Tekstaro de Esperanto

Parto de unu teksto en kolekto de Esperantaj tekstoj

Listo de ĉiuj partoj  ⇐ Al la antaŭa parto  Al la posta parto ⇒ 

Artikoloj el Monato

La bazan tekston origine enkomputiligis Flandra Esperanto-Ligo

Kreis la Esperantan tekston: diversaj personoj

La unuaj 216 artikoloj estas ĉerpitaj el la TTT-ejo de Monato: http://www.esperanto.be/fel/mon/. La postaj 1028 artikoloj devenas de la kolekto "monato3.tar.gz" enretigita de Edmundo Grimley-Evans: http://homepage.ntlworld.com/edmund.grimley-evans/tekstaroj.html.

La artikoloj el "monato3.tar.gz" estis en pluraj diversaj formoj, kaj devis esti sufiĉe multe prilaboritaj. Verŝajne ne ĉiam temas pri la definitiva formo, kiun la artikolo havis, kiam ĝi aperis en Monato. Povas eĉ esti, ke en iuj okazoj la artikolo finfine tute ne aperis en la gazeto. Iafoje povas esti, ke aperas ĉi tie tekstopartetoj, kiuj estis nuraj notoj inter la redaktantoj, kaj kiuj neniam estis intencitaj por publikigo. Ialoke testopartetoj estas forigitaj, kiuj ŝajne havis sencon nur kune kun (mankantaj) akompanaj diagramoj, bildoj aŭ tabeloj.

La artikoloj el "monato3.tar.gz" havas ĉi tie "(xml:)id"-atributon ("monatotri-001000" ĝis "monatotri-007999"), kies cifera parto egalas al la artikolnumero en la origina kolekto.

Proksimuma verkojaro: 1997-2003

Politiko

OPINIO

Brave, prezidanto Putin!

Mi fieras pri la rusa prezidanto Putin: al ĵurnalistoj francaj kaj danaj li kuraĝe kaj rekte esprimis tion, kion evitas mencii (aŭ ne komprenas) aliaj eŭropaj ŝtatestroj: nome la totalan tut-islamisman militon kontraŭ nia civilizacio.

Dum Danio miope hejmigis konferencon de ĉeĉenaj t.n. batalantoj por libereco, iliaj islamaj gefratoj en Moskvo tenis 800 teatrajn spektantojn kaj aktorojn dum tri tagoj timigataj kaj humiligataj: ĉu eblas imagi la suferojn de tiuj senkulpaj homoj, feste vestitaj por teatro, kiuj subite trovis sin en speco de koncentrejo? Dume teroristaj gefratoj same tenis aliajn “kaŭciulojn” — eksterlandajn oficistojn de la Ruĝa Kruco — en Ĉeĉenio mem. Jarojn pli frue teroristoj detranĉis la kapojn de aliaj okcidentanoj venintaj ilin helpi.

Menciante ĉi-tiujn abomenaĵojn, mi ne turnas “blindan okulon” al la suferado de la ĉeĉena loĝantaro. La milito en Ĉeĉenio teruras. La tiea rusa armeo konsistas el malsataj, nepagataj, koleraj soldatoj, sed tia estas la armeo, kian Rusio nun havas: alia ne ekzistas. Rusio ne povas inviti ekzemple francan armeon ĉasi la banditojn en la montaro. Kaj, male al la tragedia periodo de amasa ekzilado de ĉeĉenoj fare de Stalin, la popolo rajtas nun libere forveturi al siaj fundamentistaj fratoj en Saudi-Arabio kaj aliloke. Temas ne pri tio, ke minoritato suferas malliberecon flanke de Rusio kaj tial volas sin apartigi. Male: la liberecoj de Rusio nun ŝajnas al ili “okcidente troaj”: sekve ili deziras vivon laŭ la leĝoj de “ŝario” — mezepoka islama kodo.

Ĉantaĝata de teroristoj

Ĉeĉenio (samkiel dekoj da aliaj regionoj) estas parto de Rusio dum jarcentoj. Neniu respondeca lando permesus sin spliti ĉantaĝata de teroristoj kaj ĝi ne permesus fondiĝon de nova malamika ŝtateto — satelito de internacia militema islamo — tuj ĉe sia landlimo.

