Proksimuma verkojaro: 1993
Kreis la Esperantan tekston: Camacho
Kiam Georg Silber, unu maten•o•n, vek•iĝ•is el ŝtorm•a sonĝ•o, li trov•is si•n en si•a lit•o trans•form•iĝ•int•a en nenia•n monstr•a•n insekt•o•n. Li•a•j pens•o•j rest•is ankoraŭ nebul•e konfuz•a•j, kiam tra la plen•e apert•a fenestr•o ek•flirt•is en la ĉambr•o•n la printemp•a-maten•a•j tril•o•j de svis•e pep•a•j bird•et•o•j.
Turn•int•e si•n delikat•e sur la tuk•o-kovr•it•a matrac•o li rimark•is, ke la ruĝ•a lum•et•o de la faks•il•o blink•as. Kun trankvil•a•j mov•o•j li met•is la pied•o•j•n en kares•e loz•a•j•n pantofl•o•j•n el blu•a ŝam•o, al•pren•is star•a•n pozici•o•n kaj direkt•is si•n al la signal•ant•a aparat•o. Li komenc•is leg•i du•on•laŭt•e:
Tre Estim•at•a Doktor•o Silber
Mi ven•os al la Centr•a Staci•o de Vi•a urb•o hodiaŭ en la post•tag•mez•o je la 15•a hor•o kaj 33 minut•o•j per rekt•a ekspres•a vagon•ar•o el Vien•o.
Eĉ bagatel•o pov•as serv•i al cel•o, kaj eĉ vulp•o plej ruz•a en kapt•il•o•n fal•as.
Nur tiom por la nun•a moment•o. Kun kor•a•j bon•dezir•o•j kaj salut•o•j, Vi•a
Prof. Emèric Ország
Asist•a Direktor•o de PEN-Klub•o
Pf. 457, H-2315 Budapest
Dum du•on•a minut•o li gap•e silab•um•is la last•a•j•n tri lini•o•j•n de la ricev•it•a faks•o. Li dezir•is konsult•i si•a•n ĉio-solv•a•n edz•in•o•n, sed bedaŭr•ind•e ŝi gvid•is ĝust•e sam•semajn•e staĝ•o•n pri merkat•ologi•a tipo- aŭ topografi•o ie en Centr•a Eŭrop•o. La paŭ•tem•a•j okul•o•j de Georg Silber serĉ•is kukol•horloĝ•o•n sur unu el la flav•e-brun•et•a•j mur•o•j de la dorm•o•ĉambr•o. Ĝi montr•is la du•a•n kaj du•on•o•n.
Kun vest•o•j amel•e glad•it•a•j li ek•ir•is por renkont•i la vizit•ont•o•n. Li ne mult•e ŝat•is svis•a•j•n staci•dom•o•j•n, ĉar tie neniu li•n kon•as. Ver•dir•e li ŝat•is nul staci•dom•o•n en la tut•a mond•o pro la sam•a kaŭz•o.
Mal•bel•e obtuz•a voĉ•o de konjekt•ebl•e turp•a vir•in•o anonc•is german•e, franc•e kaj ital•e la ekspres•o•n el Vien•o ĉe la kaj•o•n numer•o tri, kie Georg Silber sid•is en sen•mov•a atend•o de pli ol dek minut•o•j. La trajn•o brems•is la rapid•a•n ir•o•n kaj poiome halt•is. Ies man•o apert•is pord•et•o•n inter du vojaĝ-invit•e luks•a•j vagon•o•j unu•a•klas•a•j. El la nun ripoz•a vagon•ar•o ne pli ol unu hom•o komenc•is si•a•n descend•o•n sur la pavim•o•n de la staci•o.
En nigr•a mantel•o kun mar•blu•a sub•ŝtof•o, post•tag•mez•e je l’ kvar•a tag•o de la printemp•a monat•o floreal•o...
En nigr•a mantel•o kun mar•blu•a sub•ŝtof•o, post•tag•mez•e je l’ kvar•a tag•o de la printemp•a monat•o floreal•o, Profesor•o Emèric Ország el•trajn•iĝ•is sur la tri•a•n kaj•o•n antaŭ la mir•plen•e atend•a•n rigard•o•n de la ital•de•ven•a doktor•o.
Por Georg Silber la al•ven•ant•o hav•is preciz•e la aspekt•o•n de rol•ul•o en rakont•o de Barry Perowne, tiu pri Annixter kaj la murd•o en blu•a ĉambr•o sen fenestr•o•j rigl•it•a de intern•e: firm•a, iom pal•a hom•et•o, kun buŝ•o sen•kolor•e rekt•lini•a, kun dur•a felt•a aŭ mefit•o-fel•a ĉapel•o, pur•a griz•a komplet•o kaj heksagon•a•j okul•vitr•o•j sen ring•o aŭ kadr•o. Li trov•is la ul•o•n iel eks•mod•a, kvazaŭ de antaŭ tri•dek aŭ kvar•dek jar•o•j, ĉef•e pro la ses•angul•a•j vitr•o•j kaj probabl•e ankaŭ pro la sur•hav•o de ĉapel•o. Tamen tio apenaŭ surpriz•is li•n se konsider•i, ke tem•as pri esperant•ist•o. Ĉi-punkt•e li re•memor•is si•a•n plej fam•a•n dir•aĵ•o•n pri la mal•fru•o kiu divers•simptom•e karakteriz•as la esperant•a•j•n literatur•o•n kaj mov•ad•o•n, kaj li ek•pens•is ke probabl•e est•as sam•e pri la ist•o•j mem.
Si•a•vic•e, en la felis•a•j okul•et•o•j de la fremd•a profesor•o, Georg Silber vid•iĝ•is minc•a kaj sen•barb•a, preskaŭ alabastr•a, kun maŝin•a•j, robot•a•j kaj insekt•a•j gest•o•j, kvazaŭ daŭr•e li aktor•us aŭ afekt•us:
— Bon•ven•o•n kaj plezur•o•n, Sinjor•o Profesor•o. Kaj vi•a bagaĝ•o? Ĉu vi nenio•n kun•posed•as?
— Ĉak! Ĉak! Pli feliĉ•a sinjor•o sen hav•o, ol riĉ•ul•o sen sklav•o. Est•as grand•a plezur•o ankaŭ por mi, Doktor•o Silber. Ĉu ni ir•u tuj al Vi•a hejm•o? Temp’ est•as valor•o simil•e al or•o.
— Ĉu femur•al•e?
— Ne, Medicin•a Moŝt•o! Ne pens•u, ke mi hav•as kapr•a•j•n pied•o•j•n.
— Ĉu per taksimetr•a vetur•il•o?
— En ord•o. Taksi•e, jes. Kaj bon•vol•u permes•i, ke mi ĝi•n pag•u.
La griz•a gast•o paraf•is si•a•n dir•o•n per el•montr•o de dik•a fask•o de ĉervonc•a•j bank•bilet•o•j.
La loĝ•ej•o de Georg Silber, ĉe-holm•a ĉaled•o kun 12 ĉambr•o•j, est•is ankaŭ la kooperativ•a redakt•ej•o de la renom•a inter•naci•a kaj du•monat•a beletr•a revu•o Literatur•a Vernis•o.
Jam pli ol unu hor•o•n ambaj intelekt•ul•o•j babil•is ĉe la manĝ•o•tabl•o, kaj ili•a•j dokt•a•j vort•o•j kaj parol•o•j altern•is bru•e-flu•e kun la ŝmac•o•j kaj moder•a•j borborigm•o•j de la kol•azi•on•o.
— Kiel vi diven•is? Mi avid•as, mi soif•as, mi hungras fam•o•n, kar•a Profesor•o. Fa-mo-n. Nur fam•o•n, fam•o•n, fam•o•n kaj pli da fam•o.
— Kaj Vi dezir•as, ke mi Vi•n help•u?
La okul•o•j de Georg Silber glim•et•is sup•lik•e:
— Jes, mi pet•as, mi pet•eg•as, mi pet•eg•eg•eg•as! Sukur•u mi•n kiel vi far•is pri tiu Clinton en Uson•o!
— Aha! Li•a•n re•fam•iĝ•o•n Vi cel•as, ĉu ne? En ord•o. Mi est•as en mi•a element•o. Sed ĉi-kaz•e ni bezon•os nul mis-il•o•n. Ne ĉio util•as, kio bril•as. Sufiĉ•os nur•a•j vort•o•j: vort’ en ĝust•a moment•o far•as pli ol arĝent•o. Simpl•e, far•u ĉio•n, kio•n mi dir•os al Vi, kaj kiel mi dir•os al Vi, kaj Vi iĝ•os por-ĉiam•e fam•a, Vi ĝu•os etern•a•n viv•o•n, la sam•a•n etern•a•n viv•o•n, kies mank•o•n Vi koŝmar•is dum la last•a•j tag•o•j, monat•o•j kaj eĉ jar•o•j.
— Kontraŭ kiom•a prez•o?
— Ĉiom•a, Estim•at•o. Memor•u, ke bon•a glor•o pli valor•as ol or•o. La unu•a paŝ•o est•u, ke Vi repudi•u Vi•a•n nun•a•n nom•o•n kaj re•bapt•u Vi•n La Majstr•o publik•e kaj privat•e. Kompens•e la unu•a iniciat•o de Esperant•a PEN-Klub•o est•os propon•i, ke La spegul•o de Velodajo iĝ•u dev•ig•a leg•aĵ•o en ĉiu•j mond•a•j lern•ej•o•j.
La gast•ig•ant•o mien•is bav•a•n ne•kompren•o•n.
— Se, anstataŭ fond•int•o, gvid•ant•o kaj mentor•o de Literatur•a Vernis•o, Vi est•us glor•a regn•estr•o aŭ potenc•a land•reg•ant•o, jam dum Vi•a viv•o oni ali•nom•us la plej grav•a•j•n plac•o•j•n kaj strat•o•j•n en ĉiu•j urb•o•j kaj vilaĝ•o•j honor•e al Vi; en park•o•j kaj ale•o•j Vi•a statu•o monument•us salut•e al la hom•o•j ir•ant•a•j al labor•o aŭ por•plezur•e promen•ant•a•j en dimanĉ•a maten•o; kial do Vi kontent•ig•u Vi•n per la ĝis•nun•a, oft•a sed ne•sufiĉ•a, aper•o de Vi•a nom•o sur la paĝ•o•j de Vi•a gazet•o kaj en la antaŭ•parol•o•j de la prestiĝ•a•j LV-el•don•aĵ•o•j? Ver•dir•e est•as nul kial•o, ke Vi ne ali•nom•u vi•n La Majstr•o. Vi ja re•bapt•is Vi•n pli fru•e, ĉu ne? Kaj kiu hav•as la fort•o•n, hav•as la rajt•o•n.
— Jes ja, kar•a Emèric, sed en la histori•o de la aposterior•a plan•lingv•o esperant•o est•is jam unu majstr•o: Ludwig Samenhof.
— Prav•e Vi dir•is: estis. Sed en ĉiu epok•o dev•as est•i unu Majstr•o, kaj nun, post la mort•o•j de Kalocsay, Lapenna, Waringhien kaj Régulo, ne est•as pli da tia•j. Ne est•as, ĉu Vi kompren•as? Kaj la mov•ad•o bezon•as nov•a•n Majstr•o•n, bezon•as ĝust•e Vi•n. Kiel dir•int•us Ŝlejer•o, Menade bal, Cifali bal. Vi est•u do La Majstr•o, du-majuskl•e, kiu•n ĉiu•j atend•as.
— Vi•a•j vort•o•j vol•as eksplicit•i, ke ekzist•as soci•a mend•o...
