Listo de ĉiuj partoj ⇐ Al la antaŭa parto Al la posta parto ⇒
La bazan tekston origine enkomputiligis Vilhelmo Lutermano
Kreis la Esperantan tekston: diversaj personoj
La artikoloj estas ĉerpitaj el la TTT-ejo de Le Monde diplomatique en Esperanto: https://eo.mondediplo.com.
Proksimuma verkojaro: 2011-2013
Ligilo al la origina teksto en “Le Monde diplomatique en Esperanto”
“Fakte, ni jam eliris el la eŭro”, koncedis s-ro Nicos Anastasiades, prezidanto de Cipro, ŝtato kie la monbiletoj ne plu havas saman valoron kiel en Greklando aŭ Germanio. Ĉu la eksplodo de la ununura eŭropa mono jam komenciĝis? Kontraŭ la scenaro de la ĥaoso, la ideo de komune pensita kaj organizita eliro el la eŭro antaŭeniras.
MULTAJ, nome maldekstruloj, daŭre kredas ke oni ŝanĝos la eŭron. Ke oni iros de la nuna eŭro de malabundo al eŭro fine renovigota, progresema kaj sociala. Tio ne okazos. Sufiĉus elvoki la foreston de politika levilo en la nuna eŭropa mon-unio.por ekkompreni tion. Sed tiu maleblo deduktiĝas ĉefe de multe pli forta argumento, kiu esprimiĝas kvazaŭ silogisme.
Unua premiso: la nuna eŭro venas el konstruaĵo, kies efiko, kaj eĉ ĝia intenco, estas, ke ĝi donas ĉian kontentigon al la kapital-merkatoj kaj ke ĝi organizas ties regadon super la eŭropaj ekonomiaj politikoj.* Kroma premiso: ĉia projekto de signifohava transformo de la eŭro estas per si mem projekto de malmuntado de la financmertata potenco kaj de elpelo de la internaciaj investistoj el la kampo de konstruado de publikaj politikoj. Do, konkludoj: 1-e, neniam la merkatoj lasos trankvile ellaboriĝi, sub siaj okuloj, projekton kies evidenta celo estas retiri ilian disciplinigan povon; 2-e, ekde kiam tia projekto komencus akiri eĉ se nur malmultan politikan konsiston kaj ŝancon realiĝi, ĝi stumblus kontraŭ fortega spekulado kaj kontraŭ akra merkata krizo, kiukiu ne lasus la tempon necesan por por instituciigi alternativan monkonstruon kaj kies sola eliro, en la urĝo, estus reveni al la naciaj monoj.
Tiu maldekstro, kiu daŭre kredas je la ŝanĝo, havas do nur la elekton inter la senfina senpoveco ... aŭ la reveno al la nacia mono, kvankam ĝi asertas voli eviti tion, ekde kiam kiam ĝia transformo-projekto de la eŭro komencu esti konsiderata serioza! Tamen oni devus ankoraŭ interkonsenti pri kion signifas ĉi tie “la maldekstro”: certe ne la Socialista Partio (PS), kiu apenaŭ ankoraŭ rilatas kun la ideo de maldekstro, nek la sendistinga homamaso de eŭropismo, kiu, silenta aŭ beata dum du jardekoj, ekmalkovris la makulojn de sia kara projekto kaj rimarkas, konsternite, ke ĝi ja povus dispeciĝi. Sed oni ne kompensas en mallonga momento tiom longan periodon de feliĉa intelekta dormo. Do, la konkuro al la savtabuloj komenciĝis kun la malmildo de vekiĝo en plena nokto, en miksaĵo de paniketo kaj totala senprepariteco.
Envere, la magraj ideoj, al kiuj la eŭropismo alkroĉas siajn lastajn esperojn, ne estas pli ol malplenaj vortoj: eŭrobonds, “ekonomia regado” aŭ, ankoraŭ pli bone, “demokratia salto” — laŭ la maniero de François Hollande kaj Angela Merkel, oni vidas de ĉi tie la himnon al la ĝojo —, kartonaj solvoj laŭ la Potemkin-maniero*, de tiuj, kiuj neniam volis sindemandi, tial verŝajne neniam ion ajn komprenos. Eble, cetere, temas malpli pri kompreni ol pri koncedi. Fine koncedi la apartecon de la eŭropa konstruo kiel gigantan operacion de politika tromporabo.
