Listo de ĉiuj partoj ⇐ Al la antaŭa parto Al la posta parto ⇒
La bazan tekston origine enkomputiligis Vilhelmo Lutermano
Kreis la Esperantan tekston: diversaj personoj
La artikoloj estas ĉerpitaj el la TTT-ejo de Le Monde diplomatique en Esperanto: https://eo.mondediplo.com.
Proksimuma verkojaro: 2014-2016
Ligilo al la origina teksto en “Le Monde diplomatique en Esperanto”
Ĉio profitigas la francan ekstremdekstron: ekonomio en paneo, senlaboreco kies kurbo ege altiĝas anstataŭ malaltiĝi, la timo troviĝi en deklasiĝo kaj en malabundo, publikaj servoj kaj socia protekto minacataj, “eŭropa projekto” same bongusta kiel gluto de ricin-oleo, ondo da migrantoj kiun la ĥaoso de pluraj arabaj ŝtatoj grandigas, amasaj atencoj, kies farantoj konfesas islamon ... Sen forgesi, de proksimume tridek jaroj, Socialistan Partion kiu dividas kun la dekstrularo samtempe la respondecon de novliberalaj politikoj firme riglitaj de la eŭropaj traktatoj kaj de la projekto teni sin senfine en la potenco (aŭ, por la dekstro, reakiri ĝin) per tio ke ili, ĉe ĉiuj elektoj, prezentas sin kiel lastan baraĵon kontraŭ la Nacia Fronto (FN).
Bilanco: neniu politika forto montras tiom da impeto kaj da kunteniĝo kiom la ekstrema dekstro, neniu komunikas tiom efike la senton ke ĝi konas la vojon kaj ke la estonteco apartenas al ĝi. Ankaŭ neniu skizas kontraŭ ĝi la plej etan strategion de rekonkero.* La ĉefministro [?Lionel Jospin] eliminita por la dua baloto de la prezidant-elekto fare de s-ro Jean-Marie Le Pen la 21-an de aprilo 2002, jam tiun vesperon parolis pri “fulmobato”. Kaj, retirante sin el la publika vivo, li instigis tiam siajn socialistajn kamaradojn mobiliziĝi “por prepari la rekonstruadon de la estonteco”. La tasko estis konfidita al s-ro François Hollande ...
Sed kiam politika fenomeno kiel tiu ĉi evoluas de jardekoj, tiam estas vane doni al ĝi nur unu solan klarigon. Aliloke en Eŭropo fremdulmalama movado prosperis sen ke socialista partio en la potenco favorigas ĝin (ekzemple en Britujo, en Danlando), kaj en ekonomiaj situacioj malpli negativaj ol en Francujo (en Pollando kaj en Svislando). Inverse, la kvotoj de senlaboreco de Hispanujo (21,6 elcentoj en septembro 2015), de Greklando (24,6 elcentoj) aŭ de Kipro (15 elcentoj), ĉiuj superaj al tiuj de Francujo (10,8 elcentoj) ne estas akompanataj de komparebla kresko de la ekstremdekstro. Fine, tiu partio fartis jam sufiĉe bone antaŭ la mortigaj atencoj de januaro kaj de novembro 2015 en Parizo, kaj antaŭ la alfluo de migrantoj en la lastaj monatoj, kvankam evidente tiuj eventoj helpis ĝin. Kiel, envere, proksimume ĉio.
Gravas ne nur, ke la kandidatoj de la FN konkeris la pintojn en ses regionoj el 13 kaj en 46 el la 95 departementoj de eŭropa Francujo post la unua baloto de la regionaj elektoj, la 6-an de decembro 2015. Sed ankaŭ, ke ili plibonigis preskaŭ ĉie siajn nombrojn de voĉoj semajnon poste, eĉ kiam ili havis nenian ŝancon gajni la prezidantecon de la koncerna regiono. Tio signifas nun, por FN-elektanto, ke la “utila voĉo” estas voĉdoni por la FN, kaj ke tiu partio, anstataŭ esti kroma forto sorbebla de la dekstro, komencas tiri al si voĉojn el ties tereno: de 18 elcentoj ĝis 20 elcentoj de la elektintoj de s-ro Nicolas Sarkozy en 2012 laŭdire voĉdonis en decembro 2016 por la partio de s-ino Le Pen.*
La decidemo de la ekstremdekstraj elektantoj estas tiom pli klara, ĉar la voĉdon-sistemo kaj la alianca sistemo havas tre pezajn malavantaĝojn por ilia partio. Ĝi estis la unua koncerne la voĉojn post tiuj regionaj voĉdonadoj (tio jam okazis dum la eŭropaj voĉdonadoj de majo 2014 kaj departementaj de marto 2015), kaj tamen prezidas eĉ ne unu regionan konsilantaron, ne unu ĝeneralan konsilantaron. Kaj ĝi estis reprezenta nur de du deputitoj el 577, de du senatanoj el 348.* Tiu demokratia malnormaleco ebligas al ĝi deklari sin viktimo de larĝe abomenata “politika klaso”, kiun ĝi draŝas kun la sincero de tiuj, kiuj estas el ĝi ekskluditaj.
