•as ĉe Zamenhof-vesper•o•j ĉiu•decembr•e. Kiom da sam•urb•an•o•j tia•j ekzist•as, kiu•j ne akcept•as pens•o•n, ke post ili•a•j diapozitiv•a•j vesper•o•j iu ja en la sam•a ej•o tut•tag•e tajp•as kaj ad•e klopod•as far•i per Esperant•o io•n ali•a•n ol di•a•poz•it•av•a•n vesper•o•n. Mi•a•n libr•o•vend•ad•o•n ĉe Zamenhof•a•j vesper•o•j ili ne kun•lig•as al profesi•o.
— Libr•o•j, jes. Ĉu vi memor•as la spin•o•n de la Mov•ad•o? Ĉe la leg•o de Probal Daŝgupt•o en•konduk•e al la mal•nov•a libr•o•serv•a katalog•o, laŭ mi•a propr•a spin•o kuret•is ekscit•iĝ•o:
“Libr•o•j est•as ni•a•j obelisk•o•j kaj piramid•o•j, ni•a•j pagod•o•j kaj stupa•o•j, ni•a•j moske•o•j, totem•o•j, pra•histori•a•j grot•o•j, ni•a ĉio”.
Ankaŭ mi al•ir•is al unu•a vend•ad•o de Esperant•o•libr•o•j entuziasm•e.
— Tio tut•e ne simil•is al almoz•pet•ad•o antaŭ•preĝ•ej•a — kuraĝ•ig•o mal•fort•a.
Laŭ bon•a spirit•o de Cezar•o Rosetti mi lanĉ•is la ide•o•n kiel redukt•i vojaĝ•kost•o•j•n: kun•invit•i amik•o•n, blind•ul•o•n por redukt•i trajn•kost•o•j•n est•ant•e li•a akompan•ant•in•o.
La valiz•o plen•a de libr•o•j fuŝ•iĝ•is ĉe zip•o dum ni du klopod•is sur•bret•ig•i ĝi•n. Libr•o•j tro pez•is. Mi•a koleg•o optimism•e kred•is je grand•a•j aĉet•o•j kaj en•pak•is tro da paĝ•o•j.
En•kongres•ej•e ni aranĝ•is ni•a•n libr•o•stand•o•n.
En mi•a infan•aĝ•o est•is kermes•o: sur long•a•j tabl•o•j
oni vend•is kuk•o•j•n ... ruĝ•vang•a•j•n pup•o•j•n. Kiam ge•patr•o•j trink•is miel•a•n trink•aĵ•o•n proksim•e, infan•o sol•a rajt•is al•paŝ•i la tabl•o•n kaj elekt•i la kuk•a•n pup•o•n. Est•is tre mal•facil•e. Est•is mult•a•j infan•o•j kaj mult•a•j pup•o•j. Kaj nur unu vend•ist•in•o. Ebl•is elekt•i nur unu por si•a mon•er•o. La vend•ist•in•o rapid•iĝ•is. Ŝi ne hav•is temp•o•n. Ĉu ebl•as bon•e elekt•i dum rapid•ig•o? Kaj est•is nur unu pup•elekt•o. Ŝajn•is est•i unu por ĉiam.
Nur la kuŝ•ig•o de libr•o•j sur•tabl•e•n iom memor•ig•is pri kermes•o infan•temp•a. La tumult•o mank•is. La elekt•ebl•o. La mon•er•o en ŝvit•ant•a man•o.
Sam•ide•an•o•j preter•pas•ant•a•j pet•is insign•o•j•n. Mi ne hav•as insign•o•j•n, mi vend•as libr•o•j•n. Nov•a libr•o en Esperant•o! Ĵus ven•is ĝi el la pres•ej•o! Foli•um•u ĝi•n! Bon•a donac•o, kred•u mi•n, sinjor•in•o! Aŭ ĉu est•is pli facil•e kun pot•o•j?
— Vi bon•e parol•as! — dir•is iu sam•ide•an•o preter•pas•e. Mi mal•ŝat•is li•n. Mi vol•is kompliment•o•n de aĉet•int•o! Aĉet•int•o•j mank•is.
Fin•e mi sukces•is vend•i du ekzempler•o•j•n. Unu al lok•a fanatik•ul•o kiu kolekt•as ĉiu•n pres•aĵ•o•n. La ali•a al estr•ar•an•o dum li el•ir•is el neces•ej•o. Li est•is tiom surpriz•it•a, kun man•o sur•pantalon•fend•o, ke li ne pov•is rifuz•i.
— Motiv•o por si•n•mort•ig•o! — dir•us sincer•e la voĉ•o. — Kaj vi decid•as profesi•e labor•i por la afer•o de tiu•j stel•ornam•it•a•j analfabet•o•j?
Iu dign•a sinjor•in•o kun fajn•a friz•aĵ•o plej•e dolor•ig•is mi•n. Ŝi promen•is kun iu amik•in•o kaj grumbl•is kontraŭ tra•blov•o. Mal•rapid•e ili preter•baston•um•is mi•a•n tabl•o•n.
— Ĉu vi interes•iĝ•us pri nov•a Esperant•o-libr•o? — mi ankoraŭ ne perd•is la fraz•o•n.
— Ĉu vi ŝat•us aĉet•i nov•a•n Esperant•o-libr•o•n? — Mi rigard•is sci•vol•e al ŝi•a•j okul•o•j.
— Dank•o•n, ne! Mi•a edz•o jam hav•as ĝi•n!
— Ebl•e vi erar•as, sinjor•in•o! Vi•a edz•o ne pov•as hav•i tiu•n libr•o•n. Ĝi ja nur hieraŭ ven•is el pres•ej•o.
— Ne, dank•o•n! Mi•a edz•o jam hav•as unu Esperant•o-libr•o•n!
Fin•e ni kompren•is unu la ali•a•n! Al ŝi•a sinjor•o edz•o iu jam foj•e al•trud•is iu•n libr•o•n. Ebl•e jar•o•j pas•is. Mank•is temp•o por mal•ferm•i ĝi•n.
Ĉe vesper•manĝ•o mi sid•is kelk•a•j•n tabl•o•j•n for de ŝi•a lok•o.
La sinjor•in•o kun dign•a stel•ar•broĉ•o sur•brust•e klar•ig•is io•n al si•a•j sam•tabl•an•o•j kaj lamp•a bril•o lum•is sur la ornam•aĵ•o bluz•a.
Mi rigard•is al mi•a teler•o. — Ne kompat•us mi ŝi•n, se ŝi est•us hav•int•a stomak•kramf•o•j•n tiu•vesper•e. — entuziasm•iĝ•is la voĉ•o.
Prefer•is mi predik•o•n: est•u indulg•a al ĉiu•j, kiu•j ne aĉet•as libr•o•j•n. Pardon•u al ĉiu•j, kiu•j ne leg•as. Ver•a toler•em•o est•as toler•em•o al ne•leg•ant•o•j.
— Nu, vid•u, Esperant•o tamen help•is al vi fleg•i ... toler•em•o•n. — dir•is li kun ĉirkaŭ•brak•o fin•e de la paĝ•o.
— Nepr•e. Ekzempl•e, rilat•e vi•n, ĉiu•tag•e! Por ne parol•i pri stimul•ad•o de la fantazi•o. Pro tio profesi•a•j esperant•ist•o•j tut•e ne rajt•us postul•i salajr•o-alt•iĝ•o•n!
— Profesi•a•j esperant•ist•o•j! Kia kategori•o! Pri kiom da hom•o•j en la mond•o tem•as? Dek kvin? Ĉu vi ne sent•as, ke vi ten•as unik•aĵ•o•n en vi•a•j brak•o•j?
Decembr•os baldaŭ. Ebl•e mi tamen dev•us send•i iu•n dank•kart•o•n al mi•a imag•it•a kurac•ist•o? Li est•as la sol•a vir•o, kiu ne sub•fos•is mi•a•n fantazi•o•n.
Dank•o•n, ne•ekzist•ant•a sinjor•o doktor•o el imag•it•a land•o! Vi sav•as reputaci•o•n de ĉiu•j vir•o•j.
Mi turn•is la paĝ•o•j•n de “Ginekolog•o”.
Ovari•o•j mi•n dolor•as. La mal•dekstr•a precip•e. Ek•de plur•a•j tag•o•j oni mal•dorlot•as mi•n per iu•j injekt•o•j. Mi sent•as neniu•n pli•bon•iĝ•o•n.
Ge•amik•o•j el Ĉin•i•o send•is al mi last•jar•e te•o•n per stevard•in•o-esperant•ist•in•o. Plaĉ•a voĉ•o dir•is en mi•a telefon•il•o bon•a•n tag•o•n.
— Mi al•port•is al vi iu•j•n herb•o•j•n el Pekin•o.
— Mi pet•as?
— El Pekin•o. Vi mend•is tie iu•j•n herb•o•j•n.
Sankt•eg•a dieg•o! Mi preskaŭ forges•is jam pri tio.
— Mir•ind•e! Dank•eg•o•n!
La instrukci•o•j delikat•e instru•is kiel tremp•i ili•n kaj varm•et•a•j•n en ŝtof•a sak•et•o kuŝ•ig•i sub•umbilik•e•n. Baldaŭ ŝajn•is al mi, ke la loĝ•ej•o odor•is je ili. Neniu percept•is tiu•n odor•o•n, mi jes. Mi•a lit•kovr•il•o ricev•is etern•a•n makul•eg•o•n, kiu kresk•is ĉiu•vesper•e, kiam mi kovr•is mi•a•n korp•o•n kun sak•et•o da herb•o•j sur•ventr•e.
Dum mi kuŝ•ad•is tiel, mi al•vok•ad•is pejzaĝ•o•n en kiu ili pov•as kresk•i antaŭ ol pluk•iĝ•i. Kaj en kiu ej•o aĉet•is ili•n tiu sam•ide•an•o por mi. Ne est•is iu sam•ide•an•o. Est•is la hom•o. Du eĉ. Mi bon•e memor•as: mal•grand•a balkon•o de kongres•a hotel•o, ni trink•is iu•n mal•bon•a•n suk•o•n, sen•gust•a•n kaj fascin•is unu la ali•a•n reciprok•e. Por ni ambaŭ tio est•is Bulonj•o-sur•Mar•o. Dum kelk•a•j tag•o•j. Ĉu ili pov•as sekv•i mi•a•j•n ide•o•j•n? Kaj ni ja inter•ŝanĝ•is mult•e da ili antaŭ ol mi du jar•o•j•n post•e kuraĝ•is skrib•i pri — ovari•o•j. He, Zamenhof, nek vi nek mi pov•is konjekt•i kiel vi per•os inter iu ĉin•a herb•o kaj mi•a ovari•o.
Vesper•e dum mi kuŝ•is kun ek•pik•o•j je mal•dekstr•a flank•o, mi regul•e ek•sopir•is pri iu Esperant•a kurac•ist•o. Ginekolog•o. Pri li•a fam•o neniu sci•is. Nur in•o•j re•san•iĝ•int•a•j. Cent•o•j da ili.
Kiel mi en•tut•e ven•is al li•a adres•o? Dev•is est•i tra long•a•j voj•o•j. Amik•o•j de amik•o•j de amik•o•j. Ne, tio est•us tro for. Prefer•e iu amik•in•o el Ruman•i•o. Ĝust•e ŝi skrib•is al mi post iu mi•a plend•o. “Prov•u ĉe li. Se li viv•us en Uson•o ...”
Feliĉ•e, li ne viv•as tie. Li est•as mal•jun•et•a. Larĝ•a•j brov•o•j kaj mult•e da temp•o. Mal•rapid•e li parol•as.
Korekt•e. Post unu•a•j dek minut•o•j mi ĉes•as serĉ•i li•a•j•n erar•o•j•n. Ili mank•as. Kiel li fleg•as izol•ul•e tiu•n lingv•o•n? Ĉu hejm•e, kun si•a edz•in•o? Mi ne kuraĝ•as demand•i. Kapt•is mi•n li•a pacienc•o. La ul•o, kiu hav•as temp•o•n. Li•a akcept•o•ĉambr•o est•is modern•a en kvin•dek•a•j jar•o•j tiu•land•e. Tiam oni aplaŭd•is al montevide•a rezoluci•o kaj kred•is, ke la ter•glob•o ŝanĝ•os si•a•n ritm•o•n. Nenio star•iĝ•is kap•turn•e•n.
Mi•a kurac•ist•o hav•is temp•o•n kaj rid•et•is. Li detal•e demand•is pri mi. Ne por plen•um•i mal•plen•a•n formul•ar•o•n. Por sci•i. Mi•a korp•o ŝat•is plen•a•n atent•o•n. Kiam li per mal•rapid•a mov•o sur•met•is gant•o•j•n al si•a•j zorg•e lav•it•a•j fingr•o•j, mi sent•is mi•n en bon•a•j man•o•j. Ung•o•j kun rasp•it•a•j et•lun•o•j, blank•e pur•a•j. Jen la hom•o kiu re•san•ig•is mult•a•j•n vir•in•o•j•n, pens•is mi pozitiv•e, kuŝ•ant•e sur•tabl•e.
Post la esplor•o li parol•is per si•a mal•rapid•a voĉ•o. Est•is tiel agrabl•e ek•sci•i, ke tem•as pri banal•aĵ•o, kiu•n ali•a•j doktor•o•j ne kapabl•is mal•kovr•i. Sed mi•a doktor•o est•is special•a.
Kie li en•tut•e loĝ•as? Ie orient•eŭrop•e. Mi ne sci•as kie•n met•i li•n. Kie viv•u tiel lert•a kaj ne•kon•at•a fak•ul•o? Ankaŭ mal•kovr•i li•n est•as mal•facil•e. Oni ne pov•as skrib•i al Land•a Asoci•o kaj pet•i rekomend•o•n pri la plej bon•a sam•ide•an•o-ginekolog•o. Mi pens•as, ke li loĝ•as pli orient•e ol Leningrad•o.
Neniam mi fin•imag•is mi•a•n akcept•o•n ĉe li. Sufiĉ•as al mi, ke ni ating•u la punkt•o•n, kiam li mal•rapid•e kaj konvink•e deklar•as, ke tiu problem•o est•as tre facil•e for•ig•ebl•a. Tiam mi lev•as la okul•o•j•n de li•a•j lip•o•j kaj rigard•as flank•e•n por moment•o.
Mi ne fin•aŭd•as li•a•n dir•aĵ•o•n. Rest•as sent•o pri facil•a ebl•ec•o re•san•iĝ•i. Kaj agrabl•o de inter•parol•ad•o. Est•as io en konversaci•o kun ginekolog•o-esperant•ist•o, kio for•est•as kiam vi est•as en oficial•a hospital•o. Kaj li rakont•as trankvil•e. Doktor•o kiu ja hav•as temp•o•n.
Dum monat•o•j mi tiel intim•iĝ•is kun mi•a doktor•o, ke mi nun kred•as je li•a ekzist•o. Sed dolor•o•j mild•iĝ•is last•a•temp•e kaj mi provizor•e rezign•is pri serĉ•ad•o de li.
Sufiĉ•as ke li ekzist•as. Foj•e en decembr•o, mi em•us send•i al li salut•kart•o•n.
“El•kor•e dank•as pro kuraĝ•iĝ•o
vi•a pacient•in•o”
Domaĝ•e nur, ke li•a adres•o ne•kon•at•as. Eĉ la land•o ne.
Al la hipotez•o pri fantazi•frakas•o far•e de vir•o•j, mi hav•as krom•a•n tekst•o•n en•tir•kest•e: Valent•in•a•n!
Nikol•a halt•is antaŭ fenestr•o de libr•o•vend•ej•o:
— Jen Valent•in•a!
Mi al•iĝ•is al gap•ad•o. Mal•antaŭ la vitr•o ver•e kuŝ•is Valent•in•a. Tem•is pri tajp•il•o, ne in•o.
— Ĉi-jar•a premi•o por model•o. Tio ne est•as tajp•il•o sed art•aĵ•o! — entuziasm•is li jun•ul•aplomb•e.
Mi kun•admir•is ĝi•n. Bril•is Valent•in•a mal•antaŭ la vitr•o per tiu kon•at•a nuanc•bril•o de ne•akir•ebl•a var•o.
La inter•konsent•o est•is tuj•a: se oni iam aĉet•os tajp•il•o•n, ĝi est•os Valent•in•a. La ruĝ•a.
Ni for•rapid•is sen•re•ven•e.
Hav•ig•o est•as ĉef•a sign•o de aĝ•iĝ•o. Pas•is apenaŭ kelk•a•j kongres•o•j post la promen•o apud la tajp•il•o montr•o•fenestr•a, jam mi vizit•is vend•ej•o•n. Aĉet•cel•e. Sol•a.
— Ĉu Valent•in•a? — re•vok•as vend•ist•o en si•a memor•o. Li ne memor•as ekspozici•o•n. Li ne part•o•pren•is la post•tag•mez•o•n. Mi klopod•as ĝi•n pri•skrib•i. Vort•o•j ne bon•e bild•ig•as objekt•o•j•n. Tro da verv•o met•it•a en ili. La vend•ist•o nenio•n sci•as pri mi•a promen•o apud Valent•in•a. La vizaĝ•o•n de Nikol•a mi memor•as, li•a•n fraz•o•n ankaŭ.
Fin•e iu help•ant•o memor•as. Help•ant•o•j hav•as freŝ•a•j•n kap•o•j•n. Tem•is pri la model•o kiu tiam•e ricev•is premi•o•n, sed post•e oni ne plu produkt•is ĝi•n. Sekv•is pri•skrib•o•j kial merkat•o est•is mal•pli rav•it•a ol mi. La model•o est•is re•tir•it•a. Plu•a kaskad•o de klar•ig•o•j. Sed ĉu mi ne ŝat•us rigard•i nov•a•j•n tip•o•j•n?