Sed pri kia trompŝtelo temis, precize? Nek pli nek malpli ol la popola suvereneco. La maldekstro de la dekstro, ĝisoste eŭropisma, rekoneblas interalie per tio ke ĝi havas sangajn orelojn kiam ĝi aŭdas la vorton suvereneco, kiun ĝi tuj deklasas kiel “ismo”: suverenismo. Strangaĵo estas, ke tiu “maldekstro” eĉ ne momenton pensas ke “suvereneco”, unue komprenata kiel suvereneco de la popolo, estas nur alia nomo de la demokratio mem. Ĉu eblas, ke kiam tiuj uloj diras “demokratio”, havas ion tute alian en sia menso?
Per ia senvola konfeso, ĉiukaze, la rifuzo de la suvereneco estas klare la rifuzo de la demokratio en Eŭropo. “retiriĝo en nacion” estas tiam la vorto kiel birdtimigilo destinita forgesigi tiun etan foreston. Oni laŭte bruas pri la 25 elcentoj da voĉoj de la Nacia Fronto, sed sen iam demandi sin, ĉu tiu nivelo — efektive alarmiga! — ne havas iun rilaton, kaj eĉ sufiĉe proksiman, kun la detruado de la suvereneco, ne kiel mistika ekzalto de la nacio, sed kiel kapablo de la popoloj mastri sian sorton.
Kio restas efektive de tiu kapablo, en konstruaĵo kiu konscie decidis per konstitucia vojo senefikigi la ekonomiajn politikojn — buĝetajn kaj monajn — per tio, ke ĝi submetis ilin al reguloj de aŭtomata konduto enskribitaj en la traktatoj? La defendintoj de la “jes” al la Eŭropa Konstitucia Traktato (EKT) de 2005 ŝajnigis ne vidi, ke la centra argumento de la “ne” sidis en la parto III, ja akirita jam per la traktatoj de Mastriĥto (1992), Amsterdamo (1997) kaj Nico (2001), sed kiu ripetis tra ĉiuj ĉi konfirmoj la propran skandalon de la liberigo de la publikaj politikoj el la centra kriterio de demokratio: la postulo de konstantaj kontesteblo kaj inversigeblo.
Ĉar jam ekzistas nenio por kontesti, nek eĉ por diskuti, kiam oni decidis skribi ĉion unu fojon por ĉiuj en nemoveblaj traktatoj. Monpolitiko, mastrumado de la buĝeta instrumento, nivelo de publika enŝuldiĝo, formoj de financado de deficitoj: ĉiuj ĉi fundamentaj leviloj estis poreterne firme fiksitaj. Kiel eblus diskuti pri la dezirata nivelo de inflacio, se tiu estis konfidita al sendependa centra banko kaj fortranĉita de ĉio? Kiel eblus diskuti pri buĝeta politiko, se ĝia struktura bilanco estas antaŭdeterminita (“ora regulo”) kaj ĝia kuranta bilanco plafonigita? Kiel decidi pri malagnosko de ŝuldo, kiam la ŝtatoj ne povas plu financi sin alie ol sur la kapitalmerkatoj?
Ĉar ili alportis eĉ ne la plej etan respondon al tiuj demandoj, aŭ pli ĝuste pro la implica aprobo, kiun ili donas al tiu konstitucio-stato, la malabundaj etaj eltrovoj estas kondamnitaj sisteme maltrafi la centran problemon.
Tiel oni demandas sin, kian sencon povus havi la ideo de “ekonomia regado” de la eŭrozono, tiu reklambalono, kiun la Socialista Partio flirtigas jam de dudek jaroj, kiam, ĝuste, estas jam nenio por regi, ĉar la tuta regebla materio estis forrabita de reganta diskuto kaj enŝlosita en la traktatoj.
