Tekstaro de Esperanto

Parto de unu teksto en kolekto de Esperantaj tekstoj

Listo de ĉiuj partoj  ⇐ Al la antaŭa parto  Al la posta parto ⇒ 

Le Monde diplomatique en Esperanto 2011-2013

La bazan tekston origine enkomputiligis Vilhelmo Lutermano

Kreis la Esperantan tekston: diversaj personoj

La artikoloj estas ĉerpitaj el la TTT-ejo de Le Monde diplomatique en Esperanto: https://eo.mondediplo.com.

Proksimuma verkojaro: 2011-2013

Ligilo al la origina teksto en “Le Monde diplomatique en Esperanto”

Enketo en familio dividita

La franca maldekstro stumblas sur Eŭropo

En Hispanio, manifestaciantoj okupis la grandajn placojn de la lando denuncante demokration kiu jam ne reprezentas ilin kaj rifuzante krizon kiu ne estas ilia. En la eŭrozono la kontestado burĝonas kaj iom post iom akuzas Union kiu servis kiel peranto de la merkataj postuloj. Sed ĉu Eŭropo povas esti maldekstra?

POR UNU FOJO la eŭropaj institucioj senĉenigis la intereson de la plej granda nombro. Kaj, kiel okazas ofte, dividis la francan maldekstron. Dum la referendumo de la 29-a de majo 2005, la oponantoj al la eŭropa konstitucia traktato (EKT) kunigis 54,67 elcentojn da voĉoj kun alta partopreno (69,37-elcenta). Tamen tiu rezulto ne kondukis al la anoncita transformego. La Lisbona Traktato, subskribita la 13-an de decembro 2007, reprenis la esencajn partojn de la antaŭa projekto. Kaj, ĉi-foje, oni jam ne petis la opinion de la loĝantaro: anstataŭ referendumon oni preferis la ratifadon per parlamenta vojo.

“Kvankam la venkintoj de la “ne” ne ricevis la rezulton de sia venko, du tendaroj montriĝis por tre longa tempo en Francio”, asertas s-ro Jean-Luc Mélenchon, kunprezidanto de la Maldekstra Partio (Parti de gauche, PG).* Sed ĉu tiu dividlinio estas daŭre tiom klara?

* La plej granda parto — kaj oficiala — de la gvidantoj de la Socialista Partio (socialdemokrata) alvokis al jeso por la referendumo, dum alia parto, kune kun la diversaj komunistaj partioj, agis en organizaĵoj kiuj argumentis por la “ne”. -vl

Kun la krizo de la unueca mono kaj kun la malabundo trudata al la loĝantaroj de la kontinento, la debato pri la celoj de la eŭropa integriĝo redifinas la dividlimojn de la franca maldekstro. De tiuj, kiuj argumentas por transformado de la eŭropaj institucioj “deinterna” ĝis tiuj, kiuj pledas por forlaso de la eŭro, la maldekstro dividiĝas nun pri la speco de eventuala reformo de la Eŭropa Unio same kiel pri la rimedoj realigi ĝin. Ili havas tamen daŭre komunan horizonton ĉe la demando: kiel konstrui tiun “socialisman Eŭropon”, kiun ili deziras?

Aliloke sur la politika scenejo la paĝo de la referendumo ŝajnas esti turnita. Por la eŭropaj elektoj de 2009 s-roj José Bové kaj Daniel Cohn-Bendit (nun ambaŭ membroj de la partio Europe Ecologie — les Verts [Eŭropo Ekologio — la Verduloj], EELV), viglaj kontraŭuloj dum la referendumo de majo 2005, decidis fari la elektokampanjon kune. Ĉu temas pri neatendita alianco? “Ĉe la ekologiistoj, klarigas s-ino Cécile Duflot, nacia sekretario de la EELV, ne ekzistis malkonsento pri la celo, nur pri la oportuno akcepti jes aŭ ne iun tekston. Tio ebligis superi la malkonsentojn.”

Kaj ĉu ĉe la socialistoj la tempo forviŝis la vundojn de la pasintaj alfrontiĝoj? Spite al la oficiala pozicio, parto de la gvidantaro kaj de la membroj poziciiĝis kontraŭ la traktato. “Post iom komplika periodo la etoso fariĝis multe pli interkonsenta”, respondas prudente s-ino Elisabeth Guigou, vicprezidanto de la Nacia Asembleo.

