Listo de ĉiuj partoj ⇐ Al la antaŭa parto Al la posta parto ⇒
La bazan tekston origine enkomputiligis Vilhelmo Lutermano
Kreis la Esperantan tekston: diversaj personoj
La artikoloj estas ĉerpitaj el la TTT-ejo de Le Monde diplomatique en Esperanto: https://eo.mondediplo.com.
Proksimuma verkojaro: 2011-2013
Ligilo al la origina teksto en “Le Monde diplomatique en Esperanto”
Kun 7% ekonomia kresko, tirata de siaj nafto-eksportaĵoj, Angolo estas en situacio helpi sian eksan koloniinton, Portugalujo. Kerne de la ekonomia krizo, tiu ĉi ja allogas la afrikajn investistojn, dum Luando logas la portugalajn laboristojn. Trans la konjunkturo, la ekonomiaj agantoj el ambaŭ landoj konsideras daŭrajn ligojn.
TRIA ekonomio en subsahara Afriko, post Sudafriko kaj Niĝerio, Angolo jam vidas sin sojlolando*. Dotita per grandaj rezervoj de hidrokarbono, al kiuj aldoniĝas multaj promesplenaj grundoesploroj — geologia kontinuo de la riĉegaj brazilaj jam ekspluatataj basenoj-, ĝi estas unu el la ĉefaj afrikaj produktantoj de nigra oro: 1,8 miliono da bareloj tage, meze de 2008. Danke al la sukcesa nacia repaciĝo, post jardekoj da milito*, ĝi montras politikan stabilecon kiu certe plaĉas al la eksterlandaj investantoj. Sed, kaj tio estas pli surpriza, Angolon flatas lia ekskoloniinto, Portugalujo, submetata al drasta malabundec-kuracado. “La angola kapitalo estas bonvena ĉe ni!” diris la portugala ĉefministro Pedro Passos Coelho, dum vizito en Luando lastnovembre.
La entuziasmo de la nova angola burĝaro por la senmoveblaĵoj de la eksa metropolo estas jam fama — ĝi laŭdire kontribuis al la prezaltiĝoj en la sektoro — sed la aĉetado de akcioj de la plej grandaj bankaj kaj prienergiaj grupoj allogis eĉ pli da kapitaloj: ĉirkaŭ 2 miliardojn da dolaroj, tio estas 4% el la tuta borsa valoro. Efektive, la implikado de la bankoj de ambaŭ landoj igas ĉi tiun kalkulon necerta. Kerne de tiu movado troviĝas la angola petrola kompanio Sonangol, dua afrika entrepreno en 2010, el ĉiuj sektoroj.
La kapital-movo al Lisbono pliintensiĝis ekde 2008. Sonangol tiam fariĝis la referenca akciulo de la unua portugala privata banko, la Millenium BCP. La financa kompanio Santoro, posedata de s-ino Isabel dos Santos, pliaĝa filino de la angola prezidanto José Eduardo dos Santos, ankaŭ partoprenas en tiuj operacioj. Tiel, la konsorcio Esperanza, konsistigata de Santoro kaj Sonangol, posedas 45% de la portugala grupo Américo Amorim, kiu siavice regas 33,3% de la portugala nacia petrola kompanio, Galp Energia. Eĉ pli nove: privataj bankoj de Luando, aparte la Banko de Industrio kaj Komerco (BIC) kaj la privata banko Atlantique, malfermis filiojn en Portugalujo.
ENE DE KELKAJ jaroj, la pejzaĝo de la angola banka sektoro profunde transformiĝis. La portugala grupo Espirito Santo ludis pioniran rolon instalante sin en Luando tuj post la ekonomia liberaligo de 1993 kaj formante intimajn rilatojn kun la regantoj. Aliflanke, danke al partnereco kun la portugalaj telekomunikoj, la entrepreno de poŝtelefono Unitel, posedata ĉefe de s-ino dos Santos, spertis rapidegan ekspansion: ses milionoj da abonantoj en 2010.