Mi ne ŝat•is. Mi vol•is la tajp•il•o•n tiu•post•tag•mez•a•n. Jen la okaz•o aĉet•i rev•o•n kaj ĝi ne plu vend•iĝ•as!
Et•as la obstakl•o. Ĝi ne vend•iĝ•as mi•a•land•e. Sed la mond•o est•as la mi•a!
Vesper•e mi skrib•is leter•o•n al amik•o najbar•land•a. Kovert•o lek•it•a, poŝt•mark•o en•angul•a:
“Kar•a hom•o,
Antaŭ jar•o•j mi en•am•iĝ•is je iu tajp•il•tip•o kiu•n oni ĉes•is vend•i mi•a•land•e. Tem•is pri Valent•in•a. La ruĝ•a. Ĉu vi kun•kresk•is kun iu ne•plen•um•it•a dezir•o? Est•u hom•o, tra•serĉ•u vi•a•n land•o•n. Nur unu ekzempler•o est•as serĉ•at•a. Ĉu ebl•us al•port•i ĝi•n al la kongres•o somer•e? Pardon•u, ke mi atak•as vi•n, sed tem•as pri la rev•o de jun•temp•o. Ĉu ĝi trov•aĝ•as en vi•a land•o?”
Kis•o leter•fin•a sigel•is esper•o•n. La ul•o serioz•e kompren•is la task•o•n. Baldaŭ ven•is li•a sci•ig•o. Diabl•o for•port•u mi•n kaj mi•a•j•n infan•aĵ•o•j•n! La maŝin•o ne est•as rekomend•ind•a. Tial oni ankaŭ ne plu produkt•as ĝi•n. Kelk•a•j ekzempler•o•j de ĝi rest•as, se mi insist•as. Sed la il•o aĉ•e kost•as kompar•e kun kvalit•o.
Hom•o, leter•is mi entuziasm•e, vi est•as la detektiv•o de la jar•o. Ĉu vi kompren•as vi•a•n histori•a•n rol•o•n en mi•a et•a viv•o? Tem•as pri la rev•o, fakt•e. Memor•o al iu post•tag•mez•a promen•o el la epok•o, kiam ni ja rajt•is pag•ad•i TEJO-kotiz•o•n laŭ plej et•a tarif•o. Se laŭ vi•a•j jar•o•j, pens•u kiom vi dev•us pag•i ĉi-somer•e ... Aĉet•u! Mi tim•as, ke li ne kompren•is. Sed li aĉet•is.
Ĉe la kongres•a aŭtobus•o mi ĉirkaŭ•brak•ad•is ge•kon•at•ul•o•j•n. Ankaŭ li aper•is. Kis•o de hom•o, kiu•n adiaŭ•o inter•romp•is en konversaci•o, last•jar•e, last•land•e. Ankoraŭ en li•a ĉirkaŭ•brak•o, kun lip•o•j ĉe li•a kravat•o, mi demand•as pri Valent•in•a.
Li grumbl•as, sed li hav•as ĝi•n. — Montr•u!
Mi marŝ•as renkont•e al Valent•in•a.
Mult•a kaj sen•senc•a parol•o. Al Esperant•o-amik•o foj•e mank•as 350 tag•o•j jar•e. Post•kur•o de la faden•o las•it•a last•somer•e, kiam adiaŭ•o•j send•is ni•n hejm•e•n.
— Jen ĝi! — Teatr•ec•o ne mank•is en li•a mov•o.
— Tio? Griz•a? — mi kaŝ•is el•rev•iĝ•o•n kaj mal•ferm•is la kovr•il•o•n. En•e kuŝ•is bon•e en•pak•it•a griz•a tajp•il•o. Simpl•a kaj ĉiu•tag•a. Ĝi jes sur•hav•is la nom•o•n “Valent•in•a”.
— Mi imag•is ĝi•n ali•a! — komenc•is mi amas•ig•i vort•o•j•n por kamufl•i sen•iluzi•iĝ•o•n. Mi vid•is ĝi•n antaŭ jar•o•j en iu montr•o•fenestr•o, ĝi est•is ruĝ•a kaj aspekt•is tut•e ali•a.
— Mi tra•serĉ•is du•on•a•n urb•o•n. Ĝi ne plu produkt•iĝ•as. Mi kred•is, ke vi vol•as tiu•n aŭ neniu•n. Ke ĝi dev•as krom•e est•i ruĝ•kolor•a, tio•n mi ne kompren•is kiel la ĉef•aĵ•o•n.
— Vir•aĉ•o! — pens•is mi amar•e. — Tip•a griz•ul•o! Kio•n signif•as kolor•o en li•a viv•o?
— Vi montr•iĝ•is bril•e el•trov•em•a. Perfekt•a hom•o por ekspluat•ad•o. Ĉu vi kompren•as vi•a•n rol•o•n? Hom•o kiu post•kur•as imag•o•n, trov•as ĝi•n kaj al•port•as ĝi•n — griz•a•n!
Ni rid•is. Mi pag•is la faktur•o•n. Kongres•o en•tir•is mi•n. En vesper•a program•o iu gaj•a student•o el Zimbabv•o muzik•is sur mirakl•a muzik•il•o. Post•e, en mi•a ĉambr•o, kun zimbabv•a muzik•o en•orel•e, mi mal•pak•is Valent•in•a.
— Ĝi est•as ĉarm•a — daŭr•is mi konsol•e, ebl•e pro ĵus•a muzik•o.
Mi funkci•ig•is ĝi•n, cilindr•o mov•iĝ•is, mi en•met•is paper•o•n. Nom•o•n mi•a•n mi decid•is tajp•i. Ĝi stumbl•is. Ĝi ne parol•is mi•a•n lingv•o•n. Mank•is al ĝi mi•a•j super•sign•o•j! Liter•pozici•o mi•n konfuz•is. Anstataŭ cifer•o•j aper•is interpunkci•o•j.
— Mi ŝanĝ•os ja tio•n! Mi uz•ebl•ig•os ĝi•n! Jen, est•as ĝi, Valent•in•a!
Neces•is re•ten•i ĝi•n spit•e al propr•a•j grumbl•o•j. Por lern•i la lecion•o•n pri akord•ig•o de rev•o kaj real•o.
Rev•o kaj real•o.
Por loĝ•i mi•a•land•e Jan sen•ig•is si•n de ge•patr•a lingv•o. Mi vol•is evit•i li•a•n lingv•a•n izol•iĝ•o•n. Rev•o. Real•o est•is mult•e pli krud•a.
Mi vol•is for•ig•i el li•a rond•o komenc•ant•o•j•n por ne sen•esper•ig•i li•n. Perfekt•ul•o•j en Esperant•o subit•e ŝajn•is rar•a•j bird•o•j. Mi ĉas•is ili•n pasi•e kaj gvid•is hejm•e•n por divid•i ili•n kun li. Kiam mi sprit•is por ili super plen•a•j teler•o•j, mi sent•is li•a•n ŝat•o•n. Gast•o•j al•ven•ad•is amas•e: mi•a hejm•a gast•libr•o memor•ig•is pri jar•libr•o. Kiam gast•o ven•is, li est•is hejm•e. Mi ŝat•is gast•o•j•n, ĉar ili re•ven•ig•is Jan.
Kaj ni ambaŭ ŝat•is tiu•j•n vesper•o•j•n kun gitar•o, kiu•j las•is mont•et•o•j•n da mal•pur•a•j teler•o•j en kuir•ej•o. Foj•e mi percept•is plaĉ•a•n envi•o•n ĉe iu•j gast•o•j. Ili envi•is ni•n, ĉar ni parol•is la lingv•o•n en kuir•ej•o, inter spic•o•j kaj ov•o•bat•ad•o, en ban•ej•o, ĉe skrap•ad•o de mal•pur•aĵ•o•j de ban•kuv•a•j rand•o•j, en•lit•e, flustr•e, kun lip•o•j sur•haŭt•e. Mi kompat•is tiu•j•n, kies Esperant•o redukt•iĝ•is al instru•ad•o de komenc•a•j lecion•o•j en baz•a•j kurs•o•j.
Tra mi•a loĝ•ej•o stern•iĝ•is help•matrac•o•j:
Ni•a•j plej vigl•a•j konversaci•o•j ek•rilat•is al kompil•ad•o de list•o•j pri aĉet•end•aĵ•o•j.
— Ni ne plu hav•as pur•a•j•n viŝ•tuk•o•j•n! — mi flustr•is vesper•e anstataŭ kares•o•j.
Kresk•o•n de vizit•ant•o•j ni ambaŭ registr•is. Mank•o•n de amor•ad•o ne.
Kiam gast•o•j for•ir•is, mi ŝat•is akompan•o•n al la pord•o. Post man•prem•o ni du•op•e re•ven•is al la ĉambr•o. Mi ĉirkaŭ•brak•is li•n kvazaŭ post long•a ne•vid•o.
— Mi est•as feliĉ•a ĉar la gast•o for•vojaĝ•is kaj ne vi.
Ne oft•e mi pov•is sincer•e tuŝ•i tiu•n tem•o•n: mi tiom da foj•o•j adiaŭ•is, ke tiu•j salut•o•j ĉe fer•voj•o•j kaj flug•haven•o•j, kiu•j apart•ig•as mi•n de ali•a•j hom•o•j, daŭr•e en•loĝ•ig•is en mi•n tim•o•n pri for•ir•o. Ĉe ĉiu nov•a adiaŭ•o, mi re•sent•is la plezur•o•n ĉar li rest•is tie ĉi. Mi pret•is sub•aĉet•i li•n, por ke li ĉe•est•u.
— Vi nur tajp•u vi•a•j•n leter•o•j•n, mi hodiaŭ pur•ig•os vaz•ar•o•n.
Li tim•is, ke li ekspluat•as mi•n. Mi neniam kuraĝ•as konfes•i al li, ke mi ŝat•as la bru•o•n de li•a tajp•il•o trans•mur•e, dum mi sid•as en la kuir•ej•o kaj glad•as ĉemiz•o•j•n. Varm•a glad•il•o glat•ig•is surfac•o•n de la ĉemiz•a•j buton•tru•o•j. Mi rev•is. Odor•o de glad•it•a•j teks•aĵ•o•j plen•ig•ad•is la kuir•ej•o•n kiel mi•a•j pens•o•j pri tag•o•j int•a•j kaj ont•a•j.
— Vi est•as la sol•a in•o kiu•n ni kon•as, kiu ŝat•as lav•i vaz•ar•o•n.
— Est•as tio pro ikebanaĵo — asert•ad•is mi.
Mi ŝat•is ord•ig•i blu•a•j•n tas•o•j•n unu•a•vic•e, teler•o•j•n ord•ig•i laŭ•kolor•e, fork•o•j•n kaj kuler•o•j•n met•i en pot•o•n kiel flor•o•j•n, petal•o•j•n supr•e•n. El mal•sek•a•j vaz•o•j mi sek•ig•is nur tiu•j•n, kiu•j per si•a•j kolor•o•j ne aparten•is al la aranĝ•o. Tas•o•j mal•pur•a•j re•ten•is konversaci•o•j•n okaz•int•a•j•n. Dum mi lav•is ili•n, la parol•ad•o•j re•aper•is. Nur tiu•j part•o•j, kiu•j•n mi vol•is aŭd•i. Ĉiu sub•tas•o aparten•is al konkret•a hom•o kaj li•a mov•o. Makul•o•j respond•is al dir•it•a•j vort•o•j.
Mi tim•is konfuz•i li•n per mi•a fantazi•o. Kaf•o•n mi en•verŝ•is kaj al•ir•is li•a•n skrib•o•tabl•o•n por hav•i pretekst•o•n por tuŝ•i li•n mez•e de la labor•o.
Li sent•is la kaf•odor•o•n jam el•koridor•e kaj lev•is la kap•o•n.
Mi vol•is est•i bon•a anĝel•o. Pret•a trans•pren•i ankaŭ part•o•n de li•a•j task•o•j por don•i al li pli da liber•a temp•o. Mi kapabl•is est•i rapid•a, lert•a kaj bon•e organiz•it•a. Ĉar mi am•is. Dum est•is evident•e, ke li jam lac•iĝ•is, ne•ripar•ebl•e.
Kongres•a temp•o al•proksim•iĝ•ad•is. Oni parol•is pri feri•o•j. Mi ne plan•is: est•is klar•e, ke li ne interes•iĝ•as kaj mi ne vol•is tuŝ•i la tem•o•n. Prefer•e ke li ne formul•u mi•a•n konjekt•o•n.
Kiam la somer•o jam tut•e ebri•iĝ•is de si mem, li ek•parol•is. Li propon•is, ke ni feri•u apart•e ĉi-somer•e. Neces•is fort•e pens•i, por ke mi memor•u iu•n amik•in•o•n, kiu•n ebl•us vizit•i. Por evit•i long•a•j•n eksplik•o•j•n, mi for•vojaĝ•is, sol•a. La vizit•at•a amik•in•o montr•iĝ•is
tiel ted•a, ke mi pret•is plor•i vesper•e en ŝi•a lit•o.
Post kvar tag•o•j mi re•ven•is. Aviad•il•e, por est•i pli fru•e hejm•e. Li•a vizaĝ•o ombr•iĝ•is, vid•int•e, ke mi jam est•as antaŭ pord•o.
Ne kuraĝ•is mi dir•i, ke li mank•is al mi. Mi dir•is, ke mi ricev•is febr•o•n. Tio ĝust•is. Sed kun tia febr•o ali•a•j plu•e turism•as. Ne fart•is mi komfort•e. Ne pro la febr•o, sed pro li•a for•est•o. El•parol•i tio•n est•us tro humil•ig•e. Sed li pov•is tio•n konklud•i laŭ la manier•o de mi•a al•glu•iĝ•o al li•a korp•o post en•dorm•iĝ•o.
Sekv•ant•somer•e ĉio ripet•iĝ•is. Sed mi jam el•kresk•is.
— Kiel vi imag•as ĉiferin? — demand•is mi kuraĝ•e kun sent•o de sen•de•pend•o. Li•a propon•o embaras•is li•n pli ol mi•n. Mi komenc•is vid•i plaĉ•o•n en ne•kun•a feri•ad•o. Aŭ ĉu la ĉef•a plaĉ•o kuŝ•is en tio, ke li atend•is ĉef•in•e? Mi ŝat•is la re•ven•o•n.
— Kiel est•is? — interes•o ne mank•is en li•a voĉ•o. Mi for•pren•is mi•a•n rob•o•n por montr•i al li kiom mi brun•iĝ•is.
— Kaj mi fart•as bon•eg•e! — dir•is mi tut•e gaj•e. Li ne hav•is ide•o•n demand•i ĉu pro la for•est•o aŭ pro la re•ven•o.
— Mi hav•is amas•o•n da tra•viv•aĵ•o•j! Est•is mi ĉe nud•ism•a plaĝ•o! Promen•is, part•o•pren•is koncert•o•j•n, manĝ•is glaci•aĵ•o•j•n, verk•is. Eĉ hav•is am•ind•um•ant•o•n.
Ĉu li vol•as aŭd•i? Li vol•as.
Scen•o•j•n pri tio kiel mi kuŝ•ad•is sur•rok•e kaj imag•is, ke subit•e iu ombr•ig•os mi•a•n kap•o•n, por ke mi lev•u la rigard•o•n, kaj konstat•u, ke li ven•is serĉ•i mi•n, mi elegant•e pri•silent•is. Ne lic•is tio•n raport•i al la ul•o, kiu instig•is mi•n al ne•du•op•a feri•ad•o.
Mi ek•parol•is al li pri Ivan, la ul•o de la plaĝ•o.
Por al•tir•i mi•a•n atent•o•n li propon•is si•n por ... tred•i mi•a•n faden•o•n. Tiu•n post•tag•mez•o•n mi sid•is sur•plaĝ•e ĉirkaŭ•it•a per faden•o•j. Klopod•o en•plekt•i io•n sun•a•n por long•a vintr•o. La help•o•n mi rifuz•is. Kaj ĉu li rajt•us laĉ•i mi•a•j•n tenis•a•j•n ŝu•o•j•n? Al•trud•ul•o•j de la plaĝ•o•j! Kiel tia•j demand•o•j vintr•e son•as ne•ver•ŝajn•e! Mi rid•et•is, imag•ant•e li•n super mi•a maleol•o, fiks•ant•a mi•a•j•n laĉ•o•j•n. Ankaŭ li al•rid•et•is mi•n. Ver•ŝajn•e pro io tut•e ali•a. Vesper•manĝ•a•n invit•o•n mi rifuz•is. Al tomb•ej•o mi tamen vol•is kun li.
Ĝis la tomb•ej•a mur•o ebl•is kun taŭg•a distanc•o aŭskult•i li•a•j•n kliŝ•a•j•n somer•a•j•n fraz•o•j•n. Ĉe la tomb•ej•o en•krepusk•a kun odor•o de velk•a•j flor•o•j, ni preter•pas•is apud nigr•e vest•it•a mal•jun•ul•in•o kun ŝovel•il•o en•man•e. Mi turn•is mi•n post ŝi. Jen la mal•gaj•o preter•pas•ant•a.