“Hodiaŭ ni diras ĉiuj kune, ke Eŭropo trairas profundan krizon, ke necesas klarvido por analizi ĝin. Ĝi estas krizo de la eŭropa projekto, krizo de senco”, indikas la eksa ministrino. Sed fronte al la minacoj de malintegriĝo kaŭzataj de la ŝtormo de spekulado kiu skuas la “periferiajn” landojn de la eŭrozono, nek la centraj potencoj (Francio, Germanio) nek s-ino Guigou povas sekvi la rutinajn vojojn.

Oni fingromontras la nunan funkciadon de la Unio: “De deko da jaroj okazis evidente liberala devojiĝo, kaj eĉ ultraliberala, ĉar la komunaj politikoj, kiuj celis ekvilibri la merkatojn, enkadrigi ilin, perdis multe da sia forto”, diras s-ino Guigou, kiu estis iam pli facilparola pri la virtoj de la integriĝo.

La registaroj estis dividitaj pro siaj interesoj, dominataj de kontinenta kreditoro, Germanio, kiu ordonas al ili apliki rigoron. La eventoj ŝajnis pravigi tiujn, kiuj akuzis la submetiĝon de la Unio al la preskriboj de la merkatoj. Sed ilia deziro konstrui “alian Eŭropon” apenaŭ aŭdeblas ... kaj ne konvinkas.

S-ro Stéphane Le Foll, vicprezidanto de la Progresema Alianco de Socialistoj kaj Demokratoj en la Eŭropa Parlamento, draŝas “tiujn kiuj diras: Eŭropo estas la kaŭzo de ĉiuj malbonoj, necesas ĉesigi ĉion ĉi, ktp. Ni volas gardi la eŭropan spiriton, konservi la atingojn kaj ne malmunti kvardek jarojn da historio”. Kaj li aldonas: “Mi jam ne eltenas ĉiujn kiuj senĉese ripetas ke necesas alia Eŭropo. Post diri tion, kion oni faras? Kaj kun kiu? Tio estas ridinda. Ju plu grandas la trapaŝota ŝtupo, des pli oni senkulpiĝas pro la malfacilo. Tiuj, kiuj pensas ke ili ŝanĝos ĉion, bone scias ke ili mensogas al si mem.”

La rolo de la francaj socialistoj en la konstruado de Eŭropo estas certe grava kaŭzo por ilia emo defendi “la atingojn”. La rigardo al tiu historio montras efektive esencan punkton de malkonsento.* S-ro Pierre-François Grond, membro de la direktejo de la Nova Kontraŭkapitalista Partio (Nouveau Parti Anticapitaliste, NPA), memorigas, ke “la socialdemokratoj estis la kunfondintoj de la Mastriĥta Eŭropo”*, tiu kiun li kontraŭbatalas, tiu kiu volas hodiaŭ “igi la salajrulojn pagi la krizon”.

* Vd Serge Halimi, “Kiam la maldekstro rezignis nome de Eŭropo”, Le Monde diplomatique en Esperanto, junio 2005.
* la Eŭropo laŭ la traktato de Mastriĥto, vd sube. -vl

En la 1980-aj jaroj, François Mitterrand, tiam prezidanto de la Respubliko, kaj s-ro Jacques Delors, kiu gvidis la Komisionon, estis la du ĉefaj arĥitektoj de la relanĉo de la eŭropa integriĝo, apud la britino Margaret Thatcher. poste la germano Helmut Kohl. La vojo, kiun ili elektis, estis tiu de subordigo de la socialo al la ekonomia “kredindeco”.

