Listo de ĉiuj partoj ⇐ Al la antaŭa parto Al la posta parto ⇒
La bazan tekston origine enkomputiligis La Ondo de Esperanto
La gazetoj estas ĉerpitaj el la TTT-ejo de La Ondo de Esperanto.
Kreis la Esperantan tekston: diversaj personoj
Proksimuma verkojaro/tradukojaro: 2001-2004
“Al ĉiuj niaj amikoj en diversaj landoj kaj urboj ni sendas per ĉi nian koran gratulon je veninta nova jaro. Ni esperu, ke tiu ĉi jaro alportos al nia afero grandan forton kaj proksimigos ĝin per paŝoj grandegaj al la ideala celo”
— per tiuj vortoj en la januara numero de la unua Esperanto-gazeto La Esperantisto por 1891 komenciĝis la unua novjarfesta mesaĝo en la historio de Esperanto (en januaro 1890 la jarŝanĝo ne estis aparte menciita). Kaj nur malmultaj redaktoroj sukcesas eviti la Zamenhofan tradicion jarkomence alparoli sian legantaron. Kun via permeso, ni pruntos kelkajn frazojn el tiu historie grava dokumento kaj
“Pri nia programo en la nuna jaro ni ne bezonas paroli, ĉar la legantoj ĝin jam scias. Ni diros nur, ke ni irados konstante laŭ la vojo, kiun ni unu fojon elektis ...”
Ankaŭ ni iros “la vojon celitan”, kaj niaj malnovaj legantoj ankaŭ en 2000 trovos en La Ondo la kutimajn rubrikojn kaj materialojn. Por la novaj legantoj ni tamen diru, ke jam ĉi-kajere vi povas legi la tradician revuon pri Esperantujo en la jaro pasinta kaj ekscii la nomon de la Esperantisto de la jaro 1999. En la sekvaj kajeroj vin atendos panoramaj prezentoj de la libroeldonado kaj membrostatistiko, konatiĝo kun verkoj premiitaj en la lasta Liro kaj en nia dua Internacia Fotokonkurso.
Kelkajn novaĵetojn ni havos (vidu la supran bildeton el la nova serio de Maŝa Baĵenova). Ekzemple, jam februare ni komencos felietone aperigi studon pri la nuna stato de la esperantistaro, kiun al ni afable proponis Walter Zelazny, kaj kelkfrazajn prezentojn de la laste ricevitaj libroj.
La pasinta jaro estis por ni malfacila, aparte pro tio, ke pro la financa krizo multaj el niaj Ruslandaj abonantoj nur malfacile povis trovi monon por aboni eĉ unusolan revuon en Esperanto. Tamen nia revuo estas ne Ruslanda, sed internacia, kaj nia legantaro pasint-jare ne malkreskis, sed kreskis dank’ al plimultiĝo de alilandaj abonantoj. Kaj tial
”... ni povas diri, ke ni havas la rajton kuraĝe kaj kun la plej bonaj esperoj rigardi en la estontecon”.
Restas al ni fine nur ripeti ankoraŭ kelkajn vortojn Zamenhofajn:
“La amikojn de nia afero ni invitas al eble plej frua abonado de nia organo kaj ni petas ilin zorgi pri ĉiam novaj abonantoj”.
Ni faros nian eblon, ke la jubilea jaro 2000 estu por ĉiu el vi serena kaj agrabla, almenaŭ dum vi estos legantaj La Ondon.
Ĝis la renkonto en februaro!
Halina & Aleksander
La kovrilpaĝa foto de Milan Zvara montras al vi la vintran pejzaĝon en Altaj Tatroj.
La tradicia revuo pri la dumjara esperantista aktivado estis prezentita en Jekaterinburg je la Tago de Zamenhof (12 dec 1999).
Nia Esperantujo ne estas granda. En la nuna mondo, laŭ diversaj taksoj, nur inter 40 ĝis 200 mil personoj uzas Esperanton por interkomunikiĝo. Kaj la konscio pri nia reala amplekso iom post iom forpuŝas la propagandajn nombrojn (eĉ se Aldo de Giorgi en la marta kajero de Esperanto, malgraŭ la scio pri la vera nombro — laŭ li, ne pli ol 200 mil — konfesis, ke li mem blufas pri milionoj, kaj proponis al la aliaj kunblagi).
Ŝajnus nature, se tiu eta grupo da adeptoj de Esperanto starigus forumon por libere interŝanĝi ideojn kaj plani kunlaboron inter niaj asocioj, akademioj, fondaĵoj, gazetoj, turismaj oficejoj, ĵurnalistoj, eldonantoj, aŭtoroj, kulturcentroj, esperantistaj entreprenistoj, lingvistoj kaj aliaj (kun invito de neesperantistaj fakuloj pri lingvaj kaj sociaj demandoj).
Tiu forumo taŭgus por diskuti planojn kun konsidero de la interesoj de la tuta esperantista komunumo kaj formi laborgrupojn el anoj de diversaj organizoj por kune fronti aparte gravajn taskojn (informkampanjo internaciskala, sociologiaj esploroj, nova enciklopedio, internaciaj konferencoj).
Sed tia kunlaboro, kies neceson konscias ĉiu normala esperantisto, ŝajnas nereala pro la rivaleco de niaj gvidantoj, ties ambicioj kaj pro malsamaj konceptoj pri la rolo kaj loko de Esperanto inter niaj ĉefaj “partioj”.