La eŭro-obligacioj (eŭrobonds) [vd sube], siavice, prezentitaj kiel granda salto antaŭen pro la financa rafiniĝo — en tio ili cetere kongruas kun la eŭropa strategio de “teĥnika” enĉeniĝo —, havas neniun el la proprecoj, kiujn iliaj konceptintoj imagas. Germanio, kiu ĝuas la plej malaltajn interezkvotojn kiam ĝi pruntas el la merkatoj, vidas tre bone, kion kostus al ĝi se ĝi farus komunajn subskribojn kun la mizeruloj de la Sudo. Eble ĝi akceptus, nome de la “progresigenda eŭropa idealo”, kun prezo, kiun ĝi tutcerte postulus, kiel kontraŭparton por sia engaĝiĝo en la financa mutualigo, nome drakonan krompagon en formo de superrigardo kaj enmiksiĝo en la naciajn ekonomiajn politikojn — precize en la sama maniero en kiu ĝi trudis tiujn politikojn, pere de la traktatoj kaj la paktoj — en la momento kiam oni eniros la monan mutualiĝon.
Tio signifas, ke anstataŭ eĉ nur iomete mildigi la politikajn makulojn de la nuna eŭropa konstruaĵo, la eŭro-obligacioj male donos al ili ĝis nun nekonatan profundiĝon. Kiu povus eĉ nur por momento imagi, ke Germanio konsentus eniri la meĥanismon de financa solidareco de mutualigita ŝuldo, do esti aŭtomate devigata pagi en kazo de nepagopovo de unu el la membroj, sen postuli, per la trukoj de fortigita Komisiono, drastan kaj konstantan rajton enrigardi, krome kun proceduro de kuratoreco ĉe la plej eta devojiĝo de unu el la “partneroj”? La akrigo de la devigoj al aŭtomata gvidado, kaj formoj de ĝeneraligita “triopigo” — ekkuratorado de la ŝtatoj fare de la Komisiono, la Eŭropa Centra Banko (ECB) kaj la Internacia Monfonduso (IMF)-, estas la nure atendebla rezulto de la eŭro-obligacioj. Tio estus precize la profundigo de la politika krizo en kiu Eŭropo jam estas dronanta ...
En tiu afero, Germanio estas la origino de la principo de ĝeneraligita senposedigo de suvereneco, kiun ĝi konsideras la sola permesebla solvo, se temas pri dividi ekonomian sorton, kaj antaŭ ĉio monan, kun aliaj ŝtatoj, pri kiuj ĝi opinias, ke ili povas uzi sian suverenecon nur por la pleja malbono. Do, ĝenerala senpovigo! Restas viva nur ... la suvereneco germana, kiu estis senŝanĝe transportita en la eŭropajn ekonomiajn kaj monajn instituciojn.
La terurkrioj, kiuj respondas al ĉia kritiko al Germanio, tiam sinsekvas kun tia kliŝo ke ili fine diras pli pri tiuj, kiuj elkrias ilin ol pri la temo mem. Kiel ofte en la inversigitaj formoj de rasismo, kiuj pensas ke ili neas sin mem, se ili montras amikecojn tro brue por esti honestaj, povus esti ke tiuj, kiuj estas plej turmentataj de la germana demando, estas ĝuste tiuj kiuj sponte elkrias sian germanomanion kiel rifuzon de ĉia analizo.
Ĉe egala distanco disde la kontraŭaj polusoj de filio kaj de fobio, kie oni estas tre certa ke nenia sekreta interkonsento povas prosperi, estas la loko por objektiva analizo de la strukturaj kompleksoj, de la historiaj heredaĵoj kaj de la rilatoj de kongrueco aŭ de malkongrueco, kiuj rezultas el ĝi, kiam temas pri kune vivigi malsamajn landojn en grado de integriĝo iom progresinta. Ekzemple oni vere devas ŝategi okul-kaŝilojn por ne vidi, ke Germanio konstruis al si kolektivan kredon ĉirkaŭ la mono, kiu levas ĝin al tiom alta principo, ke la plej eta cedo simple maleblas al ĝi. Se ĝi akceptis transiri en la eŭro-sistemon, ĝi faris tion nur sub la nepra kondiĉo ke ĝi povu dikti al la eŭropa valuto ĝian institucian arĥitekturon, paŭsitan laŭ ĝia propra.