S-ro Jean-Pierre Chevènement, honorprezidanto de la Respublikana kaj Civitana Movado (Mouvement républicain et citoyen, MRC), komparas tiun epizodon kun la politika kursŝanĝo de la socialistaj gvidantoj.“La vera kursŝanĝo estas la jaro 1983, kiam ni aliĝis al la eŭropa monsistemo, kaj fakte al la novliberalismo, klarigas la eksa ministro. Poste venis la Unueca Akto de 1986, kiu estis nenio alia ol la realigo de la malregulado je kontinenta skalo.” Tiu traktato enkondukis la liberaligon de la kapitalmoviĝoj, sen antaŭa harmoniigo de la impostoj. Poste la traktato de Mastriĥto, kiu fondis la Eŭropan Union en 1993, konturigis la projekton de unueca mono manstrumata de centra banko sendependa de la politika povo kaj dediĉita sole al la batalo kontraŭ inflacio. Moderigo de la salajroj fariĝis dogmo de la nova Unio.

S-ro Mélenchon, kiu forlasis la Socialistan Partion (PS) en 2008, pritaksas tiujn evoluon alie. Li prefere nuancigas la premisojn ol la rezultojn. Post 1983 kaj la “kursŝanĝo al rigoro”, klarigas li, la socialistoj konsciiĝis pri la limoj de ebla ŝanĝo en la kadro de unu sola lando. Ilia strategio konsistis do en “provi konstrui novan spacon efikan por la sociala transformado”. Ili decidis apogi la ekonomian integriĝon, ĉar ili estis persvaditaj ke tiu sekvigos politikan integriĝon kaj fine socialan progreson: “Ni pensis, ke metante karbon en la kapitalisman lokomotivon, fine rezultiĝos kelkaj socialaj avantaĝoj”, resumas la eksministro, kiu, en 1992, kampanjis por la mastriĥta traktato.

Ĉio, kondiĉe ke ĝi estu “made in Union”

La falo de la komunismo, la nova usona hegemonio kaj la transformiĝoj de la kapitalismo kaŭzis ŝanĝegon en la fortrilato inter laboro kaj kapitalo kaj senreste detruis tiun belan planon. La eŭropa trajno iris sian vojon, kun la socialdemokratoj ene. “Ili daŭre kaj ritme aplaŭdis ĉion prezentitan en la pakaĵo “Eŭropo” — kion ajn, kondiĉe ke estu surskribite made in Union”, aldonas la eŭropa delegito.

Inter la plej kritikaj voĉoj, la konstruado de Eŭropo estas jam enhavas artifikon en siaj fundamentoj mem; tiu konstitua malsano necesigas kompletan rekomencon. Por la defendantoj de la nuna Eŭropo, male, ties malperfektaĵoj rezultas esence el nefinita integriĝo.

“Ĉu la ekonomia kaj mona Unio funkcias bone? Ne, resumas s-ino Guigou, intertraktinto de la mastriĥta traktato. Kial? Ne ĉar la mona mastrumado estis mankhava, sed ĉar la ekonomia parto estis komplete forgesita.” La Eŭropa Unio estis konstruota sur tri pilieroj: la mona unio, la ekonomia unio kaj la imposta harmoniigo. Tamen, la du lastaj ne naskiĝis. Alivorte, kulpas ne la politiko de la Eŭropa Centra Banko (ECB), sed la foresto de “ekonomia regado”. “Por mi, tiu ĉi krizo devas esti okazo por relanĉi Eŭropon”, insistas la deputitino. Antaŭ ĉio altigi la buĝeton de la Unio, por ebligi al ĝi realigi grandajn investojn, kaj certigi la kunordigadon de la ekonomiaj politikoj en la eŭrozono. Tamen, la skizo de tiu fortigita “regado” difinita kun la traktato por la eŭro neniel rompas la monan ortodoksismon.*

* Vd Frédéric Lordon, “Extension du domaine de la régression”, Le Monde diplomatique, aprilo 2011.

Je pli longa tempo, la horizonto de la socialistoj restas la daŭrigo de la integrado ĝis la realigo de “Politika Eŭropo”.* Tiu perspektivo dividas la maldekstron ekde la komenco de la konstruado de Eŭropo.

* Parti socialiste: Pour une nouvelle donne internationale et européenne”, teksto de la nacia konvencio decidita la 9-an de oktobro 2010.

