La bazan tekston origine enkomputiligis Simon Davies
Proksimuma tradukojaro: 1918
Kreis la Esperantan tekston: Antoni Grabowski
La bazan elektronikan tekston kreis Simon Davies en 2022, de la skanbildoj en: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Mickiewicz-SinjoroTadeo,1918,Grabowski.pdf
Ĉe la fino de Libro XII estis presita la jena noto: “Korekto. Sur paĝo 69 en v. 324 legu: karneola ŝalo (t. e. flavoruĝa)”. Tiu verso (en Libro III) tekstis: “En smaragda herbar’, sur sangoherba ŝalo”. Kaj piednoto ĉe “sangoherba” klarigis la signifon: “Sangoherbo — aĥileo”. Tiu ĉi versio sekvas la ekzemplon de la tria eldono (“Serio Oriento-Okcidento, n-ro 22, 1986”), anstataŭigante “sangoherba” per “karneola” kaj ŝanĝante la noton al: “Karneola — flavoruĝa”..
Adam Mickiewicz, la plej grand•a poet•o de Pol•uj•o, nask•iĝ•is, la 24-a•n de Decembr•o 1798, en Litv•o, en urb•o Nowogródek (Mińsk•a guberni•o), kie li•a patr•o, posed•ant•o de ĉirkaŭ•aĵ•a bien•et•o Zaosie, est•is juĝ•ej•a advokat•o.
La poet•o pas•ig•is si•a•n infan•ec•o•n inter la natur-bel•ec•o•j de si•a patr•o-urb•o kaj kresk•is sub la influ•o de si•a am•at•a religi•a patr•in•o. En j. 1807 la ok•jar•a knab•o est•is don•it•a en la urb•a•n klasik•a•n lern•ej•o•n, administr•it•a•n de pastr•o•j Dominik•an•o•j, kie oni uz•is mult•e da liber•a temp•o por lud•o•j, fizik•a•j amuz•o•j, eĉ por soldat•a•j ekzerc•o•j.
En la j. 1812-a du okaz•aĵ•o•j el hejm•a kaj naci•a viv•o potenc•e sku•is la anim•o•n de l’ jun•ul•o: en monat•o Maj•o mort•is li•a patr•o kaj en Juli•o tra•marŝ•is Napoleon•a•j kaj pol•a•j arme•o•j tra Nowogródek, ir•ant•e kontraŭ Moskv•o. Pri la impres•o de ĉi-tiu milit•ir•o, kiu•n esper•plen•e ben•is la tut•a Pol•uj•o, la poet•o en post•e•a•j jar•o•j skrib•is al si•a amik•o Januszkiewicz: “Mi memor•as bon•e la j. 1812… Mi est•is tiam en funebr•a vest•o post la mort•o de mi•a patr•o. Mi star•is sur la strat•o kaj rigard•is la en•ir•ant•a•n pol•a•n arme•o•n kaj pro ĝoj•o mi plor•is…” Nom•e tiu•n “printemp•o•n de l’ esper•o” koncern•as la grandioz•a komenc•o de l’ XI-a Libr•o de “Sinjor•o Tade•o” fin•iĝ•ant•a per la vort•o•j:
Mi vi•n ankoraŭ vid•as, sonĝ-vid•aĵ•o bel•a!
Mi, nask•it•a sub jug•o, vind•it•a en fer•o,
Hav•is nur unu tia•n printemp•o•n sur ter•o.
Post tiu ĝoj•a printemp•o ven•is long•a, terur•a vintr•o, kun sang•a•j fantom•o•j de pere•ul•o•j el la grand•a arme•o, tren•iĝ•ant•a•j tra mal•viv•a•j, neĝ•e•kovr•it•a•j kamp•o•j.
Fin•int•e la gimnazi•o•n en j. 1815, M. ir•is por plu•a•j stud•o•j en la ĉef•urb•o•n Wilno, kies pol•a universitat•o est•is tiam flor•ant•a kaj posed•is tut•a•n seri•o•n da eminent•a•j fort•o•j scienc•a•j kaj pedagogi•a•j, kiu•j don•is al M. firm•a•j•n fundament•o•j•n pri natur-scienc•o•j, lingv•o•j, literatur•o, kaj vigl•ig•is li•n al mem•star•a labor•o.
Inter la student•ar•o reg•is tiam plej nobl•a•j tendenc•o•j de virt•a viv•o, diligent•a labor•o, am•o al patr•uj•o, kiu•j koncentr•iĝ•is en la sekret•a•j unu•iĝ•o•j de t. n. Filomat•o•j kaj Filaret•o•j, en kies organiz•o•j viv•e part•o•pren•is la poet•o. La ideal•a•j amik•a•j inter•rilat•o•j est•is tiel fort•a•j, ke ili•a•n faden•o•n eĉ la post•e•a•j reg•ist•ar•a•j persekut•o•j neniam kapabl•is dis•ŝir•i.
Post fin•o de la stud•o•j en j. 1819 la jun•a M. far•iĝ•is gimnazi•a instru•ist•o en Kowno kaj tie li komenc•is verk•i si•a•j•n poezi•aĵ•o•j•n, kiu•j, el•don•it•e en du volum•o•j en Wilno (1822), en•hav•is “Ballad•o•j•n kaj Romanc•o•j•n”, bel•eg•a•n poezi•a•n rakont•o•n “Grażyna” pri litv•a duk•edz•in•o, kiu, defend•ant•e la patr•uj•o•n, hero•e pere•is, kaj krom tio ili en•hav•is du part•o•j•n de dram•a•j bild•o•j s. t. “Dziady” (Av•o•j), en kiu•j la poet•o pentr•is la antikv•a•n litv•a•n mor•o•n de fest•o de mort•int•o•j kaj la histori•o•n de si•a mal•feliĉ•a am•o al Maryla Wereszczaka. Ĝi est•as prezent•it•a tra ĉiu•j plej subtil•a•j stadi•o•j de melankoli•a medit•o, tra eksplod•o•j de kor•sent•o, mal•dolĉ•o, mal•ben•o, minac•o kaj indiferent•ec•o ĝis perd•o de konsci•o kaj frenez•o. Tiu•j du volum•o•j est•is akcept•it•a•j kun admir•o de tut•a Pol•uj•o kaj ili est•is la anonc•ant•o•j de la nov•a grand•a romantik•a epok•o en la pol•a literatur•o, bril•ant•a per la nom•o•j de Mickiewicz, Słowacki kaj Krasiński.
En la j. 1823 la poet•o, liber•iĝ•int•e de si•a instru•ist•a okup•o, re•aper•is en Wilno inter si•a•j amik•o•j kaj koleg•o•j. Sed la feliĉ•o ne daŭr•is long•e. La rus•a kurator•o de l’ universitat•o, Novosilcov, mal•kovr•is la sekret•a•j•n unu•iĝ•o•j•n de l’ jun•ul•ar•o. Sekv•is amas•a•j revizi•o•j kaj arest•o•j. Ankaŭ M. est•is arest•it•a kaj komenc•iĝ•is li•a ses•monat•a mal•liber•ec•o, dum kiu okaz•is li•a nov•a spirit•a ali•form•iĝ•o: mort•is en li la mal•feliĉ•a am•ant•o Gustav kaj nask•iĝ•is Konrad, spirit•a ĉef•o de l’ naci•o, hero•o de la post•e•a III-a part•o de “Av•o•j”. En April•o de l’ j. 1824 M. est•is liber•ig•it•a, sed li rest•is ankoraŭ du•on•jar•o•n en Wilno, atend•ant•e plu•a•j•n dispon•o•j•n de l’ reg•ist•ar•o, kiu fin•e trans•loĝ•ig•is la liber•ig•it•o•j•n en mal•proksim•a•j•n lok•o•j•n de Rus•uj•o. Ankaŭ M. dev•is for•las•i si•a•n am•at•a•n hejm•a•n Litv•o•n, por ĝi•n neniam plu re•vid•i. Por la poet•o komenc•iĝ•is long•a•j jar•o•j de dev•ig•it•a migr•ad•o, dum kiu fort•iĝ•is li•a spirit•o kaj lev•iĝ•is al ĉiam pli alt•a•j flug•o•j.
Li•a unu•a vojaĝ•a etap•o est•is Petersburg•o, kie la poet•o kon•at•iĝ•is kun la pol•a pentr•ist•o kaj religi•a mistik•ul•o Oleszkiewicz, kiu ne rest•is sen influ•o sur li•a•n post•e•a•n anim•a•n stat•o•n. En Januar•o de l’ jar•o 1825 M. for•las•is Petersburg•o•n, vojaĝ•ant•e en Odess•o•n, kie li est•is ricev•ont•a okup•o•n ĉe l’ lice•o Richelieu; sed la lok•a reg•ist•ar•o tio•n ne permes•is. Do la poet•o part•o•pren•is en la Odess•a societ•a viv•o, stud•is lingv•o•n ital•a•n kaj verk•is si•a•j•n erotik•a•j•n “Sonet•o•j•n”, kies art•a valor•o est•as tre grand•a, dank’ al la konciz•ec•o de l’ lingv•o, delikat•e pentr•it•a•j anim-agord•iĝ•o•j kaj la majstr•ec•o de l’ form•o. — Frukt•o de li•a mar•vojaĝ•o al la Krime•o est•is la “Krime•a•j sonet•o•j”, en kiu•j potenc•e reg•as la grandioz•a, minac•a kaj sovaĝ•a natur•o. La bild•o•j est•as penetr•it•a•j de admir•o kaj de serioz•a•j, profund•a•j pens•o•j.
Baldaŭ post la Krime•a ekskurs•o la poet•o vojaĝ•is Moskv•o•n, por al•pren•i mal•agrabl•a•n por si dev•o•n de ofic•ist•o. Tie li en•ir•as en rilat•o•j•n kun rond•o da poet•o•j kaj scienc•ul•o•j, inter•kon•iĝ•as kun la grand•a rus•a poet•o Puŝkin, vizit•as salon•o•j•n, ĉie agrabl•e vid•at•e kaj ador•at•e pro si•a simpl•a kondut•o, profund•a mens•o kaj bril•a talent•o improviz•a.
En Moskv•o (1827) la poet•o fin•is kiel produkt•o•n de si•a•j zorg•o•j pri la naci•a ekzist•o, de person•a•j tra•viv•aĵ•o•j, kor•a•j dolor•o•j, mal•trankvil•o•j kaj medit•o•j, la grandioz•a•n poem•o•n “Konrad Wallenrod”, pri la batal•o•j de la antikv•a•j litv•an•o•j kun la orden•o de Kruc•kavalir•o•j. Du•a•foj•e la poet•o, ne pov•ant•a parol•i tut•e mal•kaŝ•e, re•n•ir•is al la histori•o de Litv•o•land•o, por prezent•i sur ĝi•a fon•o la potenc•o•n de l’ am•o al patr•uj•o, koncentr•it•a•n en la anim•o de l’ hero•o, kon•ant•a nenia•j•n leĝ•o•j•n, krom si•a vol•o de potenc•o kaj sav•o de l’ patr•uj•o. La poem•o vek•is grand•a•n entuziasm•o•n, ne sol•e pro la politik•a tendenc•o patriot•a, sed ankaŭ pro eminent•a•j art•a•j bel•ec•o•j: riĉ•a fantazi•o, potenc•o de l’ sent•o, plastik•ec•o de ĉef•a•j figur•o•j kaj majstr•a form•o de l’ lingv•o.
“Konrad Wallenrod” ricev•is la permes•o•n de la iom pli liberal•a cenzur•o en Petersburg•o, kie la poem•o aper•is en j. 1828, sed baldaŭ turn•is sur ĝi•n si•a•n atent•o•n la kon•ul•o de simbol•o•j, persekut•ant•o de la jun•ul•ar•o en Wilno, Novosilcov. Li rimark•is la danĝer•a•j•n tendenc•o•j•n kaj al la poet•o minac•is almenaŭ dev•ig•a ekzil•o en pli mal•proksim•a•j•n guberni•o•j•n de Rus•uj•o. — Dank’ al help•o de influ•a•j amik•o•j M. ricev•is la permes•o•n, for•vojaĝ•i en ekster•land•o•n aŭ pli ĝust•e vag•i for de la patr•uj•o ĝis fin•o de l’ viv•o.
For•las•int•e en Maj•o de l’ j. 1829 Rus•uj•o•n el Kronstadt, la poet•o vojaĝ•as Berlin•o•n kaj aŭskult•as preleg•o•j•n de l’ filozof•o Hegel, ne al•pren•ant•e tamen li•a•j•n abstrakt•aĵ•o•j•n. Post•e M. vizit•as Drezden•o•n; en Praha li konat•iĝ•as kun la bohem•a poet•o Hanka, kaj en akompan•o de si•a amik•o Odyniec li rapid•as al Wejmar, por salut•i respekt•plen•e la mal•jun•a•n grand•a•n kre•int•o•n de “Faust”. Post•e M. vetur•as tra Svis•uj•o kaj la ĉef•urb•o•j de Ital•uj•o en Rom•o•n, kies potenc•a impres•o super•is ĉiu•j•n ĝis•nun•a•j•n impres•o•j•n de vojaĝ•o.
La j. 1830 la poet•o pas•ig•as en Svis•uj•o, re•ven•as en Rom•o•n, kie li•n ating•as la sci•ig•o pri la revoluci•o en Pol•uj•o. En j. 1831 li serĉ•as en Pariz•o van•e la ebl•ec•o•n por vetur•i Varsovi•o•n, do li vojaĝ•as almenaŭ en la prus•a•n Pol•uj•o•n, kaj ne pov•ant•e trans•ir•i la lim•o•n, gast•as tie kelk•a•j•n monat•o•j•n kaj vid•as ar•o•j•n da pol•a•j el•migr•ant•o•j, kiu•j post la mal•feliĉ•a fin•o de l’ pol•a milit•o, ir•is en Franc•uj•o•n.
En j. 1832 M. vojaĝ•as Drezden•o•n, kie li kompon•as si•a•n plej alt•e•flug•a•n ĉef•verk•o•n, la III-a•n part•o•n de “Dziady”, est•ant•a•n eksplod•o de element•a inspir•o, kiu ating•as Promete•a•n alt•ec•o•n en la ribel•o kontraŭ Di•o, kiu rigard•as indiferent•e la turment•o•j•n de milion•o•j. La poet•o Konrad sent•as si•a•n potenc•o•n super la natur•o, koncentr•ig•as en si•a kor•o ĉiu•j•n sufer•o•j•n de l’ naci•o kaj fier•e postul•as la reg•ad•o•n de anim•o•j, por sav•i si•a•n popol•o•n. Di•o anonc•as sub mister•a sign•o al Pol•uj•o la sav•ont•o•n, sed ne al li, nur al si•a humil•a serv•ist•o, la pastr•o Petr•o, kiu hav•as vizi•o•n de l’ est•ont•ec•o. — Baldaŭ post•e sekv•as “Libr•o•j de l’ naci•o” kaj “Libr•o•j de pol•a pilgrim•ec•o”, kiu•j montr•as al la popol•o la voj•o•n de intern•a re•nask•iĝ•o, kaj apog•as si•n sur la kred•o pri re•viv•iĝ•o de Pol•uj•o, post ĝi•a martir•ec•o, en la est•ont•a hom•ar•o re•nask•it•a, frat•ig•it•a kaj re•pac•ig•it•a kun Di•o.
En la sam•a j. 1832 la poet•o lok•sid•iĝ•as en Pariz•o. Post la tra•viv•it•a•j anim-sku•o•j, evit•ant•e la bru•eg•o•n de l’ urb•o kaj la disput•o•j•n de emigraci•a•j parti•o•j, M. serĉ•as trankvil•o•n en la re•memor•o•j de l’ infan•ec•o, tiu land•o “sankt•a kaj pur•a, kiel unu•a ek•am•o”. Li turn•as si•n al ĝi per am•a rigard•o, por ĉerp•i el tie balzam•o•n por propr•a•j kaj sam•land•an•a•j sufer•o•j. Tia est•as la psikologi•a genez•o de li•a epos•o “Sinjor•o Tade•o”, kiu•n li komenc•is verk•i en Decembr•o de l’ j. 1832 kaj fin•is en Februar•o 1834, kaj al kiu ni ankoraŭ re•ven•os, por pri•parol•i la ĉef•verk•o•n iom pli vast•e.
Oni pov•as dir•i, ke kun “Sinjor•o Tade•o” fin•iĝ•as la poezi•a ag•ad•o de M. La fund•o•n de li•a anim•o okup•as nun la ne•solv•it•a•j task•o•j kaj demand•o•j naci•a•j kaj individu•a•j kaj la stud•ad•o de mistik•a•j verk•ist•o•j. — En Juli•o 1834 la poet•o edz•iĝ•as kun fraŭl•in•o Celina Szymanowska. Kiam li•a famili•o komenc•is pli•grand•iĝ•i sekv•is material•a•j zorg•o•j pri viv•ten•ad•o. La poet•o verk•as do en lingv•o franc•a du dram•o•j•n “Jakób Jasiński” kaj “Bar•a•j Konfederat•o•j”, kiu•j tamen ne est•is prezent•it•a•j sur la pariz•a scen•ej•o kaj fin•e preskaŭ tut•e perd•iĝ•is ĉe la teatr•o-direktor•o•j, tiel ke rest•is nur kelk•a•j fragment•o•j. — Ricev•int•e la katedr•o•n de latin•a literatur•o en Lozan•o (Svis•uj•o), M. preleg•as tie dum la akademi•a j. 1839–40, kaj li est•as al•vok•it•a tuj post•e en Pariz•o•n kiel profesor•o de slav•a•j literatur•o•j ĉe “Collège de France”, kie li rav•as si•a•n vast•a•n aŭd•ant•ar•o•n per sincer•a inspir•o, kiu li•n eĉ por moment•o ne for•las•as.
En j. 1841 aper•as en Pariz•o la mistik•ul•o Towiański, kiu tut•e gajn•as la poet•o•n por si•a•j ide•o•j. La lecion•o•j de l’ poet•o far•iĝ•as preleg•o•j pri mesi•an•ism•o, pri nov•a historiozofi•o, nov•a filozofi•o, nov•a histori•o kaj antaŭ ĉio pri ideal•o de nov•a hom•o. Per titan•a•j anim-streĉ•o•j M. form•as sintez•o•j•n de l’ pas•int•ec•o, nun•ec•o kaj est•ont•ec•o kaj star•ig•as ili•n antaŭ la popol•o kaj hom•ar•o kiel voj-montr•il•o•n. En j. 1844 la franc•a reg•ist•ar•o don•as al li dev•ig•a•n for•permes•o•n kaj por la grand•a hom•o komenc•iĝ•as mal•ĝoj•a•j tag•o•j; li batal•as kun mizer•o, sed li rest•as fidel•a al si•a misi•o.
Kiam en j. 1848 ven•is la fals•a printemp•o de popol•o•j, M. rapid•as Rom•o•n, por em•ig•i la nov•a•n pap•o•n Pi•o•n IX, ke li mal•kaŝ•e el•paŝ•u kiel defend•ant•o de prem•at•a•j popol•o•j. Ne trov•int•e aŭskult•o•n li form•as pol•a•n legion•o•n, batal•ont•a•n por liber•ec•o de Ital•uj•o kaj tra•marŝ•as triumf•e la tut•a•n land•o•n de Rom•o ĝis Mediolan•o. Re•ven•int•e Pariz•o•n li fond•as la gazet•o•n “La tribune de peuples” kun tendenc•o demokrat•a.
En j. 1852 M. ricev•as formal•a•n eks•ig•o•n kiel profesor•o de Collège de France, por kio oni al li don•as ofic•o•n de bibliotek•ist•o en la Arsénale. La poet•o tamen ne ĝis•viv•as trankvil•a•n mal•jun•ec•o•n. En j. 1855, post eksplod•o de l’ orient•a milit•o, li aper•as en Konstantinopl•o, por form•i legion•o•n, kaj far•iĝ•as viktim•o de la reg•ant•a ĥoler•o. Li mort•is la 26-a•n de Novembr•o 1855, kiel soldat•o sur posten•o, rest•int•e ĝis la last•a moment•o en serv•o de l’ patr•uj•o kaj de l’ hom•ar•o. Li•a•n korp•o•n oni trans•vetur•ig•is en Pariz•o•n kaj en•ter•ig•is sur tomb•ej•o Monmorency. En Juli•o 1890 li ek•ripoz•is en la reĝ•a•j katakomb•o•j sur Wawel en Kraków.
“Sinjor•o Tade•o aŭ last•a ‘zajazd’* en Litv•o, nobel•a histori•o el j. 1811 k. 1812, en dek•du libr•o•j vers•e de Adam Mickiewicz”, est•as la modest•a titol•o, kiu•n la poet•o don•is al si•a epos•a ĉef•verk•o. Li intenc•is komenc•e kompon•i “idili•a•n poem•o•n en spec•o de Herman•o kaj Dorote•o”, sed dum la verk•ad•o la kadr•o•j dis•vast•iĝ•ad•is ĉiam pli, ĝis fin•e M. don•is tut•sol•a•n en la modern•a literatur•o grand•a•n poem•o•n,* kies tem•o, histori•a moment•o kaj viv•o•plen•a•j figur•o•j de tut•a mal•aper•int•a soci•o — kun•met•is tut•aĵ•o•n, pentr•it•a•n kun Homer•a plastik•ec•o kaj kun Olimp•a trankvil•o kaj seren•o. La poet•o prezent•as la pas•int•ec•o•n, en kiu al li ĉio est•as kon•at•a kaj kar•a, mond•o•n kiu en•hav•is ĉiu•j•n kondiĉ•o•j•n de poezi•ec•o kaj kiu, vid•at•e tra l’ prism•o de hejm•sopir•o, vest•iĝ•is per ĉarm•o; tial ĉio est•as en ĝi viv•a, klar•a kaj perfekt•a. Ĉar la poet•o en•ferm•is la tut•aĵ•o•n sur mal•grand•a spac•o kaj en tre mal•long•a temp•o (la tut•a simpl•a ag•ad•o de la unu•a•j dek libr•o•j okaz•as en 5 tag•o•j, de vendred•o ĝis mard•o, kaj la du last•a•j libr•o•j okup•as ne plen•a•j•n 24 hor•o•j•n), do la poet•o pov•is per si•a•j preskaŭ dek•mil vers•o•j pri•skrib•i ĉio•n tiel vast•e, neniu•n kaj nenio•n preter•las•ant•e. Per bel•eg•a•j kolor•o•j kaj kun grand•a ver•ec•o est•as pentr•it•a•j magnat•o•j kaj nobel•o•j, kamp•ul•o•j kaj jud•o•j, ili•a viv•o en palac•o•j, bien•dom•o•j kaj kaban•o•j, ĉe labor•o, distr•iĝ•o kaj preĝ•o. La grand•a poet•o prezent•as la tut•a•n kultur•o•n, kutim•o•j•n, dezir•o•j•n kaj aspir•o•j•n de si•a litv•o•pol•a hejm•land•o. Sam•e preciz•e kaj bel•eg•e li pentr•as la tut•a•n natur•o•n: la ĉiel•o•n kun astr•o•j kaj nub•o•j, kaj la ter•o•n kun torent•o•j kaj lag•et•o•j, kun best•o•j sovaĝ•a•j kaj hejm•a•j, kun arb•ar•o•j, gren•kamp•o•j kaj herb•ej•o•j, kun ĝarden•o•j, frukt•arb•o•j, legom-bed•o•j kaj flor•o•j. Ĉio est•as en la verk•o mir•ind•e bel•e inter•lig•it•a kaj nenio est•as en ĝi mal•neces•a.
La poem•o ne est•as hero•a en la kutim•a senc•o de l’ vort•o. Sinjor•o Tade•o, don•int•a kiel ĉef•a am•ant•o la nom•o•n al la komenc•e intenc•it•a idili•a poem•o, ne est•as hero•o, sed kiel la Goethe•a Herman•o nur brav•a, bon•a jun•ul•o; ĉef•a person•o de la tut•a ag•ad•o est•as la tragedi•a figur•o de Jacek Soplica, kaŭz•int•o de l’ konflikt•o inter du famili•o•j kaj ĝi•a viktim•o; efektiv•a ĉef•a objekt•o kaj kun•e hero•o de l’ epos•o est•as la tut•a popol•o en si•a propr•a, original•a viv•o, en si•a honest•a, bon•a natur•o, en si•a seren•a, bel•a karakter•o, en si•a tut•a am•o al patr•uj•o kaj en la pret•ec•o de ofer•iĝ•o por ĝi. Alt•e super la sfer•o de idili•a am•o, kiu lig•as kaj interes•as precip•e la ge•am•ant•o•j•n kaj ili•a•j•n zorg•ant•o•j•n, super la sfer•o de grav•a konflikt•o inter du famili•o•j, kiu interes•as la ĉirkaŭ•aĵ•o•n, la tut•a•n distrikt•o•n, alt•e super tiu•j hejm•a•j kaj inter•famili•a•j rilat•o•j, star•as en “Sinjor•o Tade•o” sfer•o tri•a, plej alt•a kaj plej larĝ•a, kiu lig•as la rakont•o•n kun la interes•o de l’ tut•a naci•o: dum la tut•a rakont•o ĉiu•j okul•o•j turn•iĝ•as esper•plen•e trans la river•o•n Njemen, kie star•as, apud lim•o de Litv•uj•o, la arme•o de Napoléon, la long•e atend•it•a liber•ig•ont•o de tut•a Pol•uj•o. La popol•o prepar•iĝ•as por li•a akcept•o kaj la jun•ul•o•j rapid•as en li•a•j•n vic•o•j•n. Ĉe l’ fin•o de la poem•o la or•a•j kaj arĝent•a•j agl•o•j aper•as efektiv•e en Soplicowo kaj la idili•a rakont•o al•pren•as karakter•o•n, ind•ec•o•n kaj grand•ec•o•n de naci•a epope•o.
La politik•a situaci•o de Pol•uj•o, kiu•n ni don•as por pli bon•a antaŭ•orient•ig•o de leg•ant•o•j, est•is la sekv•ant•a: En j. 1795, post la last•a dis•part•ig•o de Pol•uj•o inter la tri najbar•a•j•n regn•o•j•n, mult•a•j pol•a•j patriot•o•j for•las•is la patr•uj•o•n, por ag•i ekster•land•e por la re•star•ig•o de la perd•it•a liber•ec•o. La general•o Henryk Dąbrowski ir•is en Ital•uj•o•n, kie milit•is Franc•uj•o, kaj li inter•trakt•is (1797) kun Napoléon Bonaparte pri form•ad•o de pol•a arme•o, kiu est•is help•ont•a al Franc•uj•o kaj post•e penetr•ont•a en Pol•uj•o•n, por re•star•ig•i ĝi•a•n sen•de•pend•ec•o•n. Mult•a•j pol•a•j milit•ul•o•j sekv•is la flam•a•n al•vok•o•n de Dąbrowski kaj tiel est•is form•it•a•j la fam•a•j pol•a•j legion•o•j, kiu•j sub komand•o de Dąbrowski kaj Kniaziewicz verŝ•is la sang•o•n por Franc•uj•o en Ital•uj•o, German•uj•o, Hispan•uj•o, atend•ant•e la moment•o•n, kiam Napoléon help•os al ili en la batal•o pri sen•de•pend•ec•o. En la pac•o de Luneville (1801) Napoléon ne memor•is pri Pol•uj•o, kaj li send•is baldaŭ grand•a•n part•o•n de la legion•o•j sub komand•o de princ•o Jabłonowski kontraŭ la ribel•ant•a•j negr•o•j en San Domingo. Nur post la eksplod•o de franc-rus•a milit•o en j. 1806 Napoléon re•memor•is si•a•j•n pol•a•j•n alianc•an•o•j•n. Dąbrowski re•e milit•help•is al N. kaj post la batal•o ĉe Jena li en•marŝ•is en Poznan•i•o•n. Dum la pac•o de Tilzit (1807), Napoléon, indulg•ant•e Rus•uj•o•n, far•is nur el part•o de prus•a Pol•uj•o la sen•de•pend•a•n Varsovi•a•n Grand-duk•land•o•n. La pol•o•j esper•is, ke post milit•o kun Rus•uj•o Napoléon tut•e re•unu•ig•os la dis•membr•ig•it•a•n patr•uj•o•n; kaj efektiv•e en j. 1812 li el•marŝ•is kun si•a•j arme•o•j kontraŭ Moskv•o, sekv•at•e de pol•a•j soldat•ar•o•j sub komand•o de marŝal•o Józef Poniatowski kaj general•o Dąbrowski. En•paŝ•int•e en Litv•o•n, Napoléon anonc•is, ke li far•as si•a•n du•a•n pol•a•n milit•o•n. La last•a•j du libr•o•j de “Sinjor•o Tade•o” pri•kant•as la ĝoj•a•n temp•o•n, kiam la pol•a•j general•o•j aper•as kun si•a•j arme•o•j en Litv•o.
La traduk•o de la tut•a epope•o en lingv•o•n Esperant•o ŝajn•is al mi, pro la grand•eg•a•j mal•facil•ec•o•j, afer•o preskaŭ ne ebl•a; almenaŭ mi neniam kuraĝ•is pens•i, ke mi•a•j fort•o•j por tia task•o pov•us sufiĉ•i. Sed en j. 1916 kiam mi kolekt•is mal•grand•a•n al•don•o•n por mi•a “El Parnas•o de popol•o•j”, tiam tent•it•e de sam•ide•an•o S. K., post long•a ŝancel•iĝ•ad•o mi decid•iĝ•is al•don•i kelk•a•j•n bel•eg•a•j•n fragment•o•j•n el ĉi-tiu verk•o. Vizit•ant•e la mal•san•a•n, ne•forges•ebl•a•n kar•a•n Majstr•o•n, mi rakont•is al li ĉi-tio•n kaj mi montr•is la traduk•it•a•j•n fragment•o•j•n, sol•a•j•n kaj last•a•j•n laŭ mi•a opini•o. Tiam mi ricev•is la respond•o•n: “Traduk•u la tut•aĵ•o•n”. Mi ek•rid•is, ĉar al mi ŝajn•is, ke la Majstr•o naiv•e postul•as ne•ebl•aĵ•o•n. Sed doktor•o Zamenhof ne ĉes•is mi•n em•ig•i ĉe ĉiu mi•a nov•a vizit•o, ĝis mi fin•e sub•iĝ•is kaj komenc•is en Decembr•o de l’ j. 1916 la traduk•ad•o•n, kun mal•fid•o ke mi iam ĝi•n fin•os. Tamen komenc•int•e, mi jam ne ĉes•is. La Majstr•o, kiu•n mi konsult•ad•is pri kelk•a•j nov•a•j vort•o•j, form•o•j kaj esprim-manier•o•j, leg•is antaŭ si•a mort•o preskaŭ la unu•a•j•n kvar libr•o•j•n. Post•e, malgraŭ mi•a mal•bon•a san•o-stat•o, mi daŭr•ig•is la labor•o•n, kiu postul•is streĉ•o•n de ĉiu•j mi•a•j anim-fort•o•j, por plen•um•i la last•a•n dezir•o•n de mi•a kar•a amik•o, la grand•a kre•int•o de ni•a lingv•o. Nun mi prezent•as la verk•o•n al la Esperant•ist•ar•o en la konvink•o, ke mi far•is bon•a•n serv•o•n al la patr•uj•o kaj al ni•a tut•mond•a afer•o.
La traduk•o•n mi far•is kun grand•a pietism•o por la pol•a original•o kaj la lingv•o Esperant•o, pen•ant•e ebl•e plej fidel•e trans•don•i la en•hav•o•n kaj ĝi•a•n form•o•n. Kvankam la esperant•a•j vort•o•j est•as ĝeneral•e pli long•a•j ol la pol•a•j, la fleks•ebl•ec•o kaj elast•ec•o de Esperant•o permes•is al mi konciz•ig•i la lingv•o•n kaj konserv•i la form•o•n de l’ original•o preskaŭ sen pli•ig•o de vers•o•j; nur en kelk•a•j lok•o•j oni trov•os vers•o•n al•don•it•a•n, kiu tia•kaŭz•e ne est•as nombr•it•a en la dek•vers•a kalkul•ad•o.
En lingv•o E., kiu hav•as konstant•a•n akcent•o•n, vers•o ĉiam egal•ritm•a, en grand•a epos•a verk•o kiel “Sinjor•o Tade•o” est•us unu•ton•a kaj ĝi ne trans•don•us la muzik•o•n de l’ original•o. La skem•o•n de la uz•at•a vers•o 13-silab•a, kun konstant•a akcent•o nur sur la 6-a kaj 12-a silab•o, mi don•is jam en “El Parnas•o”. La leg•ant•o baldaŭ al•kutim•iĝ•os kaj sent•os kiel mov•iĝ•em•e la ritm•o sekv•as la pens•o•n kaj kiel bel•e ĝi ilustr•as la en•hav•o•n: Ekzempl•e kiam en L. XII v. 855* la sun•o, kun osced•a hiatus•o
“Ek•dorm•ant•e, per varm•a aer•o ek•spir•as”,
la ritm•o kvazaŭ “balanc•ant•e, kant•ant•e ĝi•n lul•as al dorm•o”; sed jen form•iĝ•is legion•o•j (L. XII v. 720*)
“Kaj jam laŭ•takt•e marŝ•as harmoni•a•j son•o•j”.
Ĉe la traduk•ad•o mi oft•e dev•is admir•i, kiel son•o•pentr•a•j est•as la vort•o•j de Esperant•o. Tut•e fidel•a, preskaŭ laŭ•vort•a traduk•o permes•is konserv•i ankaŭ la poezi•a•n onomatope•o•n de l’ original•o, kiel la atent•a leg•ant•o rimark•os tio•n en la Koncert•o de Jankjel, en la Tempest•o, en la Ĉas•o k. t. p.
Mi intenc•is don•i la verk•o•n kun portret•o de l’ poet•o kaj kun 24 ilustr•aĵ•o•j de Andriolli. La nun•a temp•o, kiu mult•obl•e pli•grand•ig•is ĉe ni la el•don•o•kost•o•j•n, tio•n jam ne permes•is. Ebl•e iam mi prosper•os aper•ig•i apart•a•n album•o•n.
Al la Esperant•ist•a Rond•et•o, kiu dum la mal•facil•a milit•a temp•o per si•a help•o ebl•ig•is la el•don•o•n de l’ verk•o, mi esprim•as mi•a•n plej kor•a•n dank•o•n.
La traduk•int•o.
Varsovi•o, en Februar•o 1918.
Mastr•um•ad•o.
Re•ven•o de l’ sinjor•id•o. — Unu•a renkont•o en ĉambr•et•o, du•a ĉe la tabl•o. — De l’ Juĝ•ist•o grav•a instru•o pri ĝentil•ec•o. — De l’ Ĉambelan•o politik•a•j rimark•o•j pri mod•o•j. — Komenc•o de disput•o pri Stump•ul•o kaj Falk•o. — Plend•o•j de Vojski. — La last•a Vok•ist•o de l’ tribunal•o. — Ek•rigard•o je la tiam•a politik•a stat•o en Litv•o kaj Eŭrop•o.
Litv•o! Patr•uj•o mi•a! simil•a al san•o;
Vi•a•n grand•a•n valor•o•n ek•kon•as litv•an•o*,
Vi•n perd•int•e. Bel•ec•o•n vi•a•n mi admir•as,
Vid•as ĝi•n kaj pri•skrib•as, ĉar mi hejm•sopir•as.
Sankt•a Virg•in’! Vi gard•as Ĉenstoĥov•o•n hel•a•n,
En Ostra-Brama lum•as! Vi, kiu kastel•a•n
Novogrodek defend•as kaj pi•a•n urb•an•o•n!*
Kiel Vi al infan•o re•don•is la san•o•n —
(Kiam mi, de l’ patr•in•o al Vi ofer•it•e,
La mal•viv•a•n palpebr•o•n ek•lev•is subit•e10
Kaj pov•is tuj al Vi•a sankt•ej•o ek•ir•i,
Por re•don•it•a viv•o Di•o•n dank•o•dir•i),
Tiel Vi ni•n mirakl•e port•os hejm•a•n lim•o•n!…*
Dum•e trans•port•u mi•a•n sopir•a•n anim•o•n
Al mont•et•o•j arb•ar•a•j, herb•ej•o•j verd•ant•a•j,
Larĝ•e apud lazur•a Njemen tir•iĝ•ant•a•j,
Al la kamp•o•j, per gren•o divers•a pentr•it•a•j,
De sekal•o arĝent•a•j, de tritik’ or•it•a•j,
Kiu•j•n la neĝ•e-blank•a poligon’ ornam•as,
Kie per virg•a ruĝ•o tri•foli•o flam•as,20
Kaj ĉio•n zon•as, kvazaŭ per verd•a ruband•o,
Kun mal•dens•a•j pir•arb•o•j la kamp•a lim•rand•o.
Inter ĉi kamp•o•j, antaŭ jar•o•j, sur mont•et•o,
Star•is apud river•o, en betul•ar•et•o,
Nobel•a dom•o lign•a, sub•e mason•it•a;
De mal•proksim•e bril•is mur•ar’ blank•ig•it•a,
Pli blank•a eĉ, kontrast•e al verd•o mal•jun•a
De popl•o•j, ĝi•n ŝirm•ant•a•j kontraŭ vent’ aŭtun•a.
La ĉiu•flank•e pur•a, ne•grand•a loĝ•ej•o
Hav•is tri garb•ar•eg•o•j•n ĉe grand•a garb•ej•o,30
Kiu ne pov•is ili•n ampleks•i tegment•e.
Ĉirkaŭ•aĵ•o abund•as per gren’ evident•e;
Kaj montr•as fojn•ar•et•o•j dens•a•j sur herb•ar•o,
Bril•ant•a•j kiel stel•o•j, — montr•as plug•il•ar•o,
Tranĉ•ant•a nigr•o•ter•a•j•n kamp•o•j•n, kiu•j tren•as
Si•n vast•eg•e kaj cert•e al dom’ aparten•as,
Bon•kultur•at•e, kiel bed•ar•o ĝarden•a,
Ke en dom•o bon•hav•o loĝ•as ord•o•plen•a.
Mal•ferm•it•a pord•eg•o anonc•as ĉiam•e,
Ke ĝi invit•as ĉiu•j•n pas•ant•o•j•n gast•am•e.40
Ĵus vetur•il•e tie•n ven•is jun•a hom•o,
Ĉirkaŭ•vetur•is kort•o•n, halt•is antaŭ dom•o
Kaj de•salt•is. — Ĉeval•o•j, ne ten•at•a•j brid•e,
Al pord•eg’, pinĉ•i herb•o•n, ir•is mal•rapid•e.
Neniu est•as dom•e: front•pord•o — ferm•it•a
Per palis•et•o, en la rigl•uj•o•n ŝtop•it•a.
La ven•int•o serv•ist•o•j•n demand•i ne ir•is,
Sed mal•ferm•is; li hejm•o•n salut•i dezir•is.
Li ne vid•is ĝi•n long•e, ĉar en urb•o, for•e,
Li stud•is, ĝis li fin•o•n ating•is ĝoj•kor•e.50
En•kur•int•e, li vid•as mal•nov•a•n mur•ar•o•n
Kor•tuŝ•e, kiel si•a•n bon•a•n kon•at•ar•o•n.
Sam•a•j mebl•o•j, drapir•o•j aper•as renkont•e,
Kun kiu•j de nask•iĝ•o li lud•is volont•e.
Nur pli grand•a•j, pli bel•a•j ili ŝajn•e est•is;
Kaj la sam•a•j portret•o•j sur la mur•o•j rest•is:
Koscjuŝk•o*, en laĉ•it•a vest•o, krakov•an•e,
Okul•lev•ant•e, ten•as glav•o•n ambaŭ•man•e;
Per ĉi glav•o li ĵur•is, sur ŝtup•o altar•a,
Tri potenc•ul•o•j•n pel•i el Pol•uj•o kar•a,60
Aŭ mem sur glav•o•n fal•i. — Plu, en vest•o pol•a,
Post perd•o de liber•o, Rejtan* sen•konsol•a,
Turn•as al si•a brust•o tranĉ•il•o•n por bat•o;
Apud li kuŝ•as Fedon* kaj viv•o de Kato* —
Plu Jasiński, jun•ul•o mal•seren•a, bel•a,
Apud•e Korsak, li•a kun•ul•o fidel•a,
Defend•ant•e rempar•o•j•n kontraŭ la moskv•ul•o•j,
Sabr•as la mal•amik•o•j•n; jen Praga en brul•o•j!*
Li re•kon•is eĉ lign•a•n ŝrank•o•n kun mal•nov•a
Lud•horloĝ•o, star•ant•a ĉe l’ en•ir’ alkov•a,70
Kaj, kun infan•a ĝoj•o, li ek•tir•is ŝnur•o•n
Por aŭd•i la mal•nov•a•n Dombrovski-mazur•o•n.*
Dombrovski-mazurk•o, kant•o de la pol•a•j legion•o•j, batal•int•a•j, sub la general•o Dąbrowski, por Napoleon•o en Ital•uj•o (1797), la fam•a “Ankoraŭ Pol•uj•o ne pere•is”; jen ĝi•a unu•a strof•o:
“La Pol•uj•o ne pere•is, dum ni viv•e spir•os;
Kio•n fremd•a fort•o pren•is, ni per fort’ akir•os.Marŝ•u, marŝ’, Dombrovski! el ital•a land•o
Al patr•uj’ ni•n gvid•os vi•a ĉef•komand•o!”
Li, tra•kur•ant•e dom•o•n, ĉambr•o•n serĉ•is van•e,
Kie, antaŭ dek jar•o•j, li loĝ•is infan•e.
Li en•kur•as, re•n•ir•as, vid•as mir•ig•it•a:
La ĉambr•o por vir•in•o est•as aranĝ•it•a!
Kiu loĝ•as? La onkl•o ne hav•is edz•in•o•n,
Petersburg’ antaŭ jar•o•j gast•ig•is onkl•in•o•n.
Nek est•as mastr•in•ej•o. Jen la klavikord•o!
Sur ĝi not•o•j kaj libr•o•j, sed ĉio sen ord•o,80
Sen•zorg•e dis•ĵet•it•a: agrabl•a sen•plan•o!
Tiel ĉio•n dis•ĵet•is ne mal•jun•a man•o.
Jen, el hok•o pren•it•a rob•et’ blank•e bril•a!
Por vest•iĝ•o etend•as ĝi•n seĝ’ apog•il•a.
Sur fenestr•o•j en pot•o•j arom•as flor•et•o•j:
Gerani•o, levkoj•o, astr•o•j, viol•et•o•j.
El fenestr•o li nov•a•n mir•aĵ•o•n ek•vid•is:
Ĉe l’ frukt-arb•ar•o, kie urtik•o•j insid•is,
Nun est•is voj•et•ar•a ĝarden•et’ mal•grand•a
Kun flor•buked•o•j, ment•o, herb•o angl•o•land•a.90
De l’ et•a, cifer•form•e lig•it•a bar•il•o
Bril•is da hel•kolor•a•j lekant•et•o•j mil•o;
Ĉe l’ freŝ•e sur•verŝ•it•a bed•ar•o ĝarden•a
Star•is ankoraŭ lad•a vaz•o, akv•o•plen•a;
Ĝarden•ist•in•o tamen nenie vid•iĝ•as;
Ŝi el•ir•is, ankoraŭ pord•et’ balanc•iĝ•as,
Ĵus puŝ•it•e: sur sabl•o jen de pied•et•o
Post•sign•o: ŝi sen ŝu•o est•is, sen ŝtrump•et•o.
Sur sabl•o delikat•a, sek•a, blank•a pur•e,
Post•sign•et•o preciz•a, vi diven•os: kur•e100
Ĝi•n ĉi tie mal•grand•a•j pied•et•o•j las•is
De iu, kiu ter•o•n tuŝ•et•ant•e, pas•is.
Li long•e en fenestr•o star•is, medit•ant•e,
Per arom•a•j blov•et•o•j de flor•o•j spir•ant•e.
La vizaĝ•o•n li klin•is ĝis la viol•et•o•j,
Per okul•o•j sci•em•e vag•is sur voj•et•o•j;
Kaj li re•e al et•a•j post•sign•o•j re•ven•is,
Pri•pens•ant•e, al kiu ili aparten•is.
Li lev•is la okul•o•j•n: sur tabul’ bar•il•a
Star•is jun•a knab•in•o; vest•o, blank•e bril•a,110
Ĝis la brust•o nur kovr•as figur•o•n graci•a•n,
Ne kaŝ•ant•e la ŝultr•o•j•n, cign•a•n kol•o•n ŝi•a•n.
Tiel vest•it•e, sol•e por maten•a ir•o,
Litv•an•in•o neniam vid•iĝ•as al vir•o.
Do, eĉ sen atest•ant•o, per man•o•j-sur•met•o
Sur brust•o•n, ŝi al•don•is ŝirm•o•n al rob•et•o.
La har•o•j, ne en bukl•o•j, sed nod•e-tord•it•e
Kaj, en blank•a•j paper•o-silikv•o•j, kaŝ•it•e,
Mir•ornam•is la kap•o•n, ĉar, de sun’ radi•a,
Ili lum•is per nimb•o ĉiel•an•a ia.120
Vizaĝ•o — ne•vid•ebl•a. Al kamp•o turn•it•e,
Ŝi iu•n serĉ•is for•e, mal•supr•e. Subit•e
Ŝi ek•vid•is, ek•rid•is, kaj, man•o•j•n plaŭd•int•e,
Kiel bird’, el bar•il•o sur herb•o•n, flug•int•e,
Tra-l’ ĝarden•o, tra flor•o•j, ŝi pas•is en kur•o.
Sur tabul’, apog•it•a ĉe la ĉambr•a mur•o,
Antaŭ ol li rimark•is, ŝi flug•is facil•e
Tra-l’ fenestr•o, subit•e, mal•laŭt•e, lun•bril•e.
Tril•ant•e, ŝi rob•et•o•n kapt•is, kaj spegul•o•n
En•rigard•i kur•et•is. Vid•int•e jun•ul•o•n,130
Ŝi fal•ig•is rob•et•o•n — pal•a de horor•o
Kaj mir•o. Li ek•flam•is per roz•a kolor•o,
Kiel nub•o, renkont•e kun maten’-aŭror•o.
Li modest•e okul•o•j•n kovr•is, ek•balbut•is,
Vol•is si•n sen•kulp•ig•i, sed nur klin•salut•is
Kaj re•n•ir•is. Virg•in•o ek•kri•is dolor•e,
Mal•klar•e, kiel id•o, sonĝ•e tim•ig•it•a.
Li tim•e re•rigard•is: ŝi jam est•is for•e;
Li•a kor’ laŭt•e bat•is, kaj li, konfuz•it•a,
El•ir•is, ne sci•ant•e mem, ĉu la renkont•o140
Est•as ind•a de rid•o, de ĝoj•o aŭ hont•o.
Dum•e oni rimark•is bon•e en bien•o,
Ke antaŭ dom’ okaz•is nov•a gast-al•ven•o.
Jam al stal•o ĉeval•o•j•n for•konduk•is oni
Kaj ne avar•is, fojn•o•n kaj aven•o•n don•i.
Juĝ•ist’ ne vol•is nov•a•n mod•o•n rekomend•i:
Gast-ĉeval•o•j•n al jud•a gast•ej•o for•send•i.
Serv•ist•ar’ ne el•ir•is salut•i respekt•e,
Ne tial, ĉar ĝi serv•is en dom•o neglekt•e,
Sed nur, ĉar ĝi atend•is de Vojski* al•ven•o•n:150
Li ekster dom’ aranĝ•is vesper•a•n festen•o•n.
Li anstataŭ•as mastr•o•n; se mastr•o ’as for•e,
Gast•o•j•n li mem akcept•as kaj amuz•as kor•e;
(Dom-amik•o de-l’ mastr•o, for•parenc•o ia.)
Vid•int•e gast•o•n, kur•is li al ĉambr•o si•a;
(Li ne pov•is renkont•e ir•i en tol•vest•o),
Do li pren•is rapid•e vest•aĵ•o•n, por fest•o
Prepar•it•a•n, ĉar sci•is li ek•de maten•o,
Ke li kun mult•a•j gast•o•j sid•os ĉe-l’ festen•o.
Vojski al gast•o brak•o•j•n etend•is de for•e,160
Kaj kri•e ĉirkaŭ•pren•is li•n kaj kis•is kor•e.
Rapid•e kaj konfuz•e ili ek•parol•is:
Kelk•jar•a•n histori•o•n vort-resum•i vol•is
Plej mal•long•e; demand•o•j•n sekv•is rakont•ad•o,
Ek•kri•o•j, ek•sopir•o•j, nov•a salut•ad•o.
Kiam Vojski demand•is kaj esplor•is ĉio•n,
En fin•o li rakont•is tag•o-histori•o•n.
“Bon•e, mi•a Tadeuŝ” (ĉar la jun•a hom•o
Est•is bapt•e nom•it•a per Koscjuŝk•a nom•o,
Pro si•a milit•temp•a nask•iĝ•o, memor•e),170
“Bon•e, mi•a Tadeuŝ, vi ven•is ĝust•hor•e,
Ĉar ni hav•as en dom•o fraŭl•in•ar’-ĉe•est•o•n.
Onkl•o por vi pri•pens•as jam edz•iĝ•o•fest•o•n.
Do elekt•u; ar•iĝ•as societ•o grand•a
Ĉe ni, de kelk•a•j tag•o•j, pro juĝ•o lim•rand•a,*
Por fin•i kun la Graf•o mal•nov•a•n proces•o•n.
La Graf•o, morgaŭ ven•i mem, don•is promes•o•n.
Ĉambelan’* kun edz•in•o, fil•in•o•j, jam ven•is.
Jun•ul•ar’ ĉas•paf•il•o•j•n en arb•ar•o•n pren•is;
Mal•jun•ul•o•j, vir•in•o•j rikolt•at•a•n gren•o•n180
Rigard•ant•e, atend•as jun•ul•ar’-re•ven•o•n.
Se vi vol•as, renkont•os ni apud arb•ar•o
Onkl•o•n, Ge•ĉambelan•o•j•n kun sinjor•in•ar•o.”
Vojski kun Tadeuŝ•o al arb•ar•o ir•as,
Kaj ĉiam sat•parol•i ankoraŭ dezir•as.
Sun•o al ĉiel•lim•o•j al•ir•ad•is last•e,
Mal•pli fort•e ol tag•e, sed lum•is pli vast•e,
Tut•ruĝ•a, kiel san•a vizaĝ’ de kamp•ul•o,
Kiu fin•is labor•o•n sur gren•kamp•o si•a
Kaj re•ven•as ripoz•i. Jam rond•o radi•a190
Fal•as arb•ar•a•n supr•o•n; krepusk•a nebul•o
Jam la pint•o•j•n kaj branĉ•o•j•n de arb•o•j plen•ig•as,
Kaj tut-arb•ar•o•n kvazaŭ kun•verŝ•as kaj lig•as;
Arb•ar•o nigr•as, kvazaŭ dom•o grand•eg•ul•o,
La sun•o ruĝ•as, kiel sur tegment•o brul•o;
Ĝi fal•is sub•e•n, ĵet•is tra branĉ•eg•o•j bril•o•n,
Kiel kandel’ tra•lum•as fenestr•o-kovr•il•o•n,
Kaj esting•iĝ•is. Tiam en gren•o falĉ•il•o•j
Son•ant•a•j, kaj en herb•o ŝov•at•a•j rast•il•o•j
Silent•is, halt•is: tiel ordon•as Juĝ•ist•o;200
Ĉe li, kun tag•o fin•as labor•o•n kamp•ist•o.
“Kiel long•e labor•i, Mond•o•estr•o dir•as;
Kiam la sun•o, Li•a labor•ist’, for•ir•as,
Ankaŭ kamp•o•labor•o•n dev•as fin•i hom•o”.
La sinjor•o Juĝ•ist•o parol•ad•is jen•e.
Li•a•n vol•o•n respekt•as sankt•e ekonom•o,
Ĉar eĉ vetur•ig•il•o•j, ne ŝarĝ•it•a•j plen•e,
Kun du•on•a garb•ar•o al garb•ej’ vetur•as:
Bov•o•j, pro ne•kutim•a mal•pez•o, ĝoj•kur•as.
Ĵus el arb•ar•o ir•is tut•a societ•o,210
Gaj•e, ord•e. Antaŭ•e, infan•o•j-ar•et•o
Kun guvern•ist’; Juĝ•ist•o kun Ĉambelan•in•o;
Ĉambelan’, ĉirkaŭ•it•a famili•a-kron•e;
Post ili la fraŭl•in•o•j; jun•ul•ar’, en fin•o,
Flank•e, post la fraŭl•in•o•j, ebl•e paŝ-du•on•e.
(Tio•n ordon•as dec•o). Neniu parol•is
Pri ord•o, kaj neniu vic•ord•o•n kontrol•is,
Kaj ĉiu, malgraŭ•vol•e, la ord•o•n observ•is,
Ĉar Juĝ•ist’ mal•nov-mor•o•j•n en dom•o konserv•is.
Por aĝ•o, nask’, prudent•o, ofic•o, respekt•o•n220
Fleg•ant•e, ne toler•is li ĝi•a•n neglekt•o•n.
“Ord•e, li dir•is, star•as dom•o kaj naci•o,
Sen•ord•e ili fal•as, kaj pere•as ĉio.”
Do al ord•o kutim•is an•o•j de la dom•o,
Serv•ist•o•j, gast’, parenc•o, kaj eĉ fremd•a hom•o;
Ĉar, se iu vizit•e al Juĝ•ist•o ven•is,
Li baldaŭ la kutim•o•n de l’ dom•o al•pren•is.
La Juĝ•ist•o salut•is kor•e nev•o•n si•a•n,
Don•is por kis•o man•o•n, kis•is frunt•o•n li•a•n,
Sed parol•is mal•mult•e, pro gast•o•j laŭ•vid•e;230
Tamen la larm•o•j, kiu•j•n li viŝ•is rapid•e
Per tranĉ•it•a manik•o de si•a kontuŝ•o,*
Vid•ig•is li•a•n am•o•n al Pan Tadeuŝ•o.
Post la mastr•o al kort•o ir•is sekv•ant•ar•o:
El rikolt•o, herb•ej•o, paŝt•ej•o, arb•ar•o.
Tie inter•prem•iĝ•as la ŝaf•o•j blek•ant•e,
Kaj dens•a•n polv•a•n nub•o•n sur voj•o lev•ant•e;
Kaj post•e, mal•rapid•e paŝ•as, kun latun•a
Tintil•ar’, la tirol•a bov•in•ar•o jun•a;
Jen el herb•ej•o kur•as ĉeval•o•j hen•ant•e.
Ĉio al put’, al ĝi•a lign•a brak•o, kur•as,240
Kiu knar•e en trog•o•j•n trink•aĵ•o•n mezur•as.
Juĝ•ist•o, kvankam lac•a, kaj inter gast•ar•o,
Grav•a•n dev•o•n de mastr•o ne las•is preter•e;
Li ir•is mem al put•o. Plej bon•e vesper•e
La mastr•o vid•as stat•o•n de si•a brut•ar•o.
Li neniam inspekt•o•n fid•as de serv•ul•o,
“Ĉar la brut•ar•o•n nutr•as de mastr•o okul•o”.
Kun Vok•ist•o* Protaz•o, Vojski, ĉe kandel•o,
En vestibl•o disput•is, iom en kverel•o;
Ĉar, dum for•est’ de Vojski, Vok•ist•o sekret•e250
El dom’ for•ig•is tabl•o•j•n, jam kovr•it•a•j•n pret•e,
Kaj rapid•e star•ig•i en kastel’ ordon•is,
Kies ruin•o•j•n rand•o de l’ arb•ar•o zon•is.
Vojski, pro la trans•port•o•j mal•kontent•a, ir•is
Prav•iĝ•i al Juĝ•ist•o. Juĝ•ist•o ek•mir•is,
Jam ne pov•ant•e ŝanĝ•i, prefer•is en fin•o,
Si•n ekskuz•i kaj gvid•i gast•o•j•n al ruin•o.
Vok•ist’, dum•voj•e, ĉiam al Juĝ•ist’ klar•ig•is,
Pro kio li dispon•o•n mastr•a•n ali•ig•is:
En dom•o ne ekzist•as ĉambr•o tiel vast•a,260
Por tiel estim•ind•a, grand•a ar•o gast•a;
En kastel’ as vestibl•o, bon•e konserv•it•a,
Ark•aĵ•o sen•difekt•a, unu mur’ fend•it•a,
Fenestr•o•j, sen vitr•aĵ•o•j, ne ĝen•as somer•e,
Proksim•ec•o de kel•o•j oportun•a ver•e.
Sed li dum•e Juĝ•ist•o•n per okul’ sci•ig•is,
Ke li pli grav•a•j•n si•a•j•n kaŭz•o•j•n sekret•ig•is.
Du•mil paŝ•o•j•n post dom•o est•is situ•it•a
Kastel•o, grandioz•e, vast•e konstru•it•a,
De Horeŝk•o antikv•a hered’ famili•a.270
Li mem pere•is en la temp’ insurekci•a;
La bien•o•j•n detru•is sekvestr•a•j edikt•o•j,
Sen•ord•o de l’ zorg•ad•o, kaj juĝ•a•j verdikt•o•j.
Parenc•o•j de l’ patr•in•a flank’ hered•is part•e,
Kreditor•o•j la rest•o•n divid•is apart•e.
Neniu vol•is pren•i dum kalkul’ kastel•o•n,
Kies sub•ten’ per kost•o•j tro•ŝarĝ•us nobel•o•n.
Sed la Graf•o, najbar•o, post plen•kresk•o si•a,
Riĉ•a sinjor’, Horeŝk•a for•parenc•o ia,
El vojaĝ•o•j ven•int•e, ek•ŝat•is la mur•o•j•n,280
Klar•ig•ant•e gotik•a•n la arĥitektur•o•n;
Kvankam Juĝ•ist’ asert•is, laŭ antikv•a plan•o,
Ke arĥitekt’ ne Got•o est•is, sed Viln•an•o.
Nu, Graf’ vol•is kastel•o•n. Ĝust•e sam•a-dat•e
Juĝ•ist’ ek•vol•is sam•o•n; kial? ne•sci•at•e.
Do proces’: en distrikt•o, en ĉef•a juĝ•ej•o,
Senat’, re•e distrikt•o, provinc’-ofic•ej•o.*
Fin•e, post mult-verdikt•o•j, mult•a•j kost•o•j grand•a•j,
La afer•o re•ven•is al juĝ•o•j lim•rand•a•j.
Vok•ist•o dir•is prav•e, ke vestibl•o vast•a290
Ampleks•os la palestr•o•n* kun la ar•o gast•a:
Hal•o, kiel manĝ•ej•o, volb•o sur kolon•o•j,
Konveks•a; plank•o est•is stern•it•a per ŝton•o•j.
Sur mur•o•j sen•ornam•a•j, pur•a•j, si•n etend•is
Kapreol•a•j kaj cerv•a•j korn•o•j, kiu•j pend•is
Kun sur•skrib’: kie, kiam est•is akir•it•a•j,
Sub ĉas•ist•a•j blazon•o•j, nom•o•j gravur•it•a•j.
Sur la ark•aĵ•o bril•is en supr•e, kun kron•o,
Du•on•kapr•o, antikv•a Horeŝk•o•j-blazon•o.
Gast•o•j en•ir•is ord•e, kaj rond•e ek•star•is300
Ĉe tabl’; unu•a•n lok•o•n Ĉambelan•o pren•is,
Laŭ aĝ’, ofic’, la dign•o al li aparten•is;
Li, ir•ant•e, al ĉiu•j klin•salut•o•j•n far•is.
Ĉe li, antaŭ Juĝ•ist•o, Pastr•o Bernardin•a*
Dir•is mal•long•a•n preĝ•o•n en lingv•o latin•a.
Vir•o•j ricev•is brand•o•n; tiam, sid•iĝ•ant•e,
Ĉiu•j manĝ•is mal•varm•a•n sup•o•n,* silent•ant•e.
Tadeuŝ, gast•o•rajt•e, kvankam li jun•ul•o,
Sid•is apud fraŭl•in•o•j, ĉe Pastr•o-moŝt•ul•o;
Inter li kaj la onkl•o unu lok•o rest•is310
Liber•a, kvazaŭ iu•n atend•ant•a est•is.
Onkl•o oft•e ĉi lok•o•n kaj pord•o•n okul•is,
Kvazaŭ cert•a pri ies ven•o, ĝi•n postul•is.
Tade’, rigard•o•n onkl•a•n al pord•o sekv•ant•e,
Re•ven•ad•is, mal•plen•a•n lok•o•n rigard•ant•e.
Strang•e! ĉirkaŭ•e est•as de fraŭl•in•o•j sid•o,
Kiu•j•n plezur•e pov•us rigard•i reĝ•id•o:
Ĉiu•j nobl•e nask•it•a•j, bel•a, jun•a ĉiu;
Tade’ rigard•as, kie sid•as ja neniu.
Enigm•a lok’, jun•ul•o•j ŝat•as enigm•aĵ•o•n.320
Li, distr•it•e, la bel•a•n si•a•n najbar•in•o•n,
Apenaŭ al•parol•is, Ĉambelan•id•in•o•n.
Li ne ŝanĝ•as teler•o•j•n ŝi•a•j•n, nek trink•aĵ•o•n
En•verŝ•as, nek ĝentil•e-parol•e amuz•as,
Nek li si•a•n ĉef•urb•a•n eduk•o•n frukt•uz•as.
Nur ĉi lok•o mal•plen•a li•n log•is kaj lig•is…
Jam ne mal•plen•a, li ĝi•n per pens•o•j plen•ig•is;
Sur ĉi lok•o jam kur•is mil’ da supoz•et•o•j,
Kiel, post pluv’, sur sol•a herb•ej•o, ran•et•o•j.
Unu figur•o reĝ•as, kiel, bel•veter•e,330
Lili•o frunt•o•n lev•as, sur lag•o, fier•e.
Ĉe la tri•a manĝ•aĵ•o, gut•o•n da ruĝ•vin•o
Ĉambelan•o en•verŝ•is al Roz•o, fil•in•o,
Al pli jun•a li ŝov•is kukum•o•j-teler•o•n,
Kaj dir•is: “Vi•n, fil•in•o•j, serv•os, ĉi vesper•o•n,
Mi mal•jun•a, mal•lert•a”. Tuj salt•is de-tabl•e
Kelk-jun•ul•o•j, por serv•i fraŭl•in•o•j•n afabl•e.
Juĝ•ist’ flank•e-rigard•is al Pan Tadeuŝ•o,
Ĝust•e-met•is manik•o•j•n de si•a kontuŝ•o,
En•verŝ•is hungar•vin•o•n kaj dir•is: “Jun•ul•o•j340
Por instru•o send•iĝ•as, laŭ nun•a•j postul•o•j,
En ĉef•urb•o•n. Ke ni•a•j fil•o•j nun ricev•as
Pli da libr•a instru•o, ni konfes•i dev•as;
Sed por jun•ul•o•j mank•as lern•ej•o•j, domaĝ•e,
Kiu•j, kun hom•o•j viv•i, instru•us jun•aĝ•e.
Al kort•eg•o•j vetur•is nobel•id’ antaŭ•e;
Mi mem dek jar•o•j•n est•is tia kort•eg•an•o*
De l’ Vojevod•o, vi•a patr•o, Ĉambelan•o!
Dank•e, vi•a•j•n genu•o•j•n mi pren•as ĉirkaŭ•e!
Vojevod’ mi•n al serv•o•j publik•a•j prepar•is,350
El zorg•ad•o ne las•is, ĝis mi•n hom•o far•is.
Do ĉiam li•n memor•os kar•e dom•o mi•a;
Por li kor•preĝ•o•j•n send•as mi al tron•o Di•a.
Se mi ne tiel grand•a•n el•port•is util•o•n
Kiel ali•a•j, hejm•e post•ir•as plug•il•o•n,
Dum ali•a•j, pli ind•a•j de li•a•j favor•o•j,
Al•ir•is al plej alt•a•j en land•o honor•o•j,
Almenaŭ mi profit•is, ke, en mi•a dom•o,
Neniu mi•n riproĉ•os, ke al iu hom•o
Mank•as de mi ĝentil•o, afabl•o. — Ĝentil•a360
Ec•o ne est•as et•a instru•o, facil•a;
Ĝentil•ec•o ankoraŭ ne fin•iĝ•as tut•a
Per lert•a pied•ŝov•o, ek•rid•o salut•a
Al ĉiu: jen ĝentil•o komerc•ist’-popol•a,
Laŭ mi, sed nek nobel•a, nek antikv•e pol•a.
Ĝentil•ec•o•n al ĉiu! ne al ĉiu•j sam•o:
Ne est•as sen•ĝentil•a de l’ infan•o am•o,
Respekt’ inter ge•edz•o•j, de l’ mastr•o al si•a
Serv•ist’; sed ĉie est•as divers•ec•o ia.
Oni lern•u tre long•e ĝi•n, por ne erar•i,370
Kaj al ĉiu la ĝust•a•n afabl•aĵ•o•n far•i.
Eĉ mal•jun•ul•o•j lern•is: ĉe sinjor•o grand•a,
Inter•parol•o est•is — histori•o land•a,
Ĉe nobel•o•j — distrikt•a, hejm•a histori•o;
Do la frat•o nobel•o sci•iĝ•is per tio,
Ke la hom•o•j li•n kon•is, ne mal•ŝat’-rigard•is;
Tial nobel•o zorg•e si•a•j•n mor•o•j•n gard•is.
Nun ne demand•u: Kiu? de kia de•ven•o?
Kio•n li far•is? — Ĉiu en•ir•u sen ĝen•o,
Escept•e mizer•ul•o•n, reg•ist•ar’-spion•o•n.380
Kiel Vespazian•o* ne flar•is la mon•o•n,
Ne demand•is: el kia•j man•o•j, land•o•lim•o•j?
Tiel oni ne sci•as pri de•ven’, kutim•o•j;
Sufiĉ•as valid•ec•o kaj stamp•o; konklud•o:
Oni ŝat•as amik•o•j•n, kiel mon•o•n jud•o”.
Juĝ•ist’ ĉirkaŭ•rigard•is la gast•o•j•n atent•e,
Ĉar, kvankam li parol•is flu•e kaj prudent•e,
Li sci•is, ke enu•as la nun•a•j jun•ul•o•j
Ĉe parol•ad’, dir•at•a eĉ plej elokvent•e;
Sed ĉiu•j li•n aŭskult•is profund•e-silent•e.390
Ĉambelan•o•n demand•is Juĝ•ist’ per okul•o•j;
Sed, por ne inter•romp•i, Ĉambelan’ ne laŭd•is,
Nur silent•e, per oft•a kap•klin•o, aplaŭd•is.
Juĝ•ist’ halt•is; respond•e al jes•a kap•klin•o,
Li por ambaŭ plen•verŝ•is kalik•o•j•n per vin•o,
Kaj dir•is: “Ne mal•grav•a est•as ĝentil•ec•o;
Ĉar, kiam hom•o pes•as konven•e, laŭ spec•o,
La aĝ•o•n, nask•o•n, virt•o•j•n, mor•o•j•n de ali•a•j,
Li sam•temp•e sci•iĝ•as pri valor•o•j si•a•j:
Por ek•kon•i, pri ni•a pez•o, ĝust•a•n ver•o•n,400
Ni dev•as iu•n met•i sur kontraŭ•teler•o•n.
Tre atent•ind•a est•as ĝentil•ec’ model•a,
Kiu•n ŝuld•as jun•ul•o•j al la seks•o bel•a,
Des pli, se dom’ honest•a, don•o•j de l’ fortun•o,
De•nask•a•j•n ĉarm•o•j•n, ec•o•j•n, bril•ig•as en sun•o.
Jen voj•o al kor•sent•o•j, voj•o al splendor•o
De famili•a•j lig•o•j — laŭ mal•nov•a mor•o.
Do…” Ĉi tie Juĝ•ist•o, la kap•o•n turn•ant•e,
Sur Tade•o sever•a•n rigard•o•n ek•ten•is,
Vid•ebl•e al konklud•o•j de l’ parol•o ven•is.410
Tiam dir•is, per or•a tabak•uj’ son•ant•e,
Ĉambelan’: “Ho, Juĝ•ist•o! est•is ja antaŭ•e
Pli mal•bon•e! Ĉu mod•o ni•n ŝanĝ•is ankaŭ•e,
Ĉu jun•ul•o•j bon•iĝ•is; sed, laŭ mi, konstant•e
Skandal•o•j mal•pli•iĝ•as. — Kiam, al Patr•uj•o,
Ho, mi memor•as, mod•o•j ven•is el Franc•uj•o!
Tiam jun•a•j sinjor•o•j, el la fremd•a•j land•o•j,
Hord•e al ni invad•is, kiel Nogaj’-band•o•j*
Persekut•ant•e Di•o•n, de pra•patr•o•j kred•o•n,
Leĝ•o•j•n, mor•o•j•n, de vest•o•j naci•a•j posed•o•n.420
Kompat•o•n jun•ul•aĉ•o•j vek•is, flav•iĝ•int•a•j,
Parol•ant•a•j tra naz•o•j, oft•e sen-naz•pint•a•j,
Kun proviz’ da broŝur•o•j, divers•a•j gazet•o•j,
Anonc•o•j de nov-kred•o•j, leĝ•o•j, tualet•o•j.
Grand-fort•o•n super mens•o•j hav•is tiu•j band•o•j:
Ĉar, kiam la popol•o•n pun•as Di•a man•o,
La prudent•o•n for•pren•as ĝi de l’ civit•an•o.
Pli saĝ•a•j ne kuraĝ•is rezist•i al dand•o•j;
Tut•a popol•o tim•is ili•n, kiel pest•o•n,
Ĉar ĝi, intern•e, sent•is jam mal•san•o-nest•o•n.430
Oni mok•is mod•an•o•j•n, model•o•j•n pren•ant•e,
Kred•o•n kaj lingv•o•n, leĝ•o•j•n kaj vest•o•j•n ŝanĝ•ant•e:
Post tiu mask•o•bal•o, karnaval’ petol•a*,
Ven•is la grand•a fast•o — mal•liber’ popol•a.
“Mi memor•as, ankoraŭ est•is mi infan•o,
Kiam al mi•a patr•o, en distrikt’ Oŝmjan•o*
Al•vetur•is, sur franc•a vetur•il’, subit•e
Pokal•estr•id’,* unu•a laŭ•franc•e vest•it•e.
Post li, kiel post falk•o bird•o•j, ĉiu•j salt•is,*
Kaj envi•is la dom•o•n, antaŭ kiu halt•is440
La dand•o kun du-rad•a si•a fiakr•et•o,
Kiu franc•lingv•e nom•is si•n kariol•et•o:
Anstat’ lake•o•j, post•e, sid•is du hund•et•o•j;
Gvid•sid•e: svab’, tabul•e mal•gras•a, ost•vang•o•j,
Krur•o•j mal•dik•a•j, long•a•j, kiel lupol-stang•o•j,
En ŝtrump•o•j, kaj en ŝu•o•j kun arĝent-kramp•et•o•j;
Peruk•o, en har-sak•o lig•it•a. Ĉe l’ vid•o
De l’ ekip’, mal•jun•ul•o•j eksplod•is per rid•o,
Kamp•ul•o•j kruc•o•sign•is si•n tim•e kaj dir•is:
Ke diabl•o en franc•a kaleŝ•o voj•ir•is.450
Skiz•i Pokal•estr•id•o•n — long•a histori•o;
Al ni li ŝajn•is kiel papag•o, simi•o.
Peruk•o•n si•a•n nom•is li or•a lan•ar•o;
Laŭ ni, kun plik•o est•is pli ĝust•a kompar•o.
Se iu pol•a•j•n vest•o•j•n eĉ pli bel•a•j sent•is,
Ol imit•o de fremd•a mod•o, li silent•is;
Ĉar jun•ul•ar•o kri•us laŭt•e, ke li far•as
Mal•help•o•j•n al kultur•o, la progres•o•j•n bar•as,
Perfid•as! Tia est•is antaŭ•juĝ’-potenc•o!
“Pokal•estr•id’ anonc•is pri si•a intenc•o460
Re•form•i, civiliz•i ni•n laŭ•konstitu•e,
Klar•ig•is, ke ĉe franc•o•j aper•is unu•e
Pri hom•o•j-egal•ec•o la grand•a invent•o;
Kvankam tio•n jam skrib•is Di•a testament•o,
Kaj ĉiu pastr•o tio•n dir•as en predik•o.
Scienc’ mal•nov•a est•as, mank•as nur aplik•o!
Sed tiam tiel grand•a blind•ec•o ek•reg•is,
Ke oni mal•nov•aĵ•o•n ne kred•is, ne fleg•is,
Se en franc•a gazet•o oni ĝi•n ne leg•is.
Pokal•estr•id•o, malgraŭ egal•ec’, markiz•o470
Titol•iĝ•is; titol•o•j ven•as el Pariz•o,
Kaj tiam est•is mod•a titol•o markiz•o;
Do, kiam ali•iĝ•is post•e mod•a stat•o,
Ĉi markiz•o titol•o•n pren•is — demokrat•o;
Fin•e, kun mod•o-ŝanĝ•o, sub Napoleon•o,
Demokrat’ el Pariz•o re•ven•is baron•o.
Se li viv•us pli long•e, ebl•e nov•a dat•o
El baron•o li•n far•us re•e demokrat•o.
Fam•o de mod•o-ŝanĝ•o•j al Pariz•o flat•as,
Kaj kio•n franc’ el•pens•as, tio•n pol•o ŝat•as.480
“Dank’ al Di•o, ke ni•a nun•a jun•ul•ar•o
Vetur•as ekster•land•e•n jam ne pro vest•ar•o,
Ne por serĉ•i leĝ•don•o•n en pres•a•j vend•ej•o•j,
Lern•i elokvent•ec•o•n en pariz-kaf•ej•o•j.
Sub Napoleon, hom•o saĝ•a, rapid-ag•a,
Ne temp’ al mod•o-serĉ•o, babil•o papag•a.
Tondr•as glav•o•j, do ni•a•j kor•o•j re•lev•iĝ•as,
Ke la fam•o pri pol•o•j en mond•o laŭt•iĝ•as;
Est•os la Respublik•o, ĉar jam est•as glor•o:
El laŭr•o•j ĉiam kresk•as liber•ec•o-flor•o.490
Nur mal•ĝoj•e, ke jar•o•j tren•iĝ•as sen•lim•e
En sen•ag•ec’! kaj ili ĉiam mal•proksim•e!
Atend•ad•o! nov•aĵ•o•j mal•oft•e al•ir•as!…
Pastr•o! (li al moŝt•ul•o pli mal•laŭt•e dir•as),
Mi aŭd•is: el post Njemen vi hav•as skrib•aĵ•o•n;
Ĉu pri ni•a arme•o ĝi port•as nov•aĵ•o•n?”
“Ne, nenio•n”, respond•is Verm’* indiferent•e,
Kiu inter•parol•o•n aŭd•is mal•kontent•e,
“Politik’ enu•ig•as mi•n, ven•is leter•o
El Varŝav•o, pri ni•a monaĥ•a afer•o;500
Ĉu dum la vesper•manĝ•o pri tio babil•i?
Ĉe•est•as ja mond•an•o•j, afer’ ne por ili”.
Tio•n dir•ant•e, strab•is li al festen•an•o,
Gast•o rus•a, sinjor•o Rikov, kapitan•o,
En vilaĝ•o loĝ•ant•a soldat•o mal•jun•a,
Ĝentil•e invit•it•a al manĝ•o komun•a,
De l’ Juĝ•ist’. Li bon•gust•e manĝ•is, parol•ant•e
Mal•mult•e; sed li lev•is la kap•o•n, aŭd•ant•e
Pri Varŝav•o, kaj dir•is: “Ho! Pan Ĉambelan•o!
Sci•em•as pri Varŝav•o! Bonaparte-an•o!510
Nu! Patr•uj•o! Mi pol•e sci•as, ne spion•as:
Patr•uj•o! tio•n sent•as mi ĉio•n kaj kon•as!
Vi, pol•o•j, kun mi, rus•o, ne milit•as nun•e;
Batal•halt•o! do manĝ•as ni kaj trink•as kun•e.
Rus’ kun franc’, avan•gard•e, oft•e ĉe babil•o•j
Trink•as brand•o•n, ĝis kri•o: hura! — paf•eg•il•o•j!
Ni dir•as: mi li•n bat•as, ĉar mi am•as kor•e;
Do kares•u amik•e, aŭ bat•u fervor•e.
Ni hav•os la milit•o•n! Al major•o Plut-o,
Stab-adjutant’ hieraŭ ven•is kun salut•o:520
‘Pret•iĝ•u al marŝ•ad•o!’ Kontraŭ turk’ ordon•o,
Aŭ franc•o? Ho, ruz•ul•o, ĉi Napoleon•o!
Sen Suvorov* li pov•as ni•n frap•i per bat•o•j.
Kontraŭ franc•o•j marŝ•ant•e, rakont•is soldat•o•j,
Ke Suvorov sorĉ•ad•is, sam•e Bonapart•o;
Do est•is tiam sorĉ•o•j kontraŭ sorĉ•a art•o:
Bonapart’ mal•aper•is foj•e dum batal•o,
Kie•n? Li iĝ•is vulp•o, do Suvorov — hund•o;
Bonapart’, kiel kat•o, en sam•a sekund•o,
Ung•e-grat•as; Suvorov tuj iĝ•as ĉeval•o.530
Rigard•u, kio•n far•is li•a sorĉ-rival•o…”
Li halt•is; ĉar manĝ•aĵ•o•n, la kvar•a•n laŭ ord•o,
Port•is serv•ist’. Subit•e mal•ferm•iĝ•is pord•o.
Ven•is nov•a person•o, jun•a kaj graci•a.
Ŝi•a aper’ subit•a, bel•a kresk•o ŝi•a,
La vest’, okul•o•j•n turn•is; ĉiu•j, ŝi•n kon•ant•e,
Ekster Tadeuŝ, klin•is kap•o•j•n, salut•ant•e.
Ŝi hav•is ĉarm•a•n brust•o•n, la tali•o•n bel•a•n,
Rob•o•n el silk•a ŝtof•o, roz•kolor•a•n, hel•a•n:
Kun dekolt’, manik•et•o•j mal•long•a•j, kol•um•o540
El punt•o•j. Ŝi, lud•ant•e, turn•is vent•um•il•o•n,
(Ĉar ne est•is varm•eg•e); vent•um•il’-or•um•o,
Sving•at•e, ĉirkaŭ•ĵet•is da fajr•er•o•j mil•o•n.
Kap•o bel•form•a: har•o•j, en bukl•o•j•n volv•it•e,
Kaj, per roz•a•j ruband•o•j, inter si plekt•it•e,
Ŝajn•kaŝ•is briliant•o•n, kiu lum•is bril•e,
Al stel•o, en komet•a har•lig•o, simil•e.
Kelk•a•j flustr•is, ke tro•e eleg•ant•a vest•o
Por vilaĝ•o, kaj tag•o labor•a, ne fest•o.
Pied•et•o•j•n okul•o ek•vid•i ne pov•is,550
Ĉar ŝi kur•is rapid•e, pli ĝust•e, si•n ŝov•is,
Kiel figur•o•j, kiu•j•n, dum Tri•reĝ•o•j-fest•o,
Knab•o•j kaŝ•e trans•ŝov•as en si•a mir•kest•o.
Ŝi kur•is, kap•o•klin•e ĉiu•j•n salut•ant•e,
Sur lok’, por si las•it•a, sid•iĝ•i vol•ant•e;
Mal•facil•e; ĉar seĝ•o•j mank•is por gast•ar•o,
Sur kvar benk•o•j, da gast•o•j sid•is vic•o•j-kvar•o.
Trans•salt•i benk•o•n dev•is ŝi, aŭ vic•o•n mov•i;
Ŝi lert•e, inter benk•o•j, sci•is si•n tra•ŝov•i,
Post•e, inter gast-vic•o kaj tabl•o apud•a,560
Ŝi rond-rul•iĝ•is, kiel glob•o bilard-lud•a.
Kur•e, ni•a•n jun•ul•o•n traf•is ŝi•a tuŝ•o;
Per falbal•o al ies genu•o•j kroĉ•it•e,
Ŝi glit•fal•et•is iom, kaj tiel, distr•it•e,
Si•n apog•is sur brak•o de Pan Tadeuŝ•o.
Ŝi ekskuz•is si•n, pren•is lok•o•n, klin•salut•e,
Inter li kaj la onkl•o, sed ne manĝ•is tut•e.
Ŝi nur vent•um•is si•n, aŭ turn•is pren•il•et•o•n
De vent•um•il’; jen ŝi•a man•o kol•um•et•o•n
El la brabant•a•j punt•o•j iom ĝust•e-met•is,570
Jen har-bukl•o•j•n kaj hel•a•j•n ruband•o•j•n tuŝ•et•is.
Inter•parol•o•j paŭz•is ĉirkaŭ kvar minut•o•j.
Dum•e, ĉe tabl•a fin•o, mal•laŭt•a•j disput•o•j
De vir•o•j pli•laŭt•iĝ•is: inter•parol•ad•o
Juĝ•is pri hodiaŭ•a lepor•o•j-ĉas•ad•o.
De l’ Asesor’, Rejent•o*, disput’ ne•fin•it•a
Daŭr•iĝ•is pri Stump•ul•o, hund’ vost•e-tranĉ•it•a.
Pri lepor•ul’, fier•e, Rejent•o sinjor•o
Asert•is, ke ĝi est•is kapt•int’ de lepor•o;
Dum•e, al li refut•is, spit•e, Asesor•o,580
Ke al vertrag•o Falk•o aparten•as glor•o.
Do ĉirkaŭ•e demand•is oni opini•o•n;
Ĉiu pren•is de Falk•o aŭ Stump•ul’ parti•o•n,
Kiel kon•ul’ aŭ kiel atest•ant’. — En fin•o
Du•a, de tabl’, Juĝ•ist•o al nov-najbar•in•o
Dir•is: “Pardon•u, ke ni sid•iĝ•is pli fru•e,
Ne pov•ant•e prokrast•i vesper•manĝ•o•n plu•e;
Gast•o•j mal•sat•a•j, for•e en kamp•ar•o•n ir•is;
Mi pens•is, ke vi ven•i al tabl’ ne dezir•is”.
Post•e Juĝ•ist’ mal•laŭt•e, ĉe plen•a kalik•o,590
Kun Ĉambelan’ parol•is pri la politik•o.
Ĉe tabl•o, ambaŭ•flank•e tiel okup•at•a,
Tade’ rigard•is al la person’ ne•kon•at•a.
Pri lok’ li re•memor•is, ke, ĉe la ek•vid•o,
Li diven•is, por kiu est•is tiu sid•o.
Li•a kor’ ne•kutim•e bat•is, li ruĝ•iĝ•is,
Vid•ant•e, ke mister•a•j konjekt•o•j solv•iĝ•is:
Sekv•e, ĉe li•a flank•o sid•is, laŭ destin•o,
Vid•it•a, en krepusk•o, li•a bel•ul•in•o!
Ver•e, ke pli bel•kresk•a ŝi est•as ĉi tie,600
Ĉar la kresk•o•n vest•aĵ•o prezent•as ali•e.
Tie est•is har•ar•o mal•long•a, hel-or•a,
Jen: long•a, plekt-volv•it•a kaj korv•o-kolor•a?
Ŝajn•e, kolor’ de•ven•is de sun•a radi•o,
Per kiu, ĉe l’ sub•ir•o, ruĝ•et•iĝ•as ĉio.
Vizaĝ•o•n li ne vid•is tiam, ĉar tro fru•e
Ŝi for•iĝ•is; ĝi•n pens•o diven•as unu•e:
Li pens•is, ke ŝi hav•is nigr•a•j•n okul•et•o•j•n,
Blank•a•n vizaĝ•o•n, ruĝ•a•j•n lip•o•j•n-ĉeriz•et•o•j•n.
Ŝi simil•as, laŭ buŝ•o, okul•o•j, vizaĝ•o;610
Plej grand•a•n diferenc•o•n prezent•us la aĝ•o:
Ĝarden•ist•in•o ŝajn•is mal•grand•a knab•in•o,
Kaj ĉi tiu, jam aĝ•e matur•a vir•in•o;
Sed jun•ul’ ne demand•as bel•ec•o•n pri aĝ•o;
Al jun•ul’ ŝajn•as jun•a, ĉiu bel•vizaĝ•o,
Sam•aĝ•ul•in’, al knab•o, ĉiu bel•ul•in•o,
Kaj al ĉast•ul•o, ĉiu am•at•in’, virg•in•o.
Tadeuŝ, kvankam preskaŭ du•dek•jar’-jun•ul•o,
Kaj loĝ•is en ĉef•urb•o* ek•de infan•ec•o,
Li hav•is pastr•o•n, kiu, laŭ mal•nov-regul•o,620
Inspekt•is kaj eduk•is li•n en sever•ec•o.
Do kun Tadeuŝ ven•is, al li•a hejm•lim•o,
Kor’ sen•kulp•a, pens’ vigl•a, kaj pur•a anim•o;
Sed kun•e petol•em•o et•a, de jun•aĝ•o.
Antaŭ•e jam projekt•is li, ke, en vilaĝ•o,
Li ĝu•os je ven•int•a liber•ec•o nun•a;
Li sci•is, ke li est•is vigl•a, bel•a, jun•a,
Kun ge•patr•o•j-hered•o, fortik•o kaj san•o.
Li nom•iĝ•is Soplica: ĉiu Soplic•an•o
Est•as, sci•at•e, brav•a, fort•a, korpulent•a,630
Bon•a soldat’, scienc•e mal•pli diligent•a.
Tade’ ne degener•is el pra•patr•o•j-spec•o:
Li pied-ir•is brav•e, rajd•is kun firm•ec•o;
Ne mal•kapabl•a, grand•a•j•n progres•o•j•n ne far•is,
Kvankam onkl•o nenio•n por eduk’ avar•is.
Li prefer•is paf•ad•i, sabr-ekzerc•o•j•n far•i,
Ĉar oni li•n intenc•is al arme’ prepar•i;
Ĉi vol•o•n testament•e la patr•o el•dir•is;
Do li, jam en lern•ej•o, al tambur’ sopir•is.
Subit•e onkl•o ŝanĝ•is unu•a•n destin•o•n:640
Ordon•is hejm•vetur•i kaj pren•i edz•in•o•n,
Kaj promes•is donac•i vilaĝ•et’-mastr•aĵ•o•n,
Kaj post•e don•i tut•a•n si•a•n posed•aĵ•o•n.
Ĉi virt•o•j de Tade•o, kaj ec•o•j-kombin•o,
Al•tir•is la rigard•o•n de la najbar•in•o.
Ŝi mezur•is bel•form•a•n kaj alt•a•n figur•o•n,
Larĝ•a•n brust•o•n, fortik•a•j•n ŝultr•o•j•n, la statur•o•n,
Rigard•is la vizaĝ•o•n, kiu ruĝ•et•iĝ•is,
Kiam jun•ul’ kun ŝi•a okul’ renkont•iĝ•is.
Liber•e de unu•a tim•em’, li rigard•is650
Kuraĝ•e per okul•o•j, kiu•j fajr•e ard•is.
Egal•e ŝi rigard•is: kaj pupil•o•j-kvar•o
Kontraŭ si flam•is, kiel fru•mes’-kandel•ar•o.
Ŝi unu•e Tade•o•n franc•e al•parol•is.
Li re•ven•is el Viln•o, do ŝi aŭd•i vol•is
Pri aŭtor•o•j kaj nov•a•j libr•o•j opini•o•n,
Kaj, laŭ respond’, sekv•ig•is demand•o•j-seri•o•n.
Ŝi post•e ek•parol•is pri art•a pentr•ad•o,
Pri muzik•o, pri danc•o•j, kaj eĉ pri skulpt•ad•o!
Pruv•is kon•o•n de not•o•j, pres’ en ĉia spec•o:660
Ĝis Tade’ konstern•iĝ•is je l’ instru•it•ec•o,
Tim•is, por ne far•iĝ•i cel•o de mok•ant•o,
Balbut•is, kiel, antaŭ instru•ist’, lern•ant•o.
Feliĉ•e, instru•ist•o bel•a, ne•sever•a,
Diven•is, kia est•is terur’-kaŭz•o ver•a.
Do ŝi al pli facil•a•j trans•ir•is objekt•o•j:
Vilaĝ•a viv’, enu•o, pen•o•j kaj projekt•o•j,
Kiel oni distr•iĝ•u, la temp•o•n part•ig•u,
Kaj, en vilaĝ•o, viv•o•n al si agrabl•ig•u.
Tade•o, respond•ant•e, parol•is sen•tim•e;670
Post du•on•hor•o ili est•is jam intim•e,
Kaj komenc•is mal•grand•a•j•n ŝerc•o•j•n, disput•et•o•j•n;
Fin•e ŝi met•is antaŭ li tri pan•glob•et•o•j•n
Por elekt’: plej proksim•a•n li tuŝ•is per man•o.
Frunt-sulk•iĝ•is fil•in•o•j de la Ĉambelan•o;
Najbar•in•o ek•rid•is, tamen ŝi silent•is,
Kiu•n tiu feliĉ•a glob•et•o prezent•is.
Ĉe du•a tabl•o-fin•o, oni si•n ali•e
Amuz•is: Falk•o-an•o•j, fort•iĝ•int•e tie,
Sen•kompat•e atak•is de Stump•ul’ parti•o•n.680
Disput•o bru•is, oni manĝ•is plu nenio•n;
Ambaŭ flank•o•j kverel•is star•e, trink•is nur•e;
Rejent•o irit•it•a est•is plej terur•e:
Li ne ĉes•is afer•o•n si•a•n prezent•ad•i
Kaj ankoraŭ tre klar•e per gest•o•j pentr•ad•i.
(Antaŭ•e advokat•o, Rejent•o Bolesta,
Predik•ist•o nom•at•a, pro la em•o gest•a),
Man•o•j•n al flank’, kubut•o•j•n post•e•n el•fleks•int•e,
El sub brak•o•j long-ung•a•j•n fingr•o•j•n el•ŝov•int•e,
Per ĉi bild•o du hund•o•j•n li prezent•is nun•e;690
Ĵus li fin•is parol•i: “Pel!* el•las•as kun•e,
Mi kun Asesor’; kvazaŭ du ĉan•o•j•n al sub•o,
Fal•ig•us unu fingr•o ĉe paf•il’-du•tub•o;
Pel! Kiel kord’ lepor•o en kamp•o•n flank•ir•is,
Hund•o•j tuj tuŝ! (sur tabl•o li man•o•j•n long-tir•is,
Per fingr•o•j imit•ant•e de hund•o•j mov•ec•o•n),
Hund•o•j tuj tuŝ! for•pel•is de l’ arb•ar’ jam pec•o•n.
Falk’ antaŭ•e•n! rapid•a hund’, sed fervor•ul•o,
El•iĝ•is tiom, fingr•o•n, antaŭ la Stump•ul•o:
Mi sci•is, ke mal•traf•os li. Lepor’, ruz•ul•o,700
Kur•is, ŝajn•e, en kamp•o•n, post li hund•o•j; nun•e
Lepor’, ruz•ul•o! kiam hund•o•j•n sent•is kun•e,
Salt! dekstr•e•n, kapriol•o•n! hund•ar’, mal•prudent•e
Sam•flank•e•n; li mal•dekstr•e•n sving! salt! salt! moment•e.
Hund•o•j tuj sving! arb•ar•e•n li, kaj la Stump•ul•o:
Kapt!!” Rejent•o, sur tabl•o•n klin•it•e, kun tia
Kri’, per fingr•o•j al•kur•is ĝis al flank’ ali•a,
Kaj “kapt” en la orel•o•n kri•is al jun•ul•o.
Per ĉi voĉ•o-eksplod•o, Tade•o kaj li•a
Najbar•in’, tim•ig•it•a•j, mez-inter•parol•e,710
Ambaŭ de si for•ŝov•is kap•o•j•n, malgraŭ•vol•e,
Kiel supr•o•j de arb•o•j, lig•it•a•j kupol•e,
Kiu•j•n dis•ŝir•as vent•o; kaj man•o•j, met•it•e
Proksim•e sub la tabl•o, dis•kur•is subit•e,
Kaj du vizaĝ•o•j•n kovr•is unu ruĝ•et•iĝ•o.
Tade’, por ne konfes•i pri si•a distr•iĝ•o,
Dir•is: “Ver•e, Rejent•o, sen•dub•e kaj cert•e,
Stump•ul’ as bel•a hund•o; se li kapt•as lert•e…”
— “Lert•e? kri•is Rejent•o — do kapt•us mal•lert•e
Mi•a hund’-favor•at•o?…” Do Tade•o ni•a720
Ĝoj•is, ke bel•a hund•o est•is sen mank’ ia;
Domaĝ•e, li nur vid•is ĝi•n apud arb•ar•o;
Mank•is temp•o, kon•iĝ•i kun bon•a ec•ar•o.
Nun Asesor’ kalik•o•n trem•fal•ig•is plen•a•n,
Kaj turn•is al Tade•o rigard•o•n venen•a•n.
Li, ol Rejent•o, mal•pli mov•iĝ•em•a, kri•a,
Mal•pli dik•a li est•is kaj mal•pli statur•a,
Sed en bal•o, distrikt•a kun•ven•o, terur•a.
Laŭ dir’, pik•il•o•n hav•is li en lang•o si•a;
Li sci•is tiel sprit•a•j•n ŝerc•et•o•j•n kompon•i,730
Ke ili•n kalendar•o•j pov•us pres•e don•i:
Ĉiu•j malic•a•j, akr•a•j. Iam en bon•stat•o,
Li disip•is post patr•o hered•o•n, de l’ frat•o
Bien•o•n, figur•ant•e en la grand•a mond•o;
Nun, ofic•ist’, grav•iĝ•is en distrikt•a rond•o.
Li am•is tre ĉas•ad•o•n, part•e por amuz•o,
Part•e, ĉar korn•o•j-son•o, de pel•ist•o•j uz•o,
Al li re•memor•ig•is, kiam, en jun•ec•o,
Li hav•is paf•ist•ar•o•n kun fam•a hund-spec•o:
Nun al li, el hund•ar•o, du vertrag•o•j rest•is,740
Kaj, kontraŭ glor’ de unu, oni nun protest•is!
Do li al•proksim•iĝ•is, glat•is mal•rapid•e
Vang•o•har•o•j•n, kaj dir•is, malic•e-ek•rid•e:
“Hund•o sen vost’ — nobel•o sen ofic•a ag•o;
Vost’ ankaŭ mult•e help•as, dum kur’, al vertrag•o.
Laŭ vi, stump•ec•o pruv•as pri bon•ec•o ia?
Ni pov•as las•i juĝ•o•n al onkl•inj•o vi•a,
Telimen’. En ĉef•urb•o ŝi loĝ•is antaŭ•e,
Ne de•long•e distr•iĝ•as ĉi tie ĉirkaŭ•e,
Sed ĉas•o•n, pli ol jun•a•j ĉas•ist•o•j, kompren•as:750
Jen tiel, kun la jar•o•j, spert•ec•o mem ven•as”.
Tadeuŝ, kiu•n traf•is tondr•o•bat’ subit•e,
Moment•o•n sen•parol•e star•is, konfuz•it•e,
Sed rigard•is rival•o•n terur•e sever•e…
Ĉambelan’ tiam tern•is, ĝust•a•temp•e ver•e:
“Viv•u!” ek•kri•is ĉiu•j; li dank•is kap•klin•e,
Kaj, per fingr•o•j, son•ig•is tabak•uj•o•n fin•e;
La tabak•uj’ el or•o, briliant’-kadr•et•o,
Kaj, en mez•o, de reĝ•o Stanislav* portret•o.
Reĝ•o, al li•a patr•o, ĝi•n don•is favor•e,760
Ĉambelan•o, post patr•o, ĝi•n vart•is honor•e;
Per ĝi don•ant•e sign•o•n, li parol•i vol•is:
Do ĉiu•j ek•silent•is, neniu parol•is.
Li dir•is: “Moŝt•a•j frat•o•j, moŝt•a nobel•ar•o!
Ĉas•ist’-juĝ•ej•o est•as herb•ej’ kaj arb•ar•o;
Mi, pri-l’ afer’, en dom•o ne don•as decid•o•n,
Tial ĝis morgaŭ solv•as mi ni•a•n kun•sid•o•n,
Kaj parti•a•j refut•o•j ne trov•os toler•o•n.
Vok•ist•o! vi en kamp•o•n re•vok•u afer•o•n;
Morgaŭ ĉi-tie•n ven•os Graf’ kun ĉas•ist•ar•o,770
Vi ankaŭ tie•n ir•os, Juĝ•ist•o, najbar•o!
Kun estr•in•o•j, fraŭl•in•o•j ĉiu•j, bel-eskort•e;
Ni apart•a•n grand-ĉas•o•n far•os, unu•vort•e;
Ankaŭ Vojski honor•os ni•n per akompan•o.”
Tabak•uj•o•n trans•don•is al li Ĉambelan•o.
Vojski, inter ĉas•ist•o•j, ĉe tabl•a angul•o,
Aŭskult•is, sen•parol•e, kun ferm•it-okul•o.
Oft•e oni demand•is li•a•n opini•o•n,
Ĉar neniu pli bon•a•n hav•is ĉas•o-sci•o•n.
El tabak•uj’ pinĉ•pren•o•n li pes•is, silent•e780
En fingr•o•j, kaj ĝi•n fin•e en•flar•is atent•e;
Li tern•is, ke re•son•is ĉambr•eg•o eĥ•ant•e,
Kaj dir•is, kun mal•dolĉ•a rid•o, kap-sku•ant•e:
“Ho, kiel mi•n ĉagren•as, mir•ig•as ĉi tio!
Kio•n dir•us mal•jun•a•j ĉas•ist•o•j pri ĉio,
Ke, en nombr•a nobel•o•j-, sinjor•o•j-ĉe•est•o,
Oni juĝ•os disput•o•j•n pri hund•a vost-rest•o?
Kio•n, re•viv•iĝ•int•e, Rejtan al ni dir•us?
En si•a•n Laĥoviĉ•a•n tomb•o•n li re•ir•us!
Kaj kio•n Njesjolovski*, vojevod•o land•a,790
Posed•ant’ de plej fam•a ĉas•hund•ej•o grand•a?
Du•cent paf•ist•o•j•n ten•as tiu grand-nobel•o,
Cent ret-vetur•ig•il•o•j•n hav•as ĉe kastel•o;
Monaĥ•e, jar•o•j•n sid•as li en dom•o si•a,
Ne akcept•as invit•o•j•n al ĉas•ad•o ia;
Al Bjalopjotroviĉ•a* li rifuz•is pet•o!
Kio•n li pov•us kapt•i dum vi•a ĉas•et•o?
Bel•a est•us la fam•o, se tia moŝt•ul•o,
Laŭ nun•a mod•o kur•us post lepor’-griz•ul•o!
En mi•a temp’, nom•at•a•j est•is, ĉas•parol•e,800
Nobel•a•j best•o•j: apr•o, urs’, alk’, lup•o, sol•e.
Sen kojn•dent•o•j, ung•eg•o•j, sen korn•o•j best•ar•o
Rest•is por la serv•ist•o•j kaj la dung•at•ar•o.
En man•o•n pren•i vol•us neniu sinjor•o
Paf•il•o•n, kiu•n ŝrot•o ig•is sen honor•o!
Oni ten•is vertrag•o•j•n, ĉar, post ĉas•o, ver•e
Okaz•as, ke el•kur•as, sub ĉeval’ sen•per•e,
Lepor’. Amuz•e, oni solv•is hund•o•j-ŝnur•o•n,
Sinjor•id•et•o•j far•is ĉeval•e post•kur•o•n,
Ĉe okul’ de ge•patr•o•j, kiu•j vid•i pel•o•j•n810
Bon•vol•is, sed ne far•us pro ili kverel•o•j•n!
Do, Ĉambelan•a moŝt•o, re•vok•u ordon•o•n,
Kaj al mi ne rifuz•u favor•a•n pardon•o•n,
Ke mi ne part•o•pren•os en ĉas•ad•o tia;
Neniam paŝ•o•n far•os tie•n pied’ mi•a!
Mi nom•iĝ•as Hreĉeĥa: ek•de reĝ•o Leĥ•o*
Post la lepor•o•j kur•is neniu Hreĉeĥ•o.”
Jun•ul•ar•o ek•rid•is tiam super•bru•e;
De tabl’ oni lev•iĝ•is, Ĉambelan’ unu•e:
Laŭ aĝ’, ofic•o, li•a est•is dign•o tiu;820
Ir•ant•e, klin•salut•o•n far•is li al ĉiu;
Pastr•o post li, Juĝ•ist•o apud Bernardin•o.
Ĉe pord’ Juĝ•ist’ brak•don•is al Ĉambelan•in•o,
Tade’ al Telimena, al Tranĉ•ist’-fil•in•o*
Asesor’, kaj Rejent•o al Hreĉeĥ•id•in•o.
Tadeuŝ kelk•a•j•n gast•o•j•n al garb•ej’ gvid•ant•e,
Si•n konfuz•a, koler•a, mal•gaj•a sent•ant•e,
Ir•is, kaj okaz•aĵ•o•j•n pri•pens•is sen fin•o:
Renkont•o•n, vesper•manĝ•o•n apud najbar•in•o;
Ĉirkaŭ li•a orel•o precip•e vort•et•o830
“Onkl•inj•o” zum•is, kiel trud•iĝ•a muŝ•et•o.
Li dezir•us Vok•ist•o•n demand•i esplor•e
Pri Telimen’, li•n kapt•i ne pov•is ĉi-hor•e;
Vojski ankaŭ for•est•is, ĉar, post vesper•manĝ•o,
Ĉiu•j ir•is post gast•o•j, zorg•i pri aranĝ•o
En dom•o, kiel ĉambr•o•j•n por ripoz’ re•form•i.
Vir•in•o•j, mal•jun•ul•o•j, en dom’ pov•is dorm•i;
Jun•ul•ar•o•n Tadeuŝ gvid•is en garb•ej•o•n,
Mastr•o•n anstataŭ•ant•e, sur fojn•o•-kuŝ•ej•o•n.
En dom•o mal•laŭt•iĝ•is post du•on•a hor•o,840
Kiel en monaĥ•ej•o, post preĝ•a sonor•o;
Silent•o•n inter•romp•is nur voĉ’ de gard•ist•o.
Ĉiu•j dorm•as. Ne ferm•is okul•o•j•n Juĝ•ist•o:
Li, kiel mastr’, ekskurs•o•n en kamp•o•j•n prepar•is
Kaj en dom•o aranĝ•o•j•n por amuz•o far•is;
Kaj li, al ekonom•o•j, vokt•o•j, garb•ej•estr•o•j,
Skrib•ist•o•j, dom•estr•in•o, paf•ist•o•j, ŝtal•estr•o•j,
Don•is ordon•o•j•n, tag•o-kalkul•o•j•n kontrol•is,
Nun, kun help’ de Vok•ist•o, sen•vest•iĝ•i vol•is.
Vok•ist’ mal•lig•is Sluck•a•n* zon•o•n, or-teks•it•a•n,850
Per dens•a•j kvast•o•j, kiel fask•o•j, lum•ig•it•a•n:
Unu•flank•e or•ŝtof•o kun purpur’-flor•ar•o,
Invers•e silk•o nigr•a, arĝent’-kare•ar•o;
Ambaŭ•flank•e met•ebl•a est•as zon•o tia,
Or•a — solen•e, nigr•a — ĉe funebr•o ia.