Sur la kampo de la ideoj, male, ĝi dominas la scenejon. Tio estas por ĝi tiom pli facila ke ĝiaj intelektaj kontraŭuloj embarasitaj de malĝojo, de malvenkoj, de skismoj kaj de dividiĝoj, tro ofte trovas komforton kaj kuraĝon en la papera radikalismo inter universitataj muroj.* La grandaj komunikiloj ankaŭ ne komplikigas al ĝi la taskon kiam ili alterne aperigas dosieron pri “la senĝena islamo” kaj alian pri la reakciaj pensistoj.
Tradicie, la venko de maldekstra plimulto samtempis kun radikaliĝo de la dekstrularo, kiu sentis sin senigita je havaĵo — la potenco — kiun ĝi konsideris kiel sia proprieto. En la kazo de s-ro Hollande, la malamikeco kiun li vekas en la konservativaj rondoj estas pli miriga, ĉar oni apenaŭ povas vidi en kio liaj politikoj distingiĝas de iliaj, kun la escepto de la “geedziĝo por ĉiuj”, kontraŭ kiu ili efektive mobilizis sin antaŭ tri jaroj, sed pri kiu ĉiu scias, ke ili ne plu tuŝos ĝin.*
Same kiel la ekstremdekstro, la “senkompleksa dekstro” ŝategas draŝi la “politike decan”. Tiu fenomeno ne estas ekskluzive franca.* En Usono ĉiu el la aktualaj spritaĵoj de la respublikana kandidato Donald Trump kontraŭ la meksikanoj “seksperfortuloj” aŭ la “teroristaj” islamanoj ebligas al la novjorka miliardulo emfazi sian kuraĝon rompi la molan interkonsenton de la maldekstruloj, de la intelektuloj, de la burĝoj, de la snoboj. Kun garantiita efiko: la komunikiloj ŝajnigas indigni, kaj poste donas al li tuj la parolon por ke li klarigu siajn elpaŝojn. Tiom ke oni jam aŭdas nur lin. Ĉu necesas unufrape elpeli 11 milionojn da kontraŭleĝaj enmigrintoj? Ĉu konstrui muron laŭlonge de la limo kun Meksiko? Ĉu surslipigi la islamajn usonajn civitanojn kaj malpermesi al la ceteraj la usonan teritorion? Preskaŭ ĉiusemajne aperas tia “debato”. Kontraŭi tiajn ideoj signifas montri sian malkuraĝon, sian malrigorismon, sian malestimon al la aspiroj de la “silenta plimulto”, eĉ elmeti sian landon al novaj subfosaj atakoj.
S-ro Sarkozy familiaras kun tiaj malnovaj tirfadenoj de la usona dekstrularo.* La 9-an de decembro 2015 en la radio France Inter li do denove draŝis “tiun bonpensan etoson kiu malpermesas debatojn”. Kiaj debatoj estas malpermesataj laŭ li? “Ekde kiam iu diris ion pri la enmigrado, li estis rasisto; ekde kiam iu elparolis la vorton “islamo”, li estis islammalama; ekde kiam iu levis demandon pri la franca identeco, li estis reakciulo.” Prezidinto de la franca respubliko, partiĉefo, apogata de granda parto de la gazetaro kaj de la mastraro, fariĝis disidento en sia propra lando: efektive sufiĉis pensi pri tio. Sed kial la Nacia Fronto ne gajnus la batalon de la ideoj, se ĝiaj supozataj kontraŭuloj faras ĝin por ĝi, kaj pri ĝiaj preferataj temoj? Semajnon antaŭ la 21-a de aprilo 2002, s-ro Le Pen povis jam venke jubili: “La politikistoj, la ĵurnalistoj kaj la politiksciencistoj parolas lingvaĵon kiu ne estas tre malproksima de la mia, se ĝi ne estas la sama aŭ eĉ pli antaŭa. Mi fariĝis normala, ĉar ĉiuj parolas kiel mi. Tion oni nomis, en iu momento, la “lepeniĝo de la spiritoj”.”*
Nun tiun dinamikon transprenis la prezidanto de la respubliko mem, ankaŭ sur la kampo de la publikaj liberecoj (vidu pri tio la artikolon de Jean-Jacques Gandini.) S-ro Hollande, esprimante sin antaŭ la parlamento kunveninta en kongreso, la 16-an de novembro 2015, ekzemple opiniis: “Ni devas povi forpreni la francan ŝtatanecon de individuo kondamnita pro atenco al la fundamentaj interesoj de la nacio aŭ pro teroristaĵo, eĉ se li estas naskita franco, mi diras se li estas naskita franco, se li havas ankaŭ alian ŝtatanecon.” Ĉar neniu imagas, ke tia dispono, rekte prenita el la ideologia sako de la ekstremdekstro, povus malinstigi atenculojn kiuj pretas oferi sian vivon, la solena anonco farita de la ŝtatestro havis kiel ĉefan konsekvencon legitimi la distingon inter la francaj civitanoj laŭ ilia deveno, ĉar tiuj, kiuj havas du ŝtatanecojn, estas precipe la idoj de enmigrintoj. S-ino Le Pen bezonis nur enpoŝigi la vetaĵon. Ŝi faris tion ĝue dum mitingo en Niceo, la 27-an de novembro: “La FN havas realisman kaj seriozan programon, kiu eĉ inspiras François Hollande.”