El tiu vidpunkto, “respublikana” tendenco, ligita kun institucia modelo en kiu la loko de la naciaj ŝtatoj estu konservita, kontraŭmetiĝas al “federisma” vizio, kiu agas por unio kiu superas la naciajn suverenecojn. La unua opinias, ke la popola suvereneco kaj do la demokratio realiĝas en la loka kaj nacia spaco; la dua imagas la konstruadon de demokratia vivo kaj de superŝtato en la skalo de la kontinento.

Tiu dividlinio tamen ne sufiĉas por resumi la diversecon de la pozicioj. La ekstremmaldekstra organizaĵo Lutte ouvrière [Laborista batalo] ekzemple aspiras al Socialistaj Unuiĝintaj Ŝtatoj de Eŭropo bazitaj sur fundamentoj kiuj certe malplaĉas al la plej multaj socialistaj gvidantoj. La diskuto eble nur komenciĝis. “Oni bone vidas, ke hodiaŭ ekstrema delegado de la potencoj en supernacia kadro kondukas al tio, ke oni konfidas la povon al organismoj ne elektitaj, pri kiuj ne direblas ke ili devenas de la popoloj”, substrekas s-ro Patrick Le Hyaric, komunista eŭropa delegito kaj direktoro de L’Humanité. “Mi preferas la ideon de konfederaio de naciaj ŝtatoj”, precizigas li.

S-ro Hubert Védrine, ĝenerala sekretario de la prezidanteco de Mitterrand de 1991 ĝis 1995 kaj ministro pri eksterlandaj aferoj de la socialista registaro de s-ro Lionel Jospin, siaflanke ankaŭ pensas, ke la komuna praktikado de suvereneco tute ne signifas rezigni pri ĝi. Nek aliĝi al la retoriko pri la “anarĥiismo” de la nacioj aŭ “egoismo” de la ŝtatoj. Li instigas “eliri el la eŭropisma dogmo” por komenci klarigi la geografiajn limojn de la Unio, la disdividon de la povoj kiu fondas ĝin kaj la projektojn kiuj devas animi ĝin.

Ĉu “eŭropisma dogmo”? Certe, la federisma tendenco ŝajnas esti apogata de malplimulto, dense ligita al la engaĝiĝo de certaj figuroj de la politika vivo (s-ro Cohn-Bendit) aŭ de partiecaj ĵurnalistoj — ekz-e Bernard Guetta de France InterJean Quatremer, de Libération, “ajatolo de federismo”, substrekas s-ro Védrine.

Tamen, tiu “eŭropisma” vizio trempas la pensmanierojn de la elitoj, fasonas la retorikon de tuta parto de la politikistaro kiu prezentas la eŭropan integriĝon kiel evidentaĵon (“Eŭropo estas la paco, estas la estonto, estas la junularo!”, kaj atakas ĉian skeptikecon: “Tiuj, kiuj dubas, estas suverenistoj, arĥaistoj, kontraŭeŭropanoj, tio estas abomeninda!”, ironias la eksministro.

Sed la federisma utopio vekas multe malpli da entuziasmo ĉe la voĉdonadoj. “La federisma impulso de la elitoj stumblas sur pli kaj pli granda rezistado, asertas s-ro Védrine. Kiam oni venas al la momento kie oni komencas diri, ke la eŭropa parlamento iun tagon anstataŭos la nacian asembleon, aŭ ke la Komisiono fariĝos registaro de Eŭropo, tiam la homoj diras “ne”!”

Fronte al institucia muro

ĈU LA REVO de Unuiĝintaj Ŝtatoj de Eŭropo estas malpopulara? “Kiam oni demandas la homojn, ĉu ili sentas sin eŭropanoj, ilia eŭropa sento ŝajnas esti reala”, moderigas s-ino Duflot, kies partio postulas tian projekton. Por la ekologiistoj gravas do forĝi “komunan identecon, eŭropan civitanecon kiu ne estu spertata kiel kontraŭeco al nacia aparteneco, sed kiel io plia. Alie la Eŭropa Unio ŝajnas esti tute senkarna”. Oni devus ankaŭ krei “eŭropan publikan spacon” kapablan iun tagon doni kroman dimension al la Unio. Tamen, la kampanjo por la prezidant-elekto de 2012 en Francio montras tion, la politiko havas sencon por la civitanoj daŭre precipe sur nacia nivelo.