Ke Germanio perdiĝis en la (malĝusta) ideo ke ĝia hiperinflacio de 1923 estis la antaŭĉambro de la naziismo, kvankam la deflacio de 1931 estis tio multe pli verŝajne, nenia argumento helpas: ĝi kredas tion, kaj ĝi agas konforme al tiu kredo. Neniu povas riproĉi al ĝi ke ĝi havas tre apartan koncepton pri tio, kio mona ordo devas esti, kaj ke ĝi rifuzas eniri ordon alian. Sed oni certe povas riproĉi al Berlino ke ĝi trudas siajn fiksajn ideojn al ĉiuj! Kaj kvankam estas tute allasebla lasi Germanion sekvi siajn monajn obsedojn, estas tute same allasebla ne deziri sekvi ilin kun ĝi. Precipe kiam tiuj monaj principoj ne taŭgas por la ekonomiaj kaj sociaj strukturoj de la ceteraj landoj kaj, kiel oni aktuale vidas, kondukas kelkajn el ili en la katastrofon.
Ĉar iuj membroŝtatoj bezonas devaluton; iuj, lasi la deficitojn profundiĝi; iuj, malagnoski parton de sia ŝuldo; aliaj, inflacion. Kaj ĉiuj bezonas antaŭ ĉio ke tiuj aferoj refariĝu objektoj de ebla demokratia diskuto! Sed la germanaj principoj, enskribitaj en la traktatojn, malpermesas tion ...
Ke oni ne havas kialon por esperi la “demokratian salton” proponatan de Hollande kaj Merkel, estas certe eŭfemismo. La reaktivigo de federisma projekto restas ĉiukaze unu el la plej malklaraj horizontoj, se oni ne diris, en kio ĝi konsistus kaj se oni ne faris la klopodon ekzameni ĝiajn kondiĉojn de ebleco. Oni devus unue peti la adeptojn de la federisma projekto montri al ni la miraklon kiu igus Germanion akcepti ke ĉiuj ĉi demandoj ree eniru la rondon de demokratia diskutado kaj decidado, kiujn ĝi metode klopodis ekskludi el ĝi; poste demandi ilin, ĉu ili pensas, ke federismo, al kiu estas daŭre konstitucie malpermesata debati pri tiuj demandoj, restus laŭ ili “demokratia salto”.*
Pro la plezuro de penso-eksperimento ni tamen koncedu al ili la hipotezon de federacia eŭropa demokratio tute ekipita, kun eŭropa leĝa povo inda je tiu nomo, kompreneble dukamera, dotita je ĉiuj prerogativoj, elektata en universala voĉdonado, kiel ankaŭ la eŭropa registaro (pri kiu oni cetere ne scias la formon, kiun ĝi povus alpreni). La demando, kiun oni metus al ĉiuj, kiuj tiel revas “ŝanĝi Eŭropon por superi la krizon”* estus tiam la sekva: ĉu ili imagas, ke Germanio submetiĝus al la leĝo de la eŭropa plimulto, se hazarde la suverena parlamento decidus repreni en sian kompetenton la Centran Bankon, la eblecon de mona financado de la ŝtato aŭ la senplafonigon de la buĝetaj deficitoj? Por la ĝeneraleco de la argumento oni aldonu, ke la respondo — evidente negativa — estus la sama, espereble!, se tiu sama leĝo de eŭropa plimulto trudus al Francio la kompletan privatigon de la sociala sekureco. Kion oni estus aŭdinta, se Francio trudintus al Eŭropo sian propran formon de sociala sekureco, kiel Germanio trudis sian monan ordon, kaj se, kiel Germanio, farintus el tio ultimaton? ...
Do, necesas ke la inĝenieroj de federismo fine perceptu, ke la formalaj institucioj de la demokratio neniel konformas al la koncepto, kaj ke ne ekzistas demokratio vivanta, nek ebla, sen fono de kolektivaj sentoj, kiu sole kapablas konsentigi la malplimultojn al la leĝo de la plimulto. Sed ĝuste tio apartenas al la speco de aferoj, kiujn la altaj funkciuloj — aŭ la ekonomikistoj — sen ajna politika kulturo, kaj kiuj konsistigas tamen la esencan parton de la nacia aŭ eŭropa politika personaro, ne kapablas vidi. Tiu intelekta nesufiĉo provizas al ni regule tiajn instituciajn monstrojn, kiuj scias nenion pri la principo de suvereneco, kaj la “demokratia salto” anonciĝas jam tute senscia pri la pasiecaj kondiĉoj de la demokratio kaj pri la malfacilo plenumi ilin en plurnacia kadro.