— Preciz•e! Fi-kial plu cerb•um•i pri io tiel klar•a? Lazar•o Zamenhof•o mem ne vol•is, ke oni nom•u li•n tiel, ĉar en la komenc•o tio ne est•us oportun•a por la cel•o dis•vast•ig•i la lingv•o•n inter ĉia•j hom•o•j. Sed nun, kiam ne ebl•as dub•i, ke ankaŭ la esperant•ist•o•j serĉ•as en la mov•ad•o misi•ist•o•j•n, mesi•o•j•n kaj profet•o•j•n, kial Vi ne akcept•u la grav•a•n respons•o•n? Aŭ ĉu Vi prefer•as, ke ĝi rest•u vak•a kaj apert•a al la uzurp•a•j pretend•o•j de kiu ajn Tonkin, Buller, Fettes, Valén aŭ Milojević?
— Nu, vi•a kantat•o son•as dekalog•e. La Majstr•o... kial ne? Ne pro nenio mi jam de long•e angl•ig•as kaj franc•ig•as mi•a•n plen•a•n kaj komplet•a•n verk•ar•o•n por eventual•a aper•ig•o en The Library of America aŭ La Bibliothéque de la Pléiade...
Surd•e al li•a•j fatamorgan•o•j Emèric Ország en•poŝ•ig•is si•a•n liv•a•n man•o•n kaj el•tir•is ĉif•it•a•n libr•o•tek•a•n slip•o•n kun formik•liter•a skrib•o sur la dors•a flank•o:
— Tajp•u kaj faks•u ĝi•n al Vi•a•j sub•ul•o•j.
La Majstr•o ek•leg•is kun kelk•a pen•o la du aŭ tri propon•it•a•j•n fraz•o•j•n:
Kar•a adjutant•o kaj satelit•o
De nun bon•vol•u nom•i mi•n, tiel parol•e kiel skrib•e, sam•e privat•e kiel publik•e, (La) Majstr•o. Per tio ni•a kooperativ•o...
Li•a•j okul•o•j glit•is sur la ceter•o kaj en li•a cerb•o kirl•iĝ•is la unu•a•j vapor•o•j de dub•o, sed ĉia•n ebl•a•n hezit•o•n definitiv•e for•ig•is la last•a, hast•e skrib•it•a lini•o:
Kooperativ•o de Literatur•a Vernis•o — en konsult•a•j rilat•o•j kun PEN-Klub•o.
— Brav•e. Brav•eg•e! Brav•i•sim•e!!!
Ĝis la fin•o de la vesper•o La Majstr•o labor•eg•is entuziasm•e por dis•faks•i al si•a stab•an•ar•o la nov•a•n, revoluci•a•n komand•o•n. Kiam la redakt•ej•a faks•il•o ĉes•is aktiv•e deĵor•i, li rimark•is kun enorm•a•j mir•o kaj surpriz•o, ke kie antaŭ•e star•is nul pord•o, inter la kuir•ej•o kaj la mal•grand•a nepr•ej•o, osced•as nun la en•ir•a apertur•o de dek-tri•a ĉambr•o, en kiu•n la eminent•a Emèric Ország si•n jam en•loĝ•ig•is, kaj kies pord•o•n li iom post iom premier•e ferm•as kaj post•e ankaŭ ŝlos•as.
— Kaj ĉu de nun, estiel Majstr•o, mi sur•hav•u ĉapel•o•n?
— Bon•a ide•o! Bon•vol•u port•i la mi•a•n.
Al La Majstr•o iĝ•is evident•a, ke Emèric kalv•as preskaŭ tut•e. Al•don•e, li•a•n dekstr•a•n pariet•al•o•n, kiu•n normal•e konstant•e kovr•is la griz•verd•a ĉapel•o, ornam•is klar•kontur•a har•makul•o kun form•o de ses•fingr•a man•o. Prov•ant•e dis•pel•i si•a•n konstern•o•n La Majstr•o koncentr•iĝ•is pri ĝust•a sur•kap•ig•o de la spontan•a donac•o:
— Pa! Ĝi manifest•iĝ•as iom tro kilo•metr•a por mi•a vert•o!
Emèric retro•kovr•is la ĉe-frunt•a•n har•man•et•o•n kaj konsol•is la ali•a•n:
— Nek ĉapel•o•n nek ĉap•o•n Vi merit•as, sed kron•o•n or•a•n kaj diamant•a•n!
Kaj li ek•recit•is:
— El tre mal•grand•a gem•o blind•ig•a bril•o ven•as,
pinĉ•et•o da suker•o tre fort•a•n dolĉ•o•n ten•as...
Kaj post•e:
— Mal•grand•as la grajn•et•o•j de bon•a la paprik•o,
sed ili, pli ol nuks•o•j, varm•ig•as per la pik•o...
Aŭd•iĝ•is subit•a ĝoj•kri•o de la maneken•a Majstr•o:
— Poezi•o! La voĉ•o de l’ silent•o! Eminent•a Emèric, ĉu vi komplez•os aŭditori•i buked•o•n el mi•a•j kompon•aĵ•o•j?
— Evident•e jes, Estim•eg•at•a Majstr•o. Bon•vol•u komenc•i Vi•a•n deklam•ad•o•n.
Kaj li turn•is si•a•j•n ĥameleon•a•j•n orel•o•j•n al la koloratur•e miel•a voĉ•o de l’ brav•a bard•o:
— Kio est•as mi•a pirog•o? — Mi•a riĉ•aĵ•o.
Kiu mi•a di•o? — Mi•a liber•o.
Mi•a leĝ•o? — Mi•a fort•o kaj la vent•o.
Mi•a sol•a patr•uj•o? — La mar•o.
La griz•a felis•o rid•et•is por stomp•i si•a•n hel•e verd•a•n grimac•o•n:
— Est•as original•e. Ĉef•e la baz•a ide•o. Krom•e, ĝi eĉ son•as iom panam•e. Sed ŝajn•as al mi, ke iu jam aper•ig•is ĉi-tem•a•n poem•et•o•n.
— Ĉu ver•e? Kiu? Kio•n? Kiam? Kiel?
Emèric el•parker•is:
— Ĉar mi•a leĝ•o: la fort•o.
Ĉar mi•a kar•a: la ŝip’.
Mi•a patr•uj•o: la mar•o.
Kaj la liber’: mi•a Di’.
Kaj li al•don•is:
— Se mi ne mis•memor•as, iam Vi em•is hungar•ig•i Vi•a•n pseŭdo•nom•o•n.
— Prav•e. Mi dub•is inter György Szilva kaj György Szilveszter, sed ne pov•is decid•iĝ•i, tial fin•e prefer•is german•ig•o•n.
— Tio signif•as, ke Vi elekt•is nek prun•o•n nek silvestr•o•n, sed ja arĝent•o•n.
— Efektiv•e, kar•a Emèric. Mi percept•as, ke vi suzeren•e trop•as plur•a•j•n idiom•o•j•n.
— Ali•a•n ne mal•laŭd•u, vi•n mem ne aplaŭd•u... Kaj ĉu ne ven•is al Vi•a kap•o la ebl•o nom•i vi•n Szilfa?
— Szilfa? Ĉu tio ne est•as... ulm•o?
— Preciz•e. Kaj ĉu tiu vort•o dir•as nenio•n al Vi•a lucid•a cerb•o?
— Fakt•e jes. Mir•ind•e! Kiel vi tio•n rabd•is? La vort•o ulm•o memor•ig•as al mi poezi•aĵ•o•n, kiu•n mi fin•verk•is antaŭ kelk•o da tag•o•j:
— L’ april•a pluv•o kaj la maj•a sun•o
prunt•is iom•o•n da foli•o•j verd•a•j
al du•on•putr•a kaj mal•jun•a ulm•o,
kiu•n vund•is la fulm•o.
Li daŭr•ig•is kun kresk•ant•a aplomb•o:
— Nun vi ne pov•os dir•i, ke vi jam aŭd•is tio•n pli fru•e.
Sed li ne dev•is long•e atend•i, ĉar el inter la griz•verd•a•j stret•a•j lip•o•j de la ĉapel•ul•o el•sibl•is orel•ŝir•a melodi•o:
— Al ulm•o du•on•putr•a kaj mal•jun•a,
kiu•n la fulm•o vund•is,
l’ april•o pluv•a kaj la maj•o sun•a
iom•o•n da foli•o•j verd•a•j prunt•is.
— Tamen mi•a rim•o est•is pli bon•a, pli eŭfon•a, eĉ pli harmon•a!
— Cert•e Vi hav•as impon•a•n poezi•a•n talent•o•n, sed ankaŭ ne forges•u, ke eĉ sur la sun•o trov•iĝ•as makul•o•j. Kial Vi ne prov•u improviz•i?
— Improviz•i? Pri kio?
— Unu•e vi dev•as verk•i poem•o•n laŭd•a•n kaj omaĝ•a•n al Vi mem, ekzempl•e rim•portret•o•n. Ĝi post•e pov•os aper•i kun la sub•skrib•o de Vi•a edz•in•o aŭ de iu el Vi•a•j fidel•a•j satelit•o•j (kvankam pli bon•e est•us nom•i ili•n planed•o•j, ĉar ja ili orbit•as, ĉu ne?, ĉirkaŭ la Sun•o). Est•u do kuraĝ•a kord•e kaj komenc•u klar•e kant•i!
— Mi pet•as moment•o•n, estim•ind•a Profesor•o...
Li pren•is kelk•a•j•n foli•o•j•n el saten•a paper•o kun la sur•pres•o karakteriz•a de Kooperativ•o de Literatur•a Vernis•o kaj komenc•is kovr•i ili•n per rond•form•a•j liter•et•o•j el flu•a verd•a ink•o. Pas•is minut•o. Pas•is du minut•o•j. Tri minut•o•j pas•is. Post kvar•on•hor•o li las•is flank•e la uz•it•a•n felt•krajon•o•n kaj kun paper•fask•o en•man•e li kur•is al si•a budapeŝt•a mentor•o, kies orel•o•j atent•e vespert•is la nov•a•n prov•o•n de la menestrel•o:
— Majstr•o•n ni himn•u kaj univers•e fam•a•n revu•o•n
kiu•j el•sav•is lingv•o•n el estetik•a pere•o.
Mult•o•n Li tra•sufer•is dum ĉarpent•ad•o de ritm•o•j...
— Sufiĉ•as, kar•a Majstr•o. Ne, ne, tiu poem•o, malgraŭ si•a sen•egal•a original•ec•o, ne taŭg•as por ni•a cel•o. La verd•a pleb•o ne nur ne kompren•us ĝi•n, sed cert•e ĝi•n kompren•us mis•e. Bon•vol•u aŭskult•i mi•a•n propr•a•n modest•a•n verk•aĵ•o•n:
— Amik•a•n el•don•ist•o•n Vi ne trov•is:
Vi dev•is mem el•don•i Vi•a•j•n verk•o•j•n.
Eĉ Ŝulco hav•as centr•o•n paderborn•a•n.
Ĉu ebl•e tial Vi fam•iĝ•is pok•e?
Régulo mem intenc•is aper•ig•i
io•n el Vi, sed fin•e la kolaps•o
de l’ el•don•ej’ dev•ig•is li•n rezign•i...
La jubil•o kaj delic•a•j kri•o•j de la Kooperativ•estr•o fend•is la trans•fenestr•a•n vesper•silent•o•n de la ĝarden•o per split•o•j de vant•a vaku•o.