Nur Vok•ist’ sci•is zon•o•n mal•lig•i, kun•met•i;
Li, ĉe-l’ okup•o, fin•is tiel babil•et•i:
“Ĉu mal•bon•e, ke tabl•o•j en kastel•o star•is?
Neniu perd•is; ebl•e, ke vi gajn•o•n far•is.
Ĉi kastel•o•n koncern•as ja proces•a•j akt•o•j:860
Por kastel’, de hodiaŭ, ni•n rajt•ig•as fakt•o•j;
Kaj, malgraŭ obstin•ec•o, la kontraŭ•parti•a,
Mi pruv•os, ke okaz•is posed-pren•o ni•a.
Se iu en kastel•o•n gast•o•j•n pet•i prav•as,
Li pruv•as, ke posed•o•n li pren•as aŭ hav•as;
Mi eĉ kontraŭ•parti•o•n atest•e propon•as;
Simil•a•j•n okaz•aĵ•o•j•n mi•a•j temp•o•j kon•as.”
Juĝ•ist’ dorm•is. Vok•ist•o en vestibl•o•n ir•is
Kaj, ĉe kandel’, el poŝ•o libr•et•o•n el•tir•is,
Kiu, kvazaŭ preĝ•ar•o, al li serv•as ĉiam;870
Li for•ĵet•as ĝi•n hejm•e, vojaĝ•e, neniam.
Ĝi est•is tribunal•a “vokand•o”:* laŭ vic•o
Tie sekv•is proces•o•j, kiu•j•n, ĉe-l’ ofic•o,
Vok•ist•o, propr•a•voĉ•e, antaŭ jar•o•j vok•is,
Aŭ kiu•j•n li ek•kon•is kaj en libr•o•n lok•is.
Al simpl•ul•o•j “vokand•o” ŝajn•as nur nom•ar•o,
Al Vok•ist’, grandioz•a de bild•o•j skiz•ar•o.
Li leg•is kaj medit•is: Oginski-Vizgird-o,
Dominik•an•o•j-Rimŝa, Rimŝa-Visogird-o,
Radzivil-Vereŝĉaka, Gedrojc-Rodultovski,880
Obuĥoviĉ-Kaĥal•o*, Juraha-Pjotrovski,
Maleski kun Mickjeviĉ, fin•e Graf’ sinjor•o
Kun Soplica; leg•ant•e, en si•a memor•o
Li vid•is grand-proces•o•j•n, okaz•aĵ’-seri•o•j•n,
Juĝ•ej•o•n, atest•ant•o•j•n kaj kontraŭ•parti•o•j•n;
Kaj li si•n mem rigard•is en blank•a ĵupan•o*,
Kontuŝ’ blu•nigr•a, antaŭ tribunal’, kun man•o
Unu sur sabr•o, du•a al parti•o•j don•as
Al•vok’-sign•o•n, kaj li•a: “Silent•u!” ek•son•as.
Rev•ant•e, fin•e de la vesper-preĝ•o si•a,890
Ek•dorm•is last•a litv•a Juĝ-Vok•ist•o ni•a.
Tia•j est•is amuz•o•j, disput•o•j en rond•o
De kviet•a vilaĝ•o litv•a, dum la mond•o
Rest•a dron•is en sang•o; kaj vir’, di’ milit•a,*
En regiment•o•j-nub•o•j, mil•kanon’-arm•it•a,
Agl•o•j•n or•a•j•n, arĝent•a•j•n, al batal•a ĉar•o
Jung•int•e, de Libi•a dezert’ ĝis Alp•ar•o,
Flug•is kaj tondr•e-ĵet•is li fulm•o•n post fulm•o,
Ĉe Piramid•o•j, Tabor, Mareng•o, ĉe Ulm•o,
Aŭsterlic. Post kaj antaŭ li, kur•is Konkir•o•j900
Kaj Venk•o. Glor’ de far•o•j, kaj de kavalir•o•j
Hero•a•j nom•o•j, bru•is de Nil•o al Nord•o,
Sed kiel rok•o•j ili•n, ĉe Njemen•a bord•o,
Re•bat•is vic’, gard•ant•a Litv•o•n, fer•o•mur•a,
Kontraŭ fam•o, por Moskv•o,* kiel pest’, terur•a.
Tamen, kiel ĉiel•a ŝton’, iam nov•aĵ•o
Fal•is sur Litv•o•n: Ven•as, pet•i pri manĝ•aĵ•o,
Sen•krur•a, aŭ sen•brak•a iu almoz•ul•o;
Nutr•it•e, li rigard•as per atent-okul•o;
Se li en dom•o vid•as nek jud•a•n ĉap•et•o•n,910
Nek soldat•o•n, nek rus•a•n ruĝ•a•n kol•um•et•o•n,
Tiam, legion•ist•o, li konfes•as ver•o•n,
Ke li port•is mal•jun•a•j•n ost•o•j•n sur hejm-ter•o•n,
Ne pov•ant•e defend•i ĝi•n plu… — Tiam tut•a
Famili’, serv•ist•ar•o, kun al•prem’ salut•a
Li•n akcept•is plor•eg•e! Kaj, ĉe tabl’, al rond•o,
Li, kvazaŭ mir•fabel•o•j•n, rakont•is el mond•o:
Ke general’ Dombrovski,* ĉef•o de komand•o,
Al Pol•uj’ pen•as marŝ•i el ital•a land•o;
Ĉe li, sur kamp’ lombard•a, ar•iĝ•as la pol•o•j;920
Ke Knjazjeviĉ ordon•as el la Kapitol•o;
Ke li ĵet•is, venk•int•e Cezar’-post•e•ul•o•j•n,
Cent sang•ant•a•j•n standard•o•j•n al franc’ en okul•o•j•n;
Ke Jablonovski kur•is, kun legi’, ĝis ter•o,
Kie kresk•as la pipr•o, la kan’ de suker•o,
Kaj arb•o•j, en etern•a printemp•o, el•spir•as
Arom•o•j•n; li, venk•ant•e negr•o•j•n, hejm•sopir•as.
Ĉi rakont’, en vilaĝ•o, rond•ir•is kaŝ•it•e;
Jun•ul•o, ĝi•n aŭd•int•e, el dom•o subit•e
Mal•aper•is; tra marĉ•o•j, arb•ar’, ŝtel•iĝ•ant•e,930
Antaŭ rus•a post•kur•o en Njemen salt•ant•e,
Naĝ•is, sub akv•o, ĝis la bord•o de Varŝav•a
Duk•land’,* por aŭd•i voĉ•o•n: “Ho, koleg•o brav•a!”
Sed li salt•is sur rok•o•n, antaŭ ol for•ir•is,
Kaj al rus•o•j trans Njemen: “Ĝis re•vid•o!” dir•is.
Tiel ir•is Gorecki, Pac kaj Obuĥoviĉ,
Pjotrovski, Obolevski, Ruĵicki, Janoviĉ,
Mjeĵejevski-j, Broĥocki, Kupść kaj Gedimin-o,
Bernatoviĉ-o•j, mult•a•j ali•a•j sen fin•o:
Ili las•is ge•patr•o•j•n en hejm•land•o kar•a,940
Kaj bien•o•j•n for•pren•is trezor•ej•o car•a.
Okaz•is, ke al Litv•o ven•is, de trans•lim•e,
Almoz•ist’; ek•kon•int•e dom•o•n pli proksim•e,
Li mal•kudr•is gazet•o•n el skapulari•o;
Tie est•is soldat•o•j-nombr•o, kaj, krom tio,
De ĉiu legi•estr•o la nom•o kaj sort•o,
Kun pri•skrib•o de ĉies venk•o, aŭ de mort•o.
Post jar•o•j tiel ven•is al la famili•o,
Pri viv•o, glor’, pri mort•o de fil•o ek•sci•o:
Pro tim•o silent•ant•e, dom’ funebr•o•n pren•is,950
Sed kiu•n ĝi funebr•is, oni nur diven•is
Ĉirkaŭ•e; kaj de mastr•o•j mal•laŭt•a ĉagren•o,
Aŭ ĝoj’ mal•laŭt•a, est•is gazet’ de bien•o.
Verm•o est•is, laŭ•dir•e, tia almoz•ist•o:
Li apart•e parol•is oft•e kun Juĝ•ist•o;
Post ĉi inter•parol•o•j dis•vast•iĝ•is kur•e
Ia fam•o ĉirkaŭ•e. Monaĥ’, laŭ•figur•e,
Perfid•is, ke ne ĉiam en kapuĉ•o si•a
Li ir•is, nek en serv•o mal•jun•iĝ•is di•a.
Super dekstr•a orel•o, en tempi’-alt•ec•o,960
Li hav•is haŭt-cikatr•o•n de man•o-larĝ•ec•o,
Kaj, en barb•o, post•sign•o•n de paf’, ponard•eg•o;
Ĉi vund•o•j•n ne ricev•is li ĉe mes•o-leg•o…
Ne nur en vid’ minac•a, en cikatr•o•j-spec•o,
Sed en voĉ’, mov•o, est•is ia soldat•ec•o.
Ĉe mes•o, kun lev•it•a•j man•o•j, turn•iĝ•ant•e
Al popol’, kaj “Sinjor•o kun vi!” el•dir•ant•e,
Li oft•e, post lert•eg•a turn•iĝ•o, ek•star•is,
Kvazaŭ li “dekstr•e•n-post•e•n” laŭ komand•o far•is;
Kaj liturgi•o-vort•o•j•n li dir•is per ton•o970
De oficir’, star•ant•a antaŭ eskadron•o:
Serv•o-knab•o•j rimark•is ĝi•n, ĉe mes•o li•a.
Pri politik•o est•is Verm•o pli konsci•a,
Ol pri Sankt•ul•o•j-viv•o; pro kolekt•o si•a
Vetur•ant•e, li oft•e hav•is mult-afer•o•j•n
En urb’ distrikt•a: jen li ricev•is leter•o•j•n,
Kiu•j•n li ne mal•ferm•is ĉe fremd•ul•o ia;
Li send•is kurier•o•j•n, sed kie•n ne dir•is.
Tre oft•e li sekret•e, dum nokt•o, el•ir•is
Al bien•dom•o•j, kun la nobel•ar’ murmur•is,980
Ĉirkaŭ•e kamp•o•voj•o•j•n pied•e-mezur•is,
En drink•ej’ kun kamp•ul•o•j diskut•is intim•e,
Kaj ĉiam tio•n, kio okaz•is trans•lim•e.
Nun Juĝ•ist•o•n, jam ek•de unu hor’ en dorm•o,
Li vek•as; ŝajn•e ven•is li kun nov-inform•o.
Kastel•o.
Ĉas•o kun vertrag•o•j je observ•it•a lepor•o. — Gast•o en kastel•o. — Last•a el kort•eg•an•o•j rakont•as histori•o•n de last•a el Horeŝk•o•j. — Ek•rigard•o en frukt•o-ĝarden•o•n. — Knab•in•o inter kukum•o•j. — Maten•manĝ•o. — Petersburg•a anekdot•o de sinjor•in•o Telimena. — Nov•a eksplod•o de disput•o•j pri Stump•ul•o kaj Falk•o. — Inter•ven•o de Verm•o. — Parol•ad•o de Vojski. — Vet•o. — Ir•u kolekt•i fung•o•j•n.
Ĉiu el ni memor•as, kiam, jun•a bub•o,
Li fajf•ant•e, en kamp•o•n ir•is kun paf•tub•o;
Rempar’, bar•il’ neniu lac•ig•is pied•o•n,
Lim-pas•ant•e, ne kon•is vi fremd•a•n posed•o•n!
Ĉar en Litv•o ĉas•ist•o, kiel ŝip’ sur mar•o,
Kie•n vol•as, liber•e vag•as tra-l’ vast•ar•o:
Profet•e li rigard•as nub•o•j•n sur ĉiel•o;
Mult•a•j sign•o•j vid•iĝ•as al ĉas•ist’-okul•o•j;
Sorĉ•ist•e li babil•as kun ter’: por urb•ul•o•j
Mut•a, ĝi voĉ•o•j•n flustr•as al li•a orel•o.10
En herb•ej’ kri•as krek•o, ne serĉ•u en lok•o,
Ĝi naĝ•as herb•e, kvazaŭ en Njemen ezok•o;
Supr•e son•as printemp•a la sonor•il•et•o:
Kaŝ•it•a, en ĉiel•a profund’, alaŭd•et•o.
Agl•o, larĝ•a-flug•il•e bat•ant•e eter•o•j•n,
Kiel komet•o car•o•j•n, tim•ig•as paser•o•j•n;
Akcipitr•o, sub hel•a•j blu•aĵ•o•j pend•ant•e,
Kiel pingl•e-fiks•it•a papili’ flirt•ant•e,
Ek•vid•is jen lepor•o•n aŭ bird•o•n en val•o:
Fal•as sur ĝi•n rapid•e, kiel stel•o-fal•o.20
Kiam Di•o permes•os al ni, hejm•re•ven•i
Kaj re•e, sur patr•uj•a kamp•o, loĝ•o•n pren•i?
Serv•i rajd•ist•e, kontraŭ lepor•o•j-griz•ul•o•j,
Kaj paf•i bird•o•j•n, kiel pied•o-ir•ul•o•j;
Krom falĉ•il’, rikolt•il•o, ne hav•i ali•a•j•n
Arm•il•o•j•n; por gazet•o•j — dom-kalkul•o•j•n ni•a•j•n!*
Jam super Soplicov•o la sun•o lev•iĝ•is,
Fal•is sur pajl•tegment•o•j•n, tra fend•o•j ŝtel•iĝ•is
En garb•ej•o•n; sur freŝ•a, arom•a fojn•ar•o,
El kiu la stern•aĵ•o•n far•is jun•ul•ar•o,30
El apert•o tegment•a, per or•it•a•j stri•o•j,
Kiel har•lig’-ruband•o•j, flu•is sun-radi•o•j;
Sun•o incit•as buŝ•o•j•n, per maten’ bril•ant•a,
Kiel knab•in’, per spik•o, am•at•o•n vek•ant•a.
Jam, salt•ant•e, ek•ĉirp•is sub tegment’ paser•o•j,
Jam tri•foj•e ek•kri•is laŭt•e la anser•o•j,
Kaj eĥ•is meleagr•o•j-ĥor’ kaj anas•ar•o,
Kaj ek•muĝ•is, ir•ant•a en kamp•o•n, brut•ar•o.
Lev•iĝ•is jun•ul•ar•o. Tade’ dorm•as plu•e:
Li ek•dorm•is hieraŭ post festen’ mal•fru•e,40
Ven•int•e mal•trankvil•a; ĝis kri•o de kok•o
Li ne ferm•is okul•o•j•n, kaj, sur si•a lok•o,
Li turn•iĝ•is, ĝis tut•e en fojn•o•n si•n ŝov•is.
Li dorm•is, ĝis okul•o•j•n li•a•j•n vent’ al•blov•is,
Kaj mal•ferm•iĝ•is pord•o de garb•ej’, kun krak•o:
En•ir•is, kun nod•ar•a zon•o, Verm’-Robak•o,
Al Tade’ “Surge puer!”* sever•e vok•ant•e,
Kaj ŝerc•e, super ŝultr•o•j, la nod•o•j•n sving•ant•e.
Jam sur kort•o ĉas•ist•o•j kri•as; oni kur•as,
El•konduk•as ĉeval•o•j•n, gast•o•j al•vetur•as;50
Apenaŭ kort’ ampleks•os tiel grand•a•n ar•o•n.
Son•as trumpet•o•j, oni el•las•as hund•ar•o•n:
El•kur•int•e, hurl•et•as vertrag•o•j, ĝoj•plen•a•j,
Ĉe vid•o de ĉas•ist•o•j, gvid•il•o•j rimen•a•j.
Hund•o•j, kiel frenez•a•j, sving•iĝ•as sur kort•o,
Post•e, por met•i kol•o•j•n sur kol•um•o•j•n, kur•as;
Kaj ĉi-tio bon•eg•a•n ĉas•ad•o•n aŭgur•as.
Al voj•ir’, Ĉambelan•a son•as sign•o-vort•o:
Instig•ist•o•j ek•ir•is unu post ali•a;
Post pord•eg•o, dis•kur•is long•a vic’ ili•a.60
Mez•e rajd•is, apud•e, Rejent’, Asesor•o;
Iam si•n rigard•int•e kun mal•am•o fort•a,
Nun, parol•is amik•e hom•o•j de honor•o,
Ir•ant•e al decid•o de disput•o mort•a:
Eĉ vort•o ne perfid•is obstin•o•n de kor•o.
Rejent’ Stump•ul•o•n gvid•is, Falk•o•n — Asesor•o.
Sinjor•in•o•j vetur•is post•e, kaj ĉe ili
Galop•is jun•ul•ar•o, por kun•e babil•i.
La Pastr•o mal•rapid•e kort•o•n paŝ-mezur•is,
Fin•ant•e maten-preĝ•o•j•n; li rigard•o•j•n ĵet•is70
Al Tade’, jen sulk•ig•is frunt•o•n, jen rid•et•is,
Fin•e li sving•is fingr•o•n; Tade’ al•vetur•is.
Fingr•o•n al naz•o met•is Verm’, por minac•et•o;
Sed malgraŭ de Tade•o demand•o kaj pet•o,
Ke li el•dir•u klar•e, kio•n li ek•vol•is,
Monaĥ•o nek rigard•is li•n, nek al•parol•is,
Nur sur•tir•is kapuĉ•o•n kaj preĝ•o•n murmur•is;
Do Tade’ al ceter•a•j gast•o•j for•vetur•is.
Ĉas•ist•o•j tiam hund•o•j•n ĵus halt•ig•is tut•e,
Kaj star•is sur la lok•o•j sen•mov•e kaj mut•e;80
Ĉiu•j ripet•is sign•o•n de silent’-ordon•o,
Kaj ĉiu•j turn•is si•a•j•n okul•o•j•n al ŝton•o,
Kie star•is Juĝ•ist•o. Li ek•vid•is best•o•n
Kaj, por ordon’, klar•ig•a•n far•is man•o•gest•o•n.
Ĉiu•j kompren•is, star•as; Asesor’, Rejent•o,
En kamp•o mal•rapid•e trot•as en silent•o.
Tade•o, pli proksim•a, al•ven•is antaŭ•e,
Ek•star•is ĉe Juĝ•ist•o, rigard•is ĉirkaŭ•e.
Jam long•e li ne ĉas•is; sur griz•a•j spac-fon•o•j
Mal•facil•e griz•ul•o•n vid•i inter ŝton•o•j.90
Montr•is al li Juĝ•ist•o: Sid•is mizer•ul•o,
Sub ŝton•o plat•iĝ•ant•e, orel’-pint•ig•ant•e,
Kaj renkont•is rigard•o•j•n per ruĝ•a okul•o;
Kvazaŭ sorĉ•it•e, si•a•n destin•o•n sent•ant•e,
Tim•e, ĝi eĉ ne turn•is okul•o•j•n en lok•o,
Kaj, sub rok•o, sen•viv•e sid•is, kiel rok•o.
En kamp•o proksim•iĝ•as dum•e polv•o-tren•o•j,
Kur•as Stump•ul’, rapid•a Falk•o, ĉe rimen•o•j;
Rejent’ kun Asesor•o, ambaŭ kri•as nun•e:
“Pel! pel!” kaj en polv•aĵ•o mal•aper•as kun•e.100
Nun, kiam post griz•ul•o komenc•iĝ•is pel•o,
Graf•o aper•is, apud arb•ar’ de kastel•o.
Oni sci•is ĉirkaŭ•e, ke tiu sinjor•o
Nenie ven•as en la difin•it•a hor•o.
Hodiaŭ, mal•fru•ant•e, li grumbl•is serv•ist•o•j•n,
Kaj en kamp•o•n galop•is, vid•int•e ĉas•ist•o•j•n,
En surtut’ angl•a, blank•a, long•a, vent-flirt•ant•a
Per bask•o•j; post li trot•is serv•ist•ar’ rajd•ant•a
En nigr•a•j, bril•a•j, fung•o-form•a•j ĉapel•et•o•j,
Blank-pantalon’, laĉ•it•a•j bot•o•j, en jak•et•o•j.110
Serv•ist•o•j•n, kiu•j•n vest•is Graf’ per form•o tia,
Oni nom•is ĵoke•o•j en palac•o li•a.
Galopant•ar•o kur•is en erik•o-val•o•n;
Graf’ ek•vid•is kastel•o•n, halt•ig•is ĉeval•o•n.
Li, vid•ant•e kastel•o•n, maten•e unu•e,
Apenaŭ ĝi•n re•kon•is: tiel, maten•fru•e,
Freŝ•iĝ•is kaj bel•iĝ•is konstru•aĵ’-kontur•o•j.
Graf•o•n mir•ig•is nov•a aspekt•o de mur•o•j.
Tur’ alt•iĝ•is du•foj•e, sur nebul’ lev•it•e;
Lad•a tegment•o bril•is, de supr•e or•it•e;120
Sub ĝi, en krad•o•j flagr•is vitr•aĵ•o•j romp•it•a•j,
Per lev•iĝ•o-radi•o•j ĉiel•ark•ig•it•a•j;
Sub•a•j•n etaĝ•o•j•n kovr•is teg•o de nebul•o,
Kiu breĉ•o•j•n, fend•eg•o•j•n kovr•is por okul•o.
Son•is ĉas•ist•o•j-kri•o, per vent’ al•pel•it•e,
Kelk•foj•e de kastel•a•j mur•o•j re•bat•it•e,
Kvazaŭ kastel•o kri•us; sub nebul’-vual•o•j
Re•konstru•iĝ•is mur•o•j, hom-plen•iĝ•is hal•o•j.
Graf•o am•is vid•aĵ•o•n, ne•kutim•a•n ia•n;
Li nom•is ĝi•n rom•an•a, sam•e kap•o•n si•a•n130
Rom•an•a; ver•e est•is li grand•a strang•ul•o.
Tre oft•e li, pel•ant•e post vulp’ aŭ griz•ul•o,
Subit•e halt•is, ĉiel-rigard•is sopir•e,
Kiel kat’, observ•ant•a paser•o•j•n ŝtel•ir•e,
Sur pin•o. Sen paf•il•o, rekrut-for•kur•ul•e,
Li vag•is en arb•ar•o; aŭ sid•is silent•e,
Sen•mov•e, kun klin•it•a kap•o, ĉe-torent•e,
Kiel arde’, manĝ•ant•a fiŝ•ar•o•n okul•e.
Tia est•is sinjor•a Graf•a strang•a mor•o;
Ĉiu•j dir•is, ke mank•as io al sinjor•o.140
Tamen est•is ŝat•at•a: pra•pra•av-moŝt•ul•o,
Riĉ•eg•a, tre human•a por najbar’, kamp•ul•o,
Eĉ por jud•o•j.
Ĉeval•o•n Graf•o turn•is brid•e,
Kaj al•trot•is, tra kamp•o, ĝis kastel’ rapid•e.
La Graf•o, sopir•ant•e, rigard•is la mur•o•j•n,
El•tir•is paper•uj•o•n kaj skiz•is figur•o•j•n.
For du•cent paŝ•o•j•n, vid•is li, flank-rigard•int•e,
Hom•o•n, kiu egal•e vid•aĵ•o•j-ŝat•ul•o,
Kun kap’ lev•it•a, man•o•j•n en poŝ•o•j•n met•int•e,
Ŝajn•is, ke li kalkul•as ŝton•o•j•n per okul•o.150
Graf•o tuj li•n re•kon•is, sed kri•is kaj plaŭd•is
Kelk•foj•e, ĝis al•vok•o•n Gervaz•o ek•aŭd•is.
Nobel’, de kastel-estr•o•j serv•ist’ iam est•is,
Kaj last•a el Horeŝk•a•j kort•eg•an•o•j rest•is;
Mal•jun•ul’ alt•a, griz•a; vizaĝ’ mal•seren•a,
Sever•a, freŝ•a, san•a, de sulk•et•o•j plen•a.
Iam, inter nobel•o•j, li fam•a gaj•ul•o,
Post batal•o, en kiu kastel’-hered•ul•o
Pere•is antaŭ jar•o•j, li iĝ•is ali•a,
Ir•is al indulgenc•o-, edz•o•fest’ nenia;160
Neniu•n li gaj•ig•is per sprit•a ŝerc•et•o,
Nek aper•is, sur li•a vizaĝ•o, rid•et•o.
Li ir•is en mal•nov•a livre•o sinjor•a:
Jak•o, kun bask•o•j, flav•a; kadr•o el galon•o,
Kiu nun flav•a, iam cert•e est•is or•a,
Ĉirkaŭ•e, silk•brod•it•e, Horeŝk•o•j-blazon•o:
Du•on•kapr•o*; do, en la ĉirkaŭ’ de kastel•o,
Du•on•kapr•o nom•at•is mal•jun•a nobel•o.
Ia•foj•e, pro li•a sen•ĉes•a ripet•o
De l’ ĉe•vort’, oni ankaŭ li•n nom•is Moŝt•et•o;170
Aŭ, pro la fend•o•j-plen•a kalv•aĵ•o, Fend•ul•o;
Gervaz•o mem si•n nom•is Rembajl•o, Sabr•ul•o.
Laŭ blazon’ ne konat•e, kun titol’ — Ŝlos•ist•o,
Ĉar antaŭ jar•o•j tia kastel’-ofic•ist•o,
Li port•is ŝlos•il’-fask•o•n, sur la pasament•a
Lig•il’, ĉe si•a zon•o, kun kvast•o arĝent•a;
Kvankam li io•n ŝlos•i en kastel’ ne pov•is,
Ĉar mank•is pord•o•j; tamen li du-pord•o•n trov•is,
Kiu•n li mem ripar•i ig•is, propr•a-pag•e,
Kaj si•n, per ŝlos’-mal•ŝlos•o, distr•is ĉiu•tag•e,180
En unu el mal•plen•a•j ĉambr•o•j ek•loĝ•int•e.
Manĝ•i favor•a•n pan•o•n, ĉe l’ Graf•o, pov•int•e,
Li ne vol•is, kaj, kvazaŭ mal•san•a, sopir•is,
Kiam li per kastel•a aer•o ne spir•is.
Ek•vid•int•e la Graf•o•n, li de•pren•is ĉap•o•n,
Antaŭ estr•o•j-parenc•o li klin•is la kap•o•n
Kun grand•eg•a kalv•aĵ•o, bril•ant•a de for•e,
De mult•a•j sabr•o•j dens•e sign•it•a memor•e;
Li glat•is ĝi•n per man•o, kaj, ankoraŭ foj•e,
Si•n klin•int•e: “Moŝt•et•o!” li dir•is mal•ĝoj•e.190
“Pardon•u, Graf•a moŝt•o! al•parol•o tia,
Ne mal•respekt•o est•as, sed kutim•o mi•a:
‘Moŝt•et•o’, dir•is ĉiu•j Horeŝk•o•j; Tabl•estr•o*
Last•a, tiu•n ĉe•vort•o•n uz•is, mi•a estr•o.
Do, ĉu ver•e, Moŝt•et•o, ke vi mon-avar•as
Por proces’? al Soplic•o•j kastel’-ced•o•n far•as?
Mi ne kred•is, distrikt•e oni tio•n dir•is.”
Rigard•ant•e kastel•o•n, Gervaz•o sopir•is.
“Ĉu strang•e? — dir•is Graf•o — grand•a kost’, enu•e
Jam far•iĝ•as; mi fin•os, ĉar nobel•o plu•e200
Obstin•as, kaj mi•n vol•as tut•e enu•ig•i:
Do plu mi ne rezist•os kaj vol•as pac-ig•i,
Akcept•ant•e de l’ juĝ•o kondiĉ•o•j-donac•o•n.”
“Pac•o•n? kri•is Gervaz•o: kun Soplic•o•j pac•o•n?
Kun Soplic•o•j, Moŝt•et•o?” Ĉi tio•n dir•ant•e,
Li kurb•ig•is la buŝ•o•n, mem vort•o•j•n mir•ant•e.
“Pac’, Soplic•o•j! Moŝt•et•o, Estr•et•o! laŭ vid•o
Vi ŝerc•as? La kastel•o, de Horeŝk•o•j sid•o,
Trans•ir•os al Soplic•o•j? De•ir•u, bon•vol•e,
El sel•o. Ni kastel•o•n ir•os. Vid•u sol•e.210
Ne rifuz•u! Dir•aĵ•o•n vi mem ne kompren•is…”
Kaj li, por el•sel•iĝ•o, pied•ing•o•n ten•is.
Sur kastel-sojl•o, dir•is Gervaz•o: “Antaŭ•e,
Ĉi tie la Tabl•estr•o, dom•an•o•j ĉirkaŭ•e,
Oft•e sid•is en seĝ•o•j, post•tag•manĝ•a-hor•e.
Li pac•ig•is kamp•ul•o•j•n, aŭ, bon•a-humor•e,
Al gast•o•j histori•o•j•n dir•is bel•rakont•e,
Aŭ per ili•a•j ŝerc•o•j distr•iĝ•is volont•e;
Jun•ul•ar•o•n, en kort•o, skerm•il•o•j amuz•is,
Aŭ ĝi turk•a•j•n ĉeval•o•j•n dres•ant•e rajd-uz•is.”220
En vestibl•o li dir•is: “Ĉi vestibl•o, nun•e
Ne hav•as, en pavim•o, tiom ŝton•o•j•n kun•e,
Kiom, bon•temp•e, krev•is ĉi tie barel•o•j;
Nobel•ar’, tir•is tin•o•j•n sur zon•o•j el kel•o•j,
Invit•it•e al sejm•o* distrikt•a aŭ land•a,
Al nom•fest•o sinjor•a, aŭ ĉas•ad•o grand•a.
Sur ĉi ĥor•ej•o star•is kapel’ dum festen•o
Kaj sur instrument•ar•o lud•is kaj orgen•o*;
Trumpet•o•j tondr•is, kiel en juĝ-tag•o last•a,
Dum viv•u•kr•i•o•j sekv•is laŭ ord•o toast•a:230
Je l’ san’ de reĝ•a moŝt•o toast•o•n unu•e,
Kaj post•e de primas•o,* de moŝt•o reĝ•in•a,
De nobel•ar’, de tut•a Respublik•o plu•e;
Fin•e, post el•trink•it•a vin•pokal•o kvin•a,
Oni lev•is: Ni am•u ni•n! Viv•u’ sen•fin•a,
Ĝi tag•e ek•kri•it•a, son•is ĝis maten•o:
Kaleŝ•o•j, vetur•il•o•j star•is sur posten•o,
Por hejm•e•n vetur•ig•i ĉiu•n post festen•o.”
Ili tra•ir•is ĉambr•o•j•n; Gervaz’, silent•ant•e,
Jen sur mur•o, ark•aĵ•o, rigard•e halt•ant•e,240
Al•vok•is re•memor•o•j•n, agrabl•e, mal•ĝoj•e;
Kvazaŭ: “Ĉio fin•iĝ•is!” li dir•us kelk•foj•e,
Li balanc•is la kap•o•n, man•o•n sving•e mov•is;
Ŝajn•e li, en memor•o mem, turment•o•n trov•is,
Kaj vol•is ĝi•n for•pel•i. Ili halt•o•n far•is
Supr•e, en grand•a, iam spegul•a salon•o.
Post spegul•ar•o, kadr•o•j nur, mal•plen•a•j star•is,
Sen vitr’ fenestr•o•j; kontraŭ pord•eg•o, balkon•o.
Mal•jun•ul’ tie kap•o•n klin•is plen•medit•e,
Kovr•is per man’ vizaĝ•o•n; ĝi, re-mal•kovr•it•e,250
Esprim•is mal•esper•o•n kun melankoli•o.
Graf•o, kvankam ne sci•is signif•o•n de ĉio,
Rigard•ant•e li•n, hav•is emoci•a•n sent•o•n,
Kaj prem•is li•a•n man•o•n; mal•jun•ul’ silent•o•n
Inter•romp•is, sku•ant•e per lev•it•a man•o:
“Ne est•os pac’, Moŝt•et•o, inter Soplic•an•o
Kaj sang•o de Horeŝk•o•j, flu•ant•a ĝis hor•o
En vi, parenc’ Tabl•estr•a, post patr•in•o vi•a,
Ĉas•estr•in•o,* fil•in•o de la Kastelan•o,*
Kiel sci•at•e, onkl•o de mi•a sinjor•o.260
Aŭskult•u: histori•o, vi•a famili•a,
Okaz•is en ĉi tiu ĉambr•o, ne ali•a.
“Mi•a sinjor’, Tabl•estr•o, alt-famili•an•o,
Riĉ•ul•o, est•is patr•o de unu infan•o,
Fil•in’ anĝel•e bel•a; pri fraŭl•in’ tiel•a
Svat•iĝ•is grand-sinjor•o•j kaj ar•o nobel•a.
Inter nobel•o•j est•is brul•kap•ul•o grand•a,
Jacek Soplica, ŝerc•e Vojevod•o land•a
Nom•at•a; li grav•iĝ•is en vojevod•land•o,
Hav•ant•e Soplic•an•o•j•n kvazaŭ sub komand•o:270
Tri•cent famili-voĉ•o•j•n li reg•is laŭ•vol•e,
Kvankam li mem posed•is ter-pec•et•o•n sol•e
Kaj sabr•o•n, kaj lip•har•o•n grand•a•n, ĝis orel•o.
Tabl•estr•o kuraĝ•ul•o•n, dum sejm’, al kastel•o
Al•vok•is kaj regal•is oft•e, mal•avar•e,
Parenc•o•j•n, parti•an•o•j•n, trakt•is popular•e.
Lip•har•ul’ fier•iĝ•is, pro akcept’ favor•a,
Ke li imag•is iĝ•i bo•fil•o sinjor•a.
Al kastel’, ne•pet•it•e, tre oft•e li ven•is,
Kaj fin•e, kiel hejm•e, kvazaŭ loĝ•o•n pren•is.280
Li vol•is jam deklar•i: ĝi•n rimark•is oni,
Kaj ig•is nigr•a•n sup•o•n* ĉe la tabl•o don•i.
Laŭ dir’, Tabl•estr•id•in•o Soplic•o•n kor•sent•is,
Sed, al ge•patr•o•j, tio•n profund•e silent•is.
“Tio est•is Koscjuŝk•a temp’; sinjor’ protekt•is
Leĝ•o•n de Tri•a Maj•o*, nobel•o•j•n kolekt•is,
Por el•marŝ•i al help•o de konfeder•ul•o•j,
Kiam, nokt•e, kastel•o•n ĉirkaŭ•is moskv•ul•o•j.*
Nur est•is temp’, alarm•e el•paf•i pist•uj•o•n,
Ferm•i mal•supr•e pord•o•j•n, kaj ŝtop•i rigl•uj•o•n.290
Dom•e est•is: Tabl•estr•o, mi, Estr•in•o ni•a,
Kuir•ist’, du help•ant•o•j, ĉi tri•o ebri•a,
Prepost’, lake’, hajduk•o•j kvar, kuraĝ•eg•ul•o•j:
Do paf•il•o•j fenestr•e•n! Ĵus moskv•a amas•o
Kun ‘hura’!’ de l’ pord•eg•o kur•as sur teras•o;
Kaj ni el dek paf•il•o•j tondr•as: ‘For, kri•ul•o•j!’
Oni vid•is nenio•n; serv•ist•o•j sen•halt•e
Paf•is mal•supr•e, Estr•o, mi, balkon•e-alt•e.
Ĉio ir•is bel•ord•e, kvankam en terur•o:
Du•dek paf•il•o•j kuŝ•is ĉi tie, ĉe mur•o;300
Post el•paf•o de unu ni hav•is ali•a•n.
La prepost•o help•ant•e far•is serv•o•n tia•n,
Estr•in’, Fraŭl•in’, kort•eg•a fraŭl•in•ar•o, sam•e:
Do est•is tri paf•ist•o•j, paf•ant•a•j ĉiam•e.
De mal•supr•e, moskv•ul•o•j kugl•o•j•n hajl•e paf•is;
Ni, el supr•e, mal•oft•e, sed pli bon•e traf•is.
Tri•foj•e rus•o•j pord•o•n jam tuŝ•is al•salt•e,
Sed ĉiu•foj•e tri•o lev•is krur•o•j•n alt•e.
“Do ili en ten•ej•o•n rifuĝ•is maten•e.
Tabl•estr•o sur balkon•o•n el•ir•is seren•e:310
Se el ten•ej•o kap•o•n el•ig•is soldat•o,
Estr•o paf•is, neniam mal•traf•is la bat•o;
Ĉiu•foj•e kasked•o nigr•a fal•is ter•o•n,
Do jam mal•oft•e iu montr•is vizier•o•n.
Estr•o vol•is, vid•ant•e tim•eg•o•n ili•a•n,
Far•i ekskurs•o•n, kapt•is karabel•o•n* si•a•n,
Kri•ant•e el balkon•o, serv•ist•o•j•n ordon•is,
Kaj, al mi turn•iĝ•ant•e: ‘Sekv•u mi•n!’ propon•is.
Ĵus paf•o el pord•eg•o… Tabl•estr’ ek•balbut•is,
Li ruĝ•iĝ•is, pal•iĝ•is, sang•o•kraĉ•e sput•is;320
Mi vid•as: jen traf•it•a brust’! Ŝancel•iĝ•ant•e,
Fal•is Sinjor’, per fingr•o pord•eg•o•n montr•ant•e;
Mi re•kon•is ĉi tiu•n fripon•o•n! Soplica!
Laŭ kresk•o kaj lip•har•o•j! Li•a paf’ malic•a
Mort•ig•is Estr•o•n, vid•is mi! Li ne for•tir•is
Lev•it•a•n tub•o•n, fum•o ankoraŭ el•ir•is!
Mort•ig•int’, kiel ŝton•o, star•is! Mi el•paf•is,
Li•n cel•ant•e, du•foj•e, sed paf•o•j mal•traf•is
Du•foj•e, pro koler•o aŭ mal•ĝoj’ en kor•o…
Mi aŭd•as vir•in’-kri•o•n — mal•viv•is Sinjor•o.”330
Ek•silent•is Gervaz•o, kun larm•a•j okul•o•j,
Post•e li fin•is: “Pord•o•n jam romp•is moskv•ul•o•j;
Ĉar mi, post mort’ de-l’ Estr•o, star•is sen•konsci•e,
Jam ne sci•ant•e, kio okaz•is ĉi-tie.
Feliĉ•e, help•e ven•is Pan Parafjanoviĉ
Kun du•cent Mickjeviĉ•o•j, ĉi el Horbatoviĉ,
Kiu•j est•as mult•nombr•a, brav•a nobel•ar•o,
Kaj mal•am•as Soplic•o•j•n, pli ol de cent•jar•o.
“Tiel mort•is potenc•a estr•o, just•a, pi•a;
Hav•is seĝ•o•j•n,* ruband•o•j•n, baston•eg•o•j•n li•a340
Dom’; li, kamp•ul•o•j-patr•o, frat•o nobel•ar•a,
Ne las•is, kiu venĝ•o•n tomb•e-ĵur•us, fil•o•n!
Sed fidel•a•j•n serv•ist•o•j•n. Mi, en sang•o kar•a,
Tremp•is mi•a•n rapir•o•n, mi•a•n plum-fend•il•o•n,
(Ver•ŝajn•e, ke vi aŭd•is pri mi•a rapir•o,
Fam•a en ĉiu sejm•o, sejm•et•o, foir•o);
Mi ĵur•is, ke ĝi•n fend•os nuk’ de Soplic•an•o,
Serĉ•is ĝi•n dum invad•o•j,* sejm’, foir’; kverel•e
Mi mort•hak•is per sabr•o du, kaj du duel•e;
Unu-n mi ek•brul•ig•is en lign•a kaban•o,350
Kiam ni Koreliĉ•o•j•n kun Rimŝa invad•is,
Li rost•iĝ•is misgurn•e*; mi ne kalkul•ad•is
De kiu•j mi for•tranĉ•is orel•o•j•n. Ĉi-hor•e
De mi ricev•is unu nenio•n memor•e!
Nask•a frat•et’ de tiu lip•har•ul’ fripon•a
Viv•as ĝis nun, pro si•a riĉ•ec’, fanfaron•a;
De Horeŝk•o•j kastel•o•n li tuŝ•as lim-stri•e,
Respekt•at•a distrikt•e, Juĝ•ist•o ĉi-tie!
Al li kastel•o•n ced•os vi? pied•o li•a,
Mal•ind•a, viŝ•os plank•e la sang•o•n de mi•a360
Estr•o? Ne! kiel long•e anim•o•n sent•ant•a•n
Hav•as Gervaz’, kaj fort•o•n, ke li man•e lev•os
Si•a•n fend•il•o•n, nun•e ĉe mur•o pend•ant•a•n,
Tiel long•e kastel•o•n Soplic’ ne ricev•os!”
— “Ho! — kri•is Graf•o, man•o•j•n al•supr•e lev•ant•e,
Mi antaŭ•sent•is bon•e, ĉi mur•o•j•n ŝat•ant•e!
Kvankam mi ne suspekt•is ili•n pri tiel•a
Trezor’ da dram•a•j scen•o•j por rakont•o bel•a!
Kiam mi el kastel•o for•pel•os Soplic•o•n,
Vi ricev•os, en mur•o•j, kastel•estr’-ofic•o•n.370
Vi•a rakont’, Gervaz•o, interes•as ver•e;
Domaĝ•e, vi ne gvid•is mi•n mal•fru-vesper•e;
Per mantel’ drapir•it•e, mi sur ruin•aĵ•o•j
Sid•us, kaj vi rakont•us pri sang•a•j far•aĵ•o•j.
Domaĝ•e, vi rakont•a•n talent•o•n ne fleg•is!
Simil•a•j•n tradici•o•j•n mi aŭd•is kaj leg•is;
En Angl•uj•o, Skot•uj•o, ĉiu lord-sid•ej•o,
En German•uj’, graf•kort•o — mort•ig•o•j-scen•ej•o!
Ĉiu nobl•a, potenc•a lig•o famili•a
Est•as fam•a pro sang•a perfid•aĵ•o ia,380
Post kiu, hered•at•e, venĝ•o ir•as plu•e;
En Pol•uj’ ĉi okaz•o•n mi aŭd•as unu•e.
Mi sent•as, ke Horeŝk•a sang’, en mi•a kor•o,
Io•n ŝuld•as al gent•o kaj al propr•a glor•o!
Jes! kun Soplica romp•os mi ĉia•n trakt•ad•o•n,
Se eĉ pistol•o•n pren•i mi dev•us aŭ spad•o•n!
Honor’-ordon’…” Ek•ir•is li, per paŝ’ solen•a,
Kaj Gervaz•o li•n sekv•is, en silent•o plen•a.
Antaŭ pord•eg•o, Graf•o rigard•is kastel•o•n;
Al si mem parol•ant•e, li salt•is sur sel•o•n,390
Kaj, al parol’, distr•it•e, tia•n don•is fin•o•n:
“Domaĝ•e, ke Soplica ne hav•as edz•in•o•n,
Aŭ de fil•in•o ĉarm•o•j•n ador•i mi dev•us!
Kaj, am•ant•e, mi ŝi•a•n man•o•n ne ricev•us;
Est•us nov•a konflikt•o de sent•o•j en dram•o:
De kor•o kun la dev•o — de venĝ•o kun am•o!”
Li spron•is, la ĉeval•o al bien•o kur•is;
Du•a•flank•e ĉas•ist•o•j el arb•ar’ vetur•is.
Graf’, ĉas-am•ant’, apenaŭ paf•ist•o•j•n ek•vid•is,
Ĉio•n forges•is, rekt•e al ili rapid•is;400
Ĉe pord•eg•o, ĝarden•o, bar•il•o, pas•ant•e,
Li, ĉe bar•il’, voj•turn•e, halt•is rigard•ant•e.
Frukt-ĝarden•o:
En vic•o•j star•is frukt-arb•ar•o,
Ombr•ant•e vast•a•n kamp•o•n; mal•supr•e bed•ar•o.
Tie griz•a brasik•o, kun kalv•aĵ•o-klin•o,
Sid•as, ŝajn•e medit•as pri legom’-destin•o.
Silikv•o•j•n, en verd•aĵ•o•n de karot’, plekt•ant•e,
Star•as fab•o, okul•o•j•n mil al ĝi turn•ant•e.
Ali•lok•e maiz•a or-tuf•o lev•iĝ•as;
Ie akv•o•melon•o dik•ventr•a vid•iĝ•as,410
Kiu for, mal•proksim•e de si•a•j trunk•et•o•j,
Rul•iĝ•is, kiel gast•o, al la ruĝ•a•j bet•o•j.
Bed•o•j•n tranĉ•as lim•et•o•j. Sur fos•aĵ•o•j ĉie
Star•as, kvazaŭ sur gard•o, kanab•o seri•e —
Ĉi cipres’ de legom•o•j, rekt•a kaj verd•ant•a;
Bed•o•j•n gard•as kanab•a odor’ penetr•ant•a:
Tra foli•o•j ŝov•iĝ•as viper•o nenia,
Raŭp•o•j, insekt•o•j, mort•as de odor’ ili•a.
Plu, de papav’ lev•iĝ•as blank•a trunk•et•ar•o;
Vi pens•us, ke sid•ant•a papili•o•j-ar•o420
Flirt•as sur ĝi flug•il•e, ĉiel•ark•e-bril•e,
Divers•kolor•e, hel•e, juvel•ar’-simil•e:
Pupil•o•n log•as tiom papav•o-kolor•o•j.
Kiel plen•lun•o inter stel•o•j, mez•e flor•o•j
Rond•a sun•flor’, kun grand•a vizaĝ•o or•flam•a,
Sekv•as sun•o-ir•ad•o•n per al•turn’ ĉiam•a.
Ĉe bar•il•o, mal•larĝ•a•j lev•o•j de teren•o,
Sen arb•o•j, sen arbust•o•j: kukum•o•j-ĝarden•o.
Ili bel•kresk•is; grand•a, vast•a foli•ar•o
Kovr•is la bed•o•j•n, kvazaŭ tapiŝ•a fald•ar•o.430
Mez•e ir•is knab•in•o, en vest•a blank•aĵ•o,
Kaj dron•is, ĝis genu•o•j, en maj•a verd•aĵ•o;
Klin•ant•e si•n, el bed•o•j ĝis sulk•et•o•j for•e,
Ŝi kvazaŭ sur foli•o•j naĝ•is, verd-kolor•e.
Pajl•ĉapel’ ŝirm•is kap•o•n de sun•a radi•o,
Du roz•a•j ruband•et•o•j flirt•is de tempi•o,
Kaj kelk bukl•o•j de blond•a•j, mal•plekt•it•a•j rul•o•j;
Sur brak’ ŝi hav•is korb•o•n, mal•lev•is okul•o•j•n;
Kvazaŭ por kapt’ lev•iĝ•is ŝi•a dekstr•a man•o.
Kiel knab•in•o pel•as fiŝ•et•o•j•n en ban•o,440
Kun ŝi•a pied•et•o lud•ant•a•j•n, simil•e
Ŝi kun korb•o, al frukt•o, si•n klin•as facil•e,
Laŭ puŝ•o de pied•o, aŭ okul’-elekt•o.
Graf’, rav•it•e de tiel mir•ind•a aspekt•o,
Aŭd•ant•e for huf-bat•o•j•n, al an•o•j li far•is
Man•o-sign•o•n por halt•o; do ili ek•star•is.
Li, el•tir•int•e kol•o•n, fiks•is la rigard•o•n;
Kiel gru•o, de l’ ar•o for, far•ant•e gard•o•n,
Star•as unu•pied•e, vigl-atent•i pen•as,
Por ne ek•dorm•i, ŝton•o•n en la du•a ten•as.450
Graf•o•n vek•is sur ŝultr•o•j kaj tempi’ susur•o:
Jen est•is Pastr•o Verm•o; en li•a man•plat•o
Balanc•iĝ•is, lev•it•a supr•e•n, nod•o•j-ŝnur•o.
Li kri•is: “Vi kukum•o•j•n vol•as? jen salat•o!
For, sinjor’, de l’ domaĝ•o! sur ĉi-tiu bed•o,
Ne por vi est•as frukt•o; ne help•os rimed•o”.
Minac•int•e per fingr•o, kapuĉ•o•n ali•e
Li ŝov•is kaj for•ir•is. Graf•o rest•is tie;
Pro subit•a obstakl•o, rid•e kaj mal•ben•e,
Ĝarden•o•n re•rigard•is li, sed jam ĝarden•e460
Ŝi for•est•is; lum•et•is nur, en fenestr•et•o,
Ŝi•a roz•a ruband•o kaj blank•a rob•et•o.
Kia•n voj•o•n ŝi kur•is, tio•n montr•as bed•o:
Verd•a foli’, puŝ•it•a kur•e, de pied•o,
Lev•iĝ•is, trem•is, fin•e rest•is en trankvil•o,
Kiel akv•o, fend•it•e de bird•a flug•il•o.
En lok•o, kie star•is ŝi, ĵus for•ĵet•it•e,
Korb•et’ pigme•salik•a, fund•e renvers•it•e,
Perd•int•e si•a•j•n frukt•o•j•n, sur foli’ pend•iĝ•is
Kaj ankoraŭ, sur verd•a ond•o, balanc•iĝ•is.470
Post moment’, ĉie est•is sol•ec•e, silent•e.
Graf’, rigard•ant•e dom•o•n, aŭskult•is atent•e;
Li medit•is; paf•ist•o•j sen•mov•e, sen•bru•e,
Star•is post li. La dom•o, mal•laŭt•a unu•e,
Ek•murmur•is, ek•bru•is, kiel•e mal•plen•a
Abel•uj’, dum en•flug•o de svarm•o re•ven•a.
Jen sign•o, ke el ĉas•o gast•o•j re•vetur•is,
Kaj serv•ist•o•j, ĉe tabl•o•j, labor•em•e kur•is.
Efektiv•e mov•ad•o ek•reg•is ĉambr•ar•o•n:
Oni port•is botel•o•j•n, manĝ•o•j•n, manĝ•il•ar•o•n.480
Vir•o•j, kiel en•ir•is, en vest•o•j de ĉas•o,
Ir•ad•is tra la ĉambr•o•j, kun teler’ aŭ glas•o,
Manĝ•is, trink•is, aŭ, apud fenestr’-apog•il•o•j,
Diskut•is pri vertrag•o•j, lepor•o•j, paf•il•o•j.
Juĝ•ist’, Ge•ĉambelan•o•j — ĉe tabl’; en angul•o
Flustr•is fraŭl•in•o•j; mank•is ord•o, laŭ regul•o,
Observ•at•a ĉe tag•a kaj vesper•a manĝ•o;
Tio est•is, en pol•a dom•o, nov-aranĝ•o:
Ĝi•n sinjor•o Juĝ•ist•o toler•as maten•e,
Kvankam li la sen•ord•o•n ne aprob•as plen•e.490
Divers•a ankaŭ est•is de manĝ•aĵ•o•j vic•o;
Por sinjor•in•o•j, plet•o•j kun kaf•o-servic•o.
Sur plet•o•j, ornam•it•a•j per flor•o•j-pentr•ad•o:
Arom•e vapor•ant•a•j kaf•kruĉ•o•j el lad•o;
Tas•o•j, or•it•a•j, el la porcelan’ saks•land•a,
Kaj por ĉiu, kun krem•o, pot•et•o mal•grand•a.
Kaf•o•n, kiel la pol•a, ne kon•as trans•lim•o;
En pol•a dom’ bon•stat•a, laŭ mal•nov-kutim•o,
Est•as, por kaf-prepar•o, apart•a vir•in•o,
Kaf•ist•in’; ŝi, el urb•o aŭ el ŝip’ vicin•o,*500
Pren•as plej bon•a•n spec•o•n de kaf•a grajn•ar•o,
Kaj kon•as la sekret•o•j•n de trink•aĵ’-prepar•o;
Karb•e-nigr•a, ĝi hav•as de sukcen’ klar•ec•o•n,
Arom•o•n de la mokk•o kaj miel’-dens•ec•o•n.
Bon•a•n krem•o•n bezon•as kaf•o, mem-kompren•e;
Ĝi ne mank•as vilaĝ•e; kaf•ist•in’, maten•e,
Kruĉ•o•j•n al•fajr•ig•int•e, en lakt•ej•o•n ir•as,
Kaj, delikat•e, freŝ•a•n lakt-flor•o•n de•tir•as,
En apart•a•n, por ĉiu tas•o, bel•pot•et•o•n,
Ke ĝi ricev•u propr•a•n si•a•n krem-ŝel•et•o•n.510
Mal•jun•ul•in•o•j trink•is kaf•o•n jam pli fru•a•n;
Ili por si prepar•is nun manĝ•aĵ•o•n du•a•n:
El varm•eg•a bier•o, krem•e blank•ig•it•a,
En kiu naĝ•is, flok•e, kaze’ pec•ig•it•a.
Por vir•o•j, fum•aĵ•it•a•j kuŝ•as viand•aĵ•o•j:
Anser•a•j brust•o•j, ŝink•o•j, de lang•o tranĉ•aĵ•o•j;
Ĉio bon•eg•a, ĉio dom•o-manier•a,
Kamen•e-fum•aĵ•it•a, en fum’ juniper•a.
Oni en•port•is zraz•o•j•n* por last•a don•aĵ•o:
Ĉe Juĝ•ist•o, jen est•is maten•a manĝ•aĵ•o.520
En du ĉambr•o•j, divers•a•j rond•o•j si•n kolekt•is:
Ĉe tabl•et’, mal•jun•ul•o•j sid•ej•o•n elekt•is,
Parol•is pri mastr•aĵ•o•j progres’-manier•a•j,
Kaj pri car•a•j ukaz•o•j,* ĉiam pli sever•a•j.
El la nov•aĵ•o•j, kiu•j pri milit’ rond•ir•is,
Ĉambelan’ politik•a•j•n konklud•o•j•n el•tir•is.
Pren•int•e okul•vitr•o•j•n, de Vojski fil•in•o
Amuz•e kart-aŭgur•is al Ĉambelan•in•o.
De jun•ul•o•j diskut•o pri ĉas•o, en du•a
Ĉambr•o, ĝi est•is mal•pli, ol kutim•e, bru•a;530
Ĉar Asesor’, Rejent•o, grand•a•j parol•ist•o•j,
Kon•ul•o•j de ĉas•art•o, plej bon•a•j paf•ist•o•j,
Ambaŭ sid•is kontraŭ•e, kaj grumbl•e koler•is:
Instig•int•e vertrag•o•j•n, ili cert-esper•is
Venk•o•n de si•a•j hund•o•j, kiam, sur eben•o,
Trov•iĝ•is ia bed•o de kamp•ul•a gren•o.
Tie•n kur•is lepor•o; Stump•ul’, Falk’ ĝi•n ten•as,
Kiam Juĝ•ist’ rajd•ant•o•j•n ĉe lim•o re•ten•as.
Ili dev•is obe•i, kvankam grand-koler•e;
Hund•o•j re•ven•is sol•a•j; kiu sci•as ver•e:540
Ĉu la best•o for•kur•is? kiu ĝi•n akir•is?
Ĉu Stump•ul•o ĝi•n manĝ•is, ĉu Falk•o dis•ŝir•is?
Ambaŭ kun•e? Divers•a est•is punkt’ de vid•o,
Kaj la disput•o daŭr•is plu•e, sen decid•o.
Mal•jun•a Vojski ambaŭ ĉambr•o•j•n tra•ir•ant•e,
Kaj, distr•it•e, parti•o•j•n ambaŭ rigard•ant•e,
Ĉas•ist•o•j•n, mal•jun•ul•o•j•n preter•pas•is mut•e;
Vid•ebl•e, ke ali•o li•n okup•as tut•e.
Li port•as led-klak•il•o•n, halt•as kun murmur•o,
Medit•as, fin•e — muŝ•o•n mort•ig•as sur mur•o.550
Tade’ kun Telimen•o, inter ĉambr•o•j, sol•e,
Star•is sur pord•a sojl•o, mez-inter•parol•e.
Ĉar est•is, ĝis aŭd•ant•o•j, nur inter•spac•et•o,
Ili flustr•is. Nun sci•as Tade’: Onkl•in•et•o
Telimen’, sinjor•in•o est•as riĉ•o•stat•a,
Kaj, kun li, ŝi ne est•as kanon•e-lig•at•a*
Per tro•a parenc•ec•o; kaj eĉ dub•e rest•as,
Ĉu Telimen’, por nev•o, parenc•in•o est•as.
Onkl•a frat•in’? ĉar nom•is ŝi•n tiel, sen senc•o,
Kun•a•j ge•patr•o•j, malgraŭ aĝ•o-diferenc•o.560
Kaj post•e, en ĉef•urb•o, tre long•e viv•ant•e,
Ŝi, al Juĝ•ist•o, far•is komplez•o•j•n konstant•e;
Tial ŝat•as Juĝ•ist•o, ŝi•n tre estim•ant•e,
Ĉe la hom•o•j, si•n nom•i frat•o, — ebl•e vant•e;
Pro amik•ec’, ne don•is ŝi la mal•permes•o•n.
Tade’, mal•pez•a-kor•e, el•aŭd•is konfes•o•n.
Mult-ali•a•j•n afer•o•j•n ili nun deklar•is,
Kaj ĉio•n ĉi en unu moment•et•o far•is.
Sed en la ĉambr•o dekstr•e, kun incit•a tent•o,
Asesor’, preter•pas•e, dir•is al Rejent•o:570
“Ne pov•is ja sukces•i ĉas•o en bien•o
Tiel fru•e: ankoraŭ trunk•e-star•as gren•o,
Kaj de kamp•ul•o•j bed•o•j kun gren’ ne•falĉ•it•a;
Do la Graf•o ne ven•is, malgraŭ kart’ invit•a.
Graf•o pruv•is pri ĉas•o tre bon•a•n kompren•o•n,
Pri•parol•ant•e ĉas•o-temp•o•n kaj teren•o•n;
Li trans lim’ eduk•iĝ•is, ek•de infan•ec•o,
Kaj li dir•as, ke tio est•as barbar•ec•o,
Ĉas•i, kiel ĉi-tie, kun plen•a neglekt•o
De statut’-artikol•o•j, sen ia respekt•o580
De ies kamp•o•lim•o•j, sur la fremd•a•j grund•o•j,
Sen posed•ant’-permes•o; rajd•i kun ĉas•hund•o•j,
Printemp•e kaj somer•e, tra kamp•o•j, arb•ar•o•j;
Mort•ig•i vulp•o•n dum la ŝanĝ•ad•o de har•o•j;
Pri lepor•in’ graved•a tut•e ne atent•i,
Kaj permes•i al hund•o•j, ŝi•n mort•e-turment•i,
Kun domaĝ’ al best•ar•o. Graf•o plend-atest•as,
Ke, ĉe rus•o•j, pli grand•a civiliz•o est•as:
Tie, pri ĉas•o, est•as ukaz•o•j de car•o,
Inspekt•o de polic•o, por kulp•o•j — pun•ar•o”.590
Telimen’, al mal•dekstr•a flank•o turn•iĝ•ant•e,
Per bat•ist•a tuk•et•o ŝultr•o•j•n vent•um•ant•e,
Dir•is: “Kiel mi panj•o•n am•as, Graf•o prav•is;
Mi kon•as ja Rus•uj•o•n. Ge•sinjor•o•j hav•is
Dub•o•j•n, kiam mi dir•is: en mult•a rilat•o,
Laŭd•o•n merit•as vigl•a sever•ec’ de l’ ŝtat•o.
En Petersburg’ mi est•is ne foj•e, mult•foj•e!
Ĉarm•a memor’ de bild•o•j, for•pas•int•a•j ĝoj•e!
Kia urb’! Vi ne est•is en Petr•o-urb•et•o?
Urb•o•plan•o•n mi hav•as en la skrib•tabl•et•o.600
Petersburg•an•o•j loĝ•as en ‘daĉ•o’ somer•e;
Daĉ’ — vilaĝ•o, vilaĝ•a palac•et’, pli ver•e.
Mi loĝ•is palac•et•o•n tia•n, ĉe-river•e,
De l’ urb•o nek tro for•e, nek ĉe l’ urb’ sen•per•e,
Sur ne•grand•a, intenc•e ŝut•it•a mont•et•o:
Ho, kia dom’! Mi hav•as plan•o•n en tabl•et•o.
Jen, mal•feliĉ•e, lu•is dom•o•n, ĉe la mi•a,
Sub•ofic•ist’, polic•a esplor•ant•o ia;
Li hav•is kelk-vertrag•o•j•n: ver•a turment•ar•o
Est•as tia, kun hund•o•j, ofic•ist’, najbar•o!610
Kiam, kun libr•o, ir•is mi ĝarden’-trankvil•o•n,
Ĝu•i vesper’-mal•varm•o•n, kaj de lun•o bril•o•n,
Tuj al•kur•is kaj sving•is vost•o•n hund•o li•a,
Orel•o•j•n pint•ig•ant•e, kiel•e furi•a.
Mi tim•is, mi•a kor•o aŭgur•is mult•foj•e
Pro hund•o•j mal•feliĉ•o•n; fin•iĝ•is mal•ĝoj•e:
Tra l’ ĝarden•o promen•is mi, en iu tag•o,
Kiam am•at•o•n mi•a•n sufok•is vertrag•o.
Bolonj•an’ est•is ĉarm•a id•o de hund•in•o!*
Mi hav•is ĝi•n donac•e de princ•o Sukin-o.620
Hund•et’ prudent•a, vigl•a, kiel sciur•et•o;
Ĝi•a•n portret•o•n hav•as mi en skrib•tabl•et•o;
Ĝi kuŝ•is nun sen•viv•e; do mi•n, pro ĉagren•o,
Atak•is kor•bat•ad•o, spasm•o•j, naŭz•o, sven•o.
Mi ebl•e pli sufer•us, sed mi•n, por feliĉ•o,
Vizit•is Kozodusin,* Kiril’ Gavriliĉ-o,
Kort•eg•a Grand-Ĉas•estr•o, kaj, en ĝust•a hor•o,
Demand•is mi•n pri kaŭz•o de mal•bon-humor•o,
Kaj ig•is ofic•ist•o•n per orel’ al•tir•i:
Li ven•is pal•a, trem•a, pen-kapabl•a spir•i.630
— Graved-cerv•in•o•n, tondr•is Kiril’, per hund•ar•o
Vi ĉas•is, en printemp•o, sub naz•o* de car•o? —
Ofic•ist’ konstern•iĝ•is kaj ĵur•i komenc•is,
Ke li, ankoraŭ ĉas•o•n far•i, ne intenc•is;
Ke, kun grand•a permes•o de Ĉas•estr•o Grand•a,
Best•o ŝajn•as ne cerv•o, sed hund’ ital•land•a.
— Kio•n? kri•is Kiril•o, kanajl’! arog•ec•o•n
Vi hav•us, kon•i ĉas•o•n, kaj de best•o•j spec•o•n,
Pli, ol mi, Kozodusin, car•a Jegermajstr•o?*
Do, inter ni, tuj juĝ•o•n far•os Polic•majstr•o! —640
Al Polic•majstr•o oni esplor•o•n ordon•as:
— Mi, dir•as Kozodusin, atest•o•n el•don•as,
Kontraŭ li, ke jen est•as ne hund•o, sed cerv•o;
Juĝ•u, kiu pli bon•e ĉas•o•best•o•j•n kon•as! —
Polic•majstr•o kompren•is dev•o•n de la serv•o,
Pri mal•respekt•o de la ofic•ist•o mir•is,
Kaj li•n, flank•e, per frat•a konsil•o inspir•is:
Do li, por lav•i pek•o•n, la kulp•o•n konfes•is.
Ĉas•estr•o, pac•ig•it•e, pro•pet•o•n promes•is
Ĉe-l’ car•o, kaj pli mild•a•n el pun•o•j-seri•o.650
Fin•iĝ•is, ke vertrag•o•j ir•is lig•o•ŝnur•o•n,
Kaj ofic•ist’, por unu monat•o, en tur•o•n.
Tut•vesper•e amuz•is ni•n la histori•o;
Sekv•a•tag•e rond•ir•is anekdot’ pri tio,
Ke en juĝ•o•n pri hund•o miks•iĝ•is Ĉas•estr•o,
Kaj mi sci•as, ke rid•is mem imperi•estr•o.”
Rid’ ek•son•is en ĉambr•o•j. Juĝ•ist’ kun amik•o
Verm’, lud•is mariaĵ•o•n*; per atut•a pik•o,
Ĵus al Verm’ pen•spir•ant•a, Juĝ•ist•o atenc•o•n
Minac•is, sed li aŭd•is de l’ rakont’ komenc•o•n,660
Kaj, lev•int•e la kap•o•n, ek•interes•it•a,
Pret•a por bat•o, sid•is kun kart•o lev•it•a,
Silent•is kaj la Pastr•o•n tim•ig•is obstin•e,
Kaj, fin•e de l’ rakont•o, dam•o•n met•is fin•e,
Kaj dir•is rid•e: “Laŭd•u kiu ajn de l’ prus•o
German•a•n civiliz•o•n, kaj ord•o•n de l’ rus•o;
La grand•pol•o•j* respekt•u prus•a•n ĉas-ofic•o•n,
Proces•ad•u pri vulp•o, al•vok•u polic•o•n,
Por arest•i ĉas•hund•o•n, trans fremd•a kamp•lim•o;
En Litv•o, dank’ al Di•o, laŭ mal•nov-kutim•o,670
Ĉas•o•best•o•j sufiĉ•as por ni kaj najbar•o•j,
Do, ĉe ni, mal•neces•a•j est•as ĉas•o•bar•o•j;
Ankaŭ gren•o sufiĉ•as; ne mal•sat•os hom•o•j,
Se hund•o•j iom ir•as tra gren’ aŭ legom•o•j;
Nur de kamp•ul•o•j bed•o•j•n mi ŝirm•as sever•e”.
Ekonom’, el mal•dekstr•a ĉambr•o, dir•is: “Ver•e,
Kaj ne mir•e: vi kar•e pag•as ĉas•o•n tia•n.
Kamp•ul•o•j eĉ kontent•as, kiam en ili•a•n
Gren•o•n salt•as vertrag•o, sku•as spik•o•j-dek•o•n:
Vi re•don•as al ili por tio ses•dek•o•n.680
Oft•e kamp•ul’ ricev•as taler•o•n al•don•e.
Kred•u, ke tio hom•o•j•n influ•as mal•bon•e,
Arogant•ig•as…” Kiel ekonom•o plu•e
Argument•is, Juĝ•ist•o ne aŭd•is, ĉar bru•e
Komenc•iĝ•is babil•o•j inter la diskut•o•j,
Anekdot•o•j, rakont•o•j kaj fin•e disput•o•j.
Tade’ kun Telimen•o, tut•e forges•it•e,
Pri si memor•is. — Tre•e sinjor•in’ kontent•is,
Vid•ant•e, ke Tade•o•n ŝi amuz•as sprit•e;
Jun•ul•o, reciprok•e, ŝi•n bel-kompliment•is.690
Telimen’ ek•parol•is pli•mal•laŭt•a-ton•e,
Tade’ simul•is aŭd•i apenaŭ du•on•e;
Flustr•ant•o•j proksim•iĝ•is do, pro bru•o•j-svarm•o,
Ke li•n vizaĝ•e ĉarm•is ŝi•a frunt•o-varm•o:
Ten•ant•e spir•o•n, kapt•is li per buŝ•o ŝi•a•n
Sopir•o•n, per okul•o•j rigard•o•n radi•a•n.
Inter la buŝ•o•j fulm•is subit•e ek•bril•o:
Unu•e muŝ’, tuj post•e, de Vojski klak•il•o.
En Litv•o, muŝ-abund•a, ekzist•as tiel•a
Apart•a muŝ•o•j-spec•o, nom•at•a nobel•a;700
Laŭ kolor’, form’, simil•a al vulgar•a ia,
Sed dik•ventr•a; pli larĝ•a est•as brust•o ĝi•a.
Flug•e ne•toler•ebl•e ĝi zum•as kaj bru•as,
Kaj arane’-teks•aĵ•o•n per fort•o tra•sku•as;
En•fal•int•e, tri tag•o•j•n ĝi zum•e si•n mov•as,
Ĉar ĝi, kun arane•o, inter•lukt•i pov•as.
Tio•n Vojski observ•is; laŭ li•a parol•o,
El ĉi muŝ•o nask•iĝ•as pli et•a popol•o:
Ĝi, inter muŝ•o•j, kiel patr•in•o abel•a;
Muŝ•o•j pere•os post la eksterm’ de-l’ nobel•a.710
Ver•e, ke dom•estr•in•o kaj prepost’ vilaĝ•a
Ne kred•is je ĉi tiu konklud•o kuraĝ•a,
Hav•ant•e, pri muŝ-gent•o, kompren•o•n ali•a•n;
Tamen Vojski ne las•is for kutim•o•n si•a•n,
Vid•ant•e tia•n muŝ•o•n, post•kur•is nobel•o•n.
Ĵus al li tia muŝ•o zum•is en orel•o•n;
Du•foj•e Vojski sving•is, bat’ mal•traf•e pas•is,
Tri•a•foj•e li preskaŭ fenestr•o•n frakas•is;
Ĝis muŝ•o, surd•ig•it•e de krak•o•j-terur•o,
Vid•ant•e sur la sojl•o hom•o•j•n, ĉe for•kur•o,720
Si•n, mal•esper•e, inter du vizaĝ•o•j•n ĵet•is,
Kaj, tuj post•e, de Vojski man•o ek•bril•et•is.
Bat’ est•is fort•a, kap•o•j dis•iĝ•is for•salt•e,
Kvazaŭ fulm’ du•on•ig•us arb•o•trunk•o•n alt•e:
Ili fort•e bat•iĝ•is ambaŭ pord•o•fost•e,
Tiel, ke ambaŭ hav•is blu•a•j•n sign•o•j•n post•e.
Sed neniu rimark•is ĉi-tio•n, feliĉ•e,
Ĉar ĝis•nun•a•n diskut•o•n laŭt•a•n, sed sufiĉ•e
Ord•a•n, fin•is eksplod•o de bru•o•j-amas•o;
Simil•e en arb•ar•o, dum la vulp•o-ĉas•o,730
Aŭd•iĝ•as arb•o•j-krak•o, boj•ad•o, paf•ant•o;
Kaj jen, subit•e apr•o•n mov•is post•rajd•ant•o
Kaj signal•is: ek•bru•is paf•ist•o•j, hund•ar•o,
Kvazaŭ bru•e aŭd•iĝ•us la tut•a arb•ar•o.
Sam•e inter•parol•o: mal•rapid•a ir•o
Ĝi•a traf•as objekt•o•n, kiel apr•o-vir•o.
Ĉas•ist•o•j-apr•o est•is nun disput’ furi•a
De Rejent’, Asesor•o, pri hund•ar’ ili•a;
Ĝi daŭr•is nur mal•long•e, sed far•is tre mult•e;
Ili el•ĵet•is tiom da vort•o•j insult•e,740
Ke, fin•e de kutim•a•j punkt•o•j de l’ debat•o:
Pik•vort’, koler’, provok•o — sekv•us pugn•o•bat•o.
Do al ili rul•iĝ•is, el la ĉambr•o du•a,
Ĉiu•j tra l’ pord•o, kiel ond•o rapid•flu•a,
For•port•is jun•a•n par•o•n, sur sojl•o star•ant•a•n,
Al Janus,* du•vizaĝ•a di•o, simil•ant•a•n.
Tadeuŝ, Telimena, antaŭ ol sukces•is
Ord•ig•i har•o•j•n, voĉ•o•j minac•a•j jam ĉes•is.
En ĉambr•o•j son•is rid•e-miks•it•a bru•et•o;
Post kverel’, dank’ al Verm•o, ek•reg•is kviet•o:750
Li, mal•jun•ul’, sed ŝultr•e-vast•a, korpulent•a,
Kiam Asesor’ kur•is al moŝt•o Rejent•a,
Kiam ili minac•is si•n gest•e kaj vort•e,
Li ambaŭ, je kol•um•o•j, dors•e kapt•is fort•e,
Bat•is du•foj•e kap•o•j•n fortik•a•j•n ili•a•j•n,
Unu al du•a, kiel pask•o-ov•o•j•n ia•j•n,
Kiel voj•o-montr•il•o brak•o•j•n kruc•etend•is,
Kaj en du ĉambr-angul•o•j•n la parti•o•j•n send•is.
Moment•o•n brak-etend•e li star•is en lok•o,
Kaj “Pax, pax, pax vobiscum!”* tondr•is li•a vok•o.760
Ek•mir•is, eĉ ek•rid•is ambaŭ kontraŭ•ul•o•j,
Kaj, pro estim’, ŝuld•at•a al pastr•o•j-dign•ul•o•j,
Ne insult•is monaĥ•o•n, kaj, post tia prov•o,
Ne inklin•is komenc•i kverel•o•n de-nov•o.
Almoz•ist•o, vid•ant•e, ke iĝ•is silent•e,
Li ne serĉ•is triumf•o•n por si, evident•e,
Ne mal•laŭd•is parti•o•j•n per riproĉ•a ton•o,
Nur ord•ig•is kapuĉ•o•n, kaj man•o•j•n al zon•o
Met•int•e, tuj el•ir•is el ĉambr•o silent•e.
Ĉambelan•o, Juĝ•ist•o, sid•iĝ•is moment•e770
Inter ambaŭ parti•o•j; kaj Vojski, vek•it•a
Kvazaŭ el ia rev•o, profund•e-medit•a,
Star•iĝ•is en la mez•o, kaj iom tord•int•e
Si•a•n griz•a•n lip•har•o•n, jak•o•n ord•ig•int•e,
Al societ•o turn•is la fajr•a•n pupil•o•n.
Kie laŭt•iĝ•is, kiel pastr•o asperg•il•o•n,
Li, kviet•ig•e, sving•is la led•a•n klak•il•o•n,
Kaj fin•e, grav•e supr•e•n lev•int•e ten•il•o•n,
Kvazaŭ marŝal’-baston•e* ordon•is silent•o•n:
“Silent•u! li ripet•is, kaj hav•u atent•o•n,780
Vi, plej bon•a•j ĉas•ist•o•j en distrikt•o ni•a!
Ĉu vi pens•is pri sekv•o•j de skandal•o tia?
Jen esper’ de Patr•uj•o, ni•a jun•ul•ar•o,
De kiu nov•a•n glor•o•n hav•u ĉas-arb•ar•o,
Domaĝ•e, jam prefer•as la ĉas•o•n neglekt•i,
Ebl•e trov•os motiv•o•n, por ĝi•n mal•respekt•i,
Se tiu•j, kiu•j ŝuld•as por imit’ model•o•j•n,
El ĉas•o nur al•port•as mal•pac•o•n, kverel•o•j•n!
Ankaŭ vol•u respekt•i mi•a•n griz•a•n har•o•n;
Ĉar mi kon•is pli bon•a•n ol vi ĉas•ist•ar•o•n,790
Kaj juĝ•is ili•n, kiel arbitraci•an•o.
Kiu ĉas•ist’ egal•is tiam al Rejtan-o?
Por aranĝ•i pel•ĉas•o•n, renkont•i best•ar•o•n,
Ĉu por Bjalopjotroviĉ vi trov•us kompar•o•n?
Kie paf•ist•o, kiel Ĵegota, nobel•o,
Pistol’-kugl•e traf•ant•a lepor•o•n dum pel•o?
Terajeviĉ•o•n kon•is mi; li apr•o•vir•o•n
Ir•is renkont•i, sol•e pren•ant•e rapir•o•n;
Budreviĉ•o•n: kun urs•o lukt•i, li mal•tim•is;
Tia•j•n vir•o•j•n rigard•i, arb•ar•o•j kutim•is!
Kiel pac•ig•is oni tiam disput•ant•o•j•n?800
Pren•is vet-garanti•o•n, elekt•is juĝ•ant•o•j•n.
Oginski arb•ar-hub•o•j•n cent, pro lup-kverel•o,
Njesjolovski, vilaĝ•o•j•n kelk, perd•is por mel•o!
Do vi, sinjor•o•j sekv•u mal•nov•a•n model•o•n,
Per mal•pli grand•a vet•o decid•u kverel•o•n.
Vort•o — vent•o, neniam fin•iĝ•as diskut•o;
Domaĝ•e eĉ, sek•ig•i buŝ•o•n per disput•o.
Do arbitraci•an•o•j•n elekt•u komenc•e;
Kio•n ili verdikt•os, fid•u konscienc•e.
Ke Juĝ•ist•o permes•u, kur•i eĉ tritik•o•n,810
Al post•rajd•ant’, mi pet•os Juĝ•ist•o•n amik•o•n.
Mi esper•as ricev•i la grand•a•n favor•o•n”.
Dir•ant•e, je genu•o•j li prem•is sinjor•o•n.
— “Ĉeval•o•n mi, Rejent•o, met•as kun jung•aĵ•o,
Kaj promes•as ankoraŭ, kun ofic’-skrib•aĵ•o,
Al Juĝ•ist•o ĉi tiu•n ring•o•n garanti•a•n”.
— “Mi, Asesor’, de•met•as or-kol•aĵ•o•n mi•a•n,
Lacert•led•e-kovr•it•a•n, kun ring•o•j el or•o,
Kun silk-teks•a gvid•il•o, de art•a labor•o;
Sur ĝi juvel•o lum•as per mir•ind•a bril•o.820
Mi vol•is tio•n don•i hered•e al fil•o,
Se mi edz•iĝ•us; tiu•n memor•aĵ•o•n las•is
Al mi princ•o Dominik,* kiam ni pel•ĉas•is
Kun princ’ marŝal’ Sanguŝk•o, Mejen general•o,*
Kaj mi ĉiu•j•n provok•is al hund-vet•batal•o.
Ĉas-histori’ ne aŭd•is pri tia kombin•o:
Mi kapt•is ses lepor•o•j•n per unu hund•in•o!
Ni ĉas•is en Kupisk•a erik•ej•a val•o;
Princ•o Radzivil salt•is de si•a ĉeval•o,
Emoci•e al•prem•is glor•a•n Milv•o•n mi•a•n,830
Kaj, fervor•e, tri•foj•e kis•is kap•o•n ŝi•a•n,
Kaj tri•foj•e, sur buŝ•o•n, frap•int•e hund•in•o•n,
Li dir•is: Mi vi•n nom•as de Kupisk’ princ•in•o•n. —
Tiel Bonapart’ si•a•j•n ĉef•estr•o•j•n princ•ig•as,
Laŭ lok•o•j, kiu•j•n ili per venk•o•j glor•ig•as”.
Telimen’, por ne aŭd•i plu•a•n disput•ar•o•n,
Vol•is ir•i en kort•o•n, sed ŝi serĉ•is par•o•n;
El hok’ ŝi pren•is korb•o•n. “Sinjor•o•j dezir•as,
Ŝajn•e, rest•i en ĉambr•o; mi — al fung•o•j ir•as:
Kiu bon•vol•as, sekv•u!” Ĉi-tio•n dir•ant•e,840
Ruĝ•a•n kaŝmir•a•n ŝal•o•n ĉirkaŭ kap’ volv•ant•e,
Ĉambelan•a•n ŝi pren•is je man’ fil•in•et•o•n,
Ĝis maleol’, per du•a, lev•ant•e rob•et•o•n.
Tade’, post ŝi, silent•e al fung•o•j rapid•is.
Juĝ•ist’ promen’-intenc•o•n ĝoj•ig•it•e vid•is,
Kiel rimed•o•n, romp•i kri•a•n disput•ar•o•n;
Do li vok•is: “Sinjor•o•j, ir•u en arb•ar•o•n!
Kun plej bel•a ruĝ•fung•o, kiu tabl•e•n ven•os,
Ĉe plej bel•a fraŭl•in•o sid•lok•o•n li pren•os:
Kaj ŝi•n, li mem elekt•os. Se fraŭl•in•o trov•os,850
Plej bel•a•n fraŭl•o•n pren•i, ŝi mem al si pov•os”.
Koket•ad•o.
Ekskurs•o de Graf•o en ĝarden•o•n. — La mister•a nimf•o paŝt•as anser•o•j•n. — Simil•ec•o de fung•o-kolekt•ad•o al promen•ad•o de elize•a•j ombr•o•j. — Spec•o•j de fung•o•j. — Telimena en la sankt•ej•o de medit•ad•o. — Inter•konsil•iĝ•o pri la est•ont•ec•o de Tade•o. — Graf•o kiel pejzaĝ•ist•o. — De Tade•o pentr•ist•a•j rimark•o•j pri arb•o•j kaj nub•o•j. — De Graf•o opini•o•j pri art•o. — Sonor•il•o. — Bilet•o. — Urs•o, sinjor•o!
Graf’ ĉeval•o•n halt•ig•is ĉiam, dum re•ven•o,
Kaj rigard•is, turn•ant•e kap•o•n, al ĝarden•o;
Al li re•foj•e ŝajn•is, ke, el fenestr•et•o,
Ek•bril•is pur•e blank•a, mister•a rob•et•o,
Kaj, ke io mal•pez•a de•fal•is el-alt•e,
Kaj moment•e tra•kur•is tut-ĝarden•o•n salt•e;
Inter verd•a•j kukum•o•j re•e lum•is io:
El nub•et•o el•iĝ•as tiel sun-radi•o
Kaj, inter gleb•o, traf•as silik•a•n bul•et•o•n
Aŭ, sur verd•a herb•ej•o, akv•a•n vitr•aĵ•et•o•n.10
Graf’ de•salt•is, hejm•send•is serv•ist•ar•o•n si•a•n,
Kaj mem sekret•e ir•is ĝarden•o•n magi•a•n:
Li al•kur•is bar•il•o•n, apert•aĵ•o•n trov•is,
Kiel lup’ en ŝaf•ej•o•n, mal•laŭt•e si•n ŝov•is.
Mal•feliĉ•e, li puŝ•is sek•a•n gros-arb•et•o•n:
Ĝarden•ist•in•o kvazaŭ ek•tim•is bru•et•o•n;
Ŝi rigard•is ĉirkaŭ•e, sed nenio•n vid•is,
Tamen, al du•a flank•o de l’ ĝarden’, rapid•is:
Graf•o, flank•e, tra grand•a ĉeval’-rumeks•ar•o,
Tra lap-foli•o•j, herb•o•j, sur fin•aĵ•o•j-kvar•o,20
Ramp•is mal•laŭt•e, kiel ran•o ek•salt•ant•e.
Li vid•is mir•ind•aĵ•o•n, kap•o•n el•met•ant•e:
Kelk-ĉeriz•uj•o•j kresk•is tie en ĝarden•o;
Inter ili, intenc•e kun•miks•it•a gren•o:
Tritik’, horde’ lip•har•a, fab•o kaj maiz•o,
Eĉ arbust•o•j kaj flor•o•j, mili•o kaj piz•o.
Al si•a kort-bird•ar•o, tia•n, kort-estr•in•o
El•pens•is ĝarden•et•o•n: fam•a dom•estr•in•o
Kokoŝnicka, kun patr•a Jendikoviĉ-nom•o.*
Ŝi•a invent’ epok•o•n prezent•as en dom•o-30
Mastr•um•ad•o; hodiaŭ jam ĉie kon•at•a,
Tiam ankoraŭ, kiel nov•aĵ•o, don•at•a
Al ne•mult•a•j person•o•j, kaj kiel sekret•o,
Ĝis kalendar’ ĝi•n pres•is, sub titol’: “Rimed•o
Je akcipitr•o•j, milv•o•j, aŭ nov•a proced•o
Eduk•i kort-bird•ar•o•n” — jen la ĝarden•et•o.
Do, apenaŭ la kok•o, kiu gard•o•n far•as,
Supr•e•n lev•int•e bek•o•n, sen•mov•e ek•star•as,
Kaj al flank•o de•klin•as kap•o•n la krest•ul•o,
Ke pli facil•e cel•u ĉiel•o•n okul•o,40
Ek•vid•as akcipitr•o•n inter nub•et•ar•o
Kaj kri•as: — tuj ĝarden•o•n kur•as kok•in•ar•o;
Eĉ anser•o•j kaj pav•o•j, kaj, alarm’-terur•e,
Kolomb•o•j el tegment•o rifuĝ•as for•kur•e.
Sur ĉiel’ ne vid•iĝ•is, en moment•o nun•a,
Mal•amik•o. Nur, kontraŭ fajr•o•brul•o sun•a,
Bird•o•j per gren•a bosk•o si•n ŝirm•as agrabl•e,
Kuŝ•as sur herb•o•kovr•o, aŭ ban•iĝ•as sabl•e.
Inter la bird•a•j, hom•a•j si•n lev•is kap•et•o•j,
Sen•kovr•a•j, kun mal•long•a•j har•o•j, kiel lin•o;50
Kol•o•j nud•a•j ĝis ŝultr•o•j; inter infan•et•o•j,
Pli alt•a kap•e, har•o•j pli long•a•j — knab•in•o.
Post id•o•j sid•is pav•o; ring•o•j de plum•aĵ•o
Dis•vast•iĝ•is en ark•o•n kolor•a•n, ĉiel•a•n,
Sur kiu blond-kap•et•o•j, kiel sur pentr•aĵ•o,
Bril•is, ĵet•it•e sur la fon•o•n blu-mal•hel•a•n,
Kontur•it•e de pav•a•j okul•o•j, en gren•o,
Kiel stel•o•j-kron•et•o en aer’-seren•o,
Mez•e de la maiz•a•j baston•et•o•j or•a•j,
Angl•a herb•o, en stri•o•j arĝent•o-kolor•a•j,60
Merkurial’ koral•a, alte•o•j verd•ant•a•j,
Kies form•o•j, kolor•o•j, kun•e miks•iĝ•ant•a•j,
Kun•plekt•is kvazaŭ krad•o•n, el or’ kaj arĝent•o,
Kiel kurten’ mal•pez•a, mov•ebl•a•n de vent•o.
Super dens•aĵ’, kolor•a, spik-, trunk•et•o•j-plen•a,
Papili’-hel•nebul•o pend•is baldaken•a:
Ĉi “av•in’-papili•o•j” kun kvar flug•il•et•o•j,
Mal•pez•a•j, diafan•a•j, kiel vitr•aĵ•et•o•j,
Pend•ant•e en aer•o, pen-vid•ebl•a•j est•as,
Kaj, kvankam zum•as, ŝajn•e tut-sen•mov•a•j rest•as.70
Knab•in•o sving•is tuf•o•n per man•o lev•it•a,
Simil•a•n al pav-plum•a fask•o kun•plekt•it•a;
Ŝi for•pel•is, laŭ•ŝajn•e, el kap’ de infan•o
Papili•a•n or-pluv•o•n. En la du•a man•o
De ŝi, lum•et•as io korn•form•a, or-bril•a,
Al vaz•o por infan•o•j-nutr•ad•o simil•a:
Ĉar ĝi•n vic•e al buŝ•o•j al•met•is knab•in•o,
Kvazaŭ or•a•n abund•o-korn•o•n de fe•in•o.
Sed ŝi turn•ad•is kap•o•n, kvankam okup•at•a,
Al gros-arbust•o, pro la bru•et’, memor•at•a,80
Sen sci’, ke atak•ant•o, tra l’ bed•ar’, silent•e,
El kontraŭ•flank’, proksim•e al•ramp•is, serpent•e:
Ĝis, el lap•o•j salt•int•e, li star•is proksim•e,
For kvar bed•o•j•n, kaj klin•e-salut•is estim•e.
Ŝi jam de•turn•is kap•o•n, lev•is brak•o•j•n alt•e,
Kiel garul’, ek•tim•e, por for•flug•i salt•e;
Jam foli•o•j•n al•blov•is pied•et•o•j-spir•o,
Kiam infan•o•j, tim•e, pro fremd•ul’-en•ir•o,
Kaj pro knab•in’-for•kur•o, ek•kri•is moment•e.
Ŝi, aŭd•ant•e, ek•sent•is, ke, tre mal•prudent•e90
Est•us, las•i id•et•o•j•n en terur’ kaj sol•e,
Kaj, halt•ant•e, re•ven•is, kvankam kontraŭ•vol•e,
Kiel laŭ sorĉ•al•vok•o spirit’, mal•volont•e;
Ŝi al•kur•is, kun id•o plej kri•a lud•ont•e,
Sid•iĝ•is kaj sur sin•o•n pren•is la infan•o•n,
Sur du•a•n, kares•vort•e, ŝi met•is la man•o•n:
Ili, trankvil•iĝ•int•e, prem•is per man•et•o•j
Kaj kap•et•o•j genu•o•j•n ŝi•a•j•n, laŭ bird•et•o•j
Sub flug•il’ de patr•in•o. Ŝi dir•is: “Ĉu bon•e,
Ĉu bel•e, tiel kri•i? Tim•os sen•bezon•e100
Vi•n la sinjor’. Ne ven•is kun sak’ almoz•ul•o,
Sed gast’, sinjor•o bon•a, vid•u, jen bel•ul•o!”
Ŝi ek•rigard•is: Graf•o, per rid•et’ afabl•a,
Ŝajn•e dank•is por tiom da laŭd•o agrabl•a;
Ŝi mal•lev•is okul•o•j•n, tio•n rimark•int•e,
Kaj, kiel roz-burĝon•o, tut•e roz•iĝ•int•e.
Ver•e, li est•is bel•a: mez•kresk•a, oval•a•n
Hav•is vizaĝ•o•n, freŝ•a•n, kvankam iom pal•a•n;
Okul•o•j — blu•a•j, mild•a•j; hel•blond•a long•har•o:
Sur ĝi foli•o•j, vil•o•j, kiu•j•n, el herb•ar•o,110
Graf’ de•ŝir•is, tra bed•o•j ramp•ant•e vizit•e,
Kaj kiu•j verd•is, kiel kron•o, mal•plekt•it•e.
“Ho vi! li dir•is, kia vi•n honor•as nom•o,
Ĉu di•aĵ•o aŭ nimf•o, spirit’ aŭ fantom•o!
Dir•u: ĉu propr•a-vol•e vi sur ter•o•n ven•is,
Aŭ vi•n, sur val•o, fremd•a potenc•o katen•is?
Ho! mi diven•as: cert•e rifuz•it’- am•ant•o,
Potenc•a grand•sinjor•o, ĵaluz•a zorg•ant•o,
En ĉi park•o vi•n gard•as, kiel en•sorĉ•it•a•n!
Vi ind•as kavalir•o•j-batal•o•n arm•it•a•n,120
Kaj iĝ•i de roman•o•j hero•in•o; bel•a!
Mal•kovr•u la mister•o•j•n de sort•o kruel•a:
Jen sav•ont•o! Al gest•o vi•a, de ĉi hor•o
Obe•as mi•a brak•o, kiel mi•a kor•o.”
Li etend•is la brak•o•n.
Ŝi roz•iĝ•is hont•e,
Sed, kun gaj•a vizaĝ•o, aŭskult•is volont•e;
Kiel infan•o•n log•as bild•ar’ hel•kolor•a,
Kaj lud•mark•o•j amuz•as ĝi•n per bril•o or•a,
Ĝis ek•kon’ de valor•o: sam•e ŝi, aŭskult•e,
Kapt•is bel•vort•o•j•n, kiu•j•n kompren•is mal•mult•e.130
Kaj fin•e ŝi demand•is: “Vi ven•as el kie,
Sinjor’? kaj kio•n serĉ•as sur bed•o•j ĉi-tie?”
Graf’ mal•ferm•is okul•o•j•n, konfuz•e, mir•ant•e,
Silent•is; al•parol•o-ton•o•j•n mal•lev•ant•e,
Li dir•is: “Fraŭl•in•et•o, pardon•u! Laŭ•vid•e
Mi ĝen•is lud•o•j•n; kur•is mi tiel rapid•e
Maten•manĝ•i; mal•fru•i tro mi ne dezir•us;
Vi sci•as, ke, sur voj•o, mi ĉirkaŭ•e ir•us;
Tra l’ ĝarden•o pli rekt•e al dom•o bien•a…”
Knab•in•o dir•is: “Tie est•as voj’ eben•a;140
Jen voj•et’; ne difekt•u, moŝt•o, la bed•et•o•j•n…”
“Ĉu dekstr•e aŭ mal•dekstr•e?” la moŝt•o sinjor•a
Demand•is. Ŝi, lev•int•e blu•a•j•n okul•et•o•j•n,
Rigard•is li•n, laŭ•ŝajn•e, kun sci•em’ esplor•a;
Ĉar dom•o, for mil paŝ•o•j•n, tut-vid•ebl•e star•is,
Kaj Graf’ demand•is voj•o•n? sed li tio•n far•is,
Por io•n dir•i, serĉ•e je motiv•o ia. —
“Fraŭl•in’, vi tie loĝ•as, proksim•e de vi•a
Ĝarden•o, aŭ vilaĝ•e? Mi, en dom•o, last•e,
Vi•n ne vid•is… Vi ebl•e ĵus al•ven•is gast•e?”150
Knab•in•o sku•is kap•o•n. — “Pardon’, fraŭl•in•et•o,
Vi loĝ•as tie ĉambr•o•n, kun ĉi fenestr•et•o?”
Li pens•is: ne est•ant•e roman’-hero•in•o,
Ŝi tamen est•as jun•a, bel•eg•a knab•in•o.
Oft•e grand•a anim•o, grand•a pens’, kaŝ•it•e,
En sol•ec’, kiel roz•o en arb•ar’, subit•e
Ek•flor•as; ĝi•n el•port•u en mond•o•n, sun•bril•o•n,
Kaj rigard•ant•o•j mir•os da kolor•o•j mil•o•n!
Ĝarden•ist•in•o dum•e star•iĝ•is silent•e;
Id•o•n, sur brak’ pend•ant•a•n, ŝi lev•is atent•e;160
Du•a•n ŝi man•e-pren•is, kaj kelk•a•j•n post•ir•is,
Kiel anser•id•ar•o•n, pel•e, tra l’ ĝarden•o.
Turn•iĝ•int•e: “Ĉu pov•as sinjor•o, ŝi dir•is,
Mi•a•n bird•ar•o•n re•e pel•i al la gren•o?”
— “Mi bird•o•j•n pel•u?” kri•is Graf•o, mir•ig•it•e…
Ŝi dum•e mal•aper•is, per arb•o•j kovr•it•e.
Moment•o•n, el spalir•o, tra verd•aĵ•o maj•a,
Tra•lum•is io, kvazaŭ okul•par•o gaj•a.
La Graf•o star•is sol•e, antaŭ la spalir•o.
Li•a anim•o, kiel ter’, post sun-sub•ir•o,170
Mal•varm•iĝ•is, pren•ant•e kolor•o•j•n mal•hel•a•j•n;
Li ek•rev•is, sed sonĝ•o•j•n li hav•is ne•bel•a•j•n.
Vek•it•e, li ne sci•is, kiu•n li koler•is:
Domaĝ•e, li mal•mult•e trov•is, tro esper•is!
Kiam tra bed•o•j ramp•is li, al paŝt•ist•in•o,
Brul•is en li•a kap•o, salt•is kor’ en sin•o:
Mil ĉarm•o•j•n por mister•a nimf•o li elekt•is,
Ŝi•n vest•is en mir•aĵ•o•j•n, tiom li konjekt•is!
Ĉio•n trov•is ali•e. Jes, vizaĝ•o ŝi•a —
Bel•a, tali’ — graci•a, sed sen•proporci•a!180
Kaj vizaĝ•a mol•ec•o, ruĝ•iĝ•a viv•ec•o,
Pruv•as pri simpl•anim•a, tro•a feliĉ•ec•o!
Pens•o ankoraŭ dorm•as, kor’ — nenio•n•far•a;
Ĉiu respond•o — tiel vilaĝ•a, vulgar•a!
“Kial iluzi•iĝ•i? li kri•is, mister•o•j•n
De l’ nimf•o mi diven•as: ŝi paŝt•as anser•o•j•n!”
Kun mal•aper’ de nimf•o, tut•a sorĉ-vid•aĵ•o
Ali•iĝ•is: ruband•o•j, la ĉarm•a krad•aĵ•o
El or’, arĝent’, domaĝ•e! est•is pajl’ en ver•o?
Graf•o, man•o•j•n plekt•ant•e, rigard•is al ter•o,190
Al herb•e-kun•lig•it•a agrost•a garb•et•o,
Kiu•n li opini•is plum•o•fask•o pav•a.
Li ne forges•is vaz•o•n: or•a verŝ•il•et•o,
Abund•o-korn•o — est•is karot•o ruĝ•flav•a!
Li vid•is, kiel id•o ĝi•n manĝ•is avid•e!
Do pas•is for mir•aĵ•o! ĉarm•o! sorĉ’! rapid•e.
Tiel knab•o, ĉe vid•o de flor’ cikori•a,
Log•it•e de silk•aĵ•o mol•a, blu•a ĝi•a,
Kares•em•e al•ir•as, blov•as: tuj, for•flug•e,
Tut•a flor’, en aer•o, dis•fal•as lanug•e;200
Kaj, en man•o, ek•vid•as esplor•ant’ sci•vol•a:
Nud•a trunk’, de griz•verd•a herb•o, rest•is sol•a.
Graf’ sur•prem•is ĉapel•o•n, sam•e re•ven•ant•e,
Kiel li ven•is, sed la voj•o•n rekt•ig•ant•e,
Li sur legom•o•j, flor•o•j, gros•arbust•o•j, ir•is.
Trans•salt•int•e bar•il•o•n, fin•e li ek•spir•is!
Al knab•in’ li parol•is pri manĝ•o maten•a:
Ebl•e ĉiu•j jam sci•as pri li•a ĝarden•a
Renkont•o, antaŭ dom•o? ebl•e serĉ•i ir•os?
Rimark•int•e for•kur•o•n, kio•n ili dir•os?210
Do, re•ven•e, klin•ant•e si•n apud bar•il•o,
Ĉirkaŭ lim•et•o•j, herb•o•j, post turn•iĝ•o•j-mil•o,
Li trov•iĝ•is, kontent•e, sur voj•o eben•a,
Kiu rekt•e konduk•is al dom•o bien•a.
Rigard•i la ĝarden•o•n, li zorg•e evit•is,
Kiel ŝtel•ist’ gren•ej•o•n; ke ne pens•u iu,
Ke li vol•as vizit•i ĝi•n, aŭ jam vizit•is;
Sed si•n•gard•em•a•n Graf•o•n observ•is neniu.
Li vid•is flank•e, dekstr•e: est•is situ•it•a
Betul•ar•o mal•dens•a, herb•kovr•e-stern•it•a.220
Sur la herb•a tapiŝ•o, tra blank•a trunk•ar•o,
Sub tend•o de pend•iĝ•a, maj•verd•a branĉ•ar•o,
Svarm•is mult•o da form•o•j, strang•e mov•iĝ•ant•a•j,
Kvazaŭ danc•us, ĉe lun•o, fantom•o•j vag•ant•a•j;
En nigr•a kaj mal•vast•a, strang•a vest’, kelk-ia•j,
En long•a, dis•las•it•a, neĝ•blank•a, ali•a•j,
Tiu kap’ sub ĉapel•o, vast•a barel•ring•e,
Ali•a nud•a; tiu•j kvazaŭ nub•o•n pas•as,
Kaj, post kap•o, laŭ vent•o, vual•o•j•n dis•las•as,
Tir•at•a•j•n, kiel vost•o•j de komet•o•j, sving•e.230
Ĉiu ali•a-poz•e: tiu•j, ter•fiks•it•a•j,
Turn•as nur per okul•o•j si•a•j mal•lev•it•a•j;
Tiu rigard•as rekt•e, dorm•em•e paŝ•ant•e,
Kiel sur ŝnur’, neniel al flank•o turn•iĝ•as:
Kaj ĉiu•j, al divers•a•j flank•o•j, al•klin•iĝ•as
Ĝis al ter’, kap•o•klin•o•j•n kvazaŭ dediĉ•ant•e.
Se ili renkont•iĝ•as, ili preter•ir•as,
Nek parol•as, nek ia•n salut•o•n el•dir•as,
En si•n profund•iĝ•int•e. Graf•o, por kompar•o,
Vid•is en ili bild•o•n: elize’-ombr•ar•o,240
De dolor•o•j kaj zorg•o•j jam liber•a plen•e,
Vag•as trankvil•e, mut•e, tamen mal•seren•e.
Kiu diven•us, ke la mal•mult•e si•n•mov•a•j,
Silent•a•j hom•o•j est•as kon•at•o•j mal•nov•a•j?
Ili ir•is, post bru•a manĝ•ad•o maten•a,
Al fung•o•kolekt•ad•o, laŭ rit•o solen•a.
Kiel hom•o•j prudent•a•j, ili moder•ig•as
Si•a•j•n parol•o•j•n, mov•o•j•n, ili•n konform•ig•as,
En ĉiu cirkonstanc•o, al lok•o kaj hor•o.
Do, antaŭ ol ek•ir•i post mastr•o sinjor•o,250
Ili pren•is la poz•o•j•n kaj vest•o•j•n ali•a•j•n:
Serv•ant•a•j•n al promen•o, blank•a•j•n lin-mantel•o•j•n,
Kiu•j ŝirm•as de•supr•e kontuŝ•o•j•n ili•a•j•n;
Kaj, sur la kap•o•j•n, ili met•is pajl•ĉapel•o•j•n,
Do simil•as anim•o•j•n, la purgatori•a•j•n.
Jun•ul•ar’ sam•vest•it•a, ekster Telimen•o
Kaj kelk•a•j, si•n vest•ant•a•j franc•e.
Nov•a scen•o
Por Graf’: li ĝi•n ne kon•is, la mor•o•n ne vid•is,
Do li, tre mir•ig•it•e, en bosk•o•n rapid•is.
Fung•o•j est•is abund•e. De fraŭl•ar’ ŝat•at•a•j:260
Ruĝ•o•vang•a•j “vulp•in•o•j”,* en kant•o glor•at•a•j
Simbol•o•j de virg•ec•o, sen verm•a difekt•o;
Strang•e, neniam sid•as sur ili insekt•o.
Fraŭl•in•o•j “arb•ar•an•o•n” ĉas•as la graci•a•n,
Kiu•n fung•o•j, en kant•o, nom•as ĉef•o•n si•a•n.*
Ĉiu•j serĉ•as “ruĝ•ul•o•n”; kresk•e ĝi modest•as,
Mal•pli fam•a en kant•o•j, plej bon•gust•a est•as,
Ĉu aŭtun•e aŭ vintr•e, freŝ•a aŭ sal•it•a.
Vojski ĉas•as je “muŝ•o-mort•o” amanit•a.
Ali•a•j fung•o•j est•as mal•ŝat•at•a•j just•e,270
Kiel san-mal•util•a•j, aŭ mal•bon•a•j gust•e.
Sed eĉ ili util•as: ĉar, nutr•ant•e best•o•j•n,
Ornam•as bosk•o•n, don•as al insekt•o•j nest•o•j•n.