En marto 2009, dum la vizito de la prezidanto dos Santos en Portugalujo, milo da negocistoj kunvenintaj en la Ritz-hotelo de Lisbono debatis pri la rimedoj por pli intensigi la ekonomiajn kaj financajn rilatojn inter ambaŭ landoj. “Nia veto pri Portugalujo estas reala kaj daŭrigebla”, certigis s-ro Manuel Domingos Vicente, tiam prezidanto de Sonangol kaj prezentita kiel “Unu el la plej influaj entreprenistoj el la kontinento*”. De malmulta tempo, li aperas kiel verŝajna posteulo de s-ro dos Santos. Sekvante ĉi tiun viziton, invest-banko — kun sidejo en Angolo — estas fondita per la asociiĝo de la portugala Ĝenerala Kaso de Deponoj kaj Sonangol, cele faciligi disvolvadon de infrastrukturoj kaj pezaj industrioj.
Sed la internacia financa krizo bremsis la elanon de la portugalaj bankoj, kiuj suferis grandajn malprofitojn, same kiel iliaj eksterlandaj akciuloj. Tio ne senkuraĝigis Sonangol, kiu helpis la Millenium BCP rekapitaligi sin, kuntrenante en la operacio la Bankon de Brazilo kaj ĉinan bankon.
Tro multe “elmetita al la grekaj ŝuldoj”, la Millenium BCP rezultigas malprofiton je 786 milionoj da eŭroj en 2011. Male, la rezultoj de ĝiaj filioj en Mozambiko kaj Angolo saltis je 50%.
Regule kritikata de la Internacia MonFonduso (IMF) pro sia netravidebla mastrumado, Sonangol agadas kvazaŭ ŝtato en la ŝtato. Ĝi aparte fondis suverenan fonduson senpere administratan kun ties konglomerato de entreprenoj: dudek du filioj, kiuj kovras ĉiujn ekonomiajn kampojn, tiel anstataŭante senkaŝe la registaron. Ties asociiĝo kun privata ĉina entrepreno, la China International Fund de Honkongo, kiu naskis en 2004 la China Sonangol, verŝajne pliintensigis la diversigon de aktivaĵoj de la afrika petrol-kompanio. Ĉu sola ĉu kun sia ĉina partnero, ĝi estas aktiva en multaj afrikaj landoj, en Latin-Ameriko (Kubo, Ekvadoro, Venezuelo) kaj en Mez-Oriento (Irako, Irano).
LA ANGOLAJ STRATEGIISTOJ vidas en Portugalujo la idealan bazon por sia internaciiĝo. Ili kelkfoje sin kondutas kvazaŭ en konkerita teritorio, sinteno implicanta senton de kompenso. Sed la portugalaj entreprenistoj eltiras el tiu ĉi rilato multajn avantaĝojn. Dum ilia lando travivas gravan recesion, partopreno en la grandega laborejo de rekonstruo kaj disvolvado de Angolo, plej ofte financata de Luando, estas bonŝanco por multaj el ili.
El la kvincent tridek du fremdaj entreprenoj ĉeestantaj en Angolo — regantaj 40% de la malneta enlanda produkto (MEP)-, 38% estas portugalaj (18,8% ĉinaj). Kun senlaboreco je 13% en Portugalujo, la angola eldorado allogas dekmilojn da laboristoj, ne ĉiuj kvalifikitaj. Tiu ĉi fenomeno maltrankviligas Luandon, kiu regule publike mallaŭdas la nesufiĉon de postenoj por la landa junularo. Dum ili estis dudek unu mil en 2003, la portugaloj vivantaj en Angolo estas pli ol cent mil en 2011. Laŭ la angolaj konsulaj servoj, ilia vera nombro estas duobla. Samtempe, la nombro de angolanoj vivantaj en Portugalujo reduktiĝas. La espero estas de nun en la Sudo.
AUGUSTA CONCHIGLIA