Tekstaro de Esperanto

LA HISTORIOGRAFIO de nia lastatempa pasinteco, kun tiu de la ekonomio, estas sendube la intelekta kampo, kiu daŭre restas la plej konflikta. En ĝi temas pri la ebleco aŭ maleblo referenci la emancipajn kaj revoluciajn provojn, kiujn la historio spertis; same multaj solvoj por ŝanĝi la kapitalismon kaj do da refutoj de ĝia pretendo reprezenti la sole eblan manieron de sociala organiziĝo. Pro tiu konstato, kaj pro la neceso doni al la progresemaj aktivuloj ilian historion, la itala komunista filozofo Domeniko Losurdo*, malaperinta lastan junion, entreprenis kompletan kritikon de la dominanta historiografio.*

La unua kampo, en kiu li praktikis sian analizon, estis tiu de la intelekta genealogio de la politikaj fortoj. Li sekvis la rektan linion de la studoj dediĉitaj de Georgo Lukaĉo al la germana historio de la pensado* kaj li entreprenis la kontestadon de la liberala rakonto de miljara alfrontiĝo inter libereco kaj totalismo, kia legeblas ekzemple ĉe Karl Popper. En la studado, kiun li dediĉis al la politika liberalismo*, li profundigis la intuicion, jam ĉeestan ĉe Karlo Markso, de profunda ambiguo de tia filozofio, kiu estiĝis inter la 17-a kaj la 19-a jarcentoj, de John Locke ĝis Alexis de Tocqueville, ĉirkaŭ la nocioj de naturrajto kaj individua libereco. La liberalismo efektive postulas universaligon de la rajtoj, interalie de tiu, fundamenta, de la rajto je proprieto. Kio principe emancipas grupojn politike malgrandajn, sed kio iras sampaŝe kun la grava malboniĝo de la kondiĉoj de tiuj, al kiuj tiuj rajtoj estas rifuzitaj — kion ilustras la sklavismo, tipa por tiu “ekskluda klaŭzo”, kiu konsistigis la liberalismon. La limo inter liberala tradicio kaj konservativa tradicio estas pro tio almenaŭ malklara ...

Losurdo realigas metodon, kiu miksas filozofion kaj historion, konfrontante la konceptojn uzataj de la studataj aŭtoroj kun la historiaj kromsignifoj de la terminoj, per kiuj ili esprimas ilin. Li aplikas tiun metodon al la plej kanonaj aŭtoroj, inkluzive de Niceo [Friedrich Nietzsche], kio ebligas al li senvalidigi la interpretojn, kiuj izolas liajn plej polemikajn konceptojn (sklavo, virino, judo ktp) el la kunteksto kaj la liatempaj diskutoj, al kiuj ili dankas parton de sia senco.*

En tiu sama perspektivo de kritika prilumado liaj laboroj pri la germana idealismo* male volas montri la elstare progreseman karakteron de tiuj, kiuj estis ofte prezentataj kiel antaŭuloj de la totalismo — unue de Hegelo [Georg Wilhelm Friedrich Hegel]. Losurdo raportas pri la ĉirkaŭaĵoj de lia pensado de la historio, kaj de lia teorio profunde politika de la homa komunumo, ankrita en pensado stampita de admiro por la Franca Revolucio.

Ĝuste Hegelo servas al Losurdo kiel vojmarko por skribi la historion de la realaj socialismoj*, la dua granda aspekto de lia verkaro. Kontraŭflue al la abstraktaj kondamnoj kaj de la neado de la historio, kiuj amase montriĝas en la historiografio de la USSR kaj de la Popolrespubliko Ĉinujo, li entreprenas la verkadon de historio de la revolucioj kaj de la reĝimoj, kiuj sekvis ilin, kiel provon per malrapida kaj malfacila lernprocezo. Malperfektaj kaj kelkfoje krimaj, ili estas remetendaj en sian longan historion (pezo de la aŭtokratia tradicio, de la malamo inter la komunumoj, ktp) kaj en sian kuntekston (milita invado de la Sovetunio, situacio de kvazaŭa encirklado, imperiismaj premoj, ktp), kaj ne juĝendaj laŭ ideala normo ekster la konkretaj donitaĵoj. Tiuj analizoj por iuj povus ŝajni kontesteblaj. Sed Losurdo, per sia tuta konsiderinda laboro*, ankaŭ metis la markojn de politika kaj intelekta realproprigo de la granda progresema tradicio.

Guillaume FONDU.