Sur verd•a herb•o•tuk•o, kvazaŭ da mal•grand•a•j
Tabl•o•vaz•et•o•j vic•o, star•as rond•o-rand•a•j
“Rusul•et•o•j” arĝent•a•j, flav•a•j kaj ruĝ•hel•a•j,
Kvazaŭ, kun vin’ divers•a, pokal•et•o•j bel•a•j;
“Kapr•id•o” renvers•it•a fund•e bel•pot•et•o;
“Funel•et•o” graci•a ĉampan’-kalik•et•o;
Plu•e “blank•ul•o•j”, rond•a•j, blank•a•j, larĝ•a•j, plat•a•j,280
Kiel lakt•plen•a•j tas•o•j, en Saks•uj’ far•at•a•j;
Glob•o•form•a, per nigr•a polv•o, plen•ig•it•a
“Polv•ul’” kiel pipr•uj•o; — de ali•a•j, nom•o•j
Kon•at•a•j nur al lup•o•j, lepor•o•j; de hom•o•j,
Ili•a grand•a nombr•o est•as ne bapt•it•a.
Al lup•a•j kaj lepor•a•j neniu rapid•as;
Se iu, klin•iĝ•int•e, erar•o•n ek•vid•as,
Koler•e pied•bat•as: li, fung•o•n romp•ant•e,
Far•as ne•saĝ•e, bel•a•n herb•kovr•o•n difekt•as.
Telimen•o nek lup•a•j•n, nek hom•a•j•n kolekt•as,290
Distr•it•e kaj enu•e ĉirkaŭ•rigard•ant•e,
Kun kap•o alt-lev•it•a. Do Rejent’, koler•e,
Dir•is: ŝi fung•o•j•n serĉ•as sur arb•o•j prefer•e;
Asesor’, pli malic•e, ŝi•n ig•is kompar•i
Al in’, serĉ•ant•a lok•o•n, kie nest•o•n far•i.
Sol•ec•o•n kaj silent•o•n serĉ•ant•e laŭ•vid•e,
Ŝi, for de societ•o, ir•is mal•rapid•e
Tra l’ bosk•o, sur mont•et•o•n, dekliv•e lev•it•a•n,
Kaj, per arb•o•j pli dens•a•j, ĉirkaŭ•e ombr•it•a•n.
En mez•o griz•is ŝton•o; torent’, el sub rok•o,300
Bru•is, ŝpruc•is kaj, serĉ•e je ombr•ar•a lok•o,
En dens•a•j, alt•a•j herb•o•j, si•n kaŝ•is subit•e,
Kiu•j ĉirkaŭ-flug•pend•is, akv•o-trink•ig•it•e:
Tie la petol•ul•o, en herb•a vind•aĵ•o,
Sen mov•o kaj sen bru•o, sur foli’-stern•aĵ•o,
Kaŝ•it•e, pen-aŭd•ebl•e flustr•is; laŭ simil•o,
Kiel id•o kri•em•a, kiu•n, al lul•il•o,
Met•is patr•in•o, lig•is super ĝi kurten•o•n,
Kaj papav•o-foli•o•j•n ŝut•is sub kusen•o•n.
Lok•o kviet•a; oft•e ĉi tie kaŝ•it•a310
Telimen•o, ĝi•n nom•as “Sankt•ej•o medit•a”.
Ŝi de•ĵet•is, sur herb•o-kovr•o•n ĉe torent•o,
El ŝultr•o•j ruĝ•a•n ŝal•o•n, flirt•em•a•n laŭ vent•o;
Kaj, kiel naĝ•ant•in•o, antaŭ ol kuraĝ•as,
Si•n merg•i en mal•varm•a•n ban•o•n, kaj ek•naĝ•as,
Ŝi ek•genu•is, klin•is si•n flank•e al ŝal•o;
Fin•e, kvazaŭ kapt•it•e de torent’-koral•o,
Ŝi fal•ant•e, laŭ•long•e etend•is korp-tut•o•n,
Tempi•o•j•n man-apog•is, sur herb•o kubut•o•n,
Kun mal•supr•e•n klin•it•a kap•o; ĉe kusen•o,320
Bril•is, de franc•a libr•o, paper•o-velen•o,
Kaj, super alabastr•a•j, libr•o-paĝ•a•j rand•o•j,
Plekt•iĝ•is nigr•a•j bukl•o•j kaj roz•a•j ruband•o•j.
En smaragd•a herb•ar’, sur karneol•a* ŝal•o,
En long•a rob•o, kvazaŭ teg•o de koral•o,
De kiu re•fleks•iĝ•is har’ el unu fin•o,
El du•a — nigr•a•j ŝu•o•j, dum, ĉe flank•o•j bril•is
Neĝ•blank•a•j ŝtrump•o•j, tuk•o, man•o•j, blank-vizaĝ•o.
Ŝi, mal•proksim•e, raŭp•o•n makul•a•n simil•is,
Ramp•int•a•n sur acer•o-foli•o•n.
Domaĝ•o!330
Ĉiu•j, de tiu bild•o, ĉarm•o•j en kombin•o,
Van-atend•is kon•ul•o•j•n; rigard•is neniu,
Per fung•o-kolekt•ad•o si•n okup•is ĉiu.
Tamen Tade’ atent•is flank•e per okul•o;
Ne kuraĝ•ant•e rekt•e, flank-ir•is jun•ul•o;
Kiel paf•ist’, en si•a bud•o, sur du-rad•o,
Branĉ-kovr•it•e, vetur•as al otis’-ĉas•ad•o,*
Aŭ ĥaradri•o•j-ĉas•e* sur sel•o paf•il•o•n
Kaŝ•as aŭ sub ĉeval•a kol•o; la erp•il•o•n
Ŝajn•e, sur kamp•lim•et•o ir•ant•e, li tren•as,340
Kaj ĉiam pli proksim•e al bird•ar•o ven•as:
Tiel Tade’ ŝtel•ir•is.
Juĝ•ist’ konfuz•ant•e
Embusk•o•n, tranĉ•is li•a•n voj•o•n, rapid•ant•e
Al font•o. Vent•e-flirt•is la blank•a mantel•o
Kaj grand•a tuk’, lig•it•a ĉe zon•o; ĉapel•o
El pajl•o, sub•lig•it•e, mov•iĝ•is sur kap•o,
Ŝancel•iĝ•ant•e, kiel foli•o de lap•o;
Jen ĝi fal•is sur ŝultr•o•j•n, jen okul•o•j•n kaŝ•as;
En man•o — grand-baston•o: Juĝ•ist’ tiel paŝ•as.
Li klin•iĝ•is, kaj, man•o•j•n en font•o lav•int•e,350
Ĉe Telimen’ ek•sid•is sur ŝton’, apog•int•e
Si•n per man•o•j sur glob•o, el ost’ elefant•a,
De baston’; kaj aŭd•iĝ•is al•parol’ sekv•ant•a:
“Aŭd•u, moŝt•in’, de temp•o, kiam Tade•et•o•n
Ni gast•ig•as, mi hav•as grand•a•n mal•kviet•o•n.
Mi — sen•id•a, mal•jun•a; ĉi bub•et’ petol•a
Est•as mi•a, en mond•o, konsol•aĵ•o sol•a
Kaj mi•a hered•ont•o. Laŭ favor’ ĉiel•a
Li hav•os bel•a•n pec•o•n da pan•o nobel•a:
Pri•pens•i li•a•n sort•o•n, ven•as jam moment•o;360
Sed konsider•u kaŭz•o•n de mi•a turment•o!
Vi sci•as: de Tade•o patr•o, frat•o mi•a,
Jacek, strang•ul’, silent•as pri intenc•o si•a,
Ne vol•as hejm•re•ven•i kaj si•n kaŝ•as ie;
Pri si•a viv•o, fil•o•n las•ant•e sen•sci•e,
Ĉiam li•n administr•as, pens•is en komenc•o
Pri legion’, aflikt•is mi•n per la intenc•o,
Post•e konsent•is: rest•u li hejm•e trankvil•e
Kaj edz•iĝ•u. Edz•in•o•n li trov•us facil•e;
Parti•o•n mi elekt•is. Kiu civit•an•o,370
Laŭ nom•o, parenc•ec•o, al la Ĉambelan•o
Egal•iĝ•as? Jen li•a pli aĝ•a fil•in•o,
Ann•o, bel•a, dot•hav•a, est•as jam fraŭl•in•o.
Mi vol•is svat•i…” Tiam Telimen’ pal•iĝ•is,
Ferm•is libr•o•n, lev•iĝ•is iom kaj sid•iĝ•is.
“Kiel mi panj•o•n am•as, ŝi dir•is, ĉu, frat•o,
Vi•a kor•o sen Di•o est•as, sen kompat•o?
Vi pens•as de Tade•o iĝ•i bon•far•ant•o,
Se vi la knab•o•n far•os poligon’-sem•ant•o!*
Vi bar•os al li mond•o•n! li iam mal•ben•os,380
Se vi tia•n talent•o•n en arb•ar•o•j ten•os!
Mi ek•kon•is: la id•o hav•as kapabl•ec•o•n
Kaj ind•as, en grand-mond•o, plu•a•n polur•ec•o•n.
Frat•o, vi bon•e knab•o•n en ĉef•urb•o•n send•us,
Varŝav•o•n? Aŭ mi, frat•o, kio•n rekomend•us?…
Petr-urb•et•o•n? Ver•ŝajn•e, pro afer’, aŭtun•e
Tie mi est•os; tial ni pri•pens•os kun•e,
Kio•n far•i. Mi tie mult-person•o•j•n kon•as,
Hav•as influ•o•j•n, tio karier•o•n don•as.
Kun mi•a help’ en grav•a•j•n dom•o•j•n li en•ir•os,390
Kaj kiam li, kun alt•a•j dign•ul•o•j, akir•os
Kon•at•ec•o•n, li hav•os ofic•o•n, orden•o•n;
Tiam li las•u serv•o•n, far•u hejm•re•ven•o•n,
Post akir’ de signif•o kaj de mond•o-kon•o.
Do kio•n frat•o pens•as?” — “Ver•e, ne mal•bon•o,
Dir•is Juĝ•ist’, se iom jun•ul•o vetur•as,
Rigard•as mond•o•n, inter hom•o•j si•n polur•as;
Ne mal•mult•e en mond•o mi vetur•is jun•e:
Al Pjotrkov,* Dubn•o, kiel palestr•an•o, kun•e
Kun tribunal’; afer•o•j•n propr•a•j•n akcel•ant•e,400
Mi est•is en Varŝav•o, mult•e profit•ant•e!
Tial mi ankaŭ vol•us, la nev•o•n jun•aĝ•e
El•send•i inter hom•o•j•n, jen simpl•e vojaĝ•e,
Kiel meti•help•ist•o•n, kiu migr•i ir•as
El hejm’, kaj mond•o-kon•o•n per tio akir•as;
Ne pro rang•o•j, titol•o•j! Pardon’, Telimen•o,
Kia•n signif•o•n hav•as moskv•a rang’, orden•o?
Antaŭ•e, nun eĉ, kiu sinjor•o pli grav•a,
Aŭ, en distrikt’, nobel•o, iom•e bon•hav•a,
Zorg•as pri simil•aĵ•o•j? tamen ĉiu hom•o410
Li•n estim•as, respekt•as, pro de•ven•o, nom•o
Aŭ ofic•o, sed ia civit•an’-elekt•a,
Kaj ne dank•a al ies favor•o protekt•a.”
Telimen’ inter•romp•is: “Sekv•e bon•e, frat•o:
Tra la mond•o vojaĝ•i, ir•u la zorg•at•o.”
Juĝ•ist’, skrap•ant•e kap•o•n dir•is: “Jes, frat•in•o,
Mi vol•us, sed mi hav•as nov•a•n mal•facil•o•n!
Ĉar Jacek ne el•las•as el zorg•ad•o fil•o•n;
Kaj ĵus al mi, sur kol•o•n, ven•is Bernardin•o
Verm•o el-trans•vistul•e, kiu konfid•at•o420
Est•as, kon•ant•a ĉiu•j•n intenc•o•j•n de l’ frat•o;
Do ili, pri Tade•o, jam decid•is ĉio•n
Kaj vol•as, ke edz•iĝ•e li pren•u Zofi•o•n,
Eduk•at•a•n de vi•a moŝt’. Ambaŭ hav•aĵ•o•n
Ricev•os mi•a•n, krom•e, de Jacek dot•aĵ•o•n,
En kapital•o•j; ili•n hav•as ja sinjor•o
Jacek, kaj mi plej•part•o•n el li•a favor•o:
Do li rajt•as dispon•i. — Pens•u pri metod•o,
Ke ĉio kun mal•grand•a far•iĝ•u klopod•o.
Ili inter•kon•iĝ•u; ver•e, jun•a•j aĝ•e,430
Precip•e ŝi, sed tio est•as ne•domaĝ•e.
Est•as temp•o el•ig•i ŝi•n el ferm•it•ec•o,
Ĉar Zosja jam el•kresk•as ja el infan•ec•o.”
Telimen•o ek•mir•is kaj preskaŭ tim•iĝ•is,
Lev•iĝ•ant•e, sur ŝal•o re•e genu•iĝ•is.
Komenc•e ŝi aŭskult•is, post•e, ĉe orel•o,
Ne•ant•e sku•is man•o•n, kvazaŭ por for•pel•o
De mal•agrabl•a•j vort•o•j, re•turn•e en buŝ•o•n
De parol•ant•o, kiel trud•iĝ•ant•a•n muŝ•o•n.
“Ha! nov•aĵ•o, sinjor•o! ŝi dir•is koler•e,440
Ĉu bon•a por Tade•o, juĝ•u mem prefer•e!
Mi•n Tade’ ne koncern•as; mem pri li decid•u,
Far•u li•n ekonom•o, en drink•ej’ li sid•u,
Vend•u brand•o•n, ĉas•best•o•j•n en arb•ar’ insid•u:
Kun li laŭ•vol•e ag•u. Sed Zonj•o•n — mi fleg•as!
Ĉu Zosja vi•n koncern•as? Ŝi•a•n man•o•n reg•as
Nur mi mem! Se sinjor•o Jacek don•is mon•o•n
Por eduk•o de Zonj•o, promes•is al•don•o•n
Al mal•grand•a tut•jar•a pensi•et•o ŝi•a:
Li Zonj•o•n ne aĉet•is. Ceter•e konsci•a450
Vi est•as, kaj memor•as hom•o•j ĝis moment•o,
Ke ne sen•kaŭz•a est•as mal•avar•o vi•a…
Ŝuld•as io•n Soplic•o•j al Horeŝk•o•j-gent•o.”
(Tiu•j•n vort•o•j•n aŭskult•is Juĝ•ist’ kun ĉagren•o,
Konfuz•o kaj vid•ebl•a ia abomen•o;
Kvazaŭ li tim•us rest•o•n de parol’, klin•ant•e
La kap•o•n, li per man•o jes•is, ruĝ•iĝ•ant•e).
Telimen’ fin•is: “Est•is mi la vart•ist•in•o
Kaj nun sol•a, de Zonj•o, parenc’-zorg•ant•in•o.
Krom mi, neniu pens•os pri feliĉ•o ŝi•a.”460
— “Se ŝi feliĉ•o•n trov•os en edz•iĝ•o tia?
Okul•lev•ant•e dir•is li; se Tade•et•o
Plaĉ•os al ŝi?” — “Ĉu plaĉ•os? Rest•u en kviet•o!
Plaĉ•os, ne plaĉ•os: tut•e afer•o mal•grav•a!
Ver•e, Zosja ne est•os parti•o dot•hav•a;
Sed ankaŭ ne vilaĝ•a ia nobel•in•o,
Sed ekscelenc•a moŝt•o, vojevod•id•in•o!
Edz•o•n trov•os nep•in•o Horeŝk•o-de•ven•a!
Ŝi•a eduk•o est•is tiel zorg•o•plen•a!
Ŝi ebl•e sovaĝ•iĝ•is ĉi-tie!” — Atent•e470
Rigard•is ŝi•n Juĝ•ist•o, ŝajn•e jam kontent•e,
Ĉar li dir•is gaj•et•e: “Nu, do kio•n far•i!
Di•o vid•as, mi ir•is al negoc’ sincer•e;
Nur sen koler’. Se vol•as frat•in’ kontraŭ•star•i,
Ŝi rajt•as; nu, domaĝ•e, tamen sen•koler•e.
Mi konsil•is, ĉar frat•o ordon•is; ne uz•as
Iu dev•ig•o•n: se vi Tade•o•n rifuz•as,
Mi re•skrib•os al Jacek, ke, pro kulp’ ne mi•a,
Ne pov•as fianĉ•iĝ•i Tade’ kun Zofia.
Nun mi zorg•os mem. Ŝajn•as, ke kun Ĉambelan•o480
Ni svat•os kaj konsent•os pri ceter•a plan•o!”
Dum•e ŝi mal•varm•iĝ•is el fervor’ laŭ•vid•e:
“Mi nenio•n rifuz•as, frat•et’, mal•rapid•e!
Vi mem dir•is: tro fru•e, kaj tro jun•a par•o —
Ni pri•pens•u, atend•u, ne est•os ja bar•o;
Inter•kon•iĝ•i pov•as ge•jun•ul•o•j ni•a•j,
Sed ni laŭ traf’ ne risk•u sort•o•n de ali•a•j.
Nur mi fru•e avert•as: ke frat’ ne em•ig•u
Tade•o•n kaj li•n am•i Zonj•o•n, ne dev•ig•u;
Kor’ ne est•as serv•ist•o, ne kon•as sinjor•o•n:490
Neniam super•fort•o katen•os la kor•o•n.”
Juĝ•ist•o, lev•iĝ•int•e, for•ir•is medit•e.
Tade’, el kontraŭ•flank•o, al•ven•is subit•e,
Ŝajn•ig•ant•e, ke fung•o•j-serĉ•o li•n al•tir•is.
Sam•direkt•e la Graf•o mal•rapid•e ir•is.
Graf•o, kiam disput•is Juĝ•ist’, Telimen•o,
Star•is post arb•o•j, eg•e mir•ant•e pri scen•o.
Paper•o•n kaj krajon•o•n el poŝ’ el•ig•int•e,
Kiu•j•n li ĉiam hav•as, — sur trunk’ fleks•iĝ•int•e,
Li fiks•is etend•it•a•n desegn•o-kart•et•o•n500
Kaj dir•is: “Kvazaŭ mem vi poz•ig•us grup•et•o•n:
Li sur rok’, ŝi en herb•o, pentr•ind•a•j en ver•o,
Laŭ vizaĝ•o•j-kontrast•o, kap•o•j-karakter•o!”
Li al•ir•is, halt•ad•is, frot•is la lorn•et•o•n,
Rigard•is, ĉe okul•o•j sving•ant•e tuk•et•o•n:
“Ĉu bel•eg•a vid•aĵ•o, ind•a je admir•o,
Mal•aper•os, si•n ŝanĝ•os ĉe proksim-al•ir•o?
Ĉu herb-velur’ — papav•o, verd•aĵ’ bet•foli•a?
En nimf•o ĉu vid•iĝ•os kort•estr•in•o ia?”
Kvankam Graf’ Telimen•o•n antaŭ•e vid•ad•is510
En dom•o de Juĝ•ist•o, kie li est•ad•is,
Li mal•mult•e atent•is ŝi•n; do kun surpriz•o
Li re•kon•is model•o•n si•a•n de la skiz•o.
Lok•o, ĉarm•a statur•o, gust•a vest-fason•o,
Ŝanĝ•is ŝi•n, far•is pen•e ebl•a al re•kon•o.
En okul•o•j koler•o ne tut-esting•iĝ•is;
La vizaĝ•o, sub freŝ•a ek•blov•o, viv•iĝ•is,
Kiam subit•e ven•is jun•ul•o•j proksim•e,
Per ruĝ•ec•o pli fort•a, viv•a, ol kutim•e.
“Estr•in•o, dir•is Graf•o, kuraĝ•o•n pardon•u,520
Permes•u sen•kulp•iĝ•i, dank•em•o•n re•kon•u:
Ekskuz•as si•n de vi•a•j paŝ•o•j esplor•int•o,
Kaj dank•as, de medit•o vi•a, atest•int•o.
Tiom mi vi•n ofend•is! tiom ŝuld•as sent•o!
Mi ĝen•is medit•ad•o•n, ŝuld•as por moment•o
De l’ inspir•o, moment•o feliĉ•a! person•o•n
Kondamn•u, sed art•ist•o atend•as pardon•o•n!
Mi tre mult•e kuraĝ•is, jen pli da kuraĝ•o:
Juĝ•u!” — Li genu•iĝ•is kun si•a pejzaĝ•o.
Do Telimen•o juĝ•is la skiz•o•j•n per ton•o530
Ĝentil•a, kiel art•o•n kon•ant•a person•o;
Ŝi, avar•ant•e laŭd•o•j•n, vigl•ig•o•n ne ŝpar•is:
“Mi gratul•as, ŝi dir•is, vi ĝi•n brav•e far•is,
Sed vi fleg•u talent•o•n, serĉ•u por model•o
Bel•a•n natur•o•n! Ho! vi feliĉ•a ĉiel•o
Ital•a! de Cezar•o•j vi ĝarden•o•j roz•a•j!
Kaskad•o•j, de klasik•a Tibur’,* grandioz•a•j!
Terur•a Paŭzilip•a* rok•a voj’! Jen tio
Pentr•ist•o•j-land•o, Graf•o! Ni•n, kompat•u Di•o!
Muz-id’, ĉe Soplicov•a•j nutr•ist•in•o•j, cert•e540
Mort•os. Mi tio•n, Graf•o, en•kadr•ig•os lert•e,
Aŭ lok•os en album•o•n, al desegn•ar•et•o,
El ĉie kolekt•it•a de mi, en tabl•et•o.”
Ili inter•parol•is pri ĉiel’-blu•aĵ•o•j,
Mar-bru•o•j, vent-arom•o•j, pri rok•a•j supr•aĵ•o•j,
Kaj inter•miks•is, laŭ la vojaĝ•ul’-kutim•o,
Rid•o•n, mok•o•n pri aĵ•o•j en patr•uj•a lim•o.
Tamen ili•n ĉirkaŭ•is la litv•a•j, mal•hel•a•j
Arb•ar•o•j, serioz•a•j kaj mir•ind•e bel•a•j! —
En kron•o de lupol•o•j, la pad•o•prun•uj•o•j;550
Kun freŝ•a, paŝt•ist•in•a ruĝ•iĝ•o, sorp•uj•o•j;
Avel•uj’, laŭ menad•o,* kun verd•a•j sceptr•et•o•j,
Kvazaŭ uv-ornam•it•a•j de nuks•a•j perl•et•o•j;
Arb•ar•id•o•j: kratag•o•n viburn’ ĉirkaŭ•pren•as;
Rubus•o, nigr•a•n buŝ•o•n al framb•o•j prem•ant•a.
Per foli•o•j si•n arb•o•j, arbust•o•j man•ten•as,
Kiel por danc’ fraŭl•in•o•j, jun•ul•ar’ star•ant•a
Ĉirkaŭ ge•edz•o•j. Mez•e de l’ rond’ star•as par•o,
Lev•it•e, super tut•a amas’ de l’ arb•ar•o,
Per ĉarm•o de kolor•o, graci•ec’ tali•a:560
Betul•o, am•at•in•o, — karpen’, edz•o ŝi•a.
Plu•e kvazaŭ infan•o•j•n, nep•o•j•n, mal•jun•ul•o•j
Rigard•as en silent•o: jen fag•o•j, aĝ•ul•o•j,
Tie popl•o•j, matron•o•j; jen musk•e barb•har•a,
Kun si•a ĝib•a nuk•o, kverk•o kvin•cent•jar•a,
Kiu•n apog•as, kvazaŭ romp•it•a•j kolon•o•j,
Kadavr•o•j de kverk-av•o•j, kiu•j iĝ•is ŝton•o•j.
Tadeuŝ, enu•ant•e, turn•is si•n kaj mov•is
Pro diskut•o, en kiu part-pren•i ne pov•is.
Kiam laŭd•o•n de fremd•a•j bosk•o•j kaj bel•ec•o•j570
Sekv•is, vic•e-nom•at•e, ĉiu•j arb•o-spec•o•j:
La cipres•a, oranĝ•a, oliv•a, migdal•a,
Citron•a, mahagon•a, jugland•a, santal•a,
Alo•a, kakt•a, fik•a, eĉ fin•e heder•a,
Kaj son•is glor’ de ĉies form•o, trunk•o, flor•o,
Tiam Tade’ far•iĝ•is ĉiam pli koler•a
Kaj ne pov•is re•ten•i indign•o•n de l’ kor•o.
Li simpl•ul’, sed kapabl•a por natur’-admir•o,
Rigard•ant•e arb•ar•o•n, dir•is kun inspir•o:
“En Viln•a botanik•a ĝarden’, mi atent•e580
Observ•is fam•a•j•n arb•o•j•n, kiu•j orient•e
Kresk•as, kaj en la sud•a bel•a ter’ ital•a;
Kiu el ili est•as al ni•a•j egal•a?
Ĉu fulm•o•for•ig•il•o•j — alo•a•j baston•o•j?
Ĉu pigme•o, kun or•a•j glob•et•o•j, citron•o•j,
Mal•long•a, dik•o•trunk•a, kun lak•a foli•o,
Kiel vir•in’ mal•bel•a, sed riĉ•a por tio?
Ĉu mal•dik•a, mal•gras•a kaj long•a cipres•o?
Enu•a, ne mal•ĝoj•a arb•o, laŭ impres•o;
Ĝi aspekt•as mal•ĝoj•e sur tomb’? jen lake•o,590
German•o, en funebr•a kort•eg•a livre•o,
Ne kuraĝ•ant•a lev•i man•o•j•n, nek mov•et•o•n
De l’ kap•o, por neniel romp•i etik•et•o•n.
“Ĉu ne pli bel•a ni•a honest•a betul•o,
Plor•ant•a kamp•ul•in•o, pro fil•o, mort•ul•o,
Aŭ pro edz•o vidv•in•o, kiu man-plekt•ant•e,
Ĝis al ter•o etend•as har•lig•o•n torent•e:
Mut•a mal•ĝoj’, statur•e plor•as elokvent•e!
Kial sinjor•o Graf•o, pentr•ad•o•n ŝat•ant•e,
Ne pentr•as arb•o•j•n, inter kiu•j li mem sid•as?600
Ver•e, pri vi najbar•o•j ebl•e ŝerc•e rid•as,
Ke, loĝ•ant•e fertil•a•n litv•a•n eben•aĵ•o•n,
Vi pentr•as rok•o•plen•a•n ia•n dezert•aĵ•o•n.”
“Amik•o, dir•is Graf•o, est•as bel-natur•o:
Form•o, fon’, materi•o, sed anim’ — inspir•o,
Kiu•n lev•as al•supr•e fantazi’-flug•ir•o,
Kaj apog•as regul•o•j; gust•o ’as polur•o.
Ne sufiĉ•as natur•o, nek ia fervor•o:
Ideal’-sfer•o•n flug•i dev•as ni•a kor•o!
Ne ĉio bel•a est•as pentr•ebl•a, ne ĉio!610
Vi sci•iĝ•os pli vast•e el libr•o•j pri tio.
Koncern•e pentr•o-art•o•n: pejzaĝ•o•j bezon•as
Vid•punkt•o•j•n, grup•o•j•n, kun•o•n, ĉiel•o•n, ĝi•n don•as
Ital•uj’! Do en pentr•a art•o, Ital•uj•o
Est•is, est•as kaj est•os: pentr•ist•o•j-patr•uj•o!
Tial ekster Breŭghel-o,* sed ne Van der Hell-o,
Nur pejzaĝ•ist•o, (nom•e est•as du Breŭghel•o),
Kaj krom Rujsdal-o,* kie, en tut•a nord•land•o,
Ekzist•is pejzaĝ•ist•o de unu•a grand•o?
Do ĉiel•o•n!” — “Orlovski* ni•a, est•is ĝust•e,620
Telimen’ inter•romp•is, Soplic•an’ laŭ•gust•e,
(Tio est•as Soplic•o•j-mal•san•o, laŭ sci•o,
Ke, krom patr•uj•o, plaĉ•as al ili nenio).
Orlovski ĉiam viv•is en Petr•o-urb•et•o;
Fam•a pentr•ist’, (mi hav•as skiz•o•j•n en tabl•et•o);
Li loĝ•is apud car•o, kiel en eden•o:
Graf’, vi kred•os? li rev•is pri hejm•o-re•ven•o!
Li ĉiam pri jun•ec•o si•a re•memor•is,
Pol•a•j•n: ter•o•n, ĉiel•o•n kaj arb•ar•o•j•n glor•is…”
“Kaj li prav•is! ek•kri•is Tade•o fervor•e:630
Ĉiel’ ital•a est•as, laŭ dir’, ĉiu•hor•e
Blu•a, pur•a, do kvazaŭ akv•o•j glaci-ŝel•a•j;
Ĉu vent’, mal•bon•veter•o, ne est•as pli bel•a•j?
Ĉe ni, vi lev•u kap•o•n: kiom da vid•aĵ•o•j!
Kiom da scen•o•j, bild•o•j, lud•as la nub•aĵ•o•j!
Ĉiu nub•o — ali•a: aŭtun•a ĉi-tie
Pluv•e-graved•a ramp•as, laŭ mal•diligent•a
Testud•o, kaj de•las•as ĝis ter’, long•o•stri•e,
Mal•plekt•it•a•j•n har•lig•o•j•n da pluv•o torent•a;
Vent•o pel•as hajl-nub•o•n, al balon’ simil•a•n,640
Rond•a•n, mal•hel•e-blu•a•n, mez•e flav•e-bril•a•n;
Grand•a bru•o ĉirkaŭ•e; vid•u, eĉ en ni•a•j
Ĉiu•tag•a•j nub•et•o•j, ŝanĝ•o•j est•as kia•j!
Komenc•e anser•ar•o, blank•a•j cign•o•j vel•as,
Dors•e vent’, kiel falk•o, ili•n kun•e pel•as:
Ili prem•iĝ•as, kresk•as — nov•a mir•ind•aĵ•o!
Ricev•as kurb•a•j•n nuk•o•j•n, dis•las•as kol•har•o•n,
El•ŝov•ant•e pied•o•j•n, sur ĉiel’-ark•aĵ•o,
Kiel ĉeval’-tabun•o, tra•kur•as step•ar•o•n;
Ĉiu•j, arĝent•e-blank•a•j, miks•iĝ•is; — subit•e650
El kol•o•j kresk•as mast•o•j, el kol•har•o — vel•o•j:
Tabun’, en grandioz•a•n ŝip•o•n trans•form•it•e,
Naĝ•as, sen bru’, sur blu•a eben’ de ĉiel•o•j!”
Graf’, Telimen•o star•is, supr•e•n rigard•ant•e;
Tade’, per unu man•o al nub•o montr•ant•e,
Per du•a man•o•n prem•is li al Telimen•o.
Jam pas•is kelk minut•o•j de silent•a scen•o;
Graf’ dis•met•is paper•o•n sur si•a ĉapel•o
Kaj el•ig•is krajon•o•n. Tiam, por orel•o
Mal•agrabl•e, aŭd•iĝ•is sonor•il’ bien•a;660
La silent•a arb•ar•o iĝ•is bru•o•plen•a.
Graf’, balanc•int•e kap•o•n, serioz•a-ton•e
Dir•is: “Ĉio fin•iĝ•as sonor•il•a-son•e!
Kalkul’ de grand•a pens•o, plan’ de imag•ec•o,
Lud•o•j de sen•kulp•ec•o, ĝoj’ de amik•ec•o,
Konfid•o•j de la kor•o: ĉe l’ bronz•o-sonor•o,
Ĉio si•n miks•as, romp•as, for mal•aper•ant•e!”
Al Telimen’ sent•em•a•n rigard•o•n turn•ant•e:
“Kio rest•as?” li dir•is, kaj ŝi: “Re•memor•o!”
Kaj vol•ant•e konsol•i la mal•ĝoj•a•n kor•o•n,670
Ŝi de•ŝir•is por Graf•o ne•forges•o-flor•o•n.*
Graf•o kis•is ĝi•n kor•e kaj fiks•is ĉe l’ sin•o;
Du•a•flank•e, Tade•o, post arb•et’-dis•klin•o,
Vid•is, ke tra foli•o•j, al li bril•as io:
Tio est•is man•et•o, kiel blank-lili•o;
Li, kapt•int•e ĝi•n, kis•is; en ĝi buŝ•o li•a
Dron•is, kiel abel•o en kalik’ lili•a.
Li ek•sent•is mal•varm•o•n sur buŝ’: ŝlos•il•et•o•n
Li trov•is kaj da blank•a paper•o rul•et•o•n;
Li met•is ĝi•n en poŝ•o•n, sci•ant•e nenio•n,680
Kio•n ŝlos•il’ signif•as: kart•et’ dir•os tio•n.
Sonor•o ĉiam son•is; eĥ•e el arb•ar•o•j
Respond•is mil da kri•o•j kaj da bru•o•far•o•j.
Tio est•is re•son•o de serĉ•o, vok•ad•o,
Signal•o de fin•it•a fung•o-kolekt•ad•o;
Ne re•son•o mal•ĝoj•a, en•ter•ig’-aranĝ•a,
Kiel ŝajn•is al Graf•o: kontraŭ•e, tag•manĝ•a,
Sub•tegment•e, en ĉiu-tag•mez•o, kri•ant•a,
Al tag•manĝ•o serv•ist•o•j•n, gast•o•j•n invit•ant•a:
Tia kutim’ antaŭ•e en bien•o•j est•is,690
Kaj ankaŭ en la dom•o de l’ Juĝ•ist•o rest•is.
Do ir•is ar’ port•ant•a bast•a•j•n skatol•et•o•j•n
Kaj, al fin’ de tuk•et•o•j, lig•it•a•j•n korb•et•o•j•n
Kun fung•o•j; ĉe fraŭl•in•o•j, en la unu man•o,
Volv•it•a vent•um•il•o kvazaŭ: “arb•ar•an•o”,
En du•a, kun•lig•it•a•j, kiel kamp-flor•et•o•j,
“Trunk•an•o•j,”* kaj divers•a•j, “kolor-rusul•et•o•j.”
Vojski kun “muŝ•o•mort•o.” Kun man•o mal•plen•a,
Flank•e de sinjor•id•o•j, ven•as Telimena.
Gast•o•j en•ir•is ord•e, kaj rond•e ek•star•is:700
Ĉe tabl’ unu•a•n lok•o•n Ĉambelan•o pren•is;
Laŭ aĝ’, ofic’ la dign•o al li aparten•is:
Li ir•ant•e, al ĉiu•j klin•salut•o•j•n far•is.
Ĉe li, antaŭ Juĝ•ist•o, Pastr•o Bernardin•a
Dir•is mal•long•a•n preĝ•o•n en lingv•o latin•a.
Oni don•is la brand•o•n; post•e, sid•iĝ•ant•e,
Ĉiu•j manĝ•is mal•varm•a•n sup•o•n, silent•ant•e.
Oni tag•manĝ•is ekster-kutim•e trankvil•e,
Sen babil’, kvankam mastr•o invit•is ĝentil•e.
Parti•an•o•j de hund•o•j manĝ•is sen•disput•e,710
Morgaŭ•a•n vet•batal•o•n pri•pens•ant•e mut•e;
Grand•a pens’ al silent•o dev•ig•as la buŝ•o•n.
Telimen’ al•parol•is ĉiam Tadeuŝ•o•n,
Ankaŭ dev•is turn•iĝ•i al Graf•o sinjor•o,
Kelk•foj•e okul•et•i eĉ al Asesor•o.
Sam•e bird•ist’ rigard•as kapt•il•o•n, log•ant•e
Kardel•o•j•n, kaj sam•temp•e paser•o•j•n kapt•ant•e.
Tade’ kaj Graf•o est•is feliĉ•a•j, kontent•a•j,
Ambaŭ esper•o-plen•a•j, do ambaŭ silent•a•j.
Graf’ rigard•is fier•e al si•a flor•et•o,720
Kaj Tade•o ŝtel•um•e palp•is je l’ poŝ•et•o,
Ĉu ŝlos•il’ ne for•kur•is? kaj turn•is en man•o
Ne leg•it•a•n kart•et•o•n. Al la Ĉambelan•o
Juĝ•ist•o al•verŝ•ad•is hungar-, ĉampan-vin•o•n,
Prem•is li•n je genu•o•j, serv•is diligent•e,
Sed por inter•parol•o ne hav•is inklin•o•n,
Vid•ebl•e ia•n zorg•o•n li sent•is.
Silent•e
Pas•ad•is de manĝ•aĵ•o•j kaj teler•o•j ŝanĝ•o,
Kiam romp•is enu•a•n ir•o•n de tag•manĝ•o,
De gast’ ne•atend•it•a, subit•a en•kur•o;730
Arb•ar•ist’ eĉ tag•manĝ•o-fin•o•n ne atend•is,
Kur•is al mastr•o; montr•is mien•o, statur•o,
Ke grav•a, ne•kutim•a nov•aĵ•o li•n send•is.
Ĉiu•j al li okul•o•j•n turn•is. Li re•spir•is
Iom•et•e kaj: “Urs•o, Sinjor•o!” nur dir•is.
Rest•o•n ĉiu•j diven•is: el si•a pra•nest•o,*
En arb•ar•o•n post Njemen, tra•ŝtel•iĝ•as best•o,
Oni ĝi•n persekut•u; tio•n sci•is ĉiu,
Kvankam nek konsil•iĝ•is, nek pri•pens•is iu;
Kun•a pens•o montr•iĝ•is en vok•o•j subit•a•j,740
Viv•a•j gest•o•j, divers•a•j ordon•o•j don•it•a•j,
Kiu•j, el tiom buŝ•o•j el•ir•ant•e kun•e,
Tamen al unu cel•o rapid•is komun•e.
“Vilaĝ•e•n rajd•u! kri•is Juĝ•ist’ al cent•ul•o!*
Tag•iĝ•e morgaŭ ĉas•o! ĉiu volont•ul•o,
Kiu ir•os kun lanc•o, de labor•o ter•a*
Kaj kvin•tag•a servut•o est•os tut-liber•a.”
“Sel•u griz•ul•o•n, dir•is Ĉambelan’ ek•kri•e,
Galop•u mi•a•n dom•o•n kaj pren•u el tie
Du hirud•o•j•n,* la fam•e ĉirkaŭ•e kon•at•a•n750
Hund•o•par•o•n, Strapĉina kaj Spravnik, nom•at•a•n;*
Ŝtop•u al ili buŝ•o•j•n kaj en sak•o•n lig•u,
Kaj ĉi-tie•n rapid•e sur ĉeval’ ven•ig•u!”
— “Vanjka! kri•is al knab•o Asesor’ rus-ton•e,
Larĝ•a•n glav•o•n Sanguŝk•a•n tuj akr•ig•u bon•e;
Vi sci•as, kiu est•as de la princ•o don•o;
Kugl•o est•u en ĉiu ŝarg•aĵ•o ĉe l’ zon•o!”
— “Paf•il•o•j•n, kri•is ĉiu•j, ig•u en pret•ec•o•n!”
Asesor’ ĉiam vok•is: “Plumb•o•n, plumb•o-pec•o•n!
Kugl•o-form•il’ en poŝ•o.” — “Al prepost’ bien•a,760
Dir•is Juĝ•ist’, sci•ig•u, ke, en fru’ maten•a,
Morgaŭ li leg•u mes•o•n en kapel’: ofert•o*
Por ĉas•ist•o•j; jen, mes•o de sankt•a Hubert•o.”
Post don•it•a•j ordon•o•j far•iĝ•is silent•e.
Ĉiu•j medit•is, ĉirkaŭ-rigard•is atent•e,
Kvazaŭ iu•n serĉ•ant•e; ĝis rigard•o kun•a
Ar•iĝ•is sur vizaĝ•o de Vojski mal•jun•a:
Jen tiel por el•marŝ•o ĉef•o•n serĉ•is oni,
Kaj decid•is al Vojski estr-baston•o•n don•i.
Vojski star•iĝ•is, vol•o•n de ĉiu•j vid•int•e,770
Kaj, per man’ serioz•e la tabl•o•n bat•int•e,
El ĉe•brust•o or•bril•a•n ĉen•et•o•n ek•tir•is,
Kun poŝ•horloĝ•o, dik•a kiel pir’, kaj dir•is:
“Morgaŭ, du•on’ de kvin•a, al arb•ar’-kapel•o,
Ven•os ĉas•ist•o•j kaj la an•ar’ de ĉas•pel•o.”
Dir•int•e, li for•ir•is de tabl’; arb•ar•estr•o
Li•n sekv•is: ili ĉas•o•n pri•pens•os, aranĝ•os,
Kiel, post anonc•it•a batal’, arme•estr•o.
Soldat•o•j arm•il•ar•o•n pur•ig•as kaj manĝ•os,
Aŭ sur mantel•o•j, sel•o•j, sen•zorg•e jam dorm•as,780
Dum la ĉef•o•j en tend•o batal’-plan•o•n form•as.
Post manĝ•o, tag•o pas•is je huf•um’-forĝ•ad•o,
Hund•o•j-nutr•o, kolekt•o, arm•il’-pur•ig•ad•o;
Vesper•e est•is preskaŭ neniu ĉe-tabl•e;
Eĉ parti•o•j de Falk•o kaj Stump•ul’, afabl•e,
Si•a•n grand•a•n disput•o•n forges•int•e plen•e,
Pren•is si•n je la brak•o•j: Rejent’, Asesor•o,
Serĉ•as plumb•o•n. Ceter•a•j, lac•e de labor•o,
Ir•is dorm•i, por fru•e vek•iĝ•i maten•e.
Al Tade’ oni don•is en dom•o ĉambr•et•o•n.790
Li star•ig•is kandel•o•n en la kamen•et•o•n,
Simul•is dorm•o•n, tamen ne ferm•is okul•o•n,
Sed atend•is mez•nokt•o•n. Enu•e, jun•ul•o
Ĉe fenestr•o•kovr•il•a el•tranĉ•o ek•star•is,
Por vid•i, kio•n nokt•a dom•gard•ist•o far•is.
Kiam gard•ist’ for•ir•is, Tade’, el•salt•int•e,
Ferm•is fenestr•o•n, kaj, al ter•o klin•iĝ•int•e,
Laŭ•long•e de la mur•o•j, ŝtel•um•e for•paŝ•is.
Kie•n? ĉi-tio•n dens•a nokt-vual•o kaŝ•is.
Diplomatik•o kaj ĉas•o.
Aper•aĵ•o en papilot•o•j vek•as Tade•o•n. — Tro mal•fru•a rimark•o de l’ erar•o. — Drink•ej•o. — Emisari•o. — Lert•a uz•o de tabak•uj•o turn•as la diskut•o•n sur ĝust•a•n voj•o•n. — Pra•nest•ej•o. — Urs•o. — Danĝer•o de Tade•o kaj de l’ Graf•o. — Tri paf•o•j. — Disput•o, pri paf•il•o•j Sagalas•a kaj Sanguŝk•a, decid•it•a aprob•e por la Horeŝk•a unu•tub•o. — Bigos•o. — De Vojski rakont•o, pri duel•o inter Dovejk•o kaj Domejk•o, inter•romp•it•a per instig•o de hund•o•j kontraŭ lepor•o. — Fin•o de l’ rakont•o pri Dovejk•o kaj Domejk•o.
Sam•aĝ•ul•o•j de litv•a•j grand-duk•o•j, arb•ar•o•j
De Bjalovjeĵa, Svitezj, Kuŝelev’, Ponar•o•j!*
Kiu•j ombr•is kron•it•a•j•n kap•o•j•n de Vitin•o,
De la Grand•a Mendog•o kaj de Gedimin•o,*
Kiam ĉe fajr’ ĉas•ist•a, sur mont•o Ponar•a,
Li kuŝ•is sur la urs•a fel•o vil•o-har•a,
Kaj, aŭskult•ant•e kant•o•j•n de saĝ•a Lizdejk•o,
Kaj, per Vilj•o-aspekt•o kaj bru’ de Vilejk•o
Dorm-lul•it•e, li sonĝ•is pri la lup•o fer•a,
Kaj vek•it•e, laŭ di•o•j-ordon•o super•a,10
Fond•is Viln’-urb•o•n,* kiu sid•as en arb•ar•o,
Kiel lup’ inter ur•o•j, apr•o•j kaj urs•ar•o.
El ĝi, kiel el rom•a lup•in•o reĝ•id•o•j,*
El•ir•is Kejstut, Olgerd kaj la Olgerd•id•o•j,
Grand•a•j ĉas•ist•o•j, sam•e glor•a•j kavalir•o•j,
En post•kur•o de best•o•j kaj en milit-ir•o•j.
Al ni ĉas•ist•a sonĝ•o mal•kovr•is mister•o•n:
Ke Litv•o bezon•ad•os arb•ar•o•j•n kaj fer•o•n.
Arb•ar•o•j! vi•n rigard•is al ĉas•o ven•int•a,
Last•a reĝ’ en Vitold•a kolpak•o la pint•a,20
Feliĉ•a Jagellon•a last•a milit•ist•o,*
Kaj, en Litv•o, la last•a monarĥ•o ĉas•ist•o.
Hejm•land•a•j arb•o•j mi•a•j! se dispon•o Di•a
Permes•os hejm•re•ven•o•n, amik•ar•o mi•a!
Ĉu vi•n mi trov•os re•e? ĉu viv•as en san•o
Vi, ĉirkaŭ kiu•j ramp•is mi, kiel infan•o…
Ĉu viv•as grand•eg•ul•o, Baŭblis ĝi•a nom•o,*
Kies jar•cent’-kav•aĵ•o, kiel bon•a dom•o,
Por dek•du hom•o•j est•is vesper•a manĝ•ej•o?
Ĉu flor•as bosk’ Mendog•a, ĉe paroĥ-preĝ•ej•o?*30
Tie, en Ukrain•o, ĉu ankoraŭ bru•as
Ĉe dom’ de Holovinski, kie Rosja flu•as,
Tili•o dis•kresk•int•a, ke sub ombr•o ĝi•a
Cent•par•e ir•is danc•o•n jun•ul•ar’ graci•a?
Monument•o•j vi ni•a•j! vi•n, kiom en jar•o,
For•hak•as komerc•ist•o•j, moskv•a reg•ist•ar•o!
Ne las•ant•e azil•o•n al la bird•o•j kant•a•j,
Nek al bard•o•j, la ombr•o•n kiel bird’ ŝat•ant•a•j:
Ja tili’ Ĉarnolesj•a al Jan•o sent•em•a*
Inspir•is tiom rim•o•j•n! kverk•o babil•em•a40
Al bard’ kozak•a tiom da mirakl•o•j kant•as.*
Arb•o•j mi•a•j, kiom•e mi al vi ŝuld•ant•as!
Paf•ist•o, for•kur•ant•a mok•o•j•n de koleg•o•j
Pro mal•traf•it•a best•o, sub vi•a•j branĉ•eg•o•j
Mi ĉas•is rev•o•j•n; kaj en sovaĝ-region•o,
Forges•int•e la ĉas•o•n, mi sid•is sur ŝton•o:
Ĉirkaŭ•e bril•is griz•a musk•o, sur•verŝ•it•a
Mal•hel•blu•e per nigr•a ber•o dis•prem•it•a,
Kaj tie flagr•is ruĝ•e erik’-alt•aĵ•et•o•j
Kun ornam’ el koral•a•j vakcini’-perl•et•o•j.50
Mal•hel’ ĉirkaŭ•e; supr•e branĉ•o•j si•n etend•is
Kaj kiel verd•a•j, dens•a•j nub•o•j sub•e•n pend•is;
Vent’ furioz•is, super ark•aĵ’ ne•mov•at•a,
Per ĝem•o, hurl•o, krak•o, frakas’ tondr•o•bat•a:
Strang•a, surd•ig•a bru•o! super kap•o mi•a
Kvazaŭ est•us pend•ant•a la mar•o furi•a.
Mal•supr•e, urb-ruin•o•j kvazaŭ: renvers•it•a
Kverk•o, kiel grand•eg•a trab•aĵ•o romp•it•a;
Kaj sur ĝi•a apog•o lev•iĝ•as kolon•e
Branĉ•ar•a•j trunk•o•j, trab•o•j putr•int•a•j du•on•e,60
En ĉirkaŭ•bar’ de herb•o•j. Kun terur’ vi vid•as,
Arb•ar•o-mastr•o•j mez•e de l’ teras•o sid•as:
Apr•o•j, urs•o•j kaj lup•o•j; jen kuŝ•as, ĉe fost•o•j,
Post ne•si•n•gard•a•j gast•o•j, ek•mord•it•a•j ost•o•j;
Iam el•ŝpruc•as supr•e•n, tra herb•o verd•ant•a,
Kiel fontan’, du korn•o•j de cerv•o kur•ant•a,
Kiu bril•as tra arb•o•j per flav•et•a stri•o,
Kiel esting•iĝ•ant•a en arb•ar’ radi•o.
Re•e silent’ mal•supr•e. Peg•o, sur-abi•e,
Frap•et•as, post•e flug•as, mal•aper•as ie,70
Sed ne ĉes•as per bek•o frap•i en kaŝ-lok•o,
Kiel infan•o serĉ•i invit•as per vok•o.
Sciur’, ten•ant•a nuks•o•n, pli proksim•e sid•as,
Mord•as; vost•et•o pend•as super la okul•o•j,
Kiel plum•tuf•o super kask’ de kiras•ul•o•j:
Malgraŭ ŝirm•il’ atent•as ĝi, kaj se ek•vid•as
Gast•o•n, salt•as plej lert•a el arb•ar’-salt•ul•o•j
De la arb•o sur arb•o•j•n, fulm-bril•e; en fin•o
Ĝi ne•vid•ebl•e kaŝ•as si•n en trunk•o-sin•o,
Kiel re•ven•as hejm•a•n arb•o•n driad•in•o.*80
Re•e mal•laŭt•e.
Branĉ•o sku•iĝ•is puŝ•it•a,
Kaj, inter la sorp•uj•a ber•ar’ dis•ŝov•it•a,
Ek•bril•is, pli ol sorp•o•j, vizaĝ•o ruĝ•hel•a:
Ber•o•j•n, nuks•o•j•n kolekt•as jun•ul•in•o bel•a;
En bast-korb•et•o•n met•as ŝi la kolekt•at•a•j•n
Freŝ-vakcini•o•j•n, kiel ŝi•a buŝ’, skarlat•a•j•n.
Flank•e jun•ul’ avel•o•j•n klin•as; post de•klin•o
Bril•et•a•j•n nuks•o•j•n kapt•as flug•e la virg•in•o.
Ĵus ili aŭd•is korn•o•j-son•o•n, hund-boj•ad•o•n,
Kaj diven•is proksim•e ven•ant•a•n ĉas•ad•o•n;90
Do ambaŭ tim•o•plen•e, en dens•a•j branĉ•et•o•j
For mal•aper•is, kiel arb•ar•a•j di•et•o•j.
Soplicov•o mov•iĝ•as: sed, nek hund•o•j-boj•o,
Ĉeval•o•j-hen•o, knar•a•j kaleŝ•o•j sur voj•o,
Nek de trumpet•o•j ĉas•o-signal•o don•it•a,
Pov•is tir•i Tade•o•n el stern•aĵ•o lit•a;
En vest’ fal•int•e lit•o•n, dorm•eg•is jun-hom•o,
Kaj neniu ek•pens•is serĉ•i li•n tra l’ dom•o;
Ĉiu•j, mem-okup•it•e, laŭ ordon’ rapid•is,
Pri dorm•ul’ forges•int•e, for•est•o•n ne vid•is.100
Li ronk•is. Tra l’ apert•o fenestr•o•kovr•il•a,
El•tranĉ•it•a kor•form•e, en•fal•is sun•bril•a
Fajr•o•kolon•o, rekt•e al frunt•o kaj buŝ•o
De vol•ant•a ankoraŭ dorm•i Tadeuŝ•o.
Li turn•iĝ•is, ŝirm•ant•e si•n. Ĵus frap•o ia
Li•n vek•is. Gaj•a est•is re•vek•iĝ•o li•a:
Li est•is bird•e vigl•a, facil•e re•spir•is
Kaj sent•is si•n feliĉ•a, al si rid•et•ant•e:
Pri ĉio, okaz•int•a hieraŭ, pens•ant•e,
Li sent•is kor•bat•ad•o•n, ruĝ•iĝ•e sopir•is.110
Li rigard•is fenestr•o•n: mir•aĵ•o•j! En klar•o
De tiu kor•o, bril•is hel•a okul•par•o,
Tre larĝ•e mal•ferm•it•a, al rigard’ simil•a,
Kiu penetr•as ombr•o•j•n el tag•lum•o bril•a.
Kaj li vid•is: man•et•o, kvazaŭ vent•um•il•o
Al sun’ turn•iĝ•is, kiel okul•o•j-ŝirm•il•o;
Fingr•et•o•j, direkt•it•a•j al roz•a sun-hel•o,
Ruĝ•iĝ•is tra•e, kiel ruben•a juvel•o;
Sci•em•e dis•klin•it•a buŝ•o kun dent•et•o•j,
Kvazaŭ, inter koral•o•j, lum•ant•a•j perl•et•o•j;120
Vang•o•j, kvankam ŝirm•it•a•j per roz•a man•plat•o,
Flam•as mem, kiel roz•o•j, per viv•a skarlat•o.
Tade•o, ĉe fenestr•o, en ombr•o kuŝ•ant•e,
Kaj bel•eg•a•n aper•o•n super si vid•ant•e
Preskaŭ sur la vizaĝ•o, ne sci•is, ĉu tio
Est•as ver•e mal•dorm•o, aŭ sonĝ•a vizi•o
Pri am•ind•a, hel•bril•a infan•a vizaĝ•o,
Kiu•n sonĝ•e ni vid•is en sen•kulp•a aĝ•o.
Vizaĝ•et•o klin•iĝ•is: li tim•e kaj ĝoj•e
Trem•ant•e, ha! ek•vid•is preciz•e, re•foj•e,130
Re•memor•is, re•kon•is mal•long•a•n blond-har•o•n,
Volv•it•a•n en neĝ•blank•a•n papilot•o•j-ar•o•n:
Kvazaŭ arĝent’-silikv•o•j, ili sun•o•-bril•e
Lum•is, al kron’ sankt•ul•a en bild•et’, simil•e.
Li ek•salt•is; vid•aĵ•o, pro krak•o tim•plen•e
For•flug•is, malgraŭ li•a atend’, sen•re•ven•e!
Nur aŭd•iĝ•is de•nov•e tri•foj•a frap•ad•o
Kaj la vort•o•j: “Lev•iĝ•u, temp•o por ĉas•ad•o!
Vi mal•fru•os.” Li salt•is el lit’, ĉe for•ir•o
Puŝ•is la fenestr•um•o•j•n, ke krak•is ĉarnir•o,140
Kaj mal•ferm•it•a•j flank•o•j ek•bat•is la mur•o•n;
Li el•salt•is, rigard•is, kun konfuz•o, mir•o;
Sed nenia post•sign•o perfid•is for•kur•o•n.
Proksim•e de l’ fenestr•o est•is frukt-arb•ar•a
Bar•il’: sur ĝi lupol•o•j kun kron•o flor•ar•a
Ŝancel•iĝ•is, puŝ•it•a•j de man•et’? aŭ vent•e
Mov•it•a•j? Li rigard•is long•e kaj atent•e.
Ne kuraĝ•ant•e ir•i ĝarden•o•n, ĉe bar•a
Palis•ar’ apog•it•e, li lev•is silent•e
La okul•o•j•n, kaj fingr•o•n al buŝ•o al•prem•e
Met•is silent’-ordon•e, ke vort’ rapid•em•e150
Ne romp•u la silent•o•n; post•e frunt•o•n frap•is
Li, kvazaŭ al memor•o dorm•ant•a, admon•e,
Fin•e ek•mord•is fingr•o•n, ĝis sang•o si•n skrap•is,
Kaj laŭt-ek•kri•is: “Prav•e al mi, tiel bon•e!”
En dom•o, bru•o•plen•a nur antaŭ moment•o,
Nun est•is kvazaŭ tomb•a, obtuz•a silent•o.
Ĉiu•j ir•is en kamp•o•n. Tade’ al•turn•et•is
Orel•o•j•n, kaj al ili man•o•j•n tub•e met•is;
Aŭskult•is, ĝis al•port•is vent•o el arb•ar•o
Trumpet-son•o•j•n kaj kri•o•j•n de la ĉas•ist•ar•o.160
Li•a ĉeval’ en stal•o atend•is sel•it•e.
Li, pren•int•e paf•il•o•n, kiel obsed•it•e
Galop•is al drink•ej•o•j, kie, ĉe kapel•o,
Maten•e kolekt•iĝ•is an•o•j de ĉas•pel•o.
Du drink•ej•o•j, du•flank•e ĉe l’ voj’ klin•iĝ•ant•e,
Star•is kvazaŭ fenestr•e al si minac•ant•e:
Mal•nov•a est•is juĝ•e kastel•a hered•o;
Nov•a spit-konstru•it•a, Soplica-posed•o.
Tiu, kvazaŭ hered•o propr•a de Gervaz•o,
En ĉi-tiu ĉe tabl•o prezid•as Protaz•o.170
Nov•a drink•ej’ ne est•is interes’-ekscit•a;
Mal•nov•a, laŭ antikv•a model’, konstru•it•a,
Kiu•n el•pens•is iam Tir•a•j ĉarpent•ist•o•j,*
Kaj post•e jud•ej•an•o•j dis•port•is sur-ter•e:
Konstru•o-spec•o, kiu•n fremd•a•j konstru•ist•o•j
Ne kon•as; ni de jud•o•j ĝi•n hered•as per•e:
Front•o kiel arke•o, kaj post•o — sankt•ej•o;
Arke’, kvazaŭ de Noe kvar•flank•a best•ej•o,
Kon•at•a nun vulgar•e laŭ nom•o de stal•o•j,
Kaj en ĝi best•o•j: bov•o•j, bov•in•o•j, ĉeval•o•j,180
Barb•a•j kapr•in•o•j; supr•e da bird•o•j kolekt•o•j,
Ankaŭ ramp•ul•o•j par•e, ne mank•as insekt•o•j.
Post•a part’ kiel strang•a sankt•ej•o; konstru•e
Memor•iĝ•as, laŭ vid•o, templ•o Salomon•a,
Kiu•n meti•o-spert•e star•ig•is unu•e
Hiram•a•j ĉarpent•ist•o•j sur mont•o Sion•a.*
Nun jud•o•j ĝi•n imit•as en si•a•j lern•ej•o•j,
Lern•ej’-model•o•n sekv•as stal•o•j kaj drink•ej•o•j.
El tabul•et•o•j, pajl•o: tegment’, pint•ig•it•a,
Ĉif•aĵ•a, kiel jud•a ĉap•o difekt•it•a.190
El supr•o ŝpruc•e-lev•as rand•o•j•n galeri•o,
Apog•it•a•j•n sur lign•a kolon•o•j-seri•o.
Kolon•ar’, kio est•as mir•aĵ’ arĥitekt•a,
Daŭr•as, kvankam du•on•e putr•int•a, mal•rekt•a,
Kiel en Piz•a tur•o,* sed ne laŭ model•o•j
De grek•o•j, ĉar sen baz•o•j kaj sen kapitel•o•j.
Super kolon•o•j pend•as du•on•rond-ark•aĵ•o,
Ankaŭ lign•a, de got•a art•o imit•aĵ•o.
Supr•aĵ•e art-ornam•o•j, ne per skulpt-ĉiz•il•o,
Sed lert•e el•tranĉ•it•a•j per ĉarpent’-hak•il•o,200
Kiel kurb-brak•o•j de la kandelabr’ sabat•a;
Fin•e-pend•as glob•et•o•j, kvazaŭ la buton•o,
De la jud•o•j dum preĝ•o•j frunt•e-pend•ig•at•a,
Kaj kiu•n ili nom•as “cices”* en ĵargon•o.
Mal•proksim•e, drink•ej•o mal•rekt•a, ŝancel•a,
Kvazaŭ preĝ•ant•a jud•o balanc•as per kap•o:
Taŭz•a pajl•aĵ•o — barb•o, tegment’ kiel ĉap•o,
La fulg•a•j mur•o•j kiel nigr•a teg’ mantel•a,
Kaj kiel “cices” frunt•e — skulpt•aĵ•o antaŭ•e.
Drink•ej-part•o•j laŭ jud•a lern•ej•o ankaŭ•e:210
Kun ĉambr•et•o•j mal•vast•a•j, long•form•a•j, unu•a
Part•o, por ge•sinjor•o•j, kiu•j vojaĝ•ir•as;
Kaj en grand•eg•a hal•o, ĉe mur•o•j, en du•a,
Mult•pied•a•j, mal•larĝ•a•j lign-tabl•o•j si•n tir•as,
Kun mal•alt•a•j, al tabl•o simil•a•j benk•et•o•j,
Kiel id•o•j al patr•o.
Rond•e, sur seĝ•et•o•j,
Sid•as part•e kamp•ul•o•j, nobel•et•o•j part•e,
Ĉiu•j vic•e; nur sid•as ekonom’ apart•e.
Post fru-mes•o, ĉar est•is dimanĉ’, el kapel•o
Ili ven•is distr•iĝ•i, trink•i ĉe Jankjel•o.220
Antaŭ ĉiu jam ŝaŭm•is kalik•o griz-brand•a;
Drink•ej•ist•in’ kur•ad•is kun botel•o grand•a.
Farm•ist•o Jankjel port•is long•a•n sarafan•o•n
Ĝis ter’, kun hok•et•ing•o•j arĝent•a•j; li man•o•n
Unu al si•a nigr•a silk•a zon•o met•is,
Per du•a si•a•n griz•a•n barb•o•n glat•um•et•is;
Li ĉirkaŭ•e rigard•is, dispon•is, salut•o•j•n
Far•is al en•ir•ant•o•j, ĉe gast•o•j diskut•o•j•n
Komenc•is, kverel•ant•o•j•n li em•ig•is pac•e,
Sed serv•is al neniu, ir•ant•e sen•lac•e.230
Kon•at•a, pro honest•o, jud•o mal•jun•ul•o
De mult•jar•o•j drink•ej•o•n farm•is; sed kamp•ul•o
Neniu, nek nobel•o en bien•o plend•is.
Ĉar kial? Li drink•aĵ•o•j•n ĉiam bon•a•j•n vend•is;
Li kalkul•is si•n•gard•e, tamen sen tromp•ec•o,
Ne mal•help•is gaj•iĝ•o•n, sed sen ebri•ec•o!
Li ŝat•is tre amuz•o•j•n, kaj oni solen•is
Ĉe li edz•iĝ•o•j•n, bapt•o•j•n; en dimanĉ•o•j ven•is
El vilaĝ•o drink•ej•o•n, laŭ li•a dispon•o,
Muzik’ kun sak•fajf•il•o•j kaj bas•violon•o.240
En muzik•o fam•ig•is li•n grand•a talent•o;
Kun cimbal•o, de si•a popol’ instrument•o,
Iam li dom•o•j•n ir•is, per lud’ mir•ig•ant•e
Kaj per kant•o•j; ĉar est•is li tre lert•a kant•e,
Hav•is sufiĉ•e pur•a•n el•parol•o•n pol•a•n
Kaj precip•e ek•am•is kant•ar•o•n popol•a•n:
Li al•port•is, far•ant•e trans Njemen vetur•o•j•n
Kolomijk•o•j•n el Haliĉ, varŝav•a•j•n mazur•o•j•n.*
Fam•o, ne ĉiam cert•a, ĉirkaŭ•e kolport•is,
Ke li, el ekster•land•o, unu•e al•port•is250
Kaj dis•vast•ig•is tiam, en distrikt•a rond•o,
Kant•o•n, fam•a•n hodiaŭ en la tut•a mond•o,
Kiu•n unu•a•foj•e, sur ter’ de Aŭzon•o•j,*
Lud•is pol•a•j trumpet•o•j de la legion•o•j.
Kant•a talent’ en Litv•o akir•as la am•o•n
Ĉe la hom•o•j, kaj don•as riĉ•ec•o•n kaj fam•o•n:
Jankjel, hav•ant•e glor•o-sufiĉ•o•n kaj mon•a•n,
Pend•ig•is ĉe la mur•o cimbal•o•n bel•son•a•n,
Lok•sid•iĝ•is kun id•o•j en drink•ej’ bien•a,
Krom•e, en urb•o est•is li help•ant’ raben•a,260
Ĉie agrabl•a gast•o, dom•a konsil•ant•o.
Li est•is ankaŭ spert•a gren•komerc’-kon•ant•o
Kaj river•ŝipa, kio vilaĝ•e tre grav•is;
Kaj li ankaŭ de bon•a pol•o fam•o•n hav•is.
Li kverel•o•j•n, eĉ sang•a•j•n, pac•ig•is unu•e
Inter ambaŭ drink•ej•o•j: ambaŭ farm•is plu•e;
Li•n estim•is egal•e mal•nov-parti•an•o•j
De Horeŝk•o, kaj ankaŭ Soplic•a•j dom•an•o•j.
Li•a•n aŭtoritat•o•n respekt•is Ŝlos•ist•o
Minac•em•a, kaj ankaŭ kverel•ant’ Vok•ist•o;270
Antaŭ li kviet•ig•is koler•o•j•n Gervaz•o,
Minac•a man•e, kiel per lang•o Protaz•o.
Gervaz’, for•est•a, ir•is pel•ĉas•i la urs•o•n.
Ne vol•ant•e, ke grav•a•n, danĝer•a•n ekskurs•o•n
Far•u sol•e la Graf•o, ne•spert•a jun•ul•o,
Li ir•is por konsil•o kaj defend’-okaz•o.
Nun•e, plej for de sojl•o, anstataŭ Gervaz•o,
Inter du benk•o•j, sid•is en drink•ej’-angul•o
Honor•a,* pastr•o Verm•o; la lok•o•n elekt•is
Jankjel por li. Vid•ebl•e, ke li alt-respekt•is280
Bernardin•o•n, ĉar kiam li sol•e ek•vid•is
Mank•o•n en li•a glas•o, li tuj al•rapid•is
Kaj juli•a•n miel•o•n al•verŝ•i ordon•is.
Laŭ dir’, kun Verm•o ili jun•aĝ•e si•n kon•is,
Ie fremd•land•e. Verm•o oft•e dum vesper•o•j
Li•n vizit•is, sekret•e pri grav•a•j afer•o•j
Kun jud•o konsil•iĝ•is, laŭ dir’: kontraband•a
Komerc’; sed tio ŝajn•as kalumni•o grand•a.
Verm•o, tabl-apog•it•e diskut•is, nobel•o•j
Ĉirkaŭ•e li•n aŭskult•is per atent-orel•o•j,290
Kaj naz•o•j•n al monaĥ•a klin•is tabak•uj•o;
Flar•ant•e, ili tern•is kvazaŭ el pist•uj•o.
“Ho! Reverendissime,* Skoluba tern•int•e,
Dir•is, tabak•o ir•as la kap•o•n ĝis-pint•e!
Ek•de mi naz•o•n port•as (li glat•is long-naz•o•n,
Tern•is), mi tia•n flar•i ne hav•is okaz•o•n;
Ver•e monaĥ•a, cert•e kun Kovn•a sigel•o,
Urb•o, fam•a en mond•o, pro tabak’, miel•o.*
Mi est•is tie…” Verm•o en•miks•is: “Por san•o•j
De ĉiu•j vi•a•j moŝt•o•j, sinjor•o•j litv•an•o•j!300
Koncern•e la tabak•o•n, ĉi tiu de•ven•as
El pli for•e, ol moŝt•o Skoluba diven•as:
Paŭlin•o•j de Hel-mont•a monaĥ•ej’ mal•nov•a
Tia•n tabak•o•n far•as en urb’ Ĉenstoĥova,*
Kie est•as la bild•o, per mirakl•o•j fam•a,
De Virg•a Di•patr•in•o, Reĝ•in•o ĉiam•a
Pol•a, nom•at•a ankaŭ de Litv•o Duk•in•o, —
Jes, Ŝi port•as ankoraŭ kron•o•n de reĝ•in•o,
Sed en Litv•a Duk•land•o la skism•o* ek•nest•is!”
“El Ĉenstoĥov•o? dir•is Vilbik, tie est•is310
Mi dum la indulgenc•o antaŭ tri•dek•jar•o.
Ĉu ver•e, ke en urb•o nun gast•as franc•ar•o,
Rab•i trezor•o•n, templ•o•n ruin•ig•i vol•as?
Ĉar Litv•a Kurier•o* pri tio parol•as.”
“Ne•ver•e, dir•is Verm•o, ĉar franc•a majest•a
Moŝt’, katolik•o est•as, model•e honest•a.
Pap•o li•n unkt•is, ili viv•as en konkord•o
Kaj konvert•as la franc•o•j•n, ĉe kiu•j la ord•o
Iom•e difekt•iĝ•is. Ĉenstoĥov•o, ver•e,
Don•is mult•a•n arĝent•o•n el trezor’, ofer•e320
Al patr•uj•o, Pol•uj•o; laŭ ordon•o Di•a:
Li•a•j altar•o•j est•as trezor•ej’ naci•a.
Ja en Duk•land•o, pol•a arme•o laŭ•sci•e
Kalkul•as jam cent mil•o•j•n, baldaŭ est•os pli•e:
Kiu pag•os arme•o•n? ĉu ne litv•an•ar•o?
Sed vi nur mon•o•n don•as por la moskv•a car•o.”
“Ne don•as, kri•is Vilbik, oni pren•as fort•e.”
“Bon•far•ant•o, — aŭd•iĝ•is kamp•ul’ humil•vort•e,
Klin•iĝ•int•e al pastr•o, skrap•is kap•o•ŝel•o•n:
Mizer•o nur du•on•e prem•as la nobel•o•n;330
Ni•n ili sen•haŭt•ig•as.” — “Kamp•ul’, kri•is laŭt•e
Skoluba, vi kutim•is tio•n, kaj sen•haŭt•e
Viv•as plu, laŭ angil•o; sed bon•e-nask•it•a•j,
Al or•a•j liber•ec•o•j ni kutim•ig•it•a•j!
Egal•is ja nobel•o, sur kamp•et’ mal•grand•a…
(‘Jes — kri•is ĉiu•j — al la vojevod•o land•a!’)
Nun ili, nobel•ec•o•n ne•ant•e, ordon•as
Serĉ•i paper•o•j•n, ili•n esplor•i propon•as.”
“Pri vi, kri•is Juraha, afer’ mal•pli grav•a:
Kamp•ul’ nobel•ig•it•a vi est•as pra•av•a;340
Sed mi el princ•o•j! Ili demand•as pri tio,
Kiam mi nobel•iĝ•is? memor•as nur Di•o!
Moskv•ul’, demand•i kverk•o•n, ir•u en arb•ar•o•n,
Kia•rajt•e ĝi kresk•as super arbust•ar•o•n.”
“Princ’, dir•is Ĵagjel, vi ni•n impon•i ne prav•as,
Ĉi-tie pli ol unu dom•o mitr•o•j•n* hav•as.”
“Vi hav•as en blazon•o kruc•o•n, jen kaŝ•it•a
Alud’, kri•is Podhajski, al gent’ neofit•a.”*
“Fals’! inter•romp•is Birbaŝ, mi•a graf•a kron•o,
Tatar•a, hav•as kruc•o•j•n super ŝip-blazon•o.”350
“Poraj,* mitr•o or-kamp•a, princ-blazon•o, last•e
Kri•is Mickjeviĉ, skrib•as ĝi•n Strijkovski* vast•e.”
Drink•ej•o ek•bru•eg•is; do pastr•o Robak•o
Re•e vic•e regal•is per si•a tabak•o
Parol•ant•o•j•n. Post kri•o•j far•iĝ•is kviet•e,
Ĉiu flar•is ĝentil•e kaj tern•is ripet•e.
Profit•ant•e silent•o•n, la Pastr•o daŭr•ig•is:
“Ho, grand•a•j•n vir•o•j•n mi•a tabak•o tern•ig•is!
Jen, kvar•foj•e el tiu tabak•uj•o sam•e
General•o Dombrovski flar•um•is iam•e!”360
— “Dombrovski?” ili kri•is. — “Jes, jes, li, litv•an•o•j;
Mi est•is en tend•ar•o, kiam de german•o•j
Li pren•is Gdansk•o•n;* skrib•is li io•n; tim•ant•e
Ek•dorm•i, li flar•um•is, tern•is; mi•n frap•ant•e
Sur la ŝultr•o•n, li dir•is: pastr•o Bernardin•o,
Ni vid•os ni•n en Litv•o, antaŭ jar•o-fin•o;
Dir•u, ke mi•n atend•u litv•an•o•j kun tia
Tabak•o ĉenstoĥov•a, neniel ali•a!”
Parol•ad•o de Pastr•o el•vok•is magi•e
Tia•n mir•o•n kaj ĝoj•o•n, ke ek•reg•is ĉie370
Silent•o; post•e sekv•is du•on•laŭt•e nov•a
Demand•ad•o: “Tabak•o pol•a? Ĉenstoĥov•a?
Dombrovski? Ital•uj•o?…” Ĝis fin•e kun•iĝ•is
Pens•o kun pens’, kaj vort•o kun vort’, kaj aŭd•iĝ•is
Unu•voĉ•e, kaj kvazaŭ laŭ ies komand•o,
La kri•o: “Marŝ’, Dombrovski, el ital•a land•o!”
Kor•prem•is si•n: kamp•ul•o kun graf•o-tatar•o,
Kruc’ kun Mitr•o, Poraj•o•j kun Grif’ kaj Ŝip•ar•o;
Kaj forges•int•e ĉio•n, eĉ la Bernardin•o•n,
Kant•is, kri•ant•e: “Brand•o•n, miel•o•n kaj vin•o•n!”380
Long•e kant•et•o•n Verm•o aŭskult•is inklin•e;
Por inter•romp•i, pren•is li en man•o•j•n fin•e
Tabak•uj•o•n, per tern•o melodi•o•n sku•e
Miks•is kaj dir•is, antaŭ re•agord•o, plu•e:
“Laŭd•ant•e la tabak•o•n, sinjor•o•j, vi prav•as;
Vid•u, kio•n intern•e tabak•uj’ en•hav•as!”
Li, frot•int•e per tuk•o la mal•pur•ig•it•a•n
Kovr•il•o•n, montr•is et•a•n arme•o•n pentr•it•a•n,
Kiel muŝ-svarm•o; mez•e, rajd•e-sid•is vir•o,
Grand•a kiel skarab•o, ĉef’ de milit•ir•o,390
Spron•is, kvazaŭ por salt•i ĉiel•o•n okaz•e,
Man•o•n ten•is sur brid•o, kaj du•a•n ĉe-naz•e:
“Rigard•u, dir•is Verm•o, tiel minac•em•e
Kiu ten•iĝ•as?” — Ĉiu•j rigard•is sci•em•e. —
“Grand•a imperi•estr•o, ne de moskv•ul•ar•o,
Ĉar neniam tabak•o•n flar•is moskv•a car•o.”
“Grand•a vir’, vok•is Cidzik, kaj kapot’-vest•it•e?
Mi pens•is, tia ir•as per or•o kovr•it•e:
Ĉar ĉe moskv•ul•o•j iu general’, sinjor•o,
Bril•as, kiel ezok•o en safran’, en or•o.”400
“Nu, mi vid•is Koscjuŝk•o•n, en jun•ec•o mi•a,
Dir•is Rimŝa, li est•is ĉef•estr•o naci•a,
Grand•a vir’, tamen ir•is en ‘sukman•o’ si•a*
Krakov•a, aŭ ‘ĉamark•o’!” — “En ĉamark•o kia?
Dir•is Vilbik, ĝi•n oni nom•is ‘taratata’.”
“Sed tiu hav•is franĝ•o•j•n, kaj ĉi-tiu glat•a”,
Kri•is Mickjeviĉ. — Sekv•is disput•o-komenc•o
Pri ĉamar’, taratatk•o, kaj form-diferenc•o.
Verm•o, ĉar diskut•ad•o dis•voj•iĝ•is tre•e,
Komenc•is al fajr•uj•o ĝi•n kolekt•i re•e,410
Per tabak’ regal•ant•e; oni tern•is bru•e,
Al si dezir•is san•o•n; li parol•is plu•e:
“Se franc-imperi•estr•o dum batal•o flar•as
Tabak•o•n, ĝi signif•as, ke li venk•e star•as.
Ekzempl•e kun kanon•o•j apud Aŭsterlic•o*
Star•is franc•o•j, al ili kur•is moskv•a vic•o.
Li rigard•is: Se franc•o•j el•paf•is, moment•e
Kiel herb•o stern•iĝ•is rus•o•j regiment•e;
Kiam galop•e nov•a regiment•o fal•is,
Napoleon, flar•ant•e tabak•o•n, signal•is,420
Ĝis fin•e Aleksandr•o kun Konstant•o, si•a
Frat’, kaj imperi•estr•o Francisk•o aŭstr•i•a
El kamp’ for•kur•is: tio•n Napoleon vid•is,
Do, post batal•o, fingr•o•j•n sku•ant•e, li rid•is.
Se, en li•a arme•o, ĉe•est•a sinjor•o
Iu serv•os, li tio•n hav•u en memor•o”.
“Aĥ, ek•vok•is Skoluba, Almoz•ist•o mi•a,
Kiam tio okaz•os? Ja por ĉiu di•a
Fest•o dum jar•o hom•o•j la franc•o•j•n profet•as!
Ni rigard•as, ĝis lac•e okul’ si•n ferm•et•as;430
Kaj moskv•ul•o je kol•o ni•n ten•as per fort•o:
Antaŭ ol ven•os help•o, ni•n for•pren•os mort•o.”
“Moŝt•o, dir•is la Pastr•o, vir•in•o ve•plend•u,
Kaj, kun•met•int•e man•o•j•n, la jud•o atend•u,
Ĝis ven•os gast’ aŭ pord•o•n ek•frap•os amik•o;
Venk•i kun Napoleon — et•a artifik•o:
Li tri•foj•e al svab•o•j draŝ•is fel•o•n, tred•is
Prus•aĉ•o•j•n, kaj trans mar•o•n angl•o•j•n for•eksped•is;
Sekv•e moskv•ul•o•j•n cert•e li simil•e ben•os;
Kio rezult•os? moŝt•o•j, kio post•e ven•os?440
Jen, litv•a nobel•ar•o salt•os sur ĉeval•o•j•n,
Pren•os sabr•o•j•n, post kiam li fin•os batal•o•j•n;
Tiam, venk•int•e ĉiu•j•n, moŝt’ Napoleon•a
Dir•os: kiu vi est•as? help•o — mal•bezon•a.
Ne sufiĉ•as atend•i, gast-invit•o•n far•i,
Oni dev•as doman•o•j•n kolekt•i, prepar•i
Tabl•o•j•n, kaj antaŭ fest•o pur•ig•i en dom•o•j,
Mi ripet•as: bala•u kaj pur•ig•u, hom•o•j!”
Sekv•is silent•o, post•e voĉ•o•j ar•e son•as:
“Kiel dom•o•n pur•ig•i? Kiel vi propon•as?450
Ni pret•iĝ•os por ĉio, por ĉio prepar•e;
Nur Pastr•o Bon•far•ant•o parol•u pli klar•e.”
Verm’ rigard•is fenestr•o•n, diskut•i ĉes•int•e;
El fenestr•o li met•is kap•o•n, ek•vid•int•e
Io•n interes•ant•a•n, kaj dir•is: “Ĉar nun•e
Mank•as temp’, ni pli vast•e pri•parol•as kun•e
Tio•n morgaŭ: En urb•o pro afer’ mi est•os;
Re•vetur•ant•e, voj•e mi ĉe moŝt•o•j kvest•os.”*
“Por nokt•o Njehrimov•o•n bon•ven•u! en dom•o
Standard•estr•o* kontent•os, dir•is Ekonom•o.460
En Litv•o ja parol•as proverb•o mal•nov•a:
Feliĉ•a hom•o, kiel kvest•ant’ Njehrimov•a!”
“Kaj ni•n, dir•is Zubkovski, vizit•u favor•e;
Est•as tol-pec•o, buter-barel•et’ ĉi-hor•e,
Ŝaf’, bov•in•et’; memor•u la vort•o•j•n por prov•o:
Feliĉ•ul’, traf•is kiel pastr•o al Zubkov•o.”
“Al ni” dir•is Skoluba. “Al ni, Terajeviĉ,
Mal•sat•e ne el•ir•is pastr•o el Puceviĉ.”
Nobel•ar•o promes•is kaj invit•is kor•e,
Akompan•ant•e Verm•o•n ekster pord•o•n for•e.470
Antaŭ•e, tra fenestr•o, li vid•is kiel•e
Tade•o plen•galop•is sur voj’, sen•ĉapel•e,
Kun kap’ klin•it•a, pal•a vizaĝ’ mal•seren•a,
Kaj spron•is, vip•is best•o•n en galop•o plen•a.
Tiu aspekt•o pastr•o•n konfuz•is laŭ•vid•e,
Do li post la jun•ul•o ek•paŝ•is rapid•e
Al pra•arb•ar•o: kie•n okul•o ĝis•ir•is,
Sur horizont•a rand•o ĝi nigr•e si•n tir•is.
Kiu vi•n tut•esplor•is, abism•a profund•o
De litv•a•j pra•arb•ar•o•j, ĝis mez•o, ĝis fund•o?480
Fiŝ•ist•o bord•e sond•as la fund•o•n de l’ mar•o;
Ĉas•ist’ rond•ir•as ĉirkaŭ litv•a pra•arb•ar•o;
Li kon•as nur supr•aĵ•e la form•o•n, ekster•o•n,
Sed neniel intern•a•n de l’ kor•o mister•o•n.
Kio en ĝi okaz•as? sci•as nur fabel•o•j;
Ĉar post arb•ar•o•j, dens•a•j arb•et•aĵ’-mantel•o•j,
Est•as rempar’ da trunk•o•j, ŝtip•o•j kaj radik•o•j,
Defend•it•a de marĉ•o•j kaj de mil torent•o•j,
De ret•o da herb•aĉ•o•j, ej•o•j de formik•o•j,
Vesp•o•j-, krabr•o•j-nest•ar•o, volv•o•j da serpent•o•j.490
Se ĉi obstakl•o•j•n venk•us kuraĝ’ hom•super•a,
Ĝi•n renkont•us ankoraŭ bar•o pli danĝer•a:
Ĉiu•paŝ•e insid•as, lup•kav•o•j-fason•e,
Lag•et•o•j, put•o•j, herb•e-kovr•it•a•j du•on•e;
Hom•o•j neniam sond•os ili•a•n profund•o•n,
(Tre ver•ŝajn•e diabl•o•j okup•as la fund•o•n).
Vitr•e bril•as la akv•o, sang•o•rust•o-plen•a,
El intern’ ir•as fum•o, odor’ abomen•a.
Arb•o•j ĉirkaŭ•e perd•as foli•o•j•n; sen•ŝel•a•j,
Kalv•a•j, pigme•a•j, verm•a•j kaj mal•san•e-ŝvel•a•j,500
Klin•int•e branĉ•o•j•n, kun la musk•a plik’ sur nuk•o•j,
Ĝib•ig•ant•e la trunk•o•j•n, kun fung•aĉ’-veruk•o•j,
Kvazaŭ sorĉ•ist•in•ar•o ĉe kaldron•o star•as,
Varm•iĝ•as, kaj kadavr•o•n kuir•e prepar•as.
Post ĉi lag•et•o•j plu•e, ne nur paŝ’ ne pov•us,
Sed eĉ okul•o van•e en•penetr•i prov•us;
Ĉar tie kovr•as ĉio•n la nebul•a nub•o,
Kiu lev•iĝ•as el la varm•a marĉ•a sub•o.
Sed post nebul•o•j (kiel fabel•as popol•o),
Etend•iĝ•as fertil•a, bel•a region•o,510
La best•a kaj kresk•aĵ•a regn•o•j-metropol•o:
En ĝi, de ĉiu•j arb•o•j, herb•o•j, sem-depon•o,
El kiu divers-spec•o•j dis•kresk•as sur ter•o;
Kaj, kiel en arke•o, de best•o•j-gener•o,
Por mult•iĝ•o, almenaŭ konserv•iĝ•as par•o•j.
Ĝust-mez•e, en kort•eg•o•j loĝ•as fundament•a•j:
Pra•bov•o, ur•o, urs•o, pra•arb•ar•a•j car•o•j;
Sur arb•o•j ĉirkaŭ•loĝ•as link•o•j akr•o•sent•a•j,
Kaj manĝ•eg•em•a•j gul•o•j*, ministr•o•j atent•a•j;
Plu•e, kiel vasal•o•j, nobel•a•j sub•ul•o•j,520
Loĝ•as la apr•o•j, lup•o•j kaj alk•o•j korn•ul•o•j;
En•supr•e viv•as falk•o•j kaj agl•o•j sovaĝ•a•j,
Ĉe la kort•eg•a•j tabl•o•j, flat•ist•o•j kuraĝ•a•j.
Ĉi tiu•j patriark•a•j, ĉef•a•j best•o-par•o•j,
Kaŝ•it•a•j ne•vid•ebl•e, mez•e de arb•ar•o•j,
Trans lim’, por koloniz•o, infan•ar•o•n sol•e
Send•ant•e, mem trankvil•o•n ĝu•as metropol•e,
Ne pere•as de tranĉ•a aŭ paf•a per•fort•o,
Sed mal•jun•ul•o•j mort•as de natur•a mort•o.
Ili hav•as tomb•ej•o•n; se mort’ proksim•iĝ•as,530
Bird•o•j de•met•as plum•o•j•n, suĉ•best’ sen•har•iĝ•as,
Kiam urs•o sen•dent•a maĉ•i plu ne pov•as,
Cerv•o kaduk•a, kiam pied•o•j•n pen-ŝov•as,
Lepor•o, kies sang•o, jam iĝ•as rigid•a,
Korv•o, iĝ•ant•e griz•a, kaj falk•o sen•vid•a,
Kiam agl•o•n mal•jun•a•n bek•o, kurb•ig•it•e
En ark•o•n, ĉes•as nutr•i, etern•e ferm•it•e,*
Ili ir•as tomb•ej•o•n; eĉ best’ mal•pli grand•a
Vund•it•e, mort•i kur•as al flank•o hejm•land•a.
Tial en lok•o, kie hom•o gast•i pov•as,540
De mort•int•a best•ar•o ost•o•j•n li ne trov•as.*
Laŭ dir’, en metropol•o ĉiu•j best•o•j fleg•as
Bon•a•j•n mor•o•j•n, ĉar tie ili mem si•n reg•as,
De hom•a civiliz•o ne vid•as model•o•j•n:
Ne kon•as, pri propr•ec•o-rajt•o, la kverel•o•j•n,
Ne kon•as la milit•a•n art•o•n, nek duel•o•j•n.
Kiel eden•e av•o•j, viv•as nep•o•j-gent•o,
Sovaĝ•a•j, hejm•a•j kun•e, en am•o, konsent•o;
Nek si•n korn•puŝ•as ili, nek mord•as per dent•o.
Eĉ se hom•o en•fal•us tie•n sen•arm•il•e,550
Li, mez•e inter best•o•j, tra•ir•us trankvil•e;
Ili rigard•us hom•o•n kun tia mir•ad•o,
Kun kia, en la ses•a tag•o de l’ kre•ad•o,
Ili•a•j pra•ge•patr•o•j, kiu•j pac•e sid•is
En paradiz’, unu•e Adam•o•n ek•vid•is.
Feliĉ•e, hom•o tie•n el voj’ ne erar•as,
Ĉar Pen’, Terur’ kaj Mort•o en•ir•ej•o•n bar•as.
Nur iam en post•kur•o tro fervor•a•j hund•o•j,
Trov•iĝ•int•e sen•gard•e en kav•a•j profund•o•j,
Kies intern’-aspekt•o ili•n ek•terur•as,560
Hurl•et•e, kun frenez•a rigard•o, for•kur•as,
Long•e post•e, per man•o hom•a kares•at•e,
Ĉe li pied•e, trem•as tim•e-obsed•at•e.
Mister•a metropol•o, best•o•j-rest•ad•ej•o,
Nom•at•as en ĉas•ist•a lingv•o: “Pra•nest•ej•o!”
Stult•a urs’! se vi sid•us en pra•nest•o vi•a,
Vojski pri vi neniam far•iĝ•us konsci•a.
Sed, ĉu abel-arb•ar•o vi•n log•is arom•e,
Aŭ matur•a aven•o vi•n tent•is tiom•e?
Vi el•ir•is, trans rand•o dens•arb•ar•a, for•e;570
Arb•ar•ist•o vi•n tie spion•is esplor•e,
Tuj si•n, per sieĝ•ant•o•j ruz•a•j, plen-inform•is,
Kie vi tag•e-manĝ•is, kie nokt•e-dorm•is.
Ĉas•pel•ant•o•j de Vojski, jam antaŭ pra•nest•o•j
Vic•e star•ant•e, bar•as re•n•ir•o•n al best•o•j.
Tade’ ek•sci•is: mult•e da temp•o jam pas•is,
Kiam hund•o•j, en dens•a arb•ar•o, ek•ĉas•is.
Mal•laŭt’. — Ĉas•ist•o•j van•e streĉ•as aŭd•o•sent•o•n,
Van•e sci•em•e ĉiu•j aŭskult•as silent•o•n,
Kaj en lok•o long•temp•e, sen•mov•e atend•as:580
Nur al ili muzik•o•n pra•arb•ar•o send•as;
Hund•o•j ĝi•n sond•as, kiel merg•ist•o sub mar•o;
Kaj paf•ist•o•j, turn•int•e tub•o•j•n al arb•ar•o,
Rigard•as Vojski-n, kiu per orel•o ter•o•n
Demand•as. Kiel leg•as amik•o•j esper•o•n
De viv’, aŭ mort-verdikt•o•n, pri kar•a person•o,
En kurac•ist-vizaĝ•o, tiel al ĉas•kon•o
Li•a fid•e, paf•ist•o•j li•n rigard•is tim•e.
Lev•iĝ•ant•e, li dir•is: “Est•as, jam proksim•e!”
Li aŭd•is! — plu aŭskult•is ili — jen unu•a590
Hund•o ek•boj•is, post•e la du•a, dek•du•a;
Dis•kur•int•a hund•ar•o jam kun•e, amas•e,
Pel•as, trov•int•e trac•o•n, boj•lud•as pel•ĉas•e,
Ne tiel mal•rapid•e, kiel en ĉas•hor•o
Dum post•kur•o de cerv•o, vulp•o aŭ lepor•o,
Sed mal•long•e, tre oft•e, akr•e kaj koler•e;
Do ili proksim•iĝ•as, jam best•o•n sen•per•e
Vid•as, pel•as, ating•as — moment•o•n atend•as,
Re•e boj•as, hurl•et•as: best•o si•n defend•as
Kaj cert•e vund•as; inter boj•ad•o kaj kri•o600
Aŭd•iĝ•as oft•e ĝem•o de hund-agoni•o.
Paf•ist•o•j star•is, ĉiu paf•il•o jam pret•is;
Ili fleks•iĝ•is, kap•o•j•n antaŭ•e•n el•met•is,
Ne pov•as plu atend•i! laŭ vic’ el posten•o
For•kur•as, en arb•ar•o•n prem•iĝ•as kun pen•o,
Por renkont•i la best•o•n: kvankam, avert•ant•e,
Pan Vojski ĉirkaŭ•rajd•is posten•o•j•n, kri•ant•e,
Ke ĉiu, ĉu kamp•ul•o, ĉu sinjor•o-fil•o,
Las•int•e lok•o•n, sent•os bat•o•n de gvid•il•o!
Tut•van•e! Ĉiu•j kur•is, malgraŭ la konsil•o•j,610
En arb•ar•o•n. Ek•krak•is kun•e tri paf•il•o•j;
Post•e ĉiam paf•ad•o, sed ĝi•n super•bru•is
Muĝ•o de urs•o, eĥ•e tut-arb•ar•o•n sku•is;
Terur•a muĝ’! dolor•o, mal•esper’, furi•o!
Post•e boj•o, trumpet•o•j, de paf•ist•o•j kri•o
Tondr•is el arb•ar-mez•o. Tie•n la ĉas•an•o•j
Kur•as ĝoj•e aŭ ten•as la fingr•o•j•n sur ĉan•o•j;
Nur Vojski plend•as: oni mal•traf•e cel•tir•is.
Unu•flank•e paf•ist•o•j, pel•ant•o•j ek•ir•is
Tra•e, inter arb•ar•o kaj ret•o•j de ĉas•o,620
Kaj urs•o, antaŭ hund•o•j kaj hom•o•j-amas•o,
Re•turn•iĝ•is al lok•o•j mal•bon•e gard•it•a•j,
Al kamp•o•j, de paf•ist•o•j plej•part•e las•it•a•j,
Kie rest•is el tut•a vic•o da ĉas•ant•o•j:
Vojski, Tade•o, Graf•o, kun kelk•a•j pel•ant•o•j.
Tie arb•ar•o est•is mal•dens•a rilat•e.
Aŭd•iĝ•as muĝ•o, krak•as romp•aĵ’, frakas•at•e,
Kvazaŭ el nub’, rul•iĝ•as urs•o tondr•o•bat•e;
Hund•o•j li•n pel•as, ŝir•as. Urs•o, star•iĝ•ant•e
Post•pied•e, tim•ig•as muĝ•e mal•amik•o•j•n,
Kaj front•pied•e ŝir•as el ter•o radik•o•j•n,630
Trunk•o•j•n, stump•o•j•n de arb•o•j, ŝton•o•j•n, bat•eg•ant•e
En hund•o•j•n, hom•o•j•n. Fin•e li arb•o•n el•ŝir•is;
Sving•ant•e baston•eg•o•n, li furi•e ir•is
Al last•a ĉas-posten•o kaj atak•o•n far•as
Kontraŭ Graf’ kaj Tade•o. Ili firm•e star•as
Sen tim’; al best•o ĉiu turn•is la paf•tub•o•n,
Kvazaŭ fulm-for•ig•il•o•j du cel•as en nub•o•n;
Ĝis ambaŭ unu•foj•e ek•tir•is per ĉan•o•j
Kaj kun•e (sen•spert•ul•o•j!) ambaŭ ili paf•is;
La urs’ antaŭ•e•n salt•is: ambaŭ li•n mal•traf•is.640
Fiks•it•a•n lanc•o•n ili kapt•as per kvar man•o•j,
Inter•tir•e; subit•e, ili vid•as flank•e:
El ruĝ-buŝ•eg•o bril•as du dent•vic•o•j blank•e;
Ung•o•pied’ sur frunt•o•j•n jam bat•o•n mezur•is.
Ili pal•iĝ•is, salt•is post•e•n kaj ek•kur•is
En mal•dens•ej•o•n. Urs•o post•kur•as, lev•iĝ•as,
Ung•e-kroĉ•as, mal•traf•as, al•kur•as, star•iĝ•as,
Jam al Graf•a blond•har•o cel•as; cerb•o•ŝel•o•n
Li cert•e ŝir•us, kiel el kap•o ĉapel•o•n;
Sed Asesor’, Rejent•o, al•rapid•is nun•e,650
Gervaz•o antaŭ ili, ĉirkaŭ paŝ•o•j-cent•e,
Kun Verm•o, sen paf•il•o, kaj unu•moment•e
Kaj, kvazaŭ laŭ komand•o: tri el•paf•is kun•e.
Best’ supr•e•n salt•is, kiel lepor’ ĉe hund•ar•o,
Krak-fal•is kap•e-sub•e•n, kaj, per pied•kvar•o
Pez•aĵ•o•n de la sang•a korp•o renvers•ant•e,
Rul•is ĝust•e al Graf•o, ter•e•n li•n ĵet•ant•e.
Urs•o ankoraŭ muĝ•as kaj lev•iĝ•i pen•as,
Sed li•n furi•a•j Spravnik, Strapĉina jam ten•as.
Tiam Vojski ek•kapt•is si•a•n pasament•e660
Lig•it•a•n bubal-korn•o•n, boa•o-serpent•e
Tord•iĝ•a•n, long•a•n, stri•a•n: al buŝ•o ĝi•n met•is,
Plen•blov•is vang•o•j•n, sang•e en okul’ bril•et•is,
Du•on•ferm•is palpebr•o•j•n, la ventr•o•n en•tir•is,
En pulm•o•j•n tut•proviz•o•n de l’ aer•o spir•is
Kaj ek•lud•is. La korn•o, kiel vent’ sen•halt•a,
Port•is muzik•o•n eĥ•e tra l’ arb•ar•o alt•a.
Ek•silent•is paf•ist•o•j kaj best•o•pel•ant•o•j,
Mir•ant•e harmoni•o•n kaj fort•o•n de kant•o•j.
Mal•jun•ul’ si•a•n art•o•n, fam•a•n en la mond•o,670
Nun re•foj•e prezent•is al ĉas•ist•a rond•o.
Li plen•ig•is, viv•ig•is ĉas•ej•o•n, kverk•ar•o•n,
Kvazaŭ li por komenc•o en•las•us hund•ar•o•n.
Ĉar muzik’ histori•o•n de la ĉas•o don•is:
Vigl•a al•vok’ unu•e: jen signal’ ek•son•is;
Ĝem’ post ĝem•o hurl•et•as: jen hund•o•j-lud•ad•o;
Iam ton•o pli akr•e tondr•as: jen paf•ad•o!
Li ĉes•is, korn-ten•ant•e; pens•is aŭd•ant•ar•o,
Ke lud•as li, sed lud•is — eĥ•o tra l’ arb•ar•o.
Li blov•is re•e. Korn•o, kvazaŭ form-ŝanĝ•ant•e,680
En buŝ’ de Vojski mal•pli aŭ pli dik•iĝ•ant•e,
Imit•is best•a•j•n voĉ•o•j•n: jen lup•o mal•sat•a
Hurl•as per ĝem•o long•a, terur•e tren•at•a.
Post•e el urs•a faŭk•o muĝ•o vast•e bru•as,
Post•e ur•a blek•ad•o aer•o•n tra•sku•as.
Li ĉes•is, korn-ten•ant•e; pens•is aŭd•ant•ar•o,
Ke lud•as li, sed lud•is — eĥ•o tra l’ arb•ar•o.
Aŭskult•int•e la art•o•n de korn•a ĉef•verk•o,
Ripet•is ĝi•n la fag•o•j, kaj kverk•o al kverk•o.
Li blov•as; ĉu en korn•o est•as korn•o•j-cent•o?690
Aŭd•iĝ•as miks•e kri•o•j, koler•o, lament•o,
De hom•o•j, hund•o•j, best•o•j, ĝis Vojski korn-tub•o•n
Lev•is kaj, per triumf•a himn•o, bat•is nub•o•n.
Li ĉes•is, korn-ten•ant•e; pens•is aŭd•ant•ar•o,
Ke lud•as li, sed lud•is — eĥ•o tra l’ arb•ar•o.
Kiom da arb•o•j, tiom da korn•o•j si•n trov•is,
Kaj kiel ĥor•o•j eĥ•e la kant•o•n re•blov•is.
Son•is muzik•o ĉiam pli vast•a, pli hel•a,
Kaj ĉiam pli mal•laŭt•a, pli pur•a, pli bel•a,
Ĝis ie, sur la sojl•o ĉiel•a, ĝi sven•is!700
Vojski ambaŭ la man•o•j•n de l’ korn•o de•pren•is,
Kruc-etend•is; korn’ fal•is sur rimen•o si•a;
Kaj Vojski kun vizaĝ•o ŝvel•iĝ•a, radi•a,
Lev•is okul•o•j•n, star•is kvazaŭ en inspir•o,
Sekv•ant•e per orel•o ton•o•j•n ĝis for•ir•o.
Dum•e ek•tondr•is laŭt•e mil•o•j da aplaŭd•o•j,
Mil•o•j da viv•u-kri•o•j, gratul•o•j kaj laŭd•o•j.
Post mal•laŭt•iĝ•o turn•is si•n ĉies okul•o
Al la freŝ•a kadavr•o de l’ urs•o grand•ul•o,
Kiu kuŝ•is, sang•ant•e, per kugl•o•j bor•it•e,710
Kun brust’ en herb•o-plekt•o•n dens•a•n en•bat•it•e;
Li front•pied•o•j•n larĝ•e kruc•form•e dis•tir•is,
Tra naz•tru•o•j torent•o•n da sang•o el•spir•is,
Mal•ferm•ad•is okul•o•j•n, sen kap•o-ŝancel•o;
Li•n Ĉambelan’-hirud•o•j ten•as sub orel•o:
Strapĉin’ mal•dekstr•e, Spravnik dekstr•e pend•iĝ•ant•e,
Suĉ•is la nigr•a•n sang•o•n, gorĝ•o•n sufok•ant•e.
Vojski ig•is fer-stang•o•n en•met•i atent•e,
Por mal•ferm•i al hund•o•j faŭk•o•j•n inter-dent•e,
Kaj per kolb•o•j renvers•i best•o•n, dors’ al sub•o;720
Re•e viv•u’ tri•foj•a ek•bat•is je l’ nub•o.
Asesor•o ek•kri•is, turn•ant•e per tub•o:
“Nu? do dir•u! Ni venk•is, mi•a paf•il•et•o!
Nu, dir•u, paf•il•et•o! Mal•grand•a bird•et•o,*
Kiel vi disting•iĝ•is? Por mi ne nov•aĵ•o:
El ĝi laŭ vent•o ir•as nenia ŝarg•aĵ•o.
Mi ĝi•n de princ’ Sanguŝk•o donac•e ricev•is.”
De mir•ind•a labor•o paf•il•et•o•n lev•is
Li, montr•ant•e, kaj nom•is ĉiu•n bon-kvalit•o•n.
Rejent•o inter•romp•is li•n, viŝ•ant•e ŝvit•o•n:730
“Mi tuj post urs•o; Vojski kri•as: Star•u lok•e!
Kiel star•i? Urs’ kamp•o•n kur•is kvazaŭ mok•e,
Kiel lepor•o salt•e, pli, pli mal•proksim•e;
Mi pen-spir•is, ating•i mal•esper•is tim•e…
Mi ek•rigard•is dekstr•e•n: li kur•as; por cel•o
Li•n pren•ant•e, mi pens•is: halt•u do Miĥel•o!*
Kaj paf! nun kuŝ•as tie sen•viv•a amas•o!
Jen Sagalas•a, brav•a paf•il•o de ĉas•o,
Sign•o: Balabanovka, London Sagalas-o…”
(Serur•ist’ tie loĝ•is, pol•o, kies fam•o:740
Pol•a•j paf•il•o•j, tamen kun angl•a ornam•o).
Asesor’ kraĉ•o•spir•is: “Je urs•o•j-cent•mil•o!
Do kvazaŭ vi mort•ig•is? Amuz•a babil•o!”
“Aŭd•u, dir•is Rejent•o, juĝ-esplor’ ne est•as
Ĉi-tie, sed pel•ĉas•o, do ĉiu•j atest•as.”
Do obstin•a•n kverel•o•n komenc•is pro tio
An•o•j de Asesor•o kun Rejent’-parti•o,
Gervaz•o•n forges•int•e; ĉar ĉiu•j rapid•is
El flank•o, kaj en front•o far•aĵ•o•n ne vid•is.
Vojski dir•is: “Almenaŭ disput’ ne sen•kaŭz•a,750
Ĉar tio jam ne est•as la lepor•o naŭz•a,
Sed urs•o: ne domaĝ•e re•venĝ•o-konsol•o•n
Serĉ•i per serpentin•o* aŭ pren•i pistol•o•n.
Mal•facil•e pac•ig•i; laŭ mal•nov•a•j mor•o•j,
Ni permes•as duel•o•n al ambaŭ sinjor•o•j.
