Listo de ĉiuj partoj ⇐ Al la antaŭa parto Al la posta parto ⇒
La bazan tekston origine enkomputiligis Flandra Esperanto-Ligo
Kreis la Esperantan tekston: diversaj personoj
Proksimuma verkojaro: 2012-2018
La artikoloj origine aperis en Monato: http://www.esperanto.be/fel/mon/.
La artikoloj havas ĉi tie "(xml:)id"-atributon ("monato-2012-010403" ĝis "monato-2018-012399"), kies cifera parto egalas al la jaro de publikigo kaj la numero de la artikolo.
Malsame ol la dek priskribitaj en alia artikolo de ĉi tiu rubriko, la jenaj malkovroj, al kiuj la brita televid-kanalo BBC dediĉis raportaĵon fine de 2013, eble nek atingos la kovrilon de gravaj periodaĵoj, nek ŝanĝos la vivon de la homa genro, nek ebligos al siaj aŭtoroj fariĝi nobel-premiitoj. Sed ili ĉiuj okazis en 2013, vekas nian scivolon kaj ja indas mencion en nia revuo pro la propra originaleco.
Samkiel homoj, ankaŭ simioj havas naturon, kiu igas ilin sin gardi de malbonaj kaj egoismaj individuoj. La esploro, plenumita pri la specio Cebus capucinus kaj publikigita en la revuo Nature Communication, sugestas, ke la homa kapablo identigi nedezirindajn trajtojn en aliuloj originis en tre malproksima pasinteco.
Viroj, kiuj neniam ĉesas agitiĝi, eĉ kiam ili devus sidi trankvile, estas paradokse pli rilaksaj en situacioj de granda premo (ekzemple ĉe ekzamenoj aŭ antaŭ publika parolado). Por virinoj tamen okazas la malo: ju pli senstreĉaj ili estas en la ordinara vivo, des pli multe ili agitiĝas en emocie intensaj momentoj. Tiun realon malkaŝis esploro de la brita universitato de Roehampton.
Aparta ĥelonio, kies scienca nomo estas Eretmochelys imbricata (temas pri specio ege minacata, vivanta en tropikaj maroj, ĉefe en Ameriko) povas konservi sian spermon dum 75 tagoj, kun la celo ĝin utiligi en posta momento, kiam ĝi frajos en diversaj marbordaj lokoj. Tiu ĉi estas la konkludo de esploro farita de University of East Anglia.
Merkrede, je la tria kaj duono posttagmeze, virinoj ne rigardu sin en la spegulo: ili tiam ŝajnas pli maljunaj ol en la ceteraj tagoj kaj horoj de la semajno. Tion konvinkite asertis konata marko de sunbrunigaj produktoj, post tiurilata esplorado de ĝi freŝe plenumita.
Eta parto (2 %) de la eŭropanoj havas akselojn, kiuj ne stinkas. Mankas al ili la genoj, kiuj kulpas pro la fetoro tipa, en plej multaj homoj, de tiu parto de la korpo. Spite al tio, ili uzas senodorigilojn. Des pli kurioze, la samaj uloj havas sekan orel-vakson. La malkovro aperis komence de 2013 en la revuo Journal of Investigative Dermatology.
Ĉu vi iam demandis vin mem, pro kiu kialo la fingroj faltiĝas (alivorte sulkiĝas, kuntiriĝas) post longa restado en akvo? Respondis al tiu hamleta dubo iuj esploristoj de la universitato de Newcastle, en Britio. Ili certigas, ke tiu fingra karakterizo utilas por plibonigi la kaptadon de objektoj, kiam oni sin trovas subakve.
Varmaj trinkaĵoj havas malsaman guston laŭ la koloro de la ujoj, kiuj ilin entenas. Varma ĉokolado, ekzemple, estas plej bongusta ene de oranĝkolora taso. Tion kredas, verŝajne surbaze de fidindaj sciencaj donitaĵoj, fakuloj de la brita universitato de Oksfordo kaj de la hispana politekniko de Valencio.
Beboj trejniĝas fari grimacojn antaŭ ol naskiĝi. La celo? Povi montri sian malkontenton, kiam ili ekvidos la lumon. Tiu ĉi karakterizo observeblas ĉe fetoj ekde la 36a semajno de gravedeco, dum la ridetoj komenciĝas jam en la 24a semajno. Ĉi-rilata studo aperis en la revuo PLOS One.
Vi malpravas: ne veras, ke la tempo pasas rapide, kiam vi amuzas vin. Ja la malo okazas el psikologia vidpunkto: ni fakte memoras la agrablajn eventojn pli detale ol la enuigajn, do ni ofte supertaksas ilian efektivan daŭron. Plendojn oni sendu ne al ni, sed al la revuo Applied Cognitive Psychology!
Se via filo ne scipovas solvi la multiplikon 6x8, ne riproĉu lin: tiu estas la plej komplika multipliko por la infanoj (kaj certe ankaŭ por kelkaj adoltoj). 9x12 estas male la multipliko, kiu postulas plej da tempo. Oni kalkulis ĉion ĉi pere de poŝtelefona apliko. La esplorado, kiu analizis 60 000 respondojn, okazis en angla lernejo.
Profundaj kaj raŭkaj voĉoj treege kontentigas kaj allogas virinojn. Esploro malkovris, ke malplialtigi la propran voĉon estas klara signalo de seksa intereso flanke de la viroj. Se do vi ne havas sukceson kun virinoj, klopodu uzi iom pli profundan voĉon: ĝi igos vin pli ĉarma. Aŭ tute ne parolu!
La strategio de multaj plantoj por garantii la lojalecon kaj fidelecon de iliaj polenantoj estas miksi sian nektaron kun substancoj, kiel nikotino aŭ kafeino, kiuj provokas dependon. Pli ol cent specioj enhavas tiajn substancojn en la propra nektaro. Super tia studo laboris esploristoj de la brita universitato de Newcastle.
Nervozaj hundoj vosto-svingas maldekstren — la trankvilaj kaj feliĉaj dekstren. La ceteraj kvarpiedaj bestoj ŝajne komprenas bone tian ĉi lingvaĵon. La prihunda studo aperis en la revuo Current Biology.
Viroj malrapidigas sian ir-manieron je 7 %, kiam ili promenas kun sia koramikino aŭ edzino. Ili promenas per normala rapido, se ili estas kun alia virino, kiun ili ne ŝatas. Promenante kun viroj (krom supozeble se ili samseksemas: la esploro forgesis tiun eblon), ili male emas ege plirapidigi la iradon. Jen lastatempa malkovro de Seattle Pacific University.
Iaj marsupi-havaj bestoj kupliĝas tiel intense kaj energie, ke ili ofte mortas dum la seksa agado. Sciigas ĉi tiun kutimon al ni la revuo PNAS, post analizo de 52 marsupi-havaj specioj.
En glasojn oni verŝas pli da blanka ol da ruĝa vino. La hela koloro, unuavide pli sendanĝera, igas homojn konsumi pli altan kvanton da alkoholo. Jen pensiga malkaŝo de la usona universitato de Iowa [ajoŭa].
Ĉimpanzoj kaj orangoj brusto-naĝas. Tion komprenigis la unuaj observoj de iliaj kondutoj, kiam ili trovas sin en akvo.
La klientoj de librovendejoj estas 6-oble pli emaj aĉeti am-romanojn aŭ kuir-librojn, se ili sentas odoron de ĉokolado. Tio estis ĵus malkovrita kadre de belga esplorado.
Roberto Pigro