Samkiel en 1998, ankaŭ en 1999 okazis du forumoj. La dua kunsido de la Strategia Forumo de la E-komunumo, okazigita de UEA, arigis en Berlino reprezentantojn de pli ol 50 establoj. Oni denove ne sukcesis formuli komunan starpunkton, eble ĉar la kunsido estis nur 2,5-hora, sed gravas, ke la Berlina prelego de Kep Enderby vekis diskuton en nia gazetaro.
La dua Forumo de la Esperanta Civito (kadre de la 72a Kongreso de SAT, Karolovaro) havis malpli da partoprenantoj (8 paktintaj establoj kaj 3 observantoj) kaj pli da tempo (4 sesioj). Rezulte estis aprobita la projekto de Konstitucia Ĉarto de la Esperanta Civito proponita por dujara diskutado antaŭ la definitiva akcepto en la jaro 2001.
Al la ideologia diskuto kontribuis ankaŭ du studoj: Ĉu Esperanto postvivos la jaron 2045 de Tazio Carlevaro, kaj Esperanto sen mitoj de Ziko Sikosek. Jarfine formiĝis komisiono pri la nova strategia laborplano de UEA por prezenti en Tel-Avivo dokumenton anstataŭ Kampanjo 2000.
La supraj linioj koncernas la unuan taskon de Kampanjo 2000: “Levi la organizan kaj idean nivelon de la E-komunumo”. La du aliaj taskoj estas: “Levi la prestiĝon de la internacia lingvo” kaj “influi la internacian vivon” — informado kaj eksteraj rilatoj.
En la informado okazis nenio nova. UEA lanĉis informkampanjon en la islama mondo, sed ĝia efiko dume ne superas eĉ tiun de la artikolado de Viktor Kudrjavcev (kelkcent varbitoj); la informado en Germanio estis pli vigla pro la kongreso, ktp. Nia informado plu dependas de centoj da lokaj aktivuloj; kaj en nia komunumo apenaŭ ekzistas sufiĉe da kunlaboremo kaj financo por mondskala kampanjo pri Esperanto. (La pasintjara precedenco Auld montras, ke Esperanto povas penetri en amaskomunikilojn sendepende de niaj planoj kaj kampanjoj.)
La Balkana konflikto respeguliĝis en Esperantujo per kelkaj rezolucioj ne aparte gravaj. Pli grava estas la Agado Espero, kiun iniciatis kaj tegmentis UEA, por helpi militviktimojn. Precipe efika estis projekto “Mil familiaj pakaĵoj” de Humanitara Organizo Espero en Bosnio. Kadre de tiu projekto esperantistoj aĉetis ne mil, sed preskaŭ du mil (ekzakte 1998) pakaĵojn (ĉiu pakaĵo kostis 50 DEM), refoje pruvinte, ke ankoraŭ vivas la idealoj de Zamenhof kaj Hodler.
Laŭ iniciato de UEA, Internacia Konferenco de Neregistaraj Organizaĵoj starigis temgrupan sesion pri “Lingvo kaj homaj rajtoj”, kiu sub la gvido de Kep Enderby kaj post la enkonduka prelego de Lee Chong-Yeong unuanime rezoluciis pri rekomendo al EKOSOK diskuti lingvajn problemojn, fondi tiucelan komisionon kaj raporti pri la rezulto al la Ĝenerala Asembleo de UN. UEA partoprenis en kelkaj aliaj internaciaj konferencoj kaj aliĝis al la subskribado por Manifesto 2000 verkita de Nobel-pacpremiitoj.
ERA okazigis en la Eŭropa Parlamento seminarion “De la kostoj de la (ne)komunikado al la organizo de lingva federaciismo”, en kiu estis lanĉita projekto de ERA pri rajto al la internacia lingvo en 2020. IKEL plurfoje rezoluciis pri konfliktoj en la mondo. Esperanta PEN-Centro prezentiĝis en la monda kaj regiona konferencoj de PEN. Ekster-rilate aktivis Francio kaj Italio. Startis projekto Indiĝenaj Dialogoj por kunlaborigi per Esperanto organizaĵojn de indiĝenaj popoloj. Preskaŭ cent klasoj partoprenas en la projekto Interkulturo de ILEI.
La eksteraj rilatoj de UEA kaj ties Unesko-eca eldonado, laŭ Kep Enderby, ne estas sufiĉa manifestiĝo de ĝia socikampa aktivado. En Berlino li publike proponis: “ke UEA, pli senambigue ol nun, direktu sin al la protekto kaj progresigo de la homaj rajtoj ĝenerale”. Laŭ li “Se UEA irus laŭ tiu vojo, UEA povus pli ol nun diskoniĝi en la mondo, kun reputacio de asocio por homaj rajtoj kaj sociaj liberecoj, anstataŭ la nuna reputacio de nur lingva asocio. UEA iĝus asocio por la homaj rajtoj, kiu uzas Esperanton, kaj kies politiko estus disvastigi Esperanton pli forte ol nun pere de ĉefa pledo pri homaj rajtoj aŭ, se vi permesas, civilaj liberecoj”.