Li halt•is apud tomb•o•ŝton•o•j kaj leg•is al mi nom•o•j•n el mal•hel•o ven•ant•a. La man•o•n mi etend•is al marmor•a tabul•o. En ĝi rest•is ankoraŭ et•a spur•o de tag•a varm•o. Ivan vid•is mi•a•n mov•o•n kaj etend•is al mi si•a•n man•o•n. En ĝi la varm•o de la fin•iĝ•int•a tag•o tut•e sent•ebl•e puls•is. Mi ne el•tir•is mi•a•j•n fingr•o•j•n. Ni sid•iĝ•is ĉe iu mur•et•o kaj flar•is cipres•a•n odor•o•n de Mediterane•o.
— Pri kio vi pens•as? — demand•is li post long•a silent•o.
— Pri vintr•o — sincer•is mi.
Li ek•rid•et•is sen•kompren•e.
Kaj mi demand•is mi•n, ĉu tiu odor•o kaj tiu tuŝ•o re•aper•os vintr•e, lig•it•a•j al insul•a pejzaĝ•o. La man•o•j de ne•fin•okaz•int•a ul•o kun la insul•a•j tur•o•j fon•e.
Ivan ne pov•is kompren•i kial mi ne vol•is dir•i al li mi•a•n nom•o•n. Kaj kial mi ne akcept•as re•vid•i li•n morgaŭ.
Mi ankaŭ ne kompren•is. Sen•kritik•e kaj entuziasm•e mi kaŝ•e pens•is pri tiu hom•o hejm•e, sent•ant•e tamen, ke ni•a rilat•o est•as sub•fos•it•a. Pens•i pri ĝi kun am•o ne sufiĉ•is por sav•i ĝi•n de krev•o.
— Kiam ĝi eksplod•os, klopod•u kapt•i firm•a•n grund•o•n! — ek•malic•is la voĉ•o el mi, dum mi el•tir•ad•is fingr•o•j•n el man•varm•o de Ivan, decid•ant•e re•ir•i.
— Mi ŝat•is tiu•j•n promen•o•j•n kun la ul•o de la plaĝ•o — rakont•is mi gaj•e al Jan.
— Mi ĝoj•as — dir•is li. Ŝajn•is kvazaŭ li ver•e ĝoj•us.
La somer•o•j brul•ig•is et•a•n flam•o•n en ni•a viv•o. Mi pret•is protekt•i ĝi•n per man•plat•o por ke ĝi ne esting•iĝ•u.
Kiam komenc•iĝ•is vent•o sub•fenestr•e, mi em•is rakont•i mi•a•n fabel•o•n pri la or•a fiŝ•et•o.
Jan aŭskult•is bon•vol•e kaj korekt•is mi•a•j•n transitiv•a•j•n verb•o•j•n.
Varm•a mediterane•a vesper•o. Mi post tut•tag•a fast•ad•o sid•as en restoraci•o. Hom•o•j svarm•is ĉie. Unu et•a tabl•o est•is liber•a ankoraŭ. Fiŝ•o•n mi mend•is. Mon•o en la poŝ•o tiu•vesper•a hazard•e sufiĉ•is por la plej kost•a el la menu•o.
La okul•o•j trankvil•e promen•is laŭ nud•ŝultr•a•j manĝ•ant•o•j. Tiom da hom•o•j! Tiom da lingv•o•j! Mi tamen ne sent•is tiu•n nervoz•iĝ•o•n kiu mi•n foj•e kapt•as en aŭtobus•o•j, kiam mi rigard•as vojaĝ•ant•o•j•n ĉirkaŭ•e: diabl•e, kiom da ili ankoraŭ neces•us inform•i pri Esperant•o! Kaj mi•n kapt•as horor•o pri nur•a memor•o pri mond•a•j en•loĝ•ant•o•j.
Kelner•o ĝentil•e al•ven•is. Ĉu li rajt•us sid•ig•i al mi•a tabl•o iu•n ali•a•n klient•o•n? Est•as tia tumult•o ĉi-hor•e!
Iu sinjor•o baldaŭ al•tabl•iĝ•is kaj el•pren•is iu•n ĵurnal•o•n. Angl•a•lingv•a•n, klar•e.
Oni al•port•is al mi fiŝ•o•n. Ĝi est•is or•et•a. Por ne dir•i or•a. Bon•odor•is el mi•a teler•o. Mi•a sam•tabl•an•o glut•is iu•n lok•aĵ•o•n. Ĝi ŝajn•is sen•gust•a.
Ni ek•konversaci•is super ni•a•j teler•o•j. Pri vojaĝ•o•j tem•is. Afrik•a•j.
— Mi neniam est•is tie. Mi•a•j vojaĝ•o•j konduk•as al ali•a•j direkt•o•j! — ne mank•is ĉarm•o en tiu fraz•o. Mi fart•is bon•e. Kial li•a sa•far•i-vojaĝ•o en Kenj•o valor•us pli ol mi•a semajn•o en Ve•lik•o Tar•nov•o?
Post•e ek•tem•is pri profesi•o•j.
— Mi vend•as naft•o•n en tiu mond•part•o — dir•is la sinjor•o.
— Kaj mi la Inter•naci•a•n Lingv•o•n.
Ni lev•is la man•o•j•n de ni•a•j teler•o•j. Naft•ul•o kaj esperant•ist•in•o afabl•e man•prem•is. Ne mank•is rid•et•o.
— Mi ne bon•e kompren•is pri vi•a profesi•o — li kuraĝ•is.
Al li•a vizaĝ•o mi rigard•is por al•front•i pri•mok•o•n. Eĉ ombr•o de ĝi mank•is. La voj•o de angl•a•lingv•a naft•o•vend•ant•o al Zamenhof ŝajn•is al mi tro long•a por tiu vesper•o. Mi dir•is io•n ne•komplet•a•n, interes•o rest•is en li•a•j okul•o•j. Li ne tuj klasifik•is mi•n al strang•ul•o•j. Ebl•e al ne•kutim•ul•o•j. Mi prefer•is tiel.
Ni ir•is al sud•amerik•a•j tem•o•j. En paŭz•o•j•n de li•a rakont•o mi en•met•is mi•a•j•n koment•o•j•n. Ŝajn•e li ŝat•is ili•n. Ĉu ĉar mi klopod•is? Mi vol•is las•i favor•a•n impres•o•n pri person•o profesi•e okup•iĝ•ant•a pri utopi•o.
Favor•a impres•o ĉe la naft•o•sinjor•o sukces•is.
— Ĉu vi regul•e pas•ig•as feri•o•j•n sol•a sur ĉi tiu insul•o?
— La unu•a•n foj•o•n. Kaj sol•a kaj sur ĉi tiu insul•o.
Ĉe li tem•is pri hazard•a apart•iĝ•o. Li•a edz•in•o en Munken•o posed•as iu•n mod•aĵ•vend•ej•o•n. Kaj somer•e est•as la pint•a sezon•o por el•montr•o de vintr•a•j model•o•j. Subit•e ŝi dev•is part•o•pren•i iu•n mod•spektakl•o•n, kaj tiel okaz•is.
Kaj mi est•as part•o de iu inter•naci•a par•o. Foj•e sent•iĝ•as la bezon•o redukt•iĝ•i al propr•a kultur•o kaj sol•iĝ•i. Tiel.
— Ĉu mi bon•e kompren•is, ke vi•a hejm•a lingv•o est•as Esperant•o?
— Jes, sinjor•o, vi bon•e kompren•is.
— Eg•e interes•e! — Li tut•e ne sci•is. Li tut•e ne sci•is, ke io tia ekzist•as.
Kio ne ekzist•us? Uz•o de Esperant•o? Jes, ĝi ekzist•as. Ne grand•skal•e. Sed kvalit•e. Ŝajn•as al mi.
Mi rid•et•is vid•al•vid•e al la naft•o•sinjor•o kiel hom•o kiu posed•as or•a•n fiŝ•et•o•n.
Baldaŭ li ŝajn•is lac•et•a. Tumult•o ĉe ĉirkaŭ•a•j tabl•o•j ĉes•is. Kelner•o sving•is per si•a tuk•o.
— Mi ŝat•us pag•i — sen•kulp•iĝ•is mi.
— Ĉe kiu plaĝ•o vi kutim•as?
— Mi kutim•is. Per maten•a ŝip•o morgaŭ mi for•las•os la insul•o•n. Est•is agrabl•e.
Kelner•o al•port•is faktur•o•j•n. Por la naft•o•sinjor•o iu•n bagatel•o•n. Por mi la sum•o est•is alt•eg•a. Ŝajn•e oni pag•ig•as ankaŭ feliĉ•o•n. Ial mi est•is tre gaj•a. Kun dign•a trink•mon•o mi pag•is la kalkul•o•n. Kiel hom•o, kiu ja rilat•as al or•a fiŝ•et•o.
— La or•a fiŝ•et•o trans•form•iĝ•is al siren•o! ... Rest•is de ĝi nur du•on•o! — prov•is sprit•i la voĉ•o, dum mi sent•is kiel mi•a•j krur•o•j lign•iĝ•is de sid•ad•o super renvers•it•a tir•kest•a en•hav•o. Spin•o ek•dolor•is mi•n pro kaŭr•ad•o.
Mi for•lam•is al fenestr•o. Antaŭ ĝi vent•o lul•is mal•dik•a•n arb•o•n. Ĝi hav•as krom•baston•o•n al kiu neniu kun•lig•is ĝi•n por help•i ĝi•a•n kresk•o•n. Foj•e mi pet•is de Jan, ĉu li ne pov•us fiks•i ĝi•n. Li dir•is, ke li far•os morgaŭ.
La arb•o balanc•iĝ•as trist•e kiel mal•jun•a danc•ist•in•o. Mez•e de la ĉambr•o rest•is ĉif•it•a amas•o da skrib•it•a•j paĝ•o•j. Mi likvid•os ili•n morgaŭ.
— Nu, kio nun? Kial deprim•iĝ•o? Tiu stult•a Esperant•o for•konsum•os vi•n definitiv•e. Est•u feliĉ•a, ke ĝi re•tir•iĝ•as! Vi ricev•as ŝanc•o•n re•hejm•en•ir•i! Kia•j stult•aĵ•o•j pri ŝok•o de mal•riĉ•iĝ•o! — mi•a voĉ•o vang•o•frap•is mi•a•n trist•o•n.
— Vid•u, vi tut•e ĉes•is aparten•i al vi•a propr•a kultur•o! Vi hav•as konscienc•riproĉ•o•n dum skrib•ad•o de unu leter•o naci•lingv•a, dum amas•et•o•j da Esperant•o-kovert•o•j atend•as vi•a•n atent•o•n. Las•u ili•n! Ĉiu•j vol•as vi•n ekspluat•i! Al diabl•o kun pet•o•j pri per•ad•o de ĵurnal•o•j, pri recenz•o•j de verk•o•j al kiu•j vi ne hav•as em•o•n. Rifuz•u! Forges•u pri ge•onkl•o•j esperant•ist•a•j. Kiam vi last•foj•e part•o•pren•is iu•n vesper•o•n de naci•a poezi•o? Kiam?
— Kiam? — re•eĥ•is tra la mal•plen•a kap•o.
— Kompren•ebl•e, tio rest•is en nebul•o. Sed li•a for•ir•o est•as kristal•e klar•a!
La voĉ•o prav•as.
En mi•a buŝ•o kapabl•as re•aper•i la amar•o de la unu•a maten•o post li•a for•ir•o. Kusen•o ĉif•it•a. La lit•o kiel batal•kamp•o. Ĝi kun•sufer•is horor•o•n de sol•iĝ•o. Kiam fin•e en•dorm•iĝ•o sukces•is, la voĉ•o pik•is mi•n per sen•kompat•o:
— Kial vi dorm•aĉ•as? Ne klopod•u vi•n kaŝ•i! Vi ek•sol•is! Al•kutim•iĝ•u konsci•e al tiu stat•o!
La lum•o•n mi decid•is en•ŝalt•i kaj met•i man•o•n sur mi•a•n nuk•o•n.
— Ĉio, kio•n la voĉ•o dir•is, est•as ver•o. Nur ne trist•u! Prov•u leg•i!
Mi foli•um•as. Kie•n mal•aper•is bel•a•j vort•o•j de la mond•o? Subjekt•o•j fuĝ•is el fraz•o•j kaj las•is sen•senc•aĵ•o•j•n sur•paĝ•e.
La voĉ•o tambur•as jubil•e:
— Vi dev•as al•kutim•aĝ•i al tio, ke hieraŭ vi last•foj•e dorm•is apud li! Last•foj•e! Kiam vi tio•n akcept•os, ĉio ir•os glat•e!
La inform•o ŝajn•as terur•a. Ĉu ne ebl•us ŝanĝ•i ĝi•a•n en•hav•o•n?
Ĉu ne ekzist•as instanc•o, al kiu ebl•us plend•i? Kie ebl•us pet•i ŝanĝ•o•n?
— Ne ebl•as — verdikt•as la voĉ•o.
— Ĉu vi ŝat•us iom da akv•o? — propon•as mi al mi konsol•e. La akv•o lik•as sen•gust•e tra mi•a gorĝ•o. Mi glut•as ĝi•n mal•rapid•e por prokrast•i la for•ir•o•n: per ĉiu buŝ•plen•o mi ir•as for de ni•a viv•o komun•a. Kie•n? la tag•o•j ven•ant•a•j tim•ig•as per imag•it•a sol•ec•o.
Inter li•a for•ir•o kaj mi•a sol•sent•o la nokt•o ek•konstru•is si•a•n unu•a•n maten•o•n. Mi re•ven•as lit•e•n. La polm•o met•it•a sub•vang•e•n por don•i fals•a•n impres•o•n, ke iu ĝi•n varm•ig•as. Mensog•o! Tio est•as mi! Mi mem!
Diskret•e mal•lum•ig•i la lamp•o•n! Neniu mov•o por ne vek•i la trist•o•n, kiu lac•a en•dorm•iĝ•is.
Maten•o griz•ig•as la ĉambr•o•n. Li kutim•is ferm•i ŝutr•o•j•n, mi ne. Tial nun la maten•o aper•as fru•e kaj griz•e kolor•ig•as lev•iĝ•o•n.
— Vi dev•as mem ferm•ad•i ŝutr•o•j•n ĉiu•vesper•e! — komenc•as la voĉ•o afer•ec•e.
La unu•a lecion•o pri nov•a sol•ec•o: mi dev•as sol•a el•lit•iĝ•i. Neniu sci•ig•as la hor•o•n. Nud•a•j pied•o•j sur•plank•e lac•e gvid•as al fenestr•o. Kurten•o lev•it•a. Ekster•e viv•o flu•as sen•fantazi•e. Mal•varm•o en•ŝov•iĝ•as al mi•a tali•o kaj ĉirkaŭ•brak•as mi•n sub nokt•o•ĉemiz•o. Sobr•ig•o.
— Est•as griz•a tag•o hodiaŭ — prononc•as mi laŭt•e antaŭ la kurten•o per ton•o de veter•prognoz•o. La fraz•o plen•ig•as la ĉambr•o•n. Nenia respond•o. Tiam la voĉ•o decid•as inter•ven•i:
— Ne neces•as parol•i Esperant•o•n kun vi! Vi est•as sol•a!
La en•hav•o de la fraz•o frap•is mi•n kiel bat•o.
— Vi prav•as — pens•as mi respond•e al la voĉ•o. — Ne neces•as
— Sve je sivo! — ripet•as mi por mi•a voĉ•o naci•lingv•e.
— Bel•e son•as tio, kun mult•a•j “s”oj — entuziasm•iĝ•as la voĉ•o fals•e.
La voĉ•o akompan•as mi•n en la ban•ej•o•n kaj ni rigard•as unu la ali•a•n en la spegul•o.
— Oni ne est•as tro freŝ•a hodiaŭ.
— Oni ne est•as tro freŝ•a hodiaŭ — ripet•as la voĉ•o sen•mok•e, Esperant•e, kaj help•as al mi ĝentil•e el•ŝov•i dent•o•past•o•n sur bros•et•o•n. Re•met•int•e la bros•o•n, mi•a
fingr•o hazard•e tuŝ•as la ali•a•n bros•o•n en•tas•a•n. Mal•ĝoj•o atak•as mi•n kiel vom•em•o.
— Aŭskult•u — eksplod•as la voĉ•o mal•ĝentil•e — en la mond•o mil•eg•o•j da vir•in•o•j al•kutim•iĝ•is al pli aĉ•a•j afer•o•j! Kaj se vi nun far•os scen•o•j•n pri ĉiu fek•a aĵ•o, kiu•n li las•is tie ĉi; vi far•os dram•o•n konstant•e. Li loĝ•is tie ĉi dum jar•o•j!
— Jam bon•e, silent•u nur!
Mi vid•as, ke oni eĉ en la propr•a dom•o ne rajt•os est•i trist•a. Mi•a ĉef•a zorg•o far•iĝ•os kiel kontraŭ•star•i al la voĉ•o, kiu definitiv•e decid•is sav•i mi•n de sentimental•ec•o.
Por li est•as pli facil•e. Li el•loĝ•iĝ•is kaj ĉirkaŭ•iĝ•is per nov•a medi•o. Mi rest•is apud aĵ•o•j, al kiu•j ni don•is si•a•spec•a•n histori•o•n. Kaj se mi for•vojaĝ•us?
— Bon•eg•a ide•o! — entuziasm•iĝ•as la voĉ•o. — Vi distanc•iĝ•os!
De kie la voĉ•o ŝajn•ig•as tiom da saĝ•o kaj viv•spert•o? Mi hav•as la impres•o•n, ke ĝi puŝ•as mi•n kiel invalid•o•n en rul•seĝ•o.
— Nenio interes•as mi•n, sci•u. Mi vojaĝ•as nur por plezur•ig•i vi•n!
La voĉ•o lul•iĝ•as en mi kontent•e.
Trajn•a bru•o.