— Brav•e. Brav•eg•e! Brav•i•sim•e!!! Sen•dub•e vi heŭristik•as, kar•eg•a Emèric, ke mi verk•is nenio•n por la Serta Gratulatoria, kvankam la honor•ot•o pet•is mi•n kontribu•i: ial mi taks•is la ide•o•n ne•serioz•a, kaj prefer•is ne respond•i; nu, kio•n vi mem pens•us pri monument•a verk•o, kies monument•ot•o rekt•e serĉ•as si•a•j•n monument•ont•o•j•n kaj anonc•as si•n mem redaktor•o?
— Kia prav•o en Vi•a•j vort•o•j, Aŭskult•end•a Majstr•o! Kiu ajn idiot•o, sam•e Juan Régulo Pérez kiel Artur E. Iltis, pov•as invit•i la greg•o•n al tia entrepren•o kun plen•a cert•ec•o, ke aper•os la libr•o, kaj sen ajn•a risk•o...
Inter•romp•is li•n La Majstr•o per robot•a ek•asert•o:
— Ne mis•kompren•u mi•n! Mi neniel cel•as, ke Régulo kaj la ceter•a•j (ĉiu•j ĉi Vatré, Auld, Neergard, Lins aŭ Daŝgupt•o en Serta Gratulatoria) est•us kreten•o•j, sed...
— Sed?
— Sed kompar•u: kiam aper•os la fest•libr•o por mi•a kvin•dek•a nask•iĝ•tag•o, kies titol•o est•os Mi kaj oni, tem•os pri volum•o spontan•e kaj sen•par•tie kaj eminent•e iniciat•it•a, start•ig•it•a, redaktor•it•a, editor•it•a, asist•e verk•it•a, korekt•it•a, re•polur•it•a, grafik•e vart•it•a, stab•it•a, darsonvalizita kaj eĉ bind•it•a de neniu ali•a ol mi•a tiptologi•a edz•in•o mem!
— Ekster•ordinar•e!
— Kaj sen•kompar•e.
— Tut•e ĝust•e laŭ Vi•a gust•o. Tial bon•as, ke Vi re•produkt•is en la sen•mank•a kaj sen•dank•a Literatur•a Vernis•o fragment•a•n stri•o•n el la dors•a kovr•il•o de Ese•o•j III de Vareng•jen•o en•hav•ant•a•n Vi•a•n nom•o•n, por ke la pleb•o ne rest•u sen•inform•a: mal•saĝ•ul•o•j kresk•as mem, sen plug•o kaj sem’.
— Komplement•e, kar•a madjar•a amik•o, ne forges•u, ke don•i al hom•o•j saĝ•a•n prezent•aĵ•o•n kontraŭ•a•n al ne•saĝ•a kiu•n ili jam ricev•is, est•as sen•util•e, krom se sam•temp•e oni pruv•as al ili la mal•saĝ•ec•o•n de ili•a opini•o. Tial unu el mi•a•j proksim•futur•a•j iniciativ•o•j konsist•iĝ•os en vernis•kooperativ•a akuŝ•o de mi•a ĝis•nun•e sen•el•don•a sci-fi•a novel•ar•o Deneb scintil•et•as, verk•it•a jam en la decid•a jar•o 1968, kio demonstr•os, ke ne iu Konisi Gak•u aŭ Liv•e•n Dek kontribu•is al la esperant•a beletr•o la scienc•fikci•a•n ĝenr•o•n, sed ja neniu ali•a ol Georg Silber, t.e. La Majstr•o mem!
— En ord•o. Las•u ĉio•n ĉi kuŝ•i en mi•a•j man•o•j. Al•don•e, sed iom ali•tem•e, de nun neces•as, ke Vi verk•u majstr•e. Vi•a ĝis•nun•a stil•o est•is (kadr•e de si•a ne•dub•ebl•a superb•o) bril•a, sed supr•aĵ•a. De nun ĝi dev•as est•i, simpl•e, geni•a.
— Sed kiel tio•n ating•i? Mi jam mil•foj•e prov•is... Jen kial daŭr•e rest•as en tir•kest•o tut•a dram•o Unu person•o serĉ•ant•a epilog•o•n, la unu•a•j tri ĉapitr•o•j de suomi•esk•a roman•o kaj la dek naŭ unu•a•j ĉapitr•o•j de roman•o ĝenevoza! Kalkul•u: du•dek du ĉapitr•o•j preskaŭ far•as tut•a•n roman•o•n, ĉu ne?
— Efektiv•e. Unu•e, pri la Epilog•o mi mem okup•iĝ•os, do ne zorg•u plu. Du•e, bon•vol•u aŭskult•i kompar•o•n, kvankam ekzempl•o propon•as, sed ne ordon•as. Tre plaĉ•is al mi Vi•a•j poem•o•j, sed plej•e mi•n impres•is, kiel pruv•o pri Vi•a majstr•ec•o, la sobr•a•j, ekvilibr•a•j komentari•o•j en De temp•o al temp•o kaj De•si•slav•a rid•et•as. Kia plezur•o hav•i en la man•o•j tiu•j•n paĝ•o•j•n! Por mi ĝi rand•as eĉ erotik•a•n ĝu•o•n! Se ial iam Vi•a•j poem•o•j tut•e mal•aper•us, sufiĉ•us tiu•j paĝ•o•j por ke Vi plu kron•u kaj tron•u la verk•ot•a•j•n histori•a•j•n konsult•il•o•j•n pri la esperant•a literatur•o. Kompar•e kaj kontrast•e kun ili la poem•o•j de, ekzempl•e, Auld kaj Kalocsay, De Kock kaj Newell, Montagut kaj Nervi, Fernández kaj Neves, impres•as tiel nud•e kaj sen•suk•e, tiel mut•e kaj sen•gust•e... sed en Vi•a•j tekst•o•j, mal•e, vid•ebl•as klar•relief•e la impon•a•j kontur•o•j de Vi•a person•ul•ec•o, de Vi•a sen•simil•a geni•o. Ili esprim•as Vi•a•n Vi•o•n sam•e preciz•e, kiel skrib•o-specimen•o tio•n far•us post grafologi•a analiz•o.
— Kio est•as do la obstrukc•o, eminent•a Profesor•o?
— En unu sak•o du kat•o•j, ĉiam mord•o•j kaj grat•o•j. Nepr•as, ke ni unu•e solv•u la problem•o•n de la ekzist•o de Vi•a rival•et•o, kar•a Majstr•o. Vi tro pens•as pri li kaj tial ne ebl•as, ke Vi dediĉ•u vi•n plen•e al kre•ad•o de literatur•a•j monument•o•j.
— Ĉu vi parol•as pri... tiu Kamaĉ•o?
— Ĝust•e pri li.
— Kamaĉ•o! La imbecil•a•j katalun•o•j aŭdac•is stafet•i por recenz•o al tiu Kamaĉ•o la minimum•ism•a•n krokiz•ar•o•n de Nemere. Tial mi dev•is tuj depeŝ•i al ili sortiment•o•n da re•admon•o•j, garnitur•o•n da komand•o•j kaj servic•o•n da preciz•a•j instrukci•o•j kaj detal•a•j direktiv•o•j. La envioza judas•o...! Tamen kelk•a•j konsil•is prudent•o•n kaj si•n•reg•o•n. En ies epistol•o papirus•is jen•e: la plej bon•a politik•o est•as: ignor•i ili•n kiom ebl•e.
— Jes ja, mi bon•e sci•as: kontraŭ la stult•o eĉ la di•o•j van•e batal•as. Sed kiel ebl•as ke Vi•n, Gigant•o•n de la Pens•o, tiom perturb•as la artikol•et•o•j kaj mis•recenz•o•j de mem•proklam•it•a goljat•o? Vi klar•e ne pov•as li•n forges•i. Kaj unu mal•amik•o pli difekt•as, ol cent amik•o•j protekt•as. Ni pov•as far•i nur unu afer•o•n: silent•ig•i Vi•a•n ĝen•a•n kontraŭ•ul•o•n. Ricev•os vulp•o por si•a kulp•o. Ag•u do decid•e kaj sen•kompat•e. Se Vi vol•as renom•o•n, ne domaĝ•u la hom•o•n!
Kvin hor•o•j est•is jam pas•int•a•j, de kiam Emèric demand•is La Majstr•o•n pri febl•a punkt•o, vund•a lok•o aŭ aĥil•a kalkan•o de la insolent•a madrid•an•o, kaj jen fin•fin•e La Majstr•o ek•kri•is:
— Eŭreka! Ne mal•konven•as sci•i, ĉu li apog•as serb•o•j•n, ĉu kroat•o•j•n, por ke laŭ•ebl•e mi sub•ten•u la antagon•a•j•n kaj tiel puŝ•u li•n en sak•strat•o•n.
— Brav•e kaj prav•e, Mir•ind•a Majstr•o; en ĉi epok•o mank•a je princip•o•j oni dev•as arbitr•e decid•iĝ•i por unu•j aŭ por ali•a•j kaj ag•i koher•e kaj konsekvenc•e. Bedaŭr•ind•e, se tem•as pri Bosn•i•o-Hercegovin•o, est•as ne nur du parti•o•j, kaj, al•don•e, Kamaĉ•o pli simpati•as ne serb•o•j•n nek kroat•o•j•n, sed musli•man•o•j•n. Tro da kuir•ist•o•j kaĉ•o•n difekt•as, kaj de tro da pan•o ven•as mal•san•o. Ni elekt•u io•n pli simpl•a•n kaj do pli traf•a•n kaj noc•a•n.
— Sed mi jam sen•mank•e eksplik•is, kial mi prefer•as ne akuz•i li•n plu•e kaj plu•e pri antisemit•ism•o...
— Ne naiv•u. Kia ag•o, tia pag•o, kaj kia fripon•o, tia baston•o. Ne forges•u, ke Vi promes•is ag•i preciz•e kaj obe•e laŭ mi•a•j instrukci•o•j. Ĉu Vi ekzempl•e sci•as, kial li verk•is kaj traduk•is tiu•j•n kalumni•a•j•n artikol•o•j•n kontraŭ jud•o•j, Zamenhof•o, cion•ism•o kaj Israel•o?
— Mi indukt•as, ke ĉar li esenc•as antisemit•o.
— Ne, tut•e ne, Kar•a Majstr•o. Li far•is tio•n por fam•iĝ•i, por ating•i pli kaj pli da renom•o. Sam•e est•is pri Joseph Paul Goebbels: kiel jun•ul•o kaj universitat•an•o li favor•is social•ism•o•n, cion•ism•o•n, la jud•a•n mov•ad•o•n, sed post•e, nur por la fam•o, vid•ant•e ke inter la progres•em•a•j rond•o•j li hav•os nenia•n ŝanc•o•n el•star•i, li las•is si•n konvink•i de iu mediokr•ul•o el la nazi•a parti•o, kaj jen li•a•j talent•o kaj ambici•o kun•e far•is el li la kanibal•o•n, kiu•n la tut•a hom•ar•o nun bon•e, kaj por etern•e, kon•as. La histori•o de la hom•ar•o abund•as je tia•j sen•princip•a•j kanajl•o•j jam de Erostrat•o. Ĉar kiel profit•us hom•o, se li gajn•us si•a•n anim•o•n kaj perd•us la tut•a•n mond•o•n?
— Ni do, se esprim•i tio•n per ne•triv•it•a metafor•o, dev•ig•u li•n elekt•i inter arian•ism•o kaj arjan•ism•o.
— Aŭ inter martel•o kaj ambos•o. Por tio ni vizit•os la hejm•o•n de Kamaĉ•o en Madrid•o dum li•a for•est•o. Ne ven•os rat•o mem al kat•o, kaj ni dev•as bon•e kon•i li•a•j•n plan•o•j•n kaj projekt•o•j•n, kaj eventual•e detru•i ili•n sur•lok•e, sen ke li sci•iĝ•u. Favor•os ni•n, ke du kontraŭ unu prezent•as arme•o•n, kaj ke venĝ•ad•o est•as mi•a meti•o. Ni don•os al li lecion•o•n de mor•o•j.
