Listo de ĉiuj partoj ⇐ Al la antaŭa parto Al la posta parto ⇒
La bazan tekston origine enkomputiligis Vilhelmo Lutermano
Kreis la Esperantan tekston: diversaj personoj
La artikoloj estas ĉerpitaj el la TTT-ejo de Le Monde diplomatique en Esperanto: https://eo.mondediplo.com.
Proksimuma verkojaro: 2014-2016
Ligilo al la origina teksto en “Le Monde diplomatique en Esperanto”
Dudek kvin jarojn poste, la ĉiutaga vivo de la germaninoj restas tre markita de la malsamaj konceptoj pri sia rolo, kiuj ekzistis ambaŭflanke de la Muro.
Danke al la unuiĝo-procezo, plej multaj sociologoj opiniis, ke la vivkondiĉoj de la virinoj oriente kaj okcidente harmoniiĝos en pli malpli mallonga tempo. Ĉu tro optimisma prognozo? En 2007, ekzemple, nur 16% de la patrinoj kun tri- ĝis kvin-jaraj infanoj laboris plentempe en la okcidento de la lando, kontraŭ 52% en la oriento. Kaj, kvankam la naskokvoto de la eksa Germana Demokrata Respubliko (GDR) estas nun same malalta kiel tiu de la okcidento, tamen ankoraŭ persistas grandaj diferencoj*. Ekzemple la procentaĵo de la naskoj ekster geedzeco: 61% en la orienta parto en 2009, kontraŭ 26% en la okcidenta parto*.
La virina loĝantaro de la novaj Länder estis aparte tuŝita de la sociaj kaj politikaj ŝanĝegoj kaŭzitaj de la unuiĝo. En GDR, la patrinoj, male al tiuj de la Federacia Respubliko Germanujo (FRG), senprobleme akordigis familian vivon kaj profesian vivon. La sorbo de la oriento fare de la okcidento kaŭzis subitan altiĝon de ilia senlaborec-kvoto, kaj transformis kaj ĥaosigis iliajn vivmanierojn, projektojn kaj memfidon.
En la tuta Germanujo, same kiel aliloke en Eŭropo, la laborkvoto de la virinoj konsiderinde altiĝis de la 1950-aj jaroj, sed en GDR tiu evoluo estis nekompareble pli rapida ol en la okcidento. Fine de la 1980-aj jaroj, 92% de la orientaj germaninoj laboris, kontraŭ 60% de la najbarinoj en okcidento. Tiukampe, la egaleco eĉ estis preskaŭ atingita — kazo preskaŭ unika en la mondo. Dum en okcidento la virinoj orientis siajn vivprojektojn laŭ skemoj ankoraŭ tre penetritaj de la tradicia familia kaj patriarka bildaro, en la oriento, ilia ekonomia sendependo de la kunulo estis kvazaŭ evidenta.
La impona falo de la naskokvoto observata en GDR en la 1970-aj jaroj kondukis la reĝimon fari diversajn iniciatojn por instigi la laborantajn virinojn naski infanojn, kun aparta helpo favore al la solaj patrinoj, aŭ eksedzinoj. Kelkfoje mokita pro ĝia ideologia pravigo (provizi civitanojn por la konstruo de “socialista socio”), tiu politiko tamen ebligis harmoniigi profesiajn projektojn kaj gepatrajn respondecojn. Aliflanke de la Muro, male, la patrina kondiĉo ofte estigis seniĝojn aŭ abstinojn, foje eĉ falon en malriĉecon, precipe en kazo de divorco aŭ forlaso de la kunulo.
Ne mirigas do, ke la virinoj de eksa GDR ofte perceptis la reunuiĝon kiel minacon kontraŭ iliaj vivkondiĉoj. Tra la ĝis tiam nekonata sperto de senlaboreco, tuta valorsistemo, kiu ĝis tiam aperis evidenta, disfalis. “En la dung-oficejo, kiam vi diras al ili: “sola kun du infanoj”, ili eĉ ne scias pri kio vi parolas. La agento sidanta fronte al mi eĉ ne rigardis min, rakontas Ilona, sola patrino kaj eksvendistino en orienta Berlino. Li plenigas sian slipon, rapide, kaj for, al la sekvanto!”. En GDR, virinoj vivis sub la protekto de ĉiopova ŝtato, kiu tenis la patron kaj la familion en malsupera socia funkcio. Okazanta sub la egido de la institucioj, la sociiĝo de la infanoj mem estis larĝe malligita de la familia ĉelo. Sed la virina aspiro al aŭtonomeco ne malaperis kun la Muro.