Do kial simpatioj de eŭropaj amaskomunikiloj restas je ĉeĉena flanko? Kial ili “promocias” islamajn teroristojn je nivelo de “batalantoj por libereco”? Kial ili “glorigas” sabotulojn-murdistojn, kiuj fie provokas kaj ekspluatas la civilizecon de ekzemple Rusio, Usono aŭ Israelo?

Respondo jenas: dum la lastaj jardekoj Eŭropo “memvole” islamiĝis, enlasante preskaŭ 30 milionojn da enmigrintoj el islamaj landoj. Temas ne pri fuĝintoj de fi-reĝimoj kaj de ŝariaj leĝoj, ne pri fuĝintoj, kiuj aspiris al libereco. Male: ili penas adaptigi Eŭropon al islamismo, plenprofitante de liberalisma socio (kaj malavara soci-helpo). Sub sekura tegmento ili eĉ sukcesas minaci kaj surdigi voĉojn de liberpensantoj.

Pereo de civilizacio

Okazis do speco de dua “rekonkero” de Eŭropo (ankaŭ de Kanado kaj parte Usono) ĉi-foje sen armiloj sed danke al “maldekstrula liberalista internacio” aspiranta al “solidareco” kun ĉiuj suferantoj de la mondo. Nekredeble, tamen jam en 1913 rusa verkisto Vasilij Rozanov skribis: “La eŭropa civilizacio pereos pro kompatemo. La pereo de la eŭropa civilizacio montriĝos kiel paralizo kontraŭ ajna malico, ajna fieco, ajna malico: finfine maliculoj disŝiros la mondon.”

Tamen kiel eblas, ke la plej obskura el nuntempaj religi-sociaj instruoj montriĝas tiel bonvena en tradicie kristana Eŭropo — Eŭropo, kies sudaj landoj ankoraŭ memoras sian bataladon kontraŭ islama jugo, kaj kie eĉ regiono-nomoj portas araban signifon (ekzemple Andaluzio — “konkerita Hispanujo” en mezepoka araba)? Kiel klarigi, ke islamaj teroristoj, okupintaj kristanan sanktejon en la Sankta Lando, poste trovis varman akcepton en eŭropaj landoj, dum la viktimo, Israelo, restis akuzata pro ĉiuj pekoj? Kaze de Israelo, klarigo kuŝas en antisemitismo/anticionismo/anti-israelismo tradiciaj. Tamen rilate Rusion tia “motivado” ne validas: devas esti io alia.

Kontraŭ-revoluciuloj

Tion klarigi helpas nocio pri “socia proksimeco” iam vaste uzata en Sovetio, kie politikaj arestitoj (laŭ fifama kodpunkto 58) kaj simplaj krimuloj estis kune tenataj. Laŭ proletaj soci-klasaj konceptoj, la krimuloj estis socie pli proksimaj kaj preferataj ol la inteligentaj “kontraŭ-revoluciuloj”. Do la internacia liberalularo senhezite alianciĝas kun socie proksimaj “islamaj batalantoj” kaj diktatoraj islamismaj landoj vivantaj laŭ ŝaria leĝaro. Ili do elpaŝas kontraŭ la “socie fremda” 58a, kiun reprezentas Rusio, Usono kaj Israelo. Ili malsimpatias kun la landoj, kiuj unuaj devis ekmiliti por protekti sin kontraŭ atakanta tut-islamismo.

Simile al Eŭropo en la 30aj jaroj, kiam oni rifuzis rekoni la danĝeron de hitlerismo (ĉu koincide, ke jam tiam islamismo alianciĝis kun Hitler), nuntempe oni penas “pacigi” islamismon. Historio montras, kiom kostis tiamaj hezitoj kaj prokrastoj: ĝi klare distingas la rolojn de Chamberlain kaj Dalladier unuflanke disde tiu de Churchill de la alia flanko.

Nun, dum Rusio plu tenas amikajn rilatojn kun Irako kaj Irano pro miopaj komercaj bezonoj, ĝia prezidanto ŝajne ekvidas tre klare la grandan bildon. Malgraŭ ĉiuj evidentaj malsimilaĵoj, ĉu Putin rolos kvazaŭ rusa Churchill?