— Vi parol•is, ke dum li•a for•est•o? Kiam do?
— Hodiaŭ nokt•o•mez•e ni ek•ir•u. Est•as ankoraŭ la kvar•a de floreal•o kaj li jam ek•vojaĝ•is al la Universal•a Kongres•o en Valenci•o.
— Sed ĉu la Universal•a Kongres•o ne okaz•os komenc•e de termidor•o?
— Nu ja... tamen... se La Majstr•o ordon•os, eĉ ŝton’ lakt•o•n don•os! Kaj nun ni prefer•e komenc•u pak•i jam ni•a•j•n afer•o•j•n.
Dum La Majstr•o apert•is si•a•n plej grand•a•n valiz•o•n kaj rembur•is ĝi•n zorg•e kaj skrupul•e per komplet•o•j da vest•o•j eg•e glat•e glad•it•a•j kaj tiom am•e am•elit•a•j, la ruĝ•okul•a Emèric fal•ig•is en la poŝ•o•j•n de si•a griz•a redingot•o komplet•o•n da objekt•o•j kaj aĵ•o•j plej strang•a•j, sen ajn•a•j util•o, koher•o aŭ inter•rilat•o: putin•e ruĝ•a•n lip•ŝmink•il•o•n, ŝaf•id•a•n astragal•o•n, knab•in•a•n fibol•o•n, plast•a•n komput•il•a•n disk•o•n, finn•a•n alumet-skatol•o•n sen alumet•o•j kaj plu simil•e. Far•ant•e et•a•n paŭz•o•n en si•a intelekt•a labor•o La Majstr•o ek•parol•is:
— Mi neniel pov•as kompren•i la kaŭz•o•n de la motiv•o de li•a amaŭroz•a abomen•o kontraŭ mi, mi•a balad•ind•a edz•in•o, mi•a revu•o Literatur•a Vernis•o, la Kooperativ•o mem kaj eĉ kontraŭ la literator•a rond•o La Ploton•o!
— Vi kulp•as nur tio•n, ke Vi est•as pli bon•a poet•o ol Kamaĉ•o. Jen la kern•a kial•o de la ton•o de li•a•j recenz•o•j. Kvankam tut•e mal•kompetent•a poet•o laŭ mi, li ne pov•as toler•i, ke ekzist•as ali•a•j.
— Kial vi inter•dir•is, mentor•a Emèric, la banal•a•n du•vort•o•n laŭ mi?
— Nur tial, ke kelk•a•j iber•a•j verk•ist•o•j ŝat•as li•a•j•n pok•a•j•n poem•o•j•n. Neves eĉ kompar•is iu•n el ili kun La infan•a ras•o, cert•e tre tro•ig•ant•e.
— Dirlidid•i! Ĉu tiu•n kvant•a•n magr•ec•o•n tamen kompens•as el•star•a kvalit•o literatur•a? Bedaŭr•ind•e ne. Tiu Kamaĉ•o ja kapabl•as ia•foj•e verk•i poem•et•o•n sam•kompetent•e kiel mult•a•j ali•ul•o•j en Esperant•uj•o, sed tio ne sufiĉ•as por kre•i er•o•j•n ver•e memor•ind•a•j•n, kiu•j pov•os post•viv•i en bon•a•j antologi•o•j ĝis, ni dir•u, la jar•o 2093.
— Hm... Ebl•e oni plend•os, ke Vi juĝ•as tro sever•e. Ne forges•u li•a•j•n divers•a•j•n sukces•o•j•n en literatur•a•j konkurs•o•j.
— Tia proced•o al•don•as nenio•n al la verk•o. Ne mal•oft•e la vers•aĵ•o•j tiel kron•it•a•j hav•as nenia•n valor•o•n, ĉar ne•esprim•it•a konkurs•a kriteri•o ĝeneral•e est•as, ke ili prefer•e est•u pli-mal•pli konvenci•a•j. Do mi dev•as malgraŭ•e konstat•i, ke tiu Kamaĉ•o ne ating•is far•iĝ•i grav•a poet•o. Ĉar en la poezi•o memor•ind•ec•o est•as la ĉef•a, ebl•e la sol•a, kvalit•o kiu garanti•as plu•ekzist•o•n.
— Prav•e. Neĝ•o kaŝ•as nur ĝis printemp•o. Vi•a•j vort•o•j memor•ig•as mi•n pri dir•o de Henriette Beaupaul (aŭ ĉu est•is Vi•a kar•a Martinelli?), pri la ne•kontest•ebl•e klar•a fakt•o, ke ne ĉiu•j Florudaj Majstr•o•j egal•valor•as, kio cert•e aplik•ebl•as ankaŭ al la kam•aĉ•a problem•o. Tamen permes•u, ke mi por moment•o lud•u la rol•o•n de diabl•o-advokat•o: kaj se trov•iĝ•us inter li•a•j vers•aĵ•o•j io memor•ind•a?
— Sen•dub•e, impertinent•a Emèric, okaz•us tiel pro simpl•a statistik•a neces•o. Sinjor•o kiu el•plum•ig•as cent•o•n aŭ mil•o•n da, se tiel nom•i ili•n, poem•o•j, cert•e produkt•os io•n almenaŭ bon•et•a•n, sed demonstr•ebl•e pro simpl•a hazard•o kaj absolut•e ne pro propr•a merit•o.
Ferm•ant•e la valiz•o•n La Majstr•o ek•aŭd•is admon•o•n de la griz•a serpent•o:
— Ni dev•as jam ek•ir•i al Hispan•uj•o.
Sent•ant•e si•a•n voĉ•o•n de pas•int•jar•cent•a aŭtomat•o iom sen•miel•a kaj mal•propr•a, La Majstr•o proverb•is:
— El Hispan•i•o, nek vent•o afabl•a nek nupt•o agrabl•a.
Emèric rid•et•e respond•is per voĉ•o du•obl•e diabl•a:
— Ne maten•o, bon•e tamen! Abrakadabra!
Ferm•ant•e la valiz•o•n La Majstr•o ek•konsci•is, ke ili sid•as en trajn•a kupe•o. Li trov•is la valiz•o•n subit•e tro pez•a kaj dev•is pet•i la Send•it•o•n de Satan•o pri help•o por pov•i met•i ĝi•n sur la rak•o-bret•o•n.
— Bedaŭr•ind•e mi forges•is kun•port•i io•n por leg•i ĉi-peripl•e. Mi•a faktot•a kaj fakultoza edz•in•o trans•don•is al mi rism•o•n da artikol•o•j, fiktiv•aĵ•o•j kaj ese•o•j por Literatur•a Vernis•o, ke mi propon•u, kiel ŝi ili•n dis•hak•u, korekt•u, modif•u kaj polur•u plej art•e kaj lert•e, plej delikat•e kaj adekvat•e. Sed mi lete•is ĝi•n domicil•e...
Emèric rigard•is li•n heksagon•e, en•poŝ•ig•is la liv•a•n man•o•n kaj facil•e el•tir•is tut•e nov•a•n ekzempler•o•n de Plen•a Ilustr•it•a Vort•ar•o kun Suplement•o:
— Bon•vol•u tra•leg•i ĝi•n de la komenc•o ĝis la fin•o, ke Vi pov•u verk•i, estiel Majstr•o de la Lingv•o kaj la Literatur•o Esperant•a•j, ind•a•n antaŭ- aŭ post-parol•o•n por la sekv•a, baldaŭ•a el•don•o.
— Mi dispon•as ankaŭ tri je•parol•o•j•n por Kal•e•val•a, Cent jar•o•j da sol•ec•o kaj Poem•o de Utnoa.
— Antaŭ•e kio•n Vi dev•as, post•e kio•n Vi vol•as. Bon•vol•u do ek•leg•i, kvankam cert•e temp•o ne mank•os.
La Majstr•o ne pov•us dir•i, kiom long•e daŭr•is la trajn•a vojaĝ•o al Madrid•o, nek kiu•j•n urb•o•j•n tra•ir•is la vagon•ar•o. Ili sid•is en karmin•velur•a kupe•o tut•e ferm•a al la ekster•o. Tra fend•et•o•j inter la pez•a•j fenestr•o-kurten•o•j vid•ebl•is nur minac•a nokt•a nigr•o, makul•it•a jen kaj jen, tre dis•foj•e, de la griz•e obtuz•a lum•o de la halt•staci•a•j gas•lamp•o•j kaj lantern•o•j. La dezert•a•j kaj•o•j prezent•iĝ•is al la okul•o•j en kos•mor•am•a geometri•o, mark•it•a•j per svag•a•j hieroglif•o•j ciril•a•j kaj glagolic•a•j. Ŝajn•is al La Majstr•o, ke ili•a vagon•o vojaĝ•as ne nur de land•o al land•o kaj de urb•o al urb•o, sed ankaŭ de temp•o al temp•o.
Ferm•ant•e la vort•ar•o•n La Majstr•o ek•konsci•is, ke ili star•as sur granit•a postament•oz mez•e en ie•a maten•iĝ•e frisk•a park•o:
— Ĉu... Madrid•o?
— Efektiv•e. Jen, ĉirkaŭ ni, la park•o Re•tir•o en aŭror•a hor•o. Ni salt•u sob antaŭ ol ven•os fru•em•a•j promen•ant•o•j.
— Sed... mi vertiĝ•as sen•paraŝut•i de ĉi-tiom•a altitud•o.
— Ne tim•u van•e. Ĉu Vi vid•as bril•e ruĝ•a•n punkt•et•o•n ĉe la pint•o de l’ kupol•o de tiu for•a palac•et•o, trans la arb•o•j?
— Jes ja; mi oftalm•as ĝi•n perfekt•e. Ĉu tem•as pri la pri•poem•it•a My Locarno’s little star?
— Ne ĝi, Kar-Kar•a Majstr•o, sed astr•o amik•a kaj egid•a. Sci•u, ke protekt•as kaj gard•as ni•n stel•o, kiu•n eŭrop•a•j astronom•o•j mistifik•e nom•as Antares•o, t.e. Anti-Ares•o aŭ Mal-Mars•o, en la konstelaci•o Skorpi•o. Kiel Vi cert•e sci•as, Alt-Estim•at•a, Ares•o est•is helen•a di•o de milit•o. La ver•a nom•o de ni•a patron•a, egid•a stel•o est•as Kal•bala•krab•o, kio mi•a•lingv•e signif•as La Kor•o de l’ Skorpi•o, ruĝ•e-braĝ•e frost•a kiel intern•o ruben•a. Ek do! Kun•salt•u kun mi!
Jam sur la firm•a ter•o humid•a de la park•a plac•et•o La Majstr•o demand•is:
— Sed kial la di•o de milit•o?
— Ĉar ni lud•os kun iu lud•o•n de pugn•o•j.
— Mi tim•as, ke ni ag•os eksces•e kaj super•mezur•e kontraŭ tiu Kamaĉ•o. Kial li•n pun•i? Kial ni ne retro•u kooperativ•ej•e•n?
— Ne blag•u! Aŭ ĉu Vi pren•as mi•n por dup•o aŭ ŝlemil•o? Diabl•o ŝerc•o•n ne kompren•as, vok•it•e li ven•as. Ali•vort•e: aŭ venk•i aŭ velk•i.
— Be! Mi opini•us konven•a kompromis•o•n...