Ni vojaĝ•as al Budapeŝt•o.
Al amik•in•o.
— Ĉu vi ne ŝat•us ven•i fleg•i vi•n ĉe mi? — propon•is ŝi delikat•e.
La voĉ•o zum•as gaj•et•e en mi kiel en grand•a konk•o, en kiu subit•e rest•is mult•a spac•o por plen•ig•i.
Dom•o•j kaj rel•o•j mult•obl•iĝ•is. La plat•a panoni•a pejzaĝ•o trans•form•iĝ•as al ĉef•urb•o.
En fremd•a•n urb•o•n en•ir•ant•e mi kutim•e perd•as paper•o•n, kiu klar•ig•as kiel trov•i tiu•j•n al kiu•j mi ek•vojaĝ•is. Ĉio ripet•iĝ•is ĉi foj•e.
Griz•is ĉio. El griz•o ne ebl•as eskap•i. Subit•e iu vin•kolor•a mantel•o de•glu•iĝ•is el•fon•e kaj ek•ven•is al mi. Est•is Anna. Mi est•is atend•at•a. Sent•o plaĉ•a kaj kor•varm•ig•a. Mi ĉirkaŭ•brak•as ŝi•n, kvazaŭ ni•a renkont•iĝ•o ĉio•n ŝanĝ•os kaj re•bon•ig•os afer•o•j•n.
Post•e ŝi prezent•os mi•n al si•a amik•o. Mi rigard•is li•n kun ĵaluz•o. Jen la am•at•a vir•o. Pro kiu ebl•as ĉiu•j•n super•ruz•i, ĉar nur li ŝajn•as unik•a. Ĉu tiu am•o kapabl•os el•ten•i ĉiu•j•n obstakl•o•j•n? — Ĝi el•ten•u, jen la vir•o kiu•n iu am•as — murmur•iĝ•is en mi.
Vesper•e mi•a blu•a libr•et•o riĉ•iĝ•is je recept•o pri celeri•a saŭc•o. Tra la paĝ•o al kiu ĉin•a paper•produkt•ant•o en•teks•is flor•o•n, mi•a mal•bel•a man•skrib•o instrukci•is kiel el radik•o el•rasp•i bon•gust•aĵ•o•n.
— Sed por kiu vi kuir•os? Ne ind•as mal•pur•ig•i rasp•il•o•n pro unu hom•o, se tiu est•as oni mem — ek•malic•is la voĉ•o.
Mi ŝajn•ig•is ne aŭd•i la koment•o•n kaj fin•not•is la recept•o•n ĝis la last•a gut•o de al•don•ot•a acid•a krem•o.
En nokt•a•j ĉemiz•o•j, kuŝ•ant•a•j en ni•a flor•o•kovr•it•a lit•aĵ•o ni du•on•a•n nokt•o•n prikl•aĉ•ad•is vir•o•j•n, komplot•ant•e kontraŭ ili kaj pri•mok•ant•e ni•a•n de•pend•em•o•n. La fleg•ej•o mir•ind•e funkci•is. Tag•e. Post en•dorm•iĝ•o, mi tuj sent•is li•a•n brak•o•n ĉirkaŭ mi•a•j ŝultr•o•j.
— Mi ne vol•as, ke vi sufer•u! — dir•is li mild•e. — Ven•u ĉi tie•n! — Mi vek•iĝ•as pro plezur•o de la invit•o. Mal•ferm•ant•e la okul•o•j•n, mi tuj kompren•as: la vesper•a lecion•o pri sen•de•pend•iĝ•o jam forges•it•a. Mi dev•as re•komenc•i.
En aŭtobus•o mi star•is apud ge•am•ant•a par•o, kiu flustr•is unu al la ali•a io•n, je kio ankaŭ mi ŝat•us varm•iĝ•i. Mi rest•is apud ili ĝis la last•a halt•ej•o. La am•o, apud kiu mi star•is, ne help•is. Ĉe ĝi mi•a perd•it•a ek•ŝajn•is eĉ pli perd•it•a.
Antaŭ la montr•o•fenestr•o•j de Váci-utca mi•a voĉ•o subit•e tim•ig•is mi•n:
— He, kio•n vi far•as antaŭ la fenestr•o kun vir•a•j var•o•j? Li ĉes•is ekzist•i!
Mi for•glit•is al apud•a fenestr•o, kvazaŭ kapt•it•a ĉe io mal•permes•it•a. Tie mi•a rigard•o neŭtral•e sekv•is lini•o•n de iu brod•aĵ•o kaj perd•iĝ•is laŭ ĝi.
Ne halt•i apud la montr•o•fenestr•o kun por•vir•a var•o montr•iĝ•is ne tiom simpl•a afer•o.
— Ĉu vi serĉ•as io•n konkret•a•n? — ek•pik•is mi•n la voĉ•o, memor•ig•ant•e.
Nur jar•o•n post•e ebl•os amuz•iĝ•i pri tio:
Koleg•in•o•j en•ofic•ej•a•j mal•kovr•is rabat•vend•ad•o•n de vir•a•j pulover•o•j. Ankaŭ mi entuziasm•iĝ•is kaj vigl•e
sekv•is inform•o•j•n pri manik•o•j kaj kol•el•tranĉ•aĵ•o. — Kaj en kiu kolor•o?
— Hom•o•j, sed mi tut•e forges•is, ke mi est•as sen•vir•a! Tut•e ne plu interes•as mi•n ĉu long•manik•a•j aŭ ne! — kaj ni ĉiu•j ek•rid•is sincer•e.
Spert•o de pasaĝer•o, kiu jar•o•j•n post el•loĝ•iĝ•o, subit•e erar•e el•bus•iĝ•as ĉe la antaŭ•a adres•o.
Sed neces•us ating•i tiu•n punkt•o•n de rid•ind•ebl•o de la propr•a stat•o. Moment•e mi marŝ•is ankoraŭ tra la unu•a urb•o sen li. La unu•a aĉet•um•o.
En iu ĉarm•a vend•ej•o, kie vort•o•j montr•iĝ•is super•flu•a•j, mi aĉet•as naz•tuk•o•j•n. Ĉe la tabl•o de la dolĉ•aĵ•ej•o “Anna” mi mal•lig•is la pak•aĵ•et•o•n kaj el•tir•as iu•n blu•et•a•n. Ĝi ŝajn•as iom pli grand•a ol supoz•it•e.
— Uz•end•as nur por grand•a•j trist•o•j! — ek•suflor•is la voĉ•o kaj mi per kap•mov•o for•sku•is ĝi•n.
Iu knab•et•o ĉe la apud•a tabl•o evident•e ted•iĝ•as dum onj•o•j leg•as leter•o•n. Li sur•hav•as blu•a•n kol•tuk•o•n kaj ni inter•ŝanĝ•as serioz•a•n rigard•o•n.
Per rid•et•o mi inter•kompren•iĝ•as kun kelner•in•o: te•o kaj kuk•o. Mi ŝat•us mend•i te•o•n kun lakt•o, sed mi ne sci•as tio•n dir•i. Sekv•e mi dev•us ŝat•i te•o•n kun citron•o.
Sur la tabl•o mi mal•fald•as urb•o•plan•o•n kaj mal•ferm•as mi•a•n kajer•o•n. Bru•as la hungar•a ĉirkaŭ mi. Mi sent•as mi•n sekur•a en fremd•a lingv•a medi•o kiam mi skrib•as mi•a•j•n lini•o•j•n. Kiam mi skrib•as, neniu mi•n al•parol•as. Mi est•as ĉe mi mem. Antaŭ•e kiam mi est•ad•is sol•a fremd•land•e, mi skrib•is leter•o•j•n por divid•i spac•o•n kun li. Nun mi•a•j leter•o•j li•n ne plu interes•as. Mi skrib•as al mi mem:
Kar•a mi•a,
mi salut•as vi•n el la fleg•ej•o. La viv•o est•as tre trankvil•a. Ĉirkaŭ oni ali•a•j viv•as gaj•e, tost•as kaj maĉ•as jugland•a•j•n kuk•o•j•n. Ili est•as bon•gust•a•j, imit•u ili•n.
La tekst•o en•hav•as ĉiu•n tord•aĵ•o•n de al•trud•it•a dikt•ad•o.
Tag•e mi vag•as serĉ•ant•e iu•j•n strat•o•j•n, kiu•j•n mi indik•is kiel imag•it•a•n cel•o•n sur la urb•o•plan•o. Sur•voj•e al manĝ•ej•o mi halt•is antaŭ apotek•a muze•o. Iu simpati•a sinjor•in•o en blank•a kitel•o el•palp•is mi•a•n sol•ec•o•n kaj ek•rakont•is al mi pri iam•a labor•o de apotek•ist•o•j. Kiam ili produkt•ad•is medikament•o•j•n kaj ne vend•ad•is botel•et•o•j•n.... Ŝi pacienc•e klar•ig•is al mi pri divers•a•j vaz•o•j, pri korb•o•j, pri kolekt•ad•o de kamomil•o. Mi obe•em•e sekv•is ŝi•n al laboratori•o, kie ĉe hom•krani•o, vespert•o kaj aligator•o oni serĉ•is or•o•n. Braĝ•o•j daŭr•e ruĝ•is, help•at•a•j per elektr•a kurent•o. Or•o plu•e serĉ•at•a.
Mi subit•e memor•is pri mi•a propr•a serĉ•o kaj mal•laŭt•e ferm•is la pord•o•n post mi.
Sur•strat•e por sekund•o bon•a humor•o re•ven•is. Mi sid•iĝ•is sur benk•o•n ĉe la Parlament•ej•o. Sun•o sur mi•a vang•o. Melankoli•o ĉie ali•e.
Ekzist•as moment•o•j tut•e gaj•a•j: mi feri•as ekster•land•e. Ŝton•a•j leon•o•j gard•as la Parlament•ej•o•n. Part•o de la tegment•o ripar•iĝ•as. Kolomb•o•j•n sur ĝi ne neces•as long•e serĉ•i.
Tiam subit•e ter•trem•iĝ•as sub mi•a•j pied•o•j.
— Help•o•n! Vi ne feri•as sol•a! Vi ek•loĝ•is en la land•o de la sol•ad•o!.
Mi em•is turn•i la vizaĝ•o•n al marmor•a mur•o de sub•ter•a fer•voj•o kaj ek•plor•i.
Kalendar•o for•pel•is mi•n el la fleg•ej•o. La voĉ•o ne demand•is pri sukces•o•j. Ni sid•is trankvil•e kaj ĝi foli•um•is por mi “Sen paraŝut•o” de Poul Thorsen. Ekster la vagon•o pluv•is. Ŝajn•is ke jam de tag•o•j pluv•is. La herb•ej•o•j, kiu•j•n mi las•is vintr•a•j jam verd•iĝ•is ĉe fenestr•o•j.
— Printemp•o! — ek•kri•is gaj•ton•e voĉ•o. Entuziasm•o de infan•o kiu ek•vid•is la mar•o•n. El mi jam burĝon•is “amar•a plant•o de la sol•ec’”. Por ke ĝi ne rimark•u tio•n, mi sid•is trankvil•e, sen•mov•e kaj sent•is klar•e kiel mi vojaĝ•as tra krepusk•o renkont•e al nov•a•j long•a•j voj•o•j.
En mi•a pord•o la ŝlos•il•o kutim•e ek•klik•is. Mi en•ir•is kun valiz•o kaj met•is ĝi•n en koridor•o•n. Mi hav•is la impres•o•n, ke la aer•o en•loĝ•ej•a kun•prem•iĝ•is kaj ke ĝi pen•e tranĉ•iĝ•as.
En poŝt•kest•o est•is plur•a•j pres•aĵ•o•j kaj unu sen•signif•a bild•kart•o, kiu anonc•is iu•n gast•o•n. Sur kalendar•o mi dev•is konstat•i, ke ĝi est•os baldaŭ, tiu dat•o. Lac•o•n mi sent•is. Ĝoj•o•n nenia•n.
Dum tag•manĝ•o en restoraci•o sekv•ant•tag•e, mi elekt•is iom for•a•n tabl•o•n. Kiam kelner•o decid•is al•proksim•iĝ•i, ripet•iĝ•is la spert•o de la re•ven•o. Mi preskaŭ pov•is vid•i kiel li tranĉ•as la aer•o•n sur•voj•e al mi. Kiam li not•is mi•a•n mend•o•n, mi sent•is kiel per li•a for•ir•o de•nov•e ferm•iĝ•is la cirkl•o ĉirkaŭ mi. Kiel akv•a•j alg•o•j sur•lag•e, kiam boat•o preter•glit•as. Ĉu tiel do aspekt•os sol•ec•o?
Ni trink•is vin•o•n. Tri amik•in•o•j. Okaz•o por fest•i trov•iĝ•is. Ni parol•is pri san•o. Mi•a lang•o trov•is dent•o•tru•o•n. Vin•o el botel•o divid•iĝ•is tra ni•a•j glas•o•j, flav•a kaj tra•vid•ebl•a.
Ek•tem•is pri vir•o•j.
— Mi ne pov•as imag•i, ke nun mi iam dev•os kuŝ•i apud iu ne•kon•at•a vir•a korp•o. Pri kiu oni nenio•n sci•as. Ĉu ebl•as en•tut•e met•i si•a•n man•o•n al ĝi, sen sent•i tiu•n vir•o•n kun kiu oni antaŭ•e viv•is? Kvazaŭ naŭz•iĝ•o•n mi sent•as. Trist•e kiel ĉe Simon•e de Beauvoir: “Kares•o•j kaj rimors•o•j hav•is la gust•o•n de afer•o•j pas•int•a•j.”
— Am•a•kin•o•j rigard•is mi•n sen•part•o•pren•e.
Kiel nun daŭr•ig•i? Ŝajn•is ver•e, ke ĉio ek•hav•is la gust•o•n de afer•o•j pas•int•a•j. Pas•int•a absint•o.
Tag•o•j ne permes•is cerb•um•ad•o•n, farĉ•it•a•j per ted•aĵ•o•j. Nokt•o•j ŝov•is mi•n sub kusen•o•n kaj brusk•e el•ŝalt•is lum•o•n kaj la mond•o•n tut•a•n.
La voĉ•o ŝton•iĝ•is en mi•a stomak•o kramf•e kaj mi zorg•e evit•is ĝi•a•j•n ebl•ec•o•j•n por atak•i:
Mal•fru•vesper•e mi sid•is ĉe sup•a teler•o. Tra silent•o
telefon•o si•n anonc•is. Mi ek•star•is kun impres•o, ke iu vol•as io•n nov•a•n dir•i al mi.
— Jes?
— Mi ven•os morgaŭ per maten•a trajn•o — la voĉ•o de la bild•kart•a anonc•o en•ir•is mi•a•n vesper•manĝ•o•n.
— Se vi ven•us nun, vi ricev•us sup•o•n. Sed ankaŭ morgaŭ mi atend•os vi•n.
Almenaŭ ia ŝanĝ•o. Al li mi ĝoj•is kon•at•ul•e. Mal•antaŭ ni renkont•iĝ•o•j ĉe plur•a•j kongres•o•j. Temp•o neniam sufiĉ•a por sat•parol•i. Ni•a•j du ŝtat•o•j aparten•as al du divers•a•j mond•o•j. Kvazaŭ du planed•o•j. Kiam en Nov-Jork•o oni voĉ•don•as pri io, deput•it•o de mi•a land•o alt•e•n lev•as la man•o•n kontraŭ la li•a. Mi sub•ten•as mi•a•n deput•it•o•n ĉi-kaz•e. En ni•a•j konversaci•o•j tiu•j du mond•o•j ne vid•iĝ•as. Ĉu pro neŭtral•ec•o?
Mi•a•n land•o•n li neniam sukces•is en•ir•i. Mank•is en•ir•permes•o. Kvadrat•a stamp•o en•pasport•a. Ĉu ĉi•foj•e li sukces•os? Agrabl•a sent•o pri ebl•a venk•o super burokrat•o•j.
Al la trajn•o mi ek•ir•is per neŭtral•a paŝ•o de atend•ant•o. Vent•o blov•is ĉirkaŭ•e, kaj mi rigard•is al pes•il•o staci•dom•a, al poŝt•kest•o apud•a. Mi atend•is li•n kiel mi atend•is tiom da hom•o•j antaŭ•e. Kiam fin•e lokomotiv•o aper•is, mi van•e kontrol•is la trajn•o•n laŭ•long•e. Li est•is nenie.
La hom•o, kiu van•e atend•is, sent•as si•n tromp•it•a. Kie serĉ•i tra plen•ŝtop•it•a•j kaj•o•j? Mi ek•ir•is aŭtomat•e al telefon•ej•o•j. Mal•aper•is mi•a rezign•it•a mien•o: antaŭ unu el ili star•is la kongres•a knab•o. Ĉirkaŭ•brak•o.
Ne•kred•ebl•e, la ĉef•a vort•o. Kiom da jar•o•j ni ne vid•iĝ•is? Tri? Kvar?
— Kiel fart•as la ul•o ?
— La ul•o for•ir•is, definitiv•e..., Antaŭ•ne•long•e — Ĉe tiu fraz•o mi stult•e sent•as et•a•n ombr•o•n sur•vizaĝ•a•n. Mi vol•as ĝi•n rapid•e for•puŝ•i:
— Est•as strang•e vid•i vi•n sen du•cent kongres•an•o•j!
Li ek•rid•is per larĝ•a rid•o de inter•kon•a vesper•o.