En mi•a•j temp•o•j viv•is du najbar•o•j, brav•a•j,
Honest•a•j vir•o•j, ambaŭ nobel•o•j pra•av•a•j;
Ili loĝ•is du•flank•e ĉe river’ Vilejk•o,
Unu nom•e Domejk•o, kaj du•a — Dovejk•o.
Al urs•in•o paf•ant•e, ambaŭ kun•e cel•is:760
Kiu mort•ig•is? ili terur•e kverel•is
Kaj ĵur•is tra urs-fel•o si•n paf•i duel•e,
Preskaŭ tub•o en tub•o•n: jen ver•e nobel•e!
La duel•o bru•eg•o•n far•is, kaj eĉ kant•o•j
Ĝi•n pri•kant•is, mi est•is inter sekundant•o•j;
Kiel ĉio okaz•is, mi kon•ant•e ĉio•n,
De komenc•o rakont•os tut•a•n histori•o•n.”
Antaŭ komenc’, Gervaz•o pac•ig•is moment•e
Disput•o•n: ĉirkaŭ•ir•is li urs•o•n atent•e,
Per hak•il•o buŝ•eg•o•n dis•du•on•ig•int•e,770
En kap•o-post•o, cerb•o-tavol•o•j•n tranĉ•int•e,
Trov•is kugl•o•n, el•ig•is, per vest’ pur•ig•et•is,
Al•mezur•is ŝarg•aĵ•o•n, al paf•il•o met•is,
Post•e dir•is, lev•ant•e la kugl•o•n sur man•o:
“Sinjor•o•j, vi ne hav•is ĉi kugl•o•n sub ĉan•o;
Jen Horeŝk•a paf•il•o solv•as ĉia•n dub•o•n!
(Li mal•nov•a•n, laĉ•it•a•n lev•is unu•tub•o•n);
Paf•is ne mi; ho, mank•is kuraĝ•o por paf•o;
En okul•o•j mal•hel•e far•iĝ•is! terur•e
Re•memor•i: Jen ambaŭ sinjor•o•j for•kur•e780
Si•n sav•as; urs’ tuj-tuŝ•e sur kap•o de Graf•o,
La last•a el Horeŝk•o•j! laŭ patr•in•o si•a.
Jezu-Mari’! mi kri•is; anĝel•ar•o di•a
Send•is help•o•n en pastr•o Bernardin•o sav•a.
Li hont•ig•is ni•n ĉiu•j•n, ho, pastr•et•o brav•a!
Kiam mi trem•is, tuŝ•i eĉ tim•is je l’ ĉan•o,
La paf•il•o•n el•ŝir•is li el mi•a man•o,
Ek•cel•is, paf•is: inter du kap•o•j•n! paŝ-cent•o•n!
Traf•is ĝust-mez•e faŭk•o•n! el•bat•is la dent•o•j•n!
Moŝt•o•j! long•e mi viv•as, sed, dum viv•o mi•a,790
Nur unu vir’ kapabl•is al cel•paf•o tia:
Iam fam•a pro tiom da duel•a•j bru•o•j,
Kalkan•um•o•j•n paf•ant•a for de vir•in-ŝu•o•j,
Fripon’ super fripon•o•j, etern•a-memor•e,
Lip•har•ul’ Jacek — patr•a nom•o rest•u for•e:
Sed li nun cert•e urs•o•j•n ĉas•e ne insid•as;
Ĝis lip•har•o•j kanajl•o en infer•o sid•as.
Glor’ al Pastr•o! du hom•o•j•n li sav•is plej lert•e —
Ebl•e tri; si•n Gervaz•o ne laŭd•os, sed cert•e,
Se el Horeŝk•o•j-sang•o la last•a infan•o800
Fal•us en urs•a•n faŭk•o•n, mond•o•n mi for•las•us,
Ankaŭ mi•a•n ost•ar•o•n la best•o frakas•us;
Ven•u Pastr•o, ni trink•os je vi•a bon-san•o.”
Van•e serĉ•i la Pastr•o•n; oni sci•as nur•e,
Ke, post best•o-mort•ig•o, li al•ir•is kur•e
Al Graf•o kaj Tade•o, rigard•is atent•e,
Kaj vid•ant•e, ke ambaŭ san•as, li silent•e
Ĉiel•lev•is okul•o•j•n, si•a•n preĝ•o•n dir•is,
Kaj tuj post•e en kamp•o•n rapid•e for•ir•is.
Dum•e ordon•is Vojski erik•o-fask•ar•o•n,810
Sek-branĉ•et•o•j•n kaj trunk•o•j•n ĵet•i en ŝtip•ar•o•n.
Flam•eg•as fajr•o, kresk•as griz-pin•o fulm•plen•a
Kaj supr•e etend•iĝ•as en form’ baldaken•a.
Sur flam’ oni kun•met•is lanc•o•j•n en ĉevron•o•j•n,
Sur ĵet•il•o•j•n pend•ig•is dik•ventr•a•j•n kaldron•o•j•n;
El vetur•il•o•j ven•as legom•o•j, pan•et•o•j,
Farun’, viand’.
Juĝ•ist•o kest•o•n kun fak•et•o•j
Mal•ŝlos•is: de botel•o•j blank-kap•o•j el•star•is;
De kristal•o plej grand•a elekt•o•n li far•is,
(Ĝi•n Verm•o al Juĝ•ist•o donac•is afabl•e);820
Jen gdansk•a brand•o, pol•o ĝi•n trink•as agrabl•e:
“Viv•u — kri•as Juĝ•ist•o kaj botel•o•n lev•as,
Urb•o Gdansk! iam ni•a, ni ĝi•n re•ricev•as!”*
Li kalik•o•j•n plen•verŝ•is per arĝent’-likvor•o,
Ĝis en sun•o ek•bril•is kaj ek•gut•is or•o.*
Bigos’ kaldron’-varm•iĝ•is. — Van•a est•us nom•o
De mir•eg•ind•a gust•o, kolor’, bel-arom•o;
Orel•o nur rim-ord•o•n, vort•o•j-tint•o•n sent•us,
Sed en•hav•o urb•an•a•n stomak•o•n ne tent•us.
Litv•a•j•n kant•o•j•n kaj manĝ•o•j•n ĝust•e nur kompren•as830
Vilaĝ•ul’ san•a, kiam li el ĉas•o ven•as.
Sed eĉ sen tia•j spic•o•j bon•eg•as apart•e
Bigos•o, ĉar el bon•a•j legom•o•j ĝi art•e
Kun•met•iĝ•as: hak•it•a brasik•o acid•a,
Kiu, laŭ la proverb•o, mem en buŝ•o•n ir•as;
Ferm•it•e en kaldron•o, per sin•o humid•a,
Ĝi kovr•as elekt•it•a•j•n pec•o•j•n de viand•o•j,
Kaj varm•iĝ•as, ĝis fajr•o el ĝi plen-el•tir•as
Nutr•a•j•n suk•o•j•n kaj ŝpruc•as brog•aĵ•o el rand•o•j,
Kaj aer•o ĉirkaŭ•e per arom•o spir•as.840
Bigos’ pret•a. Paf•ist•o•j viv•u•as tri•foj•e,
Kuler-arm•it•e kur•as, vaz•o•n frap•as ĝoj•e;
Tondr•as kupr•o, bigos•o kiel•e kamfor•o
Mal•aper•as; el fund•o•j de kaldron•o•j ir•as,
Kvazaŭ el esting•iĝ•a•j krater•o•j, vapor•o.
Oni trink•is kaj manĝ•is, ĉiu•j ĝis kontent•o,
Met•is best•o•n sur ĉar•o•n, kaj salt•is sur sel•o•j•n,
Gaj•e kaj parol•em•e ĉiu•j; nur kverel•o•j•n
Si•a•j•n daŭr•ig•is plu•e Asesor’ Rejent•o,
Disput•ant•e pri ec•o•j de paf•il•o ĉas•a,850
Sanguŝk•a, kaj de fam•a tub•o Sagalas•a.
Graf’, Tade’ ankaŭ rajd•is mal•gaj•e kaj hont•e,
Ke mal•traf•int•e urs•o•n, for•kur•is renkont•e:
Ĉar, se dum ĉas•o best•o•n el•las•as litv•an•o,
Li, antaŭ re•fam•iĝ•o, long-pen•os je van•o.
Graf’ dir•is, ke unu•a li, per lanc•o-puŝ•o,
Vol•is renkont•i best•o•n, sed li•n Tadeuŝ•o
Mal•help•is; kaj Tade•o refut•is asert•e,
Ke, pli fort•a, pez-lanc•o•n li sving•as pli lert•e,
Kaj vol•is anstataŭ•i Graf•o•n: do kun tia860
Disput•o ili rajd•is en amas•o kri•a.
Vojski rajd•is en mez•o; mal•jun•a sinjor•o
Re•ven•is parol•em•a kaj en bon-humor•o.
Amuz•i kaj pac•ig•i hav•ant•e volont•o•n,
Pri Dovejk•o, Domejk•o, li fin•is rakont•o•n:
“Asesor•o, se vol•is mi, ke kun Rejent•o
Vi duel•u, ne pens•u, ke ĝi est•is tent•o
De hom•o sang-avid•a; ne, ne, tim•u Di•o•n!
Mi vol•is vi•n amuz•i, kvazaŭ komedi•o•n
Aranĝ•i, re•nov•ig•i ŝerc•aĵ•et•o•n sprit•a•n,870
De mi, jam antaŭ kvar•dek jar•o•j, el•pens•it•a•n.
Vi jun•a•j ĝi•n ne kon•as; sed en mi•a•j jar•o•j
Ĝi•a fam•o laŭt•iĝ•is tra litv•a•j arb•ar•o•j.
“De Domejk•o, Dovejk•o, ĉiu kontraŭ•ec•o
De•ven•is, strang-afer•e, de nom-simil•ec•o
Ne•oportun•a: Kiam oni sejm-elekt•is
Kaj voĉ•o•j•n por Dovejk•o amik•o•j kolekt•is,
Al nobel’ iu flustr•is: voĉ•u por Dovejk•o,
Tiu, mal•bon-aŭd•int•e, voĉ•is por Domejk•o.
Dum festen•o toast•is marŝal•o Rupejk•o:880
‘Viv•u Dovejk•o!’ — kri•is ali•a•j: ‘Domejk•o!’
Do kiu sid•is mez•e, est•is sen konsil•o,
Precip•e ĉe tag•manĝ•a mal•klar•a babil•o.
“Eĉ pli mal•bon•e, foj•e en Viln•o, nobel•o
Ebri•a, kun Domejk•o sabr•is en duel•o
Kaj ricev•is du vund•o•j•n; dum li hejm-rapid•is,
Strang-okaz•e ĉe pram•o Dovejk•o•n ek•vid•is,
Kaj, kun•e vetur•ant•e per pram’ sur Vilejk•o,
Li demand•is najbar•o•n: kiu? — kaj ‘Dovejk•o’
Aŭd•int•e, li rapir•o•n kapt•is sub kirejk•o:*890
Frap! Dovejk•a•n lip•har•o•n tranĉ•is por Domejk•o.
Fin•e, kvazaŭ al•don•e, eĉ okaz•i dev•is,
Ke, dum ĉas•o, proksim•e posten•o•j•n ricev•is
Kaj apud•e la ambaŭ sam•nom•an•o•j star•is,
Kaj al sam•a urs•in•o kun•e paf•o•n far•is.
Ver•e, ŝi post la paf•o tuj fal•int•e mort•is,
Sed antaŭ•e jam kugl•o•j•n dek en ventr•o port•is;
Sam•kalibr•a•j paf•il•o•j mult•a•j tiam est•is:
Do, kiu ŝi•n mort•ig•is? ili ne atest•is.
“Ili kri•is: ‘Sufiĉ•e! ni du ni•n dis•ig•u;900
Di’ aŭ diabl•o lig•is ni•n, kaj ni mal•lig•u!
Ni•n du, kiel du sun•o•j•n, mond•o ne bezon•as.’
Tuj ili serpentin•o•j-duel•o•n propon•as.
La honest•ul•o•j•n vol•is nobel•ar’ pac•ig•i,
Sed tio la koler•o•n ŝajn•is nur instig•i;
Ili for•ĵet•is sabr•o•j•n, al pistol•o•j kur•is,
Star•iĝ•is: ‘tro proksim•e’ ni kri•as; do ĵur•is
Ili spit•e, cel•paf•i si•n tra urs•a fel•o:
Mort’ sen•dub•a! ĉar preskaŭ tub’ en tub•o•n — cel•o,
Kaj ambaŭ paf•is brav•e — ‘Est•u sekundant•o,910
Hreĉeĥ!’ ‘Konsent’, mi dir•is, sed tomb•o•fos•ant•o
Far•u kav•o•n: disput•o fin•iĝ•os kruel•e;
Sed batal•u, ne kiel buĉ•ist•o•j, nobel•e;
Cel’ sufiĉ•e proksim•a, vi est•as brav•ul•o•j:
Sed ĉu tub•o•j•n apog•u ventr•o•j, cel•tabul•o•j?
Mi ne permes•as, tamen konsent•as: cel•lim•e
Vi paf•os, sed ne for•e pli, nek pli proksim•e,
Ol tra urs-fel•o; ĉar mi sekund•as duel•o•n,
Sur ter•o mi etend•os mem ĉi-tiu•n fel•o•n,
Kaj vi•n star•ig•os, moŝt•o•j; vi star•os: unu•a920
Sur fin•o de buŝ•eg•o, kaj sur vost•o, du•a.’ —
‘Konsent’!’ ‘Temp’?’ — ‘Morgaŭ’. ‘Lok•o?’ — ‘Uŝ-drink•ej’.’ Post tio
Ili dis•ir•is. Tiam mi al Virgili•o…”*
Daŭr•ig•o•n romp•is kri•o: Pel! Salt•is griz•ul•o
El sub ĉeval•o•j; pel•as jam Falk’, jam Stump•ul•o.
La hund•o•j•n oni pren•is, ĉar dum ĉas-re•ven•o
Sur kamp•o renkont•iĝ•as lepor’. Sen rimen•o
Ili apud ĉeval•o•j ir•is, kiam vid•is
Lepor•o•n, sen instig•o ambaŭ ek•rapid•is.
Rajd•e post•kur•i vol•is Rejent’, Asesor•o,930
Sed Vojski ili•n ten•is: “Halt! rigard•i, star•i!
Mi el lok•o eĉ paŝ•o•n ne permes•os far•i:
Tie ni bon•e vid•as, kamp-ir•as lepor•o.”
Griz•ul’, sent•ant•e post•e ĉas•ist•o•j•n, hund•ar•o•n,
Kiel du ĉam-korn•et•o•j•n pint•ig•is aŭd•il•o•j•n,*
Kur•salt•is, etend•it•e long•e, kaj salt•il•o•j•n
El•streĉ•is sub•e, kvazaŭ da stang•et•o•j kvar•o•n,
Ŝajn•e ili•n ne mov•as, nur tuŝ•as je l’ grund•o
Supr•aĵ•e, kiel akv•o•n kis•ant•a hirund•o.
Polv•o post•e, post polv•o — hund•o•j; for aspekt•is,940
Ke lepor’, polv•o, hund•o•j unu korp•o•n plekt•is:
Kvazaŭ tra kamp•o ŝov•us si•n viper•o ia,
Lepor•o — kap•o, polv•o — kol•o blu•e•stri•a,
Kaj la hund•o•j — du•obl•a sving•o-vost•o ĝi•a.
Rigard•ant•e, Rejent•o, Asesor’ re•ten•as
Spir•o•n, apert•as buŝ•o•j•n. Rejent’ iĝ•as pal•a,
Asesor’ ankaŭ, vid•as… far•iĝ•o fatal•a!
Viper•o, ju pli for•e, des pli si•n dis•tren•as,
Jam ŝir•iĝ•as, for•est•as jam kol•o-polv•ar•o;
Kap’ tuj en bosk•o, vost•o•j — kie? ne ating•is!950
Kap’ mal•aper•as, kvazaŭ last•e kvast•o•n sving•is,
Fal•is arb•o•j•n; ŝir•iĝ•is vost’ antaŭ arb•ar•o.
Mal•feliĉ•a•j vertrag•o•j kur•is ĉirkaŭ•lok•e,
Konsult•is si•n, kulp•ig•is ŝajn•e reciprok•e:
Mal•rapid•e tra bed•o•j salt•ant•e, re•ven•as,
Orel-mal•lev•as, vost•o•j•n ĉe ventr•o prem-ten•as,
Ne kuraĝ•as eĉ lev•i okul•o•j•n, hont•ant•e,
Ne ir•as al sinjor•o•j, de•flank•e star•ant•e.
Mal•seren•e la frunt•o•n mal•lev•is Rejent•o,
Asesor•o rigard•is en mal•gaj-silent•o;960
Kaj post•e ili ambaŭ komenc•is pruv•ad•i,
Ke hund•o•j ne kutim•is sen gvid•il’ ir•ad•i;
Lepor’ salt•is subit•e; mal•bon-instig•it•e,
Hund•o•j, sur plug•o•kamp•o, ebl•e bot-vest•it•e,
Tra akr•a•j ŝton•o•j kur•i pov•us sen•domaĝ•e.
La spert•ul•o•j afer•o•n klar•ig•is tre saĝ•e;
Ĉas•ist•o•j el parol•o•j profit•us amas•o•n,
Sed ili ne atent•is. Ek•fajf•is kelk-ia•j,
Ĉi-tiu•j rid•is laŭt•e, babil•is ali•a•j,
Memor•ant•e la urs•o•n kaj freŝ•a•n pel•ĉas•o•n.970
Vojski apenaŭ foj•e rigard•is griz•ul•o•n,
Vid•ant•e la for•kur•o•n, de•turn•is okul•o•n
Kaj fin•is la rakont•o•n: “Ĝis kio mi ven•is?
Ha! ĝis tio, ke ambaŭ mi je vort•o pren•is,
Ke ili tra urs-fel•o paf•os en duel•o.
Cert•a mort’! tub’ en tub•o•n! kri•is nobel•ar•o.
Mi rid•is, ĉar instru•is mi•n amik•o Mar•o,*
Ke mezur’ respekt•ind•a est•as best•a fel•o.
Vi sci•as, moŝt•o•j, kiel Dido, la reĝ•in•o,*
Ven•is al Lib•o•j, tie, pen•eg•e, en fin•o980
Al si ter-pec•o•n tia•n el•marĉand•is sprit•e,
Kia•n pov•us bov-fel•o kovr•i etend•it•e:
Sur tiu ter•o•pec•o Kartag•o ek•star•is!
Do mi nokt•e, zorg•em•e la plan•o•n prepar•is.
“Tag•iĝ•e, el du flank•o•j, jam sur ‘taradejk•o’*
Al•vetur•as Dovejk•o, kaj rajd•as Domejk•o.
Jen! tra river•o kuŝ•as vil•a pont•o: zon•o
El urs•a fel’, tranĉ•it•a tut•e laŭ ĉifon•o.
Unu•flank•e, sur best•a vost•o, mi Domejk•o•n
Star•ig•is, — du•a•flank•e, sur kap•o, Dovejk•o•n:990
Paf•u, mi dir•is, paf•u, ĝis la viv•o pas•os,
Sed antaŭ re•pac•ig•o mi vi•n ne el•las•os…
Ili koler•as; preskaŭ nobel•ar•o krev•is
De rid•o; mi, kun pastr•o, cit•as al parti•o•j
Parol•o•j•n el statut•o•j kaj evangeli•o•j,
Ĝis fin•e: ili rid•is kaj — pac•iĝ•i dev•is.
“Post•e ili, por tut•a viv•o, amik•iĝ•is:
Dovejk•o kun Domejk•a frat•in•o edz•iĝ•is;
Domejk•o edz•e-pren•is frat•in•o•n bo•frat•a•n;
Ili egal-part•ig•is hav•o•n posed•at•a•n,1000
Kaj en lok•o de strang•a duel•o-decid•o,
Konstru•int•e drink•ej•o•n, nom•is ĝi•n: Urs•id•o”.
Kverel•o.
Ĉas•ist•a•j plan•o•j de Telimen•o. — La ĝarden•ist•in•o, ir•ont•e en grand•a•n mond•o•n, aŭskult•as instru•o•j•n de la zorg•ant•in•o. — La paf•ist•o•j re•ven•as. — Grand•a mir•o de Tade•o. — Re•foj•a renkont•iĝ•o en la Sankt•ej•o de medit•ad•o kaj pac•iĝ•o facil•ig•it•a per•e de formik•o•j. — Ĉe la tabl•o komenc•iĝ•as diskut•o pri la ĉas•ad•o. — Rakont•o de Vojski, pri Rejtan kaj la duk•o de Nassaŭ, est•as inter•romp•it•a. — Komenc•o de pac•a•j traktat•o•j inter la parti•o•j est•as ankaŭ inter•romp•it•a. — Aper•aĵ•o kun ŝlos•il•o. — Kverel•o. — Graf•o kun Gervaz•o far•as milit•a•n inter•konsil•iĝ•o•n.
Vojski, laŭd•e fin•int•e ĉas•o•n, hejm•re•ven•as;
Telimen’, en sol•ec•a dom•o, entrepren•as
Ĉas•o•n. Ver•e ŝi sid•as sen•mov•e, kviet•as,
Kaj la brak•o•j•n sur brust•o kruc•form•e kun•met•as,
Sed pens•e ŝi post•kur•as du best•o•j•n, rimed•o•n
Serĉ•ant•e, kiel ambaŭ kapt•i en posed•o•n:
Graf•o•n kaj Tadeuŝ•o•n. Graf•o est•as ver•e
Grand-sinjor’, hered•ant•o riĉ•a, jun•a, bel•a,
Jam ek•am•int•a! Tamen ĉu rest•os fidel•a?
Ĉu li edz•iĝ•i vol•os? Ĉu am•as sincer•e?10
Ŝi pli•aĝ•as kelk jar•o•j•n! ne•riĉ•a vir•in•o!
Kio•n dir•os parenc•o•j? la mond•o en fin•o?
Telimen’ tia•pens•e el sof•o lev•iĝ•is,
Star•iĝ•is pied•fingr•e: ŝajn•e pli•kresk•int•e,
Mal•kovr•is iom brust•o•n; flank•e-fleks•iĝ•int•e
Ŝi mem si•n ek•rigard•is per atent-okul•o
Kaj pri konsil’ demand•is re•e en spegul•o,
Post•e mal•lev•is frunt•o•n, sopir•e sid•iĝ•is.
Graf•o — sinjor•o riĉ•a! ŝanĝ•o•j•n am•as tia•j!
Blond•a! blond•ul•o•j est•as ne tro•e pasi•a•j!20
Tade•o? — simpl•anim•a, honest•a knab•et•o!
Unu•e li ek•am•as! preskaŭ infan•et•o!
Gard•at•e, li ne romp•os lig•il•o•j•n sen pen•o;
Krom•e, li hav•as dev•o•j•n jam por Telimen•o…
Jun•ul•o•j est•as, kvankam pens•e ŝanĝ•iĝ•ant•a•j,
Sent•e, ol aĝ•ul•aĉ•o•j, mult•e pli konstant•a•j,
Ĉar konscienc•a•j. Long•e de l’ kor•o virg•ec•o
Rest•as dank•a por am•a unu•a dolĉ•ec•o!
Ĝi kun ĝoj•o volupt•o•n renkont•as salut•e
Kaj adiaŭ•as kiel amik•a•n festen•o•n.30
Nur mal•jun•a drink•ul•o, kiu brog•is tut•e
Intest•o•j•n, por drink•aĵ•o sent•as abomen•o•n.
Pri tio Telimen•o est•is tut•e cert•a,
Ĉar ŝi hav•is prudent•o•n kaj est•is tre spert•a.
Sed kio•n dir•os hom•o•j?… Ni pov•as for•ir•i
El okul•o•j, kaj ie•n al flank’ ni•n re•tir•i;
Pli bon•e ĉirkaŭ•aĵ•o•n for•las•i, for•kur•i:
Ekzempl•e por loĝ•ad•o ĉef•urb•o•n vetur•i,
La jun•ul•o•n en grand•a•n mond•o•n el•konduk•i,
Direkt•i paŝ•o•j•n, help•i, konsil•i, eduk•i40
Kor•o•n; kiel amik•o•n aŭ frat•o•n dispon•i,
Kaj — ĝu•i mond•o•n, kiam jun•a est•as oni!
En alkov’, tia•pens•e, kuraĝ•e, gaj•et•e
Promen•int•e — ŝi frunt•o•n mal•lev•is ripet•e.
Ankaŭ de l’ Graf•o sort•o ind•as konsider•o•n.
Ĉu svat•ad•o kun Zosja ne hav•us prosper•o•n?
Ne•riĉ•a, sed laŭ nask•o ŝi est•as egal•a,
El dign•a, senator•a dom•o famili•a.
Telimen’, se edz•ig•o far•iĝ•us real•a,
Hav•us est•ont’-azil•o•n en hejm•o ili•a;50
Parenc•in•o de Zosja, Graf•a svat•ul•in•o,
Por jun-ge•edz•o•j est•us ŝi kvazaŭ patr•in•o.
Post tia mem•konsil•o vok•as Telimen•o,
Tra fenestr•o, lud•ant•a•n Zosj•o•n en ĝarden•o.
Zosja, en maten•vest•o, kun kap’ ne•kovr•it•a,
Star•e ten•is kribr•il•o•n en man•o lev•it•a;
Al ŝi kur•is bird•ar•o: Tie kok•in•et•o•j
Hirt•a•j volv•e-rul•iĝ•as; jen tuf•a•j kok•et•o•j
Sku•as kap•o•j•n, ke kask•o•j ruĝ•koral•a•j trem•as:
Ili tra sulk•o•j, herb•o•j, per flug•il•o•j rem•as,60
Larĝ-etend•ant•e spron•a•j•n kalkan•o•j•n; jen ŝov•as
Si•n post•e meleagr•o, grav•e si•n plen•blov•as,
Je vent•anim•a si•a edz•in•o grumbl•ant•e;
Sur herb•o pav•o•j, kiel flos•o•j, direkt•ant•e
Si•n per long-vost•o•j, naĝ•as; ie•n, divers•lok•e,
Arĝent-plum•a kolomb•o fal•as neĝ•o-flok•e.
En mez’ de verd•a, herb•a rond’, ar•iĝ•as prem•e
La rond•o da bird•ar•o, kri•e, mov•iĝ•em•e,
Zon•it•e per kolomb•o•j-ruband•o blank-hel•a,
Mez•e divers•kolor•a, punkt•a, stri•a, stel•a.70
Tie bek•o•j sukcen•a•j, koral•a•j tuf•et•o•j,
Lev•iĝ•as el plum•ar•o, kiel ond-fiŝ•et•o•j.
Jen kol•o•j si•n el•ŝov•as kaj mov•as, trankvil•e,
Sancel•iĝ•e, al akv•a•j tulip•o•j simil•e;
Al Zonj•o mil okul•o•j fulm•as, laŭ stel•ar•o.
Ŝi mez•e alt-lev•iĝ•as super kort-bird•ar•o:
Mem blank•a, kaj en long•a blank•a vest•o si•a,
Turn•iĝ•as kiel inter flor•o•j ŝpruc-fontan•o,
Ŝut•ant•e sur flug•il•o•j•n, kap•o•j•n, per blank-man•o,
El kribr•il’ dens•a•n hajl•o•n da perl•ar•o gri•a,80
Horde•a: La ind•ant•a princ-tabl•o•j•n grajn•ar•o
Por litv•a•j viand•sup•o•j est•as al•prepar•o;
Zonj•o el ŝrank’ ĝi•n pren•as sen mastr•in•a sci•o,
Far•ant•e al mastr•aĵ•o domaĝ•o•n per tio.
Ŝi aŭd•is vok•o•n — “Zosja!” onkl•inj•o ripet•is.
Do ŝi al bird•o•j rest•o•n da frand•aĵ•o•j ĵet•is,
Kaj, kribr•il•o•n ten•ant•e, kiel danc•ist•in•o
Tambur•o•n, takt-bat•ant•e, petol•a virg•in•o
Trans kok•in•o•j, kolomb•o•j, pav•o•j, kur•is salt•e:
Konfuz•it•a bird•ar•o ek•flug•is al-alt•e.90
Zonj•o, apenaŭ ter•o•n pied•e tuŝ•ant•a,
Inter ili plej alt•e ŝajn•is flug-pend•ant•a.
Antaŭ ŝi, tim•ig•it•a flug•is kolomb•ar•o,
Kiel antaŭ volupt•o-di•in•a la ĉar•o.
Tra fenestr•o, kun kri•o Zonj•o en•kur•ant•e,
Sur onkl•in•o-genu•o•j•n pen•spir•e ek•sid•is;
Telimen•o kis•ant•e ŝi•n kaj kares•ant•e,
Ĝoj•e ŝi•a•n vigl•ec•o•n kaj bel•ec•o•n vid•is,
Ĉar la eduk•at•in•o•n ŝi am•is sincer•e.
Sed re•e ŝi agord•is vizaĝ•o•n sever•e,100
Star•iĝ•is, — larĝ•e•n, long•e•n alkov•o•n tra•ir•is
Kaj, ten•ant•e ĉe buŝ•o fingr•o•n, tiel dir•is:
“Vi tut•e jam forges•as, mi•a Zonj•o kar•a,
De•ven•o•n, aĝ•o•n: vi•a jar•o dek•a-kvar•a
Hodiaŭ komenc•iĝ•as. Do las•u en fin•o
Kort-bird•ar•o•n; fi! lud•o de dign•ul’-fil•in•o!
Mal•pur•a•j•n kamp•ul•id•o•j•n sufiĉ•e ĝis hor•o
Vi kares•is! — vid•ant•e vi•n, dolor•as kor•o:
Vi sun•brun•ig•is haŭt•o•n, ver•a cigan•in•o,
Kaj vi paŝ•as, mov•iĝ•as, kiel kamp•ul•in•o.110
Kontraŭ tio mi trov•is jam rimed•o•n bon•a•n:
Mi hodiaŭ vi•n gvid•os en mond•o•n salon•a•n;
Ni hav•as mult•a•j•n gast•o•j•n, do bon•e atent•u,
Ke, pro vi•a kondut•o, mi hont•o•n ne sent•u.”
Zonj•o salt•is, man•plaŭd•is, post•e ĉe onkl•in•o
Ek•pend•int•e per ambaŭ brak•o•j sur la sin•o,
Pro ĝoj•o ŝi laŭ•vic•e jen plor•is, jen rid•is.
“Aĥ, onj•o! tiel long•e mi gast•o•j•n ne vid•is!
Ek•de mi viv•as tie-ĉi, kun bird•o•j, — gast•e
Nur sovaĝ•a•n kolomb•o•n mi ek•vid•is last•e.120
Enu•e tiel sid•i en ĉambr•o trankvil•e,
Sinjor’ Juĝ•ist•o dir•as: eĉ san-mal•util•e.”
“Juĝ•ist’! dir•is onkl•in•o, ted•as mi•n terur•e,
Por vi•n konduk•i mond•o•n; sub-naz•e murmur•e
Babil•as, ke vi est•as jam plen•e-kresk•int•a;
Jen av•o, en grand-mond•o, neniam est•int•a!
Mi sci•as, kiel long•e dev•as si•n prepar•i
Fraŭl•in•et’, por en mond•o bon-impres•o•n far•i.
Sci•u, ke, kiu kresk•as inter hom•o•j-rond•o,
Eĉ bel•a, saĝ•a, rest•os sen efekt’ en mond•o130
Kutim•int•a li•n vid•i ek•de infan•et•o;
Sed eduk•it•a, plen•e-kresk•a fraŭl•in•et•o,
Se antaŭ mond’ ek•bril•as el ie moment•e,
Tiam ĉiu al•kur•as, observ•as atent•e
Ŝi•a•j•n mov•o•j•n, kaj kiel ŝi rigard•o•j•n ĵet•as;
Ŝi•a•j•n vort•o•j•n aŭskult•as ĉiu kaj ripet•as;
Kaj kiam ŝi mod•iĝ•as jam foj•e, aplaŭd•i
Ĉiu ŝi•n dev•as tiam, eĉ ne•plaĉ•a•n laŭd•i.
Vi kresk•is en ĉef•urb•o, do kondut•os saĝ•e;
Eĉ kvankam vi du jar•o•j•n jam loĝ•as vilaĝ•e,140
Vi ne forges•is tut•e pri Petr•o-urb•et•o.
Nu, far•u tualet•o•n, pren•u el tabl•et•o,
Vi ĉio•n pret•ig•it•a•n trov•os por vest•ad•o.
La gast•o•j jam re•ven•os baldaŭ el ĉas•ad•o.”
Vok•it•a•j: ĉambr•ist•in•o, knab•in’ por akcel•o,
En arĝent-vaz•o•n verŝ•is akv•o•n el sitel•o.
Zonj•o, — kiel paser•o flirt•as sabl•o•ban•e,
Lav•as vizaĝ•o•n, kol•o•n, brak•o•j•n ambaŭ•man•e,
Kun help•ant•in’. El•ig•as vaz•o•j•n Telimen•o
Kun parfum•o•j, pomad•o•j, el la magazen•o150
Si•a ĉef•urb•a, Zonj•o•n asperg•as parfum•e,
(Arom’-plen•ig•as ĉambr•o•n), har•o•j•n unkt•as gum•e.
Zonj•o sur•met•as blank•a•j•n, aĵur•a•j•n ŝtrump•et•o•j•n,
Kaj la varŝav•a•j•n, blank•a•j•n, atlas•a•j•n ŝu•et•o•j•n.
Dum•e al ŝi korsaĵ•o•n laĉ•is ĉambr•ist•in•o,
Post•e sur kors•o•n ĵet•is mantel•o•n el lin•o;
Oni la papilot•o•j•n friz•it•a•j•n kolekt•is,
Bukl•o•j•n, kiel tro long•a•j•n, en du volv•o•j•n plekt•is,
Las•ant•e sur tempi•o•j kaj frunt•o glat-har•o•n.
Ĉambr•ist•in’ kolekt•it•a•n freŝ•e cejan•ar•o•n160
Kun•lig•is en girland•o•n, kiu•n Telimen•o
Al kap’ de Zonj•o pingl•as, laŭ art’ special•a,
De l’ dekstr•a flank’ mal•dekstr•e•n: flor’, de har•o pal•a,
Kontrast•is bel•e, kvazaŭ de spik•o•j da gren•o!
Post mantel•o-de•pren•o, pret•a est•is ĉio.
Zonj•o, tra kap•o, blank•a•n sur•ĵet•is rob•et•o•n,
En man•o volv•as blank•a•n, bat•ist•a•n tuk•et•o•n,
Kaj ŝi tut•a aspekt•as, kiel blank-lili•o.
Har•o•j•n kaj vest•o•n oni al ŝi last-fason•is
Kaj ir•i long•e•n, larĝ•e•n tra ĉambr•o ordon•is.170
Onkl•in’ atent•as, kiel kon•ul•in•o spert•a,
Ekzerc•as la nev•in•o•n kaj grumbl•as koler•e;
Fin•e, ĉe riverenc•o•j, kri•as mal•esper•e:
“Mi mal•feliĉ•a! Zonj•o, jen influ•o cert•a
De anser•o•j, paŝt•ist•o•j! vi larĝ•e dis•met•as
Pied•o•j•n kiel knab•o, rigard•o•j•n vi ĵet•as
Kiel separ•at•in•o! ĉio sen•graci•a!”
Zonj•o dir•is mal•ĝoj•e: “Jen kulp•o ne mi•a!
Ferm•it•e, mi ne pov•is fleg•i danc•o-art•o•n:
Do ŝat•is mi kort-bird•o•j•n kaj infan•o•j-vart•o•n;180
Sed kiam inter hom•o•j mi iom distr•iĝ•os,
Vi vid•os, onj•o, kiel mi tiam lert•iĝ•os.”
“Ceter•e, dir•is onj•o, mi eĉ kort-bird•ar•o•n
Prefer•us, ol ĝis•nun•a•n, ni•a•n fi-gast•ar•o•n;
Dir•u, kiu kutim•is gast•e al•vetur•i:
Prepost•o, dam•o•j•n lud•i aŭ preĝ•o•j•n murmur•i,
Kaj palestr•o* kun pip•o•j! Jen fraŭl•ar•o ni•a,
Imit•ind•a model•o de kondut’ graci•a!
Nun almenaŭ si•n montr•i pov•as fraŭl•in•et•o,
Ĉar ĉe ni kolekt•iĝ•as dec•a societ•o.190
Atent•u, jun•a Graf•o nun est•os en dom•o,
Vojevod•a parenc•o, instru•it•a hom•o;
Est•u por li ĝentil•a.”
Ĉe pord•eg•o hen•as
Ĉeval•o•j, kaj ĉas•ist•o•j bru•as: “Ili ven•as!”
Gvid•ant•e al salon•o nev•in•o•n, ŝi dir•is.
Sed la ĉas•ist•o•j tie•n ankoraŭ ne ir•is,
Sed en ĉambr•o•j•n, kaj ŝanĝ•is tie ĉas•o-vest•o•n,
Por ne ir•i en jak•o•j sinjor•in’-ĉe•est•o•n.
Tade•o, Graf’, unu•a•j, vest•it•e ali•e,
En•kur•is:
Telimen•o mastr•in•as ĉi-tie,200
Salut•as kaj sid•ig•as gast•o•j•n, kompliment•as,
Kaj nev•in•o•n al ĉiu•j laŭ•vic•e prezent•as:
Unu•e al Tade•o, kiel al parenc•o.
Li klin•iĝ•is mal•alt•e, ŝi kun riverenc•o.
Li vol•is ek•parol•i, jam apert•is buŝ•o•n,
Sed vid•int•e okul•o•j•n de Zonj•o, tim•em•e
Li mut•iĝ•is kaj star•is pal•e, flam•e, trem•e,
Kaj li mem ne kompren•is si•a•n kor•o-tuŝ•o•n.
Li est•is mal•feliĉ•a tre•e, — post re•kon•o
De Zonj•o, laŭ lum-har•o•j, kresk•o, voĉ•a son•o;210
Ĉi tali•o•n, kap•et•o•n, li vid•is ĝarden•e,
Ĉi voĉ•et•o li•n vok•is al ĉas•o maten•e.
Sed Vojski li•n el•ig•is el konfuz’: vid•ant•e,
Ke li pal•iĝ•as, star•as krur-ŝancel•iĝ•ant•e,
For•ir•i al ripoz•o, don•is la konsil•o•n;
Tade•o si•n apog•i ir•is al kamen•o,
Post•e, silent•e, larĝ•a•n, frenez•a•n pupil•o•n
Turn•ad•is jen al Zonj•o, jen al Telimen•o.
Telimen•o rimark•is, kaj ŝi ne erar•is,
Ke Zonj•o sur Tade•o•n grand-impres•o•n far•is;220
Ŝi ne diven•is ĉio•n, tamen ŝi•n konfuz•as
Li•a aspekt•o, kiam ŝi gast•o•j•n amuz•as.
Elekt•int•e moment•o•n, ŝi al•kur•as fin•e:
Ĉu li san•as? kaj kial mal•ĝoj•as? obstin•e
Ŝi demand•as, alud•as Zonj•o•n, ŝerc•i prov•as.
Sur kubut’ apog•it•e, Tade’ si•n ne mov•as,
Mut•e sulk•ig•as brov•o•j•n kaj buŝ•o•n kurb•ig•as,
Kaj des pli Telimen•o•n konfuz•as, mir•ig•as.
Do, ŝanĝ•int•e vizaĝ•o•n, parol’-manier•o•n,
Ŝi komenc•is per akr•a•j vort•o•j la koler•o•n230
El•ig•i, pik-alud•i, riproĉ•i. — Subit•e
Tade’ lev•iĝ•is, kvazaŭ de vesp•o pik•it•e,
Ek•rigard•is koler•e, kraĉ•is, ne el•dir•is
Eĉ vort•o•n, pied•ŝov•is seĝ•o•n kaj el•ir•is,
Krak•e-ferm•ant•e pord•o•n. Feliĉ•e, pri l’ scen•o
Neniu gast’ atent•is, ekster Telimen•o.
Li kur•is en kamp•ar•o•n. — Kiel•e ezok•o,
Kiam tra•pik•is ĝi•a•n brust•o•n dent•o•j-hok•o,
Barakt•as, sub•akv•iĝ•as kaj for•kur•i pen•as,
Sed ĉie la fer•aĵ•o•n kaj ŝnur•o•n kun•tren•as:240
Tiel Tade•o•n sekv•is mord•ant•a mal•ĝoj•o;
Li salt•is trans fos•aĵ•o•j, bar•il•o•j, sen voj•o
Kaj sen cel•o, ĝis kiam, tre long•e vag•ant•e,
Li en•ir•is arb•ar•a•n profund•o•n, traf•ant•e,
Intenc•e aŭ okaz•e, alt•aĵ•et•o•n sam•a•n,
Kiu vid•is feliĉ•o•n li•a•n, kie am•a•n
Bilet•o•n li ricev•is, am•o-garanti•e,
Lok•o•n, “Sankt•ej’ medit•a” nom•at•a•n laŭ•sci•e.
Ĉirkaŭ•e rigard•ant•e, Tade•o ek•vid•as:
Telimen•o! sol•ec•e, pens-profund•iĝ•int•e,250
Laŭ figur’, vest’ — ali•a ol hieraŭ sid•as,
En blank•aĵ•o, sur ŝton•o, kvazaŭ ŝton•iĝ•int•e;
La klin•it•a•n vizaĝ•o•n en man•o•j•n ŝi prem•as,
Kaj, kvankam ne aŭd•iĝ•as, vid•ebl•e plor•ĝem•as.
Van•e Tade•a kor•o si•n defend•i prov•is:
Li sent•is, ke kompat•o li•a•n kor•o•n mov•is.
Li mut•e rigard•ad•is, fin•e ek•sopir•is,
Kaj mem al si koler•e: “Stult•ul•o! li dir•is,
Ĉu est•as ŝi la kulp•a de mi•a erar•o?…”
Do li el•ŝov•is kap•o•n el post arb•et•ar•o —260
Ŝi subit•e lev•iĝ•as kaj en ĉi moment•o
Ĵet•iĝ•as ĉiu•flank•e•n, salt•as tra l’ torent•o,
Dis•kruc•as brak•o•j•n, har•o•j•n dis•las•int•e, pal•as,
Kur•eg•as en arb•ar•o•n, ek•genu•as, fal•as,
Ne pov•ant•e lev•iĝ•i, sur herb•o turn•iĝ•as,
Kaj el mov•o•j terur•o de l’ turment’ vid•iĝ•as:
Ŝi kapt•as brust•o•n, kol•o•n, genu•o•j•n; do tim•e
Salt•is Tade’, pens•ant•e pri epilepsi•a
Atak•o aŭ frenez•o. Sed kaŭz•o ali•a
Est•is de l’ mov•o•j.
Apud betul•ar’, proksim•e,270
Est•is grand-formik•ej•o. Insekt’ labor•em•a
Ĉirkaŭ•e herb•e svarm•is, nigr•a, mov•iĝ•em•a;
Ia bezon•o, plaĉ•o aŭ cel•o kaŝ•it•a
Ĝi•n special•e log•is al Sankt•ej’ medit•a:
De l’ ĉef•urb•a alt•aĵ•o ĝis font•o flustr•ant•a
El•tred•is voj•o•n ĝi•a vic•ar•o marŝ•ant•a.
Telimen’, mal•feliĉ•e, sid•is sur voj•et•o:
Formik•o•j, bril-log•it•e de blank•a ŝtrump•et•o,
Dens-en•kur•is, komenc•is tikl•et•i, mord•ad•i;
Do ŝi dev•is for•kur•i, ili•n for•sku•ad•i,280
Fin•e sur herb’ sid•iĝ•i kaj insekt•o•j•n ĉas•i.
Ne pov•is ja Tade•o sen help•o ŝi•n las•i:
Pur•ig•ant•e rob•et•o•n, li ter•e•n klin•iĝ•is,
Al ŝi•a frunt’ okaz•e per buŝ’ proksim•iĝ•is. —
En ĉi amik•a poz•o, ili ne parol•is
Pri kverel•o•j, kaj tamen pac•iĝ•i bon•vol•is;
Ebl•e pli long•e daŭr•us la inter•babil•o,
Sed ili•n Soplicov•a vek•is sonor•il•o:
Sign•o al vesper•manĝ•o…
Temp’ al re•ven•ad•o,
Precip•e, ĉar aŭd•iĝ•is branĉ•et•o•j-krak•ad•o.290
Oni serĉ•as? ne dec•as kun•a hejm•re•ven•o:
Do Telimen’ ŝtel•iĝ•as dekstr•e•n, al ĝarden•o,
Kaj Tade•o mal•dekstr•e•n kur•as, sur la strat•o•n.
Ambaŭ sent•is re•ven•e tim•a•n kor•o-bat•o•n:
Al ŝi, el post arbust•o, foj•e kvazaŭ bril•is
Vizaĝ•o kapuĉ•it•a, ĝi Verm•o•n simil•is;
Tade•o vid•is bon•e, ke, al li, re•foj•e
Long•a kaj blank•a ombr•o montr•iĝ•is dum•voj•e:
Kiu est•is? ne sci•is li, sed antaŭ•sent•is,
Ke, en angl•a surtut•o, Graf•o si•n prezent•is.300
Oni manĝ•is kastel•e. Obstin•a Vok•ist•o,
Malgraŭ, ke ne permes•is tio•n la Juĝ•ist•o,
Re•e sturm•is kastel•o•n kaj pren•is posed•o•n,
Kaj “intromit•is”* (kiel li dir•as) bufed•o•n.
Gast•o•j en•ir•is ord•e kaj rond•e ek•star•is:
Ĉe tabl’ unu•a•n lok•o•n Ĉambelan•o pren•is:
Laŭ aĝ’, ofic’, la dign•o al li aparten•is.
Ir•ant•e, li al ĉiu•j klin•salut•o•j•n far•is;
Kvest•ant’ for•est•is; lok•o•n de la Bernardin•o
Hav•as, dekstr•e de l’ edz•o, la Ĉambelan•in•o.310
Juĝ•ist•o, star•ig•int•e la gast•o•j•n konven•e,
Manĝ•o•tabl•o•n latin•e kruc•o•sign•is ben•e.
Vir•o•j ricev•is brand•o•n; post•e sid•iĝ•ant•e,
Ĉiu•j mal•varm•a•n sup•o•n manĝ•is, silent•ant•e.
Sekv•is kankr•o•j, kok•id•o•j, legom’ asparag•a,
En akompan’ de vin•o•j, hungar•a, malag•a.
Ĉiu•j manĝ•as kaj trink•as sen parol’-murmur•o•j.
Ŝajn•e, de kiam star•is la kastel•a•j mur•o•j,
Kiu•j regal•is tiom da nobel•o•j frat•e,
Aŭd•is tiom viv•u•o•j•n, kaj eĥ•is re•bat•e,320
Ne est•is vesper•manĝ•o tiel mal•seren•a;
Nur ŝtop•il•o•j-frap•ad•o, teler•o•j-tint•son•o
Aŭd•iĝ•as en vestibl•o grand•a kaj mal•plen•a:
Kvazaŭ la buŝ•o•j•n laĉ•is spirit’ de mal•bon•o.
Mult•a•j est•is silent•o-kaŭz•o•j. Ĉas•ist•ar•o
Re•ven•is babil•em•e, gaj•e el arb•ar•o;
Sed pens•ant•e pri ĉas•o, kiam la fervor•o
Mal•varm•iĝ•is, rimark•is ili, ke sen glor•o
Ili re•ven•is: iu pastr•aĉ’, kapuĉ•ul•o,
El ie salt•is, kiel el kanab’ griz•ul•o,*330
Kaj venk•is la ĉas•ist•o•j•n de l’ distrikt’? Fi, hont•o!
Kia est•os en Lid•o, Oŝmjan•o, rakont•o,*
Kiu•j kun ni batal•as, de pli ol jar•cent•o,
Pri ĉas•art’? Tiel pens•is ili en silent•o.
Krom komun•a aflikt•o, Rejent’, Asesor•o,
Freŝ•a•n hont•o•n pri hund•o•j hav•as en memor•o.
En okul’ ili vid•as: jen fripon’, lepor•o,
Streĉ•as salt•il•o•j•n, vost•o•n mov•as, per sving•il•o
Mok•as kaj vip•as kor•o•j•n, kiel per bat•il•o;
Sid•ant•e, ili klin•is vizaĝ•o•n al plad•o.340
Asesor’ hav•is nov•a•n kaŭz•o•n de plend•ad•o:
Telimen•o•n kaj si•a•j•n rival•o•j•n li vid•as.
Al Tade’ flank•turn•it•e, Telimen•o sid•as,
Konfuz•it•e, rigard•i li•n, al si ne fid•as;
Ŝi vol•is iom distr•i la Graf•o•n sinjor•o•n,
Per diskut•o bon•ig•i li•a•n sen•humor•o•n:
Ĉar Graf•o mal•seren•e ven•is el promen•o,
Pli ĝust•e, laŭ Tade•o, el embusk’-posten•o.
Fier•e lev•is frunt•o•n Graf•o, ŝi•n aŭd•ant•e,
Kun•tir•is brov•o•j•n, post•e preskaŭ mal•estim•e350
Rigard•int•e, sid•iĝ•is ĉe Zonj•o proksim•e,
Plen•ig•as ŝi•a•n glas•o•n, teler•o•j•n ŝanĝ•ant•e,
Klin•iĝ•as kaj rid•et•as, ĝentil•aĵ•o•j•n dir•as,
Ia•foj•e okul•o•j•n turn•as kaj sopir•as.
Tamen, kvankam li lert•e simul•is komenc•e,
Vid•iĝ•as, kiu-spit•e li Zonj•o•n koket•as,
Ĉar, kap•o•n re•turn•ant•e, kvazaŭ ne•intenc•e,
Al Telimen’ rigard•o•n minac•a•n li ĵet•as.
Telimen•o ĉi-tio•n kompren•i ne pov•is,
Ek•pens•is: jen strang•ul•o! kaj ŝultr•o•j•n ek•mov•is.360
Pri nov•a koket•ad•o de l’ Graf’ eĉ kontent•e,
Ŝi al du•a najbar•o si•n turn•is atent•e.
Tade•o ne aŭskult•is, nenio•n manĝ•ant•e,
Ne trink•is, al teler•o okul•o•j•n fiks•ant•e;
Telimen’ al li verŝ•as vin•o•n; li koler•e
Je l’ trud•ec’, demand•it•e pri san•o — osced•as.
Li indign•as (ŝanĝ•it•e tiel ĉi-vesper•e),
Ke tro da koket•ec•o Telimen’ posed•as;
Tro dekolt•it•a vest•o skandal•as jun•ul•o•n,
Kiel mal•dec•a — dum•e, li lev•is okul•o•n!370
Li ek•tim•is, li hav•is nun pupil’-spegul•o•n
Pli klar•a•n, ĉar, al ŝi•a•j vang•o•j rigard•et•o•n
Ĵet•int•e, tuj mal•kovr•is terur•a•n sekret•o•n:
Ŝi est•as ruĝ•um•it•a!
Ĉu mal•bon•a spec•o
De kolor•il’? ĉu iel viŝ•iĝ•is ruĝ•ec•o:
Kelk•lok•e haŭt•o est•as mal•dens•e kovr•it•a…
Eĉ ebl•e mem Tade•o, en Sankt•ej’ medit•a,
Parol•ant•e proksim•e, viŝ•is el blank•il•o
Ruĝ•o•n, mal•pez•a•n kiel polv•et’ de flug•il•o
Papili•a. Ŝi tro•e rapid•is re•ven•e,380
Mank•is temp•o bon•ig•i kolor•o•j•n konven•e:
Ĉirkaŭ buŝ•o vid•iĝ•is lentug•a•j makul•o•j.
Kiel ruz•a•j spion•o•j, de Tade’ okul•o•j,
Mal•kovr•int•e perfid•o•n unu, la rest•aĵ•o•n
De ĉarm•o•j vic-esplor•as kaj trov•as fals•aĵ•o•n:
En buŝ’ — du dent•o•j mank•as; sur frunt’, sur tempi•o —
Sulk•o•j, mil sulk•o•j — sub la menton’ antaŭ ĉio!
Tade’, domaĝ•e! sent•is, kia mal•bezon•o
Atent•i tro bel•aĵ•o•n; hont•ind•e, spion•o
Est•i de am•at•in•o si•a; abomen•e,390
Ŝanĝ•i gust•o•n — sed kiu reg•as kor•o•n plen•e?
Tut•van•e vol•as help•i konscienc’ al am•o,
Re•varm•ig•i anim•o•n ĉe l’ rigard•o-flam•o:
Jam ĉi rigard•o, kiel lun’, sen•varm•e hel•as,
Do, ĝis•fund•e rigid•a, anim’ ne deleg•as…
Li tiel mem-riproĉ•is si•n, kaj kor•o-pent•e
Klin•is kap•o•n kaj mord•is la lip•o•j•n silent•e.
Dum•e mal•bon-spirit•o li•n al•log•as tent•e,
Kaŝ-aŭd•i, kio•n Zosja al la Graf•o dir•as.
Graf’ afabl•e favor•o•n de l’ knab•in’ akir•as:400
Ŝi mal•lev•as okul•o•j•n, roz•iĝ•as de hont•o,
Sed post•e ili rid•is; sekv•is babil•ad•o
Pri ia, en ĝarden•o, subit•a renkont•o,
Kaj pri ia, sur lap•o•j kaj bed•o•j, paŝ•ad•o.
Tade•o ebl•e-long•e orel•o•j•n streĉ•ant•e,
Glut•is mal•dolĉ•a•j•n vort•o•j•n, anim’-digest•ant•e
La terur•a•n festen•o•n. — Kiel en ĝarden•o
Viper’ pik•il•e trink•as el herb•aĉ’-venen•o,
Post•e, kun•volv•iĝ•int•e, kuŝ•iĝ•as sur strat•o,
Minac•e al sen•gard•e-kur•a pied•plat•o:410
Tiel, ĵaluz’-venen•o•n trink•int•e abund•e,
Li, ŝajn-indiferent•a, koler’-ŝaŭm•is fund•e.
Se gaj•a societ•o hav•as kelk koler•a•j•n,
Mal•seren•ec’ ili•a influ•as ceter•a•j•n.
Ĉas•ist•o•j jam silent•is; du•a part’ egal•e
Ek•silent•is: Tade•o ĝi•n infekt•is gal•e.
Eĉ Ĉambelan•o sid•is tre•e mal•seren•e,
Sen babil•em’, vid•ant•e, kiel sid•is jen•e
Li•a•j dot•hav•a•j, bel•a•j kaj jun•a•j fil•in•o•j,
Laŭ distrikt’-opini•o unu•a•j fraŭl•in•o•j,420
Silent•e, neglekt•it•e de la jun•ul•ar•o.
Juĝ•ist’ gast•am•a sam•e ĉi-tio•n atent•as;
Kaj Vojski, rimark•ant•e, ke ĉiu•j silent•as,
Dir•is: tiel ne manĝ•as pol•o•j, sed lup•ar•o!
Hreĉeĥa je silent•o est•is tre sent•em•a;
Li am•is babil•ul•o•j•n, mem tre babil•em•a
Ne mir•u! li pas•ig•is viv•o•n je festen•o•j,
Sejm•et•a•j konsil•iĝ•o•j, pel•ĉas•o•j, kun•ven•o•j.
Al li kutim•e io al orel’ tambur•is,
Eĉ kiam li silent•is aŭ muŝ•o•n post•kur•is430
Kun klak•il’, aŭ, ferm•int•e okul•o•j•n, ek•rev•is;
Tag•e — diskut•o•j, nokt•e — murmur•ad•i dev•is
Ies rozari’-preĝ•o•j aŭ rakont’ fabel•a.
Do li sent•is mal•am•o•n al pip•o mal•bel•a,
Invent•o de german•o•j, por ni•n fremd•land•ig•i:
Ĉar Pol•uj•o•n mut•ig•i — est•as ĝi•n mort•ig•i.*
Aĝ•o•n tra•babil•int•e, li dorm•is en bru•o;
Silent’ li•n vek•is. — Tiel muel•ist•o•n sku•o
Kaj rad•o•j-knar’ dorm•ig•as; kiam aks•o•j halt•as:
Vort’ karn•iĝ•is!* li tim•e kri•ant•e ek•salt•as.440
Vojski kap•klin•e turn•is si•n al Ĉambelan•o,
Al Juĝ•ist’ sign•o•don•is ĉe buŝ•o per man•o,
Pet•ant•e voĉ•o•n. Ili ambaŭ kap•o•klin•e
Respond•is, tio est•as, invit•is inklin•e.
Vojski komenc•is:
“Vol•u, sinjor•o•j jun•ul•o•j,
Ĉe vesper•manĝ’ amuz•i laŭ mal•nov-regul•o•j,
Ne silent•i kaj maĉ•i. Ĉu kapucen•ar•o
Ni est•as? Silent•ant•o, inter nobel•ar•o,
Simil•as al ĉas•ist•o, ŝarg•o•n en paf•il•o,
Rust•ig•ant•a. De av•o•j em•o•n al babil•o450
Mi laŭd•as: ne nur manĝ•i post ĉas•ad•o ili,
Sed ankaŭ reciprok•e vol•is sat•babil•i,
Mal•pez•ig•ant•e kor•o•j•n, laŭd•is kaj mal•laŭd•is:
Pri paf•ist•o•j, pel•ant•o•j, hund•o•j oni aŭd•is
Opini•o•j•n; lev•iĝ•is, por ĉas•ist’-orel•o,
Bru•o agrabl•a, kvazaŭ du•a ĉas•o•pel•o.
Mi sci•as: Nub’ da nigr•a•j zorg•o•j, vi•a•pens•e,
El kapuĉ•o de Verm•o ek•lev•iĝ•is dens•e!
Vi hont•as pro mal•traf•o•j! Ne hont•u pri paf•o•j:
Al plej bon•a•j ĉas•ist•o•j okaz•as mal•traf•o•j;460
Traf•i, mal•traf•i est•as sort’ de paf•ist•ec•o.
Vag•ant•e kun paf•il•o ek•de infan•ec•o,
Mi mal•traf•is! Tuloŝĉik, fam-paf•ist•o, sam•e;
Eĉ Rejtan, la mort•int•o, ne traf•is ĉiam•e.
Pri Rejtan mi rakont•os post•e. Koncern•ant•e
El•las•o•n el sieĝ•o: ke, lanc•o•n hav•ant•e,
Ambaŭ sinjor•o•j antaŭ best’, kiel mi aŭd•as,
Ne star•is firm•e, tio•n ja nek iu laŭd•as,
Nek mal•laŭd•as; for•kur•i kun ŝarg•o paf•il•a
Signif•is ĉiam est•i tim•ul’ sen•simil•a;470
Kaj ankaŭ (kiel far•as mult•a•j), paf•i blind•e,
De for•e, sen cel•pren•o, est•as tre hont•ind•e;
Sed kiu al si best•o•n al•las•as, mezur•as,
Kiel konven•e, cel•o•n, kaj post•e for•kur•as,
Mal•traf•int•e, li tut•e re•n•ir•as sen hont•o;
Li pov•is lanc-batal•i, sed nur laŭ volont•o,
Ne laŭ dev•o, ĉar lanc•o serv•as, ĉe paf•il•o,
Ne por atak’, sed sol•e kiel defend•il•o.
Tia est•is regul•o. Do fid•u, sinjor•o•j,
Al mi, kaj re•tir•iĝ•o•n ne pren•u al kor•o•j,480
Kar•a Tade•o, sam•e vi•a moŝt•o, Graf•o!
Kiel oft•e vi pens•os pri tiu mal•traf•o,
Re•memor•u avert•o•n de Vojski re•foj•e:
Neniam bar•u unu la ali•a•n voj•e,
Kaj ne paf•u du•op•e al sam•a urs•in•o…”
Kiam Vojski parol•is la vort•o•n: urs•in•o,
Asesor’ du•on•laŭt•e suflor•is: knab•in•o.
Brav•e! kri•is jun•ul•o•j, kiel bru•a eĥ•o,
Ripet•ant•e avert•o•n de sinjor’ Hreĉeĥ•o,
Nom•e vort•o•n: urs•in•o; ali•a•j: knab•in•o,490
Vok•is rid•ant•e. Flustr•is Rejent•o: vir•in•o.
Koket•ul•in•o, dir•is Asesor’, rigard•o•j•n
Al Telimen’ ĵet•ant•e, kiel•e ponard•o•j•n.
Vojski neniu•n iel pik-alud•i vol•is,
Nek li atent•is, kio•n flustr•ant•o•j parol•is;
Tre kontent•a, ke pov•is li gast•o•j•n rid•ig•i,
Kaj vol•ant•e ĉas•ist•o•j•n konsol•e gaj•ig•i,
Li dir•is, en kalik•o•n en•verŝ•ant•e vin•o•n:
“Van•e mi•a•j okul•o•j serĉ•as Bernardin•o•n:
Al okaz•aĵ•o — turn•us mi li•a•n atent•o•n,500
Simil•ant•a ĉi-tag•a•n ni•a•n akcident•o•n.
Nur unu vir•o•n kon•is Ŝlos•ist•o ĝis•hor•e,
Paf•ant•a•n, kiel Verm•o, cel•traf•e, de for•e.
Mi kon•is du•a•n, kiu, per cel•traf•o, sam•e
Sav•is du viv•o•j•n; tio•n mi vid•is; tiam•e
Ir•is en Nalibok•a•j•n* arb•ar•o•j•n al ĉas•o
Send•it’ Tadeuŝ Rejtan kaj duk•o de Nass•o:*
Sinjor•o•j ne envi•is glor•o•n de nobel•o,
Li•a•n san•o•n ĉe tabl•o trink•is en kastel•o.
Grand-donac•o•j•n ricev•is li, sen nombr•o iu,510
Kun fel’ de mort•ig•it•a apr•o. Pri ĉi-tiu
Apr•o kaj paf’ rakont•os mi, kiu atest•as
Okul-vid•e: afer•o tre simil•a est•as,
Kaj okaz•is al grand•a•j paf-majstr•o•j de ĉas•o,
Al sejm-send•it•o Rejtan kaj duk•o de Nass•o.”
Tiam Juĝ•ist’, kun plen•a pokal•o en man•o,
Dir•is: “Vojski, mi trink•as por Verm•a bon•san•o!
Ne pov•ant•e Kvest•ul•o•n rekompenc•i riĉ•e,
Ni almenaŭ por pulv•o li•n pag•os sufiĉ•e:
Por urs•o, mort•ig•it•a de Verm’ en ĉas•ej•o,520
Du•jar’-kuir•proviz•o•n hav•os monaĥ•ej•o.
Sed fel•o•n mi ne don•os al Verm’; ĝi•n posed•os
Mi per fort’, aŭ monaĥ•o humil•e ĝi•n ced•os,
Aŭ mi fel•o•n aĉet•os, eĉ por dek zibel•o•j;
Ni laŭ•vol•e dispon•os pri ĉi-tiu fel•o:
La glor•o•kron•o•n pren•is jam serv•ist•o di•a:
Fel•o•n don•os moŝt•ul•o, Ĉambelan•o ni•a,
Al ĉi, kiu por du•a rekompenc’ merit•is.”
Ĉambelan’, glat•um•ant•e frunt•o•n, ek•medit•is.
Paf•ist•o•j ek•murmur•is: ĉi-tiu sinjor•o530
Trov•is best•o•n, ali•a far•is al ĝi vund•o•n,
Tiu re•turn•is best•o•n al ĉas•ej•o, hund•o•n
Tiu vok•is. Kverel•is Rejent’, Asesor•o,
Unu, laŭd•ant•e ec•o•j•n de Sanguŝk•a ĉas•a
Si•a paf•il’, kaj du•a, de la Sagalas•a.
“Juĝ•ist’, najbar•o! fin•e Ĉambelan•o dir•is,
Unu•a•n rekompenc•o•n la Pastr•o akir•is.
Kiu ricev•u du•a•n, juĝ•i mal•facil•e;
Ĉiu•j ŝajn•e merit•is ĝi•n tut•e simil•e
Kaj egal•as laŭ spert•o, lert•o, kuraĝ•ec•o.540
Du ĉas•ist•o•j•n disting•is sort’ per danĝer•ec•o,
Du est•is plej proksim•e de urs-ung•o•j-cel•o:
Tade’ kaj Graf’; al ili aparten•as fel•o.
Sinjor’ Tade’ (mi cert•as pri li•a intenc•o),
Ced•os, kiel pli jun•a kaj mastr•a parenc•o;
Do pren•os moŝt•o Graf•o ‘opima spolia’:*
Ĉi ornam•o de ĉambr•o ĉas•paf•ist•a li•a
Est•u de hodiaŭ•a amuz’ re•memor•o,
Sign•o de ĉas•feliĉ•o, impuls•o al glor•o.”
Li pens•is, ke li Graf•o•n ĝoj•ig•is konsol•e,550
Kaj, dum•e, li•a•n kor•o•n li akr•e tra•bor•is;
Ĉar kiam Graf’ paf•ist•a•n ĉambr•o•n re•memor•is,
Li rigard•is, lev•int•e kap•o•n, malgraŭ•vol•e
Al cerv•a•j kap•o•j, branĉ•a•j korn•o•j: laŭr-arb•ar•o,
Kiu•n patr•o•j al fil•o•j sem•is por kron•ar•o.
La portret’-ornam•it•a•j vic•o•j de kolon•o•j,
En ark•aĵ’ Du•on•kapr•o, antikv•a•j blazon•o•j,
Per voĉ•o•j de pas•int•o ek•parol•is ĉie.
Li vek•iĝ•is: ĉe kiu li gast•as? kaj kie?
En propr•a dom’, Horeŝk•a gast•as hered•ant•o!560
Ĉe mal•amik’ Soplic•o, kiel festen•ant•o!
Kaj, kiu•n por Tade•o li sent•is, envi•o
Kontraŭ Soplic•o•j, Graf•o•n mov•as ekster tio.
Do li dir•is mal•dolĉ•e: “Ĉar dom•et•o mi•a
Ne ind•as je donac•o grandioz•a tia,
Do inter ĉi korn•ul•o•j rest•u urs•a fel•o,
Ĝis Juĝ•ist•o ĝi•n don•os al mi kun kastel•o.”
La Ĉambelan•o, kio minac•as, vid•ant•e,
Son•ig•is tabak•uj•o•n, pri voĉ•o pet•ant•e.
“Tre laŭd•ind•e, li dir•is, mi•a Graf’, najbar•o,570
Vi, eĉ manĝ•ant•e, zorg•as pri negoc’-afer•o,
Ne tiel, kiel mod•a, jun•a sinjor•ar•o,
Viv•ant•a sen kalkul•o. Laŭ dezir’, esper•o,
Mi•a juĝ•o fin•iĝ•os per pac•o bon•vol•a;
Pri grund’ bien•a rest•as mal•facil•o sol•a.
Inter•ŝanĝ•o•n propon•i tial mi intenc•is,
Laŭ manier’ sekv•ant•a.” — Parol•i komenc•is
Li ord•e, (laŭ kutim•o), pri plan’ intenc•it•a,
Kiam, du•on•parol•e, mov’ ne•atend•it•a
Komenc•iĝ•is en fin•o de tabl•o. Kelk-ia•j580
Io•n rimark•is, fingr•e ĝi•n montr•is ali•a•j,
Ĝis fin•e kap•o•j, kiel spik•o•j, re•klin•it•e
De vent’, al kontraŭ•flank•o turn•iĝ•is subit•e,
Al angul’.
Tie pend•is Tabl•estr•o-portret•o,
De last•a el Horeŝk•o•j-gent•o; el pord•et•o,
Tie kaŝ•it•a inter kolon•o•j, jen hom•o
Mal•laŭt•e el•ŝov•iĝ•is, kiel•e fantom•o:
Gervaz•o, laŭ statur•o kaj vizaĝ•o grav•a,
Kun arĝent’-Du•on•kapr•o•j sur la jak•o flav•a.
Li paŝ•is rekt•e, mut•e, sever•e, la ĉap•o•n590
Ne de•pren•int•e, eĉ ne klin•int•e la kap•o•n;
Kaj li, ponard•e-bril•a•n ŝlos•il•o•n ten•ant•e,
Mal•ferm•is ŝrank•o•n, io•n en ĝi ŝraŭb-turn•ant•e.
En du vestibl’-angul•o•j, kolon’-apog•it•e,
Star•is du lud-horloĝ•o•j, en ŝrank•o•j ferm•it•e:
La mal•nov•a•j strang•ul•o•j, en mal•pac’ konstant•a
Kun sun’, tag•mez•o•n montr•is ĉe sun’ sub•ir•ant•a.
Ripar•i maŝin•aĵ•o•n, Gervaz•o ne prov•is,
Sed ankaŭ sen streĉ•ad•o ĝi•n las•i ne pov•is,
Kaj per ŝlos•il’ turment•is en ĉiu vesper•o;600
Ĵus nun okaz•is temp•o de tiu afer•o.
Do, kiam Ĉambelan•o okup•is atent•o•n
De parti•o•j, Gervaz•o pez•il•o•n ek•tir•is:
Grinc•ig•is rust•a•j rad•o•j la fend•it•a•n dent•o•n;
Ĉambelan•o sku•iĝ•is kaj, halt•int•e, dir•is:
“Vi•a•n urĝ•a•n labor•o•n vi prokrast•u, frat•o!”
Kaj li daŭr•ig•is plan•o•n. Ŝlos•ist’, dum traktat•o,
Du•a•n pez•il•o•n fort•e-pli ek•tir•is spit•e,
Kaj tuj pirol•o, super horloĝ•o lok•it•e,
Komenc•is si•a•n kant•o•n, kun flug•il•o•j-bat•o.610
Bird•o, art•e-far•it•a, difekt•it•a tut•e,
Ek•balbut•is kaj pep•is, ĉiam pli balbut•e.
Gast•o•j rid•is; romp•iĝ•is Ĉambelan’-traktat•o;
Li ek•kri•is: “Ŝlos•ist•o, pli ĝust•e noktu•o,*
Se vi ŝat•as la bek•o•n, sufiĉ•e da bru•o!”
Sed Gervaz•o•n minac•o tut•e ne tuŝ•et•is;
Dekstr•a•n man•o•n li grav•e sur horloĝ•o•n met•is,
Kaj ĉe koks•o pren•int•e si•n mal•dekstr•a-man•e:
“Ĉambelan•et•o! kri•is li, vi ŝerc•as van•e;
Paser’, pli et•a, hejm•e pli kuraĝ•a est•as620
Ol noktu’, kiu fremd•a•n kastel•o•n ek•nest•as.
Ne mi — noktu’, sed kiu nokt•e si•n en•ŝtel•as
Fremd•a•n dom•o•n — noktu•as, kaj mi li•n for•pel•as.”
“For, for kun li!” ek•kri•is Ĉambelan’. “Sinjor•o,
Graf•o! vok•is Ŝlos•ist•o, kio•n vi aranĝ•is:
Sufiĉ•e makul•iĝ•is jam vi•a honor•o,
Ke vi, kun ĉi Soplic•o•j, kun•e trink•is, manĝ•is;
Jen vi toler•as: oni kastel’-ofic•ist•o•n,
Mi•n, Gervaz•o•n Rembajl•o•n, Horeŝk•o•j-Ŝlos•ist•o•n,
Insult•u, ne•pun•at•e, en Tabl•estr•a dom•o?”630
Tiam vok•is Protaz•o: “Silent•u! En nom•o
De leĝ•o! Mi Protaz•o, Baltazar’ Bĵeĥal•a,
Du-noma, General•o iam tribunal•a,
Vulgo* Vok•ist•o, far•as mi•a•n obdukci•o•n*
Vok•ist•a•n kaj sam•temp•e formal•a•n vizi•o•n,*
Mend•ant•e ĉe•est•ant•o•j-atest•o•n; sinjor•o
Asesor’! mi al•vok•as vi•n por juĝ-esplor•o
Pro Juĝ•ist•a Soplic•a moŝt’; pri inkursi•o
Aŭ lim-invad•o! est•as super•fort•o tio
Pri kastel•o, en kiu Juĝ•ist’ leĝ•e sid•as,640
Ĉar tie li manĝ•ad•as, kiel ĉiu•j vid•as.”
“Bĵeĥaĉ!* kri•is Ŝlos•ist•o, vi ĉes•os, fripon•o!”
Kaj li, pren•int•e fer•a•j•n ŝlos•il•o•j•n ĉe zon•o,
Ĉirkaŭ kap’ ili•n sving•is, ĵet•is el tut-fort•o;
La fask•o flug•is, kiel el ĵet•il•o ŝton•o•j,
Cert•e Protaz•a•n kap•o•n fend•us je kvar•on•o•j;
Sed Vok•ist•o si•n klin•is kaj sav•is de mort•o.
Ĉiu•j salt•is el sid•o•j; mal•laŭt•iĝ•is plen•e,
Ĝis Juĝ•ist•o ek•kri•is: “Lig•u li•n katen•e!
Hola serv•ist•o•j!” — ili al•ven•is en kur•o,650
Tra mal•larĝ•a ir•ej•o inter benk’ kaj mur•o.
Sed Graf’ per seĝ’ al ili mez•e voj•o•n bar•is,
Kaj sur redut’ mal•fort•a per pied’ ek•star•is:
“Gard•e! Juĝ•ist’! li vok•is, neniu ofend•u
En mi•a dom’ serv•ist•o•n; kiu vol•as, plend•u
Al mi, sed ne kuraĝ•u tuŝ•i mal•jun•ul•o•n.”
Ĉambelan•o al Graf•o strab•is en okul•o•n:
“Sen vi•a help’ mi sci•os pun•i sen•prokrast•e
La impertinent•ec•o•n de ĉi nobel•et•o;
Graf’, kastel•o•n propr•ig•as vi antaŭ dekret•o;660
Ne vi ĉi-tie mastr•as, nek akcept•as gast•e:
Se vi eĉ ne respekt•as kap•o•n pro griz•ec•o,
Distrikt•a•n alt-ofic•o•n estim•u laŭ dec•o!”
Graf’ murmur•is: “Sufiĉ•e da babil•o vi•a
Pri respekt•o•j, ofic•o•j; enu•u ali•a!
Mi far•is stult•e, kiel kun moŝt•o•j miks•at•a
En drink•ad•o•n, kun fin•o tre mal•delikat•a;
Pri honor•o-ofend•o, respond’ ĉe okaz•o
De sobr•a re•vid•iĝ•o! Sekv•u mi•n Gervaz•o!”
Ĉambelan•o respond•o•n ne supoz•is tia•n.670
Ĝust•e tiam plen•ig•is li kalik•o•n si•a•n;
Mal•respekt•o li•n traf•is kiel fulm•o•bat•o:
Ĉe kalik’ apog•it•e, botel’ en man•plat•o,
Kun kap•o flank•turn•it•a, orel•o streĉ•it•a,
Larĝ-apert•a•j okul•o•j, buŝ•o mal•ferm•it•a,
Li silent•is, sed prem•is kalik•o•n en man•o
Potenc•e; vitr•o krev•is, vin•o•n ŝpruc•ig•ant•e
En okul•o•j•n, kaj kvazaŭ fajr•o•n en•verŝ•ant•e
En anim•o•n: vizaĝ•e flam•is Ĉambelan•o,
Okul•o•j ard•is; vort•o•n li maĉ•is, post maĉ•o680
Ĝi el•flug•is tra dent•o•j: “Stult•ul’!… Graf•id•aĉ•o!
Mi vi•n tuj! Mi ĉi-tie! Tomaŝ, karabel•o•n!
Mi vi•n instru•os ‘mores’*! en karcer•o•n send•os!
Respekt•o•j enu•ig•as delikat-orel•o•n!
Mi tuj ĉi orel•et•o•j•n per sabr•o for•fend•os!
For! ekster pord•o•n! Sabr•o•n! Tomaŝ, karabel•o•n!”
Tiam salt•is amik•o•j al la Ĉambelan•o;
Juĝ•ist’, vok•ant•e: “Halt•u!” kapt•as li•n je man•o;
“Antaŭ•e li provok•is mi•n! Protaz’, palaŝ•o•n!*
Kiel urs’ ĉe baston•o, li far•os danc-paŝ•o•n.”690
Sed Tade’ Ĉambelan•o•n kaj onkl•o•n re•ten•as:
“Moŝt•o•j, ĉu kun la dand•o bat•iĝ•i konven•as
Al vi, sinjor•o•j? est•as ĉi-tie jun•ul•o•j;
Konfid•u: mi li•n pun•os laŭ ĉiu•j regul•o•j.
Kaj vi, kiu provok•as aĝ•ul•o•j•n kverel•e,
Ni vid•os, ĉu vi est•as kavalir’ duel•e:
Ni morgaŭ fin-decid•os pri lok•o, arm•il•o;
Nun kur•u, dum vi san•as!”
Tre bon•a konsil•o:
Por Graf’, Ŝlos•ist•o, est•is danĝer•a situ•o;
Ĉe supr•a tabl•o-fin•o est•is nur grand-bru•o,700
Sed el mal•supr•a, flug•e botel•o•j zum•et•is
Ĉirkaŭ kap•o de Graf•o. Ek•plor•is, ek•pet•is
Tim•ig•it•a•j vir•in•o•j; Telimen’, kri•int•e:
“Ve•e!” lev•is okul•o•j•n kaj fal•is, sven•int•e;
Kol•o•n, trans Graf•a•j brak•o•j, ŝi klin•is kaj met•is
La cign•a•n brust•o•n si•a•n al Graf•o ĉe kor•o.
Graf•o, kvankam koler•a, halt•is en fervor•o,
Komenc•is el•sven•ig•i, frot•i.
Dum•e cel•is
Al Gervaz•o botel•o•j, seĝ•o•j, jam ŝancel•is
Li•n; serv•ist•ar•o lev•is jam pugn•o•j•n por bat•o,710
Atak•ant•e amas•e: feliĉ•e, kompat•o
Mov•is Zonj•o•n; vid•ant•e sturm•o•n, ŝi al•salt•is
Kaj brak•et•o•j•n etend•is ŝirm•e: oni halt•is.
Ced•ant•e, li for•iĝ•is ie•n el okul•o;
Oni serĉ•is sub tabl•o: tiam mal•jun•ul•o
El•ir•is, du•a•flank•e, el sub ter’ kvazaŭ•e,
Per fort•a•j brak•o•j lev•is benk•eg•o•n, ĉirkaŭ•e
Ĝi•n turn•is muel•il•e, vestibl•o•n dum•voj•e
Du•on•pur•ig•is, pren•is Graf•o•n, ŝirm•e sving•is
Benk•o•n, ĝis ambaŭ tiel pord-sojl•o•n ating•is;720
Li halt•is, mal•amik•o•j•n rigard•is re•foj•e
Kaj pens•is dum moment•o, ĉu ced•i arm•it•e,
Aŭ kun arm•il•o serĉ•i feliĉ•o•n milit•e:
Li batal•os. Jam kiel romp•il•o•n de mur•o
Li post•e•n sving•is benk•o•n, jam kap•o•n fleks•int•e,
Kun brust’ antaŭ•streĉ•it•a, kun lev•it•a krur•o,
Atak•is, sed ek•tim•is… Vojski-n ek•vid•int•e.
Pan Vojski kun okul•o du•on•e ferm•it•a,
Sid•is silent•e, ŝajn•e profund•e-medit•a;
Sed li al•turn•is kap•o•n, kiam Graf’ mal•pac•is730
Kun Ĉambelan’ kaj post•e Juĝ•ist•o•n minac•is;
Vojski frot•is palpebr•o•j•n, tabak•o•n re•flar•is.
Kvankam li al Juĝ•ist•o for•parenc•e star•is,
Sed, loĝ•ant•e en li•a dom•o gast-am•em•a,
Por san•o de l’ amik•o est•is tre zorg•em•a;
Do sci•em•e rigard•is li al ĉi-batal•o,
Met•is sur tabl•o man•o•n, kaj sur ĝi tranĉ•il•o•n;
Al ung’ de montr•a fingr•o turn•int•e ten•il•o•n,
Al kubut’ li direkt•is akr•aĵ•o•n el ŝtal•o:
Post•e, per brak’ klin•it•a post•e•n, balanc•ant•e,740
Li kvazaŭ lud•is, Graf•o•n fiks•e rigard•ant•e.
Tranĉ•il’-ĵet-art’, terur•a en batal•o man•a,
Jam neglekt•it•a est•is en land•o litv•an•a:
Nur mal•jun•a•j ĝi•n kon•is; Ŝlos•ist’ iam sving•is
Tranĉ•il•o•n dum kverel•o•j, Vojski si•n disting•is.
Ke li fort•e ek•bat•os, montr•as man-impet•o,
El okul•o•j vid•iĝ•as: Graf•o•n cel•as ĵet•o,
(La last•a•n el Horeŝk•o•j, kvankam laŭ patr•in•o).
Jun•ul•o•j ne atent•is pri mov•o•j-destin•o:
Gervaz’ pal•iĝ•is, Graf•o•n post benk’ ŝirm•e lok•as,750
Ced•as al pord•o. “Kapt•u!” kri•ant•ar•o vok•as.
Kiel lup’, ĉirkaŭ•it•e sur kadavr•o best•a,
Hund•o•j•n, kiu•j mal•help•is li•n ĉe manĝ•o fest•a,
Atak•as, pel•as, ŝir•as: ĵus, tra l’ boj•o, son•as
Krak•et’ de du•on-ĉan•o:* lup’ krak•et•o•n kon•as,
Ĉirkaŭ•rigard•as, vid•as: post hund•o•j, kaŝ•it•e,
Ĉas•ist’ du•on-klin•it•e, genu’-apog•it•e,
Turn•as tub•o•n, jam tuŝ•as ĉan•o•n… Lup’ orel•o•j•n
Mal•lev•as, vost-al•prem•as kaj for•kur•as cel•o•n;
Hund•ar•o, triumf•ant•e, sur lup•o•n ĵet•iĝ•as,760
Pinĉ•as li•n je vil-har•o•j; jen, best•o turn•iĝ•as,
Rigard•as, makzel-klak•as, dent•o•j•n grinc•ig•ant•e,
Minac•as, — tuj for•kur•as hund•o•j, hurl•et•ant•e:
Tiel Gervaz’, minac•a statur•e, for•kur•as,
Atak•ant•o•j•n per benk•o kaj okul’ terur•as,
Ĝis, kun Graf•o, en niĉ•o•n rifuĝ•i prosper•is.
“Kapt•u!” re•e laŭt•iĝ•is. Triumf•o — tro fru•a
Ŝlos•ist•o, super kap•o•j de l’ amas•o bru•a,
Sur ĥor•ej’, ĉe mal•nov•a orgen’, re•aper•is,
El•ŝir•ad•is plumb-tub•o•j•n, kaj krak•ig•is akr•e,770
Jam, bat•ont•e el supr•e, minac•is masakr•e;
Sed gast•o•j la vestibl•o•n for•las•is en kur•o,
Kaj serv•ist•o•j ne star•is firm•e; pro terur•o,
Kapt•is vaz•o•j•n kaj sekv•is sinjor•o•j-post•sign•o•n,
Pri kovr•aĵ•o•j kaj mebl•o•j, far•ant•e rezign•o•n.
Do kiu ced•is last•a el kamp•o batal•a,
Malgraŭ minac•o•j, bat•o•j? — Protaz•o Bĵeĥal•a.
Li, post seĝ•o Juĝ•ist•a, ne•sku•ebl•e star•is,
Kaj, per vok•ist•a voĉ•o, daŭr•ig•e deklar•is,
Ĝis li el batal•ej•o for•ir•is, post fin•o;780
Tie rest•is kadavr•o•j, vund•it•o•j, ruin•o.
Hom•o•j-perd•o ne est•is, sed, dum milit•ir•o,
Benk•o•j perd•is pied•o•j•n; lam•a tabl’, apud•e,
Sen tuk•o, sur teler•o•j•n vin-makul•a•j•n, nud•e
Fal•is, kiel, sur sang•a•j•n ŝild•o•j•n, kavalir•o,
Mez•e de meleagr•a•j korp•o•j, kok•id•et•o•j,
En kies brust•o•j star•is fiks•it•a•j fork•et•o•j.
En Horeŝk•a, sol•ec•a kastel’, post moment•o,
Re•e ĉie ek•reg•is kutim•a silent•o.
Mal•lum’ dens•iĝ•is; rest•o•j de festen’ sinjor•a790
Kuŝ•as, kiel ĉe nokt•a fest’ Av•o•j-memor•a,*
Al kiu la mort•int•o•j ven•os, sorĉ-vok•it•e.
Sub•tegment•e ek•kri•is noktu•o•j subit•e,
Kvazaŭ sorĉ•ist•o•j, lun•o•n salut•as vesper•e:
Ĝi fal•is tra l’ fenestr•o mal•supr•e•n, trem-bril•as
Laŭ pur•iĝ•ej’-anim•o; tra l’ tru•o•j, el-ter•e,
El•salt•as rat•o•j, kiu•j damn•it•o•j•n simil•as:
Mord•as, trink•as; ek•frap•as iam, en angul•o,
Ĉampan’-botel’, toast•e al fantom’, mort•ul•o.
Sed supr•e, en spegul•a, nom•at•a salon•o,800
Kvankam mank•is spegul•o•j, — Graf•o, sur balkon•o,
Turn•it•a al pord•eg•o, si•n al vent’ el•met•is,
Por freŝ•iĝ•i; sur ŝultr•o•n li surtut•o•n ĵet•is;
Du•a•n manik•o•n, bask•o•j•n, li fald•e kun•tir•is,
La brust•o•n per surtut•o mantel•e-drapir•is.
Gervaz•o, en salon•o, far•is grand•a•j•n paŝ•o•j•n.
Ambaŭ al si, medit•e, ne ĉes•is babil•i:
“Pistol•o•j•n, dir•is Graf•o, laŭ•vol•e — palaŝ•o•j•n.”
Ŝlos•ist’: “Kastel’, vilaĝ•o, ni•a•j est•as ili.”
Graf•o: “Provok•u onkl•o•n, nev•o•n, famili•o•n!”810
Ŝlos•ist’: “Kastel•o•n, grund•o•n, la vilaĝ•o•n, ĉio•n
Ni for•pren•u”. Li post•e Graf•o•n al•parol•as:
“Rab•u ĉio•n, se moŝt•o pac•o•n hav•i vol•as.
Kial proces’? afer•o hav•as tag•o-hel•o•n:
Kvar•cent-jar•e posed•is Horeŝk•o•j kastel•o•n;
Grund•o•j-part•o•n, ŝir•int•e for, dum Targovica,
Kiel vi sci•as, oni don•is al Soplica.
Ne nur ĉi part•o•n — ĉio•n for•pren•u vi kun•e,
Por kost•o•j de proces•o, por rab•ad•o pun•e.
Mi ĉiam dir•is: ĉes•u, ĉes•u proces•ad•i;820
Mi ĉiam dir•is: pren•i per•fort•e, invad•i!
Antaŭ•e, kiu pren•is, ek•posed•is ter•o•n:
Gajn•u en kamp’, vi gajn•os en juĝ•ej’ afer•o•n.
Kun Soplic•o•j, koncern•e mal•nov•a•n kverel•o•n,
Ne proces’, fend•il•et•o ating•os nur cel•o•n;
Kaj se Mate•o don•os help•e la verg•et•o•n,
Ni du Soplic•o•j•n tranĉ•os en pajl-hak•aĵ•et•o•n.”
“Brav•e! dir•is la Graf•o, plan’ — got•e-sarmat•a,
Prefer•ind•a al ia disput’ advokat•a.
Ĉu vi sci•as? ni tut•a•n Litv•o•n mov•os bru•e,830
Per ne•aŭd•it•a long•e jam ekspedici•o,
Kaj distr•iĝ•os. Du jar•o•j•n mi sid•as enu•e:
Nur kamp•ul•o•j bat•iĝ•is foj•e pro lim-stri•o!
Ni•a ekskurs’ aŭgur•as fin•iĝ•i sang-flu•e.
Mi tia•n unu far•is dum vojaĝ•o mi•a,
Kiel gast•o ĉe iu duk•o Sicili•a.
Mont•a•j rab•ist•o•j kapt•is li•a•n bo•fil•et•o•n
Kaj postul•is: parenc•o•j pag•u el•aĉet•o•n.
Kolekt•int•e serv•ist•o•j•n, kun ar•o vasal•a
Ni atak•is; rab•ist•o•j•n du, mi mem mort•ig•is;840
Kapt•it•o•n, mi unu•a en tend’, liber•ig•is.
Gervaz•o! ver•e est•is triumf•o•n egal•a,
Ni•a bel•a re•ven•o, kavalir’-feŭdal•a!
Kun flor•o•j ni•n renkont•is popol’; duk-fil•in•o,
Dank•e por sav•o, larm•e prem•is mi•n al sin•o.
Pri mi•a ven’, Palerm•o•n sci•ig•is gazet•o•j,
Per fingr•o•j mi•n montr•ad•is ĉiu•j vir•in•et•o•j;
Eĉ roman•o aper•is pri event•o tia,
Kie est•as nom•at•a mi, laŭ nom•o mi•a.
Roman’ titol•o•n hav•as: Graf•o aŭ mister•a850
Kastel’ Birbante-rokka. — Ĉu est•as sub•ter•a
Mal•lum•ej’ en kastel•o?” — “Jes, mal•plen•a•j kel•o•j!
Dir•is Ŝlos•ist’, ĉar vin•o•n Soplic’ el barel•o•j
El•trink•is”. Graf•o dir•is: “Ni arm•os ĵoke•o•j•n,
Kaj vok•os el bien•o•j vasal•o•j•n!” — “Lake•o•j•n?
Inter•romp•is Gervaz•o. Fi! ĉu fripon•aĵ•o•n
Cel•as invad•o? Kiu far•as simil•aĵ•o•n
Kun kamp•ul•o•j? Vi tio•n sekv•e ne kompren•as!
Vonsal•o•j,* lip•har•ul•o•j, jes, tio konven•as.
Ne vilaĝ•e, sed serĉ•u ili•n en ‘zascjank•o•j’,*860
En Dobĵin, Ĵezikov•o, Cjentiĉe, Rombank•o•j:
Nobel•a de jar•cent•o•j sang•o kavalir•a,
Favor•a por Horeŝk•o•j, sed mal•am•e-spir•a
Kontraŭ la mal•amik•a Soplic•an•a gent•o!
El tie kolekt•iĝ•os lip•har•a tri•cent•o;
Mi ĝi•n far•os. Re•ven•u palac•o•n, sinjor•o,
Dorm•u bon•e, ĉar morgaŭ est•os grand-labor•o;
Vi ŝat•as dorm•i, kant•as la kok•o jam du•e;
Ĝis tag•iĝ•o mi gard•os kastel•o•n, kaj fru•e
Mi aper•os en Dobĵin, ĉe sun•a lev•iĝ•o.”870
Graf’ el balkon•o ced•is, sed, antaŭ for•iĝ•o,
Li rigard•is ankoraŭ tra l’ breĉ•o por paf•o;
Lum•o•j•n, en dom’ Soplic•a vid•ant•e, la Graf•o
Ek•kri•is: “Ilumin•u! morgaŭ, en kastel•o,
Ĉi-hor•e est•os lum•o, kaj ĉe vi — mal•hel•o!…”
Gervaz•o ter-sid•iĝ•is; ĉe mur’ apog•it•e,
Al la brust•o la frunt•o•n li klin•is medit•e.
Lun•a lum•o de•fal•is sur kap•o-kalv•aĵ•o•n,
Sur ĝi Gervaz•o fingr•e far•is desegn•aĵ•o•n:
Est•ont•a•n milit’-plan•o•n li al si prezent•as.880
Pez•aĵ•o•n de palpebr•o•j li ĉiam pli sent•as;
Kol-balanc•e, li vid•is dorm•o•n jam proksim•a•n,
Kaj komenc•is vesper•a•n preĝ•ar•o•n kutim•a•n;
Sed inter Patr•o-ni•a kaj Salut’-Mari•o,
Aper•is volv•e-prem•e fantom•o•j-seri•o:
Jen li vid•as Horeŝk•o•j•n: mal•nov-estr•o•j li•a•j,
Kun karabel’, kun estr•a baston•o ali•a•j,
Ĉiu minac-rigard•as, lip•har•o•j•n tord•ant•e,
Skerm•as per karabel•o, baston•o•n sving•ant•e;
Silent•a, mal•seren•a, unu ombr•o post•e,890
Kun sang•a brust’… Gervaz•o re•kon•is, trem•frost•e,
Tabl•estr•o•n, kaj komenc•is kruc•o-sign•o•j•n far•i,
Kaj, por cert•e terur•a•j•n sonĝ•o•j•n kontraŭ•star•i,
Pri pur•iĝ•ej’-anim•o•j flustr•is litani•o•n.
Okul•o•j kun•glu•iĝ•is, sonor’ en orel•o•j —
Li vid•as nobel•ar•o•n, bril•as karabel•o•j;
Invad•o! Koreliĉ•o•j•n! gvid•as kompani•o•n
Rimŝa! Sur griz-ĉeval•o, mem Gervaz•o kur•as,
Rapir•o•n super kap•o sving•ant•e, terur•as;
Mal•buton•it•e, vent•e bru•as taratatk•o,*900
El orel’ post•e•n fal•is la konfederatk•o;*
Li renvers•as rajd•ant•o•j•n, pied-ir•a•n vic•o•n,
Kaj fin•e, en garb•ej•o, brul•ig•as Soplic•o•n.
Rev•o•j-pez•e, sur brust•o•n, fal•is kap’ sen•mov•a;
Tiel ek•dorm•is last•a Ŝlos•ist’ Horeŝkov•a.
Nobel•et•ej•o.
Unu•a•j milit•a•j mov•o•j de l’ invad•o. — Ekspedici•o de Protaz•o. — Verm•o kaj sinjor•o Juĝ•ist•o inter•konsil•iĝ•as pri publik•a afer•o. — Daŭr•ig•o de la sen•efik•a ekspedici•o de Protaz•o. — Ĉapitr•o pri kanab•o. — Nobel•et•ar•a sid•ej•o Dobĵin. — Pri•skrib•o de la dom•aĵ•o kaj person•o de Macjek Dobĵinjski.
El•ir•i el humid•a krepusk’ ne rapid•as
La maten•o sen•ruĝ•a; lum-okul’ ne gvid•as
Tag•o•n, kiu jam est•as, sed ĝi•n al vid•sent•o
Kovr•as nebul’ sur ter•o, kiel pajl-tegment•o
Super litv•a kaban•o. Nur blank•et•a hel•o,
En orient•a flank•o, montr•as sur ĉiel•o
Kie sun•o lev•iĝ•is, kaj, kvazaŭ mal•ĝoj•e
Ir•ant•e super ter•o•n, dorm•et•as dum•voj•e.
Ĉiel’-ekzempl•o ĉio•n sur ter•o influ•is:
Brut•ar•o sur paŝt•ej•o•n el•ir•i mal•fru•is,10
Kaj traf•is ĉe maten•a manĝ•o lepor•ar•o•n;
Ĝi kutim•as pli fru•e reven•i arb•ar•o•n,
Nun pinĉ•as en nebul•o alsine’-herb•et•o•j•n,
Aŭ kolekt•iĝ•as par•e, fos•ant•e kav•et•o•j•n,
Vol•as ĝu•i ripoz•o•n, freŝ-aer•o•n spir•i,
Sed dev•as, antaŭ brut•o•j, arb•ar•o•n re•n•ir•i.
Arb•ar’ silent•as. Bird•o ne kant•as, vek•it•e,
Sku•as ros•o•n el plum•o•j, al arb•o prem•it•e,
Ŝov•as kap•o•n al ŝultr•o•j, okul•o•j•n ferm•et•as,
Atend•as sun•o•n. Apud marĉ•et•o klak•et•as20
Cikoni•o. Sur garb•o•j sid•as, tut-mal•sek•e,
Kornik•o•j kaj babil•o•n daŭr•ig•as larĝ-bek•e:
Abomen•e al mastr•o•j pluv•o•n antaŭ•dir•is.
Kamp•ist•o•j jam de•long•e al labor•o ir•is.
Falĉ•ist•in•o•j ek•kant•is kant•et•o•n maten•a•n,
Laŭ pluv•a tag’ sopir•a•n, des pli mal•seren•a•n,
Ĉar sen-eĥ•e ĝi son•as, nebul•o•n sorb•ant•e.
Ek•tint•is rikolt•il•o•j en gren’; respond•ant•e
Sur herb•ej•o, falĉ•ist•o•j tint•ig•as, kaj kant•e
Fajf•et•as, — halt•as fin•e de ĉiu strof•et•o,30
Akr•ig•as ŝtal•o•n: takt•e frap•as martel•et•o.
Nebul•o kovr•as hom•o•j•n; son•as nur falĉ•ant•o•j,
Ne•vid•ebl•e, per voĉ•o•j de tint•o•j kaj kant•o•j.
Mez•e, sur gren•a garb•o, ekonom•o sid•as,
Enu•e turn•as kap•o•n, labor•o•n ne vid•as,
Sed rigard•as al strat•o, dis•iĝ•o voj•ar•a,
Kie okaz•as io ekster•ordinar•a.
Ek•de maten•o reg•as mov•iĝ•ad•o ia
Ne•kutim•a sur voj•o•j. Vetur•il•o tie
Kamp•ul•a knar•e kur•as; nobel•a el ie40
Preter•galop•as klak•e ĉe du•a kaj tri•a;
El voj’ mal•dekstr•a oni kurier•o•n vid•as,
El dekstr•a voj’ vet•kur•e rajd•ant•o•j rapid•as,
Kaj ĉiu•j al divers•a•j flank•o•j si•n direkt•as:
Kio•n signif•as tio? ekonom’ konjekt•as.
Li lev•iĝ•is el garb•o, ek•ir•is al strat•o•j
Kaj demand•is, sed van•e: ne halt•is vok•at•o•j;
En nebul’ preter•kur•as ĉiu, laŭ fantom•o;
Nur aŭd•iĝ•as de huf•o•j obtuz•a frap•ad•o,
Kaj, kio est•as strang•a, palaŝ•o•j-tint•ad•o:50
Tial ĝoj•as kaj kun•e tim•as ekonom•o;
Ĉar, kvankam est•is tiam en Litv•o kviet•e,
Pri milit’ ĉirkaŭ•kur•is jam fam•o sekret•e,
Kaj pri franc•o•j, Dombrovski, pri Napoleon•o.
Ĉu milit•o•n aŭgur•us de arm•il•o•j son•o?
Ekonom’ al Juĝ•ist•o kur•is, dir•i ĉio•n,
En esper•o, ke ankaŭ mem li aŭd•os io•n.
Post kverel’ hieraŭ•a, lev•iĝ•is maten•e,
Pri si mem ne•kontent•e, ĉiu•j mal•seren•e.
Van•e Vojski-id•in•o kabal•o•n propon•as,60
Van•e oni al vir•o•j lud•o-kart•o•j•n don•as:
Neniu vol•as lud•i, distr•iĝ•i; silent•e
Vir•o•j fum•as, vir•in•o•j trik•as diligent•e;
Eĉ muŝ•o•j dorm•as.
Vojski klak•il•o•n for•ĵet•is,
En kuir•ej•o•n el la silent•ej’ kur•et•is.
Tie, de dom•estr•in•o kri•o•j•n li aŭskult•is
Kaj, kiel kuir•ist•o help•ant•o•j•n insult•is;
Ĝis fin•e li•n ek•reg•is agrabl•a rev•ad•o,
Ĉe mov•o de rost•il•o•j, rost•aĵ•o•j-turn•ad•o.
Si•n ferm•int•e en ĉambr•o, skrib•is la Juĝ•ist•o70
Ek•de maten’; sur sojl•o atend•is Vok•ist•o.
Juĝ•ist’ invok•o•n fin•is, al Protaz•o plend•o•n
Kontraŭ Graf•o laŭt-leg•as, koncern•e ofend•o•n
De honor•o nobel•a, per insult•a•j vort•o•j,
Kaj kontraŭ la Ŝlos•ist•o pro bat•o•j, per•fort•o•j;
Pro minac’ ambaŭ ili•n; pro kost•o afer•a
Met•i en takt-registr•o•n* ĉe l’ juĝ•o super•a;
Invok•o•n komunik•i buŝ•e; mem•kompren•e
Antaŭ sun•o-sub•ir•o. — Vok•ist•o solen•e
Streĉ•is aŭd•o•n kaj man•o•n; li antaŭ invok•o80
Star•is grav•e, sed ĝoj•e li salt•us en lok•o:
Ĉe pens•o pri proces•o, li jun•e si•n sent•is,
Kiel li, antaŭ jar•o•j, invok•o•j•n prezent•is,
Por ricev•i tuber•o•n, sed riĉ•e pag•it•a•n.
Tiel soldat•o, kiu pas•ig•is milit•a•n
Viv•o•n, mal•jun•e ĝu•as hospital’-kviet•o•n,
Ek•aŭd•as mal•proksim•e tambur•o•n, trumpet•o•n,
Kri•as sonĝ•e el lit•o: “Moskv•ul•o•j, batal•o!”
Salt•as per lign•a krur•o el la hospital•o,
Ke li•n apenaŭ kapt•i pov•as jun-fleg•ist•o.90
Protaz•o tuj sur•met•is vest•o•n de vok•ist•o.
Tamen li nek ĵupan•o•n, nek kontuŝ•o•n pren•as:
Al grand•a juĝ-parad•o ili aparten•as;
Por vojaĝ•o li•n vest•as: rajd•o-pantalon•o•j
Kaj jak•o, kies bask•o•j•n, per•e de buton•o•j,
Oni re•fald•as supr•e•n aŭ genu’-pend•ig•as;
Ĉap•o•n, kun orel•um•o•j, laĉ•o supr•e lig•as:
Bon•veter•e por lev•o, pluv•e por sur•tir•o.
Tiel vest•it•e, pren•is li, por pied-ir•o,
Baston•o•n; ĉar vok•ist•o•j, laŭ milit’-spion•o•j,100
Antaŭ proces’, kaŝ•iĝ•as sub divers-fason•o•j.
Bon•e far•is Protaz•o, akcel•ant•e voj•o•n,
Ĉar ne long•e li sent•us pro l’ invok•o ĝoj•o•n.
En Soplicov•o ŝanĝ•as si•n plan•o milit•a;
Al Juĝ•ist•o en•kur•is Verm•o plen•medit•a
Kaj dir•is: “Ve, Juĝ•ist•o, pri tiu onkl•in•o,
Sinjor•in’ Telimen•o, koket-flirt•ul•in•o!
Kiam Zonj•o mal•riĉ•a rest•is infan•et•o,
Jacek al Telimen•o por eduk’ ĝi•n don•is,
Aŭd•ant•e, ke ŝi est•as bon•a, mond•o•n kon•is;110
Kaj mi vid•as: ŝi kaŭz•as al ni mal•kviet•o•n,
Intrig•as kaj laŭ•ŝajn•e log•as Tade•et•o•n:
Mi ŝi•n observ•as; ebl•e ŝi Graf•o•n koket•as,
Aŭ ambaŭ. Do pri•pens•u rimed•o•j•n, mi pet•as,
Por ŝi•n for•ig•i; tiel pov•as kresk•i klaĉ•o•j,
Skandal•o kaj mal•pac•o inter jun•ul•aĉ•o•j,
Kio pov•as traktat•o•n konfuz•i subit•e”.
“Traktat’? kri•is Juĝ•ist•o, tre•e ekscit•it•e,
Mi ĝi•n jam fin•is, ŝir•is, kun traktat•o•j kvit•e”.