La propono de Enderby (kiun li faris en la rolo de la prezidanto de Esperanta Jura Asocio) trovis pozitivan reagon de pluraj aktivuloj, tamen ĝi implicas kelkajn problemojn, ekzemple:
— La statuto de UEA estas ambigua, kaj la prioritato al la homrajta aspekto neeviteble kolizios kun la statuta postulo pri neŭtraleco pri “sociaj kaj politikaj problemoj”.
— Nun la asocia financo prosperas, kaj la individua membraro estas stabila. Ĉu la esperantistaro donos subtenon al UEA kotize kaj donace, se tiu aktiviĝos socie kaj akceptos starpunkton pri aferoj politikaj laŭ la homrajta dimensio?
— UEA ne havas realajn konkurenculojn en la neŭtrala E-movado. Pledante por “sociaj liberecoj” ĝi trovos sin en la kampo, kiun plugas SAT, ERA kaj IKEL.
— Se la respekto de la homaj rajtoj efektive (ne nur statute) determinos la pozicion de UEA, ĉu ĝi sukcesos “reveni sur la socian batalkampon” sen batali tiukampe kontraŭ la asocioj kaj gazetoj, kiuj subtenas malrespekton de la homaj rajtoj. Ekzemple, povos temi pri la pozicio de ĈEL kaj El Popola Ĉinio en la problemoj Tibeta kaj disidenta; pri la asocioj en Kubo kaj Serbio ne defendantaj la rajtojn de la subprematoj tie; kaj fine pri la reformulo de sia rilato al la personoj, kiuj kunlaboris kun (aŭ estis pagataj de) komunismaj reĝimoj en Sovetunio kaj Orienta Eŭropo. Kiel reagus la koncernaj aktivuloj kaj la reĝimoj, se al lokaj esperantistoj oni proponus partopreni en la homrajta agado kunlabore kun Amnestio Internacia?
La problemoj, kiujn eble kaŭzus ŝanĝo de la prioritatoj, estas aparte studendaj, sed la unua rezulto jam estas: Kep Enderby estas proklamita kiel La Esperantisto de la Jaro.
La Berlina UK sukcesis pro la akurata organizado, sukcesa informado kaj altnivela programo scienca kaj kultura. Duafoje okazis la kongreso Azia, kun senprecedenca subteno de la kongreslando Vjetnamio. Malpli amasa kaj malpli subtenita estis la kongreso Amerika. IJK-55 en Hungario iĝis la plej partoprenita IJK en la jaroj 1990aj. Dekoj da fakaj kaj landaj kongresoj kaj konferencoj estas apenaŭ listigendaj. Ili okazis, kaj multaj ŝatis ilin, kaj pri ili jam multe informis niaj amaskomunikiloj.
Cetere estas rimarkeblaj ŝanĝoj en nia interna informado pro la teknologia evoluo. Interreto daŭre penetras en la vivon de la pli prosperaj landoj (kie loĝas la pliparto de niaj membroj, abonantoj kaj kongresanoj). Tio ja faciligis la laboron de la gazet-redaktoroj, kiuj povas preni informojn el la senpagaj ret-informiloj Gazetaraj Komunikoj de UEA, Heroldo Komunikas kaj Interredaktore (tiu lasta fariĝis malpli regula pro la lanĉo de la pagenda servo RetInfo).
Sed ĉar ankaŭ la ordinaraj legantoj nun povas facile kaj senpage ricevi informojn, la tradicia gazetaro devas trovi novajn formojn kaj manierojn de la informado kaj prestekniko. Monato sukcesis elkriziĝi per reinvito de Stefan Maul kaj aldono de koloroj. La Ondo proponas senpagan literaturan suplementon. Eventoj kaj Heroldo spertis problemojn pri la eldonritmo kaj dufoje ŝanĝis siajn (vic)redaktorojn. Kolor-riĉajn kovrilojn ekuzis Esperanto, Juna Amiko kaj Literatura Foiro. Kaj pluraj gazetoj aperas ankaŭ rete.
Cetere rete estas aŭdeblaj pluraj radio-programoj per RealAudio. Tio koncernas ne nur la ŝtatajn, sed ankaŭ lokajn staciojn, kiuj antaŭe estis aŭdeblaj nur en sia regiono. Eĉ pli: kelkaj radioj aŭskulteblas nur rete.
Do, nia gazetaro konstatinde progresis pro la pli facile troveblaj informoj, kaj pro la konkurenco kun la reto, kaj pro la drasta evoluo de la komposta kaj presa teknologioj.
La teknologia evoluo faciligis ankaŭ la libroeldonadon, kaj nuntempe oni ne devas multon investi por prespretigi kaj presi libron. Laŭ Laste aperis en Esperanto ankaŭ en 1999 oni eldonis pli ol 200 librojn. Kaj ili estis bone aĉetataj: la libroservo en Berlino denove donis rekordan rezulton.
Tamen antaŭ eldoni libron, oni devas ĝin verki. Sed eĉ bona komputilo ne sufiĉas por verki bonan poemon aŭ novelon, kaj literature elstaras ne multaj el la eldonitaj libroj. Sed verŝajne proporcie simila situacio estas ankaŭ en aliaj lingvoj. Kiel la atuton de la jaro oni povas konsideri la novan tradukon de Faŭsto (Karl Schulze). Ĝojigis niajn legantojn Alico en Mirlando (Carroll/Broadribb) kaj Noveloj el antikva Ĉinio; rapide elĉerpiĝis en Berlino la stoko de La ŝtona urbo de Anna Löwenstein. Posteume aperis Kritiko kaj recenzistiko en Esperanto de Karolo Piĉ.