Li•a dors•o•sak•o en•ir•is tra mi•a pord•o. Mi al•port•as glas•o•j•n. Suk•o de sambuk•o. Ĉu mal•sat•a? Mi sur•tabl•ig•is du teler•o•j•n. En rand•o•j de mi•a•j glas•o•j subit•e re•spegul•iĝ•as la tut•a kuir•ej•o. Jam de long•e ne trov•iĝ•is du glas•o•j sur mi•a tabl•o.
Per babil•o mi for•pel•as tiu•n intim•a•n bild•o•n de la tabl•o. Ni ek•menci•as ge•amik•o•j•n tut•mond•a•j•n. Ili•a•j poŝt•kart•o•j plen•ig•as ni•a•j•n leter•kest•o•j•n dum•jar•e kaj ĉe kongres•o•j ni eventual•e divid•as kun ili unu foj•o•n manĝ•o•tabl•o•n. Ĉu tio sufiĉ•as?
Sur teler•o•j mi divid•as iu•n mi•a•n improviz•aĵ•o•n, prezent•ant•e ĝi•n kiel naci•a•n manĝ•aĵ•o•n. Dum•manĝ•e li plur•foj•e tuŝ•as mi•a•n man•o•n. Nek pro sal•o, nek pro pan•tranĉ•o. Sed mi ne agnosk•is la tuŝ•o•n. Li ĉiam ŝajn•is iom bub•ec•a.
Rutin•aĵ•o•j•n de gast•ig•ant•in•o mi daŭr•e recit•is: viŝ•tuk•o•j tie ĉi, lit•o•n oni munt•as tiel. Ĉu pli da suk•o?
Mal•antaŭ li horloĝ•a•j montr•il•o•j anonc•is nokt•o•n. Neces•is akv•um•i flor•o•j•n. Li petol•is kaj gaj•e ĉirkaŭ•brak•is mi•n. Mi rid•is pri io kio•n li ĵus dir•is kaj por sekund•o mi•a kap•o rest•is sur li•a ŝultr•o. Rapid•e mi ĝi•n rekt•ig•is.
Neces•is ŝajn•ig•i, ke nenio okaz•is. Aŭ ĉu jam est•is tro mal•fru•e?
— Bon•a•n nokt•o•n! — dir•is mi simpl•e, kun buŝ•o plen•a de gust•o de afer•o•j pas•int•a•j. Li•a•n rigard•o•n mi hav•is en la nuk•o dum mi ir•is al la pord•o de mi•a ĉambr•o.
Sed li evident•e decid•is tio•n kio okaz•is nom•i ĉirkaŭ•brak•o.
— Mi ne ŝat•as adiaŭ•i kun vi. Eĉ ne ĝis morgaŭ. El•pruv•it•a fraz•o el li•a vojaĝ•repertuar•o? Mi•a orel•o registr•is ĝi•n laŭ si•a manier•o. Li•a haŭt•o odor•is je ali•a sap•a parfum•o. Mi percept•is et•a•n ŝok•iĝ•o•n. Ĝi ne est•is la gust•o de afer•o•j pas•int•a•j.
— Mi ne kutim•as en•lit•iĝ•i en la lit•o•j de preter•pas•ant•o•j — vol•is mi pens•i, sed mi iom sci•vol•is pri la nov•a odor•o. Li•a barb•o rasp•is mi•n dum kis•o•j.
La voĉ•o ie•n mal•aper•is. Ali•e ĝi cert•e pel•us mi•n al li•a•j brak•o•j. Ŝajn•e ĝi kaj mi jam harmoni•is.
Maten•e mi sent•is agrabl•a•j•n brul•aĵ•o•j•n sur•vizaĝ•e: ard•o de unu•nokt•ul•o•j.
Per sen•kompat•o de ĉiu•tag•ej•o maten•o en•ir•ad•is la ĉambr•o•n.
— He! — frap•et•is mi ĉe li•a ŝultr•o. — Vi el•ŝov•is mi•n el la propr•a lit•o! — li kuŝ•is diagonal•e “per la pozici•o de posed•em•ul•o•j”. Ial la vek•iĝ•o ne surpriz•is mi•n.
Vesper•manĝ•is ge•amik•o•j, vek•iĝ•is ge•am•ant•o•j.
Li for•vojaĝ•is najbar•land•e•n por mal•long•a vizit•o. Mi ebri•a de nov•a gust•o, kiu mi•n subit•e invad•is, diven•is la trajn•o•n per kiu li re•ven•os. Je la kaj•o, kie oni nur adiaŭ•as, al•ven•a kis•o gust•is promes•don•e.
Al ge•amik•o•j, al kiu•j li ankaŭ aparten•u, mi ne em•is montr•i, al kio trans•form•iĝ•is li•a vizit•o. Mi klopod•is evit•i li•a•n rigard•o•n antaŭ ili. Se ni•a•j rigard•o•j inter•kruc•iĝ•us, ĉio jam est•us publik•a deklar•o. Mi hav•is lum•o•n en okul•o•j.
Ne ebl•is sen vesper•a invit•o al•ge•amik•o•j. Mult•a•j invit•it•o•j, mal•mult•a•j sid•lok•o•j. Mi trov•is spac•o•n sur okup•it•a sof•o, Li ŝov•is si•n apud mi kaj ne plu ek•star•is. Se mi nur iom mov•us la brak•o•n, mi•a bluz•o tuŝ•us li•a•n pulover•o•n. Mi dev•is intens•e pens•i pri la tem•o pri•parol•at•a.
Et•ul•o de la dom•o mal•help•is ni•a•n konversaci•o•n. Li al•port•ad•is aŭt•et•o•j•n kaj rul•ig•ad•is ili•n en mi•a•n sin•o•n.
— Don•u! Mi montr•os al vi!
Mi pren•is aŭt•et•o•n kaj neŭtral•e glit•ig•is ĝi•n laŭ la femur•o de mi•a dekstr•a najbar•o. La aŭt•et•o glit•is iom, la knab•o ŝat•is.
— Ĉu ni ŝanĝ•u nun ŝose•o•n? Ni prov•u vojaĝ•i laŭ tiu ĉi voj•o!
Mi glit•ig•is ĝi•n delikat•e laŭ la bluĝin•o de la nov•gust•a ul•o. La aŭt•o long•e glit•is sen•halt•e. La knab•o konsent•is, ke tiu ĉi femur•ŝose•o est•as pli kvalit•a. Ni hav•is ver•a•n pretekst•o•n por rul•ŝov•i ĝi•n de•nov•e.
La posed•ant•o de la femur•o diskut•is super ni•a•j kap•o•j io•n pri kosm•a•j tem•o•j. La knab•et•o kaj mi amuz•iĝ•is per la aŭt•et•o. Domaĝ•e, la et•ul•o baldaŭ sat•iĝ•is de
la lud•o kaj for•ir•is serĉ•i si•a•n bicikl•o•n. Mi delikat•e re•met•is la aŭt•et•o•n sur•plank•e•n kaj re•ven•is al la grand•a•j konversaci•o•j super ni•a•j femur•o•j.
Ekzist•as hom•o•j, kiu•j vizit•as ni•n nur unu foj•o•n en la viv•o. Tia nun dev•as for. Kaj ĝust•e al tiu mi permes•is ekspres•a•n lecion•o•n pri forges•iĝ•o. Maten•e mi vek•iĝ•is kun sent•o de fin•o.
Li ankoraŭ kuŝ•is apud mi kaj spir•is trankvil•e. Mi ne kuraĝ•is mov•iĝ•i. Mi ne vol•is, ke tio fin•iĝ•u. La gust•o de afer•o•j pas•int•a•j re•aper•is dum li•a har•ar•o kuŝ•is sur mi•a kusen•o. Kaj nun?
— Mi ŝat•us for•vojaĝ•i kun vi!
Tio ne est•is dezir•o. Ebl•e am•deklar•o. Sed mi ne el•parol•is ĝi•n. Mi nur pens•is ĝi•n. Aŭ ĉu ĝi laŭt•iĝ•is? Ĉar li sam•sekund•e mal•ferm•is la okul•o•j•n kaj dir•is:
— Vi est•as frenez•a!
Ni rigard•is unu la ali•a•n por moment•o. Mi ne vol•is preter•pas•a•n tra•viv•aĵ•o•n. Eĉ se mi ne kuŝ•is diagonal•e, mi vol•is pli, mi est•is jam pli posed•em•a. Decid•it•e.
Kiam mi el•lit•iĝ•is por telefon•i al la ofic•ej•o, en la koridor•o kuŝ•is la mond•o sur•plank•e: mi•a mond•map•o fal•is dum•nokt•e de la mur•o.
— Hom•o, vi for•sku•is mi•a•n mond•o•n last•nokt•e! kri•is mi al li kuŝ•ant•a. Li ek•rid•is: agrabl•a rol•o de ter•trem•ig•ant•o.
Pri mi•a feri•o en ofic•ej•o neniu komplik•is. Ĉio sukces•e aranĝ•iĝ•is, kiel tiam, kiam oni preciz•e sci•as, kio•n oni vol•as.
Ni aĉet•is du bilet•o•j•n por mar•o. Por la mar•o, la plej proksim•a. Nov•a gust•o de afer•o•j pas•int•a•j.
“Ĉu vi jam dir•is al la ŝofor•o, ke vi mi•n am•as?”.
Al la ŝofor•o de tiu aŭtobus•o ne neces•is la komunik•o. Mult•o vid•ebl•is. Mi turn•is mi•n tra la aŭtobus•o por vid•i ali•a•j•n kun•vojaĝ•ant•o•j•n. Morn•ul•o•j sid•is ĉirkaŭ ni. En mi nov•gust•a gaj•o.
Mult•a•j•n mov•o•j•n mi re•kon•is. Fraz•er•o•j•n sam•e. Sed ili hav•is nov•a•n nuanc•o•n.
Pejzaĝ•o•j komenc•is vet•kur•i apud la aŭtobus•a fenestr•o. Ankaŭ urb•o•j. Daŭr•is tio dum kelk•a•j tag•o•j. En unu man•o dors•o•sak•o, en la ali•a li. Iam li for•pren•is la brak•o•j•n, por fot•i io•n. Iu ĝentil•a soldat•o pret•is ced•i si•a•n lok•o•n por ebl•ig•i al•proksim•iĝ•i al fenestr•o kun pli bon•a vid•aĵ•o. La soldat•o vol•is vid•i ĉu li inter•ŝanĝ•us mi•n kontraŭ iu fot•o•ĉas•aĵ•o. Malgraŭ la ĉas•febr•o li vol•is inter•ŝanĝ•i mi•n kontraŭ neniu pejzaĝ•o. Post•e li lern•is fot•i ĉirkaŭ•brak•ant•e mi•n.
En bluz•a poŝ•o diant•o kaj irid•o. Mal•ferm•it•a gvid•libr•o ĉe la paĝ•o de la plej bel•a urb•o. La urb•o de miel•a monat•o kaj abiturient•a vojaĝ•o. Ni kombin•is ambaŭ.
— Mi tut•e ne mir•us, se mi graved•iĝ•us. Ekzist•as afer•o•j nov•gust•a•j. — Kiel tio ebl•is? Kaj se mi mend•us likvor•o•n el absint•o?
Ni ten•is unu la ali•a•n per man•o en iu restoraci•o, kies nom•o rilat•is al esper•o. La kandel•o brul•is mal•rapid•e, tiel ŝajn•is al kelner•in•o, kiu post kelk•a•j hor•o•j sen•vort•e al•port•is al ni faktur•o•n. Ni dev•is mal•plekt•i ni•a•j•n fingr•o•j•n por trov•i mon•uj•o•n.
Pri kio ni parol•is? Pri kio ni parol•is?
Mi memor•as li•a•n blank•a•n pulover•o•n kun kandel•lum•o en•okul•a.
Kio okaz•is kun mi?
Mi el•pren•is vitamin•o•n kaj verŝ•is ĝi•n en mi•a•n suk•o•glas•o•n.
— Ĉu jam por beb•o? — ek•mir•is li. En li•a•j okul•o•j ek•mov•iĝ•is flagr•ant•a lum•o de la sur•tabl•a kandel•o. Ni okaz•ig•is komitat•kun•sid•o•n por voĉ•don•i pri beb•o: “por”, “kontraŭ” kaj “si•n•de•ten•o”. Ĉu li hezit•os?
Aper•is list•o de infan•nom•o•j. Mi laŭt•leg•is ili•n. Ni komenc•u per “A”. Ajn•a. Ni halt•is ĉe “A”. Ajn•a. Kiel io ajn. Ni konsent•is. Tuj•e. Tiel harmoni•as nur hom•o•j, kiu•j neniam kun•loĝ•os.
Ajn•a vojaĝ•is kun ni ĝis la last•a tag•o. Tiam mi ir•is al bilet•giĉet•o kaj kuraĝ•e aĉet•is bilet•o•n por re•ven•o. Nur unu.
— Ĉu por pli fru•a aŭ pli post•a trajn•o? — demand•is la giĉet•ul•o sen•interes•e.
— Pli fru•a — Mi est•is decid•int•a. Ĝi okaz•u. Mi dev•as ja re•ven•i hejm•e•n. Ne ind•as plu ŝtel•i minut•o•j•n. Trist•a mi ne vol•is est•i. Ekzist•as hom•o•j, kiu•j•n bon•ŝanc•o neniam vizit•as. Al mi ĝi okaz•is.
Du•dek minut•o•j•n post•e mi ven•is pet•i la sam•a•n giĉet•ul•o•n, ĉu li bon•vol•us don•i al mi tamen kuŝ•lok•o•n por pli post•a trajn•o. Tem•is ja pri du pli•a•j hor•o•j. Eĉ du.
Hom•o•j sen futur•o hav•as ja nur nun•o•n.
Ie rapid•e glit•is blank•a•j sabl•er•o•j en sabl•o•horloĝ•o•j. Li akompan•is mi•n al mi•a vagon•o. Mi ŝov•is mi•a•n dors•o•sak•o•n en la trajn•o•n kaj el•ir•is por ĉirkaŭ•brak•i li•n.
En la kis•o tut•e ne sent•iĝ•is adiaŭ•o.
La trajn•o ek•ir•is, kun mi en ĝi.
Post mult•a•j hor•o•j, hejm•e mi trov•is sur•tabl•e ne•tuŝ•it•a•n tas•o•n, el kiu li trink•is. En mi•a sap•uj•o rest•is li•a blank•a sap•o. Mi flar•is ĝi•n, kaj memor•o pri li penetr•is ĝis ren•o•j.
Ven•is ia bild•kart•o de li. Mi abomen•as ili•n. Bild•kart•o•j nenio•n kapabl•as komunik•i — glat•a•j tromp•vizaĝ•o•j de mil•proksim•a•j urb•o•j.
“Mi sid•as sur tiu pont•o, kaj cerb•um•as, kiel en•pak•i en ĉi tiu•n et•a•n spac•o•n, ĉio•n, kio•n mi vol•us dir•i al vi”.
Salut•o•j•n al Ajn•a. Al mi ĉirkaŭ•brak•o•j•n. Kaj li•a nom•o en•angul•a, mal•grand•a. Neniam plu mi pov•os renkont•i ĝi•n kun neŭtral•a pens•o.
La ide•o pri Ajn•a vek•as mi•n nokt•e. Ajn•a est•as ŝanĝ•o. Ajn•a est•as am•o. Tim•o. Em•o. Sopir•o. Memor•o.
Mi prononc•as li•a•n nom•o•n por kuraĝ•iĝ•i. Silent•o. Mi respond•as kio•n ajn mi vol•as. Mi vol•as kio•n ajn.
Vesper•e mi kun•tir•as la kurten•o•j•n en mi•a ĉambr•o. Mi ek•rigard•as stel•o•j•n unu•e. For ili ŝajn•as.
Kio•n li nun far•as?
Kuŝ•as apud si•a edz•in•o?
Mi etend•as la man•o•n kaj rapid•e ek•tir•as la ŝnur•et•o•n ĉe li•a ĉel•it•a lamp•o. Mal•lum•o.
Mi en•grimp•as en mi•a•n lit•o•n. Ĝi ŝajn•is est•i tre grand•a. Mi for•mov•as la map•o•n de li•a land•o, ĉe kiu mi hieraŭ en•dorm•iĝ•is, kaj glat•ig•as la kusen•o•n. Nur mi•a•j har•o•j plu trov•ebl•as sub•fingr•e.
Mi pens•is pri Ajn•a kaj en•dorm•iĝ•is. Trankvil•a dorm•o de in•o, kiu est•as bon•ŝanc•a.
La aventur•o kun•tir•is mi•n kirl•e kaj ne plu las•is mi•n. Tio ne est•is am•o sed sav•iĝ•o. Mil•bon•e, sed tiel: la tut•a•n am•o•n kiu rest•is sur kribr•il•o post la for•ir•o de Jan mi verŝ•is al la nov•a adres•o. Kun nov•a entuziasm•o, kvazaŭ ĉio la unu•a•n foj•o•n okaz•as. Kaj nur al mi. Re•aper•is la forges•it•a etos•o de la unu•a am•o. Trem•iĝ•o esper•plen•a, kia•n jar•o•j de komun•a viv•o sen•spur•e el•viŝ•as.
Pens•i pri ... leter•o. Atend•i ĝi•n. Iu ekscit•o inund•as mi•n je nur•a pens•o, ke li•a leter•o pov•us kuŝ•i ĉe mi•a adres•o hodiaŭ.
Leter•o, kiu ne ven•is, fuŝ•is ĉiu•j•n al•ven•int•a•j•n. Kaj tuj post el•rev•iĝ•o nov•a gaj•o en•loĝ•iĝ•as en mi. Bon•eg•e ke la leter•o ne ven•is hodiaŭ. Ali•e la morgaŭ•a tag•o est•us mal•plen•a. Nun, oni atend•u! Morgaŭ!