“Jen kio? inter•romp•is Verm•o, kie senc•o?120
Vi babil•as pri nov•a mal•pac•o-komenc•o?”
“Kulp•o ne mi•a, dir•is Juĝ•ist’, juĝ’ super•a
Klar•ig•os, ke mal•pac•o•n kaŭz•is Graf’, fier•a
Stult•ul•o, kaj Gervaz•o, fripon•o. Ne plaĉ•is
Al vi, domaĝ•e, Pastr•o, kun•manĝ•i kastel•e;
Vi atest•us, ke Graf’ mi•n ofend•is kruel•e”.
“Kial vi, kri•is Verm•o, kastel•o•n ir•aĉ•is?
Vi sci•as, mi mal•am•as ĝi•n; pied•o mi•a
Ne paŝ•os tie•n. Re•e kverel’! pun•o Di•a!
Rakont•u! oni dev•as afer•o•n glat•ig•i.130
Tiom stult•aĵ•o•j fin•e ted•i mi•n komenc•as:
Pli•grav•aĵ•o•n, ol far•i pac•o•j•n, mi intenc•as,
Sed vi•n ankoraŭ foj•e pac•ig•os”. — “Pac•ig•i?
— Pied•frap•e Juĝ•ist•o romp•is — al damn•it•o
Ir•u kun vi•a pac•o! jen monaĥ•a sprit•o!
Ĝentil•e akcept•at•e, naz-gvid•i mi•n vol•as!
Sci•u, moŝt•o: Soplic•o•j pri pac’ ne parol•as,
Sed, invok•int•e, gajn•as; oft•e famili•o
Proces•ad•is ĝis ses•a la generaci•o.
Mi kun•vok•is, tre stult•e, laŭ konsil•o vi•a,140
La ĉambelan•a•n juĝ•o•n, jam por foj•o tri•a.
Pac•o de nun ne est•os, ne est•os! — Kun kri•o
Li marŝ•is, per pied•o•j frap•ant•e. — Krom tio,
Por si•a mal•ĝentil•a kondut’ en kastel•o,
Li dev•as mi•n ‘deprek•i’*, aŭ est•os duel•o!”
“Sed, Juĝ•ist•o, se Jacek sci•iĝ•os pri ĉio?
Li mort•os mal•esper•e! Pri kastel’, ĝis dat•o,
Ĉu ne sufiĉ•e kulp•is Soplic•o•j? Ho, frat•o!
Mi eĉ ne memor•ig•u terur-akcident•o•n.
Vi sci•as ankaŭ: grund•o•j-part•o•n, Targovic•o*,150
Pren•int•e de Horeŝk•o, don•is al Soplic•o.
Jacek ĵur•is, por si•a pek’ far•ant•e pent•o•n,
Ĉe absolv•o, bien•o•j•n re•don•i, do pren•is
Li Zonj•o•n, el Horeŝk•o•j, mal•riĉ•a•n, sub•ten•is
Ŝi•n, por eduk•o ŝi•a pag•is kar•a•n rent•o•n,
Kun Tade•et•o vol•is ŝi•n kun•ig•i svat•e,
Ambaŭ mal•pac•iĝ•int•a•j•n dom•o•j•n lig•i frat•e,
Kaj al hered•ant•in•o rab•aĵ•o•n bon•vol•e
Ced•i”. — “Afer•o, kri•is Juĝ•ist•o, ĉu mi•a?
Mi ne kon•is, ne vid•is li•n, pri Jacek sol•e160
Iom aŭd•is, pri viv•o hajdamak•a li•a;
Mi est•is tiu•temp•e retorik’-lern•ant•o,*
Post•e, ĉe l’ Vojevod•o, kort•eg•a serv•ant•o.
Ricev•int•e bien•o•j•n, Zonj•o•n kun volont•o
Mi akcept•is, eduk•is, zorg•as pri est•ont•o,
Laŭ li•a vol’. Jam ted•as mi•n la histori•o
Vir•in•a! Kial Graf•o miks•iĝ•is krom tio
En afer•o•n? kun kia rajt•o pri kastel•o?
Li, al Horeŝk•o•j, dek•a akv•o sur kisjel•o,*
Mi•n insult•u? Mi ced•u, por pac•o•n propon•i?”170
“Frat•o! grav•a•j motiv•o•j est•as por ĉi-tio;
Jacek ja vol•is fil•o•n al arme•o don•i,
Post•e li•n hejm•e las•is: kaŭz•o est•is kio?
Jen hejm•e li•n Patr•uj•o pov•os pli bezon•i.
Vi aŭd•is, kio•n ĉie jam rakont•as oni,
Pri kio mi port•ad•is fam•o•j•n el ekster•e;
Nun — temp•o, dir•i ĉio•n, nun — jam temp•o ver•e!
Grav•aĵ•o, frat’! tre baldaŭ — milit’ de popol•o•j!
Milit•o pri Pol•uj•o! frat’! ni est•os Pol•o•j!
Cert•a milit’! Send•it•e ĉi-tie•n sekret•e,180
Antaŭ•posten•o•j•n vid•is mi, ĉe Njemen pret•e;
Napoleon grand•eg•a•n arme•o•n dispon•as,
Kia•n hom•o•j ne vid•is, histori’ ne kon•as;
Apud franc•o•j, arme•o pol•a marŝ•as flank•e:
Ni•a Juzef*, Dombrovski, agl•o•j flirt•as blank•e!
Son•u de Napoleon last•a vort•o sol•a:
Trans Njemen! — kaj re•viv•as, frat’, Patr•uj•o pol•a!”
Okul•vitr•o•j•n de•met•is Juĝ•ist’, aŭskult•ant•e,
Ne parol•is, la pastr•o•n fiks•e rigard•ant•e,
Ek•sopir•is profund•e; ek•larm•is okul•o…190
Fin•e li ĉirkaŭ•kapt•is kol•o•n de Kvest•ul•o:
“Mi•a Verm•o, vok•ant•e, sed ĉu est•as ver•e?
Mi•a Verm’, ripet•ant•e, sed ĉu est•as ver•e?
Tro oft•e ni tromp•iĝ•is! Fam•o si•n etend•is:
Napoleon jam ven•as! kaj ni jam atend•is.
Oni dir•is: En Kron•o* — li, Prus•uj’ venk•it•a,
Li en•paŝ•as! Kaj ir•is li? — al pac’ Tilzit•a!*
Est•as ver’? Vi ne tromp•as vi•n mem pri ĉi-tio?”
“Ver’, vok•is Verm•o, kiel en ĉiel•o — Di•o!”
“Ben•at•a est•u buŝ•o, tio•n anonc•ant•a!200
Dir•is Juĝ•ist•o, man•o•n al•supr•e lev•ant•a.
Vi ne bedaŭr•os, Verm•o, ĉi-tiu•n send•aĵ•o•n,
Nek monaĥ•ej•o du•cent ŝaf•o•j•n, elekt•aĵ•o•n,
Ricev•os monaĥ•ej•o. Pastr•o, vi aplaŭd•is
Hieraŭ kaŝtan•ul•o•n, brun•ĉeval•o•n laŭd•is:
Do ambaŭ vetur•il•e tir•os la Kvest•ul•o•n.
Hodiaŭ vi laŭ•plaĉ•e pet•u, mi postul•o•n
Ne rifuz•os! Sed Graf•o mi•n tre•e ofend•is;
Do las•u ĉi afer•o•n; invok•o•n mi send•is;
Ĉu konven•as?”
Plekt•int•e man•o•j•n, Pastr•o mir•is,210
Rigard•is li•n kaj, ŝultr•o•j•n mov•int•e, re•dir•is:
“Dum Napoleon port•as al Litv•o liber•o•n;
Dum tut•a mond•o trem•as, vi, proces’-afer•o•n
Pri•pens•ant•e, post ĉio aŭd•it•a kviet•os?
Anstataŭ ag•i, frat•o, vi man•o•j•n kun•met•os?” —
“Ag•i, kiel?” demand•is Juĝ•ist•o. — “Do tio•n
Vi ne leg•is el mi•a okul•o? Nenio•n
Ankoraŭ pri ĉi-tio vi•a kor•o dir•as?
Se da Soplic•a sang•o eĉ gut•o rond•ir•as
En vi, pri•pens•u: Franc•o•j bat•as el-antaŭ•e…220
Kaj, se lev•iĝ•us dors•e popol•o ĉirkaŭ•e?
Ek•hen•u la Post•kur•o*, muĝ•u samogit•a*
La Urs•o! — Se almenaŭ mil•o bon-arm•it•a,
Eĉ kvin•cent•o atak•us dors•e la moskv•ul•o•j•n
Kaj ĉirkaŭ•e etend•us de lev•iĝ•o brul•o•j•n;
Se ni kanon•o•j•n, sign•o•j•n de Moskv•o akir•us,
Venk•int•o•j al renkont•o de sav•ant•o•j ir•us?
Napoleon demand•as, vid•ant•e taĉment•o•j•n:
Kia arme’? — Ni kri•as: Pol•a•j insurgent•o•j,
Imperi•estr•o! Litv•a volont•ul•o•j-vic•o! —230
Li demand•as: Ĉef•estr•o? — Juĝ•ist•o Soplic•o!
Kiu post•e alud•us eĉ pri Targovic•o?
Frat’, dum Ponar•o•j star•os kaj Njemen•o flu•os,
En Litv•o de Soplic•o•j nom•o fam•e bru•os;
Nep•o•j•n, pra•nep•o•j•n montr•os Jagjel’-metropol•o*
Per la fingr•o•j, dir•ant•e: jen Soplic•o, pol•o,
El far•int•o•j unu•e la insurekci•o•n!”
Juĝ•ist’ re•dir•is: “Mal•pli grav•e est•as, kio•n
Hom•o•j dir•as; mi laŭd•o•j•n neniam avid•as,
Mi — sen•kulp•as pri frat•o-pek•o•j, Di•o vid•as.240
Mi ne•mult•e miks•iĝ•is politik’-afer•o•n,
Plen•um•ant•e ofic•o•n kaj plug•ant•e ter•o•n.
Nobel’, mi vol•us lav•i dom•o-makul•aĵ•o•n,
Kiel pol•o, por land•o mi far•us grav•aĵ•o•n,
Eĉ viv•o•n don•us. Est•is mi sabr•ul’ ne•grand•a,
Tamen de mi pren•ad•is hom•o•j ankaŭ bat•o•j•n;
Oni sci•as, ke iam, dum sejm•et’ pol•land•a,
Mi provok•is kaj vund•is du Buzvik•o•j•n, frat•o•j•n,
Kiu•j… sed mal•pli grav•e. Do prefer•e dir•u,
Ĉu neces•as, ke tuj•e ni en kamp•o•n ir•u?250
Paf•ist•o•j kolekt•iĝ•os; pulv•o — en ten•ej•o;
Kelk kanon•et•o•j•n hav•as pastr’ en prepost•ej•o.
Mi memor•as, ke lanc•o-ĵet•il•o•j•n Jankjel•o
Hav•as kaj ili•n don•i promes•is al cel•o.
Ĵet•il•o•j•n li ven•ig•is en pak•o•j sekret•a•j
El Krolevjec*; ten•il•o•j est•os baldaŭ pret•a•j.
Sabr•o•j est•as; nobel•o•j sid•iĝ•os sur-sel•e,
Mi kun la nev•o front•e, kaj — est•os iel•e!”
“Pol•a sang•o! — tuŝ•it•e vok•is Bernardin•o
Kaj, etend•int•e brak•o•j•n, prem•is li•n al sin•o —260
Ver•a Soplic’! Vi lav•os, laŭ destin•o Di•a,
Pek•o•j•n de sen•hejm•ul•o, vag•a frat•o vi•a!
Mi ĉiam vi•n estim•is; sed mi am•as nun•e
Vi•n tiel, kvazaŭ est•us ni du frat•o•j kun•e!
Tro fru•e por kamp•ir•o: ni ĉio•n prepar•os;
Mi mem difin•os lok•o•n, temp-anonc•o•n far•os.
Car’ kurier•o•j•n send•is al Napoleon•o,
Pet•i pac•o•n; sed oni milit•o•n deklar•os,
Ĉar princ•o Juzef aŭd•is de sinjor’ Binjon•o,*
Franc’, el imperi•estr•a•j konsil’-konfid•at•o•j,270
Ke tut•e van•a•j est•as ĉi-tiu•j traktat•o•j;
Est•os milit•o. Send•is mi•n princ’ por sekret•a•j
Sci•iĝ•o•j, kun ordon•o, ke Litv•an•o•j pret•a•j
Est•u pruv•i, ĉe ven•o de Napoleon•o,
Ke ili vol•as re•e kun•iĝ•i kun Kron•o,
Kaj postul•as star•ig•o•n de Pol•uj•a tron•o.
Dum•e, kun Graf’ pac•iĝ•u. Li est•as strang•ul•o,
Iom fantazi•em•a, sed bon•a jun•ul•o,
Honest•a pol•o; est•as neces•a ĉi-tia;
Strang•ul•o•j•n tre bezon•as temp’ revoluci•a.280
Mi sci•as ĝi•n laŭ spert•o; taŭg•as eĉ stult•ul•o,
Sed honest•a, kaj kiam reg•as li•n saĝ•ul•o.
Graf’ sinjor’, ĉe nobel•o•j ĝu•as grand-respekt•o•n,
Tut•a distrikt’ lev•iĝ•os kun li al ribel•o;
Ĉar, kon•ant•e li•n, dir•os ja ĉiu nobel•o:
Cert•a afer’, ĝi hav•as sinjor•o•j-protekt•o•n!
Mi ir•os tuj…” — “Unu•e li al mi turn•iĝ•u,
Dir•is Juĝ•ist’, ĉi-tie•n ven•u, sen•kulp•iĝ•u;
Mi pli•aĝ•as kaj est•as ĉe ofic•o mi•a!
Kaj, pri proces•o, est•os juĝ’ arbitraci•a…”290
Pastr•o krak-ferm•is pord•o•n. “Bon-vojaĝ•o•n!” dir•is
Juĝ•ist’.
En “kalamaŝk•o•n”* salt•e Verm’ en•ir•is,
Vip•as ĉeval•o•j•n, tikl•as flank•e per gvid•il•o;
En nebul’ mal•aper•as flirt•e vetur•il•o;
Nur monaĥ•a brun•griz•a kapuĉ’, dum vetur•o,
Iam lev•iĝ•as, kiel super nub’ vultur•o.
Vok•ist’ pli fru•e ir•is jam al Graf•a dom•o.
Kiel vulp’ spert•a, kiu•n log•as lard-arom•o,
Kur•as, sed kon•as ruz•a•n paf•ist•o•j-sekret•o•n,
Iam halt•as, sid•iĝ•as, lev•as vost-tuf•et•o•n,300
Per ĝi vent•um•e vent•o•n en naz•tru•o•j•n pren•is:
Demand•as ĝi•n, ĉu manĝ•o•n paf•ist’ ne venen•is:
Protaz’ el voj’ de•ir•is, ĉe fojn•o ir•ant•e,
Ĉirkaŭ dom•o, en man•o baston•o•n ten•ant•e,
Ŝajn•e vid•as, ke ie brut’ domaĝ•o•n far•as.
Li tiel laŭ•ir•ant•e, ĉe ĝarden•o halt•is,
Klin•iĝ•is, kur•as, ŝajn•e krek•o•n li post•flar•as:
Ĝis, trans bar•il’, subit•e en kanab•o•n salt•is.
En ĉi verd•a, odor•a, dens•a arbust•ar•o,
Ĉirkaŭ dom’, est•as cert•a rifuĝ’ al best•ar•o310
Kaj hom•o•j. Renkont•it•e, ĉe brasik’, lepor•o
Salt•as en kanab•ej•o•n kaŝ•iĝ•i sekur•e;
Pro dens•aĵ•o, ne sekv•os ĝi•n vertrag•o kur•e,
Nek ĉas•hund•o post•flar•os, pro fort•a odor•o.
En kanab•o•n serv•ist•o for•kur•as de bat•o
Kaj sid•as, ĝis sinjor•o koler•os ĝis sat•o.
For•kur•int•a rekrut•o oft•e tie sid•as,
Kiam li•n reg•ist•ar•o en arb•ar’ insid•as.
Kaj tial dum batal•o, invad•o kaj trad•o,*
Ambaŭ parti•o•j cel•as, kun grand•a pen•ad•o,320
Okup•i pozici•o•n en kanab’-teren•o,
Kiu tir•iĝ•as front•e ĝis dom’ de bien•o,
Kaj ŝirm•as, tuŝ•iĝ•ant•e post•e kun lupol•o,
Atak•o•n, ced•o•n antaŭ mal•amik’-patrol•o.
Protaz’ ek•tim•is, kvankam tre kuraĝ•a hom•o;
Ĉar al li memor•ig•is kanab•a arom•o,
Kio•n, divers-okaz•e, li spert•is ofic•e,
Kaj kio•n kanab•ej•o atest•is laŭ•vic•e:
Li•n foj•e invok•it•a nobel’ Dzindolet•o
Dev•ig•is, per met•it•a al brust’ pistol•et•o,330
Ramp•i sub tabl•o•n, boj•i hund•e, re•vok•ant•e,
Ĝis Vok•ist’ en kanab•o•n salt•is, pen-spir•ant•e.
Kaj post•e Volodkoviĉ,* fier•a brutal•o,
Per•fort•ant’ de sejm•et•o•j kaj de tribunal•o,
Akcept•int•e invok•o•n, akt•o•n dis•pec•ig•is,
Hajduk•o•j•n kun baston•o•j ĉe pord•o star•ig•is,
Nud•a•n rapir•o•n lev•is super li•a•n kol•o•n,
Kun kri’: por sav•i kap•o•n, manĝ•u protokol•o•n!
Ŝajn•e Vok•ist•o manĝ•i komenc•is, prudent•e,
Ĝis, ĉe fenestr•o, salt•is kanab•o•n moment•e.340
Jam ne est•is kutim•o en litv•a bien•o,
Ŝirm•i si•n de invok•o•j per sabr•o, rimen•o;
Apenaŭ iam aŭd•is vok•ist•o insult•o•n:
Sed Protaz•o pri tio sci•is nur mal•mult•o•n,
De•long•e ne est•int•e invok•o•j-port•ist•o,
Kvankam li, ĉiam pret•a, pet•is kun insist•o;
Sed, respekt•e al aĝ•o, Juĝ•ist•o rifuz•is
Li•a•j•n pet•o•j•n, hodiaŭ akcept•int•e, uz•is
Li•n pro urĝ•a bezon•o.
Atent•as Vok•ist•o —
Mal•laŭt•o —; en kanab•o•n man•o•j•n en•ŝov•ant•e,350
Li dis•klin•as trunk•et•o•j-dens•aĵ•o•n, naĝ•ant•e
En legom’, kiel akv•e merg•iĝ•as fiŝ•ist•o.
Li el•iĝ•is — mal•laŭt•o —; ĉe dom’ li insid•as —
Mal•laŭt•o —; tra fenestr•o•j intern•o•n li vid•as —
Mal•plen•e —; tim•e paŝ•as li al en•ir•ej•o,
Lev•as ans•o•n — mal•plen•e, kiel en sorĉ•ej•o.
Li pren•as akt•o•n, leg•as laŭt•e si•a•n tem•o•n;
Ĵus li aŭd•is rad•bru•o•n kaj sent•is kor-trem•o•n,
Vol•is for•kur•i; traf•is li•n iu subit•e:
Feliĉ•e, ke kon•at•o! Verm’! Ambaŭ ek•mir•is.360
Graf•o, kun sekv•ant•ar•o, vid•ebl•e for•ir•is
Rapid•e, ĉar li pord•o•n las•is mal•ferm•it•e;
Li arm•is si•n: sur plank•o jen apog-paf•il•o•j,
Kuŝ•as du•tub•o•j, plu•e ĉan•o•j kaj ŝarg•il•o•j,
Serur•ist’-il•o•j: oni ripar•is arm•aĵ•o•j•n;
Pulv•o, paper•o: oni far•is paf-ŝarg•aĵ•o•j•n.
Graf’ ĉas-ir•is kun tut•a an•ar’ de bien•o…?
Sed kial man-arm•il•o•j? Rust•a sabr•o tie
Kuŝ•as sen kling•o, tie spad•o sen rimen•o:
El difekt•aĵ•o oni elekt•is ĉi-tie,370
Eĉ serĉ•is en mal•nov•a arm•il’-magazen•o.
Verm•o paf•tub•o•j•n, spad•o•j•n rigard•is atent•e,
Post•e al bien•kort•o for•ir•is silent•e,
Por demand•i serv•ist•o•j•n pri Graf•o — mal•plen•e:
Du mal•jun•a•j•n vir•in•o•j•n li el•trov•is pen•e,
Kaj aŭd•is, ke sinjor•o an•ar•o•n kolekt•is
Kaj, arm•it•e, al Dobĵin sur voj’ si•n direkt•is.
Fam•a est•as, en Litv•o, Nobel•ej’ Dobĵin•a,
Pro nobel•o•j-kuraĝ•o, bel•ec’ nobel•in•a.
Iam riĉ•a, mult•hom•a: ĉar kiam Jan Tri•a*380
Arme•ig•o•n anonc•is per verg•o•j* — kun si•a
Standard’, el Dobĵin sol•e, aper•is ses•cent•o
Da nobel•ar’ arm•it•a. Hodiaŭ la gent•o
Mal•pli nombr•a kaj riĉ•a. Kiel kort•eg•an•o•j,
En arme’, ĉe invad•o•j, sejm•et•o•j, — gent•an•o•j
Kutim•is viv•i iam facil•e-merit•e;
Hodiaŭ, mem labor•i por si, dev•ig•it•e,
Kiel kamp•ul•o•j! sol•e kitel•o•n ili•a•n
Ne port•as, sed kapot•o•n blank•a•n, nigr•e-stri•a•n,
Kaj dimanĉ•e kontuŝ•o•n. Vest•o nobel•in•a,390
Plej mal•riĉ•a, ali•as ol jup’ kamp•ul•in•a:
Ir•ant•e en drelik•a•j, aŭ perkal’-rob•et•o•j,
Ili brut-paŝt•as ne en bast’-, sed led-ŝu•et•o•j,
Tranĉ•as gren•o•n, eĉ ili ŝpin•as en gant•et•o•j.
Diferenc•is Dobĵin•a•j de litv•a frat•ar•o,
Laŭ lingv•o, kresk•o, kiel laŭ form•o aspekt•a.
Pur•a sang•o leĥ•id•a*: laŭ la nigr•a har•o,
Alt•a frunt’, nigr-okul•o•j, agl•a naz’ mal•rekt•a;
El ter’ Dobĵin•a* ven•is la antikv•a gent•o;
Kaj kvankam Litv•e sid•is de jar•o•j-kvar•cent•o,400
Fleg•is mazur•a•j•n mor•o•j•n kun lingv•a akcent•o.
Se al si•a infan•o iu nom•o•n don•as,
Kutim•e al bapt•at•o Kron•an•o* patron•as:
Sankt•a Bartolome•o aŭ Sankt•a Mate•o;
Mate’ nom•iĝ•as fil•o de Bartolome•o,
Kaj Bartol•o la fil•o de Mate’. Vir•in•o•j
Ĉiu•j bapt•it•a•j est•as Kaĥn•o•j kaj Marin•o•j.
Do, por orient•iĝ•o en miks•aĵ•o tia,
Oni don•is al•nom•o•j•n, laŭ merit•o ia
Aŭ difekt•o, al vir•o•j, kiel al vir•in•o•j.410
Nobel•o est•is oft•e kelk•nom•e kon•at•a,
Por sign•o de estim•o aŭ ec•o mal•ŝat•a;
Okaz•is, ke sam•ul•o, en Dobĵin ali•e,
Kaj ali•nom•e fam•is ĉe najbar•o•j ie.
Per imit•o, ali•a•j najbar’-nobel•et•o•j
Ornam•is si•n al•nom•e per ĉi “sobriket•o•j”,
Nun ili•n preskaŭ ĉiu famili’ al•pren•is;
Mal•oft•e iu sci•as, ke ili de•ven•is
El Dobĵin, laŭ neces•o, dum land•o ceter•a
Stult-imit•is kutim•o•n, sen bezon•o ver•a.420
Do Mate•o Dobĵinski, kiu en front•lok•o
Star•is ĉe l’ gent’, nom•iĝ•is sur•preĝ•ej•a Kok•o.
Sed kiam jar•o sep•cent-naŭ•dek kvar•a ven•is,
Li, ŝanĝ•int•e, al•nom•o•n Ĉe-flank•o al•pren•is;
Ankaŭ Kunikl•o* nom•as li•n Dobĵin•o-an•o•j,
Kaj Mate’ de Mate•o•j titol•is litv•an•o•j.
Kiel li gent•o•n, li•a dom’ al nobel•ej•o
Reg•is, star•ant•e inter drink•ej’ kaj preĝ•ej•o.
Ŝajn•e mal•riĉ•o loĝ•as en li•a bien•o:
Pord•eg•o — sen flug•il•o•j, sen bar•il’ — ĝarden•o430
Ne•sem•it•a; sur bed•o•j — betul•ar’ jun•aĝ•a.
Tamen mastr•aĵ•o ŝajn•as rezid•ej’ vilaĝ•a,
Ĉar est•as plej bon•form•a kaj plej etend•it•a;
Dekstr•a, loĝ•ej•a flank•o, el brik’ mason•it•a;
Flank•e ten•ej’, gren•ej•o, stal•o•j, tut-proksim•e,
Amas•e, kiel est•as ĉe nobel’ kutim•e;
Ĉio mal•nov•a, putr•a. De l’ dom•o tegment•o
Bril•is, kvazaŭ lad•aĵ•o, per verd•a pigment•o,
Per musk•o, herb•o, vent•e alt-balanc•iĝ•ant•a.
Sur garb•ej’-pajl•tegment•o — ĝarden•o pend•ant•a:440
Divers•a herb’, urtik•o, krokos’ ruĝ-koral•a,
Flav•a verbask’, kolor•a kvast’ merkurial•a,
Nest•o•j de divers-bird•o•j; en mansard•o•j est•as
Kolomb•ej•o•j; hirund•o•j en fenestr•o•j nest•as.
Blank•a•j kunikl•o•j salt•as ĉe sojl’, sur herb•ej•o;
Mal•long•e, dom•o: kvazaŭ kaĝ’ aŭ kunikl•ej•o.
Antaŭ•e fortik•aĵ•o! Da post•sign•o•j plen•e,
Ke ĝi grand•a•j•n atak•o•j•n spert•is kelk-re•ven•e:
Ĉe pord•eg•o, en herb•o, ĝis nun kuŝ•as grand•a,
Kiel kap•o, kugl•eg•o, el kanon’ sved•land•a.450
Antaŭ•temp•e, pord•eg•a flug•il’, mal•ferm•at•a,
Est•is ĉe l’ kugl•o, kiel ĉe ŝton’, apog•at•a.
Sur kort•o, el herb•aĉ•o kaj foli’ absint•a,
De kelk•dek kruc•o•j rest•o lev•iĝ•as putr•int•a,
Sur ne•ben•it•a ter•o: do, en•ter•ig•it•e,
Ĉi-tie kuŝ•as, kiu•j pere•is subit•e.
De dom’, ten•ej’, gren•ej•o mur•o•j, rigard•it•a•j
Proksim•e, est•is fund•e ĝis supr•e punkt•it•a•j,
Kvazaŭ de nigr-insekt•o•j; en makul•o ĉia
Sid•iĝ•is kugl•o, kiel burd’ en kav•o si•a.460
Ĉe l’ pord•o•j: ans•o•j, najl•o•j, hok•o•j — de•tranĉ•it•a•j
Est•as ĉiu•j, aŭ dens•e per sabr•o sign•it•a•j:
De Zigmunt-sabr•o•j* hard•o•n oni tiel prov•is;
Kaj per ili de•tranĉ•i najl-kap•et•o•j•n pov•is,
Aŭ tranĉ•i hok•o•n, kiu kling•o•n ne ek•fend•is.
Super Dobĵin•a•j pord•o•j, gent-blazon•o•j pend•is;
Sed armatur•o•n* kovr•is — fromaĝ•o•j-bret•ar•o
Kaj dens•e super•krust•is hirund•o•j-nest•ar•o.
En intern•o de dom•o, vetur•il•ej’, stal•o,
Ĉie arm•aĵ•o•j, kvazaŭ mal•nov-arsenal•o.470
Sub tegment•o da grand•a•j kask•o•j pend•as kvar•o,
Ornam•o•j de Mars-frunt•o•j; nun Venus-bird•ar•o,*
Kolomb•o•j, id•o•j•n nutr•as en ili. En stal•o,
Super krib’, etend•iĝ•as kiras’; por ĉeval•o
Kiel en ŝtup•et•ar•o, en kiras’-ring•ar•o
Kuŝ•as, de knab’ met•at•e, herb•o tri•foli•a.
En kuir•ej’, rapir•o•j•n vir•in•o mal•pi•a
Mal•hard•is, uz•is ili•n anstataŭ rost•il•o•n;
Per bunĉuk’,* el Vien•o, la ekspedici•a
Akir’, ŝi sen•polv•ig•as man•o-muel•il•o•n.
Ĉie el•pel•is Mars•o•n Ceres, la mastr•in•o,480
Kun Pomon’, Flor’, Vertumn•o,* reg•as en Dobĵin•o,
Super dom•o, garb•ej•o kaj ten•ej’ de gren•o.
Sed hodiaŭ di•in•o•j ced•u: Jen re•ven•o
De Mars.
Send•it’ en Dobĵin tag•iĝ•e aper•is,
De kaban’ al kaban•o rajd•e kurier•is
Kaj, kiel por servut•o, vek•is. Nobel-frat•o•j
Si•n lev•as; hom-plen•iĝ•as nobel•ej•o-strat•o•j;
En drink•ej’ oni kri•as, prepost•ej•o hel•as;
Ĉiu•j kur•as, demand•as: kio•n oni cel•as?
Mal•jun•a•j konsil•iĝ•as, jun•a•j ĉeval-sel•as;490
Vir•in•o•j bar•as, knab•o•j barakt•as kaj kri•as,
Vol•as kur•i, bat•iĝ•i, kun kiu? ne sci•as,
Do rest•as. En loĝ•ej•o de pastr•o Dobĵin•a
Daŭr•as konsil’, terur•e konfuz•a, sen•fin•a,
Ĝi decid•is, ĉar oni ne pov•as konsent•i,
Tut-afer•o•n al patr•o Mate•o prezent•i.
Mate’, aĝ•ul•o vigl•a, jam sep•dek-du-jar•a,
Mal•alt-kresk•a, antaŭ•e konfederat’ Bar•a.*
An•o•j kaj mal•amik•o•j memor•as tre bon•e
Li•a•n damask•a•n* sabr•o•n, kurb•iĝ•a•n du•on•e,500
Per kiu lanc•o•j•n tranĉ•is li, kiel pajl•et•o•n,
Kaj kiu•n ŝerc-modest•e li nom•is verg•et•o•n.
Li far•iĝ•is reĝ•an•o el konfederat•o,
Ten•is kun Tizenhaŭz•o,* trezor•ist’ de l’ ŝtat•o:
Sed kiam reĝ•o•n gajn•is Targovic’-parti•o,
Re•e Mate’ for•las•is reĝ•o•n; kaj pro tio,
Ke li oft•e parti•o•n ŝanĝ•is, li, per mok•o,
Nom•it•a iam est•is sur•preĝ•ej•a Kok•o:
Ĉar li turn•is flag•et•o•n, kiel Kok’, laŭ•vent•e.
Kaŭz•o•n de ŝanĝ•o•j van•e vi serĉ•us atent•e:510
Ebl•e, Mate’ milit•o•n tro am•is; venk•it•e,
El unu flank’, al du•a batal•i rapid•is?
Ebl•e li politik•o•n penetr•is spirit•e
Kaj ir•is, kie bon•o•n de l’ Patr•uj•o vid•is?
Kiu sci•as! Sed cert•e, li neniam sent•is
Laŭd-dezir•o•n, mal•nobl•a gajn•o li•n ne tent•is,
Kaj neniam li sekv•is moskv•em•a•n parti•o•n;
Eĉ vid•i rus•o•n, sent•is li antipati•o•n,
Do, post land•o-part•ig•o, hejm-sid•is konstant•e,
Kiel urs’ en arb•ar•o, ung•eg•o•n suĉ•ant•e.520
Last•foj•e li milit•i ir•is kun Ogiński,
En Viln•o•n, kie serv•is ambaŭ sub Jasiński;
Kun verg•et’ li kuraĝ•o-mirakl•o•j•n ating•is,
El Prag-rempar•o•j sol•a mal•supr•e•n si•n sving•is
Al defend’ de las•it•a sinjor•o Pocjej•o*
Kun si•a•j vund•o•j, du•dek-tri, sur batal•ej•o.
Litv•o pens•is, ke ambaŭ fal•is mort•ig•it•e:
Re•ven•is ambaŭ, kiel kribr•il•o, pik•it•e.
Sinjor•o Pocjej hav•is honest•a•n intenc•o•n,
Don•i al defend•int•o riĉ•a•n rekompenc•o•n:530
Por dum•viv•a uz•ad•o kvin-kaban’-bien•o•n
Kaj, kiel jar•a•n rent•o•n, or•a•n mil•floren•o•n.
Sed Dobĵinjski re•skrib•is: “Pan Pocjej Macjej•o•n,
Bon•o•far•int•o•n hav•u, ne Macjej Pocjej•o•n.”
Li rifuz•is bien•o•n, pag•o•n de sinjor•o
Kaj, re•ven•int•e, viv•is de propr•a labor•o,
Far•ant•e abel•uj•o•j•n, brut•o-kurac•il•o•j•n,
Por foir•o perdrik•o•j•n log•is en kapt•il•o•j•n
Kaj ĉas•is best•o•j•n.
Tut•e ne mank•is Dobĵin•e
Kler•a•j aĝ•ul•o•j, kiu•j sci•is eĉ latin•e540
Kaj jun•e en palestr•o lert•iĝ•is krom tio:
Est•is pli riĉ•a•j, sed en tut•a famili•o,
Macjek, simpl•ul’ mal•riĉ•a, ’is plej estim•at•a,
Ne nur sabr•ul’, per si•a verg•et’, fam•ig•at•a,
Sed kiel hom•o saĝ•a, kun cert-opini•o,
Kun kon•o de hejm•land•a kaj gent-histori•o;
Li sam•e kon•is leĝ•o•n, kiel mastr•um•ad•o•n,
Sci•is paf•ist’-sekret•o•j•n kaj best-kurac•ad•o•n.
Oni al li al•juĝ•is (pastr•o ne•as tio•n)
Strang•a•n, de super•hom•a•j afer•o•j, konsci•o•n.550
Cert•e, ke veter-ŝanĝ•o•j•n li bon•e kompren•as
Kaj pli oft•e, ol mastr•a kalendar’, diven•as.
Tial, ĉu por komenc•i sem•ad•o•n sur bed•o,
Ĉu gren•o•n ek•rikolt•i, ĉu dum ŝip-eksped•o,*
Antaŭ proces’, aŭ iel inter•konsent•ant•e,
Nenio•n oni far•is sen konsil•o li•a.
Mal•jun•ul•o ne cel•is al influ•o tia;
Kontraŭ•e, por sen•iĝ•i, gast•o•j•n mal•laŭd•ant•e,
Plej oft•e sen respond•o puŝ•is for el dom•o.
Li konsil•is mal•oft•e, ne al ĉiu hom•o;560
Nur en afer•o•j grav•a•j ekster•ordinar•e,
Li dir•is opini•o•n si•a•n, vort-avar•e.
Supoz•e li hodiaŭ part-pren•os volont•e
Kaj person•e star•iĝ•os ekspedici’-front•e,
Ĉar li inter•bat•iĝ•o•n am•is en jun•ec•o
Kaj est•is mal•amik•o de la moskv•a spec•o.
Mal•jun•ul’ sur sol•ec•a kort•o ĵus promen•e
Kant•et•is: “Kiam sun•o lev•iĝ•as maten•e”,*
Kaj est•is tre kontent•a, ke iĝ•is seren•e;
Ĉar la dens•a nebul•o al-supr•e ne ir•is,
Kiel kutim•e, kiam nub•o•j si•n kun•tir•is,570
Sed fal•is. Al nebul•o man•o•j•n vent’ etend•is,
Glat•ig•e tuŝ•is, stern•e sur kamp•ar•o•n send•is;
Dum•e sun•o el-supr•e bril•as mil•radi•e,
Teks•as fon•o•n arĝent•e, or•e, ruĝ•o-stri•e,
Kiel par•o da majstr•o•j en Sluck far•as zon•o•n:*
Virg•in•o, ĉe teks•il•o, tra•silk•ig•as fon•o•n,
Man-glat•ig•as; el-supr•e teks•ist•o, dum tio,
Ĵet•as al ŝi faden•o•j•n el or•o, arĝent•o,
Purpur’, kre•ant•e flor•o•j•n: tiel ter•o•n vent•o
Per nebul’ ĉirkaŭ•ŝpin•is, teks•is sun-radi•o.580
Mate•o fin•is preĝ•o•j•n kaj varm•iĝ•is sun•e;
Jam si•a•n mastr•um•ad•o•n li komenc•as nun•e,
Port•is herb•o•n, foli•o•j•n, ĉe dom•o sid•iĝ•is
Kaj fajf•is: tuj kunikl•o•j-svarm’ el ter’ ŝpruc•iĝ•is.
Kiel narcis•o•j, super herb•o•n ek•flor•ant•e,
Blank•as long•a•j aŭd•il•o•j; sub ili, bril•ant•e,
Tra•lum•as okul•et•o•j, kiel sang-ruben•o•j,
Brod•it•a•j en velur•o•n de herb•o-kusen•o•j.
Kunikl•o•j star•as rekt•e, kaj ĉiu atent•e
Rigard•as; blank-lanug•a ar’, fin•e moment•e,590
Brasik’-log•it•e, salt•as al aĝ•ul•o kur•e
Sur pied•o•j•n, genu•o•j•n, ŝultr•o•j•n; li, plezur•e,
Mem blank•a laŭ kunikl•o, best•et•o•j•n ar•ig•as
Kaj per man•o la varm•a•n lanug•o•n glat•ig•as;
Per du•a man’ li ĵet•as el ĉap•o mili•o•n;
Paser•o•j el tegment•o•j fal•as, far•as kri•o•n.
Pi•a kant•o maten•a, popular•a en tut•a Pol•uj•o. Jen la unu•a strof•o (laŭ Karpiński):
Ĉe maten•a sun-radi•o: — Vi laŭd•at•u, grand•a Di•o!
Ĥor•e kant•as element•o•j, — Ocean•o•j, kontinent•o•j.
Kaj de hom•o, por favor•a — Donac•ar•o ĉiu•hor•a.
Al Kre•int•o kaj Sav•ant•o, — Ĉu ne son•us laŭd•a kant•o?
Subit•e, dum aĝ•ul•o•n amuz•is festen•o,
Kunikl•o•j mal•aper•is en herb•a teren•o;
Paser•o•j, sen•hav•ul•o•j, flug•is al tegment•o•j,
Ĉar al bien’ rapid•e paŝ•is nov-klient•o•j.600
De nobel•ar’-amas•o, el la prepost•ej•o,
Send•it•o•j, pro konsil•o, ven•is al Macjej•o,
Kaj de for•e salut•is mal•alt•e-kap•klin•e:
“Laŭd•at•u Jezu-Krist•o”. — “Etern•e, sen•fin•e,”
Respond•is mal•jun•ul•o; post•e, inform•it•e
Pri grav•ec’ de l’ send•aĵ•o, li gvid•as invit•e
En kaban•o•n, sur benk•o sid•iĝ•i propon•as.
Mez•e, star•e, raport•o•n ĉef-send•it•o don•as.
Dum•e ĉiam pli dens•e ven•is nobel•ar•o•j,
Dobĵinski-j preskaŭ ĉiu•j, krom mult•a•j najbar•o•j610
El ĉirkaŭ-nobel•ej•o•j, kun kaj sen arm•il•o•j,
En kalamaŝk•o•j, briĉk•o•j*, rajd•e, kaj star•ig•as
Vetur•il•o•j•n, ĉeval•o•j•n al betul•o•j lig•as,
Rond•ir•as, vol•us aŭd•i ir•o•n de konsil•o•j;
Jam plen•ig•int•e ĉambr•o•n, en vestibl’ ar•iĝ•as,
Aŭskult•as, en fenestr•o•j•n per kap•o•j prem•iĝ•as.
Inter•konsil•o.
Sav•a•j konsil•o•j de Bartek, nom•at•a Prus•o. — Soldat•a voĉ•o de Macjek Bapt•ist•o. — Publik•a voĉ•o de sinjor•o Buĥman. — Jankjel konsil•as al konkord•o, kiu•n Fend•il•o tra•tranĉ•as. — De Gervaz•o parol•ad•o, el kiu montr•iĝ•as grand•a•j efik•o•j de sejm•a elokvent•ec•o. — Protest•o de mal•jun•a Macjek. — Subit•a al•ven•o de milit•a sukurs•o romp•as la inter•konsil•o•n. — Hejse, kontraŭ Soplic•o•j!
Vic•e, Bartek send•it•o si•a•n vort•o•n dir•is.
Ĉar li oft•e per ŝip•o en Prus•uj•o•n ir•is,
Tial de sam•gent•an•o•j li Prus•o nom•at•is,
Laŭ•ŝerc•e, ĉar li prus•o•j•n mal•am•is, kaj ŝat•is
Nur pri•parol•i. Hom•o, progres•int•a aĝ•e,
Kiu mult•e da mond•o vizit•is vojaĝ•e,
De gazet•o•j leg•ant•o, politik’-konsci•a,
Pov•is mult•e klar•ig•i per konsil•o si•a.
Li tiel fin•is:
“Tio est•as help’ ne vant•a,
Sinjor’ Mate•o, mi•a frat•o, bon•far•ant•a10
Patr•o kvazaŭ de ĉiu•j ni. Mi al franc•ar•o
Fid•us milit•e, kiel al atut•o•j-kvar•o:
Naci•o milit•em•a; post Koscjuŝk•o ni•a
Ne est•is en la mond•o milit•ist’ geni•a,
Kiel imperi•estr•o, grand•a Bonapart•o.
Mi memor•as de franc•o•j trans•ir•o•n de Vart•o*:
Mi est•is ekster•land•e, pro komerc•o mi•a
Kun urb•o Gdansk*, en mil•a-ok•cent-ses•a jar•o;
En land’ Poznanj•a loĝ•as mi•a parenc•ar•o,
Kiu•n mi vizit-ir•is; do kun Pan Jozef•o20
Grabovski*, li nun est•as regiment•a ĉef•o,
Kaj tiam en vilaĝ•o viv•is oportun•e
Ĉe Objezjeĵe, ambaŭ ni ĉas-ir•is kun•e.
En Grand-Pol•uj•o est•is pac•o; fam•o kur•a
Ven•is, foj•e subit•e, pri batal’ terur•a.
Kurier•e leter•o•n al•send•is Todven-o:
Grabovski, ĝi•n leg•int•e, kri•is: ‘Jena! Jen•o!*
Prus•o•j — kap•e bat•it•a•j, gajn•it•a batal•o!’
Mi tuj, por dank•i Di•o•n, salt•is de ĉeval•o
Kaj genu•iĝ•is… Urb•o•n ambaŭ ni post tio30
Vetur•int•e, ŝajn•ig•as sci•i pri nenio;
Kaj jen ni vid•as: ĉiu•j Landrat•o•j, Hofrat•o•j,*
Komisari•o•j, ĉiu•j simil•a•j hund•frat•o•j,
Salut•as ni•n mal•alt•e; ĉiu trem•as, pal•as,
Laŭ prus•a blat•o, kiu sur brog•aĵ•o•n fal•as.
Ni rid•as, frot•as man•o•j•n kaj humil•e pet•as
Nov•aĵ•o•j•n: kio•n oni pri Jena ripet•as?
Ili ek•tim•is, mir•as, ke ni jam ek•sci•is
Pri mal•venk•o, kaj ‘aĥ-herr-gott-o-ve•e!’* kri•is,
Mal•lev•is naz•o•j•n, kur•as dom•e•n, for el tie…40
Konfuz•o, inter•puŝ•o! Pol•a•j voj•o•j ĉie
Plen•iĝ•is; for•kur•ant•o•j svarm•as formik•ar•e,
Tir•as si•a•j•n vagen•o•j•n, ĉe ni popular•e
Nom•at•a•j•n vetur•il•o•j; ge•prus•o•j kun vest•o•j,
Kun pip•o•j, kaf•o•kruĉ•o•j, plum•lit•o•j kaj kest•o•j
For•kur•as. Ni mal•laŭt•e far•as konsil•iĝ•o•n:
Sur ĉeval•o•j•n! konfuz•i prus•a•n re•tir•iĝ•o•n!
Hej! Landrat•o•j•n nuk-bat•i, Hofrat•o•j•n rip-ŝir•i,
Kaj Herr•o•j•n oficir•o•j•n je harcopf•o•j tir•i!*
General•o Dombrovski ven•is Poznan•i•o•n:50
Imperi•estr’ ordon•is la insurekci•o•n!
Dum semajn•o prus•aĉ•o•j•n lev•iĝ•o popol•a
Bala•is, ke ne rest•is eĉ nur unu sol•a!
Se tiel lert•e, vigl•e, turn•iĝ•us litv•an•o•j,
Por regal•i moskv•ul•o•j•n per tia•j ŝvit•ban•o•j!
Nu, Mate•o? Se Moskv•o kverel•as mal•sprit•e
Kun Bonaparte: tiu ne ŝerc•as milit•e:
Plej grand•a mond-hero•o! sen•nombr•a arme•o!
He, kio•n pens•as patr•o, Reĝ•et•o, Mate•o?”
Li fin•is. Ĉiu•j tiam verdikt•o•n atend•is60
De Mate’. Li eĉ kap•o•n ne mov•is, etend•is
Nur man•o•n kaj ĉe•flank•o•n ek•bat•is: laŭ vid•o
Li serĉ•is sabr•o•n. (Ek•de pol•land•o-divid•o
Jam sabr•o•n li ne port•is, sed, ĉe re•memor•o
De Moskv•o, man•o•n met•is, laŭ mal•nov•a mor•o,
Ĉe flank•o: kvazaŭ “verg•o•n” li kapt•us batal•e;
Do oni li•n Ĉe•flank•o nom•is ĝeneral•e).
Li lev•is kap•o•n: ĉie ek•reg•is silent•o;
Tamen Mate•o, malgraŭ komun•a atent•o,
Re•e mal•lev•is kap•o•n kaj brov•o•j•n kun•tir•is.70
Fin•e li, aŭd•iĝ•ant•e, ĉiu•n vort•o•n dir•is
Mal•rapid•e kaj kap•o•n balanc•is laŭ senc•o:
“Silent•u! la nov•aĵ•o el kie de•ven•as?
Kiel proksim•e franc•o•j? ĉef•komand•o•n ten•as…?
Ĉu, kie, kial iĝ•is milit•o-komenc•o?
Kie tra•marŝ•os franc•o•j? kun kia potenc•o?
Arme’-spec•o•j? sci•ant•o parol•u pri jen•o!”
Silent•e si•n rigard•is vic•e la kun•ven•o.
“Mi, dir•is Prus’, konsil•us la pastr•o•n atend•i,
Verm•o•n, de li de•ven•as ĉi•tiu nov•aĵ•o;80
Dum•e cert•a•j•n spion•o•j•n al la lim•o send•i,
Kaj mal•laŭt•e arm•iĝ•i en la ĉirkaŭ•aĵ•o,
Kaj dum•e tut-afer•o•n si•n•gard•em•e gvid•i,
Por neniel al Moskv•o intenc•o•j•n perfid•i…”
“Atend•i? send•i? mend•i?” du•a Macjek kri•e
Inter•romp•is, bapt•it•a Asperg•ist’ ali•e,
Laŭ baston•eg•o, kiu•n li kun•port•is ĉie
Kaj nom•is asperg•il•o. Tiu•n li star•ig•is
Antaŭ si, ambaŭ man•o•j•n sur glob•o pend•ig•is,
Man-apog•is menton•o•n: “Prokrast•i! vetur•i!
Konsil•iĝ•i! Hem, trem, brem, kaj post•e for•kur•i!90
En Prus•uj’ mi ne est•is; prudent•o tiel•a
Bon•a por prus•o•j, mi•a prudent•o — nobel•a.
Do mi sci•as: por bat•i — kapt•u asperg•il•o•n,
Kaj por mort•i — al•vok•u de pastr•o konsil•o•n!
Mi viv•u, bat•u! Pastr•o•n? kvazaŭ ni — bub•ar•o?
Por kio Verm’? Antaŭ•e•n! ni est•u verm•ar•o,
Mord•u Moskv•o•n! Spion•o•j? Hem, trem, brdem, por klaĉ•o•j?
Tio pruv•as? — ke est•as vi mal•jun•ul•aĉ•o•j,
Tut-ne•taŭg•a•j! He, frat•o•j! ĉas•hund•o — post•flar•u,
La Bernardin•o — kvest•u! mi — asperg•o•n far•u!100
Asperg•i!” — Baston•eg•o•n si•a•n li sving•et•is,
Kaj kri•ant•ar’: “Asperg•i! asperg•i!” ripet•is.
Bapt•ist-parti•o•n pren•is Bartek, la Raz•il•o,
Laŭ tre mal•dik•a sabr•o, kaj Mate’, Verŝ•il•o,
Laŭ apog•tub’, el kies vast-gorĝ•o facil•e
Dek•du kugl•o•j•n ŝpruc•ig•is li, kvazaŭ verŝ•il•e.
“Viv•u Bapt•ist•o!” kri•is ambaŭ. Prus’ dum tio
Ek•parol•is, sed ĉes•is pro rid•o kaj kri•o.
Oni kri•is: “For! prus•o•j, tim•ul•o•j, for paŝ•u!
En bernard•a•n kapuĉ•o•n tim•ul•o si•n kaŝ•u!”110
Tiam Mate’ mal•jun•a re•e kap•o•n lev•is,
Do bru-parol•o•j re•e mal•laŭt•iĝ•i dev•is:
“Ne mok•u Verm•o•n; kon•as mi pastr•aĉ’-ruz•ul•o•n;
Ol vi, pli grand•a•n nuks•o•n ĉi verm•et’ mord•et•is.
Nur foj•e mi li•n vid•is: mi rigard•o•n ĵet•is
Kaj re•kon•is bird•et•o•n; li turn•is okul•o•n,
Tim•e, ke mi konfes•e-pren•os li•n pro io;
Sed — afer•o ne mi•a, long•a histori•o!
Li ne ven•os, do van•e vok•i kapuĉ•ul•o•n.
Se de tiu-ĉi ven•is tut•a nov•aĵ•et•o,120
Kio•n ĝi cel•as? est•as diabl•o pastr•et•o!
Se, krom tiu nov•aĵ•o, vi sci•as nenio•n,
Do kial vi al•ven•is, kaj vol•ant•e kio•n?”
“Milit•o•n!” kri•is oni — “Kia•n?” — “Kun la car•o,
Milit•o•n kun moskv•ul•o•j! Kontraŭ moskv•ul•ar•o!”
Prus•o vok•is kaj voĉ•o•n li pli alt•e lev•is,
Kap•o•klin•is, ĝis fin•e aŭskult•o•n ricev•is,
Part•e per voĉ•o alt•a, kri•em•a akir•is.
“Mi vol•as bat•i! brust•o•n frap•ant•e, li dir•is;
Kvankam sen asperg•il•o, per ŝip-stang•o mi•a,130
De mi ricev•is bapt•o•n prus•o•j-kvar’ ebri•a,
Vol•int•a mi•n dron•ig•i, ĵet•i en Pregel•o•n.”*
“Brav•ul’! dir•is Bapt•ist•o, bon-asperg•is fel•o•n!”
“Sed, dolĉ•a Jezu! oni hav•u la konsci•o•n,
Kie batal•i? kial? hom•o•j sci•u tio•n,
— Vok•is Prus’ — ĉu popol•o vol•os kun•e ir•i?
Kie•n ir•i? ni tio•n eĉ ne sci•as dir•i.
Frat•o•j, nobel•a•j moŝt•o•j! ni ag•u prudent•e!
Ni far•u ĉio•n plan•e, bon•ord•e, konsent•e!
Por milit•i: ni lig•u konfederaci•o•n,*140
Sub ies estr-baston•o; kie far•i tio•n?
En Grand-Pol•uj•o vid•is ni la re•tir•iĝ•o•n
Prus•a•n, do ni sekret•e far•is konsil•iĝ•o•n,
Arm•is ni•n kaj prepar•is kamp•ul•ar’-lev•iĝ•o•n:
Pret•e, ni de Dombrovski ordon•o•n ricev•is:
Sur ĉeval•o•n! kaj ĉiu•j sam•temp•e si•n lev•is!”
“Mi pet•as voĉ•o•n!” vok•is Kleck•a Rajt•ig•it•o,
En german•a* vest•aĵ•o, hom•o jun•a, bel•a,
Nom•e Buĥman, sed pol•o, Pol•uj•a nask•it•o;
Ne cert•e, ĉu de•ven•e li est•is nobel•a;150
Oni li•n ne demand•is, en ĉiu rilat•o
Estim•ant•e: li serv•is ĉe litv•a magnat•o,
Est•is bon-patriot•o kaj plen•a de sci•o;
El fremd-libr•o•j lern•int•e pri ekonomi•o,
Bien•o•j•n administr•is li ord•e, kun plan•o;
Pri politik’ prudent•e konklud•is Buĥman•o,
Bel-skrib•is, flu-parol•is, lert•e argument•is,
Do kiam li komenc•is, ĉiu•j ek•silent•is.
“Mi pet•as voĉ•o•n!” dir•is li, kraĉ•o•tus•int•e,
Klin•iĝ•is kaj ek•son•is per vort•o•j bel-tint•e:160
“Preopin•ant•o•j* mi•a•j tuŝ•is elokvent•e
Ĉiu•j•n decid•a•j•n punkt•o•j•n, kaj, ĉef•a-moment•e,
Diskut•o•n sur pli alt•a•n lev•is pozici•o•n!
Do en unu fajr•uj•o•n mi kun•pren•u ĉio•n:
Traf•e ĵet•it•a•j•n pens•o•j•n, grav•a•j•n argument•e,
Ke kontraŭ-opini•o•j kun•iĝ•u konsent•e.
Du part•o•j•n en diskut•o tut•a mi ek•vid•is,
Kaj mi sekv•os part•ig•o•n, kiel vi divid•is.
Unu•e: kial dev•as lev•iĝ•i la land•o?
Kia•senc•e? jen viv•a unu•a demand•o;170
Du•a koncern•as reg•o•n kaj revoluci•o•n.
Divid•o — traf•a; pren•us mi invers•e tio•n.
Ni esenc•o•n de reg•o kompren•u unu•e,
El ĝi lev•iĝ•o-cel•o•n mi dedukt•os plu•e.
Pri reg•o, se okul•e hom•ar’-histori•o•n
Mi tra•kur•as, do tiam mi percept•as kio•n?
En arb•ar•o•j sovaĝ•e vag•as hom-gener•o,
Kaj ĝi•n kolekt•as, lig•as komun•a danĝer•o,
Pri•pens•o de defend•o: jen konsil’-aper•o.
Ĉiu part•o•n de propr•a liber•ec’ de•met•as180
Por bon’ komun•a: tiel statut•o jam pret•as;
El ĝi el•flu•as, kiel el font•o torent•o,
Ĉiu•j leĝ•o•j: form•iĝ•as reg•o per konsent•o,
Neniel de•ven•ant•e el la vol•o Di•a;
Do reg•ec•o•n apog•as kontrakt•o soci•a,
Reg•o-divid•o est•as nur sekv•a moment•o…”
“Kaj jen est•as kontrakt•o!* Minsk•a aŭ Kijov•a?
Dir•is Mate’ mal•jun•a, — Babin-reg•o nov•a!*
Sinjor’ Buĥman, ĉu car•o•n al ni trud•is Di•o
Aŭ diabl•o, neniu kverel•os pro tio;190
Vi dir•u, kiel car•o•n for•ig•u naci•o”.
“Jen, kri•is Asperg•ist•o, mal•facil’ en kio!
Se mi, ekzempl•e, pov•us salt•i pli facil•e
Al tron’, kaj plaŭd! sur•ŝpruc•i car•o•n asperg•il•e,
Tiam li ne re•ven•us sur Kijov•a trakt•o,*
Nek sur Minsk•a, nek ia Buĥman•a kontrakt•o;
Nek li•n pop’ di•a-pov•e, nek mem Belzebub•o
Re•viv•ig•us… Asperg•as ĉiu brav•a bub•o!
Sinjor’ Buĥman, vi moŝt•o, elokvent•o•n hav•as,
Sed elokvent•o — ŝum, drum*: kaj asperg•o grav•as.”
“Jes, jes!” man•o•j•n frot•ant•e, Bartek la Raz•il•o,200
De Bapt•ist•o al Macjek kur•is, laŭ teks•il•o-
Boben’, el unu flank’ al du•a: “Nur, kun verg•o
Vi Macjek, kaj vi Macjek, kun il’ de asperg•o,
Konsent•u, kaj, je Di•o, ver•e, moskv•a•n band•o•n
Ni split•ig•os; mi ir•os sub Verg•o-komand•o•n”.
“Komand’, dir•is Bapt•ist•o, bon•a por parad•o;
Ĉe ni est•is komand•o en Kovn•a brigad•o,
Tre konciz•a: Tim•ig•u, ne tim•u; ating•u
Per bat•o, mem evit•u bat•o•n; dens•e sving•u;
Ŝaĥ, maĥ!”* — Raz•il•o pep•is: “Bon•a regul•ar•o!210
Kial skrib•i, difekt•i ink•o•n? — En ĉi lok•o
Nun lig•i konfeder•o•n vol•as nobel•ar•o?
Marŝal•o — ni•a Macjek, estr-baston•o — verg•o!”
“Viv•u, kri•is Bapt•ist•o, sur•preĝ•ej•a Kok•o!”
Oni respond•is: “Viv•u majstr•o•j de asperg•o!”
Mez•e mal•laŭt•ig•at•e, flank•e bru•is kri•o•j:
Konsil•o dis•part•iĝ•is, est•is du parti•o•j.
Buĥman kri•is: “Konsent•o•n ne laŭd•i, jen mi•a
Sistem•o!” — “Ne permes•as mi!” kri•is ali•a.
En angul’ oni jes•as. Fin•e voĉ•o tub•a220
Aŭd•iĝ•is de ven•int•a nobel•o Skoluba:
“He sinjor•o•j Dobĵin•a•j! kio•n vi komenc•as?
Ni•n sen•ig•i de ni•a rajt•o vi intenc•as?
Invit•ant•e el ni•a nobel•ar’-ej•et•o,
(Invit•is ni•n Ŝlos•ist•o Fend•ul•o Moŝt•et•o)
Oni dir•is, afer•o•j est•as okaz•ont•a•j,
Ne Dobĵin•o•n, sed tut•a•n distrikt•o•n tuŝ•ont•a•j,
Tut-nobel•ar•o•n; ankaŭ Verm•o murmur•et•is,
Kvankam neniam fin•is, ĉiam balbut•et•is,
Mal•klar•e parol•ant•e. — Fin•e de afer•o•j,230
Ni kun•ven•is, najbar•o•j•n vok•is kurier•o•j:
Ĉe•est•as jen ĉi-tie, krom Dobĵin•a•j vi•a•j,
Ĉirkaŭ du•cent divers•a•j nobel•o•j ali•a•j;
Do ĉiu•j ni konsil•u! Se baston’ marŝal•a
Neces•as, ĉiu•j voĉ•u, ĉiu voĉ’ — egal•a.
Viv•u egal•o!”
Tiam du Terajeviĉ•o•j,
Sam•e kvar Stipulkovski-j kaj tri Mickjeviĉ•o•j
Kri•as: “Viv•u egal•o!” kiel li propon•as.
Buĥman vok•is: “Konsent•o est•os fin-pere•o!”
La Asperg•ist•o kri•is: “Ni vi•n ne bezon•as:240
Viv•u ni•a marŝal•o, Mate•o•j-Mate•o!
Prezid•u!” — “Ni invit•as!” kri•as Dobĵin•an•o•j;
“Ni ne permes•as!” vok•as ali•a•j litv•an•o•j.
Amas’ dis•iĝ•as, en du grup•o•j•n si•n kolekt•as,
Kaj kap•o•j•n al du flank•o•j, kri•ant•e, direkt•as,
Tiu•j: “Ni ne permes•as!” — ĉi-tiu•j: “Ni pet•as!”
Mal•jun•a Macjek sid•as mez•e kaj kviet•as,
Kaj sol•a li•a kap•o tut•e ne mov•iĝ•is.
Kontraŭ li la Bapt•ist•o star•is, man-pend•iĝ•is
Sur baston•eg’, kaj kap•o•n, sur glob’ apog•it•a•n,250
Turn•is, kiel kukurb•o•n, sur stang•o fiks•it•a•n,
Altern•e si•n antaŭ•e•n, post•e•n balanc•ant•e,
Kaj sen•ĉes•e: “Asperg•i, asperg•i!” kri•ant•e.
Raz•il•et•o laŭ•long•e ĉambr•o•n paŝ-mezur•is,
De benk•o Asperg•ist•a al Mate•a kur•is.
Kaj Verŝ•il•o laŭ•larĝ•e la ĉambr•o•n tra•ir•is,
De Dobĵin•a•j al fremd•a•j, ŝajn•e pac-inspir•is;
Unu vok•ad•is: “Raz•i!” — du•a: “Verŝ•i!” tent•is.
Macjek, jam ek•koler•is laŭ vid’, sed silent•is.
Post kvar•on•hor•a bru•o, en amas’ kri•ant•a,260
Super kap•o•j•n el•salt•is kolon•o bril•ant•a:
Tio est•is long•eg•a rapir’, kun larĝ•ec•o
De man-streĉ•o, kaj ambaŭ-flank•e kun tranĉ•ec•o.
Laŭ•vid•e glav’ teŭton•a, Nurnberg-ŝtal’ forĝ•it•a:
Ĉiu•j silent-rigard•is. Kiu glav•o•n ten•is?
Ne vid•iĝ•is, sed oni tio•n tuj diven•is:
Jen Fend•il’! kaj lev•iĝ•is laŭt-kri•o subit•a:
“Viv•u Fend•ul•o! Viv•u Sabr•ul•o•j-juvel•o,
Du•on•kapr•o, Moŝt•et•o, Rembajl•o nobel•o!”
Baldaŭ Gervaz•o (est•is li), tra•prem•iĝ•int•e270
En mez•o•n, kaj ĉirkaŭ•e per fend•il’ fulm•int•e,
Klin•is ĝi•a•n akr•aĵ•o•n sub•e•n, kaj salut•e
Al Macjek dir•is: “Verg•o•n salut•as Fend•il•o.
Frat-nobel•ar’ Dobĵin•a! kial por konsil•o
Mi vi•n ar•ig•is, dir•os mi, neniel tut•e,
Kio•n far•i; decid•u, kiel vi dezir•as.
De•long•e fam•o inter nobel•ej•o•j ir•as,
Ke grand-aĵ•o•j okaz•os en mond-histori•o;
Pastr•o Robak parol•is, vi sci•as pri kio?”
— “Ni sci•as!” oni kri•is. — “Bon•e. Laŭ regul•o,280
Sufiĉ•as, ke du vort•o•j•n ek•aŭd•u saĝ•ul•o;
Ver•e?” li dir•is. — “Ver•e!” — “Estr•o de franc•ar•o,
Dir•is Ŝlos•ist’, al•marŝ•as ĉi-tie•n kaj car•o;
Do milit’: car’ kun estr•o, kaj reĝ•o kun reĝ•o
Kap-bat•iĝ•os, jen est•as de monarĥ•o•j leĝ•o.
Kaj ni kviet•e sid•os? Se grand•ul’ ali•a•n
Sufok•os, ni sufok•u et•a•j•n, ĉiu si•a•n.
Ĉiu•j supr•e, mal•supr•e, ni inter•batal•os
Kaj hak•os: tiam tut•a kanajl•ar•o fal•os
Kaj feliĉ•o flor•ig•os Respublik•o•n ni•a•n.290
Ĉu ver•e?” — “Ver•e, kvazaŭ el libr•o leg•it•e!”
“Ver•e, dir•is Bapt•ist•o, asperg•u kaj kvit•e!”
“Mi ĉiam raz•i pret•as”, aŭd•iĝ•is Raz•il•o;
“Nur konsent•iĝ•u, pet•as afabl•e Verŝ•il•o,
Bapt•ist•o kaj Mate•o! kiu — komand•ul•o?”
Sed Buĥman inter•romp•is: “Konsent•u stult•ul•o;
Diskut•o, por publik•a afer’, jen util•o.
Silent•o•n!” — “Ni aŭskult•as”. — “Gajn•e por decid•o,
Ŝlos•ist•o opini•as laŭ nov•a punkt-vid•o”.
“Jes, ek•vok•is Ŝlos•ist•o, laŭ mi•a regul•o,300
Pri grand•a aĵ•o pens•i dev•as grand•a ul•o:
Imperi•estr•o, reĝ•o, senat’, deput•at•o•j.
Tiel•aĵ•o•j far•iĝ•as en Krakov konven•e,
Moŝt•et’, aŭ en Varŝav•a, ne ĉi-tie, frat•o•j;
Konfeder-akt•o•j•n oni ne skrib•as kamen•e
Per kret’, ne sur vicin•o-ŝip’, sed pergamen•e.
Por skrib•i akt•o•j•n est•as en Pol•uj’ skrib•ul•o•j*
Kron•a•j kaj litv•a•j: tiel far•is antaŭ•ul•o•j.
Mi•a afer•o — fend•i”. — “Plaŭd-asperg•i plen•e.”
Al•don•is Asperg•ist•o. — “Kaj far•i pik•ad•o•n”310
Kri•is Bartek Alen•o, el•pren•int•e spad•o•n.
“Ĉiu•j•n, fin•is Ŝlos•ist•o, mi atest•e pren•as,
Ĉu Verm•o ne parol•is: antaŭ ol litv•an•o•j•n
Vizit•os Napoleon, pur•ig•u kaban•o•j•n
De bala•aĵ•o? Ĉiu•j aŭd•is, ĉu kompren•as?
En distrikt’ — bala•aĵ•o? Kiu ’as malic•a
Mort•ig•int’ de brav•ul•o? Far•int•e rab•aĵ•o•n,
Kiu de hered•ul•o for•ŝir•as rest•aĵ•o•n?
Kiu li? Ĉu mi dir•u?” — “Fripon•o Soplic•a!”
Inter•romp•is Verŝ•il•o. — “Prem•eg•ant’ ofic•a!”320
Pep•is Raz•il’, — Bapt•ist•o: “Sving•i asperg•il•o•n!”
Buĥman: “Se li perfid•is, ir•u pend•ig•il•o•n!”
“Hejse!” ek•kri•is ĉiu•j, “hej, kontraŭ Soplica!”
Sed Juĝ•ist•o•n kuraĝ•e Prus•o ek•defend•is
Kaj al nobel•o•j brak•o•j•n lev•it•a•j•n etend•is:
“Sinjor•o•j frat•o•j! ve•e! je vund•o•j de Krist•o!
Ĉu obsed•it•a est•as vi, sinjor’ Ŝlos•ist•o?
Se li frenez•a•n frat•o•n hav•as, ekzil•at•o•n,
Ĉu tial oni pun•u la sen•kulp•a•n frat•o•n?
Jen krist•an•e! En tio serĉ•u intrig•ar•o•n330
De Graf•o… Ke Juĝ•ist•o prem•as nobel•ar•o•n,
Ne ver•e! kiel est•as? Vi mem, sen neces•o,
Li•n provok•as; li serĉ•as pac•o•n, kaj pun•aĵ•o•n
Pag•ant•e, li for•ced•as eĉ si•a•n propr•aĵ•o•n.
Se Juĝ•ist•o kun Graf•o est•as en proces•o,
Riĉ•ul•o•j inter•ŝir•u: ĉu ni•a afer•o?
Juĝ•ist’ — tiran’! Unu•a li•a mal•permes•o:
Kamp•ul•o•j ne klin•iĝ•u antaŭ li ĝis ter•o,
Ĉar tio est•as pek•o laŭ li. — Li afabl•e
Kamp•ul•o•j•n, mem mi vid•is, sid•ig•as ĉe•tabl•e;340
Pag•as vilaĝ’-impost•o•j•n: ne laŭ Kleck•a mor•o,
Kie german•e reg•as moŝt’ Buĥman sinjor•o.
Juĝ•ist’ — perfid•a! Kun•e, de infim’*, ni est•is:
Honest•a id•o, sam•a ĝis hodiaŭ rest•is;
Pol•uj•o•n am•as, pol•a•j•n mor•o•j•n li dezir•as
Konserv•i; moskv•a•j mod•o•j al li ne ĝis•ir•as.
El Prus•uj’ re•ven•ant•e, lav•i german•aĵ•o•n,
Mi kur•as Soplicov•o•n, kvazaŭ kern-pol•aĵ•o•n:
Sat-trink•i kaj sat-spir•i Patr•uj•o•n! — Je Di•o!
Mi — frat’ Dobĵin•a vi•a, sed zorg•os pri tio,350
Ke, al Juĝ•ist’, neniu far•u mal•just•aĵ•o•n!
Grand-Pol•uj•o* ne kon•as, frat•o•j, tia•n ord•o•n:
Agrabl•e re•memor•i — spirit•o•n! konkord•o•n!
Per bagatel’, neniu konfuz•is konsil•o•n.”
Ŝlos•ist’: “Ne bagatel•o! fripon’ — pend•ig•il•o•n!”
Bru•o kresk•is. Ĵus Jankjel aŭskult•o•n ating•is;
Li star•iĝ•is sur benk•o, super kap•o•j•n sving•is
Barb•o•n kiel pajl•fask•o, pend•ant•a•n ĝis zon•o;
Per dekstr•a man’ de•pren•is li si•a•n vulp-ĉap•o•n,
Per mal•dekstr•a jarmulk•o•n* al•prem•is sur kap•o•n,360
Post zon’ mal•dekstr•a•n met•is, pas•is al propon•o,
Per kolpak’ salut•ant•e mal•alt•e laŭ vic•o:
“Nu, sinjor•o•j Dobĵin•a•j! mi, jud•aĉ•o tia,
Nek frat•o, nek svat•an•o est•as de Soplic•o,
Tre ŝat•ind•a sinjor•o, bon•a, estr•o mi•a;
Estim•o•n al Dobĵin•a•j Bartk•o•j, Mack•o•j! kar•a•j
Kiel bon•a•j najbar•o•j, sinjor•o•j bon•far•a•j.
Mal•bon•e, se vi vol•as far•i super•fort•o•n
Al Juĝ•ist•o; ĉar pov•as bat•iĝ•o•n, bat-mort•o•n
Tio kaŭz•i — kaj spravnik? asesor?… arest•as.370
Ĉe Soplic•o, vilaĝ•e, soldat•ar•o est•as:
Jegr•o•j!* Asesor’ — dom•e: li fajf•sign•o•n far•as,
Ili ven•as, intenc•e kvazaŭ tie star•as,
Kio sekv•os? — Se moŝt•o•j atend•as je franc•o,
La franc•o — mal•proksim•e, grand•a voj-distanc•o.
Mi — jud•o, pri milit•o•j ne sci•as, sed vid•is
En Bjelica* jud•et•o•j•n, kiu•j lim•e sid•is;
Aŭd•iĝ•as: franc•o•j — apud Łososna* river•o,
Kaj milit’ — en printemp•o, se est•os en ver•o.
Nu, mi dir•as: Soplic•a dom’ — ne butik•et•o380
Dis•pren•ebl•a, kaŝ•ebl•a en vetur•il•et•o.
Bien•dom’ ĝis printemp•o star•os, ne vetur•os;
Juĝ•ist•o — ne farm•ant•a jud•et’, ne for•kur•os:
Oni li•n en printemp•o trov•os kun facil•o.
Nun dis•ir•u, kaj laŭt•a ne est•u babil•o
Pri tiu, kiu est•is, tut•a histori•o!
Al favor•a•j nobel•o•j mi hav•as nun pet•o•n:
Mi•a Sjor•a mal•grand•a•n vind•is Jankjel•et•o•n,
Do mi regal•as ĉiu•j•n, grand-muzik’ ĉe tio!
Fajf•il•o•j, violon•o•j, bas’, form•as kapel•o•n:390
Moŝt•o Macjek mal•jun•a•n ŝat•as trink-miel•o•n,
Nov•a•n mazurk•o•n; hav•as mi nov•a•j•n mazurk•o•j•n,
Kaj mi instru•is kant•i ‘fejn’ mi•a•j•n ‘baĥurk•o•j•n’.”*
De komun•e ŝat•at•a Jankjel elokvent•o
Traf•is kor•o•j•n. Lev•iĝ•is ĝoj-kri•a konsent•o;
Bru’ aplaŭd•a eĉ antaŭ la dom•o•n el•kur•is:
Kiam Gervaz’ Jankjel•o•n per fend•il’ mezur•is.
Jud•o salt•is amas•o•n. “For! kri•is Ŝlos•ist•o,
Fingr•o•j•n jud’ inter pord•o•n ne puŝ•u! afer•o
Ne vi•a! — Prus’, moŝt•et•o! ĉar vi de Juĝ•ist•o400
Kelk mizer•a•j•n vicin•o•j•n* hav•as sur river•o,
Vi li•n ŝirm•as? pri vi•a patr•o forges•ant•e?
Horeŝk•a•j•n du•dek ŝip•o•j•n al Prus•uj’ konstant•e
Li flos•is, do riĉ•iĝ•is kaj li kaj infan•o•j,
Kaj ĉiu•j ĉe•est•ant•a•j moŝt•o•j Dobĵin•an•o•j.
Ĉiu aĝ•ul’ memor•as, kaj aŭd•is jun•ul•o:
Tabl•estr•o ĉies patr•o est•is, bon•far•ul•o!
Kiu en Pinsk-bien•o•j hav•is plen•rajt•ec•o•n?
Dobĵinski! — Kalkul•ist•o•j? sam•e! — Marŝal•ec•o•n*
De bufed’ al neniu ali•a li fid•is,410
Nur al Dobĵinski-j; ĉie Dobĵinski•j•n vi vid•is!
Li protekt•is dobĵin•a•j•n proces•o•j•n laŭ leĝ•o,
Por vi favor•a•n pan•o•n klopod•is ĉe reĝ•o,
Infan•o•j•n po ses•dek•o•j lok•is en konvikt•o*
Ĉe Piar•o•j, je si•a kost•o, vest•o, vikt•o;
Plen•aĝ•ul•o•j•n promov•is* li per kost•o si•a.
Kaj pro kio? ĉar est•is li najbar•o vi•a!
Hodiaŭ vi Soplic•a•n tuŝ•as lim•o-stri•o•n;
Kio•n bon•a•n li far•is al vi?”
— “Tut-nenio•n!
Vok•is Verŝ•il’, ĉar li el nobel•et’ de•ven•as!420
Nun plen•blov•iĝ•as, phu, phu, naz•o•n alt•e ten•as!
Mi li•n al edz•o•fest•o pet•is de fil•in•o
Kaj trink•ig•is; li dir•is: ne trink•as sen fin•o
Mi, kiel vi nobel•o•j, funel•e! — Magnat•a
Pup•et’, el marimont•a* farun’ delikat•a!
Ne trink•is; ni en gorĝ•o•n verŝ•as, do li kri•e:
Per•fort’! Nu, el Verŝ•il•o, mi en•verŝ•os pli•e.”
Bapt•ist•o kri•is: “Mi li•n asperg•os, tromp•ul•o•n,
Por mi•a fil•o, kiu est•is saĝ•a id•o,
Nun stult•iĝ•is, nom•at•a est•as Sak,* bov•id•o,430
Kaj kaŭz•e de Juĝ•ist•o iĝ•is li stult•ul•o.
Mi dir•is: Soplicov•o•n vi vag•as pro kio?
Se mi vi•n tie kapt•os, do gard•u vi•n Di•o!
Li al Zonj•o ŝtel•iĝ•as re•e tra l’ kanab•o:
Mi kapt•is li•n kaj ŝir•is je orel’ dolor•e;
Kaj li plor•as, plor•eg•as, kiel et•a knab•o:
Patr•o, mort•ig•u, ir•os mi, li ĝem•as plor•e —
Kial? — li dir•as: Zonj•o•n mi am•as! kaj ŝat•as
Eĉ iom ŝi•n rigard•i! Do mi li•n kompat•as
Kaj al Juĝ•ist•o: don•u al Sak•o Zofi•o•n.440
Li dir•as: tro mal•grand•a, atend•u jar-tri•o•n,
Kiel ŝi mem ek•vol•os. Fripon’, jam ŝi•n svat•as
Al iu; mi al tiu edz•o•fest•o ven•os,
Per asperg•il’ al ili edz•o•lit•o•n ben•os.”
“Kaj ĉi kanajl•o, vok•is Ŝlos•ist•o, reg•ad•u
Kaj sinjor•o•j•n, pli bon•a•j•n ol li, ruin•ad•u?
Kaj Horeŝk•o•j-memor•o, nom’ pere•os fin•e!
Kie dank•em’ en mond•o? for•est•as Dobĵin•e!
Frat•o•j! batal•o•n vol•as vi kun car’ mult•pov•a,
Kaj vi tim•as milit•o•n kun dom’ Soplicov•a?450
Tim•as tur•o•n! Ĉu iu•n mi al rab•o•j send•as?
Di•o gard•u! Ne, frat•o•j! mi leĝ•o•n defend•as;
Graf’ ja gajn•is, obten•is dekret•o•j•n, atend•as
Nur ili•a•n ekzekv•o•n!* Laŭ mal•nov•a•j mor•o•j
La dekret•o•n plen•um•is nobel•o•j sinjor•o•j
Kaj precip•e Dobĵinski-j, do iĝ•is fam•ul•o•j
En Litv•o! Ja tut-sole Dobĵin•a•j brav•ul•o•j
Batal•is, ĉe invad•o Misk•a, kun moskv•ul•o•j,
Kiu•j•n al•gvid•is rus•a ĉef•o Vojniloviĉ,
Kun fripon•o, amik•o, Volk el Logomoviĉ.460
Vi memor•as: ni pren•is Volk en arest•ej•o•n
Kaj konduk•is, pend•ig•i sur trab’, en garb•ej•o•n,
Kiel kamp•ul’-tiran•o•n, serv•ist•o•n de car•o;
Sed Volk•o•n ek•kompat•is stult•a kamp•ul•ar•o!
(Mi li•n ankoraŭ rost•i sur fend•il•o vol•as).
Pri mult•a•j grand-invad•o•j mi eĉ ne parol•as,
El kiu•j ni nobel•e-konven•e el•ir•is,
Profit•o•n, ĝeneral•a•n aplaŭd•o•n akir•is!
Kaj hodiaŭ? Najbar•o Graf•o van•e pen•as
Fin•i si•a•n proces•o•n, dekret•o•j•n obten•as:470
Neniu vol•as help•i al orf’ mizer•ul•o!
De Tabl•estr•o, nutr•int•a mil•o•j•n, hered•ul•o
Jam ne hav•as amik•o•j•n, krom Ŝlos•ist’ kastel•a
Kaj jen ĉi-tiu mi•a fend•il•o fidel•a!”
“Kaj asperg•il•o•n! dir•is Bapt•ist’. Gervaz•et•o,
Mi — kun vi, dum en man•o plaŭd•os plaŭd•il•et•o.
Du est•as du! Je Di•o! Gervaz•o, vi brav•e
Sabr•as, do mi asperg•os kaj vi hak•os glav•e:
Kaj tiel: ŝaĥ, maĥ, plusk, plask!* anstataŭ babil•o!”
“Vi Bartk•o•n ne for•pel•os, dir•is la Raz•il•o;480
Do kio•n vi sap•um•os, mi raz•os tut-glat•e.”
— “Kaj mi, dir•is Verŝ•il•o, kun•e ir•os frat•e,
Se ili ne konsent•as pri marŝal•o ia;
Mi las•u voĉ-glob•et•o•n! Jen glob•et’ ali•a!
— Li tint•is per pren•it•a•j el poŝ•o kugl•et•o•j —
Jen glob•et•o•j! Juĝ•ist•o•n per ĉiu•j glob•et•o•j!”
— “Al vi, vok•is Skołuba, al vi ni al•iĝ•as!”
— “Kun vi, kri•is nobel•o•j, ni ankaŭ kun•iĝ•as!
Viv•u Horeŝk•o•j! Du•on-kapr•o•j! en ofic•o
Viv•u Ŝlos•ist’ Rembajl•o! Hej, kontraŭ Soplic•o!”490
Kaj tiel ĉiu•j sekv•is Gervaz’-elokvent•o•n,
Ĉar al Ĵuĝ•ist•o hav•is jam ofend•o•sent•o•n,
Kutim•a•n ĉe najbar•o•j: domaĝ•o per brut•o•j,
El•hak•o de arb•ar•o, pri lim•o disput•o•j.
Unu•j•n koler’, ali•a•j•n envi•o instig•is
Kontraŭ riĉ•a Juĝ•ist•o: ĉiu•j•n konsent•ig•is
Mal•am•o. Al Ŝlos•ist•o lev•iĝ•as palaŝ•o•j,
Baston•o•j. —
Tiam Macjek, ĝis nun nub•ig•it•a
Kaj sen•mov•a, lev•iĝ•is kaj per grav•a•j paŝ•o•j
Ir•is mez•o•n; ĉe koks•o•j man•e-apog•it•a,500
Antaŭ si•n rigard•ant•e, kap•o•n balanc•ant•e,
Li pren•is voĉ•o•n, ĉiu•n vort•o•n parol•ant•e
Kun halt•o kaj akcent•o: “Ho stult•a•j! ho stult•a•j!
Vi stult•a•j! Kulp•a est•os unu, pent•os mult•a•j!
Dum Pol•uj’-re•viv•ig•o•n koncern•is konsil•o
Kaj publik-bon•o•n, bru•is mal•pac•a babil•o;
Ne est•is ebl•o, stult•a•j, opini•o•n dir•i,
Nek, por elekt•i super vi ĉef•estr•o•n, ord•o;
Tamen, stult•a•j! se iu vol•as vi•n inspir•i
Per person•a•j rankor•o•j, stult•a•j, tuj konkord•o!510
Do, for, for! ĉar mi, Macjek, vi•n je milion•o•j,
Cent•mil•o•j, vetur•il•o•j, barel•o•j, furgon•o•j*
Da diabl•o•j!!!”
Silent•is ĉiu•j, fulm-traf•it•e;
Sed kri•eg•o lev•iĝ•is antaŭ dom’ subit•e:
“Viv•u Graf’!” Li en•rajd•is kort•o•n de Mate•o,
Mem arm•it•a, arm•it•e sekv•is dek ĵoke•o•j.
Graf•o, en nigr•a vest•o, sid•is sur-ĉeval•e:
Sur vest’ — nuks•o•kolor•a mantel’, laŭ ital•e
Tre larĝ•a, sen manik•o•j, kiel grand-teg•aĵ•o,
Ĉe kol’ buk•it•e, fal•is ŝultr•o•j•n per fald•aĵ•o;520
Li hav•is rond-ĉapel•o•n kun plum•o, kaj spad•o•n
En man’ turn•ant•e, far•is ĉirkaŭ-salut•ad•o•n:
“Viv•u Graf’! oni kri•is, kun li viv•o•n, mort•o•n!”
Nobel•ar’, tra fenestr•o•j, rigard•is en kort•o•n
Kaj, post Ŝlos•ist’, prem•iĝ•is ĉiam pli al pord•o.
Ŝlos•ist’ el•ir•is, sekv•is amas•o sen ord•o.
Macjek rest•o•n el•pel•is, pord-rigl•o•n ek•tir•is
Kaj, tra fenestr’, ankoraŭ foj•e: “Stult•a•j!” dir•is.
Dum•e kun Graf’ nobel•o•j drink•ej•o•n en•ir•is.
Gervaz’ mal•nov•a-mor•e far•is la dispon•o•j•n:530
Do, al si don•ig•int•e tri kontuŝ•o-zon•o•j•n,
Sur ili tri barel•o•j•n el drink•ej•a kel•o
El•ig•as: da bier•o, brand•o kaj miel•o.
Mal•ŝtop•it•e, trink•aĵ•o•j ŝpruc•is tri-torent•e:
Sukcen•e, karneol•e kaj blank•e-arĝent•e,
Kaj supr•e per tri•obl•a ĉiel•ark’ radi•as,
Zum-fal•as cent pokal•o•j•n, cent glas•o•j•n. Bru•ant•e,
La nobel•ar•o trink•as, al Graf’ dezir•ant•e
Cent jar•o•j•n; ĉiu•j “Hejse je Soplic•o!” kri•as.
Jankjel sen sel’ for•rajd•is kaŝ•e. Prus•o vol•is,540
Ne aŭskult•it•e, kvankam li saĝ•e parol•is,
For•kur•i; oni sekv•is li•n kri•e: perfid•is.
Mickjeviĉ star•is for•e, silent•e: sed vid•is
Nobel•ar’ el mien•o li•a, ke konspir•as
Li ankaŭ; do al sabr•o•j! Li skerm•e re•n•ir•as,
Jam vund•it•a; prem•it•e al bar•il•o•j, halt•as;
Sed Zan kaj tri Ĉeĉot•o•j* al li help•e-salt•as.
Oni batal•halt•ig•is, sed, dum ĉi ribel•o,
Du est•is man-tranĉ•it•a•j, unu ĉe orel•o.
Rest•o — sur sel•o•j•n!
Graf’ kaj Gervaz•o dispon•as,550
Ord•ig•as, kaj arm•il•o•j•n, ordon•o•j•n, dis•don•as.
Fin•e ĉiu•j, tra long•a Dobĵin•a strat-vic•o,
For•galop•is, kri•ant•e: “Hejse, je Soplic•o!”
Invad•o.
Astronomi•o de Vojski. — Rimark•o de Ĉambelan•o pri komet•o•j. — Mister•a scen•o en ĉambr•o de Juĝ•ist•o. — Tade•o, vol•ant•e lert•e mal•implik•i si•n, fal•as en grand•a•j•n embaras•o•j•n. — Nov•a Dido. — Invad•o. — Last•a vok•ist•a protest•ad•o. — Graf•o konkir•as Soplicov•o•n. — Sturm•o kaj buĉ•o. — Gervaz•o kiel kel•estr•o. — Invad•a festen•o.
Antaŭ tempest•o est•as mal•laŭt•a moment•o:
Nub•o super hom-kap•o•j•n trans•flug•int•e, halt•as,
Minac-vizaĝ•e spir•o•n re•ten•as de vent•o,
Silent•as, fulm-okul•e ter•o•n ĉirkaŭ-salt•as,
Sign•ant•e lok•o•j•n, tondr•e-bat•ot•a•j•n laŭ vic•o:
Tia silent’-moment•o — en dom’ de Soplic•o;
Kaj, kvazaŭ antaŭ•sent•e de strang•a aper•o,
Buŝ•o•j mut•as, spirit•o•j•n lev•is rev•o•j-sfer•o.
Post vesper•manĝ’ Juĝ•ist•o kun gast•o•j el•ir•as
Antaŭ dom•o•n kaj ĝu•i vesper•o•n dezir•as,10
Sid•iĝ•as sur pord•sojl•a, herb•kovr•a stern•et•o;
Mal•seren•e, mal•laŭt•e tut•a societ•o
Rigard•as al ĉiel•o, kiu mal•alt•iĝ•as,
Mal•vast•iĝ•as kaj ŝajn•e al ter’ proksim•iĝ•as,
Ĝis ambaŭ sub vual•o•n si•n kaŝ•as vesper•a•n,
Kaj, kiel ge•am•at•o•j, parol•o•n mister•a•n
Komenc•as, klar•ig•ant•e sent•o•j•n per ten•at•a•j
Sopir•o•j, flustr•o•j, vort•o•j du•on•e dir•at•a•j.
Strang•a•n vesper’-muzik•o•n form•as tiu bru•o.
Komenc•is ĝi•n, ĝem•ant•e en mansard’, noktu•o.20
Vespert•o•j flug•as, flustr•e per mol•a•j flug•bat•o•j,
Al dom•o, kie lum•as fenestr•o-vitr•aĵ•o•j;
Svarm•as nokt•papili•o•j, laŭ vespert•o•j frat•o•j,
Al•log•at•e de blank•a•j vir•in•o-vest•aĵ•o•j,
Precip•e ted•as Zonj•o•n, vizaĝ•et•o•n bat•as
Kaj de hel-okul•et•o•j ŝi•a•j al•log•at•as.
Insekt•o•j, kolekt•it•e rond•e en aer•o,
Turn•iĝ•as, lud•as kiel harmonik•o-sfer•o.*
Zonj•a orel•o aŭd•as, inter mil bru•ul•o•j,
Muŝ-akord•o•n kun fals•a du•on•ton’ de kul•o•j.30
Kamp•e koncert’ vesper•a ĵus komenc•is ord•o•n;
La muzik•ist•o•j fin•is instrument’-agord•o•n.
Tri•foj•e kri•is krek•o, herb-violon•ist•o,
El marĉ•o•j li•n sekund•as botaŭr•o, bas•ist•o.
Jam skolop•o•j, flirt•int•e supr•e•n, volv•iĝ•ant•e,
Blek•as re•foj•e, kvazaŭ tambur•o•n bat•ant•e.
Post muŝ-susur•o•j, bird•o-kri•o•j, por final•o,
Du-ĥor•e du lag•et•o•j aŭd•iĝ•as en val•o,
Kiel kaŭkaz•o-mont•a en•sorĉ•it•a lag•o,
Dum-vesper•e lud•ant•a, silent•a dum tag•o.40
Unu, klar-akv•a, hav•is bord•o•n sabl•o•plen•a•n,
El brust•o don•is ĝem•o•n mal•laŭt•a•n, solen•a•n;
Du•a, kun kot•a fund•o, el faring•o si•a
Respond•is per kri•eg•o mal•ĝoj•e-pasi•a:
En ambaŭ ĉi lag•et•o•j kant•is ran•o•j-hord•o•j.
Ambaŭ ĥor•o•j konsent•is en du grand-akord•o•j:
Tiu fort•eg•e son•is, ĉi mal•laŭt•e spir•as,
Tiu kvazaŭ lament•as, ĉi tiu sopir•as.
Trans kamp•o•j inter ambaŭ son•as kun•parol•o,
Kiel altern-lud•ant•a•j harp•o•j de Eol•o.*50
Krepusk’ dens•iĝ•is. Bril•is nur el salik•et•o•j,
Ĉe l’ river’, lup-okul•o•j kiel kandel•et•o•j.
Ĉe horizont•o-rand•o•j mal•vast•a•j, pli for•e,
Paŝt•ist•a•j nokt•o-fajr•o•j ie flam•as or•e.
Fin•e lun•o arĝent•a•n torĉ•o•n ek•brul•ig•is,
El bosk’ ir•ant•e, ter•o•n, ĉiel•o•n lum•ig•is,
Kiu•j nun, el krepusk•o du•on-mal•kovr•at•e,
Apud•e dorm•is, kiel ge•edz•o•j beat•e:
Ĉiel•o, pur•a-brak•e, ĉirkaŭ•is silent•e
Brust•o•n de ter•o, kiu lum•as lun-arĝent•e.60
Jam, kontraŭ lun•o, stel•o unu, du•a, tri•a…
Jam palpebr•um•as mil•o, milion’ ili•a.
Kastor kun frat•o Polluks bril•as front•e, hel•e,
Nom•it•a•j iam slav•e: Lele kaj Polele;*
Ili•a nom’ vulgar•a nun est•as ali•a:
Unu nom•iĝ•as Litv•o, du•a — Kron•o ni•a.
Plu bril•as du teler•o•j de Pes•il’ ĉiel•a:
Sur ili, dum kre•ad•o, (laŭ dir•o fabel•a),
Di•o pes•is laŭ•vic•e planed•o•j•n kaj ter•o•n,
Antaŭ ol ili•n puŝ•is en abism’-aer•o•n,70
Post•e or•a•n pes•il•o•n fiks•is sur ĉiel•o•n:
Hom•o•j hav•is por si•a•j pes•il•o•j model•o•n.
Nord•e bril•ig•as rond•o de Kribr•il’* stel•ar•o•n,
Tra kiu Di•o kribr•is sekal•a•n grajn•ar•o•n,
El ĉiel•o ĵet•ant•e ĝi•n al patr’ unu•a,
El•pel•it•a, por pek•o•j, el ĝarden•o ĝu•a.
David•a vetur•il•o* iom pli lev•it•a,
Long-timon•e al polus-stel•o ’as turn•it•a;
Pri vetur•il•o sci•as litv•an•o•j mal•jun•a•j:
Ĝi•n mal•ĝust•e David•a nom•as hom•o•j nun•a•j,80
Ĉar ĝi est•as Anĝel•a. Lucifer* si•n lok•is
Sur ĝi•n, kiam li Di•o•n al lukt•o provok•is;
Tra lakt•voj•o li kur•is en ĉiel•a•n sfer•o•n,
Sed Miĥael de•ĵet•is el ĝi Lucifer•o•n.
Nun difekt•it•e, kuŝ•as ĝi inter stel•ar•o;
Ĉef•anĝel’ ne permes•as je ĝi•a ripar•o.
La mal•jun•a•j litv•an•o•j sci•as ankaŭ tio•n,
(De raben•o•j, laŭ•dir•e, pren•int•e la sci•o•n)
Ke tiu zodiak•a Drak•o long•a, dik•a,
Ĉiel•e volv•iĝ•ant•a per stel•ar’ artik•a,90
Kiu•n Serpent’ erar•e bapt•is astronom•o,
Est•as fiŝ•o: Levjatan — ĝi•a ver•a nom•o.
Dum diluv•o ĝi loĝ•is mar•o•j-profund•aĵ•o•n,
Akv•o-mank•e ĝi mort•is; sur ĉiel’-volb•aĵ•o•n,
Pro vid•ind•ec’, por far•i memor•aĵ’-atest•o•n,
Anĝel•o•j el•pend•ig•is la mal•viv•a•n rest•o•n.
Sam•e en Mir-preĝ•ej•o est•as pend•ig•it•a•j*
Grand•eg•ul•a•j tibi•o•j kaj rip•o•j fos•it•a•j.
Tiel rakont•is Vojski pri stel-histori•o;
Li kon•is ĝi•n el libr•o•j kaj el tradici•o.100
Mal•jun•ul•o jam vid•is mal•fort•e vesper•e:
Pri ĉiel•o ne help•us okul•vitr•o li•a;
Sed stel•o-form•o•j•n, nom•o•j•n li kon•is parker•e
Kaj montr•is fingr•e lok•o•j•n de vetur’ ili•a.
Hodiaŭ ne atent•is iu al babil•o
Pri Pes•il•o-teler•o•j, Drak•o aŭ Kribr•il•o.
Ĉies okul•o•j•n, pens•o•n, nov•a gast’ al•tir•is,
Kiu ek•de ne•long•e sur ĉiel’ voj•ir•is:
Komet•o de unu•a grand•o, fort•o hel•a,*
Kur•is de okcident•o al nord•o ĉiel•a,110
Sang-okul•e mal•plen•a•n kaleŝ•o•n mezur•is,
Kvazaŭ ĝi•n post Lucifer ek•okup•i kur•is,
Per tren•aĵ•o en•volv•is ĉiel•o-tri•on•o•n,
Kvazaŭ ret•e for•ŝov•is stel•o•j-milion•o•n,
Kaj ili•n post•tren•ant•e, mem per kap•o cel•o•n
Mezur•as nord•e, rekt•e en polus•a•n stel•o•n.
Litv•a popol’ rigard•is strang•a-antaŭ•sent•e
Ĉiu•nokt•e mirakl•o•n tiu•n firmament•e,
Kaj mal•bon•o•n aŭgur•is el ĝi kaj ali•a•j
Sign•o•j: tro oft•e bird•o•j, mal•bon’-antaŭ•kri•a•j,120
Akr•ig•is, sur mal•plen•a•j kamp•o•j ar•iĝ•ant•e,
Bek•o•j•n, kvazaŭ kadavr•o•j•n tie atend•ant•e.
Oni vid•is, ke hund•o•j oft•e kav•o•j•n far•is,
Terur•e hurl•is, kvazaŭ mort•o•n antaŭ•flar•is,
Mal•sat’-, milit-aŭgur•e; arb•ar•ist•o•j vid•is,
Kiel pest-virg•ul•in•o tra tomb•ej’ rapid•is,
Kiu frunt•e plej alt•a•j•n arb-supr•o•j•n ating•is
Kaj en mal•dekstr•a man•o sang•a•n tuk•o•n sving•is.
Divers-konklud•o•j•n form•is, apud palis•ar•o,
Labor•estr•o, ven•int•a kun tag-raport•ar•o,130
Kaj spez-skrib•ist•o, flustr•e kun la ekonom•o.
Ĉambelan’, inter gast•o•j, sur sojl’ antaŭ dom•o,
Inter•romp•is parol•o•j•n, mem parol•os nun•e:
Li•a grand-tabak•uj•o ek•bril•is ĉe-lun•e,
(Tut•a el pur•a or•o, briliant’-kadr•et•o;
Mez•e, post vitr•o, reĝ•a Stanislav-portret•o).
Li son•ig•is ĝi•n fingr•e, flar•um•is kaj dir•is:
“Sinjor’ Tade’, pri stel•o•j vi al ni inspir•is
Eĥ•e, kio•n vi dev•is en lern•ej’ aŭskult•i.
Pri mirakl•o mi ŝat•as simpl•ul•o•j•n konsult•i.140
Mi, pri astronomi•o, aŭskult•is du•jar•o•n
En Viln•o, kie riĉ•a sinjor•in•o, saĝ•a
Puzina,* el en•spez•o du•cent-hom-vilaĝ•a,
Teleskop•o•j•n aĉet•i ig•is kaj vitr•ar•o•n;
Pastr•o Poĉobut,* fam•a vir’, observator•o,
De tut-Akademi•o li est•is rektor•o,
Fin•e las•is katedr•o•n pri•astronomi•a•n,
Re•ven•is monaĥ•ej•o•n, silent-ĉel•o•n si•a•n,
Tie mort•is. Mi kon•as, ne sol•e laŭ nom•o,
Snjadecki-n,* vir•o•n saĝ•a•n, kvankam li mond•an•o.150
Jen planed•o•n, komet•o•n, ĉiu astronom•o
Tiel rigard•as, kiel karos•o•n* urb•an•o:
Sci•as, ke rezid•ej•o•n reĝ•a•n ĝi vetur•as,
Aŭ trans lim•o•n, tra urb•a•j barier•o•j, kur•as.
Kiu vetur•is? kio•n kun reĝ•o parol•is?
Ĉu reĝ•o pac•o•n send•is? aŭ milit•o•n vol•is?
Oni eĉ ne demand•as. Mi memor•as tio•n,
Kiam Branicki* ir•is en karos’ Jassi•o•n;*
Mal•honest•a•n karos•o•n, da Targovic•ul•o•j
Tren•aĵ•o sekv•is, kiel komet•o•n: Kamp•ul•o•j,160
Kvankam en publik•aĵ•o•j ili ne part-pren•is,
El tren•aĵ•o perfid•o-aŭgur•o•n diven•is.
Ĉi-komet•o•n popol•o nom•as bala•il•o,
Dir•as, ke bala•at•a est•os mil•o•j-mil•o.”
Tiam, ek•parol•ont•e, Vojski kap•o•klin•is:
“Ver•e, mi re•memor•as, moŝt•a Ĉambelan•o,
Kio•n oni parol•is al mi, al infan•o,
Memor•as, kvankam dek•a•n jar•o•n mi ne fin•is,
Kiam est•is en ni•a dom•o vizit•ant•o,
Sapjeha, de kiras•a sign•o leŭtenant•o,*170
Li post•e est•is reĝ•a marŝal’ kort•eg•an•a,
Kaj grand-kancelier•o li mort•is litv•an•a,
Hav•int•e cent-dek jar•o•j•n. Li, dum reĝ•o Jan•o
Tri•a, apud Vien•o, est•is sub hetman•o
Jablonovski. Sapjeha rakont•is pri tio:
Ĝust•e kiam ĉeval•e•n sid•iĝ•is Jan Tri•a,
Kaj por voj’ adiaŭ•is li•n pap•a nunci•o,
Reĝ•a•n pied•o•n kis•is send•it•o aŭstr•i•a,
Ten•ant•e pied•ing•o•n, (de l’ send•it•o nom•o:
Graf’ Vilĉek); reĝ’ ek•kri•is: ‘Jen, rigard•u hom•o,180
Ĉiel•e•n!’ super kap•o•j tren•iĝ•is komet•o,
Sur voj•o, kiu•n marŝ•is ar’ de Mahomet•o,*
Orient-okcident•e•n. — Pastr•o Bartoĥov•a*
Kompon•is panegir•o•n* pri triumf’ Krakov•a,
Emblem•e ‘Orientis Fulmen’; pri-l’ komet•o
Ĝi trakt•as. Pri•parol•as ĝi•n ankaŭ verk•et•o
‘Janina’ nom•e, kie est•as pri•skrib•it•a
Tut•a ekspedici•o de l’ reĝ•o far•it•a,
Kaj gravur•it•a grand•a flag’ de Mahomet•o
Kaj sam•a, kiel ni•a hodiaŭ, komet•o”.190
“Amen, dir•is Juĝ•ist•o, pri aŭgur•o vi•a
Mi konsent•as: kun astr•o aper•u Jan Tri•a!
En okcident•o est•as grand-hero’ franc•land•a,
Kiu•n komet’ al•gvid•u, don•u Di•o grand•a!”
Vojski re•dir•is, kap•o•n klin•int•e mal•ĝoj•e:
“Komet•o — jen milit•o, kverel’ ali•foj•e.
Ĝi aper•is ĵus super Soplicov•o ni•a:
Ebl•e al ni minac•as mal•feliĉ•o ia.
Ni hieraŭ sufiĉ•e hav•is da kverel•o,
Dum ĉas•o kaj vesper•a manĝ•o en kastel•o;200
Maten•e re•mal•pac•is Rejent’, Asesor•o,
Kaj vesper•e Tade•o kun Graf•o sinjor•o.
Tiu•n disput•o•n ŝajn•e kaŭz•is urs•a fel•o;
Se mi•a•n buŝ•o•n tiam Juĝ•ist•o ne lig•us,
Mi ambaŭ kontraŭ•ul•o•j•n ĉe tabl•o pac•ig•us,
Ĉar mi vol•is rakont•i akcident•o•n tia•n,
Kiu tre•e simil•as hieraŭ•a•n ni•a•n;
Ĝi okaz•is al grand•a•j paf-majstr•o•j de ĉas•o,
Al sejm-send•it•o Rejtan kaj duk•o de Nass•o.
Jen kiel:
General•o de land•o•j Podol•a•j*210
Vetur•is el Volinj•o al bien•o•j pol•a•j,
Aŭ, se mi bon-memor•as, al sejm’ Varsovi•a;
Vizit•ant•e nobel•o•j•n, por amuz•o si•a,
Aŭ por popular•ec•o, ven•is al sinjor•o
Tadeuŝ Rejtan, nun jam en sankt•a memor•o.
