Listo de ĉiuj partoj ⇐ Al la antaŭa parto Al la posta parto ⇒
La bazan tekston origine enkomputiligis Flandra Esperanto-Ligo
Kreis la Esperantan tekston: diversaj personoj
La unuaj 216 artikoloj estas ĉerpitaj el la TTT-ejo de Monato: http://www.esperanto.be/fel/mon/. La postaj 1028 artikoloj devenas de la kolekto "monato3.tar.gz" enretigita de Edmundo Grimley-Evans: http://homepage.ntlworld.com/edmund.grimley-evans/tekstaroj.html.
La artikoloj el "monato3.tar.gz" estis en pluraj diversaj formoj, kaj devis esti sufiĉe multe prilaboritaj. Verŝajne ne ĉiam temas pri la definitiva formo, kiun la artikolo havis, kiam ĝi aperis en Monato. Povas eĉ esti, ke en iuj okazoj la artikolo finfine tute ne aperis en la gazeto. Iafoje povas esti, ke aperas ĉi tie tekstopartetoj, kiuj estis nuraj notoj inter la redaktantoj, kaj kiuj neniam estis intencitaj por publikigo. Ialoke testopartetoj estas forigitaj, kiuj ŝajne havis sencon nur kune kun (mankantaj) akompanaj diagramoj, bildoj aŭ tabeloj.
La artikoloj el "monato3.tar.gz" havas ĉi tie "(xml:)id"-atributon ("monatotri-001000" ĝis "monatotri-007999"), kies cifera parto egalas al la artikolnumero en la origina kolekto.
Proksimuma verkojaro: 1997-2003
Eltrovis kuracistoj, ke ju pli longe bebo lakton de sia patrino ricevas, des pli inteligenta estos la infano. Kaj nun, malgraŭ metodologiaj problemoj, leviĝas la demando: ĉu ankaŭ plenkreskuloj des pli inteligentas, ju pli da patrina lakto ili ricevis?
Danaj sciencistoj esploris la aferon kaj la usona revuo JAMA (2002-05-08) publikigis la rezultojn. La esploristoj mezuris la inteligenton de du grupoj de viroj kaj virinoj aĝantaj inter 18 kaj 27 jaroj. Ili uzis du apartajn mezurmetodojn. Poste ili dividis la homojn laŭ la longeco de mamnutrado: dum unu monato; dum du ĝis tri monatoj; dum kvar ĝis ses monatoj; dum sep ĝis naŭ monatoj; dum pli ol naŭ monatoj. Laŭ ambaŭ mezurmetodoj, inteligento pli altis ĉe la lastaj grupoj kaj laŭ maniero statistike signifa.
Mezurante inteligenton, la esploristoj konsideris vortan, plenuman kaj ĝeneralan kapablojn. Por eviti miskonkludojn, ili enmiksis en la kalkuladon 13 parametrojn, kiuj povus erarigi la esploron (patrina tabakfumado dum gravedeco, patrina aĝo, pezo de la bebo, patrina pezo, patrina sano, komplikaĵoj dum akuŝo k.a.). Malgraŭ ĉiuj parametroj, la statistiko klare montris, ke patrina lakto rezultigas pli inteligentajn plenkreskulojn.
Paulo S. VIANA