Por konsol•o mi re•pren•as la mal•nov•a•n leter•o•n. Mi
re•leg•as ĝi•n. Mi halt•as ĉe kom•o•j. Mi analiz•as pronom•o•j•n: mi, vi, li, ŝi, ni.
Kiu ni? — demand•as la voĉ•o, amuz•iĝ•ant•a.
Post re•leg•o mi en•rigard•as la kovert•o•n. Tut•e profund•e•n, ĝis la fund•o mem. Ebl•e tie el•fal•is iu vort•o, kiu•n mi ankoraŭ ne leg•is? Mi vest•as la kovert•o•n kiel gant•o•n. Mi•a man•o perfekt•e en•ir•as. Mi serĉ•as en•e tuŝ•o•j•n de li•a•j fingr•o•j kiam li ŝov•is paper•o•j•n. Rigard•o al poŝt•mark•o•j. Ĉu sub ili kaŝ•it•a spur•o de li•a•j lip•o•j?
Kiam la voĉ•o ne est•as hejm•e, mi pens•as pri li•a edz•in•o. Kun iom da hont•o kaj iom da bon•fart•o. Mal•honest•aĵ•o mi•a•flank•a, jes. Atak•i ŝi•a•n edz•o•n per am•leter•o•j! Pens•i pri li•a haŭt•o kiel pri la propr•a memor•map•o, kun cikatr•o•j de ski•ant•o.
Ĉu est•as pardon•ebl•e, ke mi uz•as li•n por el•ŝok•iĝ•i post propr•a dis•iĝ•o? Ĉu tio est•u pretekst•o? Inter tiom da hom•o•j, kial ĝust•e li•a•n nom•o•n uz•i kiel amulet•o•n kontraŭ sol•ec•o?
En iu rev•o, ni vek•iĝ•as sabat•a•n maten•o•n je la naŭ•a. Naŭ•a kaj dek. La lat•o•tuk•o kun mi•a nom•o kuŝ•as ĉif•it•a inter ni.
— Maten•manĝ•a hor•o! — flustr•as mi al la bul•o de nigr•a•j har•o•j apud•e. Li turn•as si•n tuj. Domaĝ•e, mi vol•is tir•i ankoraŭ mi•a•n fingr•o•n laŭ li•a spin•o.
— Kio•n ni far•u hodiaŭ?
Kiam li aper•as, ĉes•as labor•dev•o•j.
Maten•manĝ•o sur balkon•o. Ŝajn•e ja ĉio okaz•as ĉe mi, somer•e. Li port•as serv•plet•o•n al la balkon•o.
— Vi forges•is marmelad•o•n! — Ni du hav•is tiom mal•mult•e da maten•manĝ•o•j, ke li eĉ ne sci•as, ke la frukt•o•j por ĝi kresk•is en la ĝarden•o de mi•a av•in•o. Mi
sid•as trans•e de li kaj rigard•as kiel li frap•et•as la ŝel•o•n de mol•e kuir•it•a ov•o. Mi absorb•as la mov•o•j•n, kvazaŭ tiu•j la unu•a•n foj•o•n okaz•as en mi•a viv•o. Kiel ebl•as, ke la ripet•iĝ•o ne sent•iĝ•as?
— Nun li lek•os la tranĉ•il•o•n! — deklar•as subit•e la voĉ•o, por pruv•i, ke ĝi jam tre bon•e kon•as li•n.
Kaj li, kvazaŭ laŭ ordon•o, sen•mank•e lek•as la tranĉ•il•o•n.
Normal•e mi mal•ŝat•eg•as tiu•n gest•o•n. Nun mi ŝat•as ĝi•n. For•ŝov•it•a•j kriteri•o•j? Ĉu ĉar li jam post•morgaŭ est•os for? Mi lern•as am•i por du tag•o•j kaj ne por jar•o•j.
Mi etend•as mi•a•n man•o•n, li la si•a•n. Ni renkont•iĝ•as ĉe la te•uj•o. Fingr•o•rendevu•o ĉe la te•uj•o.
Inter mi•a•j kaj li•a•j fingr•o•j arane•o•j ne plekt•os si•a•n ret•o•n.
Ali•a vek•iĝ•o: nokt•o•ĉemiz•o mi•a en•tranĉ•is si•n per•rand•e al ŝultr•o. Sopir•o ferm•as mi•n en nuks•o•ŝel•o•n. Pasi•o, tio est•as la vort•o. Mi tim•as renkont•i li•n ĉe kongres•o sekv•ont•a. Se li prunt•e•don•us al mi si•a•n kongres•a•n libr•o•n, en la moment•o, kiam ĝi trans•ir•us el li•a•j fingr•o•j al la mi•a•j aŭd•iĝ•us krak•et•ad•o.
Ĉu ĉiu•j antaŭ•a•j sopir•o•j tiel aspekt•is? Mi ne plu memor•as ali•a•j•n. Mi sent•as nur la nun•a•n. Mi al•kroĉ•iĝ•as al ĝi.
En tiu part•o de la lit•o mi kuŝ•as kie li est•is. Kun genu•o•j kun•glu•it•a•j. Klopod•o for•mov•i et•a•n fingr•o•n
por vid•i, ĉu la am•o ĝis tie etend•iĝ•is. Ĝi mov•aĝ•as. Nun mi sent•as ĝi•n super la kubut•o. Se mi met•as mi•a•n man•o•n tie•n por mild•ig•i ĝi•n, ĝi for•eskap•as. Mi sent•as mi•n tim•ig•e plen•a de ĝi.
Ĉu tio est•as la sam•a am•o ĉiam? Aŭ iu tut•e nov•a?
Hodiaŭ en mi•a•n labor•ej•o•n en•paŝ•is la nov•a in•o de Jan. Ne kun mi ŝi vol•is parol•i, feliĉ•e. Ŝi salut•is. Mi ĝentil•is. Ŝi preter•pas•is mi•n, rid•et•ant•e, en elegant•a kostum•o. Har•o•j lev•it•a•j sub•nuk•e•n. Okul•o•j trankvil•a•j. Ŝi est•as dam•o. Mi bub•in•o en bluĝin•o. Por li nepr•e ŝanĝ•o.
Mi rimark•is ĉe la last•a renkont•iĝ•o kun Jan, ke li help•is al mi sur•met•i mantel•o•n.
— Vi kavalir•iĝ•is! — mi ne vol•is preter•pas•i la okaz•o•n por registr•i la ŝanĝ•o•n.
Li konfuz•iĝ•is ĉe tio.
Ĉe mi•a skrib•o•tabl•o rest•is ŝi•a fort•a parfum•o. Agrabl•a. Mi dev•ig•is mi•n atend•i, ke ĝi per si mem dis•iĝ•u.
Tio est•as la sol•a afer•o kiu•n mi lern•is. Atend•i, ke ĉio per si mem solv•iĝ•u.
Kun sincer•a part•o•pren•o mi plu•e atend•as poŝt•ist•o•n. Al•proksim•iĝ•ant•e al la leter•kest•o, mi tra tru•et•o•j sur ĝi•a pord•o klopod•as diven•i ĉu io en•est•as. Pro ekscit•iĝ•o mi•a•j okul•har•o•j ek•trem•as kaj mi ne cert•as, ĉu tio est•as ombr•o de iu kovert•o aŭ la ombr•o mem. Mi•a rigard•o koncentr•iĝ•as. Ĝi vol•as tuj disting•i ĉu la leter•o est•as aviad•il•a aŭ nur lok•a. Ĝi vol•as sam•sekund•e sci•i, de kiu ĝi est•as. Ne, ĝi ne vol•as sci•i de kiu. Ĝi vol•as sci•i, ke ĝi est•as la li•a.
Jam kelk•a•j•n tag•o•j•n al•ir•ant•e mi•a•n leter•kest•o•n mi sent•as la trem•et•o•n, simil•a•n al tiu, kiam mi atend•is poŝt•ist•o•n antaŭ du•dek jar•o•j. Est•as iu ne•klar•a ekscit•o, kiu mal•permes•as spir•i normal•e. Io agrabl•a, sed ial mi tuj vol•as ĉes•ig•i ĝi•n. Ĝi ĉes•as per al•ven•o al la leter•kest•o. Per ĝi•a mal•ferm•o. Per konstat•o, ke en•e est•as nur faktur•o•j.
Ĉu mi trem•et•as tiel pro atend•at•a menstru•o? Aŭ ĉu ĝi est•as la konjekt•o mem?
La leter•o•n mi kapt•is brusk•mov•e, kvazaŭ ĝi est•us for•ŝtel•ebl•a. Mi ferm•is la pord•o•n de mi•a ĉambr•o por rest•i sol•a, kaj rapid•e pren•is tond•il•o•n. Ĝi mal•bon•e funkci•is. Mi ne hav•is pacienc•o•n kaj nervoz•e dis•ŝir•is la kovert•o•n. Zum•is en mi•a•j orel•o•j. La unu•a•n fraz•o•n mi en•spir•is supr•aĵ•e, per pulm•o de ftiz•ul•o.
Mi dev•is re•leg•i ĝi•n. Post•e mi re•leg•is la tut•a•n leter•o•n. Sed ĝi ne ŝanĝ•iĝ•is. Nur la ton•o de la leter•o ŝanĝ•iĝ•is, la en•hav•o ne. Kaj la ton•o de•pend•is de la lum•o en la ĉambr•o. Ĉe la vesper•a leg•o ĝi ne est•is vund•a. La fraz•o•j ŝajn•is eĉ elekt•it•a•j. Kvazaŭ li cerb•um•us iom antaŭ ol sur•paper•ig•i ili•n.
“Permes•u al mi help•i al tiu tendenc•o de sen•ebri•iĝ•o: ni dev•as sci•i diferenc•i inter pas•int•ec•o kaj aktual•ec•o.”
La pas•int•ec•o, tio est•is mi. La aktual•ec•o, tio est•as ali•a•j. Por li tre grav•as la komun•a viv•o kiu•n li hav•as. Kaj li ne plu vol•as sufer•ig•i si•a•n edz•in•o•n.
Kompren•ebl•e. Ĉu mi pens•is ali•e? Mi ne pens•is. Mi pens•is nenio•n.
Mi ne sci•as kio mi•n pli traf•is. Hont•o aŭ trist•o. Mi hont•is ĉar li dev•is skrib•i tia•n leter•o•n kaj ĉar mi dev•is ricev•i ĝi•n. Kulp•as mi. Post tiom da jar•o•j mi ne sci•as flirt•i. Eĉ la plej efemer•a okaz•int•aĵ•o sku•as mi•n kiel la ĉef•a viv•am•o.
Trist•o est•as mank•o de esper•o. Li ne plu skrib•os. Trist•o est•as mank•o de adres•at•o.
— Ĉu mi rajt•as al ankoraŭ unu leter•o? — almoz•pet•is mi de mi.
— Vi rajt•as ĝi•n skrib•i, sed ne eksped•u ĝi•n. Ĝi nur mal•trankvil•o•n en•port•us.
Leter•o•j ne•eksped•ebl•a•j trist•ig•as sam•e kiel ne•ricev•ebl•a•j.
Mi decid•is el•loĝ•ig•i li•n.
Jam la du•a el•loĝ•iĝ•o ĉi jar•a.
Kolekt•i li•a•j•n leter•o•j•n tra la ĉambr•o. Ĉu ver•e est•is nur tri? Unu kuŝ•is fald•it•a apud•lit•e. La du•a est•is ĉe kusen•o. Ŝajn•e mi leg•is ĝi•n ĉe en•dorm•iĝ•o.
De la tajp•il•o mi el•ŝir•is jam fin•skrib•it•a•n leter•o•n por li. Ĝi•a en•hav•o horor•ig•is mi•n.
Ĉu tiom•a la am•o? -Ĉio•n mi ŝov•is al iu dosier•o.
La dom•o est•is aĉ•e plen•a de li. Ĉe telefon•o amas•o da sen•signif•a•j not•o•j kiu•j•n mi dev•is tra•serĉ•i, por ne el•ĵet•i io•n re•uz•ebl•a•n. Re•uz•ebl•a?
Sur unu paper•et•o est•is per ruĝ•a krajon•o list•ig•it•a•j aŭtobus•o•j per kiu•j ebl•us for•vojaĝ•i kun li. Maten•e je la ses•a. Tro fru•e.
Post•tag•mez•e je la dek-kvar•a. Ne est•is klar•e kiu kie•n konduk•as. Mi dis•ŝir•is ili•n en pec•et•o•j•n. Ili konduk•iĝ•is al paper•korb•o.
La el•tir•it•a•n enciklopedi•o•n kun la tekst•o pri li•a land•o mi ŝov•is inter ali•a•j•n. Se iu nun en•ven•us ŝajn•as ke neniu•j vid•ebl•a•j spur•o•j plu pri li. Kaj kio•n nun?
La voĉ•o fajf•is iu•n melodi•o•n, kiu ŝajn•is gaj•a.
Antaŭ kelk•a•j tag•o•j mi ricev•is donac•e iu•n magi•ist•o•n-pup•o•n. Est•as ĝi mal•bel•a foir•pup•o kun pint•a ĉap•o kaj long•a blu•a rob•o. Mi ne ŝat•is la donac•o•n, mi ŝat•is la ide•o•n de la donac•int•o ... don•i al mi la magi•ist•o•n.
Kiam mi en•ŝalt•is lamp•o•n la stel•et•o•j sur li•a ĉap•o kvazaŭ ek•lum•is pro ia re•bril•o.
Mi ir•is al la magi•ist•o kaj vol•is io•n dezir•i.
— Magi•ist•o, magi•ist•o! — komenc•is mi.
La magi•ist•o star•is sur si•a botel•o de mineral•a akv•o, kun etend•it•a•j brak•o•j kaj rigard•is mi•n kun stult•a rid•et•o en okul•o•j. La okul•o•j ne mov•iĝ•is. Mi rezign•is.
Dum feri•ad•o sur•insul•a ge•amik•o•j gap•is al futbal•a matĉ•o sur•ekran•a. Mi•n oni send•is al aŭtobus•o por akcept•i nov•a•n gast•in•o•n. Pri ŝi mi nenio•n sci•is, nur la nom•o•n: Alic•o. Sed mi ne est•is en Mir•land•o. Aŭ ĉu tamen?
Krepusk•iĝ•is.
Strat•et•o•j vesper•e aspekt•is eĉ pli mal•grand•a•j. Oleandr•a•j branĉ•o•j el•rigard•is el kort•o•j al strat•o•j, mal•grand•ig•ant•e ili•n.
Mi marŝ•is en blank•a rob•o tra mal•larĝ•a ŝtup•ar•o. La rob•o•n vent•o agrabl•e mov•is ĉirkaŭ mi•a•j ard•ant•a•j genu•o•j, kiu•j ricev•is tiu•tag•e tro da sun•o.
La ŝtup•ar•o est•is long•a, oleandr•a•j flor•o•j rembur•is ĝi•n. Sub•e vid•iĝ•is la urb•et•o. La vid•aĵ•o est•is tiom bel•a, ke mi vol•is divid•i ĝi•n.
Mi turn•is mi•n mal•antaŭ•e por dir•i:
— Vid•u, kiel bel•e!
Post mi est•is neniu.
La ŝtup•ar•o tut•e mal•plen•a kiel stri•it•a tapiŝ•o konduk•is mal•antaŭ•e•n. Mi tra•somer•is.
Ĉe la kongres•a renkont•iĝ•o nenia krak•et•ad•o, eĉ se li•a prunt•e•don•it•a libr•o trans•ir•us al mi•a•j fingr•o•j.
Al si•a edz•in•o li ne em•is prezent•i mi•n. Temp•o•n li tamen trov•is por et•a rendevu•o. Inter du kongres•er•o•j, du•dek minut•o•j•n en best•ĝarden•o de la kongres•a urb•o.
Mi al•ven•is la unu•a kun dosier•o en•man•e.
— Ĉu mi pov•us help•i? — li al•ir•is dum mi foli•um•is en•e.
Mi dub•is.
Dum unu•a•j dek du minut•o•j ni parol•is pri gramatik•o. Tiam li ĉes•is kaj por kelk•a•j sekund•o•j promen•ig•is si•a•n montr•o•fingr•o•n sur la haŭt•o de mi•a man•o. Mi sent•is ĝi•n. Kiam mi de•turn•is mi•a•n rigard•o•n de elefant•o•j, mi•a•j okul•o•j lac•e konstat•is, ke li•a barb•o ek•kresk•is.
Li parol•is pri io, kio son•is kiel riproĉ•o.
La horloĝ•et•o sur li•a brak•o montr•is, ke la temp•o el•flu•is. Li ek•star•is. Mi hav•is ankoraŭ iu•n fraz•o•n en•buŝ•e, kiu komenc•iĝ•is per “Ĉu”.
Kiam li•a dors•o perd•iĝ•is inter infan•o•j, mi rest•is ankoraŭ antaŭ elegant•a•j mov•o•j de ĝiraf•o•j. Vent•o lev•is punt•a•n kol•um•o•n de mi•a bluz•o kaj mi ne pov•is tuj ek•star•i por for•ir•i.
Labor•o en•aŭtun•ig•is mi•n.
Kun bud•ek•o de ĝarden•a•j flor•o•j mi vojaĝ•as hejm•e•n. Trajn•o mal•rapid•e glit•as apud la pejzaĝ•o plen•a de vit•ej•o•j. Preĝ•ej•a tur•o en•nebul•a.
