Listo de ĉiuj partoj ⇐ Al la antaŭa parto Al la posta parto ⇒
La bazan tekston origine enkomputiligis Vilhelmo Lutermano
Kreis la Esperantan tekston: diversaj personoj
La artikoloj estas ĉerpitaj el la TTT-ejo de Le Monde diplomatique en Esperanto: https://eo.mondediplo.com.
Proksimuma verkojaro: 2011-2013
Ligilo al la origina teksto en “Le Monde diplomatique en Esperanto”
Konforme al la ĉina kaj konfucea tradicio, la maljunuloj longtempe vivis kun siaj gefiloj. Nun tiuj foriris al la urboj. Kaj 54% el la cent okdek kvin milionoj da pli-ol-65-jaraj ĉinoj vivas solaj. Kiel ekzemple en ĉi tiu vilaĝeto, kie vivas ok cent loĝantoj.
ONI NE HAZARDE trovas Qin Zhuang. Vidata de la vojo, tiu vilaĝo tricent tridek kilometrojn for de Pekino, estas kaŝita malantaŭ fabrikoj de pakado-maŝinoj. Ĝi ankaŭ enhavas fabrikojn de ĥemia sterko, kiuj igas la aeron de la Dongguang-distrikto aparte malkomforta.
Por ĝin aliri, preferindas iri laŭlonge de la Granda Kanalo, tiu grandioza konstruaĵo farita sub la Sui-dinastio (581-618), kiu ligas Pekinon al Hangzhou en la sudo. La akvofluo estas kvieta sed lasas ĉe la plantopiedo flavan ŝaŭmon: ĝi estas ellasita de paperfabriko situanta okdek kilometrojn supre. Unu el la bordoj dominas tritiko-kampojn, dividitajn en malgrandaj individuaj agroj, kaj poste brikajn dometojn ŝirmatajn de ordemetitaj vicoj da poploj. Tie loĝas la maljunaj kamparanoj de Qin Zhuang.
S-ino Qin Xuexi, 65-jara, atendis nin. Ŝi varme akceptas nin. Kun vireca mallonga hararo, diskreta ŝminko, surmanikoj el nilono super sia mantelo el artefarita felo, ŝi bonvenige etendas al ni cigaredojn “Monto de la ruĝa Pagodo” kaj, dorsemetinta siajn manojn, gvidas nin tra la kotaj stratetoj de sia vilaĝo: “Tie ni konstruis vojon kun malmulte da rimedoj.” Pado el orte kunmetitaj brikoj kondukas al eta budaisma templo: “ĉi-jare ni refarbis ĝin ruĝe, por ke ĝi bele aspektu. Kelkaj kamparanoj venas tie preĝi... por fariĝi ŝtatfunkciuloj.” S-ino Qin Xuexi havas humuron, kaj aŭtoritaton. Ŝi estas estro de la komunista partio en sia vilaĝo. “En Ĉinujo la pli-ol-60-jaruloj konsistigas 14% el la loĝantaro [kaj povus atingi 30% en 2050]. En Qin Zhuang, ili estas 70% el la 108 loĝantoj. Cent pro cento da ili vivas malriĉe.”
Tiu emerita agrokulturistino akceptis tiun respondecon antaŭ du jaroj, kontraŭ monkompenso de 600 juanoj monate (74 eŭroj). La unuan fojon de post la naskiĝo de la komunista Ĉinujo la komunistan partion de Qin Zhuang estras virino. “Ĉar ŝi estas la unua, kiu strebas por ni. Ja ŝi edukis kvin infanojn...”; “ŝi estas lerta, elturniĝema, ne forkuras antaŭ la ekstravagancaj projektoj de la oficialuloj”, oni aŭdas. Male al s-ro Zheng Ronglin, komunista estro de najbara vilaĝo, malamata de la kamparanoj post kiam li estis koruptita de la ĉefo de tre poluanta fabriko de celulozo, s-ino Qin Xuexi estas unuanime aprezata.
