Tekstaro de Esperanto

Parto de unu teksto en kolekto de Esperantaj tekstoj

Listo de ĉiuj partoj  ⇐ Al la antaŭa parto  Al la posta parto ⇒ 

Le Monde diplomatique en Esperanto 2011-2013

La bazan tekston origine enkomputiligis Vilhelmo Lutermano

Kreis la Esperantan tekston: diversaj personoj

La artikoloj estas ĉerpitaj el la TTT-ejo de Le Monde diplomatique en Esperanto: https://eo.mondediplo.com.

Proksimuma verkojaro: 2011-2013

Ligilo al la origina teksto en “Le Monde diplomatique en Esperanto”

Pri la kredindo de la papagoj

ĈIU AJN povas diri kaj skribi ĉion ajn. Speciale pri Usono. En malpli ol ses monatoj, tiu lando do pasis de la statuso de replumita fenikso (ekonomia revigliĝo, sendependeco pri energio, dominado de la multnaciaj konzernoj de informadiko, reviviĝo de la aŭtomobilindustrio) al tiu de imperio kadukiĝanta, malgrandigata de la hezitema konduto de ĝia prezidanto.*

* Vd “Malaise à Washington. En 1952, déjà” [“Maltrankvilo en Vaŝingtono, Jam en 1952”], Le Monde diplomatique, novembro 2008. En “Les Etats-Unis saisis par le polycentrisme” (L’Atlas du Monde diplomatique, 2012) Benoît Bréville analizas la adecon de la temo de la usona kadukiĝo.

Nun, verki pri la temo de la usona senpoveco fariĝis eta industrio. En la kazo de Sirio, la prezidanto Barack Obama — laŭ tiuj diroj — efektive malutilis la kredindon de sia lando, per tio ke li ne lanĉis, kiel pasie esperis Parizo kaj kelkaj geniaj strategiistoj (vidu la artikolon de Olivier Zajec), kroman militan operacion kontraŭ araba lando.* La temo, kiuj ĉiuj papagoj elektis, estas tiu de “kredindo”.

* Vd ankaŭ Mathias Reymond, “Conflit en Syrie: les éditocrates s’habillent en kaki” [“Konflikto en Sirio: la regantaj ĉefartikolistoj vestas sin soldate”], Acrimed, 23-a de septembro 2013 (www.acrimed.org).

Nu, ni vidu ... La milito en Vjetnamio estis decidita de John Kennedy kaj de Lyndon Johnson kun la preteksto malebligi la falon de kroma “domenoŝtono” en la sovetian aŭ ĉinan komunistan monujon. Por Usono tio estis tiam demando de kredindo. Du milionoj da hindoĉinoj pereis. Kvar jarojn post la malvenko de Vaŝingtono, Pekino kaj Hanojo alfrontiĝis milite ...

Komplote aranĝita de s-ro George W. Bush, la Irak-milito devis puni reĝimon akuzitan aparteni, kiel Irano kaj Nord-Koreio, al la “akso de malbono”. Por Usono, tio estis tiam demando de kredindo. Hodiaŭ, Irako estas detruita kaj la potenco, instalita de la usonaj soldatoj en Bagdado, neniam estis tiom proksima de Teherano.

“Mi ne estas kontraŭ ĉiuj militoj, sed mi kontraŭas militon stultan”, klarigis, en oktobro 2002, juna senatano nomata Barack Obama, malamika al la iraka stultaĵo de sia lando. Elektita prezidanto, li tamen intensigis “stultan militon” en Afganio antaŭ ol devi retreti.

En la kazo de Sirio, la militemuloj petis lin realpreni firman konduton. Li devis samtempe rompi la internacian juron per uzo de milita forto sen permeso de la sekurec-konsilantaro; neglekti la opinion de la Kongreso; kaj, post kiam la Blanka Domo petis la konsenton de la Kongreso, agi kontraŭ ties decido, se tiu montriĝis kontraŭ la atako; fine, lanĉi militan operacion kun la apogo de ege malpli granda nombro de aliancanoj ol la “koalicio de volontuloj” de s-ro Bush en 2003. Kaj eĉ, la prezidanto de Usono estis devigata komenci tiun aventuron kontraŭ la volo de la plimulto de siaj kuncivitanoj, el kiuj iuj timis, ke la usona armeo fariĝus en Sirio la “aer-armeo de Al-Kaido”.*

* Laŭ la esprimo de la eksa maldekstra deputito de Ohio, s-ro Dennis Kucinich.

S-ro Obama hezitis. Poste ŝajnas ke li konkludis, ke lia kredindo senprobleme transvivos la rifuzon komenci novan “stultan militon” en la Proksim-Oriento.

Serge HALIMI.