Tekstaro de Esperanto

Karaj akciuloj,

Ni altiras vian intereson al la eksterordinara oportuno kiun donas la aktualaj intertraktadoj pri la Granda Transatlantika Merkato (GTM). Tiu traktato devus kontribui al la eksponenciala kresko de viaj dividendoj kaj fortigi nian pozicion de monda gvidanto pri semoj, genetike modifitaj organismoj (GMO) kaj pri protekto de la kulturoj. Ĝi rekompencos niajn intensajn klopodojn de premgrupa laboro, faritajn jam de multaj jaroj kun multaj ceteraj usonaj kaj eŭropaj multnaciaj konzernoj.

Ni deziras tutunue trankviligi vin: kvankam la prezidanto de la Franca Respubliko, s-ro François Hollande, asertis fine de 2013, ke li faros “ĉion por ke la kampkulturo povu esti domaĝita en la intertraktadoj kun Usono”, ĉar “niaj produktoj ne forlaseblas nur al la merkatreguloj”, la kampkulturo estas ja parto de la mandato de intertraktado, kiun Francujo voĉdonis. La GTM donus al ni la eblecon redukti la ekscesajn eŭropajn regularojn pri sano kaj medio, kiuj malebligas al ni libere eksporti senherbigilojn, pesticidojn kaj GMO.

En la kadro de la interparoladoj kaj per la voĉo de nia premgrupo, la Biotechnology Industry Organization, ni firme protestas kontraŭ la malsameco de la normoj, kiuj persistas inter Usono kaj la Eŭropa Unio, kaj ni postulas “la forigon de la nepravigeblaj malfruoj en la traktado de niaj postuloj enkonduki novajn bioteĥnologiajn produktojn”.* Ni povas feliĉe kalkuli kun la apogo de certaj membroŝtatoj, ekz-e Britujo, kies ĉefministro David Cameron deklaris: “Ĉio devas esti sur la tablo. Kaj ni devas ataki la koron de la regularaj demandoj, tiel ke produkto akceptita ĉe unu flanko de Atlantiko povu tuj eniri en la merkaton de la alia.”*

Grava malhelpo devas fali: la “principo de antaŭzorgo”, kiu devigas pruvi la foreston de risko antaŭ la surmerkatigo de produkto, en Eŭropo. Tiu arĥaikaĵo submetas niajn GMO al proceduro de permeso kaj al deviga kaj publika taksado de riskoj. Rezulto: la loĝantaroj de la “malnova kontinento” povas profiti nur kvindekon da produktoj genetike modifitaj, kontraŭ centoj aliflanke de Atlantiko, kie la konsumantoj devus baldaŭ malkovri la guston de la GMO-salmo.

La GTM forigos tiajn malhelpojn, kiel la devigon etikedi ĉian GMO-produkton sur la teritorio de la Unio. Tio pruvas, ke estis urĝa tempo por reagi, ĉar tiu absurda projekto ŝajnas esti deloginta certajn usonajn ŝtatojn..*

Certe, estos malfacila politike akiri kompletan adapton de la normoj en la momento de la subskribo de la traktato: civitanaj protestoj jam ekmontriĝas, aranĝitaj de kelkaj eŭropaj kaj usonaj NRO kiuj, malgraŭ la sekreto de la intertraktadoj, sukcesas informi la publikon pri ilia enhavo. Sed tre bonŝance, du meĥanismoj inkluditaj en la mandatoj de intertraktado ebligas adapton de la normoj post la subskribo. Unuflanke la regulado de malkonsentoj inter investistoj kaj ŝtatoj ebligos rekte kontesti regularojn faritajn de la Eŭropa Unio, de la ŝtatoj aŭ de lokaj kolektivaĵoj, kiuj ekzemple malpermesus kulturi GMO en Francujo. Aliflanke, “konsilantaro de regulara kunlaborado”, kiu konsistas el reprezentantoj de la usonaj kaj eŭropaj regulad-agentejoj, kontrolos ĉiujn ekzistantajn aŭ aperantajn normojn, eĉ antaŭ ol ilia submeto al la leĝaj proceduroj.

Alia parto de la intertraktado interesas nin aparte: la rajtoj je intelekta proprieto. La celo: devigi al ĉiu kampkulturisto provizi sin per semoj ĉe ni. Ĉiu kampkulturisto povus esti persekutata pro falsado ekde kiam li estas supozata posedi fraŭde semojn de variaĵo protektata per patento kiun ni deponis. Liaj havaĵoj kaj bankkontoj povus esti blokataj. Ĉia aĉetanto de rikoltoj devenaj el tiaj semoj povus esti akuzata pro kaŝo de falsado. Labori pri sia propra selekto kaj produktado de semoj en la bieno tiel fariĝus praktike malebla, kion montras la batalo, kiun ni gajnis kontraŭ la kolombiaj kampkulturistoj en la kadro de alia traktato pri liberkomerco kun Usono. Sub nia premo la kolombia ŝtato devis amase detrui la rikoltojn devenajn el semoj produktitaj en la bieno.* Tiaj klaŭzoj pri la intelekta proprieto troviĝas en la traktato inter la Eŭropa Unio kaj Kanado (Ceta, laŭ la franca), ratifota, kaj estas traktataj en la kadro de la GTM.

Fine, la transatlantika partnereco malfermas la vojon al konsiderinda malaltigo de la dogantarifoj. La kampkulturaj doganaĵoj estas mezume multe pli altaj ĉe la Eŭropa Unio: 13 elcentoj kontraŭ 7 elcentoj ĉe Usono.* Ili protektas ankoraŭ tre delikatajn produktojn, ĉefe de bredado, kaj kelkfoje superas 100 elcentojn.* Ilia forigo ebligos plene ludi per la konkurenco kaj eksporti pli da genetike modifitaj tritiko kaj sojo. Ĝi instigus ankaŭ la kampulojn alpreni pli konkurenckapablan modelon, malaltigi la produktadkostojn en la pli kaj pli grandaj kaj motorizitaj entreprenoj kaj uzi pli kaj pli da pesticidoj, da senherbigaj produktoj kaj, kiel ni esperas, genetike modifitajn organismojn.

Kiel vi vidas, karaj akciuloj, danke al la GTM la estonteco anonciĝas radianta por ni, kaj do por vi.

La direktejo de Tonsanmo.

Aurélie TROUVÉ.