Jam de tridek jaroj, nome de la “necesaj reformoj”, de farendaj ŝparoj, de necesa limigo de la publika enŝuldiĝo, la socialaj politikoj kaj la publikaj servoj estas atakataj: pensioj, familiaj helpoj, helpoj por loĝado, senpaga supera instruado kaj la sansistemo. Tia maltrikado, ĉefe kiam ĝi okazas en periodo de amasa senlaboreco, de malalta kresko, akrigas la suspektan rigardon de ĉiuj al ĉiuj, la individuisman retiriĝon, la penson “Estas jam io nur por ili, estas jam nenio por ni”. La retorikoj, kiuj tiras tra la koto la “helpismon”, la eksterlandanojn kaj la “migrajn aspirpumpilojn” nutras sin el tiu fonto. Tiu ne baldaŭ sekiĝos, ĉar la Eŭropa Unio malpermesas ĉian ŝanĝon de la ekonomia direkto, kion ĝi ĵus konfirmis en Greklando. Antaŭ jaro kaj duono, franca socialista ministro, s-ro Arnaud Montebourg, akuzis ĝian tiaman prezidanton, s-ron José Manuel Barroso, esti “la brulaĵo de la Nacia Fronto”.*
La politika ligo inter ekonomia malsekureco kaj “nacia prefero” okazas pli kaj pli tra la demando de socialaj helpopagoj. Ju pli tiuj estas minacataj, aŭ ilia universaleco estas dubigataj de la kondiĉoj de resursoj (familiaj helpoj, helpoj al loĝado por studentoj), des pli la konkurenco por akiri ilin, speciale en la malfortiĝintaj partoj de la popolaj medioj, nutras la pelĉasadon al fraŭdantoj, la serĉadon de propekaj kaproj.
Analizante la rezultojn de la unua baloto de la departementaj elektoj de marto 2015, en kiuj la FN akiris 26 elcentojn de la voĉoj (multe pli ĉe la laboristoj, dungitoj kaj senlaboruloj; multe malpli ĉe superaj diplomitoj, liberaj profesioj, superaj kadruloj), la politiksciencisto s-ino Céline Braconnier konstatas, ke ene de la ekstremdekstra elektantaro, “la falsa malriĉulo estas figuro ĉie ĉeesta en la interparoladoj. La najbarino kiu vivas per socialaj helpoj kaj kies infanoj havas senpagan aliron al la manĝejo, dum la malriĉaj laboristoj ne povas uzi ĝin pro nepagebla tarifo; la romaoj, kiuj senpage instaliĝas en tendaroj ekde sia alveno, dum enmigrintoj, kiuj alvenis antaŭ tre longa tempo, ne povas akiri malmultekostan amasloĝejon en la urbo, en kiu ili vivas jam de jardekoj; la trompuloj kiuj profitas la larĝanimecon de la nutraĵbankoj per tio ke ili kaŝas sian realan situacion ...”*
La konkludo deduktiĝas senpene: la fremdulmalamo kovrata de postulo je egaleco, la “nacia prefero” kiel rifuzo de supozata enmigrinta prefero.* S-ino Le Pen tiel povas deklari, kiel ŝi faris la 15-an de septembro 2015 en la radio France Inter: “Ekzistas hodiaŭ profunda perforto kontraŭ la francoj, kiam ili aŭdas, ke oni disponigas 77.300 urĝajn lokojn, simple, de hodiaŭ ĝis morgaŭ [por la politikaj rifuĝintoj], dum ekzistas miliono kaj duono da francaj mastrumoj kiuj atendas socialan loĝejon, kelkfoje jam de jaroj, ke laŭ la Fondaĵo Abbé Pierre milionoj da francoj estas malbone loĝataj, aŭ eĉ tute ne havas loĝejon. Kaj do, mi estas la politika respondeculino kiu diras, ke la francoj ne estu la laste servataj.”