— Ĉit! Se Fam•o Vi•n daŭr•e interes•as, bon•vol•u ferm•i la faŭk•o•n kaj obe•i mi•a•j•n instrukci•o•j•n. Koncern•e Kamaĉ•o•n, long•e ŝtel•as ŝtel•ist•o, tamen fin•e li pend•os, ĉar kiu kaĉ•o•n aranĝ•as, tiu ĝi•n manĝ•as, kaj kiu hav•as malic•a•n cel•o•n, oft•e perd•as si•a•n propr•a•n fel•o•n! Ĉak! Ĉak!
La Majstr•o iĝ•is mut•a kiel mort•a moru•o. Post ne long•e ili akcel•is si•a•n marŝ•o•n. Dum ambaj pilgrim•ant•o•j el•park•iĝ•is en ĉi urb•o•n de fakt•o•j, fiktoj kaj fantazi•o•j, ili renkont•is surd•mut•ul•o•n, kaj demand•is li•n:
— Kiom distanc•a est•as la strat•o Chantada?
Li tuj respond•is:
— Sufiĉ•e long•a distanc•o... ebl•e kvin kilo•metr•o•j•n.
Ili do plu•en•ir•is, ĝis ili renkont•is blind•ul•o•n, kaj demand•is li•n:
— Sinjor•o, kiom•a hor•o est•as?
Li rigard•is si•a•n brak•horloĝ•o•n kaj respond•is:
— Est•as la ok•a kaj kvar•on•o.
La Majstr•o kaj Profesor•o Ország plu•en•ir•is, ĝis ili renkont•is vir•in•o•n tut•e nud•a•n:
— Sinjor•in•o, — dir•is la griz•a felis•o — mi eg•e dezir•as fum•i, kaj ne hav•as tabak•o•n. Ĉu ebl•e vi pov•as amik•e favor•i mi•n per unu pip•o•plen•o?
— Jes, — ŝi respond•is — pip•o•plen•o•n da tabak•o mi ja ne domaĝ•as.
Kaj ŝi pren•is tabak•o•sak•o•n el si•a poŝ•o kaj propon•is ĝi•n al Emèric, tre afabl•e.
Emèric kaj La Majstr•o (la unu•a fum•ant•e si•a•n pip•o•n) do plu•en•ir•is, ĝis ili ven•is al la kam•aĉ•a kvartal•o El Pilar. Tuj ili vid•is vir•o•n, kiu ne hav•as brak•o•j•n, kaj li tre rapid•e puŝ•is tra la strat•o ĉar•um•o•n, en kiu li port•is grand•a•n sak•o•n da jar•kolekt•o•j de Esperant•o Triumf•ont•a kaj La Praktik•o. Post li kur•eg•is vir•o sen krur•o•j, kiu kri•eg•is:
— Halt•u, ŝtel•ist•o! Halt•u, fripon•o! Jen mi•a•j jar•kolekt•o•j!
Ne est•is la afer•o de ni•a•j protagonist•o•j, do ili plu•en•ir•is, ĝis ili trov•is si•n en la strat•o Chantada, ĉe la numer•o kvar•dek tri.
Sam•hor•e kaj sam•minut•e, ĉe la kruc•iĝ•o de Chantada kun la strat•o Vereda de Ganapanes, osced•a•j miaŭ•o•j de l’ kvartal•a•j kat•o•j salut•is bon•ven•ig•e la liver•o•n de la unu•a•j, ankoraŭ freŝ-ink•a•j, ekzempler•o•j ĵurnal•a•j en la voj•kruc•a•n kiosk•o•n. Sur la sub•a dekstr•a angul•o de la front•paĝ•o de l’ ĵurnal•o El In•de•pen•di•ent•e, anstataŭ la plan•it•a fot•o de mustaĉuda hipokrit•ul•o, aper•is nov•aĵ•o en•ŝov•it•a plej last•e:
La statu•o de La Fal•int•a Anĝel•o en la park•o Re•tir•o mal•aper•is de sur la piedestal•o hieraŭ nokt•e. Tri ebri•a•j vagabond•o•j asert•as, ke la statu•o for•vapor•iĝ•is ĝust•e je nokt•o•mez•o, kaj ke la moment•a lum•sag•o de fulm•o vid•ig•is sur la mal•plen•a piedestal•o la figur•o•j•n de Don Quijote kaj Sancho.
— Se Zamenhof•o vizit•as, ĉiu pord•o li•n invit•as — invok•is Emèric paspartu•e, kaj la pord•o de la loĝ•ej•o de Kamaĉ•o tuj sezam•e apert•iĝ•is, dum La Majstr•o demand•is tim•em•e, eĥ•at•e de la grinc•o de ĉarnir•o•j osced•em•a•j:
— Ĉu li cert•e ne regres•os ĉi-domicil•e•n?
— Mi jam dir•is, ke por ni floreal•as sed por Kamaĉ•o termidor•as. Ĝust•e nun li aŭ rikan•as en Barcelon•o spekt•ant•e recital•o•n de Nikotin’ kaj la mejl•o•ŝton•a•n film•o•n Langvor•o•j, aŭ babil•as kun Liv•e•n Dek kaj István Ertl en Valenci•o kun porci•o da paelo sur unu man•o kaj long•a glas•o da ciper•aĵ•o en la ali•a.
— Ĉu vi ne scienc•as tio•n skrupul•e, intelekt•a Emèric?
— Kial mi far•u tiel?: de tro mult•a sci•o krev•as la krani•o.
— Konsekvenc•as, ke ni pozici•as en li•a hejm•o, dum li kaj mi kun•hant•as la barcelon•a•n prekongresan forum•o•n literatur•a•n!
— Ekster•ordinar•e, ĉu ne?
La kooperativ•a•j gast•o•j tra•fantom•is la salon•o•n preter du maŭzedongece grand•a•j fot•o•j blank•a•nigr•a•j de Karol•o Piĉ kaj Fernand•o de Diego kovr•ant•a•j la grumel•e blank•a•n farb•o•n de la du sol•a•j mur•o•j sen fenestr•o kaj sen mebl•o•j. En la salon•o subit•e aŭd•iĝ•is soft•a jelp•o de la hieratik•a maneken•o:
— Melen•o!
Ili tra•ir•is kurt•a•n koridor•o•n, kaj post•e turn•is si•n liv•e•n. La mur•o•j de l’ lit•ĉambr•o de Kamaĉ•o, tapet•it•a•j per brik-imit•a paper•o, aspekt•is nud•e kiel orf•a lokal•o kaj frisk•e kiel kript•a zulo. Nud•o•n kaj frisk•o•n ŝmink•is kvar alt•a•j bret•ar•o•j plen•a•j je libr•o•j en du vic•o•j. Du•on•o•n de la ĉambr•o okup•is du-etaĝ•a lit•o, kies supr•o•n kovr•is stak•o•j da kajer•o•j, kovert•o•j kaj ĉia•format•a•j period•aĵ•o•j. Fingr•um•ant•e iom da polv•o sur apud•a bret•o La Majstr•o verdikt•is:
— Kia sapr•op•eli•o! Indukt•ebl•as, ke tiu Kamaĉ•o forges•is bret•o-bros•et•i!
Emèric sen•ĉapel•ig•is si•n kiel Bofront•o esperant•o•n kaj ek•sid•is ĉe la komput•il•o, font•e al la fenestr•o. Li•a•j man•o•j arane•is sur la klav•ar•o kaj baldaŭ la ekran•o plen•is je in•formik•a•j hieroglif•o•j.
— Kar•a Majstr•o: la tekst•o•j•n kaj program•o•j•n ni pov•as aŭ plu las•i, aŭ for•viŝ•i, aŭ kopi•i por Vi en propr•a•n disk•o•n. Bon•vol•u do ek•dir•i, kio Vi•n interes•as cel•e detru•i li•a•n reputaci•o•n aŭ abort•ig•i li•a•j•n beletr•a•j•n plan•o•j•n.
— Ĉu vi kun•eksport•is tia•n disk•o•n aŭ ĉu ni ĝi•n latron•u el li•a fi•kamer•o?
La hungar•a profesor•o tir•is el poŝ•et•o de la redingot•o disk•o•n plast•a•n kaj elast•a•n, sam•temp•e respond•ant•e per si•a•j braĝ•a•j okul•o•j:
— Kia la reĝ•o, tia la leĝ•o, ho Mastr•o de Mastr•o•j! Kaj la unu•a leĝ•o de inkub•a magi•o postul•as, ke ĉiu•n objekt•o•n, kiu•n ni for•pren•os, mi dev•as ind•e kompens•i kaj kontraŭ•pez•i per las•o de ali•a aĵ•o. Tial rezerv•u Vi•a•n akapar•em•o•n por tuj post•e, kiam neces•os elekt•i io•j•n el inter li•a•j libr•o•j. Turn•u Vi•a•n sublim•a•n mens•o•n al ĉi komput•in•o: unu el la dosier•o•j plen•as je mal•moral•a•j kaj perversi•a•j porn•o-skript•o•j. Kon•iĝ•as majstr•o laŭ si•a verk•o, kaj eĉ najtingal•o ne est•as sen gal•o!
— Hm... Pornografi•o? Ne, tio mi•n ne interes•as. Elimin•u la tut•o•n! Ĉu io pri mi•a envergur•o?
— Ebl•e en la leter•a fak•o... Efektiv•e. El leter•o al... nu, ne grav•as: Est•us bon•e, se Georg Silber met•us fin•a•n punkt•o•n al la karier•o de si•a pseŭdo•nom•o, kaj re•komenc•us verk•i propr•a- aŭ ali-nom•e forges•ant•e la kastel•o•n el glaci•o, kiu•n tiel zorg•e, kaj tiel tra•vid•ebl•e, li van•e konstru•is.
— Ekimoz•o! Belzebut•o pred•u la tut•a•n leter•a•n fak•o•n!
— Ĉu ni prov•u pri poem•o•j?
— Jes! Jes-jes! Jeges! Rapid•u, idiot•o!
— Kio•n mi far•u ekzempl•e el ĉi poem•o kun tri titol•o•j?
— Tri titol•o•j?
— Ŝajn•as, ke li ne sukces•is elekt•i inter ili. La unu•a, Major-Silber-Ŝemer, pli taŭg•us kiel vers•o en rim•portret•o; la du•a, Raben•a•j mal•ben•o•j, ne traf•as la cel•o•n; ebl•e son•as plej bon•e La Sankt•a Tri•unu•o, ĉar, kvankam ĝi tem•as pri Vi kaj Vi•a•j du lam•baston•o•j, ĝi iom memor•ig•as pri poem•o de Emiano Imby.
— Tamen for•viŝ•u la tut•o•n, ke ni nenio•n risk•u.
— For! Hm... Li komenc•is ali•a•n poem•et•o•n kun la titol•o Dol•e kaj petrol•e, sed verk•is nur unu strof•o•n.
— Ĉu de•freŝ•e pri Irak•o?
— Ne, tut•e ne pri tio, sed ja pri masturb•ad•o, kiel dec•as al pornografi•a aŭtor•o. Ceter•e, li metrik•is ĝi•n vladimir•e.
— Leg•u do.
Sen rigard•i la miop•ig•a•n ekran-blu•o•n Emèric recit•is:
— Kaj dum Li•a•j satelit•o•j
georgi•as fol•e,
ĉe spegul•o Li onan•as
dol•e kaj petrol•e.
La Majstr•o tondr•is:
— Elizi•u ĝi•n!
— For•strek•it•e. Kaj jen ankoraŭ io pri Vi•a edz•in•o.
— Ĉu long•a?
— Ne; nur tri vort•o•j. Ebl•e titol•o por sonet•o.
— Nu, tiu-okaz•e bon•vol•u leg•i ĝi•n al mi.
— En ord•o; mi kred•as, ke tem•as pri difin•o.
— Leg•u do, ne atend•ig•u mi•n per ne•raŭm•ism•a bagatel•o.