Rejtan en Novogrodek iĝ•is sejm-send•it•o,
Kaj mi kresk•is en li•a dom’ ek•de infan•o.
Jen do, pro General•o princ•o, al Rejtan•o
Mult•nombr•a nobel•ar•o ven•is laŭ invit•o.
Est•is ‘teatrum’ (princ•o — ŝat•ant’ de teatr•o);220
Fajr•aĵ•o•j•n don•is Kaŝic, loĝ•ant•a en Jatr•o;
Pan Tizenhaŭs danc•ist•o•j•n send•is, kaj kapel•o•n
Ogiński kaj Pan Sołtan, loĝ•ant•a Zdjencjel•o•n:
Oni ekster•kutim•a•j•n amuz•o•j•n prepar•is
En dom•o, kaj arb•ar•e grand-pel•ĉas•o•j•n far•is.
Pri Ĉartoriski-j sci•as vi, ĉiu sinjor•o
Princ’, kiom ili•n pov•as ampleks•i memor•o,
Kvankam Jagjell•o-sang•a, sed por ĉas•ist•ec•o
Ne tro fervor•a: ne pro mal•diligent•ec•o,
Sed pro gust•o•j fremd•land•a•j; sam•e General•o•n230
Pli oft•e libr•o•j vid•is, ol li hund•o•j-stal•o•n,
Pli vir•in•a•j•n al•kov•o•j•n li, ol li•n pel•ĉas•o.
En Princ•a sekv•ant•ar•o est•is duk’ de Nass•o;
Pri li rakont•is oni, ke en ter’ Libi•a
Gast•e, li ĉas•is iam kun negr•a reĝ’ ia,
Tie tigr•o•n renvers•is per lanc•o en man•o,*
Pro kio duk•o laŭd•is si•n tre fanfaron•e.
Kaj ni je apr•o•j ĉas•is ĉi•tiu-sezon•e:
Grand-apr•in•o•n paf•il•e mort•ig•is Rejtan•o,
Kun grand-danĝer•o, ĉar li proksim•e cel-tir•is;240
Do paf-traf•ec•o•n ĉiu•j ni laŭd•is kaj mir•is,
Nur german•o de Nass•o aŭskult•is okaz•o•n
Tut•e indiferent•e kaj flustr•is sub naz•o•n,
Ke paf’ kuraĝ-okul•o•n pruv•as, pik-arm•il•o
Kuraĝ•a•n brak•o•n; sekv•is vast•a re•babil•o
Pri li•a lanc•o-puŝ•o en ter•o Libi•a
Pri li•a negr•a reĝ•o kaj pri tigr•o li•a.
Pro ĉi-tio Pan Rejtan ĉagren•iĝ•is ver•e;
Li ek•bat•is je sabr•o kaj dir•is koler•e:
Duk’! kuraĝ-batal•ant•o pren•as bon•e cel•o•n,250
Apr•o•j valor•as tigr•o•j•n, lanc•o karabel•o•n —
Komenc•iĝ•is diskurs•o impet•a sufiĉ•e;
Sed General’, romp•ant•e diskut•o•j•n feliĉ•e,
Pac•ig•is franc•e. Mi ne sci•as babil•aĵ•o•n:
Sed pac•ig•o nur met•is cindr•o•n sur ard•aĵ•o•n;
Ĉar Rejtan plu koler•is kaj atend•is sol•e
Okaz•o•n, por re•pag•i al duk•o petol•e;
Li pag•is petol•aĵ•o•n preskaŭ san•o-kost•e,
Sekv•a•tag•e, kaj kiel, mi dir•os tuj post•e”.
Ĉe tio, silent•ant•e, Vojski lev•is man•o•n260
Kaj pri la tabak•uj•o pet•is Ĉambelan•o•n.
Li long•e flar•as, fin•i ne bon•vol•as tem•o•n,
Kvazaŭ li de aŭd•ant•o•j akr•ig•us sci•em•o•n,
Fin•e komenc•is: tiam re•e iĝ•is ĉes•o
En rakont’ aŭskult•at•a kun grand-interes•o!
Ĉar al Juĝ•ist’ subit•e hom•o•n iu send•is,
Kiu kun sen•prokrast•a afer•o atend•is.
Juĝ•ist•o al tut-rond•o bon•a•n nokt•o•n dir•is;
Do oni divers•flank•e•n tuj dorm•i dis•ir•is:
Sur fojn•o en garb•ej•o aŭ en bien•dom•o;270
Juĝ•ist’ aŭskult•o•n don•is al vojaĝ•a hom•o.
Ali•a•j dorm•as. — Sol•e Tade’, laŭ gard•ist•o,
Paŝ•as vestibl•e ĉirkaŭ pord•o de Juĝ•ist•o,
Pri grav-aĵ•o•j konsil•o•n de onkl•o serĉ•ant•e,
Hodiaŭ antaŭ dorm•o, sed frap•i ne vol•as:
Juĝ•ist•o ŝlos•is pord•o•n, sekret•e parol•as;
Tade’ atend•as fin•o•n, orel•o•n streĉ•ant•e.
Li aŭd•as plor•o•n, ans•o•n ek•tuŝ•i si•n gard•as
Kaj, tra ŝlos•il•a tru•o, tra serur’, rigard•as:
Vid•as strang•aĵ•o•n! Verm•o, Juĝ•ist’, genu•ant•e280
Si•n al•prem•as, per larm•o•j kor•tuŝ•e plor•ant•e:
Al Juĝ•ist’ man•o•j•n kis•is Verm’; Juĝ•ist•o fort•e
Ĉirkaŭ•pren•is, plor•ant•e, Verm•o•n ĉirkaŭ kol•o;
Fin•e, post kvar•on•hor•a ĉes•o de parol•o,
Mal•laŭt•e ek•parol•is Verm•o tia•vort•e:
“Frat•o! Di•o ĝi•n sci•as, ke mi ne ek•ĉes•is
Kaŝ•i, kio•n pek-pent•e mi ĵur•e-promes•is,
Ke al Di•o, Patr•uj•o, tut•e dediĉ•it•e,
Ne serv•ant•e fier•o•n, hom-laŭd•o•n evit•e,
Mi viv•is; mort•i vol•is Bernardin•o ia,290
Silent•ant•e, pri nom•o mi•a famili•a,
Al ĉiu•j, eĉ al frat•o kaj al fil•o mi•a!
Tamen Provincial•o* don•is la permes•o•n
In articulo mortis* far•i ĉi konfes•o•n.
Ĉu mi re•ven•os viv•a? Kia iĝ•os fin•o?
Frat•o, grand•a ĥaos•o reg•as en Dobĵin•o!
Franc’ — mal•proksim•e, antaŭ vintr•o-pas’, ne ven•os;
Ĉu io nobel•ar•o•n ĝis tiam re•ten•os?
Ebl•e mi, pri lev•iĝ•o, tro•ag•em•o•n uz•is!
Oni mi•n ne kompren•is! Ŝlos•ist•o konfuz•is!300
Frenez•a Graf’, mi aŭd•as, al Dobĵin ek•pel•is!
Mi li•n ne antaŭ•ven•is, grav•aĵ’ mi•n ŝancel•is:
Jen Macjek mi•n re•kon•is; nur unu parol•o•n
Li flustr•u, kaj mi don•os al fend•il•o kol•o•n:
Ŝlos•ist•o ne hezit•os! Mi ne zorg•as san•o•n,
Sed komplot•o-mal•kaŝ•o ŝir•us tut•a•n plan•o•n.
Tamen mi tie•n kur•as, ek•sci•i pri ĉio!
Eĉ pere•i, ĉar kapt•us nobel•o•j•n furi•o!
Adiaŭ, kar•a frat•o, adiaŭ, mi ir•os.
Post mi•a mort’ vi sol•a al Di•o sopir•os;310
Okaz•e de milit•o, vi fin•u laŭ plan•o
Komenc•it•a; memor•u, ke vi — Soplic•an•o!”
Pastr•o larm•o•j•n de•viŝ•is, kapuĉ•o•n sur•ŝov•is,
La post•a•n fenestr•um•o•n mal•laŭt•e for•mov•is,
Kaj tra fenestr•o salt•is ĝarden•o•n; rest•int•e
Sol•a, Juĝ•ist•o plor•is, seĝ•o•n sid•iĝ•int•e.
Tade’ atend•is, antaŭ ol ans•o•n ek•tir•is,
Post mal•ŝlos•o, mal•laŭt•e, kap•klin•e en•ir•is,
Dir•ant•e: “Kar•a Onkl•o, kelk tag•o•j•n mi sid•is
Ĉi-tie: tag•o•j, kiel moment’, for•rapid•is;320
Mank•is temp•o sat-ĝoj•i, vi•n kaj dom•o•n vid•i,
Ĉar tuj mi for•vetur•as; mi dev•as rapid•i,
Tuj hodiaŭ, Onkl•et•o, morgaŭ plej mal•fru•e.
Vi memor•as, ni Graf•o•n provok•is unu•e;
Bat•iĝ•os — mi; provok•o de mi jam send•it•as.
Ĉar en Litv•o duel•o•j nun mal•permes•it•as,
Mi vetur•os al lim•o de Duk•land’ Varŝav•a.
Graf•o — fanfaron•ul•o, sed kuraĝ•o•hav•a,
Sur lok•o•n difin•it•a•n li cert•e al•ven•os,
Do ni inter•batal•os, kaj, se Di•o ben•os,330
Mi li•n pun•os, kaj post•e trans Łososna-bord•o•j
Mi naĝ•os, kie frat•a•j atend•as vic•ord•o•j.
Arme•a•n serv•o•n patr•a testament’ ordon•is,
Kaj mi ne sci•as, kiu ali•e dispon•is.”
“Tade•o, dir•is onkl•o, ĉu vi fervor•ul•o
Est•as tia, aŭ turn•as vi•n, laŭ vulp’ ruz•ul•o,
Kiu ne tie•n ir•as, kiel vost•o•n ten•as?
Jes, ni provok•is, cert•e duel•i konven•as:
Sed vetur•i hodiaŭ, kial obstin•iĝ•i?
Antaŭ duel’ kutim•as ni amik•o•j•n send•i340
Inter•trakt•i. La Graf•o pov•as sen•kulp•iĝ•i,
‘Deprek•i’: est•as temp•o, do vol•u atend•i.
Aŭ ali•a taban•o vi•n pik•is sub naz•o?
Tiam dir•u sincer•e ĝi•n, sen ĉirkaŭ•fraz•o!
Jun-kor•o•n mi mal•jun•a kompren•i ne ĉes•is,
Patr•is al vi (li nev•o•n sub menton’ kares•is),
Mi•a fingr•et•o flustr•is al mi en orel•o•n,
Ke kun fraŭl•in•o•j hav•is vi et•a•n kverel•o•n.
Jun•ul•o•j kun fraŭl•in•o•j nun fru•e komenc•as!
Nu, Tade•et’, konfes•u, kio•n vi intenc•as.”350
“Ver•e, dir•is Tade•o, est•as kaŭz’ ali•a,
Am•at•a Onkl•o, ebl•e eĉ pro kulp•o mi•a!
Erar•o! mal•feliĉ•o! ŝanĝ•i mal•facil•e!
Ne, mi ne pov•as rest•i ĉi-tie trankvil•e!
Erar•o de jun•ec•o! Ne demand•u pli•e:
Mi dev•as plej rapid•e ir•i el ĉi•tie.”
“Ho! dir•is onkl•o, cert•e am•a•j mal•konsent•o•j!
Jen lip•o•j•n vi hieraŭ mord•et•is per dent•o•j,
Rigard•ant•e oblikv•e iu•n knab•in•et•o•n;
Ankaŭ ŝi tre acid•a•n hav•is mien•et•o•n.360
Mi kon•as ĉi stult•aĵ•o•j•n: am•u id•o•j-par•o,
Tuj sekv•as mal•feliĉ•o•j ekster ordinar•o!
Ili ĝoj•as, si•n re•e ĉagren•as mal•ĝoj•e,
Aŭ sen•kaŭz•e kverel•as ĝis dent•o•j kelk•foj•e,
Star•as en angul•et•o•j, grumbl•ul•e murmur•as,
Ne parol•as, eĉ iam en kamp•o•n for•kur•as,
Se vi•n ĉi frenez•et•o atak•as simil•e,
Est•u nur pacienc•a•j, mi help•os konsil•e;
Mi baldaŭ vi•n konduk•os al pac•o komun•a;
Mi kon•as ĉi stult•aĵ•o•j•n: ja est•is mi jun•a.370
Rakont•u, moŝt•o, ebl•e mi mal•kaŝ•os io•n,
Kaj tiel reciprok•e ni klar•ig•os ĉio•n.”
“Onkl•o — dir•is Tade•o, kis•is man•o•n li•a•n,
Ruĝ•iĝ•ant•e — jen ver•o: fraŭl•in•et•o•n, vi•a•n
Eduk•at•in•o•n, Zonj•o•n, mi tre ŝat•as nun•e,
Kvankam ni nur kelk-foj•e ambaŭ est•is kun•e:
Laŭ dir’, destin•is Onkl•o jam por mi edz•in•o•n,
Bel•a•n, riĉ•ul’-fil•in•o•n, Ĉambelan-id•in•o•n.
Mi ne pov•us fraŭl•in•o•n Roz•o•n edzin•ig•i,
Am•as Zonj•o•n: ne•ebl•e kor•o•n ali•ig•i!380
Pren•i unu-n, kaj am•i du•a•n — mal•honest•o,
Ebl•e temp’ mi•n kurac•os dum long•a for•est•o.”
“Tade’, en•miks•is onkl•o, strang•a-manier•e
Vi am•as — for•kur•ant•e de am•at•a•j! Ver•e
Bon•e, ke vi sincer•as; vi far•us sen•senc•o•n
For•ir•ant•e, ĉar svat•i mi hav•as intenc•o•n
Al vi Zonj•o•n. Nu? kio•n? vi ne salt•as ĝoj•e?”
Tade•o dir•is: “Onkl•a bon•ec•o mult•foj•e
Mi•n mir•ig•as. Sed kio•n? Favor•a ofer•o
Ne taŭg•as jam por io! Ho! van•a esper•o!390
Telimen•o ne don•os al mi Zofi•et•o•n!”
“Pet•u!” dir•is Juĝ•ist•o.
“Van•e far•i pet•o•n,
Inter•romp•is Tade•o: ne, mi sen•prokrast•e
Dev•as nun for•vojaĝ•i, morgaŭ fru•e last•e;
Don•u al mi, Onkl•et•o, sol•e ben•o•n vi•a•n:
Mi pret•as tuj vetur•i land•o•n Varsovi•a•n.”
Juĝ•ist’ lip•har•o•j•n tord•is, rigard•is koler•e:
“Do tiel moŝt•o kor•o•n mal•ferm•is sincer•e?
Unu•e la duel•o, post•e am•o, vi•a
For•vetur•o; ho! est•as komplik•aĵ•o ia.400
Mi jam aŭd•is, mi vi•a•j•n paŝ•o•j•n jam post•ir•is!
De•log•ant•o, flirt•ul•o, vi mensog•o•j•n dir•is!
Kaj kio•n do hieraŭ vesper•e vi far•is?
Kaj kio•n vi ĉe dom•o ĉas•hund•e post•flar•is?
Ho, bub•et•o! se ebl•e vi Zonj•o•n insid•e
De•log•is kaj nun vol•as for•kur•i rapid•e,
Tiam vi ne prosper•os! Vi ŝat•as, ne ŝat•as,
Sed Zonj•o•n edz•in•ig•os, tio•n mi konstat•as:
Se ne, vip•o•n — vi morgaŭ edz•iĝ•os, sinjor•o!
Li babil•as pri sent•o•j, pri konstant•a kor•o!410
Fi! mensog•ul’! pri moŝt•o mi far•os esplor•o•n
Kaj li•n ankoraŭ bon•e je orel•o•j tir•os!
Hodiaŭ mi de zorg•o•j hav•as kap•dolor•o•n;
Li mal•help•as trankvil•e ripoz•i! vi ir•os
Tuj dorm•i!” — Larĝ•e pord•o•n mal•ferm•is Juĝ•ist•o
Kaj por sen•vest•iĝ•ad•o vok•is je l’ Vok•ist•o.
Tade’ mal•lev•is kap•o•n, el•ir•is silent•e,
Mal•agrabl•a•n diskurs•o•n pri•pens•is atent•e:
Unu•e insult•it•a tiel!… Li, sent•ant•e
Prav•ec•o•n de riproĉ•o•j, ruĝ•iĝ•is hont•ant•e.420
Kio•n far•i? se ĉio•n ek•sci•os nun Zonj•o?
Pet•i man•o•n? sed kio•n dir•os ŝi•a onj•o?
En Soplicov•o rest•i plu•e — li ne pov•as.
Medit•e li kelk paŝ•o•j•n antaŭ•e•n si•n mov•as,
Kiam voj•e li•n bar•as nokt-fantom•o ia
En blank•aĵ•o; mal•dik•a, long•a kaj graci•a
Ĝi ŝov•iĝ•as, kaj man•o al li etend•it•as,
De kiu si•n re•fleks•as lun•a bril•o trem•e.
“Sen•dank•ul•o! mal•laŭt•a voĉ•o plend•as ĝem•e,
Vi serĉ•is la rigard•o•n, kiu•n vi evit•as;430
Por serĉ•it•a•j parol•o•j nun orel’ ferm•it•as,
Kvazaŭ vort•o•j, rigard•o, venen•us per spir•o!
Bon•e al mi, mi sci•is, ke vi est•as: vir•o!
Fremd•a al koket•ec•o, mi vi•n ne turment•is,
Feliĉ•ig•is; do tia•n dank•em•o•n vi sent•is!
Triumf’ je mol•a kor•o vi•a•n kor•o•n hard•is:
Tre facil•a•n akir•o•n vi mal•ŝat’-rigard•is!
Bon•e! Sed instru•it•e per terur•a prov•o,
Pli ol vi, mi mal•ŝat•as mi•n el tut•a pov•o!”
“Telimen•o, li dir•is, ne hard•iĝ•is mi•a440
Kor•o, nek vi•n evit•as pro mal•ŝat•o ia;
Sed pri•pens•u, ni•n oni vid•as, spion•ir•as:
Pri tia mal•kaŝ•ec•o kio•n hom•o•j dir•as?
Tio est•as mal•dec•o, eĉ pek•o en fin•o…”
“Ha, pek•o! — ŝi respond•is kun mal•dolĉ•a rid•o —
Sen•kulp•a ŝaf•id•et•o! Se mi, la vir•in•o,
Pro am•ad•o ne zorg•as pri ies insid•o,
Eĉ ies kalumni•o: kaj vir•o, sinjor•o?
Kio al li domaĝ•as, se li eĉ konfes•as,
Ke li dek am•at•in•o•j•n laŭ•vic•e kares•as?450
Vi vol•as mi•n for•las•i?” — ŝi dir•is kun plor•o…
“Telimen’, kio•n mond•o parol•us pri hom•o,
Kiu, en mi•a aĝ•o, nun sid•us en dom•o
San•e, kaj am•us, kiam tiom da jun•ul•o•j,
Edz•o•j, for de edz•in•o•j, infan•o•j, kar•ul•o•j,
Ekster lim•o•n sub sign•o•j•n naci•a•j•n rapid•as?
Se mi eĉ vol•us rest•i, ĉu mem mi decid•as?
Ke mi serv•u en pol•a arme•o, ordon•is
La patr•o testament•e, onkl•o re•dispon•is:
Mi vetur•as, far•int•e jam decid•o•n mi•a•n,460
Kaj, di-ver•e, ne pov•as mi far•i ali•a•n.”
“Mi, dir•is Telimen•o, ne vol•as ja bar•i
Vi•a•n glor-voj•o•n, nek al feliĉ’ kontraŭ•star•i!
Vi est•as vir’! vi trov•os pli ind•a•n de l’ kor•o
Am•at•in•o•n, pli riĉ•a•n, pli bel•a•n, sinjor•o!
Antaŭ dis•iĝ•o sci•u mi nur, por konsol•o,
Ke am•o est•is vi•a inklin’, ne petol•o,
Ver•a am•o, ne ŝerc•o volupt•a, pasi•a;
Mi konsci•u, ke am•as mi•n Tade•o mi•a!
Vort•o•n ‘mi am•as’ aŭd•u mi el vi•a buŝ•o,470
En pens•o•n skrib•u, skulpt•u ĝi•n mi•a kor•tuŝ•o;
Pli facil•e pardon•os mi: eĉ am•i plu•e
Vi ĉes•u, mi memor•os!” — Ŝi plor•is kor•sku•e.
Tade’ vid•ant•e, kiel ŝi pet•eg•as plor•e
Kaj nur bagatel•et•o•n postul•as memor•e,
Kor•tuŝ•iĝ•is; tra•ig•is li•n kompat•a pent•o,
Kaj, se li sond•us kor•o•n pri kaŝ•it•a sent•o,
Nun ebl•e ne ek•sci•us li mem efektiv•e,
Ĉu li ŝi•n am•is, aŭ ne. Do li dir•is viv•e:
“Telimen•o, mi•n traf•u hel•a fulm•o•bat•o,480
Se mal•ver•e, ke est•is mi plen•a de ŝat•o,
Aŭ am’ al vi. Mal•long•a•j nur pas•is moment•o•j,
Sed pas•is tiel dolĉ•e; pri agrabl•a•j sent•o•j
Mi tre long•e, neniam memor•i ek•ĉes•os,
Kaj vi•n mi, di•o•ver•e, neniam forges•os”.
Telimen•o li•n salt•e ĉirkaŭ kol•o pren•is:
“Mi esper•is! Vi am•as, do viv•o re•ven•is!
Propr•a•man•e mi vol•is hodiaŭ frakas•i
Mi•a•n viv•o•n; vi am•as mi•n, do ĉu for•las•i
Vi mi•n pov•as? Mi don•is kor•o•n al kar•ul•o,490
Don•os hav•o•n, vi•n sekv•os: ĉiu mond-angul•o
Est•os kun vi agrabl•a; kred•u, am•o•plen•o
Sovaĝ-dezert•o•n far•os volupt•o-ĝarden•o”.
Tade’ el ĉirkaŭ•pren•o per•fort•e si•n ŝir•is.
“Ĉu vi frenez•as? kie•n? kial? li re•dir•is;
Vi sekv•os mi•n? Vi•n tren•u mi, simpl•a soldat•o,
Kiel proviz•ist•in•o•n?” — “Edz•iĝ•u, am•at•o!”
Respond•is Telimen•o. — “Neniam! sen•senc•o!
Vok•is Tade’. Edz•iĝ•i, am•i — nun intenc•o
Ne mi•a. Ŝerc•o•j! las•u ni tiu•n afer•o•n!500
Kviet•iĝ•u, mi pet•as, far•u konsider•o•n!
Mi est•as al vi dank•a, sed edz•iĝ•i — nun•e
Ne ebl•e. Ni ni•n am•u, sed tiel — mal•kun•e.
Plu mi rest•i ne pov•as; morgaŭ en maten•o
Mi vetur•os; adiaŭ, mi•a Telimen•o!”
Sur•ŝov•int•e ĉapel•o•n, turn•iĝ•is jun•ul•o,
Por ir•i; li•n halt•ig•is Telimen’-okul•o
Kaj vizaĝ•o Meduz•o-kap•a.* Kun terur•o
Li rest•is, rigard•ant•e al ŝi•a figur•o:
Pal•a, sen mov•o, star•is ŝi, sen viv’, ne spir•is,510
Ĝis, etend•int•e man•o•n, laŭ glav•o por puŝ•o,
Fingr•e okul•o•j•n cel•is ŝi de Tadeuŝ•o:
“Ha! drak-lang•o! lacert•a kor’! ŝi kri•e dir•is,
Ĝust•e tio•n mi vol•is! tio•n mi dezir•is!
Ke mi pro vi okup•is mi•a•n kor•o-sent•o•n,
Mal•ŝat•is Asesor•o•n, Graf•o•n kaj Rejent•o•n,
Ke vi orf•in•o•n las•is, sci•int•e de•log•i, —
Jen nenio! vi — vir•o, vi kon•as kruel•o•n;
Mi sci•as, laŭ ali•a•j, vi romp•as fidel•o•n;
Sed, krom•e, vi kapabl•as mal•nobl•e mensog•i!
Mi aŭskult•is, ĉe pord•o onkl•a… Do, la id•o,520
Zonj•o? al vi ek•plaĉ•is? kaj vi•a perfid•o
Insid•as ŝi•n?… Ĵus unu tromp•int•e anim•o•n,
Apud mi jam ali•a•n vi serĉ•is viktim•o•n!
For•kur•u, sed ating•os vi•n mal•ben•o mi•a;
Aŭ rest•u, mi mal•kaŝ•os al mond•o pri vi•a
Sen•honor’, vi ne tromp•os plu•e, perfid•ul•o!
For! vi est•as mensog•a hom•o, mal•nobl•ul•o!”
Je l’ ofend•o, mort•ig•a por ĉiu nobel•o,
Kiu•n neniam aŭd•is Soplic•a orel•o,
Li ek•trem•is, kun mort•a pal•ec•o vizaĝ•a,530
Pied•frap•is kaj dir•is buŝ-prem•e: “Mal•saĝ•a!”
Li for•ir•is; sed kor•e re•son•is esprim•o:
“Mal•nobl•a”; li sku•iĝ•is, sent•is en anim•o,
Ke li merit•is, far•is ja al Telimen•o
Grand•a•n mal•just•o•n; prav•is ŝi, laŭ konscienc•o;
Sed, post ĉi plend•o•j, kresk•is al ŝi abomen•o.
Pri Zonj•o, ve! ek•pens•i eĉ est•us sen•senc•o.
Kaj Zonj•o est•is tiel bel•a kaj agrabl•a!
Onkl•o svat•is! ŝi est•us edz•in•o afabl•a:
Sed satan’ li•n implik•is en pek•o•j•n, kaj vic•e540
En mensog•o•j•n kaj ced•is, rid•ant•e malic•e!
Insult•it•e, li perd•is de ĉiu•j estim•o•n,
Detru•is est•ont•ec•o•n! just•e pun•is krim•o•n!
En tempest•o de sent•o•j, bril•is al Tade•o,
Kiel ripoz•o-ankr•o, pri duel’ ide•o:
“Mort•o•n al Graf’, fripon•o! — koler•e li kri•is,
Venĝ•i, aŭ mem pere•i!…” Kial? li ne sci•is;
Kaj la koler•o, tiel grand•a, post moment•o
For•flug•is. Re•e kapt•is li•n profund•a pent•o;
Li pri•pens•is: “Se est•is, laŭ observ•o mi•a,550
Inter Graf•o kaj Zonj•o konsent•iĝ•o ia,
Do sekv•e? ebl•e Zonj•o•n am•as Graf’ sincer•e,
Ebl•e, ke ŝi li•n am•as? kaj edz•ig•os ver•e?
Kia•rajt•e mi vol•us romp•i tiu•n lig•o•n,
Mem mal•feliĉ•a, kaŭz•i plu mal•feliĉ•ig•o•n?”
Mal•esper’! li nenia•n vid•is manier•o•n,
Nur for•kur•o•n; sed kie•n? en tomb•o•n, sub ter•o•n!
Do al klin•it•a frunt•o li pugn•o•n al•prem•is,
Kur•is herb•ej•o•n, kie lag•et•o•j bril-trem•is,
Kaj li halt•is ĉe l’ kot•a; akv•a•n verd-kolor•o•n560
Avid•e rigard•ant•e, kot•ec•a•n odor•o•n
Tra mal•ferm•it•a buŝ•o li en•spir•is ĝu•e;
Ĉar mem•mort•iĝ•o, kiel volupt•em’, unu•e
Pri•pens•as: en furi•a kap•turn’, laŭ dorlot•o,
Ne•dir•ebl•e li•n tent•is — dron•iĝ•i en kot•o.
Sed Telimen’ diven•is el li•a statur•o
Mal•esper•o•n; vid•ant•e al lag•et•o•j kur•o•n,
Kvankam al li tut•prav•e ŝi ard•is koler•e,
Ŝi ek•tim•is, hav•ant•e bon•a•n kor•o•n ver•e.
Ŝi bedaŭr•is, ke am•is ali•a•n Tade•o;570
Pun•ont•e, ŝi ne pens•is pri li•a pere•o.
Do ŝi li•n kur•e sekv•is, lev•is man•o•j•n kri•e:
“Halt•u! stult•aĵ•o! am•u aŭ ne! eĉ ali•e
Edz•iĝ•u, aŭ vetur•u for! sed halt•u nur•e!” —
Sed li jam antaŭ•ir•is ŝi•n, rapid•a-kur•e,
Mal•proksim•e, jam — halt•is ĉe lag•et•o-bord•o.
Strang-dispon•e de sort•o•j, sur la sam•a bord•o,
Rajd•is Graf•o, li•n sekv•is ĵoke•o•j-vic•ord•o;
Kaj, rav•it•e per ĉarm•o de nokt•o seren•a,
De orkestr•o sub•akv•a, harmoni•o-plen•a,
De ĥor•o•j, kiu•j son•is laŭ harp•o•j eol•a•j,580
(Nenia•j ran•o•j lud•as bel•e kiel pol•a•j),
Li halt•ig•is ĉeval•o•n, forges•is voj-cel•o•n,
Kaj aŭskult•is, turn•int•e al lag•et’ orel•o•n,
Okul•e vag•is kamp•o•j•n, sur ĉiel’-vast•aĵ•o:
Ŝajn•e, pens•e-kompon•is li nokt•a•j•n pejzaĝ•o•j•n.
Efektiv•e, pentr•ind•a est•is ĉirkaŭ•aĵ•o!
Ambaŭ lag•et•o•j turn•is al si la vizaĝ•o•j•n,
Laŭ ge•am•ant•o•j; dekstr•a akv•o est•is glat•a
Kaj pur•a, kiel vang•o•j de virg•in’ am•at•a;
Mal•dekstr•a, mal•pli hel•a, laŭ vizaĝ’ de jun•a590
Vir•o, jam barb-lanug•a kaj iom sun•brun•a;
Dekstr•a, per or•a sabl•o, ŝajn-bril•is ĉirkaŭ•e
Blond-har•e; de mal•dekstr•a frunt-har•o•j, kvazaŭ•e
Per salik•a verg•ar•o tuf•a•j, hirt•ig•it•a•j;
Ambaŭ lag•et•o•j est•is verd•aĵ•e-vest•it•a•j.
El ili river•et•o•j du, laŭ man•o•j kor•e
Si•n prem•as. River•et•o en kav•o•n pli for•e
Fal•as, ne mal•aper•as: ĉar en kav-mal•lum•o•n
Ĝi for•port•as, sur ond•o•j, de lun•o or•um•o•n;
Akv•o tavol•e fal•as; ĉiu tavol•et•o600
Flagr•et•as per plen•man•o•j da lun•a bril•et•o;
Lum•o en mil split•et•o•j•n fend•iĝ•as; kapt•ant•e
Ili•n, en profund•aĵ•o•n port•as ond’ kur•ant•e;
Kaj de•supr•e plen•man•e fal•as lun’ bril•ant•e;
Kvazaŭ apud lag•et•o sid•as Svitezjanka,*
Sen•fin•e verŝ•as font•o•n el kruĉ•et•o blank•a,
Per du•a man’ amuz•e dis•ĵet•as, pren•it•a•n
El la antaŭ•tuk•et•o, or•o•n en•sorĉ•it•a•n.
El fos•aĵ•o kur•int•e for, sur eben•aĵ•o
Torent•o kviet•iĝ•as, laŭ-vid•e flu•et•as;610
Ĉar sur ĝi•a mov•iĝ•a, trem•ant•a teg•aĵ•o,
Trem•ant•a lun•a lum•o laŭ•long•e flagr•et•as.
Kiel bel•a, “givojtos” nom•at•a serpent•o
Samogit•a, ŝajn-dorm•e kuŝ•as en erik•o,
Sed ramp•as, vic-bril•ant•e per or•o, arĝent•o,
Kaj subit-mal•aper•as en musk’ aŭ filik•o:
Tiel ankaŭ turn•iĝ•is torent’, kaŝ•iĝ•ont•a
En aln•o•j, kiu•j nigr•is ĉe fin’ horizont•a,
Kaj lev•is si•a•j•n form•o•j•n mal•pez•a•j•n mal•klar•e,
Kiel du•on•vid•ebl•a•j spirit•o•j nub•ar•e.620
Inter lag•o•j, en fos•o, muel•il•o sid•as;
Kiel zorg•ant’ mal•jun•a am•ant•o•j•n insid•as,
Sub•aŭskult•is parol•o•j•n, koler•as mal•pac•e,
Sku•as kap•o•n kaj brak•o•j•n, balbut•as minac•e:
Tiel si•a•n musk-frunt•o•n muel•il•o sku•is,
Fingr•a•n pugn•o•n rond-turn•is, sed apenaŭ bru•is
Kaj klak•e dent-makzel•o•j•n mov•is, tuj ĝi sam•e
Super•bru•is lag•et•o•j•n, parol•ant•a•j•n am•e,
Kaj vek•is Graf•o•n.
Graf•o vid•is, ke proksim•e
Tade’ al•ir•is li•a•n posten•o•n sen•tim•e,630
Do li kri•is: “Arm•il•o•j•n! kapt•u!” Tuj ĵoke•o•j,
Antaŭ ol, kio iĝ•as, kompren•is Tade•o,
Kapt•is li•n, kur•as dom•o•n. — Kri•as nokt-gard•ist•o•j,
Hund•o•j boj•as, vek•iĝ•as dom•o. El•rapid•as
Juĝ•ist’ du•on•vest•it•e; ĉar li band•o•n vid•as,
Ĝis li Graf•o•n re•kon•as, pens•as pri rab•ist•o•j.
“Jen kio?” li demand•as. Spad•o•n Graf’ el•tir•is,
Sed vid•is ne•arm•it•o•n, do grav•e li dir•is:
“Hered•a mal•amik•o! mi pun•os, Soplic•o,
Vi•n por mal•nov•a•j kulp•o•j kaj da freŝ•a•j vic•o;640
Vi respond•os pri mi•a hav•aĵ•o rab•it•a,
Kaj mi venĝ•os por mi•a honor’ ofend•it•a!”
Sed Juĝ•ist’, kruc-sign•ant•e si•n kri•is: “Je Krist•o,
Fi! Graf•o, ĉu vi est•as rab•ist’, mort•ig•ist•o?
Pro Di•o! ĉu konven•as vi•a entrepren•o
Al vi•a mond-signif•o, eduk•o, de•ven•o?
Mal•just•o•n ne toler•os mi!” — Serv•ist•o•j li•a•j
Kur•e port•is baston•o•j•n, paf•il•o•j•n ali•a•j;
Vojski de-for•e Graf•o•n rigard•is sci•em•e
Kaj en manik•o ten•is tranĉ•il•o•n al•prem•e.650
Komenc•ot•a•n batal•o•n Juĝ•ist•o re•ten•is;
Van•a defend•o: nov•a mal•amik’ al•ven•is:
En aln•ar•o ek•bril•is, paf’ aer•o•n sku•is!
De rajd•ist•a•j huf-frap•o•j river-pont•o bru•is,
Kaj “Hejse je Soplic•o!” mil•voĉ•e ek•son•is.
Juĝ•ist’ ek•trem•is: sign•o•n de Gervaz’ li kon•is.
“Bagatel’, vok•is Graf•o, ni est•os mult-pli•a•j;
Do sub•iĝ•u, Juĝ•ist•o, jen lig•an•o•j mi•a•j!”
Al•kur•is Asesor•o kun kri’: “Arest•ad•o•n,
En nom’ de Car•a Moŝt•o, mi far•as; do spad•o•n660
Don•u Graf•o, aŭ ven•os help•e soldat•ar•o!
Vi sci•as: por arm•it•a nokt-atak•o-far•o,
Est•as per mil-du•cent•a ukaz’ avert•at•e,
Ke…” Ĵus Graf•o vizaĝ•o•n li•a•n sabr•is plat•e.
Li fal•is kaj si•n kaŝ•is en urtik’-profund•o•n:
Ĉiu•j pens•is, ke mort•is li aŭ hav•is vund•o•n.
“Oni, dir•is Juĝ•ist•o, ek•rab•os ĉi-tie”.
Ĉiu•j ek•ĝem•is; Zonj•o super•bru•is kri•e,
Kri•is, ĉirkaŭ•pren•int•e onkl•o•n per man•et•o•j,
Laŭ id•o, kiu•n pik•as jud•o•j per pingl•et•o•j.670
Dum•e inter ĉeval•o•j•n Telimen•o kur•e
Fal•is, al Graf•o man•o•j•n etend•is, terur•e
Kri•ant•e: “Je honor•o vi•a! — kun klin•it•a
Kap•o al-post•e kaj kun har•ar’ dis•las•it•a —
Je ĉio sankt•a, Graf•o, ni pet•as genu•e!
Vi kuraĝ•us rifuz•i al ‘dam•o•j’?* Unu•e,
Kruel•ul•o, mort•ig•u ni•n per vi•a glav•o!” —
Ŝi sven•e-fal•is. — Graf•o al•salt•is por sav•o,
Mir•ant•e, konfuz•it•e, pro ĉi-tiu scen•o:
“Fraŭl•in’ Zofi’ li dir•is, estr•in’ Telimen•o!680
Neniam sen•defend•a sang’ makul•os spad•o•n,
Soplic•o•j ir•os mi•a•n mal•liber’-ten•ad•o•n.
Tiel en Ital•uj•o mi far•is en lok•o,
Sicili•an•o•j nom•as ĝi•n Birbante-rok•o;
Mi, konkir•int•e tend•o•j•n, arm•it•o•j•n mort•ig•is,
Mal•arm•it•a•j•n rab•ist•o•j•n mi nur katen•ig•is;
Ili sekv•is ĉeval•o•j•n, bril-triumf’-okaz•e,
Post•e oni pend•ig•is ili•n Etna-baz•e.”
Por Soplic•o•j feliĉ•e, ekster ordinar•o,
Pli taŭg•is Graf-ĉeval•o•j, ol de nobel•ar•o.690
Por unu•e al•ven•i, Graf•o mal•antaŭ•e
Rajd•ant•o•j-rest•o•n las•is, mejl•o•n almenaŭ•e.
Obe•a, disciplin•a li•a ar’ ĵoke•a
Est•is kvazaŭ taĉment•o regul•e-arme•a:
Dum nobel•ar’ ceter•a, laŭ ribel•o mem•a,
Est•is tre mal•kviet•a kaj tre pend•ig•em•a.
Dum•e Graf’ mal•varm•iĝ•is el fervor’, koler•o,
Pens•is fin•i batal•o•n sen sang•o-ofer•o:
Do li Soplic•o-an•o•j•n en dom•o ferm•ig•is
Milit-kapt•e, kaj gard•o•n ĉe pord•o•j star•ig•is.700
Jen “Hejse je Soplic•o•j!”… Nobel•ar•o ven•as
Ĉirkaŭ•as bien-dom•o•n kaj sturm•e ĝi•n pren•as,
Facil•e: ĉef’ — pren•it•a, for•kur•is eskort•o;
Sed konkir•int•o•j vol•as bat•i, pri objekt•o
Serĉ•as, kaj ne las•it•e en dom•o•n, al kort•o
Kur•as, en kuir•ej•o•n: de pot•o•j aspekt•o,
Fajr•o ĵus esting•it•a, freŝ•a manĝ-odor•o,
Hund•o•j krak•e mord•ant•a•j rest•aĵ•o•j•n de manĝ•o,
Kapt•as ĉiu•j•n je kor•o•j, sekv•as pens•o•j-ŝanĝ•o,
Koler’ for•iĝ•as, vek•as si•n al manĝ’ fervor•o.710
Post marŝ•o kaj tut•tag•a sejm•et•o krom tio,
“Manĝ•i! manĝ•i!” tri•foj•e ek•bru•is laŭt•kri•o;
Respond•is: “Trink•i, trink•i!” — Nobel-band•o lok•as
Si•n du-ĥor•e, jen “trink•i”, kaj jen “manĝ•i” vok•as.
Re•son•o eĥ•e kur•as, trov•ant•e re•bat•o•n,
Nask•as en buŝ’ agac•o•n, en stomak’ mal•sat•o•n.
Tiel ne•atend•it•e, laŭ signal•a vort•o,
Arme•o, pro furaĝ•o, dis•ir•is en kort•o.
Gervaz•o, for•puŝ•it•e de ĉambr•o Juĝ•ist•a,
Ced•is respekt•e antaŭ Graf•a ar’ gard•ist•a,720
Kaj ne venĝ•int•e kontraŭ mal•amik•o si•a,
Pens•is pri du•a grand•a cel’ ekspedici•a:
Kiel spert•ul•o, lert•a pri jur•a proced•o,
Vol•as sid•ig•i Graf•o•n, en nov•a posed•o,
Leĝ•e kaj form•e; do li Vok•ist•o•n insid•as,
Ĝis, post long•a•j esplor•o•j, post forn•o li•n vid•as,
Je kol•um•o li•n kapt•as, en kort•o•n el•tir•as,
Kaj, cel•int•e al brust•o per fend•il•o, dir•as:
“Sinjor’ Vok•ist•o, Graf•o vi•n pet•as humil•e,
Ke vi, al nobel•ar•o, anonc•u akt-stil•e730
Pri Graf•a ‘intromit•o’* kastel•o•n, vilaĝ•o•n,
Soplic-dom•o•n, sem•it•a•j•n grund•o•j•n, steril•aĵ•o•n,
Kun•e ‘cum gajis, boris et graniciebus,
Kmetonibus, scultetis et omnibus rebus,
Et quibusdam aliis’*. Vi laŭ•sci•e boj•u,
Nenio•n for•las•ant•e!” — “Ŝlos•ist’, vi ek•boj•u!
Dir•is Protaz•o, man•o•j•n met•int•e post zon•o•n —
Mi pret•as sekv•i ĉia•n parti•o•j-ordon•o•n:
Avert•e, ke ne hav•os fort•o•n, dev•ig•it•a
Per•fort•e, tia akt•o nokt•e anonc•it•a.”740
“Kiu? dir•is Ŝlos•ist•o, per•fort•aĵ•o•n cel•as?
Mi pet•as ja ĝentil•e; se al vi mal•hel•as,
Per fend•il•o, al moŝt•o, mi fajr•o•n el•ig•os,
Kiel en sep preĝ•ej•o•j okul•o•j•n lum•ig•os.”
“Kial, dir•is Vok•ist•o, Gervaz•et’, koler•i?
Ne vok•ist•a afer•o — juĝ•e konsider•i;
Sci•at•e, ke vok•ist•o•n invit•as parti•o,
Dikt•as laŭ vol’, vok•ist•o anonc•as laŭ tio.
Vok•ist•o•n, leĝ-send•it•o•n, neniu arest•as;
Do mi ne sci•as, kial mi sub gard•o est•as.750
Mi skrib•os akt•o•n, don•u al mi lantern•et•o•n;
Nun mi anonc•as: Frat•o•j, silent•o•n, kviet•o•n!”
Por laŭt•iĝ•i, ek•star•is li sur grand-trab•ar•o,
(Trab•o•j sek•iĝ•is apud ĝarden’-palis•ar•o);
Li sur•ir•is, tuj kvazaŭ de vent-blov•a sku•o
Mal•aper•is. Aŭd•iĝ•is en brasik’ fal-bru•o;
Tra kanab•ej’ mal•hel•a flug•is blank•a li•a
Konfederatk•o, kvazaŭ hel-kolomb•o ia.
Verŝ•il•o paf•is ĉap•o•n, ne traf•is laŭ vol•o;
Krak•as stang•o•j, Protaz•o vok•as el lupol•o:760
“Mi protest•as!” Jam cert•as for•kur•o prosper•a;
Rest•is post li salik•o•j kaj marĉ•o river•a.
Kvazaŭ, sur konkir•it•a rempar’, de kanon•o
Last•a paf•o, aŭd•iĝ•is ĉi protest•a son•o;
En dom’ Soplic•a ĉes•is jam ĉia rezist•o,
Mal•sat•a nobel•ar•o rab•as: Asperg•ist•o,
En bov•ej•o, sur si•a pren•it•a posten•o,
Bov•o•n kaj du bov•id•o•j•n asperg•e-mort•ig•is,
Raz•il’ al ili sabr•o•n en gorĝ•o•j•n dron•ig•is;
Sam•e ag•em•e uz•is spad•et•o•n Alen•o,770
Jun-pork•o•j•n sub skapol•o•j•n pik•ant•e en stal•o•j.
Buĉ•o minac•as bird•o•j•n: Anser•o•j, per kri•o
Sav•int•a•j Rom•o•n antaŭ perfid•o de Gall•o•j,
Van•e al•vok•as help•o•n; anstataŭ Manli•o,*
Kur•as Verŝ•il’ kamer•o•n, gras-bird•o•j•n sufok•as
Aŭ viv•e, ĉe kontuŝ•a zon’, lig•ant•e lok•as.
Van•e bird•in•o•j turn•as kol•o•j•n, raŭk•iĝ•ant•e;
Van•e sibl•as anser•o•j, rab•ist•o•n pinĉ•ant•e;
Li kur•as: sur•ŝut•it•e per lanug•o bril•a,
Lev•at•e per laŭ-rad•a mov•o dens-flug•il•a,780
Al malic•a ĥoĥlik•o* li est•as simil•a.
Sed, kvankam mal•plej kri•e, buĉ•o plej terur•is
Inter kok•o•j. Kok•ej•o•n jun•a Sak en•kur•is;
El ŝtup•et•o•j per laĉ•o kapt•ant•e kok•et•o•j•n,
De•tir•ant•e hirt-plum•a•j•n, tuf•a•j•n kok•in•et•o•j•n,
Ĉiu•j•n vic•e sufok•as: amas•o•n met•it•a
Kuŝ•as bel•a bird•ar•o, per gri•o•j nutr•it•a.
Sak sen•pri•pens•a! kia vi•n kapt•is furi•o!
Tio•n al vi neniam pardon•os Zofi•o.
Gervaz’ antikv•a-mor•e far•ant•e dispon•o•j•n,790
Al si ordon•as don•i de kontuŝ•o•j zon•o•j•n,
Kaj per ili el•ig•as, el Soplic•a kel•o,
Barel•o•j•n da griz-brand•o, bier•o, miel•o,
Kelk•a•j•n tuj sen•ŝtop•ig•as; ali•a•j•n nobel•a
Dens•a ar•o for•rul•as al sojl•o kastel•a.
Tie ĉiu•j kolekt•as si•n por nokt-kuŝ•ej•o,
Tie est•as fond•it•a Graf•a ĉef-loĝ•ej•o.
Cent fajr•o•j brul•as, rost•as, bak•as kaj kuir•as;
Viand•o•j fleks•as tabl•o•j•n, drink•aĵ•o•j flu•ir•as.
Nokt•o est•is pas•ont•a trink•e, manĝ•e, kant•e;800
Sed vic•e ek•dorm•et•as oni, osced•ant•e;
La okul•o•j•n esting•e nebul•o vual•as,
Kap•o•j•n balanc•as ĉiu•j, kie sid•is, fal•as:
Kun plad•o, glas•o, kruĉ•o, aŭ rost•aĵ•a pat•o.
Tiel venk•int•o•j•n venk•is dorm•o, mort•o-frat•o.
Batal•o.
Pri danĝer•o•j, rezult•ant•a•j el sen•ord•a tend•ar•ej•o. — Help•o ne•atend•it•a. — Mal•gaj•a situaci•o de l’ nobel•ar•o. — Kvest•ul•a vizit•o est•as antaŭ•dir•o de sav•o. — Major•o Płut per tro•a koket•ec•o turn•as sur si•n la tempest•o•n. — Paf•o el tercerol•o signal•as batal•o•n. — Far•o•j de l’ Asperg•ist•o; far•o•j kaj danĝer•o•j de Macjek. — Verŝ•il•o per insid•o sav•as Soplicov•o•n. — Sukurs•o rajd•ist•ar•a; atak•o kontraŭ pied-ir•ul•ar•o. — Far•o•j de Tade•o. — Duel•o de ĉef•o•j, inter•romp•it•a per perfid•o. — Vojski per decid•a manovr•o super•pez•ig•as la pes•teler•o•n de l’ batal•o. — Sang•a•j far•o•j de Gervaz•o. — Ĉambelan•o, grand•anim•a venk•int•o.
Ili ronk•is, dorm•eg•e tiel, ke, sen vek•o,
Kun lantern•o•j en•ir•is da hom•o•j kelk•dek•o,
Atak•is nobel•ar•o•n sen ies rezist•o,
Kiel dorm•ant•a•j•n muŝ•o•j•n arane’ “falĉ•ist•o”:
Apenaŭ iu zum•as, jam ĝi•n long•a-krur•e
Ĉirkaŭ•pren•as rab•ist•o, sufok•as terur•e.
Sed pli firm•e, ol muŝ•o•j, dorm•as ar’ nobel•a:
Ne zum•as, kvazaŭ kuŝ•as sen viv•o iel•a,
Kvankam per fort•a•j brak•o•j est•as ek•kapt•at•a
Kaj, kiel sur lig•il•o•j pajl•o, renvers•at•a.10
Nur Verŝ•il•o, al kiu en distrikt’ ne trov•as
Vi sam•e fort•a•n kap•o•n ĉe festen’: li pov•as
Trink•i du barel•et•o•j•n da juli-miel•o
Antaŭ lang•o-konfuz•o kaj kap•o-ŝancel•o:
Li, kvankam long-festen•is kaj ek•dorm•is ŝton•e,
Don•is sign•o•n de viv•o: okul•o•n du•on•e
Mal•ferm•is, vid•as… ver•a•j inkub’-infer•an•o•j!
Du terur•a•j vizaĝ•o•j, kun lip•har•o•j-par•o•j,
Spir•eg•as, buŝ•o•n li•a•n tuŝ•as per lip•har•o•j,
Kiel flug•il•e volv•as rond•e per kvar man•o•j.20
Tim•e, li kruc•o•sign•i si•n vol•as: sed van•e,
Kvazaŭ flank•e-najl•it•a est•as dekstr•a-man•e,
Mov•as mal•dekstr•a•n, sent•as: ve! de man’ spirit•a,
Kiel id•o en vind•o•j•n, li est•as vind•it•a;
Li tim•as pli terur•e, kun ferm•it-okul•o,
Kuŝ•as sen spir’, mal•varm•a iĝ•as, laŭ mort•ul•o!
Sed Asperg•ist’ si•n vol•as defend•i: mal•fru•e!
En propr•a zon’ li est•is lig•it•a unu•e;
Tamen li kun•volv•iĝ•is, elast•e ek•salt•is,
Fal•is, sur brust•o•j, kap•o•j de dorm•ant•o•j halt•is,30
Ĵet•iĝ•is, laŭ ezok•o sabl•e, barakt•ant•e,
Muĝ•is laŭ urs’, el pulm•o•j fortik•a•j kri•ant•e:
“Perfid•o…” Tuj vek•it•a nobel•ar•o rond•e,
Ĥor•e: “Perfid’, per•fort•o!” ek•kri•is respond•e.
Spegul•a•n ĉambr•o•n eĥ•o•j ating•as laŭt•kri•e;
Kun Gervaz•o, ĵoke•o•j, Graf•o dorm•is tie.
Gervaz’ vek•it•e, van•e ŝir•iĝ•as, kun mir•o
Si•n vid•as al•lig•it•a ĉe propr•a rapir•o;
Ĉe fenestr•o li vid•as: jen hom•o•j arm•it•a•j,
En nigr•a•j kasked•et•o•j, verd-uniform•it•a•j.40
Unu, skarp•e-zon•it•a, la spad•o•n ten•ant•e,
Kaj akr•aĵ•o•n al si•a•j long•ul•o•j turn•ant•e,
Flustr•ad•is: “Lig•u!” Ĉirkaŭ-kuŝ•as, kiel ŝaf•o•j,
Ĵoke•o•j en katen•o•j; mal•arm•it•a Graf•o
Sid•as; kun bajonet•o•j nud•a•j, du long•ul•o•j
Star•as ĉe li. Re•kon•is Gervaz•o: Moskv•ul•o•j!!!
Ve!
Ŝlos•ist•o ne foj•e est•is en terur•o•j,
Mult•foj•e hav•is ŝnur•o•j•n sur man•o•j kaj krur•o•j:
Tamen sav•iĝ•is; sci•is fort•ul’ manier•o•n
Ŝir•i katen•o•j•n, sekv•e ne perd•is esper•o•n;50
Li pri•pens•is, okul•o•j•n ferm•is, ŝajn-dorm•ant•e,
Kaj mal•rapid•e brak•o•j•n, krur•o•j•n long•ig•ant•e,
En•spir•is, — ventr•o•n, brust•o•n kun•prem•is laŭ•pov•e:
Subit•e kun•tir•iĝ•as, si•n streĉ•as plen•blov•e;
Laŭ serpent’, kap•o•n, vost•o•n, kaŝ•ant•a artik•e,
Long•a Gervaz’ aspekt•is nun mal•long•e, dik•e,
Subit•e dis•tir•iĝ•is: eĉ ek•knar•is ŝnur•o,
Sed ne krev•is! Ŝlos•ist•o, kun hont•o, terur•o,
Renvers•iĝ•is, kaŝ•int•e vizaĝ•o•n koler•e,
Ferm•is okul•o•j•n, kuŝ•is kiel lign•o ter•e.60
Ĵus aŭd•iĝ•is tambur•o•j: mal•oft•e unu•e,
Post•e ĉiam pli dens•e, pli frakas•e-bru•e.
Oficir’ de moskv•ul•o•j, je tiu apel•o*
Ĵoke•o•j•n, Graf•o•n, las•is sub gard’ en kastel•o,
Nobel•ar•o•n en kort•o•n gvid•is; star•is tie,
Du•a rot’. Van-barakt•as Asperg•ist’ furi•e.
Stab•o — en kort•o, kun•e arm•it•a•j nobel•o•j:
Podhajski•o•j, Birbaŝ•o•j, Hreĉeĥ•o•j, Bjergel•o•j,
Ĉiu•j Juĝ•ist-parenc•o•j, amik•o•j, kun spad•o
Help•e kur•is, aŭd•ant•e pri atak’, invad•o,70
Ĉar kun Dobĵinski-j est•is long•e en kverel•o•j.
Kiu moskv•a•n taĉment•o•n el vilaĝ•o•j gvid•is?
Kiu najbar•o•j•n help•e kolekt•i rapid•is?
Asesor’? Jankjel? Est•is divers-opini•o,
Cert•e neniu sci•is tiam, nek post tio.
Jam lev•iĝ•as la sun•o, sang•e ruĝ•ig•it•e,
Mal•akr•a-rand•e kvazaŭ radi’-de•ŝir•it•e,
Du•on•vid•ebl•e kaŝ•as ĝi•n nigr•a nub-sfer•o,
Kiel ard•as en karb•o•j forĝ•ist•a•j huf-fer•o.
Nub•o•j•n, ŝir•it•a•j•n kiel glaci-bul•o•j, vent•o,80
Pli•fort•iĝ•ant•e, pel•is el la orient•o;
Nub•aĵ•o•j flug•as, pluv•o•n mal•varm•a•n ŝut•ant•e.
Post ili kur•as vent•o, pluv•o•n sek•ig•ant•e.
Post vent•o re•e nub•o mal•sek•a al•kur•as:
Tag’ altern•e mal•varm•as aŭ pluv•e murmur•as.
Dum•e Major•o trab•o•j•n, el apud bar•il•o,
Ig•as tren•i, en ĉiu tranĉ•i per hak•il•o
Du•on•rond-tru•o•j•n, met•i al apert•o tru•a
Kapt•it•o•j-krur•o•j•n, ferm•i per lign•aĵ•o du•a.
Du trab•o•j, akr•a•rand•e najl•e-kun•bat•it•a•j,90
Kun•prem•is krur•o•j•n, kiel hund-faŭk•o•j ferm•it•a•j;
Ŝnur•o•j, fort•e streĉ•it•a•j, dors•e man•o•j•n lig•is;
Sed Major’ al nobel•o•j turment•o•n pli•ig•is:
El kap•o•j de•ŝir•ig•is la konfederatk•o•j•n,
El ŝultr•o•j la mantel•o•j•n kaj la taratatk•o•j•n,
Eĉ kontuŝ•o•j•n, ĵupan•o•j•n. Tiel trab-forĝ•it•e,
Dent-klak•ant•e, al pluv•o, mal•varm’, el•met•it•e,
Nobel•o•j vic•e sid•is dum mal•bon-veter•o;
Asperg•ist•o barakt•as van•e en koler•o.
Van•e si•n pro nobel•o•j Juĝ•ist’ inter•met•as,100
Kaj van•e Zonj•o plor•as, Telimen•o pet•as,
Ag•i pri katen•it•o•j ne tiel sever•e.
Nikita Rikov, rot•a oficir•o, ver•e
Pac•iĝ•us, mem moskv•ul•o, sed bon•a sinjor•o:
Tamen obe•i dev•is li al Płut, major•o!
Major•o, pol•o, nask•e el urb•o Dzjeroviĉ,
Nom•it•a pol•e (kiel aŭd•iĝ•as) Płutoviĉ,
Ali•bapt•iĝ•is; grand•a fripon’, laŭ regul•o,
Se pol•o, en car-serv•o, far•iĝ•as moskv•ul•o.
Plut, kun pip•o front-star•is, koks-apog•iĝ•ant•e,110
Respond•e al kap•klin•o•j naz•o•n alt-lev•ant•e;
Por sign•o de koler•o li brov•o•j•n kun•tir•is,
Fum•o-volv•o•n el•las•is kaj en dom•o•n ir•is.
Dum•e Juĝ•ist’ Rikov•o•n pac•em•ig•i pen•as,
Kaj ankaŭ Asesor•o•n al flank•o for•pren•as:
Ili pri•pens•as fin•i sen juĝ•o afer•o•n,
Kaj, pli grav•e, evit•i reg•ist•ar•a•n per•o•n.
Do dir•is, al major•o Plut, Rikov sinjor•o:
“Kio•n el ĉi kapt•it•o•j hav•os ni, Major•o?
Don•i sub juĝ•o•n? est•os nobel•o•j-mizer•o,120
Kaj vi, Major’, nenio•n gajn•os el afer•o.
Aŭd•u, Major’, pli bon•e pac•iĝ•i: Sinjor•o
Juĝ•ist•o rekompenc•u vi•n por ĉi labor•o;
Ni dir•os, ke li est•is de ni vizit•at•a:
Tiel viv•os kapr•in•o•j, lup•o est•os sat•a.
Rus•o•j dir•as: si•n•gard•e ebl•as ĉiu far•o,
Kaj ankaŭ: por vi rost•u sur rost•il’ de car•o;
Kaj ankaŭ: ol mal•pac•e, pli bon•e konsent•e;
Nod•u bon•e kaj kaŝ•u fin•aĵ•o•j•n prudent•e.
Ne raport•u, do sci•os neniu pri tio.130
Rus•o•j dir•as: por pren•o don•is man•o•j•n Di•o.”
Major’, aŭd•ant•e tio•n koler•e kraĉ-spir•is
Kaj: “Vi frenez•as, Rikov? Car•a serv•o — dir•is —
Ne est•as amik•ec•o, stult•ul•o mal•jun•a!
Vi frenez•as? El•las•u mi, en temp•o nun•a,
Milit•a, ribel•ul•o•j•n? Ha, pol•o•j ribel•a•j,
Mi vi•n instru•os! Ha, vi fripon•o•j nobel•a•j,
Dobĵinski-j! mal•sek•iĝ•u kanajl•o•j, trem•ant•e!
(Li rigard•is fenestr•e•n, tut-gorĝ•e rid•ant•e).
Jen ĉi Dobĵinski, kiu sid•as en surtut•o,140
— For surtut•o•n! — pas•int•a-jar•e, dum redut•o,
Kun mi kverel•is… Est•is ne mi komenc•int•o:
Dum mi danc•as, li kri•as: ‘Post pord•o•n, ŝtel•int•o!’
Ke tiam, por pri•ŝtel•o de regiment-kas•o,
Mi est•is sub esplor•o, en grand-embaras•o,
Ĉu tio li•n koncern•is? Est•as danc’ mazur•a,
Li kri•as: jen ŝtel•ist•o! kaj nobel•o•j: hura!
Mal•just’? Fal•int•e mi•a•j•n ung•o•j•n, li prudent•os.
Mi dir•is: He, Dobĵinski, vi tio•n ek•pent•os!
Kaj nun, Dobĵinski, kio•n? la verg•o•j•n vi sent•os!”150
Klin•iĝ•int•e, li flustr•is en Juĝ•ist’-orel•o•n:
“Se vi vol•as, ke ili sav•u si•a•n fel•o•n,
Por ĉiu kap’ mil rubl•o•j•n, en kontant•a mon•o;
Mil rubl•et•o•j•n, Juĝ•ist•o, jen last•a propon•o.”
Juĝ•ist•o ek•marĉand•is; Major’ ne atent•is,
Kur•is en ĉambr•o, las•is dens-fum•o•n: prezent•is
Si•n kiel turn-fajr•aĵ•o ia, aŭ rak•et•o;
Post•ir•is li•n vir•in•o•j kun plor•o kaj pet•o.
“Major’, dir•is Juĝ•ist•o, antaŭ tribunal•o,
Kio•n vi gajn•os? Est•is nek sang•a batal•o,160
Nek vund•o•j; por manĝ•it•a•j anser•o•j, kok•in•o•j,
Oni sol•e re•pag•os laŭ Statut’-difin•o•j.
Kontraŭ Graf’ mi ne plend•os, ne sekv•os verdikt•o;
Tio est•is kutim•a najbar•a konflikt•o.”
“Kaj ĉu Juĝ•ist•o leg•is Flav•a•n Libr•o•n?”* dir•is
Major•o. — “Kia•n libr•o•n?” Juĝ•ist•o ek•mir•is.
“Libr•o — pli bon•a, dir•is Plut, ol la Statut•o•j,
Ĉiu•paĝ•e: pend•ig•o, Siberi•o, knut•o•j;
Libr•o milit•o-leĝ•a, nun en Litv•o tut•a,
Dev•ig•a; jam sub tabl•o kuŝ•as leĝ’ statut•a!170
Milit-leĝ•e vi marŝ•os, por petol•o tia,
Jam almenaŭ al pun•a labor’ siberi•a”.
“Sed mi apelaci•os al guberni•estr•o.”
Dir•is Juĝ•ist’. — “Eĉ ir•u al imperi•estr•o!
Respond•is Plut; — verdikt•o•j•n car’ konfirm•as nobl•e,
Pun•o•n pli•grand•ig•ant•e, eĉ oft•e du•obl•e.
Apelaci•u, trov•os mi ebl•e, bezon•e,
Kontraŭ Juĝ•ist•o hok•o•n, por ek•tir•i bon•e.
Jankjel, spion•o, kiu•n reg•ist•ar’ insid•as,
Vi•a dom•an’, en vi•a drink•ej•o lok•sid•as.180
Vi•n ĉiu•j•n mi arest•e pov•as nun re•ten•i.”
“Sen ordon’, vi kuraĝ•us mi•n arest•e pren•i?”
Dir•is Juĝ•ist’. Disput•o tre viv•e ek•kur•is,
Kiam al bien•dom•o nov•a gast’ vetur•is.
Vetur’ amas•a, strang•a: Antaŭ•e kur•ant•a,
Nigr•a vir•a ŝaf•eg•o, kun kap’ hirt•iĝ•ant•a
Per kvar korn•o•j, el kiu•j du, laŭ ark-kurb•aĵ•o•j,
Ĉe orel•o•j volv•iĝ•as kun sonor•il•et•o•j:
Kaj du, el frunt’ al flank•o ŝov•ant•e fin•aĵ•o•j•n,
Per latun•a•j, tint•ant•a•j sku•as rond-glob•et•o•j.190
Post vir•ŝaf•o — ŝaf•in•o•j, bov•o•j, kapr•in•ar•o,
Post brut•o•j — pez-ŝarĝ•it•e, vetur•il•o•j-kvar•o.
Ĉiu•j diven•is ven•o•n de pastr’ Almoz•ist•o;
Do dev•o•n de la mastr•o kon•ant•e, Juĝ•ist•o
Star•is sojl•e, salut•i gast•o•n. Vetur•ant•e,
Pastr•o kaŝ•is vizaĝ•o•n, kapuĉ’-vual•ant•e;
Sed oni li•n re•kon•is: vid•int•e arest•o•n,
Li al•turn•is vizaĝ•o•n kaj far•is man-gest•o•n.
Du•a vetur•ig•ist•o est•as re•kon•it•a:
Mal•jun•a Macjek Verg•o, kamp•ul•e vest•it•a.200
Nobel•ar•o ek•kri•is, kiam li•n re•kon•is;
Li dir•is: “Stult•a•j!…”, man•e silent•o•n ordon•is.
Sur tri•a vetur•il•o — Prus’ en vest’ flik-ar•a,
Fin•e Zan kun Mickjeviĉ vetur•is sur kvar•a.
Kaj dum•e Podhajski•o•j kaj Isajeviĉ•o•j,
Birbaŝ•o•j kaj Vilbik•o•j, Bjergel•o•j, Kotviĉ•o•j,
Vid•ant•e de Dobĵinski•j pez•a•n mal•liber•o•n,
Komenc•is kviet•ig•i mal•nov•a•n koler•o•n;
Ĉar pol•a nobel•ar•o, kvankam koler•em•a
Kaj batal•em•a, tamen ne est•as venĝ•em•a.210
Oni Mal•jun-Mate•o•n pet•as pri konsil•o•j:
Li star•ig•as amas•o•n ĉirkaŭ vetur•il•o•j,
Atend•ig•as.
Kvest•ul•o ir•is ĉambr•o•n, pen•e
Re•kon•ebl•a; ne ŝanĝ•is li vest•aĵ•o•n si•a•n,
Sed figur•o•n al•pren•is li tut•e-ali•a•n:
Kutim•e mal•seren•a, nun li gaj-mien•e
Lev•is kap•o•n, laŭ krud•a kvest•ul•o petol•a,
Antaŭ ol ek•babil•i, rid•is:
“Ha, ha, hola!
Mi gratul•as! Ha, ha, ha! bon•eg•e, imag•e!
Sinjor•o•j oficir•o•j! iu•j ĉas•as tag•e,220
Vi nokt•e! Bon-ĉas•aĵ•o: mi vid•is nobel•o•j•n;
Hej! pinĉ•i, sen•plum•ig•i, hej! de•ŝir•i ŝel•o•j•n!
Nobel•ar•o petol•as, vi sur•met•u brid•o•n!
Mi gratul•as, Major•o, vi kapt•is Graf•id•o•n:
Gras•ul’, riĉ•ul’, sinjor•o li el antenat•o•j;*
Ne las•u li•n el kaĝ•o sen tri•cent dukat•o•j!
Pren•u! por monaĥ•ej•o don•u groŝ•o•j-tri•o•n,
Kaj por mi; mi pri vi•a sav•o pet•as Di•o•n;
Jes, ver•e, mi tre zorg•as por vi pri ĉiel•o!
Mort’ eĉ stab-oficir•o•j•n kapt•as je orel•o:230
Baka* prav•is, ke mort•o tra•pik•as brokat•o•j•n*
Kaj skarlat•o•j•n; sur drap•o•n bon•e far•as frap•o•n;
Kaj tra tol•o ĉe kol•o ĝi tranĉ•as laŭ vol•o,
Sam•a norm•o: friz-form•o, kiel uniform•o.
Mort•o panj•et•o, dir•as Baka, laŭ bulb•et•o,
Larm-prem•as, dum al•prem•as; sam•e kares•em•as
Dum lul•o de mam•ul•o aŭ diboĉ-brav•ul•o!
Aĥ! Major•o! ni viv•as, morgaŭ mort•o ven•os!
Kio•n ni manĝ•as, trink•as, al ni aparten•os!
Juĝ•ist•o, maten•manĝ•i est•as temp•o nun•e?240
Mi sid•iĝ•as ĉe tabl•o, pet•as ĉiu•j•n kun•e.
Major•o, ebl•e zraz•o•j•n? Moŝt•o Leŭtenant•a,
Kio•n vi pens•as? vaz•o•n da punĉ’ varm•ig•ant•a?”
Oficir•o•j re•dir•is: “Jes, Patr-Almoz•ist•o,
Temp•as manĝ•i kaj trink•i san•o•n de Juĝ•ist•o!”
La dom•an•o•j ek•mir•is kaj diven•i pen•as:
Kial Verm•o la gaj•a•n mien•o•n al•pren•as?
Juĝ•ist’ al kuir•ist•o ordon•o•n raport•is:
Zraz•o•j•n, botel•o•j•n, vaz•o•j•n, suker•o•n li port•is.
Płut kaj Rikov komenc•is glut•ad•i rapid•e,250
Tiel oft•e post•trink•i, manĝ•ant•e avid•e,
Ke du•on•hor•e manĝ•is for du•dek tri zraz•o•j•n
Kaj el•trink•is da punĉ•o du mez•grand•a•j•n vaz•o•j•n.
Major•o sat•a, gaj•a, larĝ•e sur sof•et•o
Sid•iĝ•is, pren•is pip•o•n, per bank•a bilet•o
Ek•brul•ig•is, de•viŝ•is buŝ•o•n per tuk-fin•o•j,
La rid•ant•a•j•n okul•o•j•n turn•is al vir•in•o•j,
Kaj dir•is: “Bel-fraŭl•in•o•j•n mi desert•e ŝat•as!
Je major-bant•o•j! kiam maten•e mi sat•as,
Post zraz•o•j mi, desert•e, volont•e babil•as260
Kun bel-fraŭl•in•o•j, kiu•j ĉarm•e vi•n simil•as!
Mi propon•us lud-kart•o•j•n? elf-cvelf•e?* je vist•o?
Aŭ ni danc•u mazurk•o•n? je diabl•o•j-cent•o•j!
En jegr•o•j-regiment•o mi — ĉef•mazur•ist•o!”
Kaj, pli proksim•iĝ•ant•e al dam•o•j-asist•o,
Li altern•ig•is fum•o•n kun la kompliment•o•j.
“Danc•i! ek•vok•is Verm•o: trink•int•e ĝis rest•o
Botel•o•n, eĉ mi, pastr•o, kun lev•it•a vest•o,
Danc•as mazurk•o•n! Tamen, Major•o, je ver•e,
Ni trink•as, kaj la jegr•o•j frost•iĝ•as ekster•e?270
Diboĉ•u! Mastr•o don•os griz•brand•o•n favor•e,
Major’ permes•os: trink•u brav•ul•o•j ĝoj•kor•e!”
Plut re•dir•is: “Mi pet•us, las•ant•e laŭ•vol•o•n.”
Verm•o flustr•is: “Juĝ•ist•o, don•u alkohol•o•n.”
Kaj tiel, dum en dom•o stab•o glut•is ĝoj•e,
Post dom’ arme•o drink•i komenc•is sam•foj•e.
Kapitan’ sen•parol•e kalik•o•j•n plen•um•is;
Major’ trink•is, sam•temp•e dam•o•j•n am•ind•um•is,
Kaj ĉiam pli-grand•iĝ•is li•a danc-inklin•o;
Man•o•n de Telimen•o li kapt•is en fin•o,280
Por danc•i; ŝi for•kur•is; li al Zonj•o ir•is,
Ŝancel•iĝ•e-kap•klin•e, danc-invit•o•n dir•is:
“Hej! Rikov, ĉes•u fin•e blov•i fum-pip•et•o•n:
For la pip•o•n! vi bon•e lud•as gitar•et•o•n;
Jen kuŝ•as gitar•et•o, do pren•u gitar•o•n,
Mazurk•o•n! Mi, major•o, danc•os gvid•o-par•o•n.”
Kapitan’ sur gitar•o kord•o•j•n streĉ•e-tir•is,
Plut re•e Telimen•o•n em•ig•i dezir•is:
“Major’-vort•o•n: ne rus•o mi est•as, Fraŭl•in•o,
Se mi mensog•as; est•u mi tuj ‘sukinsin-o’,*290
Mensog•ant•e; demand•u ĉiu•n oficir•o•n,
Ĉiu•j, tut•a arme•o atest•os ver-dir•o•n:
Ke en naŭ•a korpus•o de l’ arme•o du•a,
En regiment’ kvin•dek•a, divizi’ unu•a
De Jegr•o•j, Plut major•o — ĉef•a mazur•ist•o!
Ven•u do, fraŭl•in•et•o! ĉar mi, por rezist•o,
Obstin•a•n fraŭl•in•et•o•n pun•os oficir•e…”
Li salt•is, Telimen•o-man•o•n tio•n•dir•e
Kapt•is, kaj larĝ•a-kis•e blank•a•n brak•o•n klak•is;
Tade•o li•n al•kur•is: sur•vang•o ek•krak•is.300
Ŝmac’, sur•vang•o aŭd•iĝ•is en vic-ord•o tia,
Kiel vort•o post vort•o, unu post ali•a.
Plut’ konstern•it•e, pal•a koler•e, okul•o•j•n
Ek•frot•is, post•e kri•is: “Ribel’! ribel•ul•o•j•n!”
Kaj kur•is, el•ig•int•e spad•o•n por tra•pik•o.
Ĵus pastr•o tercerol•o•n pren•is el manik•o,
Kri•ant•e: “Taĉj•o! paf•u kiel hel-kandel•o•n!”
Tade•o kapt•is, cel•is, paf•is, sed li cel•o•n
Mal•traf•is, nur surd•ig•is, nigr•ig•is orel•o•n
Al Major’. — Kun gitar•o, vok•ant•e: “Ribel•o!”
Al Tade’ salt•is Rikov; sed Vojski al cel•o310
Trans tabl•o sving•is man•o•n: ek•fajf•is tranĉ•il•o
Inter kap•o•j; pli•fru•is bat•o ol ek•bril•o,
Traf•is gitar•o•n fund•e kaj tra•e ĝi•n split•is;
Rikov flank•e•n klin•iĝ•is kaj mort•o•n evit•is,
Sed ek•tim•is, kaj: “Jegr•o•j! ribel•o!” kri•ant•e,
Pren•is defend•e spad•o•n, al sojl•o ced•ant•e.
Ĵus ali•flank•e ĉambr•o•n nobel•o•j konkir•as
Tra fenestr•o kun sabr•o•j; Verg•o front•e ir•as.
Plut, Rikov, en vestibl•o, vok•as je soldat•o•j.
Jam help•e plej proksim•a•j kur•as tri vok•at•o•j;320
Jam tra pord•o en•iĝ•as bril•a•j bajonet•o•j,
Kaj post ili tri nigr•a•j klin•it•a•j kask•et•o•j.
Mate’, lev•int•e “verg•o•n”, apud pord•o star•as,
Ĉe mur’; laŭ kat’ je rat•o•j, insid•o•n li far•as;
Terur•a bat’ fal•ig•us tri kap•o•j•n; sed vid•is
Ebl•e aĝ•ul’ mal•bon•e, aŭ fervor-rapid•is:
Antaŭ kol•o•j-aper•o li hak•is kask•et•o•j•n
Kaj de•ŝir•is; tint-fal•is verg•o bajonet•o•j•n.
Rus•o•j re•n•ir•as, antaŭ Mate’ for•kur•eg•as
En kort•o•n.
Tie grand•a konfuz•iĝ•o reg•as.330
Tie Soplic•o-an•o•j labor•e vet-ir•as,
Dis•forĝ•as Dobĵin•an•o•j•n kaj trab•o•j•n dis•ŝir•as.
Jegr•o•j tie•n al•kur•as, ek•vid•int•e tio•n;
Per bajonet’ tra•pik•is serĝent’ Podhajski•o•n,
Du nobel•o•j•n li vund•is kaj paf•is al tri•a:
Ili for•kur•as. — Tie jam ĉe trab•o si•a
Bapt•ist’ liber•a•j•n man•o•j•n hav•is; do por bat•o
Li star•iĝ•is, long-fingr•o•j•n volv•is ĉe man•plat•o,
Kaj el supr•e sur dors•o•n de rus’ far•is frap•o•n,
Ke en paf•il’-serur•o•n bat•is li•a•n kap•o•n;340
Serur•o krak•is, sed pro sang•o ne ek•brul•is;
Serĝent•o al Bapt•ist•a•j pied•o•j si•n rul•is.
Bapt•ist’ klin•iĝ•is, tub•o•n de paf•il’ kapt•int•e,
Turn•as ĝi•n asperg•il•e kaj, supr•e•n lev•int•e,
Muel-turn•as, soldat•o•j•n du ig•as al fal•o;
Ŝultr•e, kap•e traf•it•a est•as kaporal•o.
Rest•o•n de trab•o pel•as for terur•o-sent•o:
Bapt•ist’ nobel•o•j•n ŝirm•is laŭ mov•a tegment•o.
Oni dis•bat•is trab•o•n, dis•tranĉ•is lig•il•o•j•n;
Nobel•ar•o, liber•e, kur•as vetur•il•o•j•n350
De Kvest•ul’: pren•as sabr•o•j•n, rapir•o•j•n, tasak•o•j•n,*
Falĉ•il•o•j•n kaj paf•tub•o•j•n; Verŝ•il’ — du sturmak•o•j•n,
Sak•o•n da kugl•o•j; ŝut•is ili•n en sturmak•o•n,
Per du•a sam-ŝarg•it•a li ekip•is Sak•o•n.
Da jegr•o•j pli al•ven•as. Tumult’ ĉiu•part•e;
Nobel•o•j jam ne pov•as sabr•i kruc•a-art•e;*
Jegr•o•j ne pov•as paf•i; en man•a batal•o,
Dent’ por dent•o, fend•iĝ•as jam ŝtal•o je ŝtal•o,
Bajonet•o je sabr•o, falĉ•il’ kling•o•n fal•as,
Pugn•o pugn•o•n renkont•as, brak’ kun brak’ batal•as.360
Rikov, kun jegr•o•j-part•o, kur•is palis•ar•o•n
Ĉe garb•ej’, tie halt•as, vok•as soldat•ar•o•n,
Ke ili ne batal•u en tia konfuz•o,
Kie sub pugn•o•j fal•os sen arm•il•o•j-uz•o;
Li koler•as, ĉar mem li paf•cel•o•n ne trov•as,
Diferenc•ig•i rus•o•j•n de pol•o•j ne pov•as,
Kri•as: “Stroj!” (vic•o•n form•u signif•as ĉi-tio),
Sed komand•o ne est•as aŭd•at•a en kri•o.
Maljun-Mate’, por man•a•j lukt•o•j ne taŭg•ant•e,
Re•tir•iĝ•as, la voj•o•n antaŭ si far•ant•e,370
Dekstr•e, mal•dekstr•e: Viŝ•as sabr•a pint•o cel•a
Bajonet•o•n el tub•o, laŭ meĉ•o kandel•a;
Pik•ant•e kaj tranĉ•ant•e, mal•dekstr•a•n li sving•as,
Kaj tiel si•n•gard•em•e kamp•o•n ek•ating•as.
Sed Mate•o•n atak•as, kun grand•a fervor•o,
Mal•jun•a Gefrejter•o, soldat’-instruktor•o;*
Bajonet•a ĉef-majstr•o si•n streĉ•is risort•e,
Paf•il•o•n ambaŭ•man•e ek•kapt•is tut•fort•e:
Dekstr•a man’ ĉe serur•o, mal•dekstr•a sur tub•o;
Li turn•as si•n, ek•salt•as, kaŭr•iĝ•as al sub•o,380
Mal•dekstr•a•n li mal•lev•as, el dekstr•a arm•il•o•n
Ŝov•as kiel serpent•o el faŭk•o pik•il•o•n,
Kaj re•e ĝi•n re•tir•as, genu’-apog•ant•e,
Tiel turn•iĝ•as, salt•as, Maćk•o•n atak•ant•e.
Do Mate•o, taks•int•e lert•o•n kontraŭ•ul•a•n,
Per mal•dekstr•a sur•met•is naz-vitr•o•n okul•a•n,
Verg-ten•il•o•n per dekstr•a man’ ĉe brust•o ten•as,
Ced•as, Gefrejter-mov•o•j•n okul’-ekzamen•as,
Krur-ŝancel•iĝ•as, kvazaŭ li est•us ebri•a.
Gefrejter kur•as, cert•e jam pri venk•o si•a,390
Por far•i pli facil•e al ced•ant’ atak•o•n,
Lev•iĝ•is, long-etend•is tut•a•n dekstr•a•n brak•o•n;
Puŝ•ant•e karaben•o•n, li tiel streĉ•iĝ•is
Per puŝ’, arm•il•o-pez•o, ke li eĉ klin•iĝ•is:
Macjek, kie sur tub•o•n bajonet’ met•at•as,
Sub•met•is verg-ten•il•o•n kaj supr•e•n ĝi•n bat•as,
Mal•lev•as verg•o•n, rus•o•n je man•o hak•ant•e,
Kaj tuj, mal•dekstr•a•man•e, makzel•o•n tranĉ•ant•e.
Tiel fal•is Gefrejter, majstr’ en skerm-turnir•o,
De kvar medal•o•j kaj tri kruc•o•j kavalir•o.400
Ĉirkaŭ trab•o•j, mal•dekstr•a nobel•o•j-flug•il•o
Jam venk•e star•as. Tie bat•is Asperg•il•o,
Tie Raz•il’ al rus•o•j distribu•is frap•o•j•n:
Ĉi-tiu korp•o•j•n tranĉ•as, tiu hak•as kap•o•j•n,
Jen kiel de german•a•j majstr•o•j la maŝin•o
El•pens•it•a, nom•at•a de ni draŝ•ist•in•o
Kun pajl•hak•il•o: draŝ-, kaj tranĉ-il•o•j•n hav•ant•e,
Pajl•o•n tranĉ•as kaj gren•o•n sam•temp•e el•draŝ•as;
Asperg•ist’ kaj Raz•il•o tiel kun•e paŝ•as,
De supr•e kaj mal•supr•e moskv•ul•o•j•n buĉ•ant•e.410
Sed Asperg•ist’, jam cert•a•n venk•o•n for•las•ant•e,
Kur•as dekstr•a•n flug•il•o•n, kie nov-danĝer•o
Maćk•o•n minac•as. Mort•o•n de brav-Gefrejter•o
Venĝ•ant•e, long-sponton•e Praporŝĉik* atak•as;
(Sponton•o lanc•e pik•as kaj hak•il•e hak•as,
Hodiaŭ neglekt•it•a kaj nur en ŝip•ar•o
Uz•at•a, tiam serv•is al pied•ul•ar•o).
Praporŝĉik, hom•o jun•a, sed batal•is spert•e:
Se kontraŭ•ul’ arm•il•o•n flank•bat•is, li lert•e
Ced•is: jun•ul•o•n Macjek ne kapt•us post•kur•e,420
Kaj sekv•e, ne vund•ant•e, si•n defend•is nur•e.
Al li Praporŝĉik lanc•e jam vund•et•o•n far•is,
Jam lev•ant•e sponton•o•n hak•o-pret•e star•is:
Bapt•ist•o al•kur•ant•a, mez•voj•e halt•int•e,
Sub mal•amik’-pied•o•j•n arm•il•o•n ĵet•int•e,
Romp•is ost•o•n: Praporŝĉik, post sponton’-el•las•o,
Ŝancel•iĝ•as; al•kur•as Bapt•ist’ kaj amas•o
Nobel•a, post•e rus•o•j el mal•dekstr-flug•il•o.
Komenc•iĝ•is batal•o ĉirkaŭ Asperg•il•o.
Defend•int•e Mate•o•n, li perd•is arm•il•o•n,430
Preskaŭ per viv•o pag•is serv•em•a•n ĝent•il•o•n;
Ĉar el post•e du fort•a•j rus•o•j, al•salt•int•e,
Kvar man•o•j•n en har•ar•o•n li•a•n implik•int•e,
Per pied•o•j firm•iĝ•is, tir•is laŭ elast•a•j,
Lig•it•a•j, al river•a ŝip’, ŝnur•eg•o•j mast•a•j.
Van•e Bapt•ist’ blind-bat•o•j•n post•e•n ĵet•as, tim•e
Sancel•iĝ•ant•e: vid•as Gervaz•o•n proksim•e,
Do li vok•as: “Fend•il•o! Ho Jezu! Mari•o!”
Ŝlos•ist’, terur•o•n li•a•n ek•kon•is laŭ kri•o,
Re•turn•iĝ•is kaj ŝtal•a•n akr•aĵ•o•n fal•ig•is,440
Bapt•ist’-kap•o•n kaj moskv•a•j•n man•o•j•n fulm-dis•ig•is.
Rus•o•j, ced•ant•e voĉ•o•j•n terur•a•j•n el•don•is;
Sed unu man’ pli fort•e en har•ar•o dron•is:
Tiu rest•is pend•ant•a, per sang•o ŝpruc•int•e.
Tiel agl•o lepor•o•n per ung•o kroĉ•int•e,
Per du•a, por firm-ten•i, ĉe arb•o ek•pend•as;
Kaj lepor’, ek•ŝir•int•e, agl•o•n du•on-fend•as:
Dekstr•a ung•o ĉe arb•o rest•as en arb•ar•o,
Mal•dekstr•a•n, sang•a•n, port•as lepor’ al kamp•ar•o.
Asperg•ist•o, liber•a, rigard•o•j•n rond-send•as,450
Serĉ•as arm•il•o•n, vok•as kaj man•o•j•n etend•as,
Dum•e tondr•as per pugn•o•j kaj paŝ•as sen•tim•e,
Ĉar flank•e de Gervaz•o ten•iĝ•as proksim•e,
Ĝis, en amas’, li vid•as si•a•n fil•o•n Sak•o•n;
Sak dekstr•a•man•e turn•is al cel•o sturmak•o•n,
Mal•dekstr•a man’ lign•eg•o•n post•e-tren•i dev•is,
Arm•it•a•n per silik•o•j, tuber•o•j, en•hak•o•j;*
(Neniu ĝi•n ek•lev•us krom Bapt•ist•o-brak•o•j).
Bapt•ist•o asperg•il•o•n kar•a•n re•ricev•is:
Kapt•is ĝi•n, kor•e kis•is, ĝoj-salt•e ĝi•n lev•is,460
Super kap’ ĉirkaŭ•sving•is kaj tuj en•sang•ig•is.
Kiel li plu batal•is kaj venk•o•j•n mult•ig•is,
Van•e kant•i: ĉar kred•us al Muz•o neniu,
Kiel Viln•o ne kred•is al vir•in•o, kiu,
Star•ant•e super Ostra-Brama, tio•n vid•is,
Kiel general’ Dejov regiment•o•n gvid•is
Kaj mal•ferm•is pord•eg•o•n jam kun bru•o krak•a,
Kiam unu urb•an•o, nom•e Ĉarnobaka,
Mort•ig•is li•n kun tut•a regiment’ kozak•a.*
Okaz•is, kiel dir•is antaŭ•e Rikov•o:470
Jegr•o•j•n venk•is tumult•e kontraŭ•ul•o•j-pov•o;
Du•dek-tri, mort•ig•it•e, jam kuŝ•as sur ter•o,
Tri•dek-kelk•a•j, per vund•o•j tut•kovr•it•e, ĝem•as,
Mult•a•j•n kaŝ•is ĝarden•o, lupol’, ĉe•river•o,
Kelk sub vir•in•o•j-zorg•o•n, en dom•o•n si•n prem•as.
Kun ĝoj•a kri•o kur•as venk•ant•a•j nobel•o•j,
Tiu•j ŝir•i akir•o•j•n, tiu•j al barel•o•j;
Triumf•o•n ne kun•sent•as sol•a Verm’; Kvest•ul•o
Mem ĝis nun ne batal•is, (ĉar pastr•a regul•o
Ĉi-tio•n mal•permes•as), sed kiel spert•ul•o480
Konsil•is, batal•ej•o•n ĉirkaŭ•e re•vid•is,
Batal•ant•o•j•n per man•o kaj rigard•o gvid•is,
Nun vok•as, ke kolekt•u si•n oni prefer•e,
Por atak•i Rikov•o•n, fin•i venk•o•n ver•e;
Dum•e li•a send•it•o al Rikov ripet•u,
Ke li, por sav•i viv•o•n, arm•il•o•n de•met•u;
Sed, se li sen•prokrast•e sabr•o•n ne for•don•os,
Verm’ rest•int•o•j•n ĉirkaŭ•i, for•hak•i ordon•os.
Kapitan’ Rikov tut•e ne pet•is “pardon•o•n”,*
Ĉirkaŭ si kolekt•int•e du•on-bataljon•o•n,490
Kri•is: “Arm•il’!” Tuj est•is arm•il•o•j kapt•it•a•j,
Ek•tint•is karaben•o•j de•long•e ŝarg•it•a•j;
Li kri•is: “Cel’!” — ek•bril•is tub•o•j-vic’ long•stri•a;
Kri•is: “Vic-pafu!” — tondr•as unu post ali•a;
Ĉi paf•as, tiu ŝarg•as, aŭd•iĝ•as arm•il•o•j:
Kugl•o•j fajf•as, serur•o•j tint•as kaj ŝarg•il•o•j.
Tut-vic•o ŝajn•as kiel ramp•ul•eg•o voj•e,
Kiu mil bril-pied•o•j•n sving•as unu•foj•e.
Ver•e, jegr•o•j per fort•a trink•aĵ•o ebri•e,
Mal•bon-cel•as, mal•traf•as, kaj apenaŭ ie500
Iu•n mort•ig•as, tamen est•as du Mate•o•j
Vund•it•a•j, fal•is unu el Bartolome•o•j.
Nobel•o•j el mal•mult•a•j tub•o•j nur cel•tir•as,
Mal•amik•o•n per sabr•o•j atak•i ek•ir•as,
Sed aĝ•ul•o•j re•ten•as; kugl•o•j cel-akir•as,
Traf•as, for•pel•as, kort•o•n preskaŭ mal•plen•ig•as,
Kaj jam de bien•dom•o fenestr•o•j•n tint•ig•as.
Tade’ vir•in•o•j•n ŝirm•is en dom’, onkl-ordon•e,
Sed aŭd•ant•e: batal•o turn•iĝ•as mal•bon•e,
El•kur•is; Ĉambelan•o sekv•is kun palaŝ•o,510
Kiu•n fin•e al•port•is laŭ ordon’ Tomaŝ•o;
Li rapid•e kun•iĝ•is kun nobel•o•j, front•e
Kur•as kun sabr•o; sekv•as nobel•ar’ volont•e;
La jegr•o•j al•las•int•e ili•n, per subit•a
Kugl•o•j-hajl•o ek•ŝut•is: Raz•il•o — vund•it•a,
Pere•is Isajeviĉ, Vilbik; do Kvest•ul•o
Kaj Mate•o nobel•o•j•n du•flank•e re•tir•as:
Nobel•o•j mal•varm•iĝ•as el fervor’, re•n•ir•as,
Re•rigard•as; ek•vid•is ĉi-tio•n moskv•ul•o•j:
Kapitan’ Rikov pens•as last•e ek•bat•eg•i,
El kort’ nobel•o•j•n pel•i, kaj dom•o•n ek•reg•i.520
“Form•u atak•o•n! kri•is li, per bajonet•o•j!
Antaŭ•e•n!” Vic’ el•met•as tub•o•j•n laŭ stang•et•o•j,
Klin•as kap•o•j•n, ek•ir•as, paŝ•o•n rapid•ig•as.
Van•e el flank’ paf•ant•e, nobel•o•j halt•ig•as:
Vic•o jam du•on-kort•o•n pas•is sen rezist•o;
Rikov, montr•ant•e dom•o•n per spad’, al Juĝ•ist•o
Kri•as: “Sub•iĝ•u, ĉar mi dom•o•n for•brul•ig•os!”
“Mi vi•n, vok•as Juĝ•ist•o, en brul•o rost•ig•os.”
Bien•dom•o Soplic•a! se ne detru•it•a•j,
Bril•as, sub popl•o•j, vi•a•j mur•o•j blank•ig•it•a•j;530
Se najbar’-nobel•ar•o•n Juĝ•ist•o ĝis•nun•e
Apud gast•am•a•j tabl•o•j sid•ig•as komun•e:
Cert•e li tie trink•as je Verŝ•il•o-san•o,
Sen kiu Soplicov•o•n serĉ•i est•us van•o!
Verŝ•il•o•n ne disting•is kuraĝ•o super•a
Ĝis nun; kvankam el trab•o unu•e liber•a,
Li tuj en vetur•il•o re•trov•is sturmak•o•n,
Si•a•n kar•a•n verŝ•il•o•n, sam•e kugl•o•j-sak•o•n,
Li ne batal•is, tial, ke al si ne fid•is
Tut-sobr•e; do li ir•is, kie tin•o•n vid•is,540
Per man’ al buŝ•o klin•is de brand•o torent•o•n,
Kaj kiam, varm•iĝ•int•e, sent•is kor-kontent•o•n,
Li ĝust•e-met•is ĉap•o•n kaj pren•is verŝ•il•o•n,
En•ŝut•is pulv•o•n, supr•e palp•ig•is ŝarg•il•o•n,
Rigard•is batal•kamp•o•n: vid•as, ke bril•ant•e,
Bajonet’-ond•o bat•as nobel•o•j•n, puŝ•ant•e:
Li naĝ•as kontraŭ ond•o, al ter•o klin•iĝ•as,
Kaj en dens•a herb•ar•o, tra-l’ kort•o merg•iĝ•as
Mez•e; ĝis, kie kresk•as urtik•o•j, li lok•as
Si•n embusk•e, kaj Sak•o•n per gest•o•j al•vok•as.550
Sak ĉe dom•sojl•o star•is kun sturmak•o si•a,
Ŝirm•ant•e: tie loĝ•is kar•a Zonj•o li•a;
Kvankam ŝi•a•n rifuz•o•n li konsci•is plend•e,
Ŝi•n am•is ĉiam, vol•us pere•i defend•e.
Jam jegr•o•j-vic•o marŝ•e urtik•o•j•n en•ir•is;
Verŝ•il•o mov•is ĉan•o•n, tub-faŭk•o el•spir•is
Al moskv•ul•o•j dek•du•o•n da kugl•o•j hak•it•a•j;
Sak el•las•as dek•du•o•n: Jegr•o•j konfuz•it•a•j,
Per embusk’ konstern•it•e, vic•o•n volv•aĵ•ig•as,
Ced•as, las•as vund•it•o•j•n; Bapt•ist’ fin•mort•ig•as.560
Gren•ej’ — jam for; tim•ant•e pri long•a posten•o,
Rikov al palis•ar•o salt•as de ĝarden•o,
Halt•ig•as rot-for•kur•o•n, ord•ig•as kaj far•as
El vic•o tri•angul•o•n: akr•a kojn’ el•star•as
Antaŭ•e•n, kaj du flank•o•j apud palis•ar•o
De l’ ĝarden’ apog•iĝ•as. Prav•a est•is far•o,
Ĉar el kastel’ galop•as sur li•n rajd•ist•ar•o.
Graf•o, kiu gard•at•e en kastel•o sid•is,
Kiam rus•o•j for•kur•is, salt•is sur ĉeval•o•n
Kaj, aŭd•int•e paf•ad•o•n, rajd•ant•o•j•n li gvid•is,570
Mem front•e, super kap•o•n lev•ant•e la ŝtal•o•n.
Rikov ĵus kri•is: “Fajr•o•n, du•on-bataljon•o!”
Sur serur•o•j tra•kur•is long•e•n fajr•a zon•o,
El tri•cent tub•o•j kugl•a ek•fajf•is zum-son•o:
Rajd•ant’ pere•is, fal•is tri vund•it•a•j grav•e;
Graf’, el ĉeval’ fal•int•a, fal•is; kur•as sav•e
Al li Ŝlos•ist•o kri•e: de jegr•o•j cel•pren•o
Last•a Horeŝk•o, kvankam laŭ patr•in’-de•ven•o.
Verm’, pli proksim•a, Graf•o•n korp-ŝirm•as post fal•o,
Ricev•as por li paf•o•n, li•n el sub ĉeval•o580
El•ig•as, ne permes•as ir•i tiel ar•e,
Oni pli bon•e cel•u, mal•traf•u avar•e,
Kaŝ•u si•n post bar•il•o•j, put•o•j, mur•o•j, stal•o•j;
Graf’ kun an•ar’ atend•u temp•o•n por ĉeval•o•j.
Plan•o•j•n de Verm’ kompren•is kaj plen•um•is plen•e
Tade•o. Lign•a put•o li•n kaŝ•as posten•e;
Kaj ĉar li sobr•as, bon•e el du•tub•o paf•as,
(En aer•o•n ĵet•it•a•n floren•o•n li traf•as),
Bat•as terur•e, ĉef•o•j•n elekt•as por cel•o:
De li•a paf’ unu•a fal•is feldvebel•o,*590
El du tub•o•j serĝent•o•j•n du traf•as brav•ul•o;
Laŭ galon•o•j li cel•as, aŭ al tri•angul•o
Ŝirm•ant•a stab•o•n. Tial Rikov koler•et•as,
Pied•frap•as, de spad•o ten•il•o•n mord•et•as:
“Major•o Płut, li vok•as, kio fin•e est•os?
Baldaŭ el ni neniu ĉe l’ komand•o rest•os!”
Do Plut grand•a-koler•e al Tade•o vok•as:
“Moŝt•o Pol’, vi hont•ind•e post arb•o vi•n lok•as,
Ne tim•aĉ•u, el•ir•u mez•o•n, kun honor•o
Batal•i.” Kaj Tade•o respond•as: “Major•o,600
Se vi tiel kuraĝ•a est•as kavalir•o,
Do kial vi vi•n kaŝ•as post jegr•o•j-spalir•o?
Mi ne tim•aĉ•as: ir•u nur el post bar•il•o;
Mi, don•int•e sur•vang•o•n, pret•as al duel•o!
Kial sang-verŝ•i? inter ni est•is kverel•o:
Do mal•pac•o•n decid•u spad•o aŭ paf•il•o.
Vi elekt•u arm•il•o•n, pingl•o•n ĝis kanon•o,
Aŭ mi vi•n paf•os kiel lup•o•j•n, sen pardon•o.”
Dir•int•e, li el•paf•is per cel•traf•a man•o
Kaj leŭtenant•o•n frap•is apud Kapitan•o.610
“Major•o, flustr•is Rikov, el•ir•u unu•a
Kaj re•venĝ•u por li•a far•o maten•fru•a.
Se ĉi nobel’ pere•os de iu ali•a,
Major’ ne lav•os hont•o•n el honor•o si•a.
Ni dev•as ĉi nobel•o•n en kamp•o•n el•ig•i,
Se karaben’ ne taŭg•as, per sabr•o mort•ig•i.
Paf’ laŭ traf’, do mi est•as amik•o de pik•o:
Dir•is Suvorov; ir•u, Major’, al duel•o,
Ĉar li ĉiu•j•n for•paf•os; jen pren•as por cel•o.”
Major’ re•dir•is: “Rikov! vi, kar•a amik•o,620
Est•as brav•ul’ pri spad•o•j: ir•u, Rikov, frat•o.
Aŭ? leŭtenant•o•n send•os ni por inter•bat•o.
Al Major’ de soldat•o•j ced•i ne konven•as,
Batalion’-komand•o al mi aparten•as.”
Rikov’, lev•int•e spad•o•n, kuraĝ•e el•ir•is,
Ĉes•ig•is paf•o•j•n, blank•a•n tuk•o•n antaŭ•tir•is,
Al Tade•o demand•o•n pri arm•il’ direkt•is;
Post trakt•ad’ ambaŭ spad•o•j•n konsent•e elekt•is.
Tade•o ĝi•n ne hav•is: oni serĉ•is spad•o•n;
Arm•it•a Graf’ al•salt•is kaj romp•is trakt•ad•o•n.630
“Sinjor’ Soplica! vok•is li, pardon’, Sinjor•o,
Vi provok•is Major•o•n! pli•fru•as rankor•o
Mi•a al Kapitan•o: en kastel•o•n mi•a•n…”
(Dir•u, romp•is Protaz•o: en kastel•o•n ni•a•n)
“En•kur•is, fin•is Graf•o, de rab•ist•o•j front•e,
Ĉi-tiu Rikov, mi•a•j•n ĵoke•o•j•n lig•ont•e,
Kaj mi li•n pun•os, kiel mi far•is en lok•o,
Sicili•an•o•j nom•as ĝi•n Birbante-rok•o.”
Do ek•ĉes•is paf•ad•o, silent•is sci•vol•a•j
Arme•o•j, pro renkont•o de ĉef•estr•o•j sol•a•j:640
Graf’, Rikov ir•as, flank•e•n-turn•iĝ•as mal•pac•e,
Per dekstr•a man’ kaj dekstr•a okul•o minac•e;
Ĵus per mal•dekstr•a•j man•o•j mal•kovr•as estim•e
La kap•o•j•n kaj salut•as. (Honor•o-kutim•e
La mort•ig•o•n komenc•as oni salut•int•e).
Jam renkont•iĝ•is spad•o•j kaj ek•grinc•is tint•e:
Kavalir•o•j pied•o•j•n lev•as, aŭ genu•e
Kaŭr•iĝ•as, kaj antaŭ•e•n, post•e•n, salt•as plu•e.
Plut, Tade•o•n vid•ant•e antaŭ si•a front•o,
Konsil•iĝ•is mal•laŭt•e kun gefrejter Gont•o,650
Kiu en rot•o est•is plej bon•a paf•ul•o.
“Gont•o, dir•is Major•o, se al ribel•ul•o
Kugl•o•n sub kvin•a•n rip•o•n vi bat•os prudent•e,
Vi tuj de mi ricev•os kvar rubl•o•j•n arĝent•e.”
Gont al serur’ klin•iĝ•as, lev•as karaben•o•n,
Kompan•o•j per mantel•o•j kovr•as entrepren•o•n;
Sed ne al rip’, al kap•o li mezur•is cel•o•n,
Paf•is, traf•is — proksim•e, tra•bor•is ĉapel•o•n.
Tade’ ĉirkaŭ•turn•iĝ•is: Bapt•ist’ al•rapid•is
Kaj atak•is Rikov•o•n, kri•ant•e: “Perfid•is!”660
Tade’ li•n ŝirm•as antaŭ nobel•ar•o-bat•o•j.
Rikov pen-re•tir•iĝ•is mez•o•n de soldat•o•j.
Dobĵin•an•o•j atak•is vet•e kun litv•an•o•j,
Malgraŭ antaŭ•kverel•o•j inter parti•an•o•j,
Batal•as frat•e, unu ali•a•n incit•as.
Dobĵin•a•j vid•as kiel Podhajski milit•as,
Jegr•o•j-vic•o•n tranĉ•ant•e per falĉ•il’, do gaj•a
Kri’ ili•a ek•son•is: “Long-viv•u Podhaja!
Antaŭ•e•n! frat-litv•an•o•j hav•as super•ec•o•n!”
Kaj Skolub•o•j, vid•ant•e de Raz•il’ brav•ec•o•n,670
Kiu, kvankam vund•it•e, kur•as, sabr•o•n sving•as, —
Kri•as: “Viv•u! Mazur•o•j super•o•n ating•as!”
Kaj, si•n fervor•ig•ant•e, kontraŭ rus•o•j ir•as:
Van•e ili•n Mate•o kaj Verm•o re•tir•as.
Dum tiel jegr•o•j-rot•o•n front•e bat•as oni,
Vojski ced•as el kamp•o, en ĝarden’ dispon•i.
Flank•e ĉe li Protaz•o si•n•gard•em•a ir•as;
Al li, mal•laŭt•e, Vojski si•a•n plan•o•n dir•as.