Memorante, ke la reveno al la naciaj monoj plenumas ilin ĉiujn kaj estas teĥnike praktikebla, kondiĉe, ke ĝi estas akompanata de la taŭgaj flankaj disponoj (aparte regado de kapital-movoj*), oni povas ne tute forlasi la ideon fari ion en Eŭropo. Ne unuecan monon, ĉar tiu postulus aŭtentikan politikan konstruon, kiu estas en la momento ne atingebla. Komuna mono, male, tio estas esplorenda! Des pli ke la bonaj argumentoj de formo de eŭropigo restas, kompreneble sub la rezervo ke la maloportunaĵoj ne estu pli grandaj ol la avantaĝoj ... Nu, tiu bilanco fariĝas favora se, anstataŭ pri unusola mono, oni pensas pri mono komuna, tio estas eŭro dotita de naciaj reprezentantoj: eŭro-frankoj, eŭro-pesetoj ktp. Tiuj naciaj nomoj de la eŭro ne estas rekte interŝanĝeblaj ekstere (en dolarojn, en juanojn ktp), nek inter si. Ĉiuj interŝanĝoj internaj kaj eksteraj okazas tra nova Eŭropa Centra Banko, kiu laboras kiel ia ŝanĝoficejo (vidu “Interna kaj ekstera interŝanĝebloj en komunan monon”), sed ĝi estos sen ajna povo de mona politiko. Tiu estos redonota al naciaj centraj bankoj, pri kiuj la registaroj juĝos, ĉu ili volas ree ekregi aŭ ne.
La ekstera interŝanĝeblo, rezervita al la eŭro*, okazas klasike sur la merkatoj de internacia interŝanĝo, do je fluktuantaj kvotoj, sed tra la Eŭropa Centra Banko (ECB), kiu estas la sola intervenanto por la eŭropaj agantoj (publikaj kaj privataj). Male, la interŝanĝeblo interna, tiu de la naciaj reprezentantoj de la eŭro inter si, okazas nur ĉe la giĉeto de la ECB kaj je ŝanĝkvotoj fiksaj, deciditaj politike.
Jen ni estos do liberigitaj je la merkatoj de intereŭropa monŝanĝo, kiu estis la origino de periodaj monkrizoj en la epoko de la Eŭropa Monsistemo* kaj protektataj kontraŭ la merkatoj de ekstereŭropaj ŝanĝoj per la intera rolo de la nova eŭro. Tiu duobla eco estas la forto de la komuna mono.
Ĉar la fantasmo de “aŭtomata” konverĝo de la eŭropaj ekonomioj nun forvaporiĝis, ni scias, ke iuj ekonomioj bezonas devaluti — des pli en la nuna krizo! Nu, la ebleco de interna konverteblo de la komuna mono havas la grandegan virton ke ĝi denove ebligas tiujn devalutojn, sed en kalma etoso. La sperto de la 1980-aj kaj 1990-aj jaroj sufiĉe montris la maleblon de ordonitaj ŝanĝ-alĝustadoj sub la senkateniĝo de komplete liberaligitaj financmerkatoj. La interna kalmo de eŭropa monzono seniĝinta je la plago de la ŝanĝmerkatoj transdonas nun la devalutojn al procezoj tute politikaj, kie la interŝtata intertraktado havas la taskon interkonsenti pri nova skalo de egalvaloro.
Kaj ne nur la devalutoj! Ĉar la tutaĵo konfigureblus laŭ la International Clearing Union proponita de Kejnzo* en la jaro 1944, kiu, krom la eblecon devaluti donitan al la landoj kun fortaj eksteraj malekvilibroj, planis ankaŭ trudi revaluton al la landoj kun fortaj plusoj. En tia sistemo, kiu trudas laŭgradajn retaksadojn tra serio de pluso-sojloj (ekzemple je 4 elcentoj de la malneta enlanda produkto, poste 6 elcentoj), Germanio devintus de longa tempo akcepti altigon de sia eŭro-marko, kaj per tio subteni la postulon en la eŭrozono, do partopreni en la reduktado de ĝiaj internaj malekvilibroj. Tiamaniere reguloj de ŝanĝ-alĝustigoj anstataŭas en la intertraktado la antaŭvideblan malbonan volon de la kromaĵ-landoj ...