— Laŭ Vi•a plaĉ•o. La tri vort•o•j est•as: perl•o sub menhir•o.
— Mekoni•o! Ĉu vi super•satur•e cert•as, ke tem•as pri mi•a majest•a edz•in•o? Tio•n mi ne pov•as kred•i: ŝi ja propriet•as akci•o•j•n de l’ kooperativ•o, kaj ver•dir•e ŝi nenio•n far•is kontraŭ li, krom defend•i mi•n el li•a•j atak•o•j! Mi ne retin•as, kial tiu Kamaĉ•o vol•us aŭ dev•us ŝi•n insult•i. Krom•e, se tio•n li far•u, kial li ne uz•u pli drast•a•j•n esprim•o•j•n, kiel kooperativ•a cerber•in•o aŭ literatur•a furi•o? Ŝajn•as do, ke ni jam leg•as tro inter la lini•o•j, inter la vort•o•j, eĉ inter la liter•o•j, ja pli ol la liter•o•j•n mem. Se ni sekv•os tiu•n pad•o•n mi ne mir•us, ke trov•int•e slip•et•o•n kun la vort•o•j sen•nobl•a rat•o aŭ velur•a kanajl•o ni ek•suspekt•us, ke tem•as ĝust•e pri mi.
— Nu, en ord•eg•o; se Vi ne est•us tiel modest•a, Vi est•us perfekt•a. Tamen... Oho! Vid•u, jen pli•a porn•aĵ•o!
— Fu! Leg•u plej•nur•e la titol•o•n, Emèric.
— Lit-erotik•o kaj pub-lek•o en Esperant•uj•o: ĉu midz•e aŭ franze?
— Diare•o! Fi! Akt•o•j de la Akademi•o! Korp•o de pork•o! Kac•o de boac•o! Eks pri ĝi kaj eks pri seks’!
— Est•u obe•at•e. Vort•o don•it•a est•as kiel leĝ•o. Ni daŭr•ig•u la grav•a•n task•o•n, kiu ven•ig•is ni•n ĉi tie•n. Apert•u Vi•a•n valiz•o•n.
La et•a•j okul•o•j de Emèric kavalkad•is sur unu el la lign•a•j bret•o•j, liv•e super la print•il•o: inter La Nobl•a Koran•o kaj Manifest•o de la Komun•ist•a Parti•o star•is kun ali•a•j snob•aĵ•o•j La turp•a burĝ•ar•o de Miguel Espinosa, La litomiŝla tomb•ej•o de Karol•o Piĉ kaj bunt•a kolekt•o da porn•a•j revu•o•j kaj gazet•o•j kun divers•a•j poz•o•j kaj en plur•a•j lingv•o•j.
— En•e•n ili•n! — ordon•is la budapeŝt•a link•o.
— Sed...
— Nek sed nek malsed! Ĉio de•pend•as de se kaj kiam, kaj se dev•ig•as neces•o, far•u kun kares•o!
Post•e la hungar•a profesor•o las•is en la vak•a lok•o, fiks•it•a per knab•in•a fibol•o, kolor•a•n polaroid•a•n fot•o•n montr•ant•a•n plen•e la nud•o•n de jun•a vir•in•o mamuda kaj piĉuda, volupt•a kaj lasciv•a, kun ŝi•a ali•land•a adres•o zorg•e kaj net•e tajp•it•a sur la dors•o de l’ bild•o.
— Ĉu ne al•log•a? Kia•j uroĝoj!
— Pri prostitu•it•in•o•j mi inert•as... Kial ĉi fotograf•aĵ•o? Ĉu nur por ekvilibr•ig•o post•razi•a?
Anstataŭ respond•i, Emèric fal•ig•is en la apert•a•n valiz•o•n ne•revizi•it•a•n printoskripton de la esperant•ig•o de l’ ese•o Ne pens•i plu de iu•j Santiago Alba Rico kaj Carlos F. Liria. Montr•ant•e al La Majstr•o nur la dors•o•n de si•a griz•a redingot•o li al•don•is:
— En•met•u ankaŭ la roman•o•n Sirius•o de Olaf Stapledon, ke Vi kompren•u pli bon•e hund•o•j•n, kio help•os Vi•n abund•e en rilat•ad•o kun ĉi tia•j hom•o•j. Tamen, se Vi ver•e sci•vol•as pri la motiv•o de la fot-donac•o, bon•vol•u aŭskult•i kelk•a•j•n vers•o•j•n kaj prov•u ident•ig•i ili•n.
Kaj li ek•deklam•is:
— Ir•u, ĉas•ist•o, el•konduk•u am•pastr•in•o•n,
sankt•a•n publik•ul•in•o•n,
kaj kiam al trink•ej•o ven•os trink•i la best•o•j,
ŝi de•met•u la vest•o•j•n, por ke li pren•u ŝi•a•n matur•plen•o•n.
Se li vid•os ŝi•n, li cert•e al•ir•os.
Fremd•a•j iĝ•os al li la best•o•j kamp•e kresk•a•j.
La Majstr•o mut•is kiel karton•a gramofon•o.
— Ĉu nenia ide•o?
Grimac•o de dub•o.
— Ehe, ĉu... ĉu... m-m-mi•a•j?
— Evident•e jes, Kar•a Majstr•o! Ne•mis•re•kon•ebl•e el Demeter•a karmanjol•as, Vi•a sekv•a poem•ar•o. En Svis•uj•o mi trans•don•os al Vi klar•skrib•a•n mans•kript•o•n. Grav•as nun tio, ke ni prevent•e las•u kun la fot•o skatol•o•n da tru•et•a•j kondom•o•j, prepar•e lik•o•n.
— Mi tim•as, ke li el•ser•end•ip•os ni•a•n manipul•o•n...
— Protekt•as ni•n Kal•bala•krab•o, la patron•a astr•o de l’ ruĝ•a•j mag•o•j! Parentez•e, se ni jam fin•is ĉi-ĉambr•e, la du•a leĝ•o de ruĝ•a magi•o postul•as, ke Vi las•u ver•a•n aŭ pseŭdo•a•n kun•sub•skrib•o•n ie en la loĝ•ej•o por sigel•i ni•a•n kontrakt•o•n kaj la aŭtor•ec•o•n de ni•a en•trud•iĝ•o. Far•u tio•n per sang•a ruĵ•o sur la nepr•ej•a spegul•o.
— Sed kio•n mi grafiti•u sur la tualet•ej•a reflekt•il•o?
— Sufiĉ•os ekzempl•e Woland & Wandel. Kun fin•a punkt•o!
— Ki-ki-kial?
— Por iber•a okul•o W aspekt•as tre diableske kaj german•ec•e. Kaj pri la punkt•o simpl•e obe•u mi•n.
La Majstr•o pren•is la ruĵ•krajon•o•n el la man•et•o•j de Emèric, desegn•is ambajn nom•o•j•n sur la metal•a re•bild•o de si•a vizaĝ•o kaj punkt•is la vip•a•n paraf•o•n tiel aplomb•e, ke li fal•ig•is plank•e•n la spegul•o•n:
— Damn•e! Demon•e! Mil sterk•a•j diabl•o•j!
— Ne blasfem•u! Kaj zorg•u neniom! Ne help•as spegul•o al mal•bel•ul•o...
Mort•e sur la blank•a•j kahel•o•j rest•is nur du grand•a•j split•o•j kun la komenc•a•j, akr•a•j vovoj. La skunk•a ĉapel•o kaj la falv•a aŭtomat•o retro•is al la apud•a ĉambr•o jam profan•it•a, kie, nervoz•a, La Majstr•o kuŝ•ig•is si•n sur la sub•a•n lit•o•n:
— Ĉu ebl•as kataplasm•i ĉi katarakt•a•n katastrof•o•n!? Hu oj! Mi propriocept•as, ke al mi•a psik•o•somat•o end•as dekubit•i...
La griz•a felis•o pren•is el la sub•a liv•a poŝ•o de si•a plumb•a redingot•o et•a•n slip•o•n el blank•a karton•o kun skrib•o sam•aspekt•a kiel mal•kontinu•a lini•o de formik•o•j dis•tret•it•a•j. Emèric invit•is la ripoz•ant•o•n laŭt•leg•i.
— Ĉu titol•o por oper•o? Nu: La Majstr•o kaj Martinelli.
Emèric re•pren•is la bilet•o•n el la rigid•a•j fingr•o•j de si•a akompan•ant•o kaj kaŝ•ant•e ĝi•n rapid•mov•e ie inter ambaj man•o•j li demand•is:
— Kie ĝi trov•iĝ•as? Ĉu en la liv•a? Ĉu en la dekstr•a? Streĉ•u la okul•o•j•n! Se okul•o ne atent•as, dors•o ek•sent•as.
— En la dekstr•a man•o.
— Presk! Pek•o kaj erar•o est•as ec•o•j de l’ hom•ar•o. Bon•vol•u re•prov•i.
— Nu, tiu•kaz•e do en la ali•a.
— Mis! Nur tiu ne erar•as, kiu neniam io•n far•as. En neniu!
Tiam li el•montr•is ambajn polm•o•j•n, kaj sur unu el ili, intern•e de du•on•e apert•a finn•a alumet-skatol•o sen alumet•o•j, sur•dors•e kuŝ•is strang•a sen•bril•a nigr•a best•et•o.
— Ĉu blat•o?
— Tut•e ne, Kar•a Majstr•o. Kiu viv•as sen kalkul•o, baldaŭ est•os almoz•ul•o. Blat•o est•as insekt•o, kaj insekt•o•j marŝ•as sur tri par•o•j da krur•o•j. Sed tiu ĉi monstr•et•o, Estim•at•o, hav•as preciz•e ok.
— Ok?! Pri kiu animal•o do tem•as?
— Pri tiu, kiu ig•os Vi•n sen•mort•a. Ĝi aspekt•as iom sen•viv•e, sed ĝi nur somnol•as. Vid•u, kiel mov•et•iĝ•as la anten•o•j. Kaj nun, unu, du, tri, kvar, kaj fin•it•a la far’!
Star•ig•ant•e la mar•san•aspekt•a•n kosmopolit•o•n Emèric ŝov•is la best•et•o•n sub la kap•kusen•o•n kaj post•e rapid•e re•aranĝ•is la lit•o•n kun la kompetent•o de spert•a, zorg•a dom•mastr•in•o.
— Dir•it•e, far•it•e. Sed nun ni for•ir•u.
Mal•aper•ant•e kiel vapor•o la du vizit•int•o•j paf•is si•n for el la loĝ•ej•o tiel mister•e kaj sen•spur•e, kiel ili en•ven•is.
Sekv•ant•e la paŝ•o•j•n de la budapeŝt•a profesor•o La Majstr•o tren•is si•a•n valiz•o•n plen•a•n je libr•o•j, disk•o•j, skriptoj kaj ali•a•j dokument•o•j sur la nokt•o•mez•e sen•hom•a•j strat•o•j de la kvartal•o El Pilar. Parvenu•a magnat•o konstru•ig•is iam en la kvin•dek•a•j aŭ ses•dek•a•j jar•o•j ĉiu•j•n kvartal•a•j•n dom•blok•o•j•n sen•fenestr•a•j por evit•i pli alt•a•n kost•o•n de la tut•a negoc•o. Jar•o•j•n post•e nur la iniciat•em•a•j ek•loĝ•ant•o•j de ĉi labor•ist•a get•o decid•is tra•bor•i mem fenestr•o•j•n rigard•e al la mont•ar•o, dum la pigr•a•j prefer•is rest•i en si•a grot•o vizaĝ•e al kiĉ•a cerv•o-pentr•aĵ•o aŭ al idiot•ig•a tele•vid•il•o.