Sed la plej bonvena libro en 1999 estis esearo Lingva arto dediĉita al la 75-jaraj jubileoj de Bill Auld kaj Marjorie Boulton.
En la nelibra kulturo aparte prosperis la projekto Kolekto 2000, kadre de kiu estas eldonitaj jam 8 kompaktaj diskoj. Sed la plej granda muzika atingo venis el Germanio, kie grupo Freundeskreis produktis albumon Esperanto, kies 250 mil ekzempleroj jam vendiĝis.
Bonan novan jaron 2000!
Aleksander Korĵenkov
La Ondo de Esperanto iniciatis en 1998 proklamon de la esperantisto de la jaro; al kiu aliĝis reprezentantoj de diversaj tendencoj en la Esperanto-komunumo kaj sendependaj kompetentuloj. Kiel la unua laŭreato pasintjare estis elektita skota poeto William Auld.
Por 1999 fare de 9 kandidatigantoj estis proponitaj 13 personoj, el kiuj 10 elektantoj povis elekti po 1 ĝis 3 personojn. La 15an de decembro 1999, je la Zamenhofa Tago, estis anoncita la rezulto de la voĉdonado:
Kep Enderby 6 voĉoj; Renato Corsetti 4; N.I. Sequoyah 2; Marjorie Boulton, Reinhard Fössmeier, Antonio Herrera, Gbeglo Koffi, Ilona Koutny, Geza Kurucz, Mauro La Torre po 1 voĉo.
Per tio aŭstralia juristo Kep Enderby, prezidanto de UEA kaj de Esperanta Jura Asocio, estas proklamita la esperantisto de la jaro 1999. Tiu ĉi proklamo rekonas la meritojn de Kep Enderby en la fortikigo de Esperantujo (aktiva partopreno en multaj kongresoj kaj tre grava parolado en la Berlina kunsido de la Strategia Forumo de la Esperanto-komunumo) kaj en la eksteraj rilatoj (precipe aktivado en la Internacia Konferenco de Neregistaraj Organizaĵoj en Seulo).
Halina Gorecka, sekretario
Proponantoj (Kandidatigantoj):
Marija Beloŝeviĉ (Ekssekretario de ILEI),
Viŝnja Brankoviĉ (Posedanto de “Orbis Pictus”),
Renato Corsetti (Vicprezidanto de UEA),
István Ertl (Redaktoro de Esperanto),
Edmund Grimley Evans (Prezidanto de EAB),
Wolfgang Kirschstein (Tradukisto kaj ĵurnalisto),
Aleksander Korĵenkov (Redaktoro de La Ondo de Esperanto),
Bruno Masala (Gvidanto de AERA ĉe OSIEK),
Valentin Melnikov (Poeto, ĵurnalisto, tradukanto).
Elektantoj:
Petr Chrdle (Estrarano de UEA, posedanto de KAVA-PECH),
Viktor Kudrjavcev (Redaktoro de Komencanto),
Lee Chong-Yeong (Eksprezidanto de UEA, prezidanto de KEA),
Andy Künzli (Eseisto kaj historiisto),
Geraldo Mattos (Prezidanto de la Akademio de Esperanto),
Stefan Maul (Prezidanto de TEĴA, ĉefredaktoro de Monato),
Mine Yositaka (Redaktoro de Riveroj),
Sergio Pokrovskij (Sciencisto, tradukanto, eseisto),
Roland Rotsaert (Kasisto de IKEF, redaktoro de La Merkato),
Ljubomir Trifonĉovski (Ĉefredaktoro de Literatura Foiro).
La venonta 56a Internacia Junulara Kongreso de TEJO okazos denove — post Chonan en 1994 — en Azio! Kaj eĉ en unu el la plej interesaj kaj vidindaj urboj de tiu ĉi kontinento: en Honkongo 5-12 aŭg 2000.
TEJO speciale ĝojas ke tiu IJK okazos ĝuste en tiu ĉi vigla urbego en Suda Ĉinio — ĝi permesos al la partoprenantoj sperti la sintezon de la etoso de unu el la plej gravaj ekonomiaj centroj en la mondo kun tiu de la ĉina kulturo. Tion garantias LKK kiu konsistas el lokaj junaj esperantistoj same kiel anoj de Ĉina Junulara E-Asocio.
En Honkongo eblos sperti la signifon de la temo de tiu ĉi IJK per propraj okuloj: La transiro al tutmondiĝo-tutglobismo en la 21-a jarcento. Tio ĉi certe validas jam longe en la ekonomia senco kaj ĝuste tion eblas rigardi en Honkongo kie ĉiu mondskale laboranta firmao reprezentiĝas — sed kiuj evoluoj okazas en la socia vivo, rigardante la plifaciliĝon kaj malplikostiĝon de vojaĝoj ien ajn. Kiel spertas la nune juna generacio tiujn ŝanĝiĝojn apenaŭ imageblajn por la antaŭaj generacioj? Kia estas vivo antaŭ ni sub tiuj novaj cirkonstancoj?
Jen pri kio okupiĝos la kongresanoj. Kompreneble ankaŭ riĉa kultura programo estas antaŭvidita kaj partoprenantoj povas certi ke ankaŭ la tipa IJK-etoso ne mankos. Cetere, se vi volas ligi tiun ĉi certe unikan IJK-n kun neforgesebla alvojaĝo, partoprenu ankaŭ la trajnan karavanon de Moskvo tra Siberio, Mongolio kaj Pekino. Detaloj sekvos!