Ŝiaj civitanoj multe kalkulas pri ŝia energio por restarigi ilian viv-agrablon, kiu estis mistraktita pro la dissolviĝo de tradicia amo al la gepatroj kaj la neregata disvolvo de peza industrio. Ekde la mezo de la 1990-aj jaroj, la vivofortoj de la vilaĝo iom post iom forlasis la kampojn por la fabrikoj aŭ la konstrulaborejoj kaj ties dormejoj, multnombraj tra la tuta lando. Multaj el ili sendis monon el sia salajro por prizorgi aŭ pligrandigi la famodomojn. Kontraŭe, la lasta generacio de migrantoj lasis sin sorbi de la urbana vivo, garantio de nova vivstilo, pli komforta sed ankaŭ pli kosta.
Apenaŭ dek kvin kilometrojn for de tie, la urbo Dongguang ankoraŭ atendas sian unuan McDonald’s-restoracio kaj kontentiĝas per Dico’s, ĝia ĉina ekvivalento. Ĝi finkonstruas seskoridoran rapidŝoseon. Ambaŭflanke, la tero estas ebena, sed arbaro de gruoj anoncas loĝejajn turojn. Afiŝoj promesas eksterordinaran vegetalaĵon inter ĉiu konstruaĵo, kies kvadratmetro estas proponata je 4000 juanoj (493 eŭroj). “Kampara Hukou akceptata!”, anoncas la afiŝo, inter aliaj vendo-argumentoj. En Ĉinujo, la migraj laboristoj, eĉ se ili establiĝis en urbo, kutime ne rajtas aĉeti apartamenton, nek enskribi siajn infanojn al tiea lernejo: ilia origina Hukou, la interna pasporto ilin diskriminacias. Etendiĝante sur la kampoj, Dongguang integras la kamparanojn de la ĉirkaŭo, ĉefe tiujn, kiuj revas pri urbeca vivo.
En novembro 2012, post la 18-a kongreso de la ĉina komunista Partio (ĈKP), s-ino Qin Xuexi estis invitita de la oficialuloj en Dongguang. Kiel bona lernantino, ŝi ĉeestis la prezenton de la sesdek-kvar-paĝa raporto resumanta la laboron de la eliranta Ĝenerala Sekretario, s-ro Hu Jintao. Kaj ŝi reiris buse al la vilaĝo.
La estrino de la Partio malfermas siajn ĉiusemajnajn kunvenojn en salono de la nura manĝaĵ-vendejo de Qin Zhuang. La kamaradoj sidas sur bierkartonoj aŭ sur la kang de la vendisto, tiu lito el cemento hejtita pere de karbobrikoj. Super ili, patriota afiŝo omaĝas heroecon de la Liberiga Popola Armeo. Alia laŭdas la seks-ekscitan efikon de malmultekosta riz-alkoholo. La plafono estas kovrita per metalo de centoj da ŝaŭmsuko-ladskatoloj. Ĉi tie preskaŭ ĉiuj loĝantoj havas la saman familian nomon: Qin.
Ene de sep jaroj, kvar fabrikoj jam establiĝis sur la teritorio de la Qin. En tiuj haloj el blanka kaj blua lado, foje situantaj inter du ruiniĝintaj farmodomoj, junaj homoj kunigas maŝinojn por fabriki celofanon aŭ kartonfoliojn. Surprize, neniu el ili originas el la vilaĝo, kaj eĉ ne el la provinco Hebei. Ili venas de Qinghai, malriĉa provinco okcidente de Ĉinujo, kie la baza monata salajro ne superas 800 juanojn (98 eŭroj).
En la vilaĝo estas kvin motorveturiloj. La griza kamioneto Wuling de la manĝaĵvendisto, kaj kvar tre etaj veturiloj kiuj kostas po 20 000 juanoj (2 468 eŭroj), triradaj veturiletoj teorie destinitaj por handikapuloj. “Ĉi tie la loĝantoj estas tro maljunaj. Ili havas nek la monon nek kuraĝon necesajn pro stiri aŭton, meze de tiom da kamionoj”, klarigas s-ino Qin Xuexi.