— Ŝajn•as, Kar•a Majstr•o, ke ĉi part•o•n de Madrid•o jam vizit•is mi•a petol•em•a koleg•o Behemot•o.
Spion•at•e de la strab•a•j fasad•o•j ni•a•j hero•o•j marŝ•is akcel•e, ignor•ant•e semafor•o•j•n ĉiam ruĝ•a•j•n, sen halt•o aŭ paŭz•o, akompan•e de kabal•a•j miaŭ•o•j sur voj•o inter mut•a park•o kaj inaŭgur•ot•a kancerologi•a hospital•o, direkt•e al la oblikv•a•j metal- kaj vitr•o-tur•o•j kiu•j•n oni sekret•e mal•konstru•as, hazard•e preter la fenestr•o de UEA-deleg•it•o pri islam•o kaj cel•e al la ankoraŭ apert•a metro-staci•o en Plaza de Castilla.
— Al kie ni projekt•as metropoliten•i, Emèric?
— Rekt•e de ĉi tie al Svis•uj•o per la last•a metro•o je la unu•a kaj du•on•o antaŭ•tag•mez•e.
Antaŭ•tag•mez•e je l’ kvar•a tag•o de la printemp•a monat•o floreal•o du siluet•o•j kun la form•o de sign•o•j kri•a kaj demand•a vanu•is en la sub•urb•a•j•n profund•o•j•n sub la hekat•e kat•a lun-arĝent•o.
Minut•o•j•n post la aŭror•o, sur la mal•supr•a liv•a angul•o de la front•paĝ•o de l’ ĵurnal•o Liberación, anstataŭ la obstin•e plan•it•a fot•o de mustaĉuda hipokrit•ul•o aper•is nov•aĵ•o en•ŝov•it•a plej hast•e:
La statu•o de La Fal•int•a Anĝel•o, mal•aper•int•a el si•a piedestal•o en la park•o Re•tir•o hieraŭ nokt•e, re•trov•iĝ•is ĉi-fru•maten•e en la fantom•a metro-staci•o Chamberí, inter la staci•o•j Igl•e•si•a kaj Bilba•o de la unu•a lini•o. Ebri•a metro•ist•o kaj grup•et•o da huligan•o•j asert•as, ke moment•a fulm•o en la mez•o de la tunel•o vid•ig•is apud la statu•o sur la mal•plen•a kaj•o la figur•o•j•n de Don Quijote kaj Sancho.
— Kio•n mi procedur•u nun el ĉi rekvizici•it•a brikabrak•o?
— Far•u kiel pri Régulo. Ebl•e tiel Kamaĉ•o prezent•iĝ•os al vi en special•a dimensi•o.
— Fakt•e mi sci•as pri Juan Régulo mult•o•n pli ol ali•a•j esperantolog•o•j iam ajn sci•os. Sed mi halt•ig•u mi•a•n lang•o•n: ne ĉio rakont•ind•a est•as rakont•ebl•a.
— Ebl•e tial, ke fal•int•o•n ĉiu ajn pov•as atak•i.
— Pravoze! Rilat•e la stafet•ul•o•n, sufiĉ•as sen•mit•ig•o. Permes•u, ke mi proverb•ar•um•u: al mitul’ kuir•it•a jam akv•o ne help•os.
— Al ĉiu sinjor•o est•u li•a honor•o. Tamen koncern•e Kamaĉ•o•n neces•as sen•tim•ig•o, sed sen•tim•ig•o de Vi. Kvankam oni pov•us argument•i, ke analiz•ad•o de la el•prunt•it•a material•o signif•as dediĉ•i al Vi•a rival•o amas•o•n da temp•o, kio•n li neniel merit•as, tamen nepr•as, ke Vi kon•u li•n pli bon•e.
— Ĉu do mi remanenc•u ĉi-kabinet•e por ekzegez•i la de•komut•it•a•j•n aŭ konfisk•it•a•j•n inkunabl•o•j•n?
— Kiel plaĉ•as al Vi. Dum•e mi ir•os ekster•e•n. En mi•a ĉambr•o atend•as mi•n ne•fin•it•a ole•o-portret•o de Vi•a Kooperativ•a Moŝt•o. Rest•as nur la last•a•j penik•tuŝ•o•j, sed por produkt•i iom•et•o•n da divers•a•j el•ĉerp•it•a•j farb•o•j mi bezon•as serĉ•i likv•a•j•n kaj pigment•a•j•n ing•re•di•ent•o•j•n en la proksim•a•j arb•ar•o•j, ekzempl•e mandragor•o•n, nepent•o•n, absint•o•n kaj helebor•o•n.
Kun entuziasm•et•e glim•a•j okul•o•j La Majstr•o koment•is:
— Plaĉ•us mi•a bust•o al Pikas•o.
Hor•o•j, hor•eg•o•j pas•is. Bat•is la ses•a kaj du•on•o en la horloĝ•o de la Kalvin•a strat•o. Neniu bru•et•o est•is inter•romp•int•a la leg•ad•o•n de l’ ginjol•a robot•o, kiam li rimark•is lum•o•stri•o•n sub la daŭr•e ferm•it•a pord•o de la enigm•a dek-tri•a ĉambr•o. Li leg•is plu. La ĉambr•o silent•ad•is katakomb•e. Je la dek•a kaj du•on•o ĝi apert•iĝ•is montr•ant•e la ombr•o•n griz•a•n de la gras•a redingot•o.
Invit•it•e de ambigu•a gest•o, La Majstr•o en•paŝ•is sub la damokl•a•n sojl•o•n. Stabl•o mez•e en la ĉambr•o sub•ten•is farb•um•it•a•n tol•o•n, kiu grad•e aspekt•is pli kaj pli grand•a. La tol•o, sen ajn•a kadr•o, ŝajn•is vast•iĝ•i al la svag•a•j kaj nebul•a•j mur•o•j. Mal•aper•is la pord•o, la plafon•o, la ĉambr•o, kaj kun ili ankaŭ la ombr•o ruĝ•okul•a. La Majstr•o ek•vid•is la portret•o•n kaj renkont•is en ĝi si•a•n propr•a•n vizaĝ•o•n, sed kun la rigard•o sam•temp•e kruel•a kaj inocent•a de spit•em•a infan•o. Li trov•is si•n mem fremd•a, neandertal•ec•e nud•a, vi•lud•a kaj ŝvitoza, kun har•ar•o hirt•a, taŭz•a, kaj kun barb•o kresk•a je du tag•o•j. Kun absurd•a trankvil•o li konstat•is, ke la ali•a Silber iel el•tol•iĝ•as, ke vual•o el kolor•o•j kaj ton•o•j ankaŭ li•n en•sorb•as kaj en•volv•as. La portret•ul•o, proksim•iĝ•int•a ne•dis•ig•ebl•e•n kaj ne•disting•ebl•e•n, tord•is si•a•n buŝ•o•n al dolor•a grimac•o, el kiu grinc•e el•iĝ•is obtuz•e kant•a voĉ•o.
* * *
Bon•a•n vesper•o•n, Majstr•o! Sid•iĝ•u, mi pet•as.
Kiel Vi fart•as post tri•dek•jar•a naiv•o?
Bon•vol•u ne fum•i. Nu, Vi cert•e enket•as
pri Vi•a fam•o, kaj ties perspektiv•o?
Mi dir•u unu•e, ke Vi plen•e sukces•is
incit•i la gal•o•n al Vi•a kar•a Kamaĉ•o:
respond•o•n li entrepren•is kaj tre progres•is
pri ĝi laŭ Vi•a kaj mi•a kaj si•a plaĉ•o.
Li verk•os pri Vi pamflet•o•n. Ĝi Vi•n molest•os
sen ia pretend•o est•i literatur•o,
sed karikatur•o nur, kaj plur•foj•e est•os
eĉ mal•nobl•a kun mal•bon•a humur•o.
Kelk•a•j ĝi•n opini•os tro anatem•a;
kelk•a•j mal•just•a; kelk•a•j konven•a, ĉar
Vi est•is ne nur vers•em•a sed mal•ver-sem•a
pri Vi kaj pri la ceter•a esperantistar’.
Vi•n ĉiam delekt•is eg•e la propr•a•j dir•o•j;
Vi kron•is Vi•n majstr•a, geni•a, unik•a, princ•a,
verk•is abund•o•n da plump•a•j Mem-panegir•o•j
el dikt•a (ebur)tur•et•o Vi•a-provinc•a.
Bigot•e Vi kult•as Vi•a•n or-umbilik•o•n
infan•e, onan•e, ĥan•e, mega•lom•an•e,
pro kio Vi trakt•as ĉia•n kaj ĉies kritik•o•n
mal•kavalir•e kaj oft•e mal•ĝentleman•e.
Mi dir•u la ver•o•n krud•a kaj sen•etiket•a:
Vi pov•as gigant•i kaj grand•i nur en la lil•i-
put•a•j provinc•o•j de ni•a land’ oper•et•a,
kaj nur inter nano•j kaj nul•o•j Vi sci•as bril•i.
Ebl•as, ke Vi aper•et•os en la Gvid•libr•o
por Ekzamen’ Super•a (el•don•o dek•a),
sed Vi•a•j verk•o•j jam•a•j, post ind•a kribr•o,
polv•e kovr•iĝ•os sur bret•o bibliotek•a
for de iam•a•j verk•o•j konstant•e viv•a•j
de Nerv•i, Auld, Miĥalski aŭ Kaloĉaj•o
(kaj en ven•ont•a•j stud•o•j retrospektiv•a•j
mank•os ne Väinämöinen sed Velodaj•o).
Neniam Vi for•ir•os el ĉi parcel•o
sub kiu Vi•n atend•as, sen•emoci•a,
malsuper semperviv•o kaj imortel•o,
frid•e aplaŭd•a publik•o nekrosoci•a.
Kontent•u, ke Vi•a memor•o ne tut•e krev•os,
kaj rev•u plu pri Jalt•o, Versajl•o, Raŭm•o,
ĉar Or•o•n, Fam•o•n, Glor•o•n Vi ricev•os
se ne ĉi-mond•e cert•e en uvaŭmo.
Ĝoj•u, ĉar oni Vi•n nom•os, laŭ mi•a gvid•o,
anstataŭ Majstr•o Unu•a: la Mil•a Nano.
Vi pov•os ek•ir•i la tomb•o•n kun fort•a fid•o,
ke Vi•a afer•o trov•iĝ•as en bon•a man•o.
Kiam la al•poem•it•o re•konsci•iĝ•is, li trov•is si•n sam•lok•e sed kun Emèric, kiu ĉi-moment•e definitiv•e el•penik•is la ver•de-flav•e last•a•n far•bos•pur•o•n.
— Kio•n vi...? Nenio est•as kiel vi•a pentr•o!
Emèric en•poŝ•ig•is la penik•o•j•n kaj paletr•o•n kaj konciz•is:
— Mi ĝi•n mal•pentr•is. Diven•u, kio•n mi hav•as en la man•o.
Dir•ant•e tio•n Emèric el•tir•is ĝi•n el la poŝ•o kun kaŝ•ferm•it•a•j fingr•o•j. Kiam li re•apert•is la pugn•o•n, sur la polm•o vid•ebl•is griz•brun•a et•a io:
— Ĉu Vi kon•as?
— Ost•o? Dent•o?
— Astragal•o. Ŝaf•id•a astragal•o, kia•n uz•is jam romi•an•o•j kiel lud•kub•o•n. Ĉu Vi vol•as, ke mi antaŭ•dir•u Vi•a•n sort•o•n?
Nenia respond•o.