Aktualigita aliĝilo por la IJK-56 (per kies publikiĝo senvalidiĝas ĉiuj aliaj publikigitaj aliĝiloj por tiu ĉi aranĝo) haveblas en la CO de TEJO (Nieuwe Binnenweg 176, NL-3015 BJ Rotterdam, Nederlando), rete tejo-oficejo@esperanto.org, aŭ ĉe LKK de IJK-56, p/a Ĉina Junulara E-Asocio, P.O. Kesto 77, Beijing CN-100037, Ĉinio, rete epc@china-report.com.
GK UEA
Prepare al la jordania antaŭkongreso de la 85a UK, la vicprezidanto de UEA, d-ro Renato Corsetti, 15-17 nov 1999 vizitis Amanon, la ĉefurbon de Jordanio, kiel persona gasto de la ministro pri edukado, Faisal Al-Refou’h.
Corsetti renkontis plurfoje la ministron kaj kelkajn el liaj ĉefaj oficistoj. Al-Refou’h donis sian aŭspicion al la antaŭkongreso kaj certigis senpagan uzon de 100-persona salono en la urbomeza Reĝa Centro pri Kulturo 22-23 jul 2000. La ministro — cetere profesoro pri internaciaj rilatoj en la Universitato de Amano — mem ĉeestos la inaŭguron kaj parolos pri “Tutmondiĝo kaj la araba mondo”.
La unuan renkontiĝon ĉeestis ankaŭ Natasha Twal, ĵurnalistino de la reta novaĵagentejo Arabia.On.Line. Ŝi ekinteresiĝis pri Esperanto pro la anoncoj kiujn UEA lokis kadre de Kampanjo 2000 en decembro 1998 en du jordaniaj tagĵurnaloj.
GK UEA
Ankaŭ la 11a Malferma Tago de la Centra Oficejo de UEA pruvis ĝian famon de sukcesa novtipa Esperanto-aranĝo. Eĉ el landoj tiel foraj de Nederlando kiel Bulgario, Finnlando, Svedio, Italio kaj Japanio venis entute 125 vizitantoj por vidi sian domon en Roterdamo kaj ĝui la unikan etoson de tiu aranĝo.
Tri konataj profesoroj kontribuis prelege al la Tago. Humphrey Tonkin parolis dufoje pri “Muroj de miljaroj: Pensoj antaŭ nova jarmilo”. En tre persona prelego, kiu plene kaptis la publikon, li parolis pri sia ŝuldo al Esperanto. Plenkaŭze li eĉ fiksis floreton al la busto de Zamenhof en la konferencejo de la CO — je granda aplaŭdo de la aŭskultantoj, kies vivojn Esperanto same pliriĉigis. Ankaŭ Ignat Bociort estis inspirita de la jarmila ŝanĝo. Li prelegis pri la strategia graveco akiri poziciojn por Esperanto en universitataj kaj sciencaj medioj. Jouko Lindstedt, ĉefredaktoro de la nova Hejma vortaro, prilumis la celojn kaj ekeston de tiu verko.
Ĉiujn prelegojn sekvis vigla diskuto, kiu pludaŭris en la koridoroj kaj ĉe la kaftablo.
En la biblioteko estis senhalte montrataj Esperanto-filmoj, dum en la libroservo kaj la bazaro de esperantaĵoj oni senhalte butikumis. La vendoj sumiĝis je 7454 guldenoj (3382 eŭroj), kio signifis ke dum la Malferma Tago la totalo de la ĉi-jaraj vendoj de la libroservo de UEA transpasis la sojlon de 300 000 gld., kio antaŭe okazis nur unufoje (en 1988).
Plej pinte vendiĝis Hejma vortaro (39 ekz.). Krome furoris Lito apud la fenestro kaj Alico en Mirlando (po 12), kaj Por aktiva lingvopolitiko (11). La plej populara kompakta disko estis Masko de Kajto (7).
GK UEA
25-28 nov 1999 en Bydgoszcz (Pollando) okazis la 9a Mez-Eŭropa E-Junulara Konferenco.
Ĉeestis reprezentantoj de Pollando, Bulgario, Finnlando, Hungario, Germanio, Kroatio, Italio, Ruslando (ĉefe prezidantoj aŭ estraranoj de naciaj E-junularaj organizoj). Inter aliaj partoprenis du TEJO-estraranoj Holger Boos kaj Grigori Arosiev, kaj multjara komisiito de TEJO Anna Ritamäki.
La unua tago de la konferenco estis dediĉita al interŝanĝo de novaĵoj el landoj, reciprokaj informiĝoj pri lokaj aranĝoj, karavano al IJK-56 tra Ruslando al Honkongo k.a.
Dum la dua tago plene temis pri fortaj kaj malfortaj flankoj de landaj sekcioj de TEJO. La diskutado evidentigis, ke ekzistas kelkaj komunaj malfortecoj — manko de aktivuloj, malbonaj kontaktoj kun plenkreskulaj E-asocioj, nesufiĉo de financado de siaj projektoj k.a.