Ĉu federacia Eŭropo aŭ Eŭropo de la ŝtatoj tiu pensokampo ŝajnas esti dense ligita kun la demando pri la celoj de la Unio — escepte se oni konsideras la integriĝon kiel celon por si mem. En siaj deklaroj, la maldekstro estas unuanima en la minimuma postulo de Eŭropo pli solidara, pli demokratia kaj pli ekologia. Tiu komuna celaro montras programon de reformoj kiu povus profunde modifi la nunan sistemon, akuzatan konkurencigi la teritoriojn kaj la salajrulojn — en 2008, la hora kosto de laboro en la industrio estis dekoble pli malalta en Rumanio ol en Belgio. Tri esencaj celoj estas komunaj, sendepende de la manieroj realigi ilin: reformo de la financsistemo, imposta harmoniigo, unuigo “laŭ la alto” dela normoj de sociala protekto. Pri aliaj punktoj la pozicioj malsamas, speciale la revizio de la statutoj de la ECB aŭ la okazigo de nova konstitucia procezo kun la celo konturigi “alian Eŭropon” — du proponoj, kiujn la PS ne subtenas. Tamen, trans la aspiroj, meritas atenton la rimedoj realigi ilin, kaj eĉ la ebleco atingi ilin.

Kiel transformi la eŭropan ordon? La tasko montriĝas ... delikata. La institucia arĥitekturo de la Unio faras tiun efektive tre rezistema al demokratiaj premoj. Kun la escepto de la eŭropa parlamento, la komunumaj organoj estas instancoj ne elektitaj, ne respondecaj antaŭ la civitanoj. Kaj la parlamento, kvankam ĝia povo progresis, ne disponas pri sufiĉa legitimeco por pretendi esprimi sin nome de “eŭropa popolo”.* En la praktiko, akiri progreseman plimulton en tiu institucio ne sufiĉus por modifi la orientiĝojn de la Unio. La mastrumado de la financa krizo forte memorigis tion, la decidpovo apartenas unuavice al la registaroj, kaj la revizio de la traktatoj necesigas ilian unuaniman voĉdonon — proceduro kiu aplikiĝas ekzemple al la imposta harmoniigo.

* Por la eŭropaj elektoj de 2009, la partopreno estis en Francio 40,63%. Vd Anne-Cécile Robert: Kaj la sociala krizo atingis la eŭropan parlamenton”, Le Monde diplomatique en Esperanto, marto 2009.

Tamen, fronte al tiu institucia muro, la plej multaj organizaĵoj sekvas strategion firme direktita al la kontinento. “Progresema projekto havas forton kaj trafecon nur se ĝi okazas sur eŭropa nivelo”, substrekas s-ro Pierre Khalfa, sindikatisto kaj membro de la scienca konsilantaro de la asocio Attac]. La kontraŭliberala maldekstro insistas pri la neceso krei “eŭropan socian movadon”*, por unuigi la batalojn translime, fari kampanjojn kun komunaj sloganoj. La 29-an de septembro 2010, granda eŭropa manifestacio, lanĉita laŭ iniciato de la Eŭropa Konfederacio de Sindikatoj, kunvenigis organizaĵojn de la membrolandoj de la Unio por diri “Ne al la malabundo”. “Necesas ankaŭ, ke tiu movado povu trovi politikan kampon”, rimarkigas s-ro Le Hyaric. La Partio de la eŭropa maldekstro, fondita en 2004, estas, laŭ li, paŝo en tiu direkto.

* Pierre Bourdieu, “Pour un mouvement social eŭropéen [Por eŭropa socia movado]”, Le Monde diplomatique, junio 1999.

Tiu eŭropa socia movado volas esti unue respondo al la urĝa sociala situacio, por alfronti la kreskon de la popolisma dekstro sur la kontinento. Sed ĝia ambicio estas ankaŭ influi la orientiĝojn de la Eŭropa Unio kaj impulsi ĝian refondiĝon. S-ro Jacques Nikonoff, porparolanto de la Politika Movado de Popola Edukado (MPEP)* pridubas la sukceson de tia strategio. “La maldekstro multe tro suferis pro sinteno, per kiu ĝi restis ĉe piaj deziroj”, diras li. La strebo al eŭropa socia movado devus, laŭ li, ne forgesigi la malfortecon de la maldekstraj fortoj en multaj landoj, speciale en la oriento de la kontinento. Tio ne signifas, ke la bataloj sur eŭropa nivelo estas senutilaj. La problemo, klarigas s-ro Nikonoff, estas ligita kun “la tempeco, do la ligo inter la tempo necesa por atingi reformon kaj la spaco en kiu oni povas realigi tian reformon: ju pli grandas la spaco, des pli longas la tempo.”

