Tekstaro de Esperanto

Parto de unu teksto en kolekto de Esperantaj tekstoj

Listo de ĉiuj partoj  ⇐ Al la antaŭa parto  Al la posta parto ⇒ 

Artikoloj el Monato

La bazan tekston origine enkomputiligis Flandra Esperanto-Ligo

Kreis la Esperantan tekston: diversaj personoj

La unuaj 216 artikoloj estas ĉerpitaj el la TTT-ejo de Monato: http://www.esperanto.be/fel/mon/. La postaj 1028 artikoloj devenas de la kolekto "monato3.tar.gz" enretigita de Edmundo Grimley-Evans: http://homepage.ntlworld.com/edmund.grimley-evans/tekstaroj.html.

La artikoloj el "monato3.tar.gz" estis en pluraj diversaj formoj, kaj devis esti sufiĉe multe prilaboritaj. Verŝajne ne ĉiam temas pri la definitiva formo, kiun la artikolo havis, kiam ĝi aperis en Monato. Povas eĉ esti, ke en iuj okazoj la artikolo finfine tute ne aperis en la gazeto. Iafoje povas esti, ke aperas ĉi tie tekstopartetoj, kiuj estis nuraj notoj inter la redaktantoj, kaj kiuj neniam estis intencitaj por publikigo. Ialoke testopartetoj estas forigitaj, kiuj ŝajne havis sencon nur kune kun (mankantaj) akompanaj diagramoj, bildoj aŭ tabeloj.

La artikoloj el "monato3.tar.gz" havas ĉi tie "(xml:)id"-atributon ("monatotri-001000" ĝis "monatotri-007999"), kies cifera parto egalas al la artikolnumero en la origina kolekto.

Proksimuma verkojaro: 1997-2003

Moderna Vivo

POLICO

Puno ne sen peno

En januaro la antverpena polico dufoje devis liberigi junulon, kiu faris gravan krimon. La kialo? Ekde la unua de januaro 2002 junuloj ne plu rajtas esti enkarcerigitaj en malliberejoj por plenkreskuloj. Pro tio, ke ili estas neplenaĝaj, ilia loko ne estas inter krimuloj, sed en t.n. institucioj por speciala junularprizorgado. Ĝi estas speco de internula lernejo kun ege strikta regularo. Sed, ĉar ĉiuj tiaj institucioj estis plenŝtopitaj, ne plu estis loko por la junuloj. La juĝisto povis nenion fari krom (provizore) liberigi la junajn krimintojn, ĝis lokoj liberiĝos.

Estas memkompreneble, ke tia situacio estas nek instiga kaj motiviga por la polico, kiu devas alfronti krimemajn junulojn, nek timiga por junuloj tentataj al krimaj agoj. Laŭte aŭdeblis kritiko kaj la registaro sentis urĝan bezonon malfermi novan institucion, por ke estu pli da lokoj kaj la situacio ne ripetiĝu. Tamen tio ne estas facila tasko: nek la nederlandlingva, nek la franclingva komunumo, kiuj mastrumas la instituciojn, havas rimedojn por ilin malfermi.

Alia tempo, aliaj moroj

Tial la nacia (federacia) registaro decidis malfermi novan ejon apud Bruselo (en Everberg), kie junaj deliktuloj kaj de la flandra kaj de la valona regionoj povus esti internigitaj. Ne temas pri novaj konstruaĵoj sed pri malnova armeejo, kiu post la falo de la berlina muro estis forlasita, ĉar la nombro de soldatoj grave reduktiĝis.

La ĉefministro ĵuris, ke la ejo estos adaptita kaj preta antaŭ la unua de marto. Por tion efektivigi necesis nova leĝo. Sed leĝpropono devas trapasi plurajn ŝtupojn: plej grava estas tiu, ke la proponon devas akcepti kaj Ĉambro de Deputitoj kaj Senato. Pro manko de tempo la registaro prezentis la proponon ene de du tagoj al ambaŭ ĉambroj. Tio fakte estas nekutima procedo, kiu lastan fojon okazis en 1940 ... pro evidenta kialo. Kompreneble la opozicio laŭte protestis, argumentante, ke la situacio neniel rajtigas speciale urĝan traktadon. Tamen la propono leĝiĝis kaj la nova internulejo povis malfermiĝi.

Ne en unu tago elkreskis Kartago

Tamen, kiam alvenis la 5an de marto la unua junulo, evidentiĝis, ke la domego estas nur parte preta. Krome mankis edukistoj por prizorgi la knabon. La 6an de marto vizitis la ejon valonaj deputitoj kaj la advokato de la junulo, kiuj konstatis, ke vere ne eblas akcepti la knabon: anstataŭ edukistoj ankoraŭ svarmis surloke konstrulaboristoj. Montriĝis ankaŭ, ke la knabo dum la tuta tago apenaŭ ricevis ion por manĝi.

La advokato de la knabo petis, ke tiu denove aperu antaŭ juĝisto: ĉe la juĝejo li postulis, ke la knabo estu sendita al alia loko. Konsentis la juĝisto ... tamen, dum oni forigis la unuan gaston el la ejo, alia juĝisto decidis tien sendi duan.