Tekstaro de Esperanto

En 1997 nia gazeto popularigis la ideon de imposto pri la financaj transakcioj.* Tiuj estis tiam dekkvinoble pli grandaj ol la monda jara produktado. Hodiaŭ ili estas preskaŭ sepdekoble pli granda. Antaŭ dek kvin jaroj oni apenaŭ parolis pri la subprime-kreditoj kaj neniu imagis krizon de la ŝtataj ŝuldoj en Eŭropo. La plej multaj eŭropaj socialistoj, ensorĉitaj de s-ro Anthony Blair, pensis nur pri la “financa ennovigo”. En Usono, la prezidanto William Clinton komencis kuraĝigi la deponbankojn spekuli per la mono de siaj klientoj. S-ro Nicolas Sarkozy siavice genuis antaŭ la usona modelo kaj laŭdis la politikon de la Federacia Rezervo*, kiu poste montriĝis katastrofa. Li revis pri subprime-kreditoj en franca stilo ...

Do, en 1997 la Tobin-imposto tute ne estis ŝatata, ĉar ĉio funkciis ja tiom bone! La franca ministro pri ekonomio kaj financoj, s-ro Dominique Strauss-Kahn, taksis ĝin tuj nepraktikebla. Kaj s-ro Sarkozy deklaris: “La afero de la Tobin-imposto estas absurda [...]. Ĉiufoje kiam ni punas la kreadon de riĉaĵoj sur nia teritorio, ni favoras la kreadon de riĉaĵoj ĉe la aliaj.”* Tuj post kiam li enposteniĝis kiel prezidanto de la respubliko, li taskis sian ministrinon pri ekonomio kaj financoj, s-inon Christine Lagarde, nuligi borsan imposton. La nuna ĝenerala direktorino de la Internacia Mon-Fonduso pravigis tion jene: “Tiu ĉi dispono kontribuas al fortigi la logon de Parizo kiel financejo.” Sen tio, avertis ŝi, “la plenumado de certa nombro de financaj decidoj [fariĝus] el eksterlandaj financejoj, kiuj jam delonge nuligis similajn impostojn.”*

Poste, la okazaĵoj montris la nekomprenon de la politikaj respondeculoj, kiuj esperis profiti el la “financa ennovigo” per praktikado de imposta dumpingo. La ŝtatoj savis la bankojn sen trudi al ili alian kontraŭparton ol ankoraŭ pli grasajn profitojn. Sed ĉar nenia decido estis farata kontraŭ la financo, oni nur gurdis plej enuigajn proklamojn kontraŭ la “reĝo mono”. En Usono eĉ la ultrakonservativaj respublikanaj kandidatoj skurĝas ĉi-momente la “vulturojn” de Wall-Street, kiuj “ŝtelas la tutan monon de via entrepreno, bankrotigas vin kaj foriras kun la milionoj”.

Estas do ne tre surpriza, ke kvar monatojn antaŭ la fino de sia mandato, s-ro Sarkozy diras, ke li volas “partoprenigi la financon en la riparado de la detruoj kiujn ĝi kaŭzis”. Forgesita estas la “absurdeco” de imposto pri financaj transakcioj; forvaporiĝis la danĝero, ke la oraj ovoj de spekulado floros eksterlande.

Ankaŭ ni povus nun daŭre kontentiĝi per “ĵeti sablon en la radaron de la financo”, kiel postulis la ekonomikisto James Tobin. Sed, ĉar estas klare, ke la financo estas vivnecesa publika havaĵo, per kiu la akciuloj povas ostaĝigi la socion, ankaŭ ni devas iri antaŭen. Kaj postuli, ke la bankoj ĉesu aparteni al privataj interesoj.

Serge HALIMI.