En ĝarden’ star•is, tuŝ•e apud palis•ar•o,
Ĉe kiu si•n apog•is Rikov kun jegr•ar•o,680
Mal•nov•a fromaĝ•ej•o, krad•e konstru•it•a
El trab•o•j, kruc-lig•it•a•j, simil•a al kaĝ•o.
En ĝi bril•is ses•dek•o•j da blank•a fromaĝ•o;
Ĉirkaŭ•e ŝancel•iĝ•is garb•ar’ sek•ig•it•a:
Salvi’, benedikt-kard•o,* timian’ arom•a,
Vojski-id•in•a, herb•a apotek•o dom•a.
Fromaĝ•ej’, larĝ•a klaft•o•j•n ĝis tri kaj du•on•o,
Mal•supr•e apog•iĝ•is sur unu kolon•o,
Kvazaŭ nest’ cikoni•a. Mal•nov•a kverk•aĵ•o
De kolon•o klin•iĝ•is; putr•e ĝis du•on•o,690
Ĝi fal-minac•is. Tamen Juĝ•ist’, je propon•o
Pri renvers’ de kaduk•a aĝ•e konstru•aĵ•o,
Respond•is, ke prefer•as li dum•e ripar•i,
Ol renvers•i kaj nov•a•n re•star•ig•o•n far•i.
Li prokrast•is konstru•o•n kaj don•is dispon•o•n
Dum•e du apog•il•o•j•n ŝov•i sub kolon•o•n.
Iom pli•fort•ig•it•e, konstru•aĵ’ mal•nov•a
Ĉe bar•il’ pend•is super tri•angul’ Rikov•a.
Al fromaĝ•ej•o Vojski kun Vok•ist•o ir•as
Sen•parol•e, kaj ĉiu stang•eg•o•n kun•tir•as;700
Post ili kort-estr•in•o kur•as tra kanab•o
Kun kuir•ej•a bub•o, tre fortik•a knab•o.
Ili en kolon’-supr•o•n stang•o•j•n bat•is pint•e,
Puŝ•as tut•fort•e, mem ĉe fin•o•j pend•iĝ•int•e:
Kiel flos•ist•o•j ŝip•o•n, sur sabl•aĵ•a fund•o
Fiks•iĝ•int•a•n, el bord•o pel•as al profund•o.
Krak•is kolon’: konstru•o ŝancel•iĝ•e knar•is,
Fal•eg•is tri•angul•o•n moskv•a•n; trab-etaĝ•o•j
Prem•as, vund•as, mort•ig•as; kie vic•o•j star•is,
Kuŝ•as trab•o•j, kadavr•o•j kaj blank•a•j fromaĝ•o•j,710
Sang•e-, cerb-makul•it•a•j. Tondr•as Asperg•il•o
En tri•angul’ split•it•a; jam fulm•as Raz•il•o,
Vip•as Verg•o; el dom•o kur•as nobel•ar•o;
Sur dis•kur•int•o•j•n fal•as Graf•a rajd•ist•ar•o.
Jam nur ok jegr•o•j, front•e serĝent’, si•n defend•as.
Kontraŭ•kur•as Ŝlos•ist•o; do ili etend•as
Naŭ tub•o•j•n kaj Ŝlos•ist•a•n kap•o•n cel•mezur•as;
Li, sving•ant•e fend•il•o•n, kontraŭ paf•o kur•as.
Pastr•o, tio•n vid•ant•e, Ŝlos•ist•o•n voj-bar•as,
Fal•as mem, al Gervaz•o krur-sub•met•o•n far•as:720
Ili fal•is, tuj paf•o pel•o•ton•a knar•is;
Apenaŭ plumb•o fajf•is, Gervaz•o jam star•is,
Salt•is en fum•o•n, kap•o•j•n du tranĉ•as bala•e,
Post•kur•as for•kur•ant•o•j•n, fend•as ili•n tra•e;
Ili kur•as tra kort•o, de Gervaz’ pel•at•e,
Gren•ej•o•n, kies pord•o star•as mal•ferm•at•e;
Do Gervaz•o gren•ej•o•n post jegr•o•j en•fal•as,
En mal•hel’ mal•aper•as, sed plu•e batal•as:
Tra pord’ aŭd•iĝ•as dens•a•j bat•o•j, ĝem•o, kri•o.
Kun sang•a glav•o, kiam ek•silent•is ĉio,730
Gervaz’ el•ir•is.
Kamp•o•n nobel•o•j akir•is,
Kaj dis•pel•it•a•j•n jegr•o•j•n hak•is, pik•is, ŝir•is.
Rikov batal•as sol•a, arm•il•o•n el man•o
Ne de•met•os: al•kur•as al li Ĉambelan•o,
Lev•as sabr•o•n kaj dir•as per solen•a ton•o:
“Kapitan’ ne makul•as honor•o•n ‘pardon•o’,
Vi pruv•is, mal•feliĉ•a, brav•a milit•ist•o,
Kuraĝ•o•n: do for•ced•u de van•a rezist•o,
De•met•u sabr•o•n, ŝpar•u al glav•o•j labor•o•n,
Vi•n mal•arm•i: vi sav•os viv•o•n kaj honor•o•n!”740
Rikov•o•n dign•o•plen•a venk•is parol•ad•o;
Klin•iĝ•e li for•don•is si•a•n nud•a•n spad•o•n,
Ĝis kapt•il’ sang-makul•a•n: “Laĥ•o•j,* frat•o•j! ve•o,
Li dir•is, ke kanon•o•n ne hav•is arme•o!
Suvorov dir•is: ‘Rikov, frat’, memor•u bon•e,
Kontraŭ Laĥ•o•j neniam ir•u sen•kanon•e!’
Jegr•o•j est•is ebri•a•j (Major•o permes•is
Drink•i! Ho, Plut major•o hodiaŭ eksces•is!
Li al car•o respond•os pri komand•o si•a.
Ĉambelan•o! mi rest•os bon-amik•o vi•a.750
Kiu•j si•n fort•e am•as — rus-proverb•o dir•as —
Tiu•j si•n ankaŭ fort•e je l’ har•ar•o ŝir•as.
Vi taŭg•as por batal•o, kiel por drink•ad•o,
Sed, pri jegr•o•j, fin-ĉes•u vi•a petol•ad•o”.
Ĉambelan’ lev•as spad•o•n, aŭd•int•e propon•o•n,
Per Vok•ist’ ĝeneral•a•n anonc•as pardon•o•n,
Bandaĝ•ig•as vund•it•o•j•n, el kamp’ mort•ig•it•o•j•n
For•ig•as, milit•kapt•as jegr•o•j•n mal•arm•it•o•j•n.
Plut, tre long•e serĉ•it•a, en urtik’ si•n kaŝ•is,
Kuŝ•is kiel mal•viv•a; fin•e li el•paŝ•is,760
Vid•ant•e, ke fin•it•a est•is batal•ad•o.
Tiel fin•iĝ•is last•a en Litv•o invad•o.*
Emigraci•o. Jacek.
Inter•konsil•o pri sen•danĝer•ig•o de l’ sort•o de venk•int•o•j. — Inter•trakt•ad•o kun Rikov. — Adiaŭ•dir•o. — Grav•a mal•kaŝ•o. — Esper•o.
Maten•a•j nub•o•j, dis•e komenc•e kur•ant•e,
Kiel•e nigr•a•j bird•o•j, al zenit’ flug•ant•e,
Ĉiam ar•iĝ•is. Sun•o apenaŭ al sub•o
Ek•ir•is el tag•mez•o, jam grand•eg•a nub•o
Ĉiel•du•on•o•n kovr•is. La vent•o akcel•is
Dens•iĝ•ant•a•n nub•eg•o•n, kaj sub•e•n ĝi•n pel•is,
Ĝis, unu flank’, du•on•e de ĉiel’ ŝir•it•e,
Al ter•o klin•iĝ•int•e, larĝ•e etend•it•e,
En si•n pren•ant•e vent•o•j•n, kiel grand•a vel•o,
De l’ sud•o okcident•e•n kur•is sur ĉiel•o.10
Est•is moment’ mal•laŭt•a — kaj aer•o tut•e
Silent•is, surd•e, kvazaŭ de terur•o mut•e.
Gren•o•j, kiu•j antaŭ•e kuŝ•iĝ•is, kaj sku•is
Re•e supr•e•n la or•a•n spik•ar•o•n, kaj bru•is
Kiel ond•ar•o, star•as nun tut•e sen•mov•e,
Ĉiel•rigard•as, pajl•o•n hirt•ig•as de•nov•e.
Verd•a•j salik•o•j, popl•o•j ĉe•voj•e, star•int•a•j
Kiel•e plor•ist•in•o•j ĉe tomb•o, klin•int•a•j
Frunt•o•j•n, kaj kiu•j plekt•is long•a•j•n brak•o•j•n vent•e,
Dis•las•int•e har•lig•o•j•n si•a•j•n blank-arĝent•e,20
Star•as mal•viv•a•j, mut•a•j, laŭ esprim’ simil•a•j
Al funebr•a•j Niob•o-statu•o•j Sipil•a•j.*
Sol•e tremol•o sku•as per griz-foliar•o.
Hejm•re•ven•o•n kutim•e ne ŝat•as brut•ar•o,
Paŝt•ist•o•j•n ne atend•as nun•e; ar•iĝ•ant•e,
Ĝi for•las•as nutr•aĵ•o•n, al dom•o kur•ant•e.
Vir•bov•o huf•e fos•as, korn•e plug•as ter•o•n,
Kaj per muĝ•o terur•as de l’ brut•ar’ ceter•o•n;
Bov•in•o ĉiel•lev•as grand-okul•o•n mir•e,
Mal•ferm•as buŝ•o•n, ĝem•as profund•e sopir•e;30
Vir•pork•o mal•rapid•as, grinc•as kaj koler•as,
Kaj, gren•o•fask•o•j•n ŝtel•i proviz•e, prefer•as.
Bird•o•j•n kaŝ•is la herb•o•j, tegment•o•j, arb•ar•o•j;
Nur lag•et•o•j•n ĉirkaŭ•as da kornik•o•j ar•o•j.
Ili per grav•a•j paŝ•o•j ĉirkaŭ•promen•ant•e,
Al nigr•a•j nub•o•j nigr•a•j•n okul•o•j•n turn•ant•e,
El sek•a gorĝ’ el•ig•as la lang•o•n, etend•as
Larĝ•e si•a•j•n flug•il•o•j•n, kaj ban•o•n atend•as.
Sed tro fort•a•n tempest•o•n ili antaŭ•vid•is,
Kvazaŭ nub’ lev•iĝ•int•e, al arb•ar’ rapid•is.40
Last•a, ne•ating•ebl•a en flug•o, bird•et•o,
Nigr•a•n nub•o•n mem•fid•e fend•as, hirund•et•o,
Fin•e ĝi kugl•e fal•as.
Ĵus en ĉi moment•o•j
Kun moskv•ul•o•j batal•o•n fin•int•e terur•e,
Nobel•ar’ sub tegment•o•j•n rifuĝ•as for•kur•e,
Las•ant•e batal•kamp•o•n, kie element•o•j
Batal•os.
Okcident•o ankoraŭ or•um•as
Ter•o•n: ĝi mal•seren•e, flav•o•ruĝ•e lum•as.
Jam nub•o ombr•o•j•n, kvazaŭ ret•o•j•n, etend•ant•e,
For•kapt•as lum•o•rest•o•j•n, sun•o•n post•kur•ant•e,50
Kvazaŭ ĝi•n kapt•i, antaŭ sub•e•n•ir•o, prov•as.
Kelk•a•j vent•eg•o•j iam sub•e si•n tra•ŝov•as,
Unu post•kur•as du•a•n, pluv•o•gut•o•j•n ŝut•as:
Grand•a•j, hel•a•j kaj rond•a•j, kvazaŭ hajl•o gut•as.
Vent•eg•o•j inter•brak•e si•n kapt•is subit•e,
Lukt•as, en fajf•eg•ant•a•j•n rond•o•j•n kun•tord•it•e,
Rond•kur•as sur lag•et•o•j, akv•o•n fund•e sku•as,
Rul•iĝ•as sur herb•ar•o•j, en junk•o•j fajf-bru•as;
Ŝpruc•as salik’-branĉ•et•o•j, flug•as herb’, falĉ•at•e,
En vent•o•n, kiel har•o•j, plen•man•e ŝir•at•e,60
Miks•e kun garb•a•j krisp•o•j. Vent•o•j, hurl•as, fal•as
Sur kamp•o•j•n, renvers•iĝ•as, barakt•as, batal•as,
Fos•as, ŝir•as ter•bul•o•j•n, al vent’ tri•a far•is
Apert•o•n; vent’ ŝir•iĝ•is el grund•o, ek•star•is
Hum-kolon•e: rul•iĝ•as piramid•a•j rul•o•j,
Kap-bor•as sabl•o•n, ŝut•as ĝi•n al stel-okul•o•j,
Plen•blov•iĝ•as, mal•ferm•as supr•e tub•o-vest•o•n:
Per gigant•a trumpet•o trumpet•as tempest•o•n;
Ĝis, kun tut•a ĥaos•o da akv•o, polv•aĵ•o,
Pajl•o, foli•o•j, branĉ•o•j, herb•kovr•a ŝir•aĵ•o,70
Vent•eg•o•j en arb•ar•o•n ek•bat•is profund•e,
Muĝ•ant•e kiel urs•o•j.
Plaŭd•as pluv’ abund•e,
Dens•e, kvazaŭ kribr•at•e. Tondr’ ek•muĝ•is nun•e:
Gut•o•j kun•iĝ•is, kiel kord•o•j, lig•as kun•e
Jen per long•a•j plekt•aĵ•o•j ter•o•n kun ĉiel•o•j,
Jen flu•as per tavol•o•j, kvazaŭ el sitel•o•j.
Jam tut•e kovr•is ter•o•n, kun kupol’ ĉiel•a,
Nigr•a nokt’ kaj tempest•o, ol nokt’ pli mal•hel•a.
Horizont’ iam krev•as de•rand•e-al•rand•e:
Tempest’-anĝel•o, kiel sun•o, eg•a grand•e,
Vizaĝ•e lum•as, re•e mort•vual’-kovr•at•e,
For•kur•as, nub•o•j-pord•o•n krak•ferm•is tondr•bat•e.
Re•e tempest’ pli fort•a, pluv•eg’ pli intens•a,
Mal•hel’ preskaŭ palp•ebl•a, tiel dik•a, dens•a.
Post•e pluv’ mal•laŭt•iĝ•as, tondr•o por•moment•e
Ek•dorm•as, re•vek•iĝ•as, verŝ•as pluv-torent•e,
Ĝis ĉio kviet•iĝ•is. Nur la arb•o•j bru•e
Mov•iĝ•as ĉirkaŭ dom•o, — pluv’ murmur•as plu•e.
Tre dezir•ind•a est•is nun tempest’-veter•o:
Ĉar, krepusk•e, pluv•eg•o en batal’-teren•o90
Plen•verŝ•is voj•o•j•n, ŝir•is pont•o•j•n sur river•o,
El bien•o ferm•it•a•n far•is fortik•aĵ•o•n.
Do, pri okaz•int•aĵ•o•j en Soplic’-bien•o
Fam•o ne pov•is ir•i tuj en ĉirkaŭ•aĵ•o•n:
Kaj de•pend•is nobel•o•j-sort•o de mister•o.
Grav•a inter•konsil•o est•as ĉe l’ Juĝ•ist•o.
En lit•o kuŝ•as pal•a, sang•a Almoz•ist•o,
Lac•ig•it•a, sed mens•e san•a; li dispon•as,
Kaj Juĝ•ist•o plen•um•as, kio•n li ordon•as:
Invit•as Ĉambelan•o•n, Rikov•o•n ven•ig•as,100
Vok•as Ŝlos•ist•o•n, post•e la pord•o•n ŝlos•ig•as.
Inter•parol’ sekret•a daŭr•is dum tut-hor•o,
Ĝis tiel inter•romp•is ĝi•n Rikov sinjor•o,
Ĵet•ant•e, sur la tabl•o•n, mon•uj•o•n or-plen•a•n:
“Moŝt•o•j Laĥ•o•j, jam uz•as vi proverb•o•n jen•a•n,
Ke ĉiu rus•o ŝtel•as; dir•u demand•it•o,
Ke li kon•is Moskv•ul•o•n, jen Rikov, Nikit•o
Nikitiĉ, kapitan•o rot•a, kun medal•o•j
Ok, kaj tri kruc•o•j, hav•is ili•n por batal•o•j:
Jen medal’ por Oĉakov, jen por Izmailov,*110
Jen por batal’ ĉe Novi, jen por Prejsiŝ-Ilov,
Tiu por Korsakov•a fam•a re•n•ir•ad•o
El apud Zuriĥ; ankaŭ por kuraĝ•o spad•o;
Li hav•is, de marŝal•o mem, tri kontent•ig•o•j•n,
Kaj de l’ car•o du laŭd•o•j•n, kaj kvar memor•ig•o•j•n,
Ĉio•n skrib•e.”
“Sed turn•u, Kapitan’, atent•o•n,
Vok•is Verm’, se ne vol•as vi inter•konsent•o•n,
Kio kun ni far•iĝ•os? Aranĝ•i afer•o•n,
Vi don•is vort•o•n.”
“Ver•e, mi far•os ceter•o•n,
Dir•is Rikov, jen re•e vort•o! Kaj pro kio?
Ĉar vi•a pere•ig•o taŭg•us por nenio!120
Mi, honest•ul•o, ŝat•as vi•n, Laĥ•o•j, por tio,
Ke vi, gaj•ul•o•j, bon•a•j por drink•o, regal•o,
Kaj sam•e, kuraĝ•ul•o•j, taŭg•as por batal•o.
Rus•a proverb•o dir•as, ke, kiu vetur•as,
Iam de•fal•as; kiu nun antaŭ•e kur•as,
Morgaŭ post•e; bat•ant•o sent•os morgaŭ bat•o•n;
Do ne koler•i, viv•o instru•as soldat•o•n.
El kie hom•o pren•us tiom da koler•o,
Koler•i pro mal•venk•o! Oĉakov-afer•o
Est•is sang•a; ĉe Zuriĥ ar’ infanteri•a130
Pere•is; ĉe Aŭsterlic — tut•a rot•o mi•a.
Kaj antaŭ•e, Koscjuŝk•o, apud Raclavice* —
Mi serĝent•is — taĉment•o•n mi•a•n for•falĉ•ig•is:
Kio sekv•is? Mi re•e, ĉe Macjejovice,*
Propr•a-lanc•e du brav•a•j•n nobel•o•j•n mort•ig•is:
Kun falĉ•il’, Mokronovski ir•is antaŭ front•o,
Al kanon•ist•o tranĉ•is for man•o•n kun lont•o.*
Oj! vi Laĥ•o•j! Patr•uj•o! mi ĉio•n-ĉi sent•as,
Mi Rikov; car’ ordon•as, kaj ni tio•n pent•as.
Ĉu Laĥ•o•j ni•n koncern•as? Moskv•o•n — Moskv•ul•ar•o,140
Pol•uj•o•n — Laĥ•o•j hav•u! — ne permes•as car•o.”
La Juĝ•ist•o re•dir•is: “Sinjor’ Kapitan•o,
Ke vi honest•as, sci•as ĉiu civit•an•o,
Ĉe kiu, ek•de jar•o•j, vi loĝ•is en pac•o;
Sed ne koler•u, bon•a amik’, pro l’ donac•o:
Ni ne vol•is ofend•i vi•n, kuraĝ•is or•o•n
Dediĉ•i, vi•n kon•ant•e ne•riĉ•a•n sinjor•o•n.”
“Aĥ, jegr•o•j! vok•is Rikov: mi•a rot•o tut•a
Mort-pik•it•a! kaj ĉio est•as kulp•o Plut•a!
Li, komand•ant’, respond•os pri tio ĉe car•o;150
Kaj tiu•n mon•o•n pren•u al vi, sinjor•ar•o;
Kapitan•a salajr•o ne est•as ja riĉ•a,
Sed, por punĉ•o kaj pip•o da tabak’, sufiĉ•a.
Mi vi•n ŝat•as, ĉar kun•e manĝ•as, trink•as dom•e,
Babil•as, diboĉ•et•as kaj viv•as tut-hom•e.
Mi vi•n defend•os, kiam juĝ-esplor•o est•os;
Honest-vort•o•n mi don•as, ke mi bon-atest•os.
Ni dir•os, ke ni ven•is ĉi-tie•n vizit•e,
Trink•is, danc•is, eĉ iom ebri•et•ig•it•e;
Plut okaz•e komand•is fajr•o•n don•i cel•e,160
Batal’! batalion•o pere•is iel•e.
Se sinjor•o•j esplor•o•n per or•o bon-ŝmir•os,
Vi el•turn•iĝ•os. Nun•e mi nur tio•n dir•os,
Kio•n de mi jam aŭd•is long-rapir’-hav•ant•o,
Ke mi est•as nur du•a, Plut — ĉef•komand•ant•o:
Plut rest•is viv•a, pov•as do fleks•i hok•et•o•j•n,
Ke vi pere•os; est•as li ruz-intrig•ant•o;
Oni ŝtop•u en li•a•n buŝ•o•n bank-bilet•o•j•n.
Nu, kun long•a rapir•o, Sinjor•o Nobel•o,
Ĉu kun Plut konsent•iĝ•o jam ven•is al cel•o?”170
Gervaz’ ĉirkaŭ•rigard•is, kalv•aĵ•o•n glat•ig•is,
Sen•zorg•e man-balanc•is, kaj kvazaŭ sci•ig•is:
Jam far•it•e. Sed Rikov insist•i ne ĉes•is:
“Ĉu Plut, per vort’ cert•ig•a, silent•i promes•is?”
Ŝlos•ist•o, kiu•n ted•is demand•o•j, koler•e,
Klin•is grav•a-mien•e grand-fingr•o•n al-ter•e,
Sving•is man•o•n, por tranĉ•i parol•o•j•n ceter•e,
Kaj dir•is: “Ne perfid•os Plut; mi je fend•il•o
Ĵur•as, ke ĉes•is li•a kun iu babil•o.” —
Gervaz’ mal•lev•is man•o•j•n, per fingr•o•j klak-bru•is,180
Kvazaŭ tut•a•n mister•o•n el man•o•j for•sku•is.
Tiu•n mal•klar•a•n gest•o•n aŭd•ant•o•j kompren•is,
Star•is kaj si•n kun mir•o okul’-ekzamen•is
En silent’ mal•seren•a. Rikov post minut•o
Dir•is: “Lup’ rab•is brut•o•n, pere•is ĉe brut•o!”
“Requiescat in pace”,* dir•is Ĉambelan•o;
Kaj Juĝ•ist•o: “Vid•ebl•a est•as Di•a man•o!
Mi ne sci•is, pri sang•o mi sen•kulp•as plen•e.”
Verm’ el kusen’ lev•iĝ•is, sid•is mal•seren•e,
Kaj dir•is al Ŝlos•ist•o kun rigard’ sever•a:190
“Grand•a pek•o — mort•ig•o de hom’ sen•liber•a!
Eĉ mal•amik•o•n venĝ•i mal•permes•as Krist•o!
Vi pez•e, antaŭ Di•o, respond•os Ŝlos•ist•o!
Unu est•as escept•o: se far•is person•o
Ne stult-venĝ•e, sed sol•e ‘pro publico bono’.”*
Ŝlos•ist’ balanc•is kap•o•n kaj man•o•n ĉe zon•o,
Kaj dir•is palpebr•um•e: “Pro publico bono!”
Pri Plut Major•o pli•e oni ne parol•is,
Sekv•a•tag•e li•n dom•e van•e trov•i vol•is,
Van•e oni difin•is por kadavr•o pag•o•n:200
Major•o mal•aper•is, kvazaŭ fal•us lag•o•n.
Pri mal•aper’, divers•a est•is opini•o;
Neniu sci•is cert•e tiam, nek post tio.
Van•e oni demand•e ted•is sen bezon•o
Ŝlos•ist•o•n; li nur dir•is: “Pro publico bono”.
Vojski kon•is sekret•o•n; sed per vort’ lig•it•e,
Mal•jun•ul•o silent•is, kvazaŭ en•sorĉ•it•e.
Rikov ĉambr•o•n for•las•is post traktat’ fin•it•a;
Verm’ ordon•is, ke ven•u nobel•ar’ milit•a,
Al kiu dign•o•plen•e dir•is Ĉambelan•o:210
“Frat•o•j! ni•a•n arm•il•o•n ben•is Di•a man•o;
Sed al Moŝt•o•j konfes•u mi sen ĉirkaŭ•fraz•o•j,
Ke el batal’ rezult•os mal•bon•a•j okaz•o•j.
Kulp•a•j ĉi-tie est•as ĉiu•j, ni erar•is;
Verm’, ke fam•o•j-vast•ig•o•n tro ag•em•e far•is;
Ŝlos•ist’, nobel•o•j, ĝust•e ne kompren•is senc•o•n;
Milit’ kun rus•o•j hav•os ne baldaŭ komenc•o•n;
Dum•e, kiu•j part-pren•is ĉef•e en afer•o,
Ne pov•as en Litv•uj•o rest•i sen danĝer•o;
Do vi dev•as for•kur•i Land•o•n Varsovi•a•n:220
Kun sinjor•o, Bapt•ist•o nom•at•a, Mate•o
Sav•u kap•o•j•n Verŝ•il•o, Raz•il•o, Tade•o
Trans Njemen, por al•iĝ•i taĉment•o•n naci•a•n.
Ni sur vi•n kaj sur Plut•o•n, dum vi•a for•est•o,
Rul•os tut-kulp•o•n; tiel sav•iĝ•os la rest•o.
Adiaŭ por ne•long•e; est•as cert-esper•o,
Ke printemp•e ek•bril•os aŭror’ de liber•o,
Ke Litv•o adiaŭ•as vi•n kiel migr•ant•o•j•n,
Por baldaŭ vi•n re•vid•i venk•plen•a•j•n sav•ant•o•j•n.
Juĝ•ist’ por voj’ prepar•os ĉio•n laŭ bezon•o;230
Kaj mi, laŭ kapabl•ec•o, vi•n help•os per mon•o.”
Prav•ec•o•n de l’ konsil•o sent•is nobel•ar•o:
Ĉar, kiu unu•foj•e mal•pac•is kun car•o,
Kun li ne re•pac•iĝ•os sur ter•o sincer•e,
Kaj batal•i aŭ putr•i dev•as mal•liber•e.
Do ili si•n rigard•is mal•gaj•e, silent•e,
Ek•sopir•is kaj kap•o•j•n balanc•is konsent•e.
Pol•o, kiu pro tio ĉe popol•o•j fam•as,
Ke, pli ol viv•o•n, si•a•n hejm•land•o•n li am•as,
Ĉiam pret•as for•las•i ĝi•n, sur fremd•a ter•o240
Tra•viv•i long•a•j•n jar•o•j•n en vag•a mizer•o,
Batal•i hom•o•j•n, sort•o•n, dum, en tondr-veter•o,
Lum•as al li, pri serv•o al Patr•uj’, esper•o.
Oni vol•as vojaĝ•i tuj; nur tiu plan•o
Ne plaĉ•is tia•form•e al sinjor’ Buĥman•o:
Prudent•ul•o batal•o•n tut•e ne part-pren•is,
Sed, pri konsil’ aŭd•ant•e, voĉ•don•i al•ven•is,
Trov•is projekt•o•n — bon•a, vol•is ali•ig•i,
Pli preciz•e dis•volv•i, ekzakt•e klar•ig•i:
Antaŭ•e elekt•it•a est•u komisi•o,250
Por konsider•i cel•o•j•n de l’ Emigraci•o,
Rimed•o•j•n, manier•o•j•n, rilat•o•j•n krom tio.
Mal•long•ec•o de temp•o mal•help•is, domaĝ•e,
Plen•um•i, kio•n Buĥman konsil•is tre saĝ•e.
Nobel•ar’ adiaŭ•as, en voj•o•n ek•ir•as.
Sed Juĝ•ist•o Tade•o•n en ĉambr•o•n re•tir•as,
Dir•ant•e: “Pastr•o! temp•as dir•i al vi tio•n,
Pri kio mi hieraŭ ricev•is la sci•o•n:
Ke Tade•o sincer•e am•as Zofi•et•o•n;
Antaŭ for•ir’, li turn•u al ŝi man•o-pet•o•n.260
Kun onkl•in’ mi parol•is: ŝi fin•e konsent•as;
Zonj•o ankaŭ pri vol•o zorg•ant•a kontent•as.
Se ni ne pov•as par•o•n tuj ge•edz•e lig•i,
Est•us bon•e, almenaŭ ili•n fianĉ•ig•i,
Nun antaŭ for•vetur•o: jun•a kor•o, voj•e,
Kiel sci•at•e, tent•o•j•n hav•as divers•foj•e;
Kaj ja, se edz•o-ring•o•n rigard•as okul•o,
Ke li jam est•as edz•o, memor•as jun•ul•o,
En si al fremd•a•j tent•o•j esting•as fervor•o•n;
Ĉar grand•a•n fort•o•n hav•as edz-ring•o sur kor•o•n.270
“Mi•n, antaŭ tri•dek jar•o•j, venk•is kor-inklin•o,
Kaj mi akir•is kor•o•n de Mart•o fraŭl•in•o.
Ni est•is ge•fianĉ•o•j; sed Di•o ne ben•is
Ĉi lig•o•n, kaj orf•ig•is mi•n, kaj ŝi•n for•pren•is
Al si•a glor•o, bel•a•n, de Vojski id•in•o•n,
De bon-amik•o mi•a, Hreĉeĥ•o, fil•in•o•n.
Rest•is al mi de ŝi•a virt•o re•memor•o,
Kaj de ĉarm•o•j, kaj tiu ĉi ring•o el or•o.
Kiam mi ĝi•n rigard•as, mort•int•in•o mi•a
Star•as antaŭ okul•o•j: el favor•o Di•a280
Ĝis nun, al fianĉ•in•o, fidel•a mi rest•as,
Kaj mi, ne edz•iĝ•int•e, mal•jun-vidv•o est•as;
Kvankam du•a, sufiĉ•e bel•a Vojsk•id•in•o,
Simil•et•as al mi•a Mart•o, am•at•in•o!”
Tio•n•dir•e rigard•is ring•o•n mal•jun•ul•o,
Turn•is man•o•n kaj viŝ•is larm•o•j•n el okul•o:
“Frat’, li fin•is, ĉu iĝ•os fianĉ•a solen•o?
Ili si•n am•as, vort•o•n don•is Telimen•o.”
Sed Tade•o al•kur•as kaj dir•as tre viv•e:
“Per kio mi re•dank•os onkl•o•n efektiv•e,290
Kiu pen•as sen•ĉes•e pri feliĉ•o mi•a!
Aĥ! bon-onkl•o, mi est•us feliĉ•e radi•a!
Se Zonj•et•o nun iĝ•us mi•a fianĉ•in•o,
Se mi sci•us, ke est•os ŝi mi•a edz•in•o;
Sed mi dir•os mal•kaŝ•e: fianĉ•iĝ•o mi•a
Ne pov•as tuj okaz•i; est•as kaŭz•o… kia?
Ne demand•u… Se Zonj•o atend•i volont•os,
Ebl•e pli bon•a•n, ind•a•n, baldaŭ mi•n renkont•os;
Ebl•e konstant•o gajn•os reciprok•o•n ŝi•a•n,
Ebl•e iom ornam•os glor•o nom•o•n mi•a•n;300
Kaj se baldaŭ-re•ven•o•n ebl•ig•os sukces•o,
Tiam mi memor•ig•os onkl•o•n pri l’ promes•o,
Sur•genu•e salut•os mi kar•a•n Zonj•et•o•n;
Se liber•a ŝi est•os, mi pet•os man•et•o•n.
Nun mi ebl•e por long•e iĝ•as el•migr•ul•o;
Dum•e pov•as al Zonj•o plaĉ•i ali•ul•o;
Lig•i ŝi•n, mi ne vol•as; pri reciprok•ec•o
Pet•i, ne merit•int•e, est•us mal•ind•ec•o!”
Kiam ĉi vort•o•j•n dir•is jun•ul•o kor•sent•e,
Kiel du perl•o-ber•o•j, ek•bril•is arĝent•e310
Du larm•o•j sur pupil•o•j grand•a•j, el lazur•o,
Kaj sur li•a•j•n roz-vang•o•j•n rul•iĝ•is en kur•o.
Sed, el alkov’-profund•o, Zonj•et•o sci•vol•a,
Tra l’ fend’ aŭskult•is, aŭd•is pri inter•parol•a
Sekret’: kiel Tade•o, sen tim’, simpl•a-vort•e,
Konfes•is am•o•n — ŝi•a kor’ ek•trem•is fort•e —
Kaj ŝi vid•is du grand•a•j•n larm•o•j•n en pupil•o•j;
Do, kvankam ŝi ne sci•is pri sekret’-lig•il•o•j:
Kial li ŝi•n ek•am•is? kaj kial for•kur•as?
Ŝi mal•ĝoj•is pro tio, ke li for•vetur•as.320
Unu•e de jun•ul•o ŝi•n al•ir•is flat•a,
Strang•a, grand•a nov•aĵ•o: ŝi est•as am•at•a.
Do ŝi kur•is al si•a dom•a altar•et•o,
Pren•is el ĝi bild•et•o•n kun relikv•uj•et•o:*
Sur ĉi bild•et•o est•is Sankt•a Genovef•o,
Kaj, en relikv•o, vest•o de Sankt•a Jozef•o,
Fianĉ•o kaj de jun•a•j fianĉ•o•j patron•o;
Kaj ŝi ir•is en ĉambr•o•n kun sankt•aĵ•o•j-don•o:
“Sinjor’ jam for•vetur•as? Por voj•o mi don•os
Al vi donac•o•n, ankaŭ avert•e propon•os,330
Ke ĉi relikv•o•j•n ĉiam kun•port•u sinjor•o,
Kaj bild•et•o•n, kaj hav•u Zonj•o•n en memor•o.
Di-Sinjor•o vi•n san•e kaj feliĉ•e gvid•u,
Ke vi al ni feliĉ•e baldaŭ re•rapid•u.”
Ŝi mal•lev•is la kap•o•n; el blu-okul•et•o•j
Ferm•it•a•j, mal•avar•e rul•iĝ•is larm•et•o•j;
Kaj Zonj•o, kun ferm•it•a•j palpebr•o•j star•ant•e,
Silent•is, briliant•a•n larm•ar•o•n ŝut•ant•e.
Tade•o pren•is don•o•j•n, kis•ant•e man•et•o•n,
Kaj dir•is: “Mi adiaŭ-dir•as fraŭl•in•et•o•n!340
Adiaŭ, mi•n memor•u, iam preĝ•u pi•e
Por mi! Zofi’!…” Parol•i li ne pov•is pli•e.
Sed Graf’ kun Telimen•o subit•e en•ir•is
Kaj vid•is, kiel jun•a par’ adiaŭ-dir•is;
Kor•tuŝ•it•e, rigard•is Graf’ al Telimen•o,
Kaj dir•is: “Bel•a est•as tia simpl•a scen•o!
Dum paŝt•ist•in’-anim•o•n las•as de soldat•o
Anim•o, kiel ŝip•o•n, tempest•e, boat•o!
Ver•e! nenio tiel kor•sent•o•j•n ard•ig•as,
Kiel, kiam de kor•o si•n kor•o for•ig•as.350
Temp•o — vent•o: mal•grand•a•n kandel•o•n esting•os;
Grand•a brul•o en vent•o eksplod•o•n ating•os.
Mi•a am•o fort•iĝ•os pli dum for•est•ec•o.
Soplic•o! mi suspekt•is vi•n pri rival•ec•o;
Ĉi erar•o kun•kaŭz•is ni•a•n kverel•ad•o•n,
Mi•n dev•ig•is el•ig•i kontraŭ vi la spad•o•n
Mi rimark•as erar•o•n: vi•n, al paŝt•ist•in•o,
Kaj mi•n, al bel•a Nimf•o, don•is kor-inklin•o.
En mal•amik•o•j-sang•o nun dron•u rankor•o•j!
Ne per mort•ig•a fer•o milit•os la kor•o•j;360
Ni•a•n am•a•n disput•o•n decid•u batal•o:
Kiu•n el ni kor-sent•e super•as rival•o!
Ni for•ir•os de ni•a•j plej kar•a•j rigard•o•j,
Ambaŭ rapid•os kontraŭ glav•o•j, ĵet-ponard•o•j;
Ni lukt•u per konstant•o, sufer•o anim•a,
Mal•amik•o•j•n post•kur•u kun brak•o sen•tim•a.”
Telimen•o•n rigard•is Graf’ post tiu dir•o;
Ŝi nenio•n respond•is, en grand•eg•a mir•o.
“Graf•o! dir•is Juĝ•ist•o, pro kio vi ver•e
For•vetur•as? Vi pov•as rest•i sen•danĝer•e.370
Nobel•o•j•n reg•ist•ar•o vip•us kaj arest•us;
Vi, Graf•o, en bien•o•j sen•difekt•a rest•us;
Vi kon•as reg•ist•ar•o•n: de vi, hom•o riĉ•a,
Du•on-en•spez•o est•os el•aĉet’ sufiĉ•a.”
“Ĝi•n bar•as, dir•is Graf•o, karakter•o mi•a!
Se ne am•at•o, est•os mi hero’ naci•a;
Am•o-zorg•e mi vok•os konsol•o•n de glor•o,
Mi est•os grand•a brak•e, mizer•ul’ en kor•o.”
Telimen•o demand•is: “Kio est•as bar•a,
Am•i, est•i feliĉ•a?” — “De destin•o•j pov•o,380
Dir•is Graf’, antaŭ•sent•o•j, per mister•a mov•o,
Puŝ•as al fremd•a•j lim•o•j, verk’ ne•ordinar•a.
Mi intenc•is, honor•e al vi, Telimen•o,
Brul•ig•i flam•o•j•n apud altar’ de Himen•o:*
Sed ĉi jun•ul•o don•is al mi bel-admon•o•n,
Ŝir•ant•e mem, bon•vol•e, si•a•n edz•o-kron•o•n,
Kur•ant•e, si•a•n kor•o•n prov•i kontraŭ bar•o•j
De ŝanĝ•a sort•o, kaj en sang•a•j milit’-far•o•j.
Hodiaŭ komenc•iĝ•as mi•a nov-epok•o!
Mi•a arm•il•o son•is ĉe Birbante-rokk•o:390
En Pol•uj•o ĝi trov•u vast•a•n re•son•ad•o•n!”
Li fin•is kaj fier•e ek•bat•is la spad•o•n.
“Laŭd•ind•a, dir•is Verm•o, est•as ĉi fervor•o;
Ir•u kun mon•o, rot•o•n vi form•u, sinjor•o,
Laŭ Vladimir Potocki*: li franc•o•j•n mir•ig•is
Per milion’-ofer•o; garanti•aĵ•ig•is
Princ’ Dominik Radzivil* el bien•o•j rent•o•j•n
Kaj plen-arm•is du nov•a•j•n ĉeval’-regiment•o•j•n.
Vetur•u, pren•u mon•o•n: da brak•o•j — sufiĉ•e
En Duk•land’, mank•as mon•o; vojaĝ•u feliĉ•e!”400
Telimen’, rigard•int•e la Graf•o•n mal•ĝoj•e,
Dir•is: “Ve•e, nenio vi•n halt•ig•os voj•e!
Kavalir•o! paŝ•ant•e milit•a-aren•e,
Al am•at•in’-kolor•o turn•ad•u rigard•o•n!
(Ruband•o•n de•ŝir•int•e, ŝi far•is kokard•o•n
Kaj sur brust•o•n de Graf•o al•pingl•is gust-plen•e).
Ĉi kolor•o vi•n gvid•u al fajr’ paf•eg•il•a,
Kontraŭ pluv•o sulfur•a kaj lanc•ar•o bril•a;
Kaj kiam vi•n glor•ig•os jam hero•a•j far•o•j,
Kaj kiam tut•vual•os sen•mort•a•j laŭr•ar•o•j410
Sang•a•n kask•o•n, pro venk•o•j fier•a•n: rigard•o•n
Ankoraŭ tiam turn•u sur tiu•n kokard•o•n,
Memor•u man•o•n, kiu ĝi•n fiks•is unu•e!”
Ŝi don•is man•o•n. — Graf’ ĝi•n kis•is ek•genu•e;
Telimen’ met•is tuk•o•n al okul•o si•a,
Kaj de•supr•e rigard•is Graf•o•n per ali•a.
Graf•o ŝi•n adiaŭ•is kun fort-emoci•o;
Ŝi sopir•is, sed ŝultr•o•j•n ek•mov•is ĉe tio.
“Graf’, rapid•u, mal•fru•e jam!” Juĝ•ist’ propon•is.
Kaj Verm’, minac-mien•e: “Ĉes•u jam! al•don•is,420
Rapid•u!” — Pastr’ ordon•o•n de Juĝ•ist’ akcel•as,
Dis•ig•as am•a•n par•o•n kaj el ĉambr•o pel•as.
Dum•e Tade•o onkl•o•n larm•e ĉirkaŭ•pren•is
Kaj kis•ant•e la man•o•n de Kvest•ul•o ten•is.
Verm’, al brust•o tempi•o•j•n de knab•o prem•int•e,
Sur li•a•n kap•o•n man•o•j•n kruc•form•e met•int•e,
Ĉiel•rigard•is: “Fil•o! kun Di•o!” li dir•is
Kaj ek•plor•is… Tade•o jam post sojl•o•n ir•is.
Juĝ•ist’ demand•is: “Frat•o, vi dir•os nenio•n
Al li eĉ nun? Ankoraŭ ne hav•os ek•sci•o•n430
Knab•o — antaŭ vojaĝ•o?” — “Ne! dir•is Kvest•ul•o,
(Plor•ant•e, kun kovr•it•a per man•o•j okul•o),
Ĉu li, mizer•a, sci•u pri patr•o-ekzist•o,
Kiu si•n kaŝ•is kiel fripon’, mort•ig•ist•o?
Di•o vid•as konsol•o-dezir•o•n: el tio
Por la pek•o•j ofer•o•n mi far•os al Di•o.”
“Temp•o, dir•is Juĝ•ist•o, pens•i pri vi, frat•o:
Hom•o, en vi•a aĝ•o kaj mal•san•a stat•o,
Kun ali•ul•o•j kun•e el•migr•i ne pov•os;
Vi dir•is, ke vi cert•a•n rifuĝ•ej•o•n trov•os;440
Dir•u kie? Rapid•u ni, briĉk•o — jung•it•a.
Ĉe l’ arb•ar•ist’ plej bon•e vi est•us kaŝ•it•a.”
Verm’, kap-balanc•e, dir•is: “Ĝis maten’ atend•i
Mi pov•as; kaj nun vol•u al prepost•o send•i,
Ke plej rapid•e ven•u li kun viatik•o.*
For•ig•u ĉiu•j•n, las•u Ŝlos•ist•o•n, amik•o!
Ŝlos•u pord•o•n.” —
Juĝ•ist•o laŭ ordon•o•j far•is
Ĉe Verm’ sur lit’ sid•iĝ•is, kaj Gervaz•o star•is,
La kubut•o•n sur kling•o de rapir’ fiks•ant•e
Kaj sur man•o•j klin•it•a•n frunt•o•n apog•ant•e.450
Verm’, antaŭ ek•parol•o, Ŝlos•ist•o•n sever•e
Rigard•ant•e, konserv•is silent•o•n mister•e.
Kiel ĥirurg’ antaŭ•e mol•a-man•e tuŝ•as
Korp•o•n mal•san•a•n, antaŭ ol ĝi•n tranĉ•e puŝ•as:
Tiel Verm•o okul•o•j-esprim•o•n mild•ig•is
Kaj ili•n sur okul•o•j de Gervaz’ ir•ig•is,
Fin•e, kvazaŭ blind-frap•e ek•bat•i dezir•is,
Kovr•is per man’ okul•o•j•n kaj fort-voĉ•e dir•is:
“Mi ’as Jacek Soplica…”
Ĉe tiu vort-son•o
Ŝlos•ist’ pal•iĝ•is, klin•is si•n, per korp-du•on•o460
Antaŭ-fleks•it•e star•is, pend•is unu-krur•e,
Kiel mont•a ŝton•eg•o halt•ig•it•a kur•e;
Li mal•ferm•is okul•o•j•n, buŝ•o•n dis•larĝ•ig•is
Per blank-dent•o•j minac•e, lip•har•o•j•n hirt•ig•is,
Rapir•o•n el•las•int•e, ĉe plank’ ĝi•n re•ten•is
Per genu•o•j, kaj kling•o•n dekstr•a-man•e pren•is,
Prem•ant•e ĝi•n; rapir•o, post li etend•it•a,
Per long•a nigr•a pint•o balanc•is. Ŝlos•ist•o
Est•is tiam simil•a al link•o vund•it•a,
Kiu el arb’ okul•o•j•n salt•os al ĉas•ist•o:470
Sang-okul•e fajr•er•as, volv•e si•n plen•blov•as,
Vost•o•n sving•as, murmur•as kaj lip•har•o•j•n mov•as.
“Sinjor’ Rembajl•o, dir•is Pastr•o, ne terur•as
Mi•n hom-koler’: mi•n vok•as Di•o. Mi al•ĵur•as
Vi•n en nom•o de mond•o-Sav•int•o, de Krist•o,
Kiu sur kruc•o ben•is al ekzekut•ist•o,
Kaj pet•o•n de fripon•o akcept•is: kviet•u,
Aŭskult•u, kio•n dir•os mi, kun pacienc•o,
Ke mi, por mal•pez•ig•o de la konscienc•o,
Ricev•u la pardon•o•n, almenaŭ ĝi•n pet•u:480
Aŭskult•int•e konfes•o•n, vi far•os laŭ vol•o.”
Kaj li kun•met•is ambaŭ man•o•j•n ĉe l’ parol•o,
Kvazaŭ preĝ•e. Ŝlos•ist•o, mir•e, si•n re•ŝov•is,
Bat•is per man•o frunt•o•n, kaj la ŝultr•o•j•n mov•is.
Kaj Pastr•o ek•rakont•is si•a•n intim•ec•o•n
Kun Horeŝk•o, al li•a fil•in•o am•ec•o•n,
Kaj tial kun Tabl•estr•o si•a•j•n mal•konsent•o•j•n.
Li parol•is sen•ord•e, oft•e miks•is pent•o•j•n
Kaj plend•o•j•n en konfes•o•n, oft•e jam intenc•is
Kvazaŭ fin•i afer•o•n, kaj ĝi•n rekomenc•is.490
Ŝlos•ist•o de Horeŝk•o•j kon•is histori•o•n
Bon•e, do kvankam Pastr•o inter•miks•is ĉio•n,
Li memor•e ord•ig•is ĉio•n kaj diven•is;
Sed Juĝ•ist’ mult-afer•o•j•n tut•e ne kompren•is.
Kap•o•klin•e aŭskult•is ambaŭ diligent•e;
Jacek mal•rapid•ig•is vort•o•j•n kaj moment•e
Inter•romp•iĝ•is.
“Ja oft•e, Gervaz•et•o, Tabl•estr•o mi•n gast•e
Invit•is al festen•o•j kaj trink•is toast•e
Mi•a•n san•o•n, kaj kri•is, lev•ant•e kalik•o•n,500
Ke li Jacek-egal•a•n ne hav•is amik•o•n,
Kiel li mi•n kor•prem•is! Kiu•j tio•n vid•is,
Pens•is, ke li anim•o•n por mi dis•divid•is.
Li amik•o? Li sci•is, kio en anim•o
Mi•a tiam far•iĝ•is! —
“Dum•e pri tio flustr•o•j ĉirkaŭ•e jam kur•as;
Iu•j dir•as: ‘He, moŝt•o Jacek! vi konkur•as
Van•e svat•e; ĉar est•as de dign•ul•o sid•o
Tro alt•a, do ne grimp•u ĝi•n Pokal•estr•id•o.’
Mi rid•is kaj simul•e mok•is la magnat•o•j•n510
Kaj ili•a•j•n fil•in•o•j•n; se aristokrat•o•j•n
Mi vizit•as, mi far•as ĝi•n pro amik•ec•o,
Kaj edz•in•o•n mi pren•os nur laŭ mi•a spec•o.
Sed mi•n dolor•is tia ŝerc•o pik-incit•a:
Al mi, jun•ul’ kuraĝ•a, mond’ as mal•ferm•it•a,
En land•o, kie ĉiu nobel•e nask•at•o
Est•as, kiel sinjor•o•j, kron•o-kandidat•o!
Tenĉinski* pri fil•in•o reĝ•o-famili•a
Svat•iĝ•is: reĝ•o don•is ŝi•n, sen hont•o ia.
Al Tenĉinski•j egal•as Soplic•o•j-honor•o,520
Sang•o, blazon’, fidel•a al patr•uj’ fervor•o.
“Kiel facil•e hom•o•n mal•feliĉ•a far•i!
Moment•o•n — long•a viv•o ne pov•as ripar•i.
Nur vort•o•n de Tabl•estr•o: feliĉ•a•j ni est•us! —
Kiu sci•as? ni ebl•e ĝis nun viv•a•j rest•us;
Ebl•e ke li, ĉe si•a infan•o sent•em•a,
Ĉe si•a bel•a Ev•o, ĉe bo•fil’ dank•em•a,
Mal•jun•iĝ•us kviet•e! ebl•e nep•o•j•n nun•e
Li lul•us! kaj — ni•n ambaŭ pere•ig•is kun•e,
Kaj li mem — ĉi mort•ig•o — post•e sekv•o•j ĉia•j530
De l’ krim•o, ĉiu•j kulp•o•j kaj mizer•o•j mi•a•j!
Akuz•i mi ne rajt•as: mort•ig•int•o li•a,
Mi ne rajt•as: pardon•as al li kor•o mi•a;
Sed ankaŭ li —
“Se li mi•n unu•foj•e rifuz•us sincer•e;
Li kon•is mi•a•j•n sent•o•j•n; se li mi•n prefer•e
Ne akcept•us vizit•e: tiam? for•vetur•e
Mi koler•e insult•us iom, kaj murmur•e
Li•n las•us; sed koncept•is li ruz•e-fier•e
Ŝajn•ig•i, ke neniam li ek•pens•is ver•e,540
Ke mi pov•us klopod•i pri lig•iĝ•o tia!
Li mi•n bezon•is, ĉar mi•n nobel•ar•o ni•a
Respekt•is, bien•ul•o•j mi•n ŝat•is ĉirkaŭ•e.
Sekv•e, li mi•a•n am•o•n ne vid•is kvazaŭ•e,
Akcept•is mi•n, insist•is eĉ, kiel antaŭ•e,
Ke mi ven•u pli oft•e; sol•a•j kiom•foj•e
Ni est•is kaj li vid•is okul•o•j•n mal•ĝoj•e
Larm•a•j•n, ke mi plen-brust•e eksplod•i jam pret•is,
Ruz•ul’ indiferent•a•n vort•o•n inter•met•is
Pri proces•o•j, sejm•et•o•j, ĉas•o•j —550
“Aĥ, oft•e ĉe kalik•o•j, kiam li sent•em•e
Pri amik•ec•o si•a asert•is kor•prem•e,
(Li mi•a•n sabr•o•n, voĉ•o•n bezon•is tiam•e)
Kaj mi dev•is afabl•e kor•prem•i li•n sam•e:
Mi koler•e saliv•o•n kolekt•is en buŝ•o,
Kaj per man•o mi kling•o•n kun•prem•is por puŝ•o;
Kraĉ•ont•e amik•ec•o•n, mi sabr•o•n ek•pren•is;
Sed Ev•o mi•n atent•is kaj iel diven•is,
Kio tiam en mi•a anim•o far•iĝ•is:
Ŝi rigard•is pet•eg•e, vizaĝ•e pal•iĝ•is.560
Kaj kolomb•et’ ŝi est•is bel•a, mild•o-plen•a!
Kun rigard•o afabl•a kaj tiel seren•a!
Anĝel•a! ke mi iel ne kuraĝ•is ver•e
Tim•ig•i ŝi•n, mi tial — silent•is prefer•e.
Kaj mi, en tut•a Litv•o, mal•pac•ul•o fam•a,
Kiu•n tim•is eĉ oft•e grand•sinjor’ tiam•a,
Mi, duel•ist•o, kiu, ne nur de Tabl•estr•o
Mal•just•o•n ne toler•us, sed eĉ de regn•estr•o,
Mi, kiu•n furioz•a ig•is disput•et•o:
Tiam, koler’-ebri•e, mi, laŭ ŝaf•id•et•o,570
Silent•is, Sanctissimum* kvazaŭ mi ek•vid•us! —
“Kiel oft•e mi vol•is mal•kovr•i kviet•e
Antaŭ li kor•o•n, kaj eĉ humil•iĝ•i pet•e,
Sed vid•ant•e rigard•o•n li•a•n, laŭ glaci•o
Mal•varm•a•n, tuj mi hont•is pri kor’-emoci•o!
Kaj mi, ebl•e mal•varm•e, re•ven•is rapid•e
Al afer•o•j, sejm•et•o•j, eĉ mi ŝerc•is rid•e!
Ĉi-tio pro fier•o: por ne ofend•et•i
Soplic•o•j-nom•o•n, por ne mal•alt•iĝ•e pet•i
Van•e, por ne ricev•i rifuz•o•n; ĉar kia580
Est•us rakont•o inter nobel•ar•o ni•a,
Se oni sci•us: Jacek, mi…
“Horeŝk•o•j al Soplic•o fraŭl•in•o•n ne don•is!
Ili al Jacek nigr•a•n la sup•o•n propon•is!*
“Kaj fin•e, por mi•n iel el afer’ el•ig•i,
Mi pri•pens•is nobel•a•n taĉment•o•n ar•ig•i,
Kaj for•las•i por ĉiam distrikt•o•n, patr•uj•o•n,
El•migr•i, milit-ir•i Moskv•o•n, Tatar•uj•o•n.
Do, prem•i adiaŭ•e al Tabl•estr•o man•o•n,
Mi vetur•as, esper•e: fidel-parti•an•o•n590
Vid•ant•e, kaj amik•o•n, preskaŭ sam•dom•an•o•n,
Kun kiu li milit•is, trink•is laŭ intim•o,
Kiu, adiaŭ•ant•e, ir•as al mond-lim•o,
Ke ebl•e kor•tuŝ•iĝ•os mal•jun•a sinjor•o,
Montr•os al mi eĉ iom da hom•an•a kor•o,
Kiel limak•o korn•o•j•n!
“Aĥ, kiu, kor•o-fund•e, fajr•er•o•n da sent•o
Por amik•o konserv•as: en dis•iĝ’-moment•o,
Ĉe adiaŭ, el•iĝ•as tiu fajr•er•et•o,
Kiel, ĉe agoni•o, last•a viv-flam•et•o!600
Tuŝ•int•e de amik•o frunt•o•n last•a•foj•e,
Plej mal•varm•a okul•o ek•larm•as mal•ĝoj•e.
“Ŝi, aŭd•ant•e pri mi•a for•vetur’, ek•pal•is,
Sen konsci•o, apenaŭ kadavr•e ne fal•is,
Ne pov•is ek•parol•i, ĝis torent’ larm•ar•a
Vid•ig•is, kiel est•is mi, al Ev•o, kar•a!
“En viv’ unu•a•foj•e mi tiam ek•plor•is
Ĝoj•e kaj mal•esper•e, kaj mi ne memor•is,
Ke mi frenez•as, vol•is mi•n genu•e ĵet•i
Antaŭ li, por volv•iĝ•i serpent•e kaj pet•i:610
Patr•o kar•a, mort•ig•u aŭ pren•u mi•n fil•e!
Mal•varm•a, sal-kolon•e, Tabl•estr•o ĝentil•e
Ek•parol•is — pri kio? — edziĝ•o-okaz•o
De fil•in’! Ĉi-moment•e? Atent•u, Gervaz•o,
Vi hav•as hom•a•n kor•o•n!
“Tabl•estr•o dir•is: Moŝt•o Soplic•a, svat•an•o
Ven•is al mi, de fil•o de moŝt’ Kastelan•o;
Kio•n, amik’, vi dir•os pri lig•o tiel•a?
Mi•a fil•in’, sci•at•e, est•as riĉ•a, bel•a:
Kaj Kastelan’ — vitebsk•a! Tio, en senat•o,
Mal•alt•a, lign•a seĝ•o.* Do konsil•u, frat•o! —620
Mi tut•e ne memor•as, ĉu mi ek•murmur•is
Aŭ silent•is — mi salt•is sel•o•n kaj for•kur•is!…”
“Jacek! vok•is Ŝlos•ist•o, saĝ•e vi el•ig•as
Kaŭz•o•j•n: ĉu ili kulp•o•n vi•a•n mal•grand•ig•as?
Ĉar en mond•o pli oft•e ek•okaz•is jam•e,
Ke, al magnat’-fil•in•o, iu ard•is am•e,
Vol•is per fort’ akir•i, for•kapt•i el•ŝtel•e,
Venĝ•i mal•kaŝ•e — tamen mort•ig•i tiel•e
Malic•e pol-sinjor•o•n, kun Moskv•o konsent•e!”
“Mi ne inter•konsent•is!” dir•is Jacek pent•e.630
“Per•fort•e rab•i? El post krad•o•j, rigl•o•j, ĉie
Mi ŝi•n kapt•us, dis•bat•us kastel•o•n furi•e!
Kvar nobel•ej•o•j sekv•us mi•n ekster Dobĵin•o.
Aĥ, se ŝi est•us, kiel ni•a nobel•in•o,
Fort•a, san•a! ne tim•us for•kur•o•n, post•kur•o•n,
Pov•us aŭd•i arm•il•o•j-tint•o•n kaj tambur•o•n!
Sed ŝi•n far•is dorlot•o•j de ge•patr•o•j tia
Mal•fort•a, tim•a! tio est•is papili•a
Raŭp•et’ printemp•a! sekv•e, ŝi•n rab•i, ek•tuŝ•i
Per brak’ arm•it•a, est•us ŝi•n mort•ig•e puŝ•i:640
Mi ne pov•is, ne!…
“Venĝ•i mal•kaŝ•e? sturm•i kastel•o•n arm•it•e?
Hont’!… oni sci•us, ke mi venĝ•is, rifuz•it•e!…
Ŝlos•ist’, honest•a vi•a kor•o ne kompren•as,
Ke fier’ ofend•it•a infer•o•n en•ten•as!
“Fier’-satan’ komenc•is mi•n konsil’-instig•i:
Venĝ•i sang•e, sed venĝ•o-kaŭz•o•n sekret•ig•i,
Ne vizit•i kastel•o•n, kaj el•radik•ig•i
Am•o•n, forges•i Ev•o•n, edz•iĝ•i ali•a•n,
Kaj post•e, post•e trov•i provok•et•o•n ia•n650
Kaj venĝ•i —
“Komenc•e mi•a kor•o kvazaŭ ali•iĝ•is;
Pri ide•o kontent•is mi, kaj — mi edz•iĝ•is
Kun mal•riĉ•a knab•in•o, unu•e vid•it•a!
Sed mi far•is mal•bon•e kaj est•is pun•it•a!
Mal•feliĉ•a•n, ne am•is mi, Tade’-patr•in•o•n,
Al mi plej sin•don•it•a•n, honest•a•n vir•in•o•n:
Mal•nov•a am’, koler•o, el kor’ ne for•ir•is,
Mi kvazaŭ furioz•is; van•e mi dezir•is
Dev•iĝ•i al mastr•um•o, afer•o•j, sed van•o!660
Koler•a, obsed•it•a de venĝ•o-satan•o,
Mal•afabl•a, nenia•n konsol•o•n mi kon•is
En mond•o — kaj el pek•o•j en pek•o•j•n mi dron•is;
Kaj mi komenc•is drink•i —
“Baldaŭ edz•in•o mi•a mort•is pro sufer•o,
Las•int•e id•o•n; kaj mi•n mord•is mal•esper•o!…
“Kiel am•at•a est•is Ev•o mal•feliĉ•a!
Mult-jar•o•j!… mond-vag•ad•o! ne est•is sufiĉ•a
Ŝi•n forges•ig•i: ĉiam figur•o am•it•a
Star•as antaŭ okul•o•j, kvazaŭ bel-pentr•it•a!…670
Mi drink•is, sed ne ced•is memor’, eĉ moment•e,
Nek, kiam mi tra•kur•is land•o•j•n kontinent•e!
Nun, en monaĥ•a vest•o, — serv•ist•o de Di•o,
Sur sang•a lit’ — mi long•e parol•is pri tio!
Nun pri tio parol•i? pardon•os Sinjor•o!
Ĉar vi sci•u, en kia mal•esper’, rankor•o,
Mi plen•um•is…
“Tio okaz•is baldaŭ post la fianĉ•iĝ•o
De Ev•o; oni ĉie nur pri fianĉ•iĝ•o
Babil•is kaj rakont•is, ke, kiam ŝi pren•is680
Ring•o•n el Vojevod•a man•o, ŝi ek•sven•is,
Hav•as febr•o•n, de ftiz•o komenc•o•n, kaj ĝem•e
Plor•as sen•ĉes•e; oni dir•is: sekret•em•e
Ŝi am•as iu•n. — Dum•e, Tabl•estr•o, kviet•e,
Aranĝ•is bal•o•j•n, gast•o•j•n kolekt•is ripet•e,
Mi•n ne invit•is: kial mi est•us bezon•a?
Sen•ord•a dom’, mizer•o, kutim•o mal•bon•a,
Mi•n far•is mal•ŝat•at•a, rid•ind•a al mond•o!
Mi•n, kiu iam sku•is distrikt•o•n en rond•o,
Mi•n, kiu•n nom•is princ•o Radzivil: am•at•o!690
Mi•n, kiam mi el•rajd•is el nobel•ej’-strat•o,
Mi hav•is sekv•ant•ar•o•n, ol princ•a pli bril•a•n!
Se sabr•o•n mi el•ig•is, sabr•ar•o•n kelk•mil•a•n
Mi bril•ig•is, tim•ig•e al kastel’-grand•ul•o•j. —
Kaj post•e mi•n mok-rid•is id•o•j de kamp•ul•o•j!
Tiel, en hom-okul•o•j, mi iĝ•is mizer•a!
Jacek Soplica! — Kio•n sent•is li, fier•a?…”
Pastr•o, mal•fort•e, fal•is sur lit•aĵ•o si•a;
Ŝlos•ist’ kor•tuŝ•e dir•is: “Grand•a juĝ•o Di•a!
Ver•e! ver•e! vi est•as? Jacek! kapuĉ•ul•o?700
Soplica? kaj vi viv•is kiel almoz•ul•o!
Vi, kiu•n mi memor•as tiam san•a, bel•a
Nobel•o, kiu•n flat•is sinjor•ar’ kastel•a,
Kaj vir•in•o•j frenez•is pro vi! Lip•har•ul•o!
Antaŭ ne•long•e! pent•e iĝ•is mal•jun•ul•o!
Kiel mi ne re•kon•is vi•n, kiam vi paf•is,
Kiam vi urs•o•n tiel perfekt•e cel•traf•is?*
“Ĉar super vi en Litv•o ne est•is paf•ist•o;
Kaj, post Macjek, vi est•is unu•a sabr•ist•o!
Ver•e! pri vi vir•in•o•j kant•is kun ador•o:710
‘Jacek, lip•har’-tord•ant•e, nobel•o•j•n tim•ig•as,
Kaj pri kiu li nod•o•n sur lip•har•o lig•as,
Tiu trem•os, eĉ est•u Radzivil sinjor•o.’
Vi lig•is nod•o•n ankaŭ pri sinjor•o mi•a!
Mizer•ul’! kaj vi est•as? kvest•ul’ profesi•a?
Lip•har•ul’ Jacek kvest•as! Grand•a juĝ•o Di•a!
Eĉ nun, ha! vi sen•pun•e ne est•os las•it•a,
Mi ĵur•is; Gut’ da sang•o Horeŝk•a, verŝ•it•a…”
Dum•e sur lit’ sid•iĝ•is Pastr•o, apog•it•a:
“Ĉirkaŭ kastel’ mi rajd•is. Diabl•o•j-kiom•o•n720
En kap’ kaj kor’ mi hav•is: kiu dir•os nom•o•n?
Tabl•estr•o — mort•ig•ant•o de propr•a infan•o!
Mi•n detru•is! — Mi•n log•as al pord•eg’ satan•o:
Rigard•u, li diboĉ•as! drink•ad’ en kastel•o!
Kandel•ar’ en fenestr•o•j, en salon’ kapel•o!
Kaj kastel’ ne fal•eg•os sur li•a•n kalv•aĵ•o•n?
“Pens•u pri venĝ’, al•ŝov•os satan•o arm•aĵ•o•n.
Mi ek•pens•is: li send•is moskv•ul•o•j•n. Mi star•is,
Rigard•ant•e atak•o•n, kiu•n ili far•is.*
“Mal•ver•e, ke mi iel kun Moskv•o konsent•is!730
“Divers•a•j pens•o•j svarm•is en kap’; mi atent•is
Stult•e-rid•et•e, kiel infan•o ĉe brul•o;
Kaj post•e mi ek•sent•is ĝoj•o•n de rab•ul•o,
Dezir•is vid•i brul•o•n kaj fal•eg•o•n bru•a•n;
Iam mi pens•is salt•i, sav•i ŝi•n unu•a•n,
Eĉ Tabl•estr•o•n. —
“Sci•at•e, vi defend•is vi•n brav•e, konsci•e.
Mi ek•mir•is. Moskv•ul•o•j mort-fal•ad•is ĉie.
Brut•o•j, mal•bon•e paf•as! — Pro mal•venk’ ili•a
Mi koler•is. — Tabl•estr•o venk•o•plen•a tia!740
Ĉu li en mond•o ĉiam nur prosper•o•n hav•os?
Ankaŭ el ĉi atak•o si•n triumf•e sav•os?
Mi for•rajd•as kun hont•o. — Jam est•is maten•o.
Ĵus mi vid•as: Li star•is sur balkon’ sen ĝen•o,
Per briliant•a buk•o al sun•o bril•et•is
Kaj tord•is la lip•har•o•j•n kaj fier•e ĵet•is
Rigard•o•j•n… Al mi ŝajn•is, ke mi•n li mok-rid•is,
Man•o•n tiel etend•is, ĉar mi•n li ek•vid•is,
Kaj minac•is. — Mi kapt•as moskvul’-karaben•o•n,
Al•met•as, ne mezur•as eĉ preskaŭ cel•pren•o•n —750
Paf’! — Vi sci•as! —
“Mal•ben•it•a paf•il•o! Kiu glav-mort•ig•as:
Ek•atak•as, re•bat•as, sving•as, sen•arm•ig•as
Ebl•e, pov•as halt•ig•i glav•o•n du•on•voj•e;
Sed fajr-arm•il’: serur•o•n nur ek•tuŝ•u foj•e,
Moment’, unu fajr•er•o…
“Kiam al mi de•supr•e cel•o•n vi mezur•is,
Mi fiks-rigard•is vi•a•n tub•o•n, ne for•kur•is:
Mal•esper’, strang•a pent•o, mi•n ter-fiks•is ŝton•e!
Kial, Gervaz•o, tiam vi cel•is mal•bon•e?760
Est•us favor•o! Pek•o pent•o•n evident•e
Bezon•is…”
Spir’ al Pastr•o re•mank•is moment•e.
“Ver•e, dir•is Ŝlos•ist•o, traf•i mi dezir•is!
Kiom da sang•o unu vi•a paf’ el•tir•is,
Kiel mal•feliĉ•ig•is ni•n kaj famili•o•n
Vi•a•n, kaj, Jacek, vi•a kulp•o kaŭz•is ĉio•n!
Sed, kiam Graf•o est•is de jegr•o•j cel•pren•o,
Last•a Horeŝk•o, kvankam laŭ patr•in’-de•ven•o,
Vi li•n ŝirm•is, kaj, antaŭ moskv•ul•o•j-el•paf•o,
Mi•n ĵet•is ter•e•n, tiel sav•is mi•n krom Graf•o.770
Se vi est•as monaĥ•o, pastr•o, laŭ ver•dir•o,
Vi•a vest•o defend•as vi•n antaŭ rapir•o.
Adiaŭ, vi•a•n sojl•o•n last•e mi tra•pas•u,
Inter ni kvit•e, — rest•o•n al Di•o ni las•u!”
Jacek man•o•n etend•is, — Gervaz’ si•n re•ŝov•as:
“Sen ofend•o de mi•a nobel•ec’, ne pov•as
Mi ek•tuŝ•i je man•o, mort•ig’-makul•at•a,
Ne pro publik•a bon•o, sed venĝ•o privat•a!”
Sed Jacek el kusen•o•j sur lit•o•n de•fal•is,
Turn•iĝ•is al Juĝ•ist•o, kaj ĉiam pli pal•is,780
Kaj demand•is pri pastr•o prepost’ mal•trankvil•e,
Kaj vok•is al Ŝlos•ist•o: “Mi pet•as humil•e,
Rest•u; baldaŭ mi fin•os, apenaŭ mi fort•as
Fin•i. — Sinjor’ Ŝlos•ist•o, — ĉi-nokt•e mi mort•as!”
“Kio•n, frat•o? ek•kri•is Juĝ•ist’; ja, laŭ•vid•e,
Vund•o ne•grand•a. Kio•n? al prepost’ rapid•e?
Mal•bon-bandaĝ•o? tuj al doktor•o! unu•e
El apotek•o…” Pastr•o dir•is: “Frat’, mal•fru•e!
Mi tie hav•is paf•o•n mal•nov•a•n, ĉe Jen•o,*
Mal•bon•e san•ig•it•a•n, grat•it•e — gangren•o.790
Mi kon•as vund•o•j•n: sang•o — nigr•a, fulg•o•hav•a
Kvazaŭ; doktor•o•n? van•e; sed afer’ mal•grav•a:
Unu foj•o•n ni mort•as, anim•o•n for•don•as —
Sinjor’ Ŝlos•ist’, mi dev•as fin•i, vi pardon•as!
“Est•as merit’, ne vol•i naci•a kulp•ul•o
Rest•i, kvankam vi•n nom•is naci’: perfid•ul•o!
Kaj precip•e en hom•o, kiel mi, fier•a!
“Nom’ ‘perfid•ul’’, glu•iĝ•is, kiel pest•o ver•a,
Al mi. For•turn•is kap•o•j•n de mi civit•an•o•j,
For•kur•ad•is mal•nov•a•j amik•o•j, kompan•o•j;800
Tim•em•a•j, evit•ant•e, salut•is de for•e;
Eĉ kamp•ul’, jud•o, kvankam kap•klin•is laŭ•mor•e,
Sed, de•flank•e, mi•n mok•is rid•et•e, tra•bor•e.
‘Perfid•ul’!’ en orel•o•j son•is, re•bat•iĝ•is
Eĥ•e en dom’, en kamp•o, tut-tag•o•n volv•iĝ•is
Antaŭ mi, laŭ makul’ en mal•san•a okul•o;
Kaj tamen mi ne est•is land•o-perfid•ul•o.
“Moskv•o mi•n opini•is si•a al•iĝ•int•o,
Soplic’ ricev•is bien-part•o•n post mort•int•o;
Targovic•an•o•j post•e vol•is honor•ig•i*810
Mi•n per ofic’. — Se vol•us mi mi•n moskv•ul•ig•i!
— Satan’ konsil•is — Est•is mi en riĉ•a stat•o:
Se mi moskv•ul•o iĝ•us, plej grand•a magnat•o
Serĉ•us mi•a•n protekt•o•n, eĉ nobel•o-frat•o;
Eĉ popol•aĉ’ facil•e land•an•o•j•n postpon•as,*
Kaj pli feliĉ•a•j•n Moskv•o-serv•ant•o•j•n — pardon•as!
Mi sci•is tio•n, tamen — mi ne pov•is…
“Mi for•kur•is el land•o!
Kaj kie mi ne est•is! kio•n ne sufer•is?
“Ĝis Di•o kurac•il•o•n mal•kaŝ•is konsol•e:820
Pli•bon•iĝ•i kaj tio•n ripar•i bon•vol•e,
Laŭ•ebl•e, kio…
“Tabl•estr•id•in’, kun edz•o vojevod•o, kun•e
Ir•is en Siber•i•o•n, tie mort•is jun•e:
Las•is en land’ fil•in•o•n, la mal•grand•a•n Zonj•o•n.
Mi ordon•is eduk•i ŝi•n.
“Pli ol pro am•o, ebl•e mi pro stult-fier•o
Mort•ig•is: do humil•o, en monaĥ•a sfer•o.
Pro l’ gent•o mi fier•a iam kuraĝ•ul•o,
Mal•lev•is kap•o•n, Verm•o far•iĝ•is, kvest•ul•o,830
Ĉar, kvazaŭ verm’ en polv•o…
“Al Patr•uj•o mal•bon•a•n ekzempl•o•n mi don•is,
Kiu per bon-ekzempl•o•j re•pag•o•n bezon•is,
Per sang•o, ofer•iĝ•o…
“Mi batal•is por land•o. Tie ne glor-am•o
Mi•n pel•is kontraŭ glav•o•j, kontraŭ paf•o•j-flam•o.
Memor’-agrabl•a•j est•as, pli ol batal•il•a•j
Laŭt•a•j verk•o•j, la verk•o•j silent•a•j, util•a•j,
Kaj sufer•o•j, pri kiu•j neniu…
“Al mi prosper•is oft•e penetr•i lim-zon•o•j•n,840
Kaj kolekt•i inform•o•j•n, port•i ĉef-ordon•o•j•n,
Form•i konspir•o•j•n. — Kon•as ja Galici•an•o•j*
Ĉi monaĥ•a•n kapuĉ•o•n, — kaj Grand•pol•uj•an•o•j!
Dum jar’ mi ĉar•o•j•n puŝ•is en fortik•aĵ’ prus•a;
Kaj mi•a•j•n ŝultr•o•j•n vund•is baston•ad•o rus•a;
Mi ir•is Siber•i•o•n; post•e Aŭstr•i•an•o•j
En Ŝpilberg* mi•n en kel•o•j•n fos•is, al labor•o,
En ‘carcer durum’*; tamen, mirakl•e, Sinjor•o
Mi•n sav•is, kaj mi mort•as inter sam•land•an•o•j,
Kun Sakrament•o•j. —850
“Ebl•e eĉ nun mi pek•is, antaŭ Di•a tron•o,
Per lev•iĝ•o-akcel•o, super ĉef-ordon•o!
Pens•o, ke gent’ Soplic•a arm•iĝ•os unu•e
Kaj en Litv•o Post•kur•o•n* lanc-fiks•os plej fru•e,
Ĉi pens•o… ŝajn•as est•i pur•a…
“Venĝ•o•n vi hav•as! tranĉ•is vi, il•o de Di•a
Pun•o, per glav’ intenc•o•j•n de tut-viv•o mi•a:
Vi konspir•o-faden•o•n ŝpin•it•a•n konfuz•is!
Grand•a•n cel•o•n, por kiu mi viv•o•n for•uz•is,
Last•a•n mi•a•n, en mond•o, ter•a•n sent•o•n, plan•o•n,860
Kiu•n mi fleg•is, kiel plej kar•a•n infan•o•n,
Vi mort•ig•is — kaj mi vi•n pardon•is el kor•o!
Vi…”
“Ke egal•e pardon•u ankaŭ Di’-Sinjor•o!
Dir•is Ŝlos•ist’; atend•as vi je viatik•o:
Mi ne est•as skism•an•o, nek Luter-amik•o;
Mort•ant•o•n mal•ĝoj•ig•i, jen pek•o laŭ sci•o.
Mi io•n dir•os, cert•e konsol•os vi•n tio:
Kiam sinjor•o mi•a fal•is, mort-vund•it•e,
Kaj mi, genu•e, super li•a brust’ klin•it•e,870
Glav•o•n tremp•is en sang•o•n kaj venĝ•o•n ĵur-dir•is:
Li, kap-sku•ant•e, man•o•n al pord•eg’ el•tir•is,
Al vi•a flank•o sign•is kruc•o•n en aer•o,
Kvazaŭ dir•us: al Jacek mi pardon•as mort•o•n.
Mi kompren•is, sed flam•is tiel per koler•o,
Ke neniam pri l’ kruc•o mi el•dir•is vort•o•n.”
Inter•parol•o•n romp•is mal•san•ul’-sufer•o•j;
Kaj post•e ven•is long•a hor’ da silent•ad•o.
Oni atend•as pastr•o•n. — Ek•tondr•is huf-fer•o•j,
De spir•eg•ant•a Jankjel aŭd•iĝ•as frap•ad•o:880
Grav•a leter’! al Jacek farm•ist•o ĝi•n don•as;
Jacek al frat•o laŭt•e ĝi•n leg•i ordon•as.
Leter’ de Fiŝer, kiu est•is tiam ĉef•o
De pol-arme•a stab•o, sub princ•o Jozef•o,*
Sci•ig•as, ke sekret•a decid’ pri•milit•a
Jam est•as, de franc•estr•o al mond’, anonc•it•a;
Ke kun•vok•it•a Grand•a Sejm•o Varsovi•a
Kaj la konfeder•it•a Klas•ar’ Mazovi•a
La al•ig•o•n de Litv•o tuj proklam•i vol•as.
Jacek, aŭskult•e, preĝ•o•j•n mal•laŭt•e parol•as.890
Li al•prem•is al brust•o ben•it•a•n kandel•o•n,
Esper-lum•a•j•n pupil•o•j•n lev•is en ĉiel•o•n
Kaj dir•is kun ĝu-larm•o•j en okul’ radi•a:
“Nun, Sinjor’, ir•u pac•e for serv•ist•o vi•a!”
Ĉiu•j genu•is; antaŭ sojl’ ek•tint•is io —
Sonor•il•et•o: ven•is prepost•o kun Di•o.
Ĵus nokt•o jam for•ir•is; tra blank•a ĉiel•o
Roz•a, kur•as unu•a sun•radi•a hel•o,
Fal•as tra vitr•o•j kiel sag•o•j briliant•a•j,
Sur lit’, de mal•san•ul•o-kap’, re•fleks•iĝ•ant•a•j:900
Vizaĝ•o•n kaj tempi•o•j•n or•um•is lum•zon•o,
Ke li mir•bril•is, kiel sankt•ul•o en kron•o.
Jar•o 1812.
Printemp•a•j aŭgur•aĵ•o•j. — En•marŝ•o de arme•o•j. — Di•o•serv•o. — Ofic•a re•honor•ig•o de sankt-memor•a Jacek Soplica. — El inter•parol•o•j de Gervaz•o kaj Protaz•o oni pov•as konklud•i pri proksim•a fin•o de l’ proces•o. — Am•ind•um•o•j de ulan•o kun knab•in•o. — La disput•o pri Stump•ul•o kaj Falk•o decid•iĝ•as. — Post•e gast•o•j kolekt•iĝ•as al festen•o. — Prezent•ad•o de ge•fianĉ•o•j al arme•a•j ĉef•o•j.
Jar•o! kiu vi•n vid•is sur litv•a kamp•ar•o!
Ĝis nun popol’ vi•n nom•as — bon•rikolt•a jar•o,
Kaj soldat•o•j — milit•a; ĝis nun la mal•jun•a•j
Pri vi babil•as; kant•o•j vi•n glor•as eĉ nun•a•j.
De•long•e vi mirakl•e est•is anonc•it•a
Inter popol’, de flug•a fam•o, antaŭ•it•a.
Printemp•a sun•o nask•is en litv•an•a kor•o
Mir-antaŭ•sent•o•n, kvazaŭ de mond•fin•a hor•o;
Ĉiu•j atend•is io•n sopir•e kaj ĝoj•e.
Brut•ar•o, el•pel•it•a for, unu•a•foj•e10
Printemp•e, kvankam est•is mal•gras•a, mal•sat•a
Ne kur•is al paŝt•ej•o, jam herb•e-kovr•at•a,
Sed kuŝ•iĝ•is sur kamp•o, la kap•o•j•n klin•ad•is,
Muĝ•is, aŭ si•a•n vintr•a•n nutr•aĵ•o•n maĉ•ad•is.
Kamp•ul•o•j la plug•il•o•j•n por sem•ad•o tir•is,
Sed ne ĝoj•is, ke long•a vintr•o jam for•ir•is,
Ne kant•is; diligent•e ili ne labor•as,
Sem•ad•o•n kaj rikolt•o•n kvazaŭ ne memor•as;
Ili halt•ig•as bov•o•j•n, ĉeval•o•n erp•il•a•n,
Al okcident’ rigard•o•n turn•as mal•trankvil•a•n,20
Kvazaŭ tie mirakl•o•n atend•us proksim•e,
Kaj re•ven•ant•a•j•n bird•o•j•n observ•as kor•tim•e.
Jam al hejm•o al•flug•is cikoni’ unu•a,
Etend•is blank-standard•o•n de printemp•o fru•a;
Post•e ven•is kri•em•a•j ar•o•j da hirund•o•j,
Kiu•j, kolekt•iĝ•ant•e super akv•a•j grund•o•j,
Pren•as por nest•o•j kot•o•n el rigid•a ter•o.
En arbust•ar’ skolop•o flustr•as dum vesper•o.
Super arb•ar•o flug•as anser•o•j seri•e,
Kaj lac•e, por nutr•aĵ•o, de•fal•as laŭt•kri•e.30
Sur ĉiel•o mal•hel•a gru•o•j kri•as ĝem•e;
Nokt-gard•ist•o•j, aŭd•ant•e, demand•as tim•em•e:
Kio•n, en bird•o•j-regn•o, la konfuz•o cel•as?
Kia vent•eg•o ili•n tiel fru•e pel•as?*
Jen nov•a•j ar•o•j: kvazaŭ pirol•o•j, sturn•et•o•j,
Ar•o•j da hel•kolor•a•j plum•tuf•o•j, flag•et•o•j,
Ek•bril•is sur alt•aĵ•o•j, fal•as sur kamp•ar•o:
Rajd•ist•ar’! Strang•a•j vest•o•j, fremd•a arm•il•ar•o!
La regiment•o•j marŝ•as: kvazaŭ neĝ’ fand•it•a,
Flu•as sur voj’ vic•ar•o, la fer•e-forĝ•it•a;40
El arb•ar’ nigr•as ĉap•o•j, bajonet•o•j bril•as,
Infanteri•o svarm•as, formik•ar’-simil•as.
Ĉiu•j al nord•o! Kvazaŭ, el sud•land•o varm•a,
Ir•us al ni, post bird•o•j, la popol•o svarm•a,
Al fort’ ne•rezist•ebl•a, instinkt•a, ced•ant•e.
Ĉeval•o•j, hom•o•j, agl•o•j, tag-nokt•e, konstant•e
Flu•as; ĉiel•o flam•as, ie brul•o•j ruĝ•as,
Ter•o trem•as, kaj flank•e fulm•o•tondr•o•j muĝ•as.
Milit’! milit’!… ne est•is, en Litv•o, angul•o,
Ĝis kiu ne al•ir•us ĝi•a krak•o, brul•o.50
Pra•arb•ar•an•o, kiu, laŭ av•o•j-kutim•o,
Dum•viv•e ne el•ir•is trans arb•ar•a lim•o,
Kaj sur ĉiel’ ali•a•j•n bru•o•j•n ne kompren•is,
Krom vent•o•j, kaj sur ter•o — krom best•eg•o•j-muĝ•o,
Gast•o•j•n nur vid•is, kiam arb•ar•an•o•j ven•is,
Nun vid•as: strang•e ard•as ĉiel•a brul•ruĝ•o;
Kaj li aŭd•as krak•ad•o•n: kugl•o de kanon•o
Erar•is el batal•o tra l’ arb•ar•a kron•o,
Ŝir•ant•e trunk•o•j•n, branĉ•o•j•n. — La griz•barb•a ur•o
Hirt•ig•as kol•har•ar•o•n, trem•as de terur•o,60
Du•on•lev•iĝ•as, antaŭ•pied’-apog•it•e,
Sku•as barb•o•n, rigard•as eg•e mir•ig•it•e,
Al la fulm•ant•a, inter romp•aĵ•o, brul•ej•o:
Grenad’ erar•a fajf•as kaj turn•iĝ•as bru•e,
Krev•as fulm•e-frakas•e; ur’ en viv’ unu•e,
Tim•e, al pli profund•a kur•is kaŝ•iĝ•ej•o.
Batal’!… Kie? demand•as jun•ul•o•j, kapt•ant•e
Arm•il•o•j•n; man•o•j•n lev•as vir•in•o•j, preĝ•ant•e;
Ĉiu•j esper•as venk•o•n; son•as larm•a kri•o:
Ni•n gvid•as Napoleon! kun li est•as Di•o!70
Printemp•o! kiu vid•is vi•n sur la kamp•ar•o!
Memor•ind•a printemp•o, de l’ milit•a jar•o!
Printemp•o, kiu vid•is vi•n tiel flor•ant•a•n
Per la gren•o•j kaj herb•o•j, per hom•o•j bril•ant•a•n,
Event-plen•a•n, graved•a•n de l’ esper’ ĉiel•a!
Mi vi•n ankoraŭ vid•as, sonĝ-vid•aĵ•o bel•a!…
Mi, nask•it•a sub jug•o, vind•it•a en fer•o,
Hav•is nur unu tia•n printemp•o•n sur ter•o.
Ĉe Soplicov•o tuŝ•e, grand-voj•o si•n tir•is,
Kiu•n de Njemen-flank•o du ĉef•o•j marŝ•ir•is:80
Princ’ Jozef kaj vestfal•a reĝ•o Hieronim
Okup•is Litv•o-part•o•n de Grodn•o ĝis Slonim:*
Reĝ•o don•is ripoz•o•n ĝis la tag•o tri•a;
Sed pol•a•j soldat•ar•o•j, malgraŭ lac•o si•a,
Plend•is, ke ne permes•as reĝ•o marŝ•i plu•e;
Ili vol•us ating•i moskv•ul•o•j•n plej fru•e.
En urb’ proksim•a, halt•is princ•a stab-ĉef•ar•o,
En Soplicov•o kvar•dek mil•o•j en tend•ar•o;
Kun si•a•j stab•o•j ven•is: General’ Dombrovski,
Knjazjeviĉ, Małaĥovski, Gjedrojć kaj Grabovski.*90
Est•is mal•fru•e: ĉiu do pren•is laŭ pov•o
Loĝ•ej•o•n en kastel•o kaj en Soplicov•o.
Kiam antaŭ•gard•ar•o est•is star•ig•it•a,
Ĉiu, en si•a•n ĉambr•o•n, ir•is lac•ig•it•a.
Nokt•a silent’: en tend•o•j, dom’, kamp•ar•o; sol•e
Oni vid•as, laŭ ombr•o•j, vag•ant•o•j•n patrol•e,
Kaj tend•ar•a•j fajr•uj•o•j flagr•as en kelk lok•o•j,
Altern•e de posten•o•j son•as signal•vok•o•j.
Dorm•is dolĉ•e: dom-mastr•o, ĉef•o•j, milit•ul•o•j,
Kaj sol•e ne ferm•iĝ•is de Vojski okul•o•j;100
Vojski dev•as por morgaŭ festen•o•n prepar•i,
Vol•as per ĝi Soplic•o•j•n etern•e glor-far•i:
Ind•a de kor-agrabl•a•j pol-gast•o•j festen•o
Est•u konform•a kun la grand•a tag-solen•o,
Preĝ•ej•a fest•o, ankaŭ famili•a est•os:
Morgaŭ tri par•o•j si•a•n fianĉ•iĝ•o•n fest•os.
Kaj general’ Dombrovski dum vesper•o dir•is,
Ke li, por morgaŭ, pol•a•n tag•manĝ•o•n dezir•is.
Kvankam mal•fru•e, Vojski rapid•e akir•is
Kvin kuir•ist•o•j•n, kiu•j•n ĉirkaŭ•aĵ•o don•is:
Ili serv•is kaj Vojski, laŭ mastr•o, dispon•is.110
Li blank•a•n kuir•estr•a•n tuk•o•n antaŭ•lig•is,
Pren•is nokt-ĉap•o•n, brak•o•j•n ĝis kubut’ nud•ig•is.
Unu•man•e li muŝ•o•j•n per klak•il’ batal•as,
Ĉar insekt•o•j avid•e sur frand•aĵ•o•j•n fal•as,
Per du•a man’ li okul-vitr•o•j•n sur•naz•ig•is,
El ĉe•brust’ libr•o•n pren•is, el•volv•is, dis•ig•is.
Libr•o hav•is titol•o•n: “Kuir•ist’ perfekt•a”*
Kaj est•is special•a pri•skrib•o korekt•a
De pol-tabl•o•j. Tenĉin•a Graf’, laŭ ĉi detal•a
Pri•skrib’, festen•o•j•n don•is en land•o ital•a,120
Pri kiu•j Sankt•a Patr•o Urban Ok•a mir•is.*
Laŭ ĝi Karol-Am•at•o-Radzivil kuir•is
En Njesvjeĵ, ĉe akcept•o reĝ•a Stanislav•a,
Aranĝ•ant•e festen•o•n, kies fam•o prav•a
Ĝis nun en Litv•o viv•as, en rakont’ vulgar•a.*
Vojski leg•as, anonc•as post kompren•o klar•a,
Kaj spert•a•j kuir•ist•o•j laŭ tio labor•as;
Kvin•dek tranĉ•il•o•j vigl•e sur tabl•o•j sonor•as;
Kuir•ej’-bub•o•j nigr•a•j port•as, laŭ ordon•o•j,
Lign•o•n; ali•a•j lakt•o•n, vin•o•n, el kaldron•o•j130
Verŝ•as en kaserol•o•j•n, pot•o•j•n, kuir•il•o•j•n;
Ĉe forn’ sid•ant•a•j bub•o•j mov•as fajr-blov•il•o•j•n:
Vojski, por pli akcel•i ek•brul•ig’-afer•o•n,
Sur brul•lign•o•n verŝ•ig•as fand•it•a•n buter•o•n;
(Tia•n luks•o•n bon•hav•a dom’ ne persekut•as).
Bub•o•j, en fajr•o•n, sek•a•n branĉ-romp•aĵ•o•n ŝut•as;
Ali•a•j sur ponard•o•j•n met•as grand-rost•aĵ•o•j•n,
Bov•a•j•n kaj kapreol•a•j•n, kaj apr•o-dors•aĵ•o•j•n;
Ĉi-tiu•j sen•plum•ig•as: flug•as lanug•ar•o,
Nud•iĝ•as urogal•o•j, tetr•o•j kaj kok•ar•o.140
Kok•o•j est•is mal•mult•a•j: post invad’-atak•o,
Kiu•n far•is Dobĵinski, sang-avid•a Sak•o,
Sur kok•ej•o•n de Zonj•o, kiam, en impet•o,
Li detru•is mastr•um•o•n ĝis last•a kok•et•o,
Ne pov•is per bird•ar•o ek•flor•i de-nov•o,
Fam•a iam, pro si•a•j bird•o•j, Soplicov•o.
Ceter•e da viand•o•j abund•ec•o grand•a,
Ar•ig•it•a el dom•o, butik•ar’ viand•a,
El arb•ar’, de najbar•o•j, proksim•e kaj for•e:
Vi dir•us, bird•a lakt•o nur mank•is ĉi-hor•e.150
En Soplicov’ kun•iĝ•as, por festen’ sinjor•a,
Du kondiĉ•o•j: abund•o kaj art•o labor•a.
Jam ek•iĝ•is de Sankt•a Flor’-Virg•in’ solen•o.*
Veter•o est•is bel•a; en fru•a maten•o
Ĉiel•o pur•a ĉirkaŭ ter•o si•n etend•is;
Kiel mar•o silent•a, konkav•e ĝi pend•is.
Nur ankoraŭ kelk stel•o•j lum•as el profund•o,
Kiel perl•o•j, bril•ant•a•j tra l’ ond•ar’ el fund•o:
Flank•e nub•et’ al•flug•as blank•a, unu-nur•a
Kaj flug•il•o•j•n ek•merg•as en ĉiel’ lazur•a,
Simil•a•j•n al plum•ar•o de Gard•ant’-Anĝel•o,160
Kiu•n, per nokt•a•j preĝ•o•j, re•ten•is ter•an•o•j,
Kaj kiu re•rapid•as al sam•ĉiel•an•o•j.
Ĉiel•fund•e jam last•a esting•iĝ•is stel•o,
Kaj en mez•o de frunt•o pal•iĝ•as ĉiel•o,
Ombr•o•j-kusen•o•n tuŝ•as per dekstr•a tempi•o
Brun•et•a, dum mal•dekstr•a•n jam ruĝ•ig•as io;
Pli for•e, rond•o, kvazaŭ palpebr•o, dis•iĝ•as
Kaj, en mez•o, blank•aĵ•o okul•a vid•iĝ•as
Kun ĉiel•ark’-pupil•o: jam ŝpruc•is radi•o,
Sur ĉiel•rond’ fleks•it•e, tra•bril•is lum-stri•o170
Kaj, en blank-nub•o, kiel or-sag•o pend•iĝ•as.
Post ĉi paf’ tag-signal•a, flam•o•j-fask•o ŝpruc•as,
Mil raket•o•j en mond•o-ĉirkaŭ•o si•n kruc•as,
Kaj sun-okul’ sur•ir•is. — Ĝi iom dorm•em•as,
Ferm•et•iĝ•as, radi•a•j okul•har•o•j trem•as;
Sep kolor•o•j kun•bril•as: safir•o blu•hav•a,
Sang•e-ruĝ•a ruben•o kaj topaz•o flav•a;
Sekv•e sun•o dis•bril•is kristal’-diafan•e,
Post•e briliant-lum•e, fin•e fajr-fontan•e,
Kaj kiel lun•o grand•e, flagr•ant•e laŭ stel•o:180
Tiel ir•is sol•ec•a sun•o sur Ĉiel•o.
Hodiaŭ ĉe tag•iĝ•o, el tut-ĉirkaŭ•ej•o,
Litv•an•ar•o kolekt•is si•n antaŭ preĝ•ej•o,
Kvazaŭ por ek•anonc•o de mirakl•o nov•a.
Ĉi kolekt•iĝ•o•n kaŭz•is pi•ec’ de popol•o,
Kaj part•e ĝi de•ven•is el grand•a sci•vol•o:
Ĉar hodiaŭ al di•a-serv•o Soplicov•a
Est•as ven•ont•a•j ankaŭ kelk•a•j general•o•j,
Ĉi-tiu•j glor•a•j ĉef•o•j de pol-legion•o•j,
Kies nom•o•j•n ador•is popol’ laŭ patron•o•j,
Kies ekspedici•o•j, vag•ad•o•j, batal•o•j,190
Evangeli’ naci•a est•is litv•o•land•a.
Jam ven•is oficir•o•j, soldat•ar•o grand•a;
Popol’ ĉirkaŭ•as ili•n, kaj apenaŭ fid•as,
Rigard•ant•e, al propr•a•j okul•o•j: ĝi vid•as
Land•an•o•j•n, uniform•o•n arme•a•n port•ant•a•j•n,
Arm•it•a•j•n kaj liber•a•j•n, pol•e parol•ant•a•j•n.
Por mes•o ne ampleks•is preĝ•ej•et’ kun•ven•o•n:
Popol•o genu•iĝ•is sur herb•o•teren•o•n,
Kaj, nud-kap•e, rigard•as al pord•o kapel•a.
De litv•an•o•j har•ar•o, blank•a aŭ blond•hel•a,
Or•um•iĝ•as laŭ bed•o de matur-sekal•o;200
Ie bril•as virg•in•a bel•a kap-oval•o,
En ornam•o freŝ-flor•a aŭ pav-okul•ar•a,
Kun sen•lig•a•j ruband•o•j en plekt•aĵ•o har•a,
Inter vir-kap•o•j, kiel gren-cejan’ aŭ lol•o.
Genu•ant•a, kolor•a amas’ de popol•o,
Ĉe tintil’-voĉ•o, kvazaŭ ĉe blov•o maten•a,
Kap-klin•as, kiel spik•o•j sur bed•ar•o gren•a.
Kamp•ul•in•o•j hodiaŭ, al Mari’-altar•o,
Port•as printemp’-donac•o•n de herb•o•flor•ar•o;
Ĉio en bel-ornam•o de buked•o•j, kron•o•j:210
Altar•o, bild•o kaj eĉ sonor•ej’, balkon•o•j.
Iam, el orient•o, maten-vent’ blov•et•as,
De•ŝir•as flor•kron•et•o•j•n, sur tempi•o•j•n ĵet•as,
Kiel mes-incens•il•o bon•odor-fum•et•as.
Kiam fin•iĝ•is mes•o, predik•o kaj ben•o,
El•ir•is Ĉambelan•o, estr•o de l’ kun•ven•o,
Antaŭ ne•long•a temp•o, en distrikt•o si•a,
Elekt•it•e Marŝal•o Konfederaci•a,*
En vojevod•a vest•o: ĵupan’ or-brod•it•a,
Kontuŝ•o grodetur•a,* zon•o or•teks•it•a,220
Flank•e, kun lacert-led•a* pren•il’, karabel•o;
Sur kol•o bril•is pingl•o per briliant’-hel•o,
Konfederatk•o blank•a, kun fask•o da kar•a•j
Tuf-plum•et•o•j, de blank•a•j arde•o•j, tre rar•a•j.
(Por fest•o nur met•iĝ•as la riĉ•a tuf•et•o,
Dukat•o•n kost•as ĉiu tiel•a plum•et•o).
Ĉambelan’ sur alt•aĵ•o•n ĉe l’ preĝ•ej’ sur•ir•is,
Kaj de popol’, soldat•o•j, ĉirkaŭ•it•e, dir•is:
“Frat•o•j! anonc•is pastr•o al vi el ambon•o,
Ke liber•o•n re•don•is Franc•estr•o al Kron•o,230
Kaj nun don•as al Litv•o, tut-Pol•uj•o kar•a;
Vi aŭd•is pri la grav•a edikt’ reg•ist•ar•a,
Pri kun•vok•o de grand•a sejm•o varsovi•a.
Nun aŭd•u kelk•a•j•n vort•o•j•n komun•um•o ni•a
Pri famili’-afer•o de Soplic’, sinjor•o
Ĉi-tie•a.
“Vi ĉiu•j hav•as en memor•o,
Kio•n krim•is mort•int•o — Soplic•a Jacek•o;
Sed, dum vi ĉiu•j sci•as nur pri li•a pek•o,
Temp•as, al mond’ anonc•i pri merit•o•j li•a•j.
De ĉe•est•a•j ĉi-tie general•o•j ni•a•j240
Mi aŭd•is ĉio•n, kio•n mi dir•as pri l’ hom•o:
Jacek ne mort•is (kiel laŭt•is fam’) en Rom•o,
Sed, post ŝanĝ•o de viv•o, profesi•o, nom•o,
De kulp•o•j, kontraŭ Di•o kaj Patr•uj’ far•it•a•j,
Pur•iĝ•is, per sankt-viv•o, grand-far•o•j milit•a•j.
“Jen li, ĉe Hohenlinden,* kiam general•o
Riŝpans, venk•at•e, pens•is pri ced•o-signal•o,
Ne sci•ant•e, ke marŝ•as Knjazjeviĉ al sav•o,
Jacek penetr•is inter ĵet•aĵ•o•j kaj glav•o•j,
De Knjazjeviĉ al Riŝpans leter•o•j•n trans•don•is:250
Ke pol•o•j mal•amik•o•j-post•o•n ĉirkaŭ•zon•is.
Li, post•e, ĉe hispan•o•j, dum pol-ulan•ar•o
Konkir•is Sommo-Sjerra•n dors•o•n de rempar•o,*
Ĉe Kozjetulski est•is du•foj•e vund•it•a!
Kun sekret•a•j ordon•o•j post•e el•send•it•a
Li kur•ad•is, spirit•o•n de popol•o sond•is,
Sekret•a•j•n societ•o•j•n kolekt•is kaj fond•is;
Kaj li fin•e, ĉe litv•a lev•iĝ’-prepar•ad•o,
Pere•is en Soplic•a hejm•o, dum invad•o.
Ĵus ven•is en Varŝav•o•n sci•ig•o pri li•a260
Mort’, dum li•n rekompenc•is Estr•o Imperi•a,
Por antaŭ-hero•aĵ•o•j kaj serv•o•j konspir•a•j,
Per sign•o•j, de honor•a legi’, kavalir•a•j.*
“Do mi, afer•o•j•n tiu•j•n-ĉi konsider•ant•e,
Kaj Vojevod’-reg•ec•o•n kun•reprezent•ant•e,
Anonc•as ĉe baston•o konfederaci•a,
Ke Jacek, per fidel•a, long•a serv•o si•a,
Kaj ankaŭ per favor•o de l’ estr’ imperi•a,
For•viŝ•is infami•o•n, al honor’ re•ven•as,
Kaj inter patriot•o•j re•e lok•o•n pren•as.
Do, kiu nun kuraĝ•os Jacek-famili•o•n270
Memor•ig•i pri kulp•o aŭ alud•i io•n,
Tiu•n atend•as pun•o, por riproĉ•o tia,
‘Gravis notae maculae’* laŭ statut•o ni•a,
Kiu pun•as ‘militem’, kiel ‘skartabelon’,*
Se ili infami•o•n sem•as sur nobel•o•n;
Kaj ĉar reg•as egal•o, artikol•o tri•a
Dev•iĝ•as por urb•an•o•j kaj kamp•ul•o ĉia,
Tiu•n marŝal’-dekret•o•n met•os moŝt’ Skrib•ist•o
Al ĝeneral•a•j akt•o•j, — anonc•os Vok•ist•o.
“Kio koncern•as kruc•o•n de l’ honor’-legi•o:280
Ke ĝi mal•fru•is, glor•o•n ne ofend•as tio;
Se ĝi ne pov•is Jack•o•n ornam•i merit•e,
Ĝi serv•u memor•aĵ•e, sur tomb’ pend•ig•it•e.
Dum tri tag•o•j ĝi pend•os, en preĝ•ej’ post tio
Ĝi met•iĝ•os por vot•o* al Patr•in’-de-Di•o”.
Ĉambelan•o orden•o•n el teg•o el•ig•is
Kaj sur modest•a•n tomb•o-kruc•et•o•n pend•ig•is:
Ruband•et•o•n kokard•e-lig•it•a•n, ruĝ•hel•a•n,
Kaj, kun or•a kron•et•o, kruc•o•n blank•a•n, stel•a•n.
En sun-radi•o•j lum•is stel•et•o•j kaj or•o290
Kvazaŭ last•a•j re•bril•o•j de Jack•a ter-glor•o.
Popol’ “Anĝel’-salut•o•n” genu•e flustr•et•as
Kaj pri etern•a pac•o por pek•ul•o pet•as.
Juĝ•ist•o, inter gast•o•j kaj vilaĝ’-kun•ven•o,
Ĉiu•j•n al Soplicov•a invit•as festen•o.
Du aĝ•ul•o•j sid•iĝ•is ĉe dom•o bien•a:
Ĉe ĉiu, sur genu•o•j, miel-pot•o plen•a.
En ĝarden’ ili vid•as: ĉe papav’ kolor•a
Star•as ulan’, sun•flor•e, en kolpak’ kun or•a
Lad-ornam•o kaj kok•a vost•plum•o fier•a;300
Ĉe li knab•in’, en verd•a vest’, laŭ rut’ ĉe-ter•a,
Lev•as blu-okul•et•o•j•n, laŭ tri•kolor•et•o•j,
Al okul•o•j de knab•o; pli for, fraŭl•in•et•o•j,
Kap-de•turn•ant•e, flor•o•j•n ŝir•is en ĝarden•o,
Ke ge•am•ant•o•j pov•u parol•i sen ĝen•o.
