Tekstaro de Esperanto

LA ESPRIMLIBERECO ekzistas nur kiam oni aplikas ĝin al eldiroj, kiujn oni ne aprobas. La rompoj de ĝia principo vivas cetere multe pli longe ol la motivoj kiuj pravigis ilin kaj la registaroj kiuj akaparis ilin por kruele puni. La 25-an de oktobro 2001, en etoso preskaŭ panika pro la mortigaj atencoj de la 11-a de septembro, unu sola usona senatano, s-ro Russel Feingold, voĉdonis kontraŭ la Patriot Act, arsenalo de libermortigaj dispozicioj, kiujn la preteksto de batalo kontraŭ la terorismo permesis bloke akceptigi al la delegitoj de la kongreso. Dek tri jarojn kaj unu prezidanton poste, tiuj esceptaj disponoj restas leĝo en Usono.

Oni scias, ke la ministroj pri internaj aferoj zorgas pli pri ordo kaj sekureco ol pri liberecoj. Ĉia minaco kuraĝigas ilin postuli novan subpreman ilaron kiu kunigas ĉirkaŭ ili maltrankvilan aŭ skandalitan loĝantaron. Tiel, Francio en januaro, pro antaŭmalhelpo, malpermesis plurajn kunvenojn kaj spektaklojn, kiujn ĝi opiniis kontraŭaj al la “respekto ŝuldata al la digno de la homa persono”. Leviĝante kontraŭ la kontraŭjudaj deklamadoj de Dieudonné, kiu “jam ne estas komikisto” kaj kies konduto “jam ne estas artkreado”, s-ro Manuel Valls minacis: “Mi ekskludas nenian eblecon, inkluzive akrigon de la leĝo.”* Sed ĉu demokratia ŝtato povas akcepti sen tremi, ke ministro de la polico juĝas, en sia ministra kvalito, la humuron kaj la artkreadon — eĉ kiam ambaŭ forestas?

En julio 1830, Karlo la 10-a eksigis per edikto la gazetaran liberecon. Iu el liaj apogantoj tiam pravigis la restarigon de la principo de antaŭa cenzuro, kiu anstataŭis la postpresan plendon ĉe la tribunaloj, per jenaj vortoj: “Kiam la subpremado intervenas, la damaĝo estas farita; anstataŭ ripari, la puno aldonas al la debato la skandalon.”* Tagon post la reĝa edikto la gazetoj aperis tamen sen antaŭa permeso, danke al diversaj elturniĝoj. La publiko avide legis ilin kaj komentis ilin. Kaj la revolucio faligis la reĝimon de Karlo la 10-a.

Preskaŭ du jarcentojn poste, la ribelantoj, la parioj kaj la seninduloj disponas pri dekmiloj da abonantoj en sia konto de Twitter; YouTube ebligas al ili renkontiĝi en ilia salono babilante sur sofo, fronte al filmilo. Ekde kiam certaj spektakloj kaj publikaj kunvenoj estas juĝitaj malindaj por la homa persono, ĉu do necesas ankaŭ sankcii la dissendon de la samaj mesaĝoj tra la sociaj retoj? Tio signifus atribui tuj la aŭreolon de viktimoj de la “sistemo” al la komercistoj de provokaĵoj. Kaj doni krediton al iliaj plej paranojaj akuzoj.

En reago al la lastaj iniciatoj de s-ro Valls, socialista eksministro maltrankviliĝis pri “profunda malprogreso kiu emas instali ian reĝimon de antaŭmalhelpo, eĉ de antaŭa morala cenzuro al la esprimlibereco”. Kaj li konkludis, sendube karitate: “En tiu ĉi afero, la emocio, la kolero kaj la ribelo kontraŭ la fiaĵo ŝancelis la plej bonajn mensojn.”*

Serge HALIMI.