* france: Mouvement politique d’éducation populaire (MPEP). -vl

Nu, ligi la necesan ŝanĝon (tuta rekonstruado de la eŭropa sistemo aŭ eĉ nur revizio de la statuto de la ECB) kun malcerta estonteco donus “malmobilizan karakteron” al la projekto. “La tempo de politiko, daŭrigas la eksprezidanto de Attac, estas la nacia tempo: tie, kie ankoraŭ ekzistas institucioj, kiuj ebligas elekti gvidantojn sur bazoj akceptitaj de la elektantoj, kaj eblecoj ŝanĝi la aferojn.” Krome, starigi komunajn ekonomiajn politikojn inter landoj, kaj des pli havi komunan monon, postulas formon de interkonsento sur ideologia nivelo. S-ro Nikonoff preferas do konsideri la ŝanĝegon, kiun li deziras, kiel taskon de progresema registaro, kiu faras “unuflankajn disponojn” por reakiri la agospacon por sia ekonomia politiko kaj starigas kunlaboradon kun landoj “kiuj dividas saman projekton”. Jen perspektivo, kiun havas ankaŭ intelektuloj kiel la ekonomikisto Jacques Sapir.

“Ne estas kontraŭdiro batali samtempe sur nacia nivelo kaj sur eŭropa nivelo”, rebatas s-ro Khalfa, por kiu, tiukampe, ne ekzistas “reĝa vojo”. Batali eŭropskale povas ebligi al la maldekstro modifi la opiniojn, devigi la gvidantojn kaj “atingi realajn progresojn”.

La aktuala kunteksto estas certe malfavora al la maldekstro, sed la situacio ne estas fiksa. “La eŭropismaj dogmoj estis profunde skuitaj de la krizo”, esperas s-ro Chevènement. Ne nur la stabilec-traktato dispeciĝis, sed la ECB modifis la kadron de siaj intervenoj — sen kalkuli ke la komisro pri konkurenco trovis nenion por kontraŭdiri al la helpoj, kiujn la ŝtatoj donis al la bankoj. “Necesas do remeti la laboraĵon sur la labortablon, insistas la eksministro. La institucioj ekzistas, sed oni povas modifi ilin; la traktatojn oni povas interpreti. Ekzemple en la Roma Traktato ne estas dirite, ke konkurenco devas malebligi la aperon de eŭropaj industriaj kunbatalantoj.” La jursistemo povas evolui, la politiko de la komisaroj ankaŭ. Tio tamen postulas “gigantan laboron” por “movi la fiksajn poziciojn”. S-ro Védrine mencias ankaŭ la temon de “justa interŝanĝo” kiun la socialistoj apogas, kontraste al la liberkomerca kredo. La batalo estas, laŭ li, unue tiu de la ideoj.

Konsiderendas ankaŭ ke la ŝancoj por konvinki la partnerojn de Francio decidi reformojn kontraŭajn al la konservativa tendenco dependas ankaŭ de la ŝanĝo de la politika plimulto en Eŭropo. “Oni ankaŭ ne pensu, ke tio ne povas okazi iun tagon. Tio okazis fine de la 1990-aj jaroj”, memorigas s-ro Le Foll, tiam kabineta ĉefo de s-ro François Hollande, unua sekretario de la PS. En tiu epoko, preskaŭ ĉiuj registaroj de la Unio estis efektive gvidataj de socialdemokratoj. Kial oni do maltrafis tiun okazon? “Ĉar nenio estis pripensita. Ni ne estis kunordigitaj”, respondas s-ro Le Foll. Nek la registaroj nek la socialdemokratoj troviĝis sur la sama ondolongo: “Ni troviĝis en plena ideologia alfrontiĝo inter la tria vojo reprezentata de Tony Blair kaj la pli tradicia socialismo kiun Lionel Jospin reprezentis.”