Sed se tiuj kamparanoj ne restas vigle atentemaj, la kampoj de Qin Zhuang malaperos, nepre. Pasintan jaron, en najbara vilaĝo, konstruisto komencis konstrui kvar loĝ-konstruaĵojn sur forlasitaj terenoj. “Ili pretendas, ke tio estas por pligrandigi nian komforton, ke oni ne plu povas vivi malnovmode, kun puto por akvo kaj truo en la ĝardeno kiel necesejo”. Sed la proponataj surfacoj estas tiom grandaj (120 ĝis 300 kvadratmetroj), ke tiuj loĝejoj estas nealireblaj: ili kostas almenaŭ 240 000 juanojn) (30 000 eŭroj), ne kalkulante la gasan hejtadon.
“La loĝantoj estas komercistoj, kies familia enspezo estas inter 200 000 kaj 300 000 juanoj [37 000 eŭroj] jare.” koncedas la konstruisto, tuŝante la bukon de sia Hermes-zono. Li tre fieras montri al ni la enirejon de la loĝejaro, ornamitan per du orumitaj kolonoj kaj marmora plato, sur kiu estas gravurita: “La bela urbo apud rivero”. Cementita aleo ligas ĝin al la ĉefa ŝoseo.
S-ino Qin Xuexi, siaflanke, preferas zorgi, ke la emeritaj kamparanoj plugas kaj prizorgas siajn kampojn, eĉ se nur iomete, eĉ por ricevi el ili nur kelkajn sakojn da maizo aŭ faruno. “Ĉiujare, fine de januaro, ĉiu kamparano ricevas 687 juanojn kiel premion.” La bulteno precizigas, ke tiu mono estas por aĉeti ĥemian sterkon en la najbara fabriko Hua Ge. “Sed ili povas disponi pri la mono laŭplaĉe. Ĉi tie oni ne plu ŝatas la ĥemian sterkon.” Ne senkiale: la fabriko poluadis la akvon distribuatan en la sesdek vilaĝoj de la distrikto. Tiom, ke strangaj reklamoj aperis sur la muroj: “Por havi duŝon el pura akvo, voku tiun telefonnumeron ...”
Kontraŭ jarkotizo el 40 juanoj (5 eŭroj), la maljunuloj de Qin Zhuang nun ĝuas repagon de siaj kurackostoj je 80% kaj de medikamentoj je 30%, konforme al la nacia programo. La disponigataj flegeblecoj ne ĉiam estas sufiĉaj por la malsanoj, pli kaj pli gravaj pro la akvo-poluo. La tirkestoj de la vilaĝa kuracisto enhavas precipe pilolojn kaj oblatojn kontraŭ hipertensio. “Dufoje jare, printempe kaj aŭtune, la loĝantoj iras pilgrimece al la hospitalo Lian Zheng, je duonhoro da promenado. Ili restadas tie unu semajnon por ricevi serion de ekzamenoj kaj injekcioj. Tio kostas por ili nur 200 juanojn [24 eŭroj]”, asertas la 34-jara kuracisto, kiu anstataŭis sian patron.
La alia figuro de Qin Zhuang-vilaĝo estas s-ro Qin Ruhe, 65-jara. Li de kvardek kvin jaroj administras la ununuran manĝaĵvendejon. Danke al lia perado la loĝantoj aliras la konsum-socion laŭdatan en la televido. Trideko da cigared-markoj, pulvorigitaj lakto-teoj, kvin specoj de ĉipsoj: krom la ovoj kaj la legomoj, ĉio ĉi tie estas prezentata plaste pakumita, sur fortikaj lignaj bretaroj. “Komence, mi proponis nur dudekon da produktoj. Kun 150 juanoj, oni povis aĉeti la tutan butikon!” Kaj, en la 1980aj jaroj, glaciaĵ-fabrikisto donacis al li fridegujon, kaj ka loĝantoj malkovris laktajn glaciaĵojn.