La somer•a sun•o konserv•iĝ•is en oranĝ•a ŝel•o de kukurb•o•j, dis•sem•it•a•j tra•kamp•e. Tag•o el•suĉ•is kolor•o•j•n el sun•flor•o•j kaj ili rigard•as al si•a•j pied•o•j. Neĝ•o dorm•as ankoraŭ super la Polus•a Cirkl•o. Neniu pens•as nun, ke ili•a ĉef•general•o baldaŭ don•os sign•o•n por la konker•o de la sud•o. Ne vid•iĝ•as blank•a sabr•o de frost•o en•aer•a. Nur ne pens•i, ke la vintr•o hav•os en si pasi•o•n de rit•batal•o•j.
Mi trankvil•e spir•as septembr•o•n. La trajn•o super
pont•et•o ek•bru•as. Mild•ig•it•a per koton•a nebul•o, tio son•as kiel tondr•ad•o en infan•a teatr•o.
Mi•a vintr•a mantel•o est•as prem•it•a ankoraŭ en ŝrank•a mal•lum•o. Ĝi tut•a•n somer•o•n envi•is mol•a•j•n faden•o•j•n de mi•a naĝ•kostum•o. Al ĝi, al la vintr•a mantel•o, mi promes•is foj•e vizit•i mar•o•n. Sed, ve, ĝi neniam naĝ•os. La envi•o de la mantel•o ne ven•as pro roz•kolor•o de la naĝ•kostum•o. Sed pro mam•tuŝ•o. Inter la mantel•a dezir•o al la sud•o ĉiam star•as io obstakl•a. Inter ĝi kaj mi•a haŭt•o ĉiam star•as pulover•o.
Lum•o de la lokomotiv•o reflekt•iĝ•as preter•pas•e en fenestr•o kaj ĝi ek•flam•as tim•ig•e. Kiam la trajn•o preter•pas•as, en la vitr•o•n tuj nigr•o de nokt•o en•loĝ•iĝ•as.
En mi krepusk•o ek•mov•as sopir•o•n. Kie ĝi kaŭr•is dum tag•lum•o? Mi sent•as ĝi•n ung•o•pint•e dum tiu vojaĝ•o hel•nokt•a apud punt•o•j el maiz•siluet•o•j ĉe•fenestr•a•j.
Unu•a septembr•a nebul•o konsol•e re•pac•ig•as aŭgust•o•n kun septembr•o. Mal•hel•o dens•iĝ•as kiel trankvil•o. Ni nur diven•e sci•as, ke foli•o•j apud•rel•a•j perd•is la verd•o•n de desegn•it•a•j stel•o•j.
La sopir•o lan•bul•iĝ•as kaj mi ne plu sent•as kiel ĝi•a•j faden•o•j mol•e en•volv•as mi•n.
Antaŭ rel•voj•a bar•il•o aŭt•o•j halt•ig•it•a•j: vic•o de ruĝ•a•j lum•o•j kiel kolier•o etend•it•a en skatol•o el nokt•o. En vilaĝ•o mal•lum•o grimp•as sciur•rapid•e al pin•o•pint•o•j. Ruĝ•a•j lum•o•j post ili oft•iĝ•as, detru•ant•e silent•o•n per re•bril•o. La trajn•a siren•o laŭt•iĝ•as: akr•a radi•o de ĝen•o en•tranĉ•as la nokt•o•n. Urb•iĝ•as. Mi ven•as hejm•e•n.
En fetor•a aŭtobus•o mi ferm•as okul•o•j•n por port•i ĝis la dom•o punt•a•j•n maiz•siluet•o•j•n ĉe•fenestr•a•j•n. Tie
mi sid•iĝ•as en mal•lum•o. Flor•o•j jam delikat•e est•is met•it•a•j en•vaz•e•n. Ĉu akv•o al•port•os al ili la perd•it•a•n freŝ•o•n de maten•o?
Kio pov•us est•i la plej mild•a okup•o por plen•ig•o de la vesper•o? Nur mal•bel•a•j task•o•j plen•um•end•as. Mi prokrast•as ili•n. Mal•bel•o•n oni ja dev•us definitiv•e prokrast•i.
En tas•o te•o. Ĝza odor•o ek•tikl•as. Prefer•e pens•i pri la “Libr•o de te•o”, ol pri la em•o divid•i ĝi•n. Laŭ la libr•o la akv•o dev•as bol•i tri foj•o•j•n. Ĉe la unu•a ek•bol•o sur la akv•o ek•naĝ•as vezik•o•j kiel fiŝ•okul•o•j. Ĉe la du•a bol•o ...
Telefon•o.
Ĝi•a son•o el•verŝ•iĝ•as tra mi per trem•ant•a•j ond•o•j el la tri•a bol•o: ond•o•j ek•kirl•iĝ•as en kaldron•o sovaĝ•e. Pantofl•o tim•ig•it•a fal•is de mi•a pied•pint•o. Mi ek•star•as.
Plank•a kork•o varm•e tuŝ•as mi•a•n haŭt•o•n. Mi rapid•as al la telefon•o, subit•e ek•tim•ant•e, ke ĝi pov•os ĉes•i vok•i mi•n. Tamen, mi vol•as est•i cert•a, ke tiu kiu vok•as ver•e vol•as parol•i.
Ankoraŭ unu son•o•n mi fin•atend•is kaj tiam mi•a man•o, jam iom humid•a pro esper•o, etend•iĝ•is al la aŭskult•il•o.
Aŭtun•o mal•ferm•is pluv•ombrel•o•n super mi•a har•ar•o. Ŝu•o•j est•is mal•sek•a•j. Oktobr•o okaz•ig•as adiaŭ•a•n
vesper•o•n. Mi ne ŝat•as ĝi•n ĉe•est•i. Nek privat•e nek ofic•e. Prefer•e turn•i la dors•o•n kaj ŝajn•ig•i morgaŭ•a•n re•vid•o•n.
Ĉe la ofic•ej•a•j adiaŭ•a•j vesper•o•j neces•as traduk•i. Mi dev•as ĉe•est•i. Mi est•as deĵor•ant•a traduk•ant•in•o de bon•dezir•o•j.
Lev•iĝ•os glas•o•j por ke la dis•iĝ•o prokrast•iĝ•u.
Pri•fe•stat•a est•as rond•cifer•a jubile•o. Mult•a•j invit•it•o•j. Mi sent•as, ke mi dev•as for•ir•i inter la last•a•j. Mi•a kap•o morgaŭ pez•os. Pro lac•o, kompren•ebl•e. Se la renkont•iĝ•o valor•is, ankaŭ pro melankoli•o iom•et•e.
Mi sid•iĝ•is apud mi•a norveg•a amik•o ĉar mi tim•as li•n perd•i. Kiam mi ne pov•as en•dorm•iĝ•i, foj•e mi dev•as pens•i al la trankvil•o de li•a hejm•o: tie nokt•o far•iĝ•as tag•o kaj mev•o•j dis•port•as kri•o•j•n, kiam foli•o•j ek•kresk•as. Dum iu vetur•o tra kamp•o•j, mi rigard•is al arb•ar•o. Jun•a•j arb•id•o•j griz•is kaj ombr•o•j vojaĝ•is tra ili•a•j trunk•o•j:
— Hej, mi vid•is ĵus trol•o•n! — deklar•is mi subit•e gaj•e, por montr•i al li mi•a•n ŝat•o•n al Norveg•i•o.
— Kompren•ebl•e, ke vi vid•is trol•o•n — dir•as li trankvil•e. En li•a voĉ•o ne est•is ŝerc•o, nur konvink•o. Kun mal•trankvil•o mi kompren•as, ke mi•a imag•o traf•is real•o•n.
Ĉe li neĝ•o ven•as, dum mi ankoraŭ sen•ŝtrump•a vag•as tra park•o•j. Mi hav•as la impres•o•n, ke varm•o•n li bezon•as. Foj•e mi lud•as sun•o•n kaj tuŝ•as li•n.
Antaŭ mi sid•as Giorgio. Mi rigard•as li•n super sup•o•teler•o en kiu viand•bulet•o•j naĝ•as.
— Kio est•as tio? — demand•as ies voĉ•o pri bul•et•o kiu•n li tuŝ•as per kuler•o. Mi klopod•as klar•ig•i, ke ĝi
konsist•as el odor•o de infan•aĝ•o. Muzik•o est•as laŭt•a kaj ego•ism•a. Ne ebl•as dir•i io•n ajn. De buŝ•o ne ebl•as leg•i, ĉar mi•a rigard•o rapid•e grimp•as al okul•o•j. En ili ombr•o•j. Ili est•as mal•klar•a•j, mi nenio•n pov•as deĉifr•i. Por aŭd•i kio•n li dir•as, mi decid•is trans•lok•iĝ•i pli proksim•e•n. Tio est•as long•a vojaĝ•o: de la Polus•a Cirkl•o al la Sud•o. Mi dev•as ŝanĝ•i lingv•o•n.
Li•a•j•n fraz•o•j•n mi ek•aŭskult•is. Muzik•o bru•is, mi•a orel•o proksim•a al li•a har•ar•o kapt•ad•is vort•o•j•n kiel bird•a bek•o. Mi dev•is pli diven•i ol aŭd•i. Mi diven•ad•is. Est•as danĝer•e las•i mi•n al diven•ad•o.
Li demand•is mi•n, kio•n mi far•os post la adiaŭ•a vesper•o. Evident•e interes•is li•n plu•a•j okup•o•j de la traduk•ant•in•o de bon•dezir•o•j. Mi mem surpriz•iĝ•is aŭd•int•e mi•a•n respond•o•n.
— Mi ŝat•us verk•i iu•n tekst•o•n en la Inter•naci•a Lingv•o.
— Pri kio?
— Pri kun•viv•ad•o.
— Libr•o•n pri am•o?
— Ne, pri divorc•o.
— Trist•a•n, do.
— Ne, ne trist•a•n.
Mi embaras•e rigard•is al li•a•j brov•o•j. La lingv•o en kiu ni parol•is hav•as tre fort•a•j•n esprim•o•j•n por am•o kaj trist•o.
— Kaj vi? — Mi em•is konjekt•i iom el li•a•j tag•o•j ven•ont•a•j.
Li plan•as labor•i en•teatr•e per ombr•o•j.
Mi ek•rid•et•is: li est•as tiu, kiu en la rubrik•o•n pri si•a profesi•o en•skrib•as “pup•ist•o”. Ĝi son•as sam•e ne•ver•ŝajn•e kiel esperant•ist•o. Ĉu li komplet•ig•os ĝi•n per ... ombr•ist•o?
— Ombr•o•j? Ĉu ver•e? — gaj•o grimp•is laŭ mi•a voĉ•o.
En la ŝtat•o Andra Pradeŝ pluv•sezon•o ne pov•as komenc•iĝ•i antaŭ ol pup•ist•o•j est•as al•vok•at•a•j por•prezent•i ombr•o•lud•o•n. Nur kiam tra tru•et•o•j en led•o trans•ir•as lum•o, kaj kiam la princ•o Ram•a mel•supr•e•n•ir•as de la blank•a ekran•o, la pluv•o rajt•as al•ter•iĝ•i.
Mi hav•is antaŭ ne•long•e strang•a•n sonĝ•o•n pri ombr•o•j. Mi sonĝ•is, ke mi est•is ombr•o de vojaĝ•ant•o en hind•a pup•teatr•o.
En li•a•j okul•o•j mi vid•is, ke mi rakont•as la sonĝ•o•n al la ĝust•a person•o.
Mi•a vizaĝ•o est•as led•a pup•o-vojaĝ•ant•o. Tra tru•et•o•j en la led•o lum•radi•o•j tra•penetr•is las•ant•e kolor•a•n ombr•o•n sur la mal•antaŭ•a ekran•o. La ombr•o mov•iĝ•is kun muzik•o. Mi sent•is kiel mi, la led•o, tuŝ•as agrabl•a•n fon•o•n de la ekran•o. Ĝi mol•is. Mi est•is la rakont•o kaj la vojaĝ•o.
El la publik•o iu laŭt•e ek•kri•is:
— La ekran•o sku•iĝ•as!
Mi, dorm•ant•in•o, kaj mi, la ombr•a vojaĝ•ant•o, subit•e sent•as, ke la fon•o ver•e dram•ec•e mov•iĝ•as.
Okul•o•j tim•e mal•ferm•iĝ•is:
Le brust•o de la vir•o ĉe kiu mi dorm•is el•tir•iĝ•is el sub mi•a kap•o. Pro tio mi sent•is la sku•iĝ•o•n de la ekran•o.
Dorm•u nur plu•e — dir•as li, el•lit•iĝ•ant•e.
Unu•a•j•n sekund•o•j•n de le vek•iĝ•o varm•ig•as la sent•o, ke ni kun•e vojaĝ•ig•is la ombr•o•n. Li sid•iĝ•is tuj en fotel•o•n kaj etend•is la man•o•n al si•a cigar•o.
Mi prov•is rakont•i al li la sonĝ•o•n, sed ĝi perd•is la bel•o•n, el•rakont•it•e.
Sen li•a brust•o-ekran•o ne plu ebl•is est•i vojaĝ•ant•a ombr•o. Li fum•is silent•e, eĉ ne supoz•ant•e, ke tiu brusk•a lev•iĝ•o pov•us dron•ig•i mi•n en la mar•o•n antaŭ Srilank•o.
Mi fin•flustr•is la sonĝ•o•n kaj re•e embaras•iĝ•is. Ne ĉar mi rakont•is la sonĝ•o•n, sed pro la mesaĝ•o en kiu vir•o dis•ŝir•as vir•in•a•n fantazi•o•n.
Rapid•a serĉ•o de banal•a•j vort•o•j por kaŝ•i, ke mi el•rakont•is tro. Mal•ferm•i mi•a•n sak•o•n kaj tuŝ•i en•e kelk•a•j•n kon•at•a•j•n objekt•o•j•n, kiu•j re•don•os fid•o•n. Klopod•o kamufl•i, ke la sonĝ•o el•rakont•it•e nun re•ricev•is la bel•o•n perd•it•a•n. Ĉu pro li•a menci•o de ombr•o•j?
Sur la teler•o anteŭ ni nuks•a farĉ•aĵ•o en kuk•a tranĉ•o ricev•is nuanc•o•j•n de ombr•o.
Li ek•rakont•is al mi unu el si•a•j rev•o•j. Ni inter•ŝanĝ•is: rev•o kontraŭ sonĝ•o.
Nur post•e mi lev•os le kap•o•n kaj rigard•os tra la adiaŭ•a salon•o. Ŝajn•is kvazaŭ ni for•vojaĝ•is du•op•e, kaj las•is ĉiu•j•n super mal•pur•a•j teler•o•j kun rest•aĵ•o•j de ombr•a kuk•o.
Mi dir•is rapid•e bon•a•n nokt•o•n kaj buton•um•is mi•a•n mantel•o•n.
Maten•o est•is rapid•a kiel mal•bel•a nov•aĵ•o.
Mi re•vid•is Giorgion ankoraŭ foj•e. Mez•e de tumult•a•j babil•o•j traduk•ant•in•o de bon•dezir•o•j dev•is vok•i ekvilibr•o•n al si•a voĉ•o.
Ne montr•i al li, ke li jam diferenc•iĝ•as de ĉiu•j ali•a•j part•o•pren•ant•o•j.
Li ŝat•us ankoraŭ foj•e parol•i kun mi. Ĉu tio est•is li•a aŭ mi•a fraz•o? Li prononc•is ĝi•n, mi kap•jes•is. Mi ven•os.
Sed en la post•tag•mez•o•n en•loĝ•iĝ•is ne•invit•it•o•j de kiu•j ne ebl•is liber•iĝ•i: Mi mal•fru•is mult•e pli ol dec•is al la traduk•ant•in•o. Sed li ankoraŭ est•is tie. La tabl•o•n okup•is mal•plen•a•j konversaci•o•j kaj mal•plen•a•j glas•o•j. En la lok•o kie li atend•is mi•n aktor•o•j kaj kritik•ist•o•j far•is simpozi•o•n pri fum•o. Mi al•iĝ•is.
Sid•iĝ•i apud li mi ne kuraĝ•is. Li jam est•is tro proksim•a. Inter ni•a•j em•o•j parol•i Albert flu•ig•is kaskad•o•n de si•a•j vort•o•j. Ili kresk•is mur•e kaj apart•ig•is ni•n. Antaŭ ol la mur•o far•iĝ•is tro alt•a, ni tuŝ•is unu la ali•a•n per rigard•o, mal•long•e kaj serioz•e. Rapid•e mi de•turn•is mi•a•j•n okul•o•j•n kaj re•ven•is al ceter•a•j ĉe la tabl•o. Ili jam est•is mez•e de iu politik•a ŝerc•o. Mi ek•rid•is last•sekund•e por sav•i ĝi•a•n ĉef•er•o•n. Apud li kuŝ•is sur•tabl•e cigared•skatol•o. Sur ĝi•a kovr•il•o kamel•o marŝ•is. Mi pren•is ĝi•n kaj en•rigard•is flar•e la skatol•o•n. Nenia odor•o de Nil•o en ĝi.
Dum mi re•met•is la skatol•o•n sur•tabl•e•n, subit•e porcelan•a krokodil•o de iu libr•o•bret•o tra•kur•is mi•a•n imag•o•n. Tri foj•o•j•n mi pren•is la skatol•et•o•n kaj re•met•is ĝi•n. Nur tiam mi ek•uz•is skrib•il•o•n. En la kovr•il•o•n de la skatol•et•o mi•a skrib•il•o tir•is lini•o•j•n de liter•o•j pri kiu•j mi ne respond•ec•is: “Kiam vi re•ven•os?”