Enketo farita ĉe senlaboraj berlinaninoj komence de la 2000-aj jaroj malkaŝis tre malsamajn rilatojn al laboro kaj al infanoj. Ĉiuj konsideris ĉi-lastajn centra elemento de sia ekzisto, sed tiuj, kiuj venis el okcidento donis al ili pli da graveco ol al sia laboro. Kvankam konsciaj pri la malfacilaĵoj, kiuj minacis ilin, ili emis konsideri sian senlaborecon kiel oportunon por plene ludi sian rolon ĉe siaj infanoj. Male, la orientaj berlinaninoj volis konduki samtempe ilian edukadon kaj la realigadon de siaj profesiaj projektoj, taksante, ke ili kreskos en pli favoraj kondiĉoj se ili redungiĝos. “Pli feliĉaj en sia labora situacio” ili estas pli kapablaj ludi sian patrinan rolon. Ili konsideris sian sendependon kiel avantaĝon por si kaj por sia familio.
La patrinoj de okcidenta Berlino ĝenerale opiniis, ke neniu pli taŭgas ol ili por zorgi iliajn infanojn. Kvankam agnoskante la utilecon de infanvartejoj, ili emis alkonformiĝi al ties tre strikta horaro. Por la patrinoj de orienta Berlino, kutimiĝintaj al la pli flekseblaj horaroj de GDR, la alireblo al vartejoj male estis kerna temo, des pli ke la dungantoj enkonsideris tiujn por sia dungopolitiko. En 2000, Anna, 28-jara senlabora vendistino, ne kaŝis sian koleron antaŭ la rifuzoj, kiujn ĝi ricevis nur pro tio, ke ŝi estas sola patrino. “Oni ĉiam ripetas al vi: “Kio? vi havas du idojn? Ah!, sed tio ne eblos.” Kiam mi klarigas, ke mi trovis manieron por ilin prizorgigi, ili ne aŭskultas min.” Aldoniĝas al tio la ĉiama suspekto, ke ŝi povus naski denove. “Estas tamen malmultaj ŝancoj por ke mi denove gravediĝu. Tion mi ĵus diris al iu: mi certe ne refaros idon, dum mi jam havas du, ne zorgu.” En la GDR-epoko, simila deklaro en la dung-oficejo estintus neimagebla.
Ĉiuj patrinoj el la oriento serĉantaj laboron tiel devis strebi konvinki, ke ili mastris la novajn regulojn de la labormerkato, kaj samtempe suferi la humiligon esti tiel traktitaj. Por la berlinaninoj el la okcidento, male, la problemo ĉefe estas la kreskantaj postuloj de la labormerkato. Paula, 36-jara sola patrino kaj senlabora sekretariino, kandidatis por posteno tre proksima de sia hejmo. “Tio estintus ideala: oni petis min tajpi leterojn, zorgi pri telefonalvokoj, okupiĝi pri klientoj, ktp. Kaj la direktorino diris: “Nu, eblas ke oni foje petos vin labori pli ol kvardek horojn, aŭ veni semajnfine”. Mi respondis, ke tio ne plaĉas al mi, ke mi preferus labori tridek horojn, kiel en miaj antaŭaj postenoj. Kion mi ja estis dirinta! Ŝi tuj komencis alkriaĉi min, ŝi vere furiozis. Kun tiom da senlaboreco, ŝi diris, mi devus esti feliĉa trovi postenon. Kaj ŝi demandis min, kiel efikas al mi esti asistito, parazito vivanta koste de la socio.” Kaj Paula daŭrigis: “Persone, mi tute konsentas labori; sed kio estas tiu socio, kie ni devas lasi niajn infanojn en vartejoj de aŭroro ĝis vespero?”