— Mi sci•as, pov•as antaŭ•dir•i la est•ont•a•n. Fakt•e kelk•grad•e mi ĝi•n pri•decid•as.
— Volont•u eksplik•i al mi la interpret•ebl•o•n de tiu somnambul•a halucinaci•o.
— Kar•a Majstr•o: en Vi•a intern•o batal•as du versi•o•j de Vi•a mem•o: la Polent•ul•o kontraŭ la Gleb•ul•o. La portret•o montr•is ĉi-last•a•n, kaj li Vi•n al•parol•is per poem•o iom stumbl•e struktur•it•a.
— Tamen mi ne kompren•as...
— Ebri•ec•o pas•as post dorm•o, mal•saĝ•ec•o neniam, kaj ne el ĉiu lign•o oni far•as violon•o•n. Kvankam vers•o•j•n oni ne aĉet•as, mi resum•os por Vi la en•hav•o•n de la aŭd•it•a•j vers•o•j per fragment•o el poem•o de sam•land•an•o.
La okul•braĝ•o•j de Emèric turn•iĝ•is ĥameleon•e en la moment•o, kiam li ek•recit•is:
— Sen kritik’ la poezi•o
cert•e degener•as,
per ĝi la poet•o gajn•as,
eĉ se li sufer•as.
Kaj precip•e bon•e far•as
se l’ kritik•o•n dank•as,
tiu beletrist’ al kiu
mem•kritik•o mank•as.
Respond•is ataraksi•e La Majstr•o:
— Tio iom pli diafan•as, kvankam mi monument•e mal•konsent•as. Sed kial ĉiu•j acerb•a•j kaj vitriol•a•j fraz•o•j pri mort•o, for•pas•o kaj pere•o?
— Kred•ebl•e tem•as pri person•a obsed•o, kio ne nepr•e ig•as ĝi•n tut•e sen•interes•a. Aŭskult•u nun: Ampol•o•j•n oni fabrik•as tia•j, ke ili ĉes•u funkci•i post du jar•o•j. Sam•e okaz•as pri aŭt•o•j, vest•o•j, komput•il•o•j... Ĉi fenomen•o•n ni pov•as nom•i laŭ•plan•a mal•nov•iĝ•o aŭ akcel•ad•o de mal•nov•iĝ•o. Kiel dir•as mi•a sam•infer•an•o Ferl•o•si•o, la old•iĝ•o pov•as est•i aŭ materi•a aŭ simbol•a (ĉi-okaz•e tem•as pri la eks•mod•iĝ•o kaŭz•at•a de reklam•ist•o•j). Oni akcept•as ŝaf•e ĉi mistifik•o•n kred•ant•e, ke ni viv•as en mond•o el objekt•o•j etern•e pli bon•a•j kaj etern•e nov•a•j. Sam•temp•e oni plen•vol•e ignor•as, ke ĉies korp•o (kio inkluziv•as la mens•o•n de la koncern•a person•o) est•as biologi•e kondamn•it•a al laŭ•plan•a kaduk•iĝ•o, el kiu ne ebl•as si•n sav•i. Tial hom•o•j van•e serĉ•as etern•o•n, fam•o•n, sen•mort•ec•o•n aŭ post•mort•a•n plu•o•n, anstataŭ kutim•ig•i si•n al la fakt•o, ke ili mort•os tut•a•j, kaj ke ebl•us viv•i ĝis la last•a moment•o en mond•o ĝu•ebl•e mal•pli tromp•a.
— Kaj tio pri Kamaĉ•o kaj mi-ne-cerb•as-kia paskvil•o katilin•a?
— Ĉu Vi memor•as la blat•o•n ĉe li en Madrid•o?
— Cert•e jes. Vi ig•is ĝi•n sublialitkapkusena. Ĉu li opt•os la animal•o•n?
— Mal•ebl•as! Kiel mi si•a•temp•e klar•ig•is, blat•o•j hav•as estiel insekt•o•j ne ok sed nur ses krur•o•j•n, pro kio simpl•e ne ebl•as vid•i ok•krur•a•j•n blat•o•j•n ie ajn en la tut•a mond•o. Kamaĉ•o ne pov•os vid•i la blat•o•n ĝust•e tial, ke laŭ•difin•e ok•krur•a blat•o est•as ne•vid•ebl•a. Ĉu klar•e?
— Klar-klar•e. Sed...?
— Sed li aŭd•os ĝi•n. Post•e li trov•os la split•o•j•n de la spegul•o kun la invers•a•j moj de ni•a sub•skrib•o, rimark•os la subit•a•n mank•o•n de libr•o•j, printoskriptoj, de disk•o•j komput•il•a•j... Ne forges•u, ke floreal•e li ankoraŭ trov•iĝ•as hejm•e en Madrid•o.
— Kaj?
— Sur la ĉe-lit•a paper•stak•et•o por eventual•a•j not•o•j li skrib•os kvar vort•o•j•n, kies cel•o•n kaj signif•o•n li ankoraŭ ne sukces•os, ne kapabl•os re•hav•i, sed kies esenc•o•n li facil•e re•trov•os, se li ĉes•os si•n obsed•i cerb•um•ant•e pri tio. Ĉi kvar vort•o•j est•os la titol•o: La Majstr•o kaj Martinelli. Jen per kio li komenc•os la pamflet•o•n.
— Kio ĝi est•os?
— Venĝ•o.
— Kaj stil•e, kia?
— Ne•digest•ebl•e mal•precioz•a; neologism•a kaj absurd•a: resum•e, nek lakt•o nek selakt•o. Li el•verk•os ĉi pamflet•o•n pseŭdo•av•an•e kaj snob•em•e, kiel kutim•e.
— Kiu ĝi•n el•don•os?
— Literatur•a Foin•o, la etern•a budapeŝt•a rival•o de Vi•a kooperativ•o.
— Ĉu ĝi al•don•os iom al la fam•o de tiu Kamaĉ•o?
— Ne tim•u. Laŭ tradici•o komun•a al kelk•a•j aŭtor•o•j esperant•a•j kaj eĉ normal•a•j, La Majstr•o kaj Martinelli est•os de•komenc•e ĝis•fin•e plagiat•it•a el la tut•mond•a literatur•o: Bulgakov, Kafka, Eco, Tolkien, Stoker, la Bibli•o, Valle-Inclán, Espinosa, García Márquez, Mary W. Shelley... Ĉef•e la du antaŭ•epilog•a•j ĉapitr•o•j, kun abund•o da kaŝ•a•j cit•o•j el la publik•a•j kaj ne•publik•a•j verk•o•j de mult•a•j el vi•a•j komun•a•j aŭ monopol•a•j amik•o•j kaj mal•amik•o•j en Esperant•uj•o.
— Aĥ! Ve! Huj! Mi radiestez•as la nom•o•j•n de tiu•j stalin•ist•o•j, nazi•o•j, antisemit•o•j, ateist•o•j kaj framason•o•j: Alba, Alòs, Ari, Chomsky, Corsetti, Franco, Goering, Gutiérrez, Korĵenkov, Le Puil, Lindstedt, Mayer, Minnaja, Ortega, Örkény, Varankin, Waringhien, Vaha... Kia klik•a kamaril•o da kalumni•a•j kibic•o•j kaj kovard•a•j komplic•o•j kaj kruel•a•j komplot•o•j kaj kanajl•a•j konspir•o•j! Kia krud•e kot•a kaĉ•o! Bis al mi kaj bas al ili! Volont•e mi harmagedon•us ĉi pagan•o•j•n!
— Krom•e, Kron•ind•a Majstr•o, plagiat•e je Vi li subliminal•e aŭ sublim•in•e propagand•os si•a•j•n verk•o•j•n, komun•a•j•n aŭ ne, inter ili ĉef•e la fi•a•n pamflet•o•n Leter•o el Palestin•o, la galimati•a•n rakont•ar•o•n Sur la lini•o kaj la miks•pot•a•n Iber•e liber•e.
— Aj-ha-jes!, la poem•ar•o de l’ si•ber•a band•o! Sed, erar•iv•a kaj mis•oz•a Emèric, bon•vol•u ne glot•i la rosin•a•n epitet•o•n miks•pot•a. Anstat•e prefer•ind•as dir•i goj•e pra•cel•a aŭ pelmel•e tohuvabohu•a.
— Ceter•e est•u cert•a, ke li far•os eĉ akuzativ•a•j erar•o•j!
— Kaj kiel tiu venenoza antiditirambo koncern•as ni•a•n inter•konsent•o•n?
— Kiam aper•os AMEN, la kom•pilot•a Antologi•o de Modern•a•j Esperant•a•j Novel•o•j, biografi•et•o de Kamaĉ•o eventual•e interes•ig•os iu•n pri La Majstr•o kaj Martinelli, kie li (aŭ ŝi) cert•e leg•os Vi•a•n ver•a•n aŭ fals•a•n nom•o•n. Se iam post•e la sam•a ul•o leg•os Esperant•a Antologi•o, li re•trov•os ĝi•n tie, kio ig•os li•n halt•i ĉe Vi•a•j biografi•o kaj poem•o, kaj, se li ek•ŝat•os Vi•a•n stil•o•n, ebl•e eĉ Vi•n epigon•i. Ali•vort•e, dum tiu ĉi lingv•o ekzist•os oni si•n demand•os, kiu est•is tiu Majstr•o, kaj sekv•e kiu est•is tiu Silber aŭ Szilveszter, ĝis fin•e oni leg•os ĉio•n verk•it•a•n de Vi kaj pri Vi kaj pro Vi. Vi rajt•as sent•i Vi•n sen•mort•a jam de nun, de tiu ĉi preciz•a moment•o. Mort•int•a, sed sen•mort•a!
— Ĉu vi opini•as mi•n stult•a, Emèric? Ankaŭ mi kapabl•as el•neŭron•i proverb•aĉ•o•j•n! Di•o al vi don•is, por ke vi pov•u don•i...
- Mi jam tro enu•as Vi•a•n ted•a•n parol•o•n. Vi sci•as kaj mi sci•as: kontraŭ la stult•o eĉ la di•o•j van•e batal•as. Sed di•o•j•n mi simil•as kiel ov•o bov•o•n. Aŭ kiel rat•o blat•o•n. Tial nun ven•u fin•o al mi•a latin•o. Mi ir•u for en bon•a hor’. Far•it•a Vi•a far•o, nun adiaŭ, mi•a kar•a! Last•e, bon•e sukces•u, sed ankaŭ mi•n ne forges•u!
Kun japan•esk•a riverenc•o de si•a skunk•e ĉapel•it•a siluet•o Profesor•o Emèric Ország tio•n dir•is kaj for•ir•is laŭ ĉiu•j leĝ•o•j de l’ dajmon•a art•o, mal•aper•ant•e kiel ŝton•o en mar•o•n.
Kiam Georg Silber, unu maten•o•n, vek•iĝ•is el stomp•a sonĝ•o, li re•trov•is si•n en si•a lit•o trans•form•iĝ•int•a en nenia•n monstr•a•n insekt•o•n. Turn•int•e si•n delikat•e sur la tuk•o-kovr•it•a matrac•o li rigard•is pli•a•n foj•o•n la stak•o•j•n da foli•o•j el saten•a paper•o kun la karakteriz•a kooperativ-sur•pres•o kovr•it•a•j per rond•form•a•j liter•et•o•j el flu•a verd•a ink•o, kaj li kompren•is ankaŭ, ke ĉio kio skrib•iĝ•is sur ili est•as ne•ripet•ind•a de ĉiam kaj por ĉiam, ĉar ne hav•as du•a•n ŝanc•o•n sur la ter•o la verk•ist•o•j kondamn•it•a•j je cent•jar•o•j da stult•ec•o.
FIN•O