La skatol•et•o puŝ•it•a antaŭ li, mi re•ven•int•a al la
konversaci•o. Tem•is pri mon•o kaj reflektor•o•j. Mi kun•lud•is, gvid•ant•e du konversaci•o•j•n sam•tabl•e. Giorgio kaj mi laŭt•e inter•ŝanĝ•is inform•o•j•n pri reflektor•o•j. Sen•laŭt•e ni en•ŝalt•is lum•o•n en la skatol•o kun kamel•o. Mi sent•is, ke li skrib•as respond•o•n.
Pas•is minut•o•j antaŭ ol mi kuraĝ•is lev•i la kovr•il•et•o•n. Mi•a demand•o ne plu kuŝ•is sol•a.
— Kiam vi re•ven•os? — demand•is mi•a demand•sign•o.
— Kiel ebl•e plej baldaŭ. — Tio star•is sub ĝi. Trem•et•o tra•kur•is mi•n, kvazaŭ mi est•us acer•arb•o. La respond•o est•is en la franc•a.
“Le plus tôt possible" . La vort•o “tôt” hav•is la ĉapel•et•o•n sur “o”, kiel tegment•o•n, por ne permes•i, ke iu leg•u ĝi•n “mort•a”. German•e. Du•foj•e “p” apog•is ĝi•n de ambaŭ flank•o•j. Aŭd•i mi pov•us kiel sibl•as la “ss”-o en “possible”.
La kovr•il•o•n mi dev•is klak•ferm•i, tim•ig•it•a per la mesaĝ•o. Post tiu poezi•o neces•is re•ir•i al la konversaci•o super•tabl•a: Benzin•o. Mi em•is pet•i la sam•tabl•an•o•j•n ne mal•pur•ig•i la medi•o•n. Por moment•o mi ferm•is okul•o•j•n, por ke ne poluci•iĝ•u la respond•o le plus tôt possible.
Baldaŭ ĉiu•j lev•iĝ•is de la tabl•o. Mi ne hav•is kuraĝ•o•n rigard•i al li•a•j man•o•j, por vid•i en kiu•n poŝ•o•n li met•os la skatol•o•n. Kiam nigr•iĝ•os ĉirkaŭ mi•a demand•o prem•it•a de cigared•odor•o, ĉu ĝi tim•os?
Ni etend•is la man•o•j•n.
— Vi for•ir•as kiel ali•a•j? — demand•is mi mal•laŭt•e.
— Mi ne for•ir•as kiel ali•a•j.
Tiu•n impres•o•n mi ja hav•is. Sed est•is agrabl•e aŭd•i ĝi•n.
Li mal•ŝlos•is si•a•n vetur•il•o•n kaj el•pren•is el ĝi flor•buked•o•n. Mi pren•is ĝi•n delikat•e, kiel kolomb•o•n, kiu•n neces•as persvad•i pri ne•for•flug•o.
— Se vi hav•os pane•o•n, re•ven•u!
— Mi re•ven•os.
En pup•teatr•o pane•o•j okaz•as kiam pup•ist•o•j vol•as.
Li ek•ir•is. Mi sving•is la man•o•n apud la babil•em•a Albert kies vort•a kaskad•o tuj ĉes•is.
— Vi est•as unu el renkont•iĝ•o•j de li•a•j vojaĝ•o•j — dir•is la voĉ•o rapid•e.
Albert hav•is ali•a•j•n okup•o•j•n:
Io lik•as el vi•a aŭt•o! — kri•is li post Giorgio.
Eĉ mi pov•is tio•n vid•i. Kie li preter•pas•is, rest•is larĝ•a spur•o. Mi, ne•lert•a en aŭt•o•afer•o•j kaj lert•a en fantazi•o, sam•sekund•e vid•is serioz•a•n difekt•o•n, pro kiu neces•as rest•i. “Pane•o•j okaz•as kiam pup•ist•o•j tio•n vol•as” ripet•iĝ•is rapid•e.
Antaŭ mi•a ŝu•o iu lign•o•pec•o al•tir•is mi•a•n atent•o•n. Ĝi simil•is al faŭk•o de krokodil•o. Mi lev•is ĝi•n kaj jam est•is klar•e ke la aŭt•o de Giorgio ne hav•os pane•o•n.
Li for•ir•is.
Vesper•e, kiam silent•o en•loĝ•iĝ•as en mi•a ĉambr•o ĝis plafon•o, mi, kun krajon•o en•man•e, trankvil•e konstat•as, ke “kiel ebl•e plej baldaŭ” est•as temp•o•indik•o de la sam•a kategori•o kiel “neniam”.
Franc•lingv•a vort•ar•o komenc•is tra•nokt•ad•i en mi•a
lit•o. Kiam mi tuŝ•is la brun•o•n de ĝi•a kovr•il•o maten•e, ĝi ŝajn•is kiel skatol•o de ĉokolad•o. Est•is ĝi skatol•o, skatol•o kun vort•o•j. Kaj mi mal•pak•is ili•n kaj prov•is en la nov•a lingv•o dir•i io•n bel•a•n, kio ne hav•os la gust•o•n de afer•o•j pas•int•a•j.
Nur unu foj•o•n mi mal•trankvil•e imag•is, ke iam mi mal•ferm•os ĝi•n kaj ĉiu•j vort•o•j est•os el•viŝ•it•a•j. Por kontrol•i, mi las•is ĝi•n mal•ferm•iĝ•i ĉe la vort•o “gvid•i”. Ĝi est•is tie. Kaj ĝi en si•a•j klar•ig•o•j gvid•is al ord•o, gvid•is al harmoni•o, gvid•is al rilat•o, gvid•is al embaras•o. Sed ĉirkaŭ ĝi pend•is ankaŭ la vort•o•j pri kompromit•o, tent•o kaj sen•esper•ig•o. Eĉ pli: star•ig•i sub demand•sign•o•n, frenez•ig•i, kor•tuŝ•i ĝis larm•o•j. La si•n•sekv•o ŝajn•is iom minac•a, sed mi ĝoj•is, ke la vort•o ekzist•is.
Li•a voĉ•o en telefon•o simil•is al for•o kaj mild•o de la Et•a Princ•o. Kiam li ek•parol•is al mi•a aŭskult•il•o, sur mi•a planed•o nokt•o•mez•is. Li vok•is mi•n el ŝaŭm•o de la ban•kuv•o. Post ni•a•j du•land•a•j flustr•o•j en la lok•o kie mi star•is rest•is humid•a makul•o kvazaŭ de neĝ•hom•o degel•int•a.
Li vol•is don•i al mi lecion•o•n pri adverb•o•j. Kiel ebl•e plej baldaŭ ne est•as neniam. Kiel pruv•o•n, li nom•is unu trajn•o•n. La lecion•o pri adverb•o•j vol•is far•iĝ•i kurs•o pri fantazi•o.
Mi ir•is al staci•dom•o por vid•i ĉu tiu trajn•o ekzist•as. Ĝi est•is ver•e not•it•a sur trajn•hor•ar•o. La rubrik•o et•a, kiu per ruĝ•a•j liter•o•j en•kadr•ig•is temp•o•n kaj spac•o•n.
Ni renkont•iĝ•is sur la supr•o de ŝtup•ar•o. Mi vol•is li•n ĉirkaŭ•brak•i kaj rest•i tiel, kovr•it•a per li•a jak•o.
El la valiz•o li el•pren•is donac•o•n ... fajr•a•j•n ŝpruc•ig•il•o•j•n.
— Por mi?
Ni ek•serĉ•is mal•lum•o•n ĉe•kastel•e, por vid•i ili•a•n bril•o•n. Vers•o•j el “Aĉet•ant•o de sorĉ•a•j ŝpruc•ig•il•o•j” verŝ•iĝ•is tra mi.
Vesper•e li lav•is mi•a•j•n har•o•j•n per si•a ŝampu•o. Ĝi•a odor•o de lupol•o en•plekt•iĝ•is en ili kaj ne vol•is for•ir•i.
— Lupol•o! Kio•n vi far•as en ŝi•a•j har•o•j? — Descend•u tuj!
Sed la lupol•o tut•e ne vol•is obe•i.
Li•a•j okul•o•j est•is eĉ pli mal•obe•em•a•j. Ili rest•is en mi•a dom•o long•e post li•a for•ir•o. Tag•o•j klopod•is li•n el•viŝ•i. Sed mi ne permes•is. En•vent•e mi lek•is la lip•o•j•n por plu•e re•ten•i sur ili varm•ig•a•j•n spur•o•j•n de li•a•j dent•o•j. La vent•o mal•bon•e imit•is li•n.
Famili•a fest•o en la mal•nov•a dom•o de av•in•o. Mi ornam•as la tabl•o•n. Teler•o•j strang•e bril•as en antikv•a spegul•o el infan•aĝ•o. Mank•as ankoraŭ nur sal•uj•o. Mi al•port•as ĝi•n el la kuir•ej•o kaj kiam mi en•ir•as li rigard•as mi•n el la spegul•o. En li•a•j okul•o•j trist•o, kiu•n mi ne sci•as el•viŝ•i. Ni rigard•as unu la ali•a•n, sen•vort•e kun et•a vitr•a sal•uj•o inter ni. La pord•o mal•ferm•iĝ•as kaj frat•in•o en•ir•as port•ant•e flor•vaz•o•n al la spegul•o. Ĉu ŝi vid•is li•n en•e?
Mi turn•as mi•n for kaj met•as la sal•uj•o•n sur•tabl•e•n. Pro sent•o de mild•o ne ebl•as parol•i.
Tiu•n nokt•o•n li telefon•as por dir•i, ke la lun•o est•as plen•a. La voĉ•o kares•e en•ir•as la konk•o•n de mi•a orel•o kaj mi vol•as ŝtel•i pli da or•a pudr•o el li•a•j tag•o•j.
— Ten•u mi•n pli fort•e, mi ne ŝat•us vi•n perd•i.
“Krajon•o per kiu mi skrib•as ĉi tiu•j•n vort•o•j•n, la paper•o flor•plen•a kiu•n mi elekt•is, mi•a man•o kiu glit•is sur mi•a•j lip•o•j sci•as kiel mi plen•as de et•a•j kaj grand•a•j fraz•o•j por vi.
Mi ŝat•us skrib•i sur vi•a korp•o per plum•o de mi•a buŝ•o, per ink•o de mi•a•j okul•o•j kaj mi•a ventr•o, lav•i vi•n per mi•a•j man•o•j kaj lev•i vi•n super la tag•o•j kiu•j pas•as. Mi atend•as vi•n”.
Giorgio
La last•a “o” en li•a nom•o grimp•is supr•e•n.
Mi met•as vesper•e mi•a•n vizaĝ•o•n sur li•a•n leter•o•n kaj imag•as li•n. Antaŭ ol sat•rigard•i li•n, ven•as maten•o. Ŝajn•as kvazaŭ Kafka person•e per si•a et•liter•a man•skrib•o mesaĝ•us tra mi•a ĉambr•o al Mil•en•a Jesenska, “ke leter•o•j ne est•as por leg•i, sed por mal•fald•i ili•n, met•i la vizaĝ•o•n sur•e•n kaj frenez•iĝ•i”.
Li ekzist•as, li•a urb•o ekzist•as, la trajn•o ekzist•as, la merkred•o ankaŭ kun si•a hor•o 22 kaj minut•o•j dek. Je la tri•a kaj•o.
Milit•o•j, prokrast•iĝ•u por moment•o, mi pet•as. Mi ŝat•us re•sent•i kiel ni•a•j lip•o•j renkont•iĝ•as.
Ili renkont•iĝ•is. Pro ili•a tuŝ•o mi ne vid•is la staci•dom•o•n.
En li•a loĝ•ej•o ombr•o•j est•is hejm•e. Apud ili•n li met•is grand•a•n kruĉ•o•n kun flor•o•j, mend•it•a•j por mi•a humor•o. Ili daŭr•is obstin•e kaj flav•e lum•ig•is li•a•n muzik•o•n.
Muzik•o. Muzik•o.
En mi•a kap•o turn•iĝ•is la voĉ•o de la Et•a Princ•o. La mond•o en ĝi•a fon•o. Bali•o. Pask•insul•o. En la tru•o•j de grand•a•j kan•o•j sur Salam•on•insul•o vent•o mister•e muzik•is. Mi tim•us, se li•a•j fingr•o•j ne tuŝ•us mi•a•n orel•o•n. Ĉio hav•is si•a•n son•o•n. Tas•o•j kaj teler•o•j, metal•a•j kovr•il•o•j, fork•o•j, cindr•uj•o•j. Kirl•iĝ•is ritm•o•j dum li improviz•is sur kaserol•a rand•o, ĵet•ant•e sal•o•n al bol•ant•a akv•o.
Sun•o kaj lun•o pend•is batik•e sur•mur•e. Sub ili mi manĝ•is ne•kon•at•a•j•n plant•o•j•n, kiu•j hav•is gust•o•n de li•a buŝ•o.
Ĉirkaŭ li•a•j fenestr•o•j hund•o•j fremd•lingv•e mesaĝ•is io•n grav•a•n de kort•o al kort•o. Kio•n? Mi ne pov•is kompren•i.
Li•a•land•e aŭtun•o vol•is ating•i printemp•o•n.
Io vek•as mi•n nokt•e. Est•is ĝi, la feliĉ•sent•o.
Tiam li ek•parol•is. Kaj ig•is mi•n kompren•i, ke tio ne est•as am•o. Ke li ne sent•as ĝi•n. Ke li trist•e sol•as apud mi kaj mi•a ego•ism•o. Li ne vol•as est•i util•ig•at•a. Li ne vol•as balzam•kovr•i cikatr•o•j•n. Li ne vol•as plen•ig•i mi•a•j•n mal•plen•o•j•n. Kaj li brul•ig•is cigared•o•n, por ke mi pov•u en trem•et•ant•a lum•o vid•i kiel li•a•j vort•o•j el•ir•as el la buŝ•o kaj kovr•as mi•n kiel glaci•er•o•j.
La varm•o en mi prujn•iĝ•is. Mi vol•is mal•ferm•i la buŝ•o•n, sed nenio est•is en ĝi. La brun•kovr•il•a vort•ar•o franc•lingv•a tamen far•iĝ•is blank•paĝ•a.
Inter mi kaj li trist•o subit•e komenc•is konstru•i mur•o•n el glaci•a•j brik•er•o•j. Mi tuŝ•is ĝi•n kaj glaci•o manĝ•is haŭt•o•n de fingr•o•j ĉirkaŭ la ung•o•j.
Unu ombr•o el li•a•j okul•o•j etend•iĝ•is de kusen•o al fenestr•o kaj tag•o van•e prov•is en•ir•i la ĉambr•o•n.
Li ek•star•is kaj for•ir•is al koridor•o por pren•i si•a•n mantel•o•n. Mi bon•e vid•is kiel li en•brak•ig•is si•a•n dekstr•a•n kaj post•e mal•dekstr•a•n manik•o•n.
Ĉu tio est•as ĉiam la sam•a am•o? Aŭ ĉu ili est•as plur•a•j?
Li al•port•is al mi trajn•hor•ar•o•n kaj montr•is al mi unu paĝ•o•n. Mi rigard•is al li•a buŝ•o, al la lip•o•j ne•re•kon•ebl•e bel•a•j kaj atend•is ke ili prononc•u la hor•o•n. Ili mal•ferm•iĝ•is:
— Vid•u, mi hav•as boat•o•n por vi!
El li•a poŝ•o el•ir•is et•a boat•o el brun•a paper•o.
— Mi far•is ĝi•n por vi, dum mi atend•is vi•n. Mi konstru•is mult•a•j•n, ili est•as ĉie en mi•a•j poŝ•o•j.
La hel•o de la fraz•o ŝajn•is al mi kon•at•a.
Mi pren•is la brun•a•n boat•o•n sur man•plat•o•n kaj decid•is en•ir•i ĝi•n.
Al kiu direkt•o?
Ebl•e mi ie•n al•ven•os.
“Mi ne est•as grand-format•a aŭtor•o. Ĉu mi verk•as aŭ ne, mi•a naci•a lingv•o kaj la literatur•o en ĝi bon•e fart•as. Sed se mi verk•as en Esperant•o, ebl•e mi iom kontribu•as al ĝi•a riĉ•o. Ebl•e la literatur•o en Esperant•o per mi•a tekst•o hav•os unu tavol•o•n pli. Eĉ se tre mal•dik•a•n. Aŭ ĉu mi nur perd•ig•as temp•o•n al mi kaj al la ali•a•j?”
Spomenka Štimec nask•iĝ•is en Jugoslav•i•o en 1949. Kon•at•iĝ•o kun Esperant•o dum lern•ej•a aĝ•o gvid•is ŝi•n al la profesi•elekt•o: diplom•iĝ•int•e pri lingv•o•j, ŝi akcept•is la defi•o•n far•i el Esperant•o profesi•o•n. Kun ĉiu•j plezur•o•j kaj mal•plezur•o•j kiu•j•n tia decid•o kun•port•as, ŝi ek•de 1972 en•posten•iĝ•is en la “Inter•naci•a Kultur•a Serv•o” en Zagreb•o, plen•tag•e labor•ant•e por kaj pri Esperant•o, ĉef•e pri inter•lig•o de Esperant•o kaj kuulturo.
Ŝi kun•aŭtor•is kelk•a•j•n instru•libr•o•j•n, kaj kun•labor•as en divers•a•j revu•o•j. En 1975 est•is publik•ig•it•a en la ge•patr•a lingv•o, la kroat•serb•a, la novel•kolekt•o “Darija”. Ŝi•a komedi•o “Gast•am•o” est•is sur•scen•ig•it•a okaz•e de la UK en Antverpen•o, en 1982.