La novliberala kateĥismo hurlas “neefikeco” kaj “inflacio” ekde kiam ĝi aŭdas la vorton “devaluto”. Koncerne la neefikecon ni diru, ke la logiko ne estas ĝia forta flanko. Ĉar la devaluto estas ĝuste tio, kion ĝi mem postulas! Kun la nuanco, ke ĝi pledas por la devaluto interna, pere de la salajroj — kaj per la senlaboreco, kiu premas sur la salajrojn! —, anstataŭ la devaluto ekstera, tiu de la ŝanĝokvotoj. Do struktura alĝustigo anstataŭ alĝustigo per la ŝanĝokvotoj ... Se ili elirus el la eŭro por resti solaj kun sia propra mono, la germanoj rapide rimarkus tion, ĉar ili vidus, ke en du tagoj da revaluto de la nova germana marko nuliĝus jardeko da salajra striktado ...
Koncerne la inflacion, kiu postulus preferi la unuan alĝustigon al la dua, ĝi estas ektoplasmo en periodo kiu estas pli minacata de deflacio (malaltiĝo de la ĝenerala preznivelo), almenaŭ same danĝera, kaj kiu fakte postulus kontrolatan inflacion, eĉ se nur por mildigi la realan pezon de la ŝuldo.
Sed ĉu tiu efiko de reala mildigo ne estus dominata de la valoraltiĝo de nia ekstera ŝuldo pro la devaluto mem? Devaluti je 10 elcentoj kontraŭ la dolaro, tio estas, meĥanike, pligrandigi je 10 elcentoj nian ŝuldon esprimitan en dolaroj. Tamen, kiel montris Jacques Sapir*, 85 elcentoj de la franca ŝuldo estas kontraktitaj laŭ la franca juro kaj estos pagendaj en eŭro-frankoj, do sen ajna efiko sekve al devaluto. La celo de komuna mono estas ĉiukaze multe pli vasta ol nur la restarigo de la eblecoj de devaluto, pri kiu eblas samtempe diri ke ĝi estas, speciale en la aktuala periodo, vivnecesa grado de libereco, sed certe ne la universala solvo. Eliri el la nuna eŭro estas multe malpli afero de makroekonomio — ĝi estas tutcerte tia! — ol de konformiĝo al la nepra imperativo de demokratio, kiu nomiĝas “popola suvereneco”.
Dum la pasiecaj kondiĉoj de ebleco de tiu popola suvereneco je supernacia nivelo estas ankoraŭ malproksimaj, tiam la realismo ordonas plimodestigi la pretendojn de la “eŭropa ambicio”; tio ne signifas forlasi ĝin tute. Ĝi devus ekzemple esti kiom eble plej vigle daŭrigata en ĉiuj kampoj aliaj ol ekonomiaj — tio estu dirita kontraŭ la riproĉoj de “retiriĝo en la nacion”. Koncerne la pure ekonomian ambicion, necesas ankaŭ scii, kun kiu oni sekvas ĝin. Certe ne dudekokope aŭ deksepope, grandaj nombroj ŝajne faritaj nur por garantii la plej grandan malbonon! Decidaj estas la objektivaj rilatoj de kongrueco, kiuj antaŭkondiĉas minimuman homogenecon de la vivoformoj — samaj ideoj, aŭ ideoj proksimaj, pri la socia modelo, pri la zorgo pri la medio, ktp —, kaj antaŭa interkonsento pri la grandaj principoj de ekonomia politiko. Tiujn koheraĵojn verŝajne, por komenci, povas atingi nur malgranda nombro de ŝtatoj. Kaj ne estas malĝuste, ke ili povas kelkfoje aprezi sin reciproke surbaze de konverĝaj indikiloj ... sed ne de tiuj de la mastriĥta traktato.