Laŭ la sociologoj Jutta Gysi kaj Dagmar Meyer, “la plej pozitiva rezulto de la familia politiko de GDR estis la ekonomia sendependo akirita de la virinoj. Tio estas io neimagebla hodiaŭ. Jes ja, ili gajnis averaĝe 30% malpli altan salajron ol tiu de viroj, ĉar ili ofte ricevis postenojn malpli kvalifikitajn, kaj tiel ilia kondiĉo tute ne estis brila, kion oni ofte emas forgesi. Sed ili ne konis la timon perdi sian loĝejon aŭ ne trovi lokon en vartejo, ĉar ili estis apogitaj de solida kaj fidinda socia protekto. Tio estas grava kondiĉo por egaleco de rajtoj, eble eĉ la esenca kondiĉo*”.
Kun tia heredaĵo, Edeltraud, 28-jara kuiristino, edzino kaj patrino de du infanoj, tre malfacile eltenis, dek jarojn post la falo de la Muro, sian subjugigon al la nunaj sociaj leĝoj kaj al sia edzo. “Oni fariĝas dependa de sia kunulo, dependa de la mono, kiun li bonvolas doni al ni, dependa de la maniero laŭ kiu la ŝtato taksas tion. Se ĝi decidas forigi vian senlaborul-monhelpon, tiel estas, punkto fino. Vi restas tie, kun via kapdoloro, ĉar mono, tiu diabla mono, estas temo kiu konstante revenas, nenion oni povas fari kontraŭ tio.”
Malgraŭ ke la orient-germana modelo de vir-virina egaleco forfalis kune kun la Muro, ĝi daŭrigas, kvaron-jarcenton poste, fasoni la bildon, kiun la patrinoj de la eks-GDR havas pri si mem kaj pri sia socia rolo.
Sabine KERGEL
La 14-an de marto 2003, la social-demokrata kanceliero Gerhard Schröder prezentas al la Parlamento la Agendon 2010: aro de reformoj, koncernantaj aparte la pensiojn (plialtigo de la kotizoj kaj de la emerita aĝo, kiu pasas de 63 al 65, kaj al 67 jaroj) kaj la labormerkaton. Tiu lasta parto, prizorgita de s-ro Peter Hartz, eksa direktoro pri la personaro de Volkwagen, celas rompi la socialan protekton kaj disvolvi la portempecon/ nestabilecon por “aktivigi” la senlaborulojn.
Hartz 1 — januaro 2003
Starigo de privataj aŭ publik-privataj agentejoj de portempa dungo por la servoj; liberaligo de la portempa laboro; redukto de la libereco de senlaboruloj rifuzi laboroferton.
Hartz 2 — januaro 2003
Instigo al disvolvado de komplementaj dungoj kun malaltaj salajroj, la “mini-laboroj” pagataj malpli ol 400 eŭrojn monate (450 en 2013) — kaj la “mez-laboroj” — pagataj de 400 ĝis 850 eŭrojn — sen devo pagi socialajn kotizojn kaj destinitaj prioritate al la malmulte kvalifikitaj senlaboruloj. Helpo al la mem-entreprenado.
Hartz 3 — januaro 2004
Restrukturado de la federacia labor-oficejo, kiu adoptas laŭcelan mastrumadon, kun pritaksado de la rezultoj de ĉiu loka agentejo.
Hartz 4 — januaro 2005
Daŭro-redukto de la senlaborula monhelpo de tridek du ĝis dek du monatoj; severigo de la kontroloj. Post unujara ricevo de la monhelpo, la senlaborulo fariĝas dependanto de la “sociala helpo” (kiu kuniĝas kun la “asistado al longdaŭraj senlaboruloj”). Tiu monhelpo, kelkfoje malpli ol 350 eŭroj monate, estas nun proporcia al la bonhavoj. La ricevantoj havas devigon akcepti la “mini-laborojn” kaj ankaŭ la “unu-eŭro-dungojn” (Ein-Eŭro Jobs, pagatajn de 1 ĝis 2,50 eŭrojn hore por dek kvin ĝis tridek horoj semajne).
Dek jarojn post la leĝo Hartz 4, la 1-an de januaro 2015, la registaro kreas minimuman salajron je 8,50 eŭroj hore malnete, kiun la dungantoj amase evitas aŭ ne respektas.
Originala Artikolo: http://www.monde-diplomatique.fr/20...