En 2012, la respublikana kandidato por la Blanka Domo, s-ro Willard “Mitt” Romney, diris ke lia liberala mesaĝo apenaŭ konvinkas la “47 elcentojn” da usonanoj kiuj dependas de socialaj helpoj kaj kiuj estas proporcie pli multnombraj ĉe la nigruloj kaj la hispanparolantoj. Tiuj “malplimultoj” voĉdonis por s-ro Barack Obama. Tri jarojn poste, dum la zorgo “kontroli la landlimojn” intermiksiĝas kun identeca paniko, tiu argumentado kondukis al la teorio de “granda anstataŭiĝo” en la urnoj. La respublikana kandidato Ted Cruz, cetere senatano de Teksaso, kontraŭas la normaligon de la kontraŭleĝaj enmigrintoj klarigante: “Tio, kion volas [la demokrata senatano] Chuck Schumer kaj Barack Obama, estas tre simpla: ili volas milionojn da novaj demokrataj elektantoj. Jen kio klarigas, pro kio la nova politike ĝusta termino ne estas plu “kontraŭleĝaj eksterlandanoj” [illegal aliens], sed “sendokumentaj demokratoj”.
La FN povus bone uzi tian retorikon. Sed la franca dekstrularo antaŭis ĝin en tio. Jam en 2012, s-ro Jean-François Copé, tiam ĝenerala sekretario de la sarkozia partio, efektive konstatis, ke “la sendokumentuloj estas nun la solaj kiuj povas ĝui sistemon kiu 100-elcente zorgas pri ili, sen ajna kontribuo de ili, eĉ nur simbola”. Kaj, suspektante, li tuj aldonis: “Estus naive, kredi ke la tutaĵo de tiuj decidoj, kiuj altiras la kontraŭleĝan enmigradon kaj forvendas la aliron al la ŝtataneco, estas la frukto de hazardo. Ĝi estas intenca strategio por anstataŭigi la popolan voĉon per komunuma voĉo.”* Per aliaj vortoj, voĉo nek tre eŭropa nek tre kristana ...
Malriĉaj laboristoj kontraŭ fraŭdistoj, poste francoj kontraŭ enmigrintoj, fine “blankuloj” kontraŭ “islamanoj”: tiom, kiom la ekonomia krizo akriĝas, la metastazoj disvastiĝas ene de la popolaj kategorioj de la loĝantaro. “Estus naive, kredi” ke tiaj frakciigoj, pacience subtenataj, tro malkomfortigas tiujn, kiuj profitaj el tiu krizo. Tiom longe, kiom ĉiu rigardas aliloke, ili bezonas nur draŝi la “popolismon” kaj daŭrigi sian regadon. Dum la regionaj elektoj ĉiu menciis la malkontenton, la koleron de la popolaj medioj, kaj promesis “konsideri la mesaĝon” kiun ili elsendas. Tagon post la voĉdono, la registaro anoncis ke la minimuma salajro restos la sama ...
La ĉefministro Manuel Valls opinias ke la koncepto de la respubliko de la FN estas “tro malvasta, eta” kaj “donas nenian solvon por tiuj, kiuj suferas”. Tiu priskribo aplikiĝas same bone ankaŭ al la politiko de lia registaro. Antaŭ kvar jaroj s-ro Valls jam postulis ke oni likvidu la “vortojn kiuj signifas nenion aŭ kiuj estas arĥaiĝintaj: “socialismo”, “kamarado”, “partio””. Lia deziro nun kuniĝas kun la elekto-kalkulo de la prezidanto de la respubliko, kiu deziras forbalai la maldekstran heredaĵon por venontjare konkurenci kun la gvidantoj de la dekstrularo la rolon de kandidato al granda nebulozo “modera”, “respublikana”. Tiu estus aŭtomate elektita ĉe la dua baloto de la prezidant-elekto, ĉar li estus la sola rivalo de la Nacia Fronto. La programo de tiu kandidato, kiu ajn li estas, estas jam konata: li devos stiri la saman kurson, kiun François Mitterrand decidis en 1983, kiam li rezignis pri ekonomia politiko ekster la liberala ortodokseco kaj trovis diversajn elturniĝojn por teni sin en la potenco dum du sepjaraj mandatoj. Kompreneble, nome de la cinika kaj ade ripetata “batalo kontraŭ la ekstremdekstro”.
La obstina daŭrigo de tiom malgaja projekto multe ŝuldiĝas ankaŭ al s-ino Le Pen. Ĉar tiu sistemo kaj ĝiaj homoj bezonas ŝin. Kaj ili scias, ke ili bezonas timi nenion, ŝanĝi nenion, cedi nenion, tiom longe, kiom ŝi restos ilia precipa kontraŭulo.
Serge HALIMI.