Sed aĝ•ul•o•j babil•as ĉe vin•o miel•a
Kaj si•n tabak’-regal•as el uj•o arb-ŝel•a:
“Jes, jes, Protaĉj•o”, dir•is Ŝlos•ist•o Gervaz•o.
“Jes, jes, Gervaĉj•o”, dir•is Vok•ist•o Protaz•o.
“Jes, jes!” ripet•is ambaŭ kelk•foj•e, ceter•e310
Takt-balanc•ant•e kap•o•j•n. “Jes, fin•iĝ•as ver•e, —
Dir•is fin•e Vok•ist•o, — strang•a•manier•e.
Ja est•is, mi ekzempl•e memor•as, proces•o•j
Kun mult•e pli mal•bon•a•j, ol ĉe ni, eksces•o•j,
Kaj embaras•o•n fin•is interciz•o-dat•o•j:*
Tiel pac•iĝ•is Łopot kun Borzobohat•o•j,
Krepŝtul•o•j kun Kupsci•o•j, Putrament — Pikturn•o,
Kun Odinc•o•j Mackjeviĉ, Kvileckij kun Turno.
Kaj de Pol•o•j kun Litv•o! est•is pli malic•a
Konflikt•o, ol ĝi•n hav•is Horeŝk•o•j, Soplica:320
Sed kiam konsider•is reĝ•in•o Jadvig•o,*
Sen juĝ•o tuj fin•iĝ•is la tut•a intrig•o.
Se parti•o•j fraŭl•in•o•n hav•as, aŭ vidv•in•o•n,
Edz•iĝ•o tiam far•as al proces•o•j fin•o•n;
Do plej long•e proces•o daŭr•as kun pastr•ar•o
Katolik•a, kaj inter proksim-parenc•ar•o,
Ne pov•ant•e fin•iĝ•i per ge•edz•o•j-par•o.
Do mal•pac•o•j, de Laĥ•o•j — Rus•o•j, ne•fin•it•a•j
Ek•de Leĥ•o kaj Rus•o, du frat•o•j nask•it•a•j;*
Tial tre long•e daŭr•is proces’ de litv•an•o•j330
Kun la pastr•o•j Kruc•ist•o•j, ĝis gajn•is Jagjel•o;*
Do antaŭ akt•o•j long•e ‘pendebat’* kverel•o,
Fam•a proces’ de Rimŝ•o•j kun Dominik•an•o•j,
Ĝis gajn•is monaĥ•ej•a sindik’, pastr•o Dimŝ•o,
Do proverb’: Di-Sinjor•o pli•grand•as ol Rimŝ•o;
Mi al•don•os: pli•bon•as miel-pot’ en man•o,
Ol fend•il’”, kaj li trink•is je Ŝlos•ist•a san•o.
“Ver•e! — dir•is Gervaz•o per kortuŝ•o-ton•o,
Tre strang•a•j•n sort•o•j•n hav•is ni•a pol•a Kron•o,
Kaj Litv•o ni•a! Kvazaŭ du ge•edz•o•j•n Di•o340
Kun•ig•is, sed dis•ig•is satan•o•j-envi•o!
Aĥ, frat•o Protaz•et•o! Jen, kio•n litv•an•o•j
Ni vid•as! re•vizit•is ni•n frat•o•j kron•an•o•j!
Mi antaŭ jar•o•j serv•is en taĉment’ ili•a:
Ĝi est•is brav•ul•ar•o konfederaci•a!
Se sinjor•o Tabl•estr•o ĝis•viv•us ĉi hor•o•n!
Jacek! Jacek! — sed kial ĉagren•i la kor•o•n?
Kiam Litv•o kun Kron•o nun re•e si•n lig•as,
Jam tio sol•a ĉio•n pac•ig•as, bon•ig•as.”
“Strang•e”, dir•is Protaz•o, “pri Zonj•o graci•a,
Kies man•et•o•n pet•as nun Tade•o ni•a,350
Antaŭ jar’ ĉiel•sign•o est•is aŭ omen•o!”
“Fraŭl•in’ Zofi’ ŝi•n oni nom•u, laŭ konven•o,
Romp•is Ŝlos•ist’, plen•kresk•a, ne et•a knab•in•o,
Krom•e, dign•ul•a sang•o, Tabl•estr•a nep•in•o!”
“Jen do, fin•is Protaz•o, est•is sign•o tia
Pri ŝi•a sort’; mi sign•o•n per okul•o•j vid•is:
Antaŭ jar•o, dum fest•o, serv•ist•ar•o sid•is,
Trink•ant•e el pot•eg•o•j da miel’ juli•a,
Kiam: klak’! ni rigard•as, el tegment•o fal•as
Du mal•jun•a•j paser•o•j vir•a•j, kaj batal•as:360
Iom pli jun•a hav•is griz•a•n sub•gorĝ•aĵ•o•n,
Du•a nigr•a•n: tra l’ kort•o iĝ•is lukt’ furi•a,
Kaj renvers•ad’, ke ambaŭ fos•iĝ•is polv•aĵ•o•n.
Ni rigard•as, dum flustr•is serv•ist•ar•o ni•a:
Nigr•a est•u Horeŝk•o, Soplic•o — ali•a;
Oni kri•is, dum supr•e est•is la griz•ul•o:
Viv•u Soplic•o! fi al Horeŝk•o, tim•ul•o!
Kaj se li fal•is, tiam: Re•bon•ig•u, frat•o!
Ĉar hont•o por nobel•o ced•i al magnat•o!
Ni rid•as kaj atend•as venk•o•n de rival•o;370
Tiam Zonj•o•n pro bird•o•j kor•tuŝ•is kompat•o;
Ŝi salt•is, kavalir•o•j•n kovr•is per man•plat•o;
Sed eĉ en man’ ne ĉes•is plum-ŝir•a batal•o,
Tia est•is, en tiu•j et•ul•o•j, furi•o.
Vir•in•o•j, rigard•ant•e, flustr•is pri Zofi•o,
Ke kred•ebl•e destin•o est•as de l’ knab•in•o,
Mal•pac•a•j•n famili•o•j•n pac•ig•i en fin•o.
Hodiaŭ plen•um•iĝ•is omen•o; sed ver•e,
Ke tiam oni pens•is pri Graf•o prefer•e,
Ne pri Tade’.”
Ŝlos•ist•o pri tio respond•is:380
“Est•as strang•a•j afer•o•j, kiu ĉio•n sond•is?
Mi dir•os pri afer•o, ne, kiel omen•o,
Mirakl•a, mal•facil•a tamen por kompren•o.
Mi antaŭ•e Soplic•o•j•n dron•ig•us koler•e
Ĉiu•j•n, sed ĉi knab•et•o•n, Tade•o•n, mi ver•e
De infan•ec•o li•a tre•eg•e ek•ŝat•is!
Ĉar, kiam si•n bub•et•o•j kun li, taŭz•e bat•is,
Li venk•ad•is; do kiam li kur•is kastel•o•n,
Mi, instig•e, tuj montr•as mal•facil•a•n cel•o•n;
Ĉio al li prosper•is: kolomb•o•j•n de•tir•i390
El tur•o, aŭ la visk•o•n sur kverk•o for•ŝir•i,
Grimp•i, al kornik’-nest•o sur pin•o, por rab•o,
Li sci•pov•is; do pens•is mi: nask•iĝ•is knab•o,
Domaĝ•e ke Soplic•a, sub feliĉ•a stel•o!
Kiu dir•us: li est•os mastr•o de kastel•o,
Edz•in•ig•os Zofi•o•n, mi•a•n Moŝt-Estr•in•o•n!”
Ili fin•is, medit•e trink•as miel-vin•o•n,
Kaj aŭd•iĝ•as nur iam de vort•o•j ripet•o:
“Jes, jes, mi•a Gervaz•o, — jes, jes, Protaz•et•o.”
Ĉe pord•o-sojl’, fenestr•o est•is kuir•ej•a400
Mal•ferm•it•a: el•iĝ•is fum’ kvazaŭ brul•ej•a,
Ĝis el fum•o-volv•aĵ•o•j, laŭ blank-kolomb•et•o,
Ek•bril•is kuir•estr•a, lum•ant•a ĉap•et•o:
Super aĝ•ul•o•j-kap•o•j•n si•n Vojski silent•e
El•ŝov•is kaj aŭskult•is parol•o•j•n atent•e,
Fin•e al ili don•is, sur et•a tas-plad•o
Biskvit•o•j•n, parol•ant•e: “Manĝ•u ĉe trink•ad•o,
Kaj mi al vi rakont•os sci•ind•a•n egal•e
Disput•o•n, fin•iĝ•ot•a•n ebl•e sang-batal•e,
Kiam, en Nalibok•a•j arb•ar•o•j, dum ĉas•o,410
Rejtan far•is petol•o•n al duk•o de Nass•o.
Ĉi petol•o•n li pag•is preskaŭ san•o-kost•e,
Kaj, kiel mi pac•ig•is, vi aŭd•os tuj post•e…”
Sed rakont•o•n tra•romp•is kuir•ist•o•j-ven•o
Kun demand’: kiu tabl•o•j•n kovr•u por festen•o?
Vojski for•ir•is; ĉerp•is miel•o•n aĝ•ul•o•j
Kaj medit•e ĝarden•o•n vag•is per okul•o•j,
Kie kun fraŭl•in•et•o star•is bel-ulan•o.
Ĵus, pren•int•e man•et•o•n per mal•dekstr•a man•o,
(Dekstr•a•n, laŭ vid’ vund•it•a•n, tol-bandaĝ•o lig•is),420
Li, al fraŭl•in’, per tia•j vort•o•j si•n aŭd•ig•is:
“Zofi’, vi nepr•e dev•as al mi dir•i tio•n;
Antaŭ ŝanĝ•o de ring•o•j mi hav•u la sci•o•n.
Mal•grav•e, ke dum vintr•o pas•int•a vi pret•is
Don•i vort•o•n; mi tiam la vort•o•n ne pet•is:
Ĉar kio•n do valor•as vort’, el•dev•ig•it•e?
En Soplicov’ mi est•is mal•long•e vizit•e;
Kaj mi ne est•as vant•a, hav•i iluzi•o•n,
Ke mi unu-rigard•e vek•is simpati•o•n.
Mi, ne fanfaron•ul•o, vol•is nur pretend•i430
Merit•it•a•n favor•o•n, eĉ long•e atend•i.
Nun vi bon•vol•as vi•a•n vort•o•n re•e dir•i…
Per kio ĉi favor•o•n mi sci•is akir•i?
Ebl•e mi•n Zonj•o pren•as, ne el kor-inklin•o,
Sed, ĉar tiel konsil•as onkl•o kaj onkl•in•o?
Zonj•o, edziĝ’-afer•o est•as grav•a tre•e!
Konsult•u propr•a•n kor•o•n, neniu•n obe•e:
Nek de onkl•o minac•o•j•n, nek onkl•in’-inspir•o•j•n;
Se vi al mi kor•sent•as nur bon•a•j•n dezir•o•j•n,
Ni pov•as fianĉ•iĝ•i, sed iam est•ont•e;440
Vi•n lig•i mi ne vol•as, atend•os volont•e.
Nenio urĝ•as; krom•e, hieraŭ komand•o
Mi•n las•is regiment•a instruktor’ en land•o,
Ĝis mi•a•j•n vund•o•j•n re•e san•ig•os ĉarpi•o.
Do kio•n, kar•a Zonj•o?”
Kaj Zonj•o je tio
Lev•is kap•o•n, rigard•is hont•em•e kaj dir•is:
“Mi ne memor•as bon•e, kio antaŭ•ir•is;
Mi sci•as nur, ke est•is pri tio parol•o,
Ke mi kun vi edz•iĝ•u: mi, ĉiam al vol•o
Ĉiel•a kaj zorg•ant•a, ced•as.” Ĉi-moment•e450
Ŝi mal•lev•is okul•o•j•n, por dir•i kor•sent•e:
“Kiam mort•is la pastr•o Verm•o, dum terur•is
Nokt•a tempest’, mi vid•is, ke vi for•vetur•is
Pro ni mal•ĝoj•e: vi•a•j•n okul•o•j•n vual•is
Larm•o•j, kiu•j, mi dir•u, mi•a•n kor•o•n fal•is;
Ke vi, sinjor’, mi•n ŝat•as, mi tiam ek•fid•is;
Kaj post•e, por sukces•o vi•a, kiom•foj•e
Mi preĝ•is, ĉiam star•is vi sam•e, mal•ĝoj•e
Antaŭ mi, kaj du grand•a•j•n bril-larm•o•j•n mi vid•is.
Post•e Ĉambelan•in•o al Viln•o voj•ir•is
Kaj, por vintr•o, kun•pren•is mi•n; sed mi sopir•is460
Al Soplicov•o, ankaŭ al tiu ĉambr•et•o,
Kie okaz•is ni•a renkont’, ĉe tabl•et•o,
Kaj adiaŭ•o. Ial vi•a memor•aĵ•o,
Simil•e al aŭtun•a legom•o-sem•aĵ•o,
En mi•a kor’, dum tut•a vintr•o, kresk•is bel•e,
Ke, kiel mi parol•is, mi ĉiam sopir•is
Al la ĉambr•et’, kaj io al mi flustr•e-dir•is,
Ke mi vi•n tie trov•os — okaz•is tiel•e.
Tio•n pens•ant•e, hav•is mi oft•e en buŝ•o,
Dum karnaval•o vi•a•n nom•o•n, Tadeuŝ•o;470
Do, ke mi en•am•iĝ•is, fraŭl•in•et•o•j dir•is.
Se tiel est•is, kor•o•n mi•a•n vi akir•is.”
Tade’, pri tia pruv•o de am•o kontent•e,
Ek•prem•is ŝi•a•n brak•o•n, kaj ili silent•e
El ĝarden•o el•ir•is al tiu ĉambr•et•o,
Kie, antaŭ dek jar•o•j, loĝ•is Tade•et•o.
Tie Rejent•o gast•is nun; en bel-ornam•o,
Kiel fianĉ•o, serv•is li al si•a “dam•o”,
Kur•ant•e, trans•don•ant•e, ring•o•j•n kaj ĉen•et•o•j•n;
Cilindr•o•j•n, botel•et•o•j•n, pulvor•o•j•n, muŝ•et•o•j•n;480
Li rigard•is triumf•e, gaj•e fianĉ•in•o•n,
Kiu, sid•ant•e, far•is tualet•o-fin•o•n,
Kaj en spegul’ konsult•is di•o•j•n de graci•o.
Ĉambr•ist•in•o•j, kun friz•o-fer•aĵ•o•j, dum tio
Re•freŝ•ig•as ring•ar•o•n de har•plekt•o•j ŝi•a•j:
Genu•e, ĉe falbal•o•j, labor•as ali•a•j.
Kiam Rejent•o•n distr•is ĉi-tiu labor•o,
Kuir•ist•et•o frap•is fenestr•o•n: lepor•o!
Lepor’, el salik•ar•o, tra•kur•is herb•ej•o•n
Kaj salt•is en ĝarden•o•n, inter legom•ej•o•n,490
Tie sid•as: facil•e est•os for•tim•ig•i
Ĝi•n kaj apud bar•il•o vertrag•o•j•n instig•i.
Asesor’ per gvid•il•o si•a•n Falk•o•n tir•as;
Rejent’ Stump•ul•o•n vok•as, rapid•e post•ir•as.
Vojski ili•n kun hund•o•j lok•as sur posten•o•n,
Kaj mem, kun muŝ•klak•il•o, ir•as en ĝarden•o•n,
Pied•e-frap•as, fajf•as, klak•as, tim•ig•ant•e;
Instig•ant•o•j, vertrag•o•j•n ĉe rimen’ ten•ant•e,
Montr•as lok•o•n, lepor•o el•salt•os el kie,
Kaj lip-ŝmac•as; orel•o•j•n streĉ•int•e, vertrag•o•j500
Lev•is buŝ•o•j•n al vent•o kaj trem•as pasi•e,
Kiel met•it•a•j, unu tenden•o•n, du sag•o•j.
Vojski kri•is: “Pel!” Salt•is best’ el post bar•il•o•j
Herb•ej•o•n; hund•o•j sekv•as; tuj Falk•o, Stump•ul•o,
Sen turn•iĝ•o, ĵet•iĝ•is kun•e al griz•ul•o
El ambaŭ flank•o•j, kiel du bird•o-flug•il•o•j,
Kaj dent•o•j kiel ung•o•j•n en dors•o•n en•prem•is.
Lepor’, laŭ nov-nask•it•o, mal•ĝoj•e ek•ĝem•is!
Instig•ant•o•j al•kur•as: ĝi kuŝ•as jam mort•e,
Hund•o•j taŭz•as sub ventr•o blank-har•ar•o•n fort•e.510
Instig•ant•o•j glat•um•is hund•o•j•n, Vojski tir•is
El-ĉe zon’ tranĉ•il•et•o•n ĉas•ist•a•n kaj dir•is,
De•tranĉ•ant•e salt•il•o•j•n: “Hund•et•o•j favor•o•n
Ĝu•os egal•e, sam•a•n akir•int•e glor•o•n,
Egal•is rapid•ec•o, egal•is kur-spac•o;
Ind•as Pac la palac•o•n, kaj Pac•o•n palac•o,*
Sinjor•o•j ind•as hund•o•j•n, kaj sinjor•o•j•n hund•o•j;
Fin•iĝ•is long-disput•o en kelk•a•j sekund•o•j;
Mi, kiu•n vet-juĝ•ant•o vi far•is inklin•e,
El•don•as fin-verdikt•o•n: ambaŭ gajn•is fin•e;520
La vet•aĵ•o•j re•ven•as: al ĉiu — la si•a;
Vi sub•skrib•u konsent•o•n.” Post invok•o tia
Instig•ant•o•j hel•ig•is vizaĝ•o•j•n kontent•e,
Long-dis•ig•it•a•j•n man•o•j•n kun•ig•is konsent•e.
Rejent’ dir•is: “Mi vet•is pri ĉeval’, jung•aĵ•o;
Mi ankaŭ garanti•is per ofic’-skrib•aĵ•o,
Ke al Juĝ•ist•o mi•a•n ring•o•n mi depon•as.
Vet•o-garanti•aĵ•o•n oni ne re•don•as.
Ring•o•n akcept•u moŝt•o Vojski por memor•o;
Sur ĝi gravur•u si•a•n nom•o•n la sinjor•o,530
Aŭ Hreĉeĥ•a•j•n blazon•o-ornam•o•j•n laŭ vol•o;
Or•o est•as alt•prov•a, glat•a karneol•o.
Ĉeval•o•n nun for•pren•is ulan•o•j, rajd•ul•o•j;
Rest•is jung•aĵ•o; nom•as ĝi•n ĉiu•j kon•ul•o•j:
Oportun•a, daŭr•em•a, bel•lud•il•o ver•a:
Sel•et’ mal•larĝ•a, turk•o-kozak’-manier•a;
En antaŭ•part•o bril•as ŝton•ar•o juvel•a,
Sid•o•n stern•as silk-ŝtof•a kusen•et•o bel•a;
Sur sel-ark•o•n salt•int•e, sur lanug’-mol•aĵ•o
Vi sid•as oportun•e, kvazaŭ sur lit•aĵ•o.540
Kaj kiam vi galop•as — (Rejent•o Bolest•o,
Kiu, sci•at•e, est•is ŝat•ant•o de gest•o,
Dis•ig•is krur•o•j•n, kvazaŭ sur sel•o•n salt•ant•e,
Post•e kvazaŭ galop•is, balanc•et-iĝ•ant•e) —
Kaj kiam vi galop•as, tiam ĉabrak•et•o
Hel•bril•as, kvazaŭ gut•us or’ el ĉeval•et•o,
Ĉar sel-pend•aĵ•o•j est•as or•e-asperg•it•a•j,
Kaj arĝent’-pied•ing•o•j larĝ•a•j — or•um•it•a•j;
Sur buŝ•pec•o-rimen•o•j, sur kol•brid’-du•on•o•j
Bril•et•as perlamot•a vic•o da buton•o•j;550
Kaj ĉe brust•um•o pend•as Leliv•a blazon•o,
Tio est•as nov•lun•o. Ĉi jung-special•o,
Konkir•it•a (laŭ fam•o) en Podhajc’-batal•o*
El iu grav•a, turk•a, nobel•a person•o,
Pruv•u al Asesor•o pri estim•o mi•a.”
Kaj Asesor•o, gaj•e pro donac•o tia:
“Mi de princ•o Sanguŝk•o iam•a•n don•aĵ•o•n
Vet-garanti•is, mi•a•n bel•a•n hund-kol•aĵ•o•n,
Lacert-led•e kovr•it•a•n kun ring•o•j el or•o,
Kaj silk-teks•a•n gvid•il•o•n, kies art-labor•o560
Egal•e kar•a, kiel ŝton’ lum•ant•a bril•e.
Mi•a•j infan•o•j dev•is ĉi-tio•n hered•i…
Edz•iĝ•ant•e, mi id•o•j•n esper•as posed•i;
Sed ĉi aĵ•o•n, Rejent•o, mi pet•as humil•e,
Favor-pren•u por vi•a jung•aĵ•o tre kar•a
Kaj memor•e de ni•a disput•o long•jar•a,
Kiu•n fin•is, por ambaŭ ni, tiu moment•o
Honor•e. Re•e flor•u inter ni konsent•o.”
Ili re•ven•is dom•o•n anonc•i ĉe-tabl•e:
Ke Falk’, Stump•ul’, disput•o•n fin•is tre agrabl•e.570
Est•is fam•o, ke Vojski eduk•is en dom•o
Lepor•o•n, kaj ĝi•n las•is kaŝ•e en legom•o,
Por pac•ig•i disput•o•n facil-manier•e.
Aĝ•ul’ ĉi-artifik•o•n far•is tre mister•e,
Ke tut•a•n Soplicov•o•n li tromp•is prosper•e.
Kuir•ist’ post kelk jar•o•j tio•n kaŝ-parol•is,
Asesor•o•n, Rejent•o•n, re•instig•i vol•is;
Sed li van•e pri hund•o•j sem•is kalumni•o•n:
Vojski ne•is, neniu do kred•is ĉi-tio•n.
Jam gast•o•j, kolekt•it•e en kastel•a hal•o,580
Ĉe tabl•o kun•parol•is antaŭ fest-regal•o.
Juĝ•ist’, en vojevod•a uniform’, dum tio
En•ir•is; kun•e ven•is Tade’ kaj Zofi•o.
Per man’ mal•dekstr•a kap•o•n tuŝ•ant•e, Tade•o
Salut•ad•is soldat•e ĉef•o•j•n de l’ arme•o;
Kaj Zofi•o, rigard•o•n al ter’ mal•lev•ant•e,
Per riverenc’ salut•is gast•o•j•n, roziĝ•ant•e;
(Bel-riverenc•i Zonj•o•n instru•is onkl•in•o).
Sur kap’ kron•et•o•n hav•is ŝi, laŭ fianĉ•in•o;
Ceter•e sam•a vest•o, en kiu Zofi•o590
Met•is printemp•a•n garb•o•n al Patr•in’ de Di•o.
Ŝi rikolt•is nov-garb•o•n da flor•a herb•ar•o:
Per unu man’ ŝi don•as flor•o•j•n al gast•ar•o,
Du•a sur kap’ ĝust•met•as bril•a•n falĉ•il•et•o•n;
Ĉef•o•j pren•is herb•flor•o•j•n, kis•ant•e man•et•o•n,
Kaj ŝi re•riverenc•is, hont•e-roz•ig•it•e.
Ĉef’ Knjazjeviĉ je brak•o•j ŝi•n pren•is subit•e
Kaj met•is patr•a•n kis•o•n sur frunt•o•n Zofi•a•n,
Kaj, lev•int•e knab•in•o•n, sur tabl•o star-lok•is;
Tiam ĉiu•j man•plaŭd•e: Jen brav•e! ek•vok•is,600
Admir•ant•e bel•eg•a•n knab•in•o•n graci•a•n,
Kaj rav•it•e de ŝi•a litv•a vest’ vulgar•a:
Ĉar, por ĉef•o•j, post viv•o vag•ant•a, mult•jar•a
En fremd•a•j land•o•j, hav•is strang•a•j•n ĉarm•o•j•n tia,
De•long•e ne•vid•it•a, simpl•a vest’ naci•a,
Kiu re•memor•ig•is ili•n pri jun•ec•o
Kaj mal•nov•a•j am•aĵ•o•j. Do, kun kor•tuŝ•ec•o,
Ili ĉirkaŭ•is tabl•o•n, rigard•is sci•vol•e:
Tiu•j pet•as, ke frunt•o•n ŝi lev•u bon•vol•e,
Montr•u okul•o•j•n; tiu•j, ke Zonj•o ĉirkaŭ•e610
Turn•iĝ•u; ŝi turn•iĝ•as, sed, kiel antaŭ•e,
Kovr•as per man’ okul•o•j•n. Tade•o atent•e
Ŝi•n rigard•is kaj man•o•j•n kun•frot•is kontent•e.
Ĉu la rob•et•o•n iu konsil•is prudent•e,
Ĉu instinkt•e ŝi sci•is (ĉar knab•in’ diven•as
Ĉiam instinkt•e, kio al ŝi bel-konven•as,)
Sed, unu•e dum viv•o, Zonj•o•n en maten•o,
Pro obstin•ec’ insult•is onkl•in’ Telimen•o:
Zonj•o kun plor’ rezist•is al mod-ornam•aĵ•o;
Oni ŝi•n dev•is las•i en simpl•a vest•aĵ•o.620
Ŝi hav•is long•a•n, blank•a•n jup•et•o•n el tol•o,
Rob•et•o•n verd-kamlot•a•n, kun roz-border•aĵ•o;
Verd•a, per roz-ruband•o•j laĉ•it•a, korsaĵ•o
Mult•stri•e ŝi•n ĉirkaŭ•is de sin•o ĝis kol•o;
Sub•e brust’, laŭ burĝon•o•j sub foli’ kaŝ•it•a•j.
Blank•a•j ĉemiz’-manik•o•j sur brak•o•j si•n mov•as,
Kiel por flug’ il•et•o•j•n papili’ plen•blov•as;
Ĉe man’, krisp•aĵ•o•j est•as per ruband’ streĉ•it•a•j.
Ĉirkaŭ kol•o, mal•larĝ•a kol•um•et’ ĉemiz•a,
Kun roz-lig•il•a nod•o; el kern•o ĉeriz•a630
Orel-ring•et•o•j: ili•n cizel•is tre art•e
Sak Dobĵinski, kaj tial fier•is apart•e.
(Tie est•is du kor•o•j, kun sag•o, flam•et•o,
Kiu•j•n Sak, svat•iĝ•ant•e, don•is al Zonj•et•o).
Sur kol•um’ du ŝnur•et•o•j pend•as da sukcen•o;
Sur tempi•o•j — kron•et•o el verd-rosmaren•o;
Har•lig’-ruband•o•j•n Zonj•o sur la ŝultr•o•j•n ĵet•is:
Kaj, falĉ•ist•in’-kutim•e, sur frunt•o•n ŝi met•is
Rikolt•il•o•n, de freŝ•a herb-tranĉ•ad•o bril•a•n,
Al nov•lun•o, sur frunt•o Diana, simil•a•n.640
Ĉiu•j aplaŭd•as. Iu oficir’ el•ig•is
Paper•uj•o•n el poŝ•o, paper•o•n pret•ig•is,
Krajon•o•n pint•ig•int•e, en buŝ’ mal•sek•ig•is,
Rigard•as Zonj•o•n, skiz•as. Apenaŭ krajon•o•n
Vid•is Juĝ•ist’, re•kon•is desegn•ist’-person•o•n,
Kvankam li•n kolonel•a vest•o ali•ig•is:
Riĉ•eg•a•j epolet•o•j, mien•o ulan•a,
Lip•o•har•o•j nigr•it•a•j, barb•et•o hispan•a.
Juĝ•ist•o dir•is: “Graf•a moŝt•o, kia fart•o?
Eĉ en ŝarg•uj’ vi hav•as il•o•j•n por pentr-art•o!”650
Efektiv•e, jen Graf•o ekzerc•is talent•o•n;
Jun•a soldat’, sed hav•is li grand•eg•a•n rent•o•n,
Propr•a•kost•e ekip•is rajd•ist’-regiment•o•n,
En unu•a batal•o tuj firm•e ek•star•is:
Do li•n imperi•estr•o kolonel•o far•is;
La Juĝ•ist•o salut•is Graf•o•n, gratul•ant•e;
Sed Graf•o ne aŭskult•is, plu•e desegn•ant•e.
Dum•e en•ir•is du•a ge•fianĉ•o•j-par•o:
Asesor’, de Franc•estr•o, kaj iam de car•o
Serv•ist•o, ĝendarm•ar•a•n nun komand•is vic•o•n,660
Kvankam de du•dek hor•o•j nur hav•is ofic•o•n.
Li pren•is uniform•o•n blu•a•n kun fald-zon•o•j
Pol•a•j, tren•is kurb-sabr•o•n kaj tint•is per spron•o•j.
Flank•e, per grav•a paŝ•o, ir•is am•at•in•o
Tre bel-vest•it•a: Tekl•o, Hreĉeĥa fil•in•o;
Ĉar Asesor’ de•long•e las•is Telimen•o•n:
Al koket•in’ vol•ant•e pli•ig•i ĉagren•o•n,
Al Vojsk•id•in’ turn•iĝ•is li kun kor-inklin•o.
Fraŭl•in•o ne tro jun•a, laŭ dir’, kelk•dek•jar•a,
Sed person•o solid•a, mastr•in•o mem•star•a670
Kaj dot•hav•a: vilaĝ•o•n bel•a•n ŝi hered•is,
Kaj, al•don•e, mon•sum•o•n de Juĝ•ist’ posed•is.
Tri•a•n par•o•n long•temp•e oni van-atend•as.
Juĝ•ist’, mal•pacienc•e, serv•ist•o•j•n el•send•as;
Ili re•ven•as, sed ne gvid•as par•o•n tri•a•n:
Rejent•o, ĉe lepor•o, perd•is ring•o•n si•a•n,
Serĉ•as en herb•o; li•a fianĉ•in•o sid•as
En la tualet•ej•o; kvankam ŝi rapid•as
Kaj kvankam serv•ant•in•o•j ŝi•n help•as akcel•e,
Tualet•o•n ŝi pov•is fin•i neniel•e;680
Por kvar•a hor’ ŝi est•os pen•e pret•ig•it•a.
Ni am•u ni•n.
Last•a festen•o mal•nov•e-pol•a. — Ĉef-servic•o. — Klar•ig•o de ĝi•a•j figur•o•j. — Ĝi•a•j mov•o•j. — Dombrovski ricev•as donac•o•n. — Ankoraŭ pri Fend•il•o. — Knjazjeviĉ ricev•as donac•o•n. — Unu•a ofic•a akt•o de Tade•o ĉe posed•o•pren•o de l’ hered•aĵ•o. — Rimark•o•j de Gervaz•o. — Koncert•o super koncert•o•j. — Polonez•o. — Ni am•u ni•n.
Fin•e hal-pord•o est•is krak•e mal•ferm•it•a:
Vojski, en ĉap’, en•ir•as kun kap•o lev•it•a,
Ne salut•as, ĉe tabl•o mem lok•o•n ne pren•as;
Ĉar Vojski nun en nov•a karakter•o ven•as:
Kort•eg’-marŝal•o, majstr•o li ceremoni•a,
Per baston•o, la sign•o de ofic•o si•a,
Montr•as al ĉiu•j lok•o•j•n, sid•ig•as laŭ vic•o:
Unu•e, laŭ plej grav•a vojevod’-ofic•o,
Honor•a•n lok•o•n pren•is Marŝal’ Ĉambelan•o,
Velur•a•n apog-seĝ•o•n kun ebur’-ĉe•man•o;10
Apud•e, dekstr•a•flank•e, general’ Dombrovski,
Kaj mal•dekstr•e Knjazjeviĉ, Pac kaj Małaĥovski;
Mez•e Ĉambelan•in•o, plu•e oficir•o•j,
Sinjor•in•o•j, sinjor•o•j, nobel•ar•o; vir•o•j
Kaj vir•in•o•j altern•e par•e pren•as vic•e
Sid•lok•o•j•n, kie•n Vojski indik•as ofic•e.
Juĝ•ist•o kap•o•klin•e for•las•is festen•o•n;
Li, sur kort•o, regal•as kamp•ul•ar’-kun•ven•o•n,
Kolekt•it•a•n, ĉe tabl•o long•eg•a, ĉirkaŭ•e,
Mem sid•iĝ•is ĉe fin•o, al prepost’ kontraŭ•e.20
Tade’, Zofi’, mem lok•o•j•n ĉe tabl•o ne pren•is,
Regal•ant•e popol•o•n, dum manĝ•o promen•is;
Est•is antikv•a mor•o, ke nov-hered•ul•o•j,
Ĉe unu•a festen•o, serv•is al kamp•ul•o•j.
Dum•e gast•o•j, en hal•o manĝ•o•j•n atend•ant•e,
Rigard•is grand-servic•o•n sur tabl•o, mir•ant•e,
Kies metal’, labor•o, egal•e tre kar•a•j:
Princ•o Radzivił-Orf•o* ĝi•n, laŭ tradici•o,
Ordon•is iam far•i en urb’ Veneci•o
Kaj bel-ornam•is pol•e laŭ plan•o•j mem•star•a•j.30
Servic’, dum sved-milit•o, el princ•a kastel•o,
Ia•voj•e trans•ir•is dom•o•n de nobel•o,
El trezor•ej’ pren•it•e, okup•is de tabl•o
Mez•o•n, en form’ de rad•o karos•a sur stabl•o.
Servic•o, plen•verŝ•it•e de fund’ ĝis rand•lok•o•j
Per ŝaŭm•o•j, suker•aĵ•o•j, blank•a•j laŭ neĝ-flok•o•j,
Ŝajn•is vintr•a pejzaĝ•o, bon•e imit•it•a:
Mez•e nigr•is grand•eg•a arb•ar•o konfit•a,
Flank•e dom•o•j: vilaĝ•o•j kaj nobel•ej•et•o•j,
Kovr•it•a•j, kvazaŭ prujn•e, per suker’-ŝaŭm•et•o•j;40
Por servic•o-ornam•o, ĉe angul•o•j rand•a•j,
Star•as, el porcelan•o, person•o•j ne•grand•a•j,
En pol•a•j vest•o•j, kvazaŭ, dum scen•a prezent•o,
Aktor•o•j part•o•pren•as en ia event•o;
Gest’ ili•a — laŭ•art•a, kolor•o•j konven•a•j,
Mank•as voĉ•o, ceter•e kvazaŭ viv•o•plen•a•j.
Kio•n ili prezent•as? la gast•o•j sci•vol•as.
Vojski lev•as baston•o•n kaj tiel parol•as:
(Dum•e, antaŭ manĝ•ad•o, oni don•is brand•o•n) —
“Por respond•i de Moŝt•a•j Sinjor•o•j demand•o•n:50
Ĉi person•o•j, star•ant•a•j amas•e aŭ sol•a•j,
Prezent•as histori•o•n de sejm•et•o•j pol•a•j:
Konsil•iĝ•o•n, voĉ•don•o•n, triumf•o•n, ĉagren•o•n,
Kiel mi, diven•int•e mem, klar•ig•os scen•o•n.
“Jen dekstr•e — mult•e•nombr•a nobel•o•j-kun•ven•o:
Antaŭ sejm•et’ pet•it•a•j gast•o•j al festen•o;
Tabl’ atend•as kovr•it•e; neniu sid•iĝ•as,
Ĉiu•j en amas•et•o•j inter•konsil•iĝ•as.
Jen, en ĉiu ar•et•o, mez•e vir’ lok•it•a:
Laŭ lev•it•a•j palpebr•o•j, buŝ•o mal•ferm•it•a60
Kaj mal•kviet•a•j brak•o•j — parol•ant•o ia
Fingr•e io•n klar•ig•as sur man•plat•o si•a.
Parol•ant•o•j propon•as si•a•j•n kandidat•o•j•n,
Mien•o•j de nobel•o•j montr•as rezultat•o•j•n.
“En du•a amas•et•o aŭskult•as nobel•o•j,
Man•o•j•n ĉe zon’ met•int•e, per atent-orel•o•j;
Tiu tord•as lip•har•o•j•n, ĉe orel•o ten•as
Man•o•n, kaj ŝajn•e vort•o•j•n bon-memor•i pen•as;
Parol•ant•o, vid•ant•e efik•o•n, kontent•as,
Glat•ig•as poŝ•o•n, tie glob•et•o•j•n jam sent•as.70
“Sed en tri•a ar•et•o okaz•as ali•e:
Parol•ant’ aŭskult•ant•o•j•n zon-ten•as ĉi-tie;
Sed ili el•ŝir•iĝ•as, orel•o•j•n re•tir•as;
Jen, kiel aŭskult•ant•o koler•e blov-spir•as!
Lev•is man•o•j•n, minac•as kvazaŭ parol•ant•o•n,
Ke ŝtop•os li•a•n buŝ•o•n, ŝajn•e laŭd•o•kant•o•n
Aŭd•is pri kandidat•o, kontraŭ•ul•o si•a.
Jen du•a klin•is frunt•o•n, laŭ vir•bov•o ia,
Vi dir•us: parol•ant•o•n sur korn•o•j•n li pren•as;
Ali•a•j kapt•as sabr•o•j•n aŭ for•kur•i pen•as.
“Inter ar•et•o•j star•as kviet•a nobel•o,80
Vid•ebl•e sen•part•i•a, en anim’-ŝancel•o,
Dub•o•j-plen•e, ne sci•as, kiel voĉ•i dev•as?
Do, por demand•i sort•o•n, grand-fingr•o•j•n li lev•as,
Ferm•is okul•o•j•n, ung•o•n al ung•o cel-gvid•as:
Al kabal•o vid•ebl•e voĉ•o•n li konfid•as;
Se fingr•o•j traf•os, don•os li afirmativ•o•n,*
Kontraŭ•okaz•e, ĵet•os si•a•n negativ•o•n.
“Mal•dekstr•e du•a scen•o: monaĥ•ej’-manĝ•ej•o
Al nobel•ar•o serv•as kiel kun•ven•ej•o.
Pli•aĝ•a•j vic•e sid•as, star•as pli•jun•ul•o•j90
Kaj sci•vol•e, trans kap•o•j, rigard•as okaz•o•n:
Marŝal’ en mez•o star•as, man•e-lev•as vaz•o•n,
Kalkul•as voĉ•o•j•n antaŭ avid•a•j okul•o•j.
Ĵus li el•sku•is last•a•n; vok•ist•o•j man•lev•is,
Anonc•as nom•o•n, kiu ofic•o•n ricev•is.
“Unu vir’, dum komun•a konsent’, mal•kviet•as;
El kuir•ej’-fenestr•o kap•o•n li el•met•as,
Larĝ-apert•is okul•o•j•n, rigard•o•j•n dis•ĵet•as,
Buŝ•o•n mal•ferm•is, kvazaŭ ĉiu•j•n manĝ•i pret•as;
Vi de•ven•as, ke: Veto!…* kri•is ĉi nobel•o.100
Vid•u, kiel, ĉe tiu instig’ al kverel•o,
Ĉiu•j al kuir•ej•o prem•iĝ•as el hal•o,
El•ig•is sabr•o•j•n; cert•e eksplod•os batal•o.
“Sed jen, mal•jun•a pastr•o, tra la koridor•o,
Al•ven•as en ornat•o: li est•as prior•o,
Kiu la Plej•sankt•aĵ•o•n port•as el altar•o;
Knab•o, en mes-ĉemiz•o, tint•as: ced•as ar•o,
Kaŝ•as sabr•o•j•n, kruc-sign•as si•n kaj genu•iĝ•as;
Kie arm•il•o son•as, pastr•o al•turn•iĝ•as;
Ĉe li•a ven’ silent•as, pac•iĝ•as rankor•o•j.110
“Aĥ! tio•n ne memor•as vi, jun•a•j sinjor•o•j!
Inter ar’ mal•kviet•a, arm•it•a, nobel•a,
Ne ekzist•is bezon•o de polic’ iel•a:
Dum flor•is kred•o, leĝ•o•j-estim•o en kor•o,
Est•is liber•o, ord•o, bon•hav•o kaj glor•o!
Laŭ dir’, en ali•land•o•j est•as, ĉe reg•ist•o•j,
Ĝendarm•o•j kaj konstabl•o•j,* divers-polic•ist•o•j;
Sed, kie sol•e sabr•o gard•as sen•danĝer•o•n,
Mi ne kred•as, ke ĝu•as ĉi land•o•j liber•o•n.”
Tabak•uj•o•n tint•ig•is Ĉambelan’ sinjor•o120
Kaj dir•is: “Vojski, las•u moŝt’, por post•a hor•o
Ĉi histori•o•j•n. Ili interes•as ver•e;
Sed ni mal•sat•as, manĝ•o•j•n port•ig•u prefer•e.”
Tiam Vojski, baston•o•n ĝis al ter•o klin•as:
“Ekscelenc’, vi permes•u favor•e, mi fin•as
Tuj de ni•a•j sejm•et•o•j pol•a•j last•a•n scen•o•n:
Nov•a marŝal’ for•las•as triumf•e kun•ven•o•n
Sur parti•an•o•j-brak•o•j. Oni ĝoj-radi•as,
Ĵet•as ĉap•o•j•n, mal•ferm•is buŝ•o•j•n: viv•u! kri•as.
Kaj tie, du•a•flank•e, sinjor’ rifuz•it•a,130
Tut-sol•a, ĉap•o•n prem•as al frunt•o medit•a.
Edz•in•o, antaŭ dom•o, rezult•o•n diven•as…
Ve•e! sur ĉambr•ist•in•o-brak•o•j ŝi ek•sven•as
Mal•feliĉ•a! nom•ot•a Ekscelenc’ ŝi est•is,
Kaj re•e, por tri jar•o•j, sen titol•o rest•is!”
Vojski fin•is pri•skrib•o•n, por sign•o el•tir•is
Baston•o•n; tuj lake•o•j po par•o•j en•ir•is,
Port•ant•e manĝ•o•j•n: barĉ•o•n, reĝ•a ĉe•nom•it•a•n,
Rosol•o•n* mal•nov-pol•a•n, art•e kuir•it•a•n,
En kiu•n sinjor’ Vojski, laŭ strang•a•j sekret•o•j,140
En•ĵet•is mon•o•pec•o•n, kelk•o•n da perl•et•o•j —
Sang-pur•ig•as, fort•ig•as san•o•n sup•o tia.
Plu — kiu dir•os nom•o•j•n de manĝ•ar’ ali•a!
Kiu sci•as pri tiu•j nun jam ne kon•at•a•j,
Ĉi plad•o•j da kontuz•o•j, arkas•o•j gelat•a•j,*
Moru’-ingredienc•o•j, farĉ•o•j, fegatel•o•j,
Cibet•o•j, moskatel•o•j, dragant•o•j, prunel•o•j;
Ĉi fiŝ•o•j: salm•o•j sek•a•j, salm•o•j dunajec•a•j,
Huz•o•j, kaj kaviar•o•j turk•a•j kaj venec•a•j,
Kap-ezok•o•j, uln-long•a•j ezok•o•j mez-pec•a•j,150
Pleŭronekt•o•j, grand-karp•o•j, karp•o delikat•a,
Kaj kuir•ist’-sekret•o: fiŝ•o ne•tranĉ•at•a,
Frit•it•a ĉe la kap•o, mez-pec•e rost•it•a,
Kaj ĉe vost•o, kun saŭc•o, ragu’ al•far•it•a!
Gast•o•j eĉ ne demand•is pri nom•o•j de manĝ•o,
Nek montr•is interes•o•n pri sekret’-aranĝ•o,
Ĉio•n kun apetit•o manĝ•is soldat•ar•a,
Plen•ig•ant•e kalik•o•j•n per vin•o hungar•a.
Dum•e grand•a servic•o ali•kolor•iĝ•is,*
Sen•ig•it•e de neĝ•o, jam tut•e verd•iĝ•is;160
Mal•rapid•e fand•iĝ•is, de varm•o somer•a,
La mal•pez•a, glaci•a ŝaŭm•et•o suker•a,
Kaj aper•is kaŝ•it•a fund’ al okul•ar•o:
Pejzaĝ’ prezent•is nov•a•n sezon•o•n de jar•o.
Jen kolor•a printemp•o, verd•e ek•bril•ant•a!
Ĝerm•as divers-grajn•ar•o, rapid•e kresk•ant•a:
Safran-flav•a tritik•o mov•as spik•o•n or•a•n,
Sekal’ sur•met•is vest•o•n arĝent•o-kolor•a•n,
Poligon•o•n prezent•as ĉokolad’ art•plen•e,
Pir•o- kaj pom•o-arb•o•j flor•as laŭ-ĝarden•e.170
Gast•o•j, somer-donac•o•j•n rigard•ant•e ĝu•e,
Van•e pet•as, ke Vojski ili•n montr•u plu•e:
Servic•o, laŭ planed•a nepr•a turn-re•ven•o,
Ŝanĝ•as sezon•o•n: or•e pentr•it•a la gren•o
Pren•int•e ĉambr•o-varm•o•n, mal•rapid-fand•iĝ•as;
Jam flav•iĝ•is la herb•o•j, foli•o•j ruĝ•iĝ•as,
Fal•as, vi dir•us: vent•o blov•et•as aŭtun•e.
Fin•e, antaŭ•moment•e verd•a•j arb•o•j, nun•e,
Kvazaŭ en vent•o•j, prujn•o•j, ŝir•iĝ•is ornam•o,
Star•as nud•a•j: baston•o•j rest•is de cinam•o,180
Aŭ laŭr•o-foli•et•o•j, ŝajn•iĝ•int•a•j pin•o,
Kiu•n, laŭ pingl•o•j, vest•is grajn•o•j de kumin•o.
Gast•o•j, trink•ant•a•j vin•o•n, komenc•is ŝir•et•i
Branĉ•o•j•n, trunk•o•j•n, radik•o•j•n kaj ili•n mord•et•i.
Pan Vojski ĉirkaŭ•ir•is servic•o•n kelk•foj•e,
Rigard•ant•e la gast•o•j•n triumf•e kaj ĝoj•e.
Henrik Dombrovski, ŝajn•e kun mir•o tre grand•a
Dir•is: “Vojski, jen est•is ombr•ar•o ĥin•land•a?
Ĉu help•is vi•n Pinetti* kun diabl•o•j si•a•j?
Ĝis nun en Litv•o est•as servic•o•j ĉi-tia•j?190
Ĉiu•j festen•as laŭ la mal•nov•a kutim•o?
Dir•u, ĉar mi tut-viv•o•n pas•ig•is trans lim•o”.
Vojski dir•is kap•klin•e: “Ekscelenc•o vi•a,
General•o! ne est•as tio art’ mal•pi•a!
Sed sol•e memor•aĵ•o de festen•o•j fam•a•j,
Kiu•j•n don•is sinjor•o•j en dom•o•j iam•a•j,
Kiam feliĉ’, potenc•o, en Pol•uj•o reg•is!
Pri•skrib•o•n en ĉi-tiu libr•eg•o mi leg•is.
Vi demand•as, ĉu rest•is ĉie mor•o tia?
Domaĝ•e! dis•vast•iĝ•as jam mod•o ali•a,200
Jam sinjor•id•o•j kri•as: ni luks•o•j•n ne far•as,
Kaj ili manĝ•o•n, trink•o•n al gast•o•j avar•as,
Avar•as hungar•vin•o•n, kaj trink•as satan•a•n,
Fals•a•n vin•o•n laŭ•mod•a•n, moskv•a•n kaj ĉampan•a•n.
Post•e, kart•lud•e perd•as tiom da dukat•o•j,
Ke por ili festen•us cent nobel•o•j-frat•o•j…
Eĉ (kio kor•o•n prem•as, mi dir•os sincer•e,
Ĉambelan•o ĉi-tio•n ne pren•u koler•e),
Dum mi, el trezor•ej•o, el•ig•is servic•o•n,
Eĉ Ĉambelan•o mok•is mi•n kaj ĉi kapric•o•n!210
Dir•ant•e, ke maŝin•o, laŭ mal•nov•a stil•o,
Temp•o-pren•a, simil•a al infan’-lud•il•o,
Ne konven•as por vir•o•j tiel eminent•a•j!
Kaj Juĝ•ist’: ke enu•os gast•o•j mal•kontent•a•j;
Kaj tamen mi konklud•as el sinjor•a dir•o,
Ke tio est•as art•o ind•a de admir•o!
Mi ne sci•as, ĉu est•os bon-okaz•o nov•a,
Hav•i tia•j•n dign•ul•o•j•n en dom’ Soplicov•a:
Mi vid•as, ke festen•o•j•n kon•as General•o;
Li akcept•u ĉi libr•o•n pri fest•a regal•o!220
Ĝi taŭg•os al vi bon•e, ĉe festen’-dispon•o
Por monarĥ•ar•o, nu, eĉ por Napoleon•o.
Sed permes•u, sinjor•o, mi antaŭ-dediĉ•e,
Dir•u, kiel mi libr•o•n akir•is feliĉ•e.”
Ekster pord•o lev•iĝ•is bru•o, son•as vok•o
De mult•a•j voĉ•o•j: “Viv•u Sur•preĝ•ej•a Kok•o!”
Ar’ puŝ•iĝ•as en hal•o•n, Mate•o front-ir•as;
Juĝ•ist•o li•n al tabl•o je man•o al•tir•as
Kaj lok•as alt•e, inter arme•a ĉef•ar•o:
“Sinjor’ Mate’, li dir•as, mal•bon•a najbar•o!230
Vi ven•as tre mal•fru•e, preskaŭ post tag•manĝ•o”.
“Mi manĝ•as fru•e, dir•is Dobĵinski, por manĝ•o
Mi ne ven•is, al•gvid•is mi•n sci•em•o mi•a,
Rigard•i de•proksim•e al arme’ naci•a.
Mult•o est•us dir•ebl•a — jen strang•aĵ•o ia!
Mi•n vid•int•e, al•tir•is per fort’ nobel•ar•o;
Vi mi•n ĉe tabl’ sid•ig•as — mi dank•as, najbar•o.”
Li renvers•is, por montr•i, ke manĝ•i ne vol•is,
Teler•o•n fund-al-supr•e, kaj plu ne parol•is.
“Sinjor’ Dobĵinski, dir•is Dombrovski, do sam•a240
Vi est•as, la sabr•ist•o Koscjuŝk•a, la fam•a
Mate•o Verg•o! kon•as mi vi•n laŭ la glor•o.
Ĝis nun vi est•as vigl•a, fortik•a sinjor•o!
Kiom da jar•o•j pas•is! jen, mi mal•jun•iĝ•is;
Jen ankaŭ ĉe Knjazjeviĉ har•ar•o griz•iĝ•is:
Vi kun jun•ul•o•j pov•us lukt•i kavalir•e,
Kaj verg•o, kiel iam flor•ad•as; laŭ•dir•e
Antaŭ•ne•long•e rus•o•j sent•is verg•o-bat•o•j•n.
Mi tre dezir•us vid•i ankaŭ vi•a•j•n frat•o•j•n,
Vid•i de ĉi-Fend•il•o•j, Raz•il•o•j, ekster•o•j•n,250
De mal•nov•a Litv•uj•o last•a•j•n ekzempler•o•j•n.”
“General•o! post venk•o — Juĝ•ist•o ek•dir•is —
Preskaŭ ĉiu•j Dobĵinski•j en Duk•land•o•n ir•is
Rifuĝ•e, por al•iĝ•i al pol-legion•o!”
“Ver•e — respond•is jun•a ĉef’ de eskadron•o —
En mi•a kompani•o est•as tim•ig•il•o
Lip•har•a, la serĝent•o Dobĵinski-Verŝ•il•o,
Kaj Mazur•o•j li•n urs•o litv•an•a titol•as;
Ni li•n vok•os, se tio•n General•o vol•as.”
Kaj leŭtenant•o dir•is: “Mi kon•as soldat•o•n,260
De•ven•ant•a•n el Litv•o, Raz•il•o nom•at•o•n,
Kaj du•a kun tromblon•o rajd•as ĉe flank•ir•o•j;*
En ĉas•ist’-regiment•o est•as grenadir•o•j
Du Dobĵinski•j.”
— “Sed vol•us mi pri ĉef’ ili•a
Sci•i, dir•is Dombrovski, pri tiu Fend•ul•o,
Pri kiu mir•rakont•is Vojski, moŝt•o vi•a,
Kvazaŭ pri antikv•ec•a iu grand•eg•ul•o.”
“Fend•il•o, dir•is Vojski, li ne ekzil•iĝ•is,
Sed juĝ-esplor•o•n moskv•a•n tim•ant•e, kaŝ•iĝ•is;
Mizer•ul’, dum tut-vintr•o, en arb•ar•o•j ni•a•j270
Vag•int•e, ĵus el•ir•is. En milit•a•j tia•j
Temp•o•j, li pov•us taŭg•i, kavalir’! domaĝ•o
Nur, ke iom li est•as prem•at•a de aĝ•o.
Sed, jen li!”
Vojski gest•o•n al vestibl•o far•is:
Serv•ist•o•j, kamp•ul•ar•o, plen•ŝtop•it•e, star•is
Ĉi-tie; super kap•o•j, bril•ant•a kalv•aĵ•o,
Simil•a al plen•lun•o, aper•is subit•e,
Tri•foj•e el•iĝ•ant•e el kap•o•j-nub•aĵ•o:
Ŝlos•ist•o klin•salut•is; el amas’ puŝ•it•e,
Li dir•is:
“Kron-Hetman•o! Ekscelenc’! laŭ vol•o:280
General•o! — ne grav•as ĉi-tie titol•o —
Jen mi, Rembajl•o, ven•as laŭ al•vok•o vi•a,
Kun plum-fend•il•o, kiu, ne pro kadr•o si•a,
Nek pro sur•skrib•o•j, sed pro hard•o gajn•is glor•o•n,
Ke fam•o eĉ ating•is Ekscelenc’-sinjor•o•n.
Se ŝtal’ parol•i sci•us, ĝi rakont•us pli•o•n:
Por laŭd•o de mal•jun•a•j brak•o•j dir•us io•n,
Kiu•j serv•is fidel•e, long•e, dank•e Di•o•n,
Al Patr•uj•o kaj ankaŭ Horeŝk•o•j sinjor•o•j,
Pri kio fam•o viv•as ĝis nun en memor•o•j.290
Moŝt•et’! mal•oft•e tiel lert•e tranĉ-pint•ig•is
Skrib•ist•o plum•o•j•n, kiel ĝi kap•o•j•n for•ig•is.
Long•e nombr•i! orel•o•j•n, naz•o•j•n, sen kalkul•o!
Kaj est•as ĉi fend•il•o nenie fend•it•a,
Pri mort•ig•ist•a far•o, sen ia makul•o:
Nur duel•o mal•kaŝ•a, aŭ batal’ milit•a.
Foj•e nur! pac•o•n don•u al li Etern•ul•o!
Ve! sen•defend•a•n hom•o•n for•ig•is person•o!
Sed, Di•o mi•n atest•u, ‘pro publico bono’.”
“Montr•u, dir•is Dombrovski, rid•ant•e sincer•e:300
Plum-fend•il’! ekzekut•a glav•eg•o pli ver•e!”
Kaj li rigard•is grand•a•n rapir•o•n kun mir•o
Kaj al ali•a•j ĉef•o•j montr•is laŭ vic-ir•o.
Ĉiu•j ĝi•n prov•is; pen•e iu oficir•o
Pov•is lev•i rapir•o•n al-supr•e. Laŭ dir•o,
Sol•e Dembiński*, fam•a pro fortik•a man•o,
Lev•us glav•o•n; for•est•is ĉi-tiu kompan•o.
Nur eskadron•a ĉef•o, ĉe•est•a Dvernicki,*
Ankaŭ peleton•estr•o, leŭtenant’ Ruĵicki,*
Ĉi-tiu•n fer•a•n stang•o•n ek•sving•i sci•pov•is:310
Tiel ĉiu•j daŭr•ig•e si•a•j•n fort•o•j•n prov•is.
Sed general’ Knjazjeviĉ, pol•a kurland•an•o,*
Plej alt•e•kresk•a, pruv•is plej•fort•o•n en man•o,
Kapt•is rapir•o•n, lev•is laŭ spad•o facil•e
Kaj super gast•o•j-kap•o•j•n sving•is fulm•e-bril•e,
De pol-skerm-artifik•o•j far•ant•e konstat•o•n:
Kruc-art•o•n, muel•il•o•n, kurb•a•n, tranĉ•a•n bat•o•n,
Ŝtel-bat•o•n, kontraŭ•punkt•o•j•n, temp•o•j•n de tercet•o
Li prezent•is, lern•int•e iam ĉe kadet•o•j.
Dum rid•ant•e li skerm•is, genu•e Sabr•ul•o320
Li•n ek•kapt•is je krur•o•j, kaj kun larm-okul•o
Post ĉiu turn•o ĝem•is: “Bel•a, brav•a bat•o!
General•o! ĉu est•is vi konfederat•o?
Jen pik•o de Pulavski-j!* tiel atak•et•is
Dzjerĵanovski!* de Sava* pik’! Kiu ĝust•met•is
Vi•a•n man•o•n? Mate•o Dobĵinski? Jen, mi•a
Invent•o, di•o•ver•e! sen mem•laŭd•o ia:
Jen tranĉ’, kon•at•a sol•e en Sabr•ul’-ej•et•o,
Laŭ mi•a nom’, nom•at•a ‘bat•o de moŝt•et•o’.
Do kiu vi•n instru•is? est•as mi•a hak•o!”330
Li lev•iĝ•is, skerm•ist•o•n ĉirkaŭ•i per brak•o.
“Nun mi mort•os trankvil•e! Mi trov•is kompan•o•n,
Kiu kares•e-prem•os mi•a•n kar-infan•o•n;
Tag•e-nokt•e el brust•o el•iĝ•is sopir•o:
Post mi•a mort•o ebl•e rust•iĝ•os rapir•o!
Ĝi tamen ne rust•iĝ•os! General•o! pet•o•n
Mi hav•as: vi for•ĵet•u tiu•n rost•il•et•o•n,
Fremd•a•n spad•et•o•n; hont•u nobel•id’ tiel•a•n
Baston•et•o•n, kaj pren•u vi sabr•o•n nobel•a•n!
Ĉi fend•il•o•n mi met•as ĉe vi•a•j pied•o•j,340
Plej•kar•aĵ•o•n el mi•a•j, en mond•o, posed•o•j.
Mi est•is sen edz•in•o, est•is sen infan•o;
Jen edz•in•o kaj id•o: mi el ĉirkaŭ•pren•o
Mi•a ĝi•n ne el•las•is, de fru•a maten•o
Ĝis nokt’ kares•is; dorm•is ĝi ĉe mi•a man•o;
Kiam mi mal•jun•iĝ•is, super lit•o mi•a
Ĝi pend•is, kvazaŭ super Jud’, ordon•o Di•a!
Mi vol•is ĝi•n kuŝ•ig•i en tomb•o•n kun man•o;
Jen hered•ant’! — ĝi serv•u do al vi, Hetman•o!”
General’, du•on-rid•e, du•on-emoci•e,350
Dir•is: “Kol•eg’, vi ced•as jen al mi ĉi-tie
Edz•in•o•n, id•o•n; est•os vi, dum rest•o viv•a,
Tre sol•a, mal•jun-vidv•o, orf•o efektiv•a!
Por kar-donac’ mi don•u rekompenc•o•n kia•n,
Por dolĉ•ig•i orf•ec•o•n kaj vidv•ec•o•n vi•a•n?”
“Ĉu mi est•as Cibulski?* — Ŝlos•ist•o ek•plend•is —
Kiu al rus’, kart•lud•e, edz•in•o•n for•vend•is,
Kiel rakont•as kant•o. — Por mi — jam sufiĉ•e,
Ke fend•il’, antaŭ mond•o, re•bril•os feliĉ•e
En tia man’! — Nur hav•u, General’, atent•o•n,360
Kaj long•a•n, etend•it•a•n, pren•u pasament•o•n,
Kaj hak•u ambaŭ•man•e, de-mal•dekstr-orel•e,
Tiam de kap’ ĝis ventr•o vi tra•tranĉ•os bel•e.”
General•o, pren•int•e fend•il•o•n, ne pov•is
Pro long•ec•o ĝi•n port•i; serv•ist•o•j ĝi•n ŝov•is
En furgon•o•n; pri sort•o — divers-opini•o;
Neniu sci•is cert•e tiam, nek post tio.
Dombrovski al Mate•o dir•is: “Laŭ mien•o,
Koleg•o ne kontent•as pro ni•a al•ven•o?
Silent•as mal•seren•e? Do ne salt•as kor•o,370
Kiam vi vid•as agl•o•j•n el arĝent•o, or•o?
Dum vek•signal’ Koscjuŝk•a son•as al orel•o?
Mi pens•is, Macjek est•as brav•ul•o•j-model•o!
Se vi ne pren•os sabr•o•n, ne salt•os al sel•o,
Vi gaj•e kun koleg•o•j trink•os en kastel•o
San•o•n de Napoleon, de Pol•uj’ esper•o•j•n!”
“Ha! re•dir•is Mate•o, mi vid•as afer•o•j•n!
Sed du agl•o•j ne nest•as kun•e, moŝt-sinjor•o!
Hetman•o! tre mal•cert•as de estr•o•j favor•o!
Franc•estr•o — grand-hero•o, sen long-vort•o•j ia•j!380
Mi memor•as: Pulavski•j, bon-amik•o•j mi•a•j,
Dir•ad•is, rigard•ant•e moŝt•o•n Djumuri•a•n,*
Ke Pol•uj•o bezon•as hero•o•n naci•a•n,
Kiu est•u nek franc•o, nek ital’, sed pol•o,
Do Jan aŭ Juzef, fin•e — eĉ Macjek, laŭ vol•o!
Arme’! laŭ•dir•e pol•a! sed fuzilier•o•j,
Saper•o•j, grenadir•o•j kaj kanonier•o•j:
En ĉi amas’ aŭd•iĝ•as da fremd•a•j titol•o•j
Pli, ol pol•a•j! Kaj tio•n-ĉi kompren•u pol•o•j?
Ŝajn•e vi ankaŭ turk•o•j•n, tatar•o•j•n posed•as,390
Ebl•e skism•an•o•j•n, kiu•j eĉ Di•o•n ne kred•as:
Ili vilaĝ•an•in•o•j•n atak•as, voj-bar•as
Kaj pri•ŝtel•as pas•ant•o•j•n, preĝ•ej-rab•o•n far•as!
Franc•estr•o ir•as Moskv•o•n! mal•proksim•e tio,
Se Li•a Moŝt•o voj•o•n ek•ir•is sen Di•o!…
Laŭ dir’, jam episkop•o•j anatem•o•n met•is
Sur li•n; do…” Macjek pan•o•n en sup•o•n trem•pet•is
Kaj, manĝ•ant•e, en mez•o de vort’ ek•silent•is.
Ĉambelan’ pri Mate•a parol’ ne kontent•is;
Jun•ul•ar’ ek•murmur•is. Juĝ•ist’ mal•kompren•o•n400
Tra•romp•is, anonc•ant•e fianĉ-par’-al•ven•o•n.
Jen al•ven•is Rejent•o: laŭ propr•a deklar•o;
Neniu li•n re•kon•is. Ĝis nun pol-vest•ar•o
Li•n ornam•is; nun li•a fianĉ•in’ dev•ig•is
Edz-kontrakt•e rezign•i kontuŝ•o•n kaj zon•o•n:*
Do Rejent’, vol-ne-vol•e, franc•e si•n vest•ig•is.
Frak•o de li for•pren•is anim•o-du•on•o•n:
Li paŝ•as rekt•e, kvazaŭ glut•int•e baston•o•n;
Kiel gru’, flank-rigard•i eĉ tim•as Rejent•o;
Montr•as mien’, en kia li est•as turment•o,410
Ne sci•as, kie•n ig•i la man•o•j•n ĉe l’ jak•o,
Li, gest-ŝat•int•o! man•o•j•n post zon•o•n met•ant•e —
Mank•as zon’ — si•n glat•um•is sol•e sur stomak•o;
Li rimark•is erar•o•n; kankr•e ruĝ•iĝ•ant•e,
Ambaŭ man•o•j•n li kaŝ•is en poŝ•o•n de frak•o.
Li pas•as kvazaŭ verg•o•j•n, inter mok•ant•ar•o,
Hont•as pro frak•o, kvazaŭ pro mal•ind•a far•o,
Ĝis li ek•vid•is Maćk•o•n kaj ek•trem•is tim•e:
Ĝis nun Mate•o viv•is kun Rejent’ intim•e,
Nun rigard•is li•n tiel akr•e kaj sovaĝ•e,420
Ke Rejent’, far•iĝ•int•e tut-pal•a vizaĝ•e,
Buton•um•i komenc•is si•n, pens•ant•e tim•e,
Ke Macjek vest•o•j•n rab•os per rigard’ insult•a.
Dobĵinski nur du•foj•e dir•is laŭt•e: “Stult•a!”
Sed terur•e indign•is pro Rejent•a vest•o,
Ĉar li for•las•is tabl•o•n sen adiaŭ-gest•o,
Kaj, el•iĝ•int•e, rajd•is al hejm•o nobel•a.
Kaj dum•e, de l’ Rejent•o am•at•in•o bel•a,
Telimen’, si•a•j•n ĉarm•o•j•n etend•as kun bril•o
De vest•o, ĉiu•part•e laŭ plej mod•a stil•o.
Kia•n rob•o•n ŝi hav•is, kia•n kap-ornam•o•n,430
Van•e la plum•o pen•us pri•skrib•i la dam•o•n.
Ebl•e penik’ nur pentr•us ĉi tul•o•j•n, ptifen•o•j•n,*
Tiu•j•n punt•o•j•n, kaŝmir•o•j•n, perl•o•j•n kaj ruben•o•j•n,
Roz-vizaĝ•o•n, viv•ec•o•n de rigard’-ĵet•ad•o.
Tuj re•kon•is ŝi•n Graf•o. Pal•e de mir•ad•o
Li lev•iĝ•is kaj serĉ•is ĉirkaŭ si pri spad•o:
“Do est•as vi! li vok•is, ĉu tromp•as okul•o?
Vi! ĉe mi, prem•as man•o•n de ali•a ul•o?
Mal•fidel•a est•aĵ•o! anim’ ne•konstant•a!
Ĉu sub ter•o•n ne kaŝ•os si•n frunt•o hont•ant•a?440
Vi tiel freŝ•a•n ĵur•o•n vi•a•n tut-forges•is?
Fid•em•ul’! ĉi ruband•o•n port•i mi ne ĉes•is!
Sed ve! rival•o•n, kiu, por insult•a far•o,
Nur tra mi•a kadavr•o paŝ•os al altar•o!”
Rejent’ tre konfuz•iĝ•is, gast•o•j jam ne rid•as,
Ĉambelan•o rival•o•j•n pac•ig•i rapid•as;
Sed flank-pren•int•e Graf•o•n, flustr•is fianĉ•in•o:
“Ankoraŭ mi ne est•as Rejent•a edz•in•o;
Se vi mal•help•as, dir•u en tia okaz•o,
Respond•u tuj mal•long•e, Graf’, sen ĉirkaŭ•fraz•o:450
Ĉu vi ĝis•nun•e am•as mi•n, sen•ŝanĝ•a-kor•e,
Ĉu vi kun mi edz•iĝ•i pret•as tuj, ĉi-hor•e,
Hodiaŭ? mi rifuz•os tiam al Rejent•o.”
Graf•o dir•is: “Vir•in•o, kun enigm•a sent•o!
Antaŭ•e vi, en sent•o•j, est•is poezi•a;
Kaj nun al mi vi ŝajn•as est•i proz•a tia!
Kio est•as edz•iĝ•o•j vi•a•j? ili ĉen•as
Nur man•o•j•n; sed spirit•o•j•n ĉu ili katen•as?
Kred•u: est•as deklar•o•j, sen am•o-konfes•o;
Est•as dev•o•j, sen ia dev•iĝ•a promes•o!460
Sur du fin•o•j de ter•o, du kor•o•j ard•ant•a•j,
Kun•parol•as, laŭ stel•o•j radi•e trem•ant•a•j…
Ebl•e pro tio ter•o rapid•as al sun•o,
Kaj ĉiam tiel kar•a ĝi est•as al lun•o,
Ke ili si•n rigard•as, plej•mal•long•a-voj•e
Kur•as al si — sed traf•as si•n neniu•foj•e!”
“Sufiĉ•e! ŝi tra•romp•is, — laŭ Di•a favor•o,
Mi ne est•as planed•o, sed vir•in’, sinjor•o!
Mi sci•as rest•o•n, ĉes•u babil•ad•o•n vi•a•n!
Mi avert•as: se pep•os vi vort•et•o•n ia•n,470
Por romp•i la edz•iĝ•o•n, tiam, di•o-ver•e,
Mi, kun ĉi-tiu•j ung•o•j, al•salt•os koler•e
Kaj…” “Mi ne mal•pac•ig•os la ge-feliĉ•ul•o•j•n!”
Dir•is Graf’, kaj for•turn•is mal•ŝat•e okul•o•j•n,
Kaj, por pun•i mal•ind•a•n si•a•n am•at•in•o•n,
Flam•a-kor•e elekt•is Ĉambelan•id•in•o•n.
Vojski jun•ul•o•j•n re•e pac•ig•i intenc•is
Per saĝ-ekzempl•o•j: tial rakont•i komenc•is
Histori•o•n pri apr•o, Nalibok•a ĉas•o,
Kaj kverel•o•n de Rejtan kun duk•o de Nass•o.*480
Sed gast•o•j, glaci•aĵ•o•n manĝ•int•e, sen•per•e
Ir•is el hal•o kort•o•n, freŝ•iĝ•i aer•e.
Kamp•ul•o•j tie trink•as, post festen’, miel•o•n;
Muzik•ist•o•j agord•as por danc•o•j kapel•o•n.
Oni serĉ•as Tade•o•n, kiu flank•e star•is
Kaj io•n al est•ont•a edz•in•o deklar•is:
“Zofi’! mi vi•n konsult•u, afer•o tre grav•as;
Mi demand•is jam onkl•o•n, konsent•o•n mi hav•as.
Vi sci•as, ke vilaĝ•o•j•n mi nun ek•posed•as,
Kiu•j•n leĝ•e, grav-part•e, vi ankaŭ hered•as.490
Servut’-kamp•ul•o•j est•as sub reg•ec•o vi•a:
Mi ne kuraĝ•us ag•i sen estr•in’ ili•a.
Nun, kiam nov-ek•flor•as kar-Patr•uj•o ni•a,
Ĉu kamp•ul•o•j profit•u nur el ŝanĝ•o tia,
Ke ili nun ricev•os ali•a•n sinjor•o•n?
Ver•e, ili reg•at•e, ĝu•as estr-favor•o•n;
Post mi•a mort•o pov•us si•n ŝanĝ•i regul•o•j:
Mi soldat•as, ni ambaŭ est•as mort•em•ul•o•j;
Mi est•as hom•o, tim•as mem propr•a•n humor•o•n;
Do, pli cert•e, rezign•os mi mi•a•n reg•ec•o•n,500
Kaj for•don•os kamp•ul•o•j•n sub leĝ•o-zorg•ec•o•n.
Mem liber•a•j, ni far•u al kamp•ul’ liber•o•n,
En hered•ec•o•n don•u posed•at•a•n ter•o•n,
Sur kiu li nask•iĝ•is, si•n labor’-ŝvit•ig•as,
Kaj el kiu li nutr•as ĉiu•j•n kaj riĉ•ig•as.
Sed mi dev•as avert•i vi•n: el grund•o rest•a,
Mal•pli-en•spez’ dev•ig•os ni•n al viv’ modest•a.
Mi kutim•is jam ŝpar•i de jun•ec•o mi•a,
Sed, Zofi•o, vi est•as magnat’-famili•a,
En ĉef•urb’ vi pas•ig•is vi•a•n jun•a•n aĝ•o•n:510
Ĉu, for de l’ mond’, vi vol•os ek•loĝ•i vilaĝ•o•n,
Nobel•in•e?…”
Modest•e respond•is Zofia:
“Mi — vir•in•o, reg•ad•o ne est•as do mi•a.
Vi est•os mi•a edz•o; por konsil’, sinjor•o,
Mi — jun•as, sed aranĝ•o•n konsent•as el kor•o!
Se vi, liber•ig•ant•e, mal•pli riĉ•a rest•os,
Al mi•a kor’, Tade•o, vi pli•kar•a est•os;
Famili’ ne•kon•at•a mi•n ne interes•is;
Mi, mal•riĉ•a orf•in•o, memor•i ne ĉes•is,
Ke de Soplic•o•j est•is mi fil•in-ig•it•a,520
Ĉe ili eduk•it•a, al edz•o don•it•a.
Vilaĝ•o•n mi ne tim•as. En urb’ infan-aĝ•o•n
Pas•int•a•n mi forges•is, kaj ŝat•as vilaĝ•o•n.
Kred•u al mi, ke mi•a•j kok•o•j, kok•in•et•o•j,
Mi•n ĉiam pli amuz•is, ol ĉi Petr-urb•et•o•j.
Urb•o mi•n enu•ig•as; al hom•o•j, distr•aĵ•o•j,
Se iam mi sopir•is, est•is infan•aĵ•o•j.
En Viln•o mi•n konvink•is vintr•o pas•ig•it•a,
Ke por vilaĝ•a viv•o mi est•as nask•it•a:
Dum bal•o•j mi sopir•is al dom’ Soplic•an•a,530
Kaj labor•o•n ne tim•as jun•ul•in•o san•a.
Mi jam ŝlos•il•o•j•n port•as, trot•et•as util•e;
Vi vid•os, ke mastr•um•o•n mi lern•os facil•e!”
Kiam Zonj•o ĉi last•a•j•n parol•o•j•n el•dir•is,
Gervaz•o mal•seren•e, mir•ant•e, al•ir•is:
“Jam de Juĝ•ist’ mi aŭd•is pri liber•o tut•o•n!
Sed mi ne sci•as, kiel ĝi tuŝ•as servut•o•n?
Mi tim•as, tio est•os fremd-mod•o! Liber•o
Ja ne est•as kamp•ul•a, sed nobel’-afer•o!
Ver•e, ke ni de•ven•as ĉiu•j de Adam•o:540
Sed mi aŭd•is, kamp•ul•o•j de•ven•as de Ĥam•o,
La jud•o•j de Jafet•o, nobel•o•j de Sem•o,
Do ni, pli aĝ•a•j, reg•as ambaŭ•n, jen sistem•o!
Nu, ali•e instru•as prepost’ Soplicov•a…
Li dir•as: tio est•is Testament’ Mal•nov•a,
Sed, kiam Krist’, de•ven•e reĝ•o mult•e-pov•a,
Inter jud•o•j nask•iĝ•is, en kamp•ul•a stal•o,
Li jam pac•ig•is ĉiu•j•n klas•o•j•n per egal•o. —
Est•u tiel, se est•i ne pov•as ali•o!
Precip•e, ke mi aŭd•as: Ekscelenc’ Zofi•o,550
Mi•a Estr•in•o, ankaŭ konsent•as pri ĉio.
Mi obe•u, jam reg•as ŝi•a opini•o.
Nur avert•o: liber•o•n hav•u kamp•ul•ar•o,
Ne van•a•n, vort•a•n, kiel dum reg•o de car•o,
Kiam moŝt’ Karp kamp•ul•o•j•n si•a•j•n liber•ig•is,
Kaj car-impost’ tri•obl•e ili•n mal•sat•ig•is.*
Mi konsil•as: kamp•ul•o•j•n, laŭ mal•nov•a mor•o,
Ni nobel•ig•u, don•u al ili blazon•o•j•n:
Estr•in’ al kelk vilaĝ•o•j don•os Kapr-du•on•o•j•n,
Al ali•a•j Leliv•o•j•n Soplic•a sinjor•o.560
Tiam Sabr•ul’ re•kon•os kamp•ul’-egal•ec•o•n,
Kiam kamp•ul’ ricev•os blazon’-nobel•ec•o•n.
Sejm’ konfirm•os.
“Kaj edz•o ne tim•u pro tio,
Ke li•n tre mal•riĉ•ig•os grund•o•j-ced•o: — Di•o
Ne don•os, ke man•et•o•j•n de dign•ul’-fil•in•o
Tro•lac•ig•u labor•o de dom•a mastr•in•o.
Est•as rimed’. — Mi kon•as kest•o•n en kastel•o,
Kun Horeŝk•a sur•tabl•a manĝ•il•ar’, en kel•o;
Krom tio est•as ring•o•j, kanak•o•j, manel•o•j,*
Riĉ•a•j tuf•o•j, jung•aĵ•o•j, bel•a•j karabel•o•j.570
Kio•n ter•e-kaŝ•it•a trezor•ej’ en•ten•as,
Hered•e al Estr•in•o Zofi’ aparten•as;
Mi en kastel’ ĝi•n gard•is per atent-okul•o•j,
Kontraŭ moskv•ul•o•j, ankaŭ — Soplic•o•j moŝt•ul•o•j.
Krom tio, mi•a propr•a taler’-sak•o plen•as:
El serv•o kaj sinjor•a•j don•o•j kolekt•it•a.
Mi pens•is, kiam est•os kastel’ re•don•it•a,
Ĝi•a•j•n mur•o•j•n ripar•i por ĉi-tiu mon•o;
Nun ĝi al nov-ge•mastr•o•j taŭg•os en bezon•o; —
Tial mi trans•loĝ•iĝ•os al Soplic’ Sinjor•o,580
Kaj manĝ•os, ĉe l’ Estr•in•o, pan•o•n de favor•o.
Ĉe lul•il’ de Horeŝk•a generaci’ tri•a,
Mi skerm-ekzerc•os id•o•n de l’ Estr•in•o mi•a,
Se est•os fil’ — li est•os, ĉar son•as arm•il•o•j,
Kaj ĉiam, en milit•a temp’, nask•iĝ•as fil•o•j.”
Apenaŭ last•a•j•n vort•o•j•n el•dir•is Gervaz•o,
Kiam, per grav•a•j paŝ•o•j, al•ir•is Protaz•o,
Salut•is, el kontuŝ•a poŝ’ panegir•eg•o•n
Tri•foli•a•n el•ig•is kaj komenc•is leg•o•n.
Jun•a sub•oficir•o rim•e ĝi•n kompon•is:590
Li•n iam, en ĉef•urb•o, od•o•j fam•e-kron•is,
Post•e, en uniform•o, plu•e beletr•ist•o
Far•is vers•o•j•n. — Jam tri•cent tra•leg•is Vok•ist•o,
Ĝis lok•o: “Ho vi, kies ĉarm•o•j vek•as sent•o•j•n
De dolor•a ĝoj•ec•o kaj ĝu•a•j•n turment•o•j•n!
Se Bellon’-vic•o•n* traf•os rigard’ vi•a mild•a,
Romp•iĝ•os ĵet-ponard•o•j, krev•os lad•o ŝild•a!
Per Himen’ venk•u Mars•o•n, ĉe hidr•o kruel•a
De mal•pac’, frunt-viper•o•j•n ŝir•u man•o bel•a!…”
Tade•o kaj Zofi•o man•plaŭd•is konstant•e,600
Kvazaŭ laŭd•e, sed ver•e, aŭd•i ne vol•ant•e.
Pastr•o, laŭ vol’ Juĝ•ist•a, jam sur tabl•o star•is
Kaj de Tade’ liber•o•n al popol’ deklar•is.
Apenaŭ ĝoj-nov•aĵ•o•n aŭd•is vilaĝ•an•o•j,
Salt•is al Sinjor•id•o, al Estr•in•o-man•o•j,
Ek•kri•ant•e kun larm•o•j: “Ge•sinjor•o•j-san•o•n!”
Tade•o kri•is: “San•o•n de kun•civit•an•o•j,
Liber•a•j kaj egal•a•j — Pol•o•j!” — “Popol’-san•o•n!”
Dir•is Dombrovski; kri•is popol•o: “Hetman•o•j,
Arme’, popol•o, viv•u! viv•u ĉiu•j klas•o•j!”610
Altern•e tondr•is voĉ•o•j mil, kaj tint•is glas•o•j.
Sol•e Buĥman ne ĝoj•is; li laŭd•is projekt•o•n,
Sed dezir•us antaŭ•e mal•grand•a•n korekt•o•n:
Oni far•u laŭ•leĝ•e komisi’-elekt•o•n,
Kiu —
Mank•o de temp•o mal•help•is, domaĝ•e,
Plen•um•i, kio•n Buĥman konsil•is tre saĝ•e;
Sur kastel-kort•o star•is jam par•e estr•in•o•j,
Oficir•o•j, soldat•o•j kun vilaĝ•an•in•o•j.
Polonez•o•n! ek•kri•is ĥor•e tut-publik•o:
Oficir•o•j al•ven•as kun arme’-muzik•o;620
Sed Juĝ•ist•o al Ĉef•o flustr•is en orel•o•n:
“Ordon•u moŝt’ ankoraŭ halt•ig•i kapel•o•n.
Sci•at•e, fianĉ•iĝ•o•n fest•as nev•o mi•a,
Kaj ĉe ni mal•nov-mor•o reg•as famili•a,
Ke kun vilaĝ-muzik•o solen•o•j•n ni fest•as.
Violon•ist’, fajf•ist•o, cimbal•ist’ jen est•as,
Bon-lud•ist•o•j; indign•as jam violon•ist•o
Kaj kap•klin•e pet•eg•as per okul’ fajf•ist•o:
Se mi ili•n for•ig•os, plor•os mizer•ul•o•j;
Laŭ ali•a muzik•o ne salt•as kamp•ul•o•j;630
Do ĉi-tiu komenc•u; distr•iĝ•u popol•o!
Post•e ni ĝu•os vi•a•n muzik•o•n laŭ vol•o.”
Violon•ist’, manik•o•n de l’ vest’ re•ŝov•int•e,
Pren•il•o•n fort-kun•prem•is; menton•o•n met•int•e
Ĉe apog•il’, kur•ig•is arĉ•o•n laŭ ĉeval•o.
Sak•fajf•ist•o•j, apud•e, je tiu signal•o,
Kvazaŭ flug•il’-bat•ant•e, oft•e ŝultr•o•j•n mov•as,
El aer-plen•a•j vang•o•j en sak•o•j•n spir-blov•as;
Vi pens•us: en aer•o•n for•flug•os la par•o,
Simil•a al plen•vang•a Bore•a id•ar•o.*640
Mank•is cimbal•o.
Mult•a•j est•is cimbal•ist•o•j,
Sed ne kuraĝ•is lud•i ĉe Jankjel lud•ist•o•j.
(Jankjel, dum tut•a vintr•o, for-est•ad•is ie,
Nun li, kun ĉef•a stab•o, aper•is ĉi-tie).
Sci•ant•e, ke neniu, sur ĉi instrument•o,
Egal•as li•n laŭ lert•o, gust•o kaj talent•o,
Oni pet•as li•n lud•i, kun cimbal’ al•ir•as.
Jud’ rifuz•as: ke man•o•j krud•iĝ•is, li dir•as,
Li forges•is, si•n ĝen•as, sinjor•o•j•n hont•ant•e;
Kap•klin•e li for•ir•as. Zosja, ĝi•n vid•ant•e,650
Al•kur•as li•n kaj don•as, sur blank•a man•plat•o,
Stang•et•o•j•n, kiu•j•n uz•as majstr’ en kord•o•bat•o,
Per du•a, ŝi glat•um•as li•n je barb’ griz•har•a
Kaj riverenc•e dir•as: “Lud•u, Jankjel kar•a!
Lud•u Jankjel, jen est•as mi•a fianĉ•iĝ•o!
Vi promes•is ja lud•i ĉe mi•a edz•iĝ•o?”
Jankjel Zonj•o•n tre am•is; do li, kun komplez•o
Barb•o•n konsent•e klin•as; gvid•it•e al mez•o,
Li sid•iĝ•as, cimbal•o•n met•as sur•genu•e,
Kaj rigard•as ĝi•n tiel fier•e kaj ĝu•e,660
Kiel•e veteran•o, ĉe serv•o-al•vok•o,
Kiam nep•o•j glav•eg•o•n tir•as el mur-hok•o;
Av•o rid•as: ĝi•n long•e ne uz•is kompan•o,
Sed sent•as, ke arm•il•o•n lert•e sving•os man•o.
Ĉe cimbal’ du lern•ant•o•j ek•genu•as dum•e,
Agord•as nov•e kord•o•j•n, prov•as ili•n zum•e;
Jankjel, du•on•ferm•int•e okul•o•j•n, silent•as,
Kun sen•mov•a•j stang•et•o•j en fingr•o•j, atent•as.
Li ek•lud•is, per takt•o triumf•a bat•ant•e,
Post•e pli dens•e, kvazaŭ pluv•eg•e, hak•ant•e:670
Ĉiu•j mir•as. — Li far•is nur lud•o-prov•et•o•j•n,
Ĉar li halt•is kaj supr•e•n lev•is du stang•et•o•j•n.
Li lud•as. Jam stang•et•o•j trem•as per ek•tuŝ•o,
Kvazaŭ son•ig•us kord•o•n flug•il•o de muŝ•o,
Mal•laŭt•a•n, pen-aŭd•ebl•a•n zum•o•n ĝi el•send•as.
Majstr•o ĉiel-rigard•as, inspir•o•n atend•as.
Li de•supr•e cimbal•o•n per okul’ mezur•is,
Lev•is man•o•j•n, fal•ig•is; stang•et•o•j ek•kur•is:
Ek•mir•is la aŭd•ant•o•j. —
Jen, son•o kord•ar•a
Ek•tondr•is, kvazaŭ tut•a kapel’ janiĉar•a,*680
Kun ŝalm•et•o•j, tint•il•o•j, tambur•et•o-son•o•j;
Tri•a-Maj’-polonez•o bru•as!…* Salt•a•j ton•o•j
Per ĝoj•o spir•as; ĝoj•o•n aŭd•o•sent•o ĝu•as;
Knab•in•o•j vol•as danc•i, knab•o•j pied•bru•as;
Sed mal•jun•ul•o•j rev•as pri pas•int•a dat•o,
Pri jar’ feliĉ•a, kiam send•it•o•j, senat•o,
Post tag•o Tri•a-Maj•a, en urb•dom•a hal•o,
Reĝ•o•n naci’-konsent•a•n fest•is per regal•o,
Kiam danc•ant•o•j kant•is: “Viv•u reĝ•o kar•a!
Viv•u Sejm•o,* Naci•o la ĉiu•klas•ar•a!”690
Majstr•o takt•o•j•n akcel•as kaj ton•o•j•n fort•ig•as;
Ĵus, fals-akord•e, son•as sibl•o de serpent•o,
Aŭ grinc’ de fer’ sur vitr•o: ĉiu•j•n frost’ trem•ig•as
Kaj la ĝoj•o•n konfuz•is terur’-antaŭ•sent•o.
Mal•ĝoj•e, tim•o•plen•e, dub•as aŭd•ant•ar•o:
Instrument’-fals•agord•o? muzik•ist’-erar•o?
Ne erar•as la majstr•o! Li frap•as intenc•e
Tiu•n perfid•a•n kord•o•n, melodi’-atenc•e,
Ĉiam pli laŭt•e taŭz•as akord•o•n koler•a•n,
Kontraŭ konkord•o de la ton•o•j konfeder•a•n,700
Ĝis Ŝlos•ist’, kompren•int•e de majstr•o kapric•o•n,
Kovr•is per man’ vizaĝ•o•n si•a•n, kaj terur•e
Ek•kri•is: “Ve! mi kon•as voĉ•o•n! Targovic•o•n!”*
Kaj tuj, fajf•ant•e, krev•is kord’ mal•bon-aŭgur•e…
Majstr•o kur•as al prim•o•j, ŝir•as takt-mezur•e,
For•las•as prim•o•j•n, kur•as stang•et•o•j al bas•o•j:
Aŭd•iĝ•as mil’ da ĉiam pli laŭt•a•j frakas•o•j,
Marŝ-takt’, milit’, atak•o, sturm’! paf•ad•o! — Son•is
Infan•o•j-ĝem’, patr•in•o•j-plor’… Li tiel don•is
Perfekt•e sturm-terur•o•n, ke vir•in•o•j trem•is,
Al si, kun larm’ dolor•a, re-memor•ig•ant•e710
Praga-masakr•o•n,* — plor•is ĝi•n rakont•o•j kant•e —
Kontent•a•j, ke li fin•e per kord•o•j ek•ĝem•is,
Voĉ•o•j•n sufok•is, kvazaŭ en ter•o•n bat-prem•is.
Apenaŭ aŭd•ant•ar•o el•ir•is el mir•o•j,
Re•e muzik’ ali•a: unu•e zum-spir•o•j,
Delikat•a•j, mal•laŭt•a•j; ĝem•as kelk kord•et•o•j,
Kiel muŝ•o•j ŝir•iĝ•as el arane’-ret•o•j…
Sed kord•o•j pli•mult•iĝ•as: Dis•kur•int•a•j ton•o•j
Kun•iĝ•as, si•n akord•a•j lig•as legion•o•j,
Kaj jam laŭ•takt•e marŝ•as harmoni•a•j son•o•j.720
Form•iĝ•as la mal•ĝoj•a melodi•o kant•a:
Pri soldat•o sen•hejm•a, tra l’ arb•ar’ vag•ant•a,
Mizer•o•n kaj mal•sat•o•n oft•e sufer•ant•a;
Li fal•as fin•e apud fidel•a ĉeval•o,
Kiu por li la tomb•o•n fos•as per huf-ŝtal•o.
Kant’ mal•nov•a, al pol•a arme’ son•as kar•e!
Re•kon•is ĝi•n soldat•o•j, kolekt•iĝ•as ar•e
Ĉirkaŭ majstr•o, aŭskult•as, vid•as re•memor•e
La temp•o•n, kiam apud Patr•uj’-tomb•o, plor•e
Ili kant•is la kant•o•n kaj en mond•o•n ir•is,*730
Kaj post•e mult•e•jar•a migr•ad•o si•n tir•is
Tra sabl’ varm•eg•a, frost•o, mar•o•j, kontinent•o•j,
Kie ili•n en tend•o, inter fremd•a•j gent•o•j,
Ĝoj•ig•is kaj kor•tuŝ•is ĉi kant•o mult•foj•e.
Medit•e, ili klin•is la kap•o•j•n mal•ĝoj•e,
Sed baldaŭ ili•n lev•is: ton•o•j•n majstr’ alt•ig•as,
Streĉ•as, la takt•o•j•n ŝanĝ•as, ali•o•n sci•ig•as.
Re•e de•supr•e kord•o•j•n li okul’-mezur•is,
Kun•ig•is ambaŭ man•o•j•n, stang•et•o•j ek•kur•is:
Li bat•is tiel art•e kaj tiel potenc•e,740
Ke kord•o•j ek•sonor•is trumpet•ar’-parenc•e,
Trumpet•ar’-blov•e kant•o•n kon•at•a•n re•kre•is,
Triumf-marŝ•o•n: “Ankoraŭ Pol•uj’ ne pere•is!*
Marŝ’, Dombrovski, Pol•uj•o•n!” Kaj ĉiu•j man•plaŭd•is,
Kaj ĉiu•j “Marŝ’, Dombrovski!” tut•ĥor•e aplaŭd•is!
Muzik•ist’ si•a•n kant•o•n kvazaŭ mem ek•mir•is:
Li fal•ig•is stang•et•o•j•n, man•o•j•n supr•e•n-tir•is;
Lev•it•a barb•o grav•e flug•pend•is; el kap•o
De•fal•is sur la ŝultr•o•j•n li•a vulp•a ĉap•o.
Sur vang•o•j bril•is rond•o•j de strang•a ruĝ•ec•o,750
En okul’ spirit-plen•a, ard•is la jun•ec•o.
Kiam si•n al Dombrovski turn•is mal•jun•ul•o,
Larm•o•j el man•kovr•it•a ek•flu•is okul•o:
“General•o! li dir•is, long•e Litv•o ni•a
Vi•n atend•ad•is, kiel ni Jud•o•j Mesi•a•n…
Vi•n de•long•e profet•is, al popol’ fidel•a,
Kant•ist•o•j… vi•n mirakl•o* anonc•is ĉiel•a…
Viv•u, ho ni•a!…” Plor•is li dum la parol•o:
Jud’ honest•a Patr•uj•o•n am•is kiel Pol•o!
Dombrovski don•is man•o•n al li, dank-favor•e;760
Li, ĉap•o•n de•pren•int•e, kis•is man•o•n kor•e.
Polonez•o•n komenc•i Ĉambelan•o ir•as:
Manik•o•j•n de l’ kontuŝ•o* li iom re•tir•as,
Don•as man•o•n al Zonj•o, ek•tord•as lip•har•o•n,
Kaj ĝentil•e invit•as en unu•a•n par•o•n.
Post Ĉambelan•o vic•e la par•o•j ar•iĝ•as;
Signal•vort•o! li gvid•as, danc•o komenc•iĝ•as:
Sur herb•o•kovr•o bril•as ruĝ•a•j bot•o•j hel•e,
Lum•as or-teks•a zon•o, fulm•as karabel•e;*
Li paŝ•as mal•rapid•e, kvazaŭ ne atent•as,770
Sed ĉiu paŝ•o, mov•o, fidel•e prezent•as,
Kio•n ĵus la danc•ant•o pri•pens•as aŭ sent•as.
Li halt•is — por demand•i si•a•n sinjor•in•o•n;
Por flustr•i en orel•o•n — li far•as kap•klin•o•n;
Ŝi de•turn•as la kap•o•n, aŭskult•i si•n ĝen•as;
Li humil•e klin•iĝ•as kaj ĉap•o•n de•pren•as,
Ŝi favor•e rigard•as, sed plu•e silent•as;
Li mal•akcel•as paŝ•o•n, rigard•o•n atent•as.
Kontent•e pri respond•o, li dank•as ek•rid•e,
Kaj, mok•ant•e rival•o•j•n, paŝ•as pli rapid•e.780
Si•a•n arde•o-plum•a•n, konfeder•a•n ĉap•o•n*
Li pend•ig•is sur frunt•o, lert•e sku•is kap•o•n
Kaj kovr•is ĝi•n de•flank•e, ek•tord•is lip•har•o•n
Kaj paŝ•as, sekv•ig•ant•e envi•em•a•n ar•o•n.
Li vol•us kun estr•in•o for•iĝ•i facil•e,
Do li halt•as, kaj, man•o•n lev•ant•e ĝentil•e,
Ke oni preter•pas•u, pet•as plej humil•e.
Iam li lert•e cel•as al flank•a el•iĝ•o,
Ŝanĝ•as voj•o•n, por tromp•i ar•o•n de kun•ul•o•j;
Sed li•n, rapid•a•paŝ•e, sekv•as trud•em•ul•o•j790
Kaj ĉirkaŭ•e en•volv•as per danc•a turn•iĝ•o;
Do li sur sabr•o•n met•as la man•o•n koler•e,
Kvazaŭ: “Ve, envi•ul•o•j!” li dir•us fier•e,
Kaj provok•e li paŝ•as rekt•e en la ar•o•n:
Danc•ant•o•j ne kuraĝ•as plu•a•n kontraŭ•star•o•n,
Ced•as, kaj, batal-ord•o•n form•ant•e ali•e,
Post•kur•as li•n de•nov•e.
Kri•o•j son•as ĉie:
“Ho, rigard•u jun•ul•o•j! Jen, vi ebl•e vid•as
La last•a•n, kiu tiel polonez•o•n gvid•as!”
Ir•is par•o•j post par•o•j, bru•o•plen•e, ĝoj•e;800
La rond•o si•n dis•tord•as, kun•volv•as re•foj•e
En mil volv•aĵ•o•j•n, kiel serpent•o gigant•a;
Flagr•as divers•kolor•e, kiel skvam’ bril•ant•a:
Bel•vest•o•j sinjor•in•a•j, sinjor•a•j, soldat•a•j,
El orient’ or•it•a•j de sun•o-radi•o•j,
Kaj, de mal•hel•a herb•a fon•o, re•fleks•at•a•j.
Bru•as danc•o, muzik•o, plaŭd•o•j, viv•u•kr•i•o•j!
Nur kaporal’ Dobĵinski-Sak, li nek atent•as
La kapel•o•n, nek danc•as, nek li ĝoj•o•n sent•as;
Li star•as mal•seren•e, man•o•j•n dors•e-met•is,810
Pens•as, kiel li Zonj•o•n iam svat-koket•is:
Por ŝi al•port•is flor•o•j•n, el nest•o•j bird•et•o•j•n,
Far•is orel•o-ring•o•j•n kaj plekt•is korb•et•o•j•n…
Sen•dank•ul•in’! Donac•o•j•n li van•e ofer•is!
Kvankam ŝi li•n evit•is, kaj patr•o koler•is,
Li tamen!… kiom•foj•e sur bar•il•o sid•is,
Ĝis, fin•e, tra fenestr•o•j, li Zonj•o•n ek•vid•is.
El kanab’ li spion•is, kiel ŝi bed•ar•o•n
Sark•is, kukum•o•j•n ŝir•is, nutr•is kok•id•ar•o•n.
Sen•dank’!… Li klin•is kap•o•n; fin•e, ek•fajf•int•e820
Mazurk•o•n, sur orel•o•j•n kasked•o•n prem•int•e,
Li for•ir•is en tend•o•n, al kanon•a gard•o,
Distr•iĝ•i kun soldat•o•j per kart•a hazard•o,
Kaj trink•i el kalik•o ĉagren’-dolĉ•ig•ant•a.
Tiel est•is, por Zonj•o, Dobĵinski konstant•a.
Ŝi danc•as gaj•e, kvankam en unu•a par•o,
Mal•proksim•e apenaŭ vid•ebl•a al ar•o.
Sur la herb•a vast•aĵ•o, en verd•a rob•et•o,
Girland•e-ornam•it•a, en flor•a kron•et•o,
Ŝi flug•as, ne•vid•ebl•a, reg•as danc-turnir•o•n,830
Kiel anĝel’ de nokt•a•j stel•o•j rond•o-ir•o•n.
Kie ŝi est•as? dir•as okul•o•j turn•it•a•j,
Kaj brak•o•j, inter•prem•e, al ŝi etend•it•a•j.
Rest•i ĉe Zonj•o, van•e Ĉambelan•o cel•is:
Jam li•n, el gvid•o-par•o, envi•ul•o•j pel•is.
La feliĉ•a Dombrovski ne long•e ŝi•n gvid•is:
Li ced•is ŝi•n al du•a; tri•a al•rapid•is;
Ankaŭ tiu for•ir•is, sam•e re•ŝov•it•a;
Ĝis, laŭ•vic•e, renkont•is Zonj•o lac•ig•it•a
Tadeuŝ•o•n: Do, plu•a•n ŝanĝ•ad•o•n tim•ant•e,840
Ŝi fin•is danc•o•j•n, rest•i jam kun li vol•ant•e,
Ir•is verŝ•i kalik•o•j•n ĉe tabl•o festen•a.
Sun•o sub•ir•as — varm•a vesper•o seren•a:
Per nub•et•o•j stern•it•a ie glob’ ĉiel•a,
Okcident•e ’as roz•a, supr•e — blu•e•hel•a.
Bel•veter•o•n aŭgur•as nub•et•o•j: bril•ant•a•j,
Mal•pez•a•j — kvazaŭ ŝaf•o•j sur herb•o dorm•ant•a•j;
Ie pli et•a•j — kiel sovaĝ-anas•ar•o;
Okcident•e nub•aĵ•o: tul•kurten•o•j-par•o,
Diafan•a, fald•it•a, supr•e perl•e pur•a,850
Kun rand•o•j or•um•it•a•j, kaj fund•e purpur•a,
Ankoraŭ, per sub•ir•a bril•o, ard•as vast•e,
Kaj post•e iĝ•as flav•a, pal•a, griz•a last•e.*
Sun•o mal•lev•is kap•o•n, nub•et•o•n sur•tir•is,
Ek•dorm•ant•e, per varm•a aer•o ek•spir•is.
Nobel•ar’ ĉiam trink•as; tondr•as viv•u•kri•o:
Napoleon, Ĉef•estr•o•j, Tade•o, Zofi•o!
Viv•u ĉiu•j tri par•o•j, la fianĉ•ig•it•a•j!
Gast•ar•o ĉe•est•ant•a, ĉiu•j invit•it•a•j!
Amik•o•j, kiu•j inter la viv•ant•o•j rest•as,860
Mort•int•o•j, kiu•j sankt•e-memor•at•a•j est•as!…
Mi gast•is kaj toast•is tie kun ali•a•j;
Kio•n mi vid•is, aŭd•is, libr•o•j dir•as mi•a•j.
Kio•n mi, sur Pariz•a pavim•o, medit•as,
Kiam mi la bru•eg•o•n de l’ urb•o evit•as?
Preter•las•is mi, bird•o de flug•o mal•alt•a,
Region•o•n de tondr•o•j kaj pluv•o sen•halt•a,
Kaj mi serĉ•is seren•o•n de aĝ•o infan•a,
Kaj mi serĉ•is trankvil•o•n de hejm•o kaban•a…
Sed pri sang•o, verŝ•it•a freŝ•e en patr•uj•o,
Pri larm•o•j, kiu•j flu•as en tut•a Pol•uj•o,
Pri ankoraŭ re•son•i ne ĉes•int•a glor•o,
Eĉ pens•i ne kuraĝ•is mi en tia hor•o!
Ĉar popol’ iam est•as en turment•o tia,
Ke rigard•o•n turn•ant•e al martir•o ĝi•a,
Mal•esper•e ek•sven•as plej kuraĝ•a kor•o.
Al ni, en mond•o gast•o•j, ne•pet•it•a spec•o,
En la tut•a nun•ec•o, tut•a est•ont•ec•o,
Rest•is jam sol•e unu land•o de konsol•o,
Kiu hodiaŭ hav•as feliĉ•o•n por pol•o:
Land•o de l’ infan•ec•o! rest•os por ĉiam•o,
Sankt•a kaj pur•a, kiel unu•a ek•am•o,
Per erar•o•j-memor•o neniam sku•it•e,
Per esper’-iluzi•o ne sub•e•fos•it•e,
Kaj per okaz•ant•aĵ•o•j-torent’ ne ŝanĝ•it•e.
Ho, se iam ĝis•viv•us mi konsol’-moment•o•n:
Ke tiu•j libr•o•j migr•u sub pajl•o-tegment•o•n;
Ke kamp•ul•in•o•j, kiu•j turn•as ŝpin-rad•et•o•j•n,
Kiam ili am•at•a•j•n kant•as la strof•et•o•j•n:
Pri knab•in•o, ŝat•int•a tiel violon•o•n,
Ke, lud•ant•e, ŝi perd•is anser•o•j-du•on•o•n,
Pri orf•in’, kiu bel•a, kiel roz-aŭror•o,
Ir•is hejm•pel•i bird•o•j•n en vesper•a hor•o —
Ke en la man•o•j•n pren•u kamp•ul•in•o•j pol•a•j
Ĉi libr•o•j•n simpl•a•j•n kiel kant•et•o•j popol•a•j!