Tekstaro de Esperanto

Parto de unu teksto en kolekto de Esperantaj tekstoj

Listo de ĉiuj partoj  ⇐ Al la antaŭa parto  Al la posta parto ⇒ 

Le Monde diplomatique en Esperanto 2011-2013

La bazan tekston origine enkomputiligis Vilhelmo Lutermano

Kreis la Esperantan tekston: diversaj personoj

La artikoloj estas ĉerpitaj el la TTT-ejo de Le Monde diplomatique en Esperanto: https://eo.mondediplo.com.

Proksimuma verkojaro: 2011-2013

Ligilo al la origina teksto en “Le Monde diplomatique en Esperanto”

La nica instruo

ĈIO fariĝis malebla. Altigi la impostojn malinstigus la “entreprenistojn ”. Protekti sin kontraŭ la komerca dumpingo de la landoj kun malaltaj salajroj rompus la interkonsentojn pri liberkomerco. Trudi (etan) imposton pri financaj transakcioj bezonus, ke la plej multaj ŝtatoj antaŭe interkonsentu pri tio. Malaltigi la aldonvaloran imposton (AVI) bezonus la konsenton de Bruselo ...

Sabaton, la 16-an de marto 2013, ĉio ŝanĝiĝis. Neriproĉeblaj institucioj kiel la Eŭropa Centra Banko (ECB), la Internacia Mon-Fonduso (IMF), la Eŭrogrupo kaj la germana registaro de s-ino Angela Merkel tordis la brakon de la ŝanceliĝantaj kipraj gvidantoj, por ke ili plenumu disponon kiu, se Hugo Chávez estus ĝin decidinta, estus juĝata kiel atako al la libereco, diktatoreca, tiraneca, kaj sekvigus al la venezuela ŝtatestro kilometrojn da indignaj ĉefartikoloj: la aŭtomatan forprenon de parto de la bankaj deponaĵoj. Komence ŝtupigita inter 6,75 kaj 9,90 elcentoj, la konfiskokvoto ekvivalentis al proksimume miloblo de la Tobin-imposto, pri kiu oni parolas de dek kvin jaroj. Do jen la pruvo: en Eŭropo, se oni volas, oni povas!

Sed kondiĉe ke oni sciu elekti siajn celojn: nek la akciulojn, nek la kreditorojn de la enŝuldiĝintaj bankoj, sed iliajn deponantojn. Estas efektive pli liberala, senproprietigi kipran pensiulon kun la preteksto ke oni celas per li rusan mafiulon rifuĝintan en impostparadizon ol trudrepreni ion de germana bankisto, de greka ŝipproprietulo, de multnacia entrepreno kiu ŝirmas siajn dividendojn en Irlando, Svislando aŭ en Luksemburgio.

S-ino Merkel, la IMF kaj la ECB ne ĉesis gurdi, ke la nepra restarigo de la “konfido” de la kreditoroj malpermesas samtempe altigon de la publikaj elspezoj kaj rean intertraktadon de la ŝtatŝuldo. La financmerkatoj, avertis ili, punus ĉian devojiĝon en tio. Sed kian “konfidon” oni povas doni ankoraŭ al la eŭro kaj al ĝia sankta garantio de bankaj deponaĵoj, se kia ajn kliento de eŭropa banko povas iumatene vekiĝi kun ŝparaĵo en la nokto amputita?

La dek sep membroŝtatoj de la Eŭrogrupo tiel aŭdacis la nepenseblon. Ili refaros tion. Neniu civitano de la Unio povas, ekde nun, ignori ke li estos la preferata celo de financa politiko decidita forpreni de li la frukton de lia laboro kun la preteksto reordigi la bilancon. En Romo, Ateno aŭ Nikozio la indiĝenaj marionetoj ŝajnas jam pretaj plenumi la ordonojn de Bruselo, Frankfurto aŭ Berlino, kun la risko ke iliaj popoloj poste malagnoskos ilin.*

* Kp “Fate of Island depositors was sealed in Germany”, Financial Times, Londono, 18-a de marto 2013. Neniu kipra deputito aprobis la planon de la Eŭrogrupo.

Tiuj devus tiri el tiu kipra epizodo ion alian ol rankoron sen atingopovo: la emancipan scion, ke ankaŭ por ili ĉio eblas. Post sia provo de perfortaĵo, la embaraso de certaj eŭropaj ministroj malkaŝis ankaŭ ilian timon, ke ili ĵus kontraŭdiris tridek jarojn da liberala “pedagogio”, kiu faris la publikan senpovecon registara teorio. Ili tiel anticipe pravigis aliajn iom krudajn disponojn — kiuj iun tagon povus malplaĉi al Germanio. Kaj pagigi iujn pli prosperajn ol la etajn deponantojn de Nikozio.

Serge HALIMI.