Se necesas ekzemple starigi grandan merkaton kiel bazon por la komuna mono, oni devus en ĝin enigi nur ekonomiojn kiuj havas similajn sociproduktajn modelojn kaj, laŭ tio, najbarajn kostostrukturojn. Do, en tiun novan ekonomian kaj monan Eŭropon allaseblus nur landoj, kies meza aŭ minimuma salajro ne estus malpli alta ol 75 elcentoj — aŭ ia ajn alia determinenda sojlo — de la mezumo de la mezaj aŭ minimumaj salajroj de la ceteraj membroŝtatoj. Kaj tiu kompleta eŭropo-rekonstruado estus okazo por forlasi samtempe de la mona kaj financa ortodokseco, de la ĝeneraligita sktruktura alĝustigo, kaj la malutilojn de la “nedistordita” konkurenco, kiu mem tiel bone akordiĝas kun ĉiuj strukturaj, sociaj kaj mediaj distordoj, kaj kiu reale intencas funkciigi ilin kun la plej granda perforto.
Ĝuste ĉi tie ni revenas al la silogismo de la komenco: la ideo iri de la nuna eŭro al nova kaj progresema eŭro estas malplena revo. Laŭ sia konstruo, se ĝi estas progresema, la financmerkatoj, kiuj havas aktuale ĉiun povon, ne lasos ĝin alveni. La alternativo estas do la sekva: aŭ la definitiva enŝlimiĝo en liberalan eŭron marĝene modifitan de duaklasaj trovaĵoj; aŭ fronta kolizio kun la financo, kiu tutcerte venkos ... kaj ĝuste per tio perdos ĉion, ĉar ĝia “venko” detruos la eŭron kaj kreos precize la kondiĉojn de rekonstruado, kie la merkatoj, ĉi-foje, estos ekskluditaj!
Tamen estas tute certe, ke tiu deviga reveno al la naciaj monoj, kiu sonas kiel fiasko, havos deprimajn politikajn efikojn, kiuj por certa momento pezos sur ĉia projekto de eŭropa relanĉo. Pro tio, se ĉiaj aliaj aferoj restas senŝanĝaj, la verŝajneco de tia relanĉo, ĉe normala templimo, dependos esence de la maniero laŭ kiu oni eliras el la eŭro. Meti eŭropan politikan energion en rezervon por trairi la periodon de la naciaj monoj implicas do decidi “fali sur la komunan monon”, t.e. provoki la deflagron de la merkatoj per anoncado de tiu projekto, firme metante ĝin kiel politikan projekton de kelkaj eŭropaj landoj, anstataŭ doni al tiu alfrontiĝo nur la sensekvan rezulton de naciaj monoj. Do, se oni ne evitas la revenon al la naciaj monoj, la maniero tien reveni determinas la eblon ree ekiri de tie!
Ĉiukaze, se oni ne volas la grandan definitivan anestezon de la kontraŭsociala eŭro, oni revenos tien. Jen la puno por konstruaĵo nekapabla evolui, ĉar ĝi senigis al si mem ĉian gradon de libereco. La ultrarigidaj konstruaĵoj povas nur rezisti, tiom longe kiom ili ne devas alfronti tro grandajn eksterajn koliziojn, aŭ rompiĝi; sed ne alĝustiĝi.
La eŭropistoj protestos dirante ke ilia amata Eŭropo, male, ne ĉesas progresi. La Eŭropa Fonduso de Financa Stabileco (EFFS), la eŭropa meĥanismo de stabileco (EMS), aĉeto de ŝtata ŝuldo fare de la ECB*, banka unio: tiom da avancoj certe iom dolore akiritaj, sed ja realaj! Malfeliĉe, kaj sen surprizo, neniu el ili atakas la koron mem de la konstruaĵo, tiu malmola kerno, el kiu venas ĉiuj depresiaj kaj kontraŭdemokratiaj efikoj: elmeto de la ekonomiaj politikoj al la financmerkatoj, sendependa centra banko, kontraŭinflacia obsedo, aŭtomata alĝustigo de la deficitoj, rifuzo konsideri ilian financadon per monkreado. Pro tio, la “avancoj” restas periferiaj, flikaĵoj por alĝustigi, tiel kiel ili povas, la katastrofajn sekvojn, kiujn la “koro”, granita kaj sanktigita, ne ĉesas produkti. Flikante la efikojn kaj neniam volante ataki la kaŭzojn, Eŭropo do persistas. Nekapabla je la plej eta baza revizio, kaj nekonscia pri la fakto, ke la rompo estas la sola destino kiun ĝi donas al si.
Frédéric LORDON.