MEJK estas forta ĉelo de TEJO, kaj ĝi estis iniciatinto de MEJS — MezEŭropa E-Junulara Seminario, kiu okazis jam 5-foje. Oni esploros, ĉu eblos okazigi sekvan MEJSon en la orienta parto de Germanio.
Grigori Arosiev
Eldonejo Interpres, je la nomo de Bulgara E-Asocio, kun la helpo de UEA kaj per kontribuaĵoj de E-organizaĵoj kaj individuoj el pluraj landoj partoprenis per E-budo en la internacia librofoiro Sofio’99 (17-21 nov 1999).
Dum la foiro miloj da homoj legis la ŝildon “Esperanto”. Precize ekscii la nombron ne eblis, ĉar lernejanoj, studentoj kaj pensiuloj ne pagis enirbiletojn, sed probable la budon preteriris ne malpli ol 50000 vizitantoj!
La vizitintoj de la budo, kiuj montris intereson pri Esperanto, ricevis reklamojn kaj informfoliojn. Ni disdonis ĉ. 1500 adreskartetojn, kelkcent ekzemplerojn de la Praga Manifesto kaj pli ol 1000 kartetojn kun informoj pri la retkurso por komencantoj.
Por allogi atenton Interpres interkonsentis kun la organizantoj kaj publikigis rete la katalogon de la partoprenantoj kaj la kulturan programon. Do ili direktis homojn al nia ret-paĝaro, kie estis informoj pri la E-partopreno.
Estis prezentitaj eldonaĵoj en kaj pri Esperanto el la tuta mondo: literaturaj, fakaj, lingvistikaj eldonaĵoj; lernolibroj, vortaroj kaj instruhelpiloj; periodaĵoj; katalogoj kaj aliaj reklamiloj de eldonejoj aŭ libroservoj; E-mapoj, turismaj broŝuroj, E-bildkartoj, reklamfolioj pri internaciaj E-aranĝoj aŭ radioprogramoj; sonkasedoj, vidbendoj, komputil-ludoj k.s.
El la informa vidpunkto aparte interesaj estis la Jarlibro de UEA kaj la Pasporta Servo. Menciindas ankaŭ la diversaj eldonformoj de Bulgara Esperantisto — papera, sonkaseda (registrata por nevidantoj), brajla kaj reta.
Oni povis aŭdi Esperanton ne nur per sonkasedoj, sed ankaŭ parolatan, ĉar ĉe ni gastis prezidanto de Serba E-Ligo Zoran Ĉiriĉ.
19 nov ni partoprenis en la oficiala kultura programo per prezento de tri temoj: virtualaj eldonaĵoj; instruado en la Interreto (Elementa kurso laŭ la Zagreba Metodo — la unua fremdlingva kurso por bulgaroj en la reto); Bulgara Esperantisto — 80-jara.
La vizitintoj rilatis al Esperanto pozitive. Multaj deziris eklerni Esperanton. Ili estis invitataj partopreni en koresponda kaj intensa ĉeesta kursoj. Estis ankaŭ propono pri okazigo de kurso por bahaanoj — jam estas grupeto de lernemuloj kaj disponebla salono.
Estis ankaŭ kuriozaĵoj: Iu virino tiel senpaciencis eklerni Esperanton, ke ŝi proponis sian pasporton kiel garantion, por ke mi donu al ŝi la solan ekzempleron de la zagreb-metoda lernolibro kaj ŝi fotokopiigu ĝin. Almenaŭ du personoj devis agnoski, ke Esperanto estas esprimpova lingvo, post kiam mi montris la libreton Knedu min, sinjorino! La plej interesan demandon faris knabo, kiu scivolemis, ĉu ekzistas kvarlingvaj denaskaj esperantistoj — se la gepatroj devenas de du diversaj landoj, loĝas en tria lando kaj parolas kun la infanoj en siaj denaskaj lingvoj, en la lingvo de la lando kaj en Esperanto.
La budon atentis ankaŭ multaj esperantistoj, kiuj dum la lastaj jaroj ne partoprenis la E-movadon. Iuj el ili pensis, ke BEA ne plu ekzistas pro la malapero de la verdstela ŝildo ĉe strato “Hristo Botev”, kie ne plu troviĝas la kancelario de la asocio. Ili esprimis ĝojon, ke ili retrovis Esperanton kaj la bulgaran E-movadon, kaj petis informojn.
Mariana Evlogieva
Unuafoje en Irano, stabo de paramilit-organizo en nord-okcidenta urbo Kangavar okazigis E-kurson por knabaj membroj!
Tiu organizo nomata Basigh (Mobilizado) aperis post la irana revolucio (1979) por defendi la revoluciajn celojn. Dum la milito inter Irano kaj Irako ĝi grave rolis por defendi la landon. Sed en la nuna pacperiodo ĝi aktivas konstruece, kulture, arte, tamen ne forgesante prepari siajn membrojn al milito.
La E-klaso funkciis de 26 jun ĝis 6 sep 1999 dum la somera feriado por knabaj dezirantoj en urba stabo “Shahid Mohammadi Aragi”. La E-instruisto estis Ali-Asgar Kousari konstanta kunlaboranto de Kontakto kaj membro de TEJO. Post la kurso la stabestro, kolonelo Mohsen Hosein-Abadi, oficiale dankis la instruiston per admira letero. Tiel grava paĝo aldoniĝis al la historio de la irana E-movado.