Hodiaŭ la komercisto provizas sin mem al la urbo, danke al sia kamioneto: “Mi memoras, ke mi devis instrui al la vilaĝanoj kiel uzi fajrigilon. Iuj obstine rifuzas la progreson! Mi ankoraŭ prenas mian abakon por la klientoj.” De jaro, s-ro Qin Ruhe proponas eĉ abonojn al la 3G-reto de la ĉina telefonkompanio China Telecom: “Sed neniu scipovas uzi komputilon, eĉ malpli inteligentan telefonon (smartphone)”. Li ne posedas kas-tirkeston, sed nur lignan kofron “almenaŭ ducentjaran” en la apuda ĉambro, kun fendo por enmeti monbiletojn.
La najbaroj diras, ke li ŝparis cent mil juanojn (12 334 eŭroj): ja granda sumo. Ili ne pardonis al li pro lia dua infano, filino hodiaŭ tridek-du-jara, kiu naskiĝis en la komenco de la politiko pri ununura infano. Li ricevis nur 200-juanan monpunon; la aliaj familioj ricevis dekoble pli altan, kio devigis ilin ĉu mortigi la bebojn, ĉu vivi eksterleĝe.
Aliaj diras, ke li havas strangan karakteron: “Iam, li postulis cent juanojn de sia fratino. Estis kvazaŭ monpuno, ĉar ŝia arbo tuŝis lian elektran draton.” Tamen, la butikisto ofte donas krediton, kaj la kamparanoj repagas lin post la rikolto. S-ro Qin Ruhe fieras pri sia edukiteco: “Mi legas la gazetaron kaj oni demandas al mi, kiuj estas la novaĵoj el Pekino.” Por la nepoj de la kamparanoj, kvindeko da infanoj, kiuj vizitas lernejon en najbara vilaĝo, li klopodas trovi la laŭmodajn bombonojn, tiujn vidatajn ĉe Kaku-TV, ĉina kanalo de desegnofilmoj: “Pasintan jaron, ĉiuj postulis oranĝan maĉgumon, nu kia kaprompiĝo por trovi ilin! Ĉiuj tiuj infanoj estas edukataj de maljunuloj, malproksime de la gepatroj. Imagu kiel malĝoje povas esti, fojfoje.”
De du tagoj, ni dormas ĉe s-ro Zhou Fengjun kaj lia edzino Ge Hairong, respektive 64- kaj 62-jaraj. Ĉe la frontono de ilia malnova farmodomo legiĝas: “La Oriento ruĝas”, titolo de kanto el la kultura revolucio. La hejmo estas modesta: nek fridujo, nek lavmaŝino, sed karbo-hejtilo kaj klimatizilo aĉetita antaŭ kvar jaroj danke al monhelpo de la registaro, por instigi la kamparanojn ekipi sin.
Nuntempe ambaŭ handikapitaj, niaj gastigantoj estis kunigitaj de profesia edzperantino, kontraŭ 50 juanoj. Okazis vera enamiĝo: “Mia edzino estas kuraĝa kaj tre komprenema, diras s-ro Zhou Fengjun. Ŝi preparas la manĝon kaj verŝas la rizalkoholon en mian glason kiam mi envenas. Mi, miaflanke, iras butikumi, kaj surmetas miajn vestaĵojn kiel eble plej longe, por ke ŝi malpli laciĝu lavante ilin.” Malgraŭ sia handikapo, li sola kultivas kotonon kaj maizon sur 0,3-hektara kampo, laŭ la luna kalendaro. Ŝi vartas la idon de ilia ununura filo, foririnta komerci en najbara provinco, dek monatojn jare.
La 27-an de septembro 2011, antaŭ sia farmodomo, s-ino Ge Hairong glitis sur la frostigita grundo. Rompiĝis ŝia dekstra genuo, jam difektita de la poliomjelita viruso en ŝia infanaĝo. La operacio kostis 16 000 juanojn (1974 eŭroj), sen repago de asekuro. Kun siaj krampoj el rustimuna ŝtalo en la genuo, s-ino Ge Hairong asertas, ke ŝi povas almenaŭ prognozi veteron: “Kiam doloras al mi, tio signifas ke morgaŭ pluvos.”