Tiu “pli tradicia” koncepto de socialismo tamen ne malhelpis la registaron de s-ro Jospin decidi la malreguladon de la energi-merkatoj, de la poŝto aŭ de la fervojaj transportoj. Ĉu pro zorgo ne ĉagreni siajn eŭropajn partnerojn?

Ĉu rompi kun la ordo de Bruselo?

MEMORI TIUN SPERTON levas esencan demandon: en la aktuala eŭropa kadro, progresema registaro disponus pri kiaj agospacoj? La respondo montras s-inon Guigou iom dubanta: “Ĝuste kun niaj eŭropaj partneroj oni povas trovi kromajn agospacojn, klarigas ŝi. Ni povas fari nenion tute solaj, alie oni revenas al la vidpunkto de tiuj, kiujn oni nomis la “albanoj” komence de la 1980-aj jaroj* kaj kiuj volis bloki la japanajn vidbendaparatojn en Pŭatiero.”

* Temas pri la maldekstra flanko de la PS, kiun tiam reprezentis s-ro Chevènement, kun referenco al la politiko de aŭtarkio kiun faris Enver Hodja en Albanio, inter 1945 kaj 1985.

S-ro Védrine reformulas la problemon: “Kia estus la agospaco de socialdemokrata registaro kiu ne estus en la Eŭropa Unio? Rigardu socialdemokratan registaron en Norvegio, kia estas ĝia agospaco, se oni konsideras la interdependecon de la ekonomio, la rolon de la financmerkatoj?” Li aldonas: “Ĝis kiam oni ne revenigis la fifeon en la botelon — se oni entute iam sukcesos tion — ĝis kiam oni ne korektis la eksterordinaran evoluon de la financa sfero, ĉiuj registaroj restos en situacio de dependeco, kun aŭ sen Eŭropo.”

Por la “maldekstro de la maldekstro” la ebleco fari politikon ekster la la liberala vojo ŝajnas hodiaŭ tre malgranda. “Ĉu eblas fari en iu lando politikon vere alternativan en la kadro de la Lisbona Traktato? La respondo estas evidente ne”, decide diras s-ro Mélenchon. Sub la premo de la financmerkatoj, disponanta pri malforta efikeco de sia ekonomia politiko, tia registaro estus senĉese alfrontita al la novliberalaj principoj kiuj regas la Union. Ĝuste pro tio, revigliĝas s-ro Grond, “la rompo kun la Eŭropa Unio montras la dividlinion inter maldekstro de adaptiĝo al la kapitalismo kaj maldekstro de rezistado”.

Ĉu rompi kun la eŭropa ordo? Malobservi la eŭropajn regulojn, unue. “En tia situacio, imagas s-ro Le Hyaric, tia registaro devus nomi la prioritatojn, sekvi ilin, kaj proponi al la partneroj novan intertraktadon pri la traktatoj aŭ pri la direktivoj kiuj obstaklas ĝian politikon. Oni devas lukti en la institucioj ĝisfine, sed oni povas nenion atingi sen konstante alvoki la popolon, kiun oni petas decidi.”

Tamen, neniu planas eliri el la Eŭropa Unio. “Necesas eliri el la Lisbona Traktato — ne el la Eŭropa Unio”, precizigas s-ro Mélenchon. Do, ĉu forlasi la eŭron? “Restarigi la monan suverenecon de la ŝtato estas la kondiĉo por ke registaro retrovu la regadon de sia ekonomia politiko”, opinias s-ro Nikonoff. Tiu opcio ne estas unuanima, sed komencas esti diskutata.

Unu certeco tamen videblas en la plej multaj konjektoj: por respekti kontraŭliberalan programon, maldekstra registaro devus konfliktiĝi kun la eŭropa kadro. Ĉu kun la risko provoki politikan krizon? “Jes, respondas s-ro Le Hyaric. “Ni bezonas tian krizon por malbloki la situacion.” Necesas do prepariĝi al tio.

Antoine SCHWARTZ.