Tiu okazo estas unika por tiaspecaj organizaĵoj, kiuj antaŭe rigardis Esperanton dube, ĉefe pro religiaj miskomprenoj. Nun Esperanto trovas favoran pozicion en diversaj sociaj tavoloj. Tio okazas pro la agado de la iranaj E-pioniroj kaj dank’ al iliaj sendependaj (politike) karakteroj fidataj de la socianoj. Ekzemple, profesoro M.H. Saheb-Zamani, fama verkisto kaj altranga psikologo, dum sia E-agado neniam akceptis politikan starpunkton.
Mojtaba Kheir-Khan
Mi uzis la prefikson para (simila) por montri, ke tiu organizo estas ne tute milita aŭ armea, sed popola organizo, nur preparanta por la milita tempo. Do tiu organizo dum milito funkcias kiel partizanoj en la dua mondmilito, sed iom pli vaste kaj ŝtatnivele; kaj post milito ĝi ne malaperas, sed aktivadas en la socio konstrue, kulture ktp.
7 dec 1999 estis inaŭguritaj en Castelldefels (Barcelono, Hispanujo) placo “Esperanto” kaj monumento “Esperanto” samloke. La inaŭguron ĉeestis urbaj aŭtoritatoj, kaj la urbestro s-ro Agustin Marina havis kuraĝigajn vortojn por la ĉeestantoj. Samtempe oni omaĝis faman, sed bedaŭratan samideanon, Ramon Fernandez Jurado, iam agema esperantisto, poeto kaj politikisto, kies strofo estas gravurita sur ŝtono apud la monumento. La monumento konsistas el abstrakta figuro, kies nomo estas “Aspiro”.
Respondis kaj dankis la aŭtoritatojn, samideano Marti Guerrero. La aranĝon ĉeestis ĉirkaŭ 500 personoj: esperantistoj, simpatiantoj, amikoj kaj lokaj scivolemuloj.
Luis Serrano Pérez
La individua membraro de UEA en 1999 superis 7000 la 24an de novembro. Precize, UEA havis tiutage 7010 individuajn membrojn en 118 landoj. La fina nombro estos ankoraŭ pli alta, ĉar kotizoj konstante fluas al la Centra Oficejo. Kvankam estas konsilinde pagi la kotizon kiel eble plej frue, oni ja rajtas kotizi kiam ajn kaj ricevi la jam aperintajn eldonaĵojn de UEA kaj, en kazo de junaj membroj, tiujn de TEJO.
La individuaj membroj de UEA nombras konstante pli ol 7000 ekde la Jubilea Jaro 1987.
GK UEA
27 nov 1999 tri membroj de EKo (Felszeghy, von Bueren, Zelazny) kaj unu vicmembro (Buhlmann, delegita de Trifonĉovski) kunvenis ĉe KCE. Senkulpiĝis la kvina membro, Picasso.
Temis pri la unua kunveno de EKo, post la Forumo en Karolovaro. Laŭ la tagordo, jen temoj kaj decidoj.
1) Raporto pri la evoluo de Esperantio en 1999: estis aprobita la kanvaso proponita de Picasso, post diversaj amendoj. Picasso kaj Zelazny estas komisiitaj finpoluri la tekston, kiu estos dissendita al ĉiuj paktintaj establoj, por libera interna diskuto.
2) Heroldo komunikas: post trejniĝo en aŭtuno 1999, Judit Felszeghy respondecos pri la redaktado ekde januaro 2000.
3) Kvin interpretaj duboj estas submetitaj al la Kortumo. Ili koncernas principe du problemojn: la perkoresponda balotado de la paktintaj establoj kaj la proceduro de akcepto de novaj aŭ/kaj ratifitaj aliĝoj. La Kortumo sin esprimos jam en decembro, dum kunsido en Verono (Italio). Temas pri la unua fojo en kiu la Kortumo estas konsultita, kaj feliĉe ne pro konflikto inter la paktintaj establoj.
4) David Buhlmann estas komisiita zorgi pri la Heraldika Registro. Li estas mem fakulo pri heraldiko, kaj lia tasko estos registri la blazonojn elektitajn de la paktintaj establoj, laŭ la artikolo 7 de la Konstitucio. Tiel oni evitos duoblaĵojn kaj miskomprenojn. Buhlmann ankaŭ ellaboros kriteriojn: ekzemple, ĉiu loka E-societo aliĝinta al la Pakto povus utiligi (ĉefan) parton de la blazono de la koncerna urbo aŭ vilaĝo, kiu situus blanke sur la verda fono. Buhlmann povos eĉ proponi solvojn al la interesataj establoj.
5) EKo planas kunvoki la trian Forumon de la Esperanta Civito por majo 2001. Tiu Forumo promulgos la Konstitucian Ĉarton, post diskuto kaj eventuala aprobo pri ĉiuj amendoj kaj rimarkoj ricevitaj ĝis marto 2001. Samtempe estos aprobita la provizora Registro de la voĉrajtaj civitanoj, kiuj devos ricevi la balotilon por la Senato. Limdato por liveri la kandidatlistojn estos la fino de majo aŭ komenco de junio, limdato por la voĉdonado estos 9 aŭg 2001. Eblos voĉdoni per poŝto (al la adreso ĉe svisa notario) aŭ en unu el la fizikaj balotejoj, en la urboj de SAT-kongreso, IJK kaj UK 2001. La tri sigelitaj urnoj estos malfermitaj kune kun la kvara (svisa) 10 aŭg. Tuj post la proklamo de la rezulto kunvenos la kvara Forumo, kiu validigos la balotojn kaj per tio malfondos la Evolukomisionon. En tiu momento ekvalidos ankaŭ la Konstitucio.