Por pagi la fakturon de la hospitalo, ŝia edzo iris labori sur fervoja konstruejo, tiu de la rapida trajno de Nanchang, ĉefurbo de Jianĝi. Li gajnis 80 juanojn tage, sed la salajro estas pagata nur ĉe la fino de la kontrakto, unu jaron post la komenco. “Nia filo sendis nur 3000 juanojn kaj eĉ ne vizitis sian patrinon dum la dusemajna hospitalrestado”, li grumblas.
Ĉar s-ino Ge Hairong tre lamas, ŝi ne iras malproksime de sia domo, sed zorgas, kiel bona vartistino, pri la etuloj de la vilaĝo. Ŝia farmodomo fariĝis vartejo, kun bildoj de bestoj kaj alfabetoj sur ĉiu pordo, kaj kajto ĉe muro. “Kiam infano estas troa, ĝi vivas kaŝe, dum la tempo ĝis kiam ĝiaj gepatroj povas pagi la monpunon. En mia epoko, estis multe pli strikte! Ni mem devis mortigi la duan bebon, per veneno provizita de ŝtat-funkciulo, aŭ per strangolo.”
Se la vojo estas seka, s-ro Zhou Fengjun ekde la 8-a matene iras tra dek najbaraj vilaĝoj per elektra veturileto. Li kolektas malplenajn plastajn botelojn kaj revendas ilin. Li daŭre grumblas kontraŭ sia filo, kiu ne sendas monon, nur vestaĵojn kaj pulvoro-lakton por la bebo. Lia edzino kaj li ricevas pension po 60 juanoj monate. De septembro 2009, la registaro eksperimentas pensi-sistemon por la kamparo: ĉiu, inter 18 kaj 59 jaroj, devas pagi inter 100 kaj 500 juanojn jare kiel kotizon. Ekde 60 jaroj, ĉiu rajtas ricevi pension el minimume 59 juanoj monate*.
Kiam ni demandis lin, kiu estas lia ĉefa elspezo, s-ro Zhou Fengjun senhezite respondis: “Rizalkoholo.” Kaj li hurlis “unuglute!”, glutis en unu fojo sian kvaran glason, vomis sian manĝon sur la tablon, kaj pardonpetis kvazaŭ infano. Ĉe la momento de enlitiĝo, li zorge avertis nin: “Nepre malfidu la butikiston, li ĉie rakontas, ke vi estas spiono.”
S-ino Liu Ruiyan, 63-jara, estas ankaŭ nemalhavebla homo en Qin Zhuang, kie ŝi loĝas de tridek jaroj. Ŝi estas la oficiala geedziĝ-peranto. Vivŝatanto, ŝi iras de mateno ĝis vespero de domo al domo. Najbarino ŝia laŭdis ŝian grandan koron kaj “talenton por transformi mortinton en vivulon”. Ŝi iam estis kristanino: “Sed la pastoro diris al ni, ke ludi maĝangon estas malbone, tiam mi ĉesis la religion.” En januaro ŝi kunigis du 50-jarulojn: “Ambaŭ ili havis infanojn. La edzo de la virino estis sinmortiginta. Li estis konfidinta sian tutan monon al sia frato por starigi komercon, sed tiu ĉion malŝparis. La viro, siaflanke, havas multajn kampojn. Li serĉis virinon ŝatantan laboron. Lia eksedzino, kiu venis el Manĉurujo, tro fumis, ludis multe. Ŝi forlasis lin subite, post dekjara edzperiodo.” Pli malofte, s-ino Liu Ruiyan kunigas virinojn, du maljunajn virinojn, kiuj deziras helpi unu la alian: “Sed ne du virojn, ne. Mi tro timus, ke oni mallaŭdus min malantaŭ mia dorso.”
Alproksimigi la korojn tamen ne sufiĉas por vivteni la familion kaj pagi la fakturojn. Tial s-ro Qing Bing Zhang, ŝia 64-jara edzo, regule iras labori al la urbo, en konstruejoj. Sur muro ĉe la fino de la vilaĝo, videblas tiu afiŝo: reklamo por “La ekzotaj ĉarmoj de Parizo”, fotoagentejo por geedziĝoj el Dongguang. Sube, telefon-numero haste pentrita estas tiu de malkonstruisto de forlasitaj farmodomoj.
Jordan POUILLE
Hodiaŭ