6) EKo ekzamenis du projektojn: por unu el Itala Interlingvistika Centro ĝi rekomendas al KCE kunlaboron. Por alia el Afriko ĝi petos pliajn klarigojn.
7) Konstatinte la disponeblon de la koncernaj financaj rimedoj, pro donacoj de anonimaj mecenatoj, EKo aprobis subvencii du paktintajn establojn, en Ruslando kaj en Bulgario. En la dua kazo temas pri pure sociala helpo (aĉeto de medikamentoj por unu el la klubanoj).
Ekde 15 dec 1999 Evolukomisiono disponas je propra poŝta ĉekkonto: kiu deziras subteni la Pakton por la Esperanta Civito, tiu povas donaci al la svisa pĉk 23-4803-0 “Pro Esperanto, La Chaux-de-Fonds”.
HeKo
La kongresurbo Manresa akceptis 30 okt – 1 nov la 29an Katalunan Kongreson post 63-jara paŭzo, ĉar ĝi organizis ankaŭ la 18an Kongreson en junio 1936 (post unu monato kaj duono eksplodis la hispana intercivitana milito).
Entute aliĝis 140 gekongresanoj, el kiuj 17 francoj el najbaraj federacioj, kaj gastoj el Aŭstralio/Litovio, Nederlando kaj Francio.
La solena inaŭguro okazis en la loka urbodomo, kie la urbestro mem s-ro Jordi Valls kaj la kultura magistratano s-ro Ramon Fontdevila, prezidis la ceremonion.
Krom la kutimaj protokolaj intervenoj elstaris la omaĝo al la du lokaj veteranoj Pere Saumell kaj Modest Tuset, iamaj organizantoj de la 18a Kongreso en 1936 kaj la prelego de s-ro Jordi Badia, prezidanto de la loka ekologia asocio.
Pri diversaj aspektoj de la kongrestemo “Ekologio kaj progreso” prelegis esperantlingvaj fakuloj Emilo Mas kaj Bert de Wit.
Koncerto de la kataluna esperantlingva ensemblo Kaj Tiel Plu kaj aŭdvida prezentaĵo de Bruno Robineau pri la okjara mondvojaĝo okazis dum la du artaj vesperoj.
La kongreson kronis literatura mateno okazinta 1 nov kun prelego de Trevor Steele kaj intervenoj de la E-poetoj Abel Montagut la aŭtoro de Poemo de Utnoa kaj Antonio Valen ĉi-jara unua poezia premiito en la Belartaj Konkursoj de UEA, kiu memorigis la ĵusan forpason de la fama hispanlingva poeto Rafael Alberti.
Konkluda debato adoptis la kongresan rezolucion kun jenaj rekomendoj:
— Kolekti pozitivajn novaĵojn kaj disvastigi ilin.
— Interesigi infanojn pri ĉio kio rilatas al nia mondo natura kaj socia, laŭ ekologia vidpunkto.
— Proponi al ĉiuj registaroj organizi aŭ kunorganizi ĉie objektivajn larĝajn publikajn debatojn, de lokaj ĝis internaciaj, pri ĉiuj gravaj ekologiaj problemoj, kiel energio, aero, sano, genetika manipulado kun ĉiuj skoloj, por konsciigi homojn, per certa kaj vera informado, pri eblaj respondecoj kaj komunaj agadoj.
Du televidkanaloj, la loka kaj la tutkataluna informis pri la Kongreso kaj ankaŭ la regiona ĵurnalo vaste kaj daŭre aperigis informojn, eĉ du tutpaĝajn artikolojn.
Llibert Puig
La 5a klaso de la Ĝenerala Lernejo 1 en Biksado (Kovasna provinco, Rumanujo) partoprenis nacian konkurson, prezentante projekton Interkulturo (ILEI/UEA), en kiu ĝi partoprenas.
Ilia propono estas konsiderita kiel la plej bona projekto, kaj pro tio ili gajnis komput-laborejon, kiu konsistas el 5 komputiloj kun ligo al Interreto.
La 25 gelernantoj tre feliĉiĝis pro tio, ĉar estante la unuaj aliĝintoj al la interreta kvazaŭlernejo “Tibor Sekelj”, kie nun partoprenas 92 klasoj el ĉiuj kontinentoj, ĝis nun ili povis interrilati kun la alilandaj kamaradoj nur per papera korespondado.
En tiu lernejo jam ekde pluraj jaroj tre lerte agas la instruisto Mihai Trifoi, kiu aranĝis tie eĉ etan Esperanto-muzeon.
Gratulu aŭ kontaktu la gajnintojn per ilia freŝa retadreso pg024@xnet.ro kaj la paper-adreso: Ŝcoala Generala Nr.1, RO-4038 Bixad, Jud. Covasna, Rumanujo.
Mauro La Torre
1. Asocio Esperanto Nederland sendis en septembro gratulon al la nederlandaj eŭro-parlamentanoj. Komence de novembro ĝi sendis al ĉiuj leteron, en kiu ĝi petis atenton pri la lingva problemo en Eŭropo kaj atentigis pri la ekzisto de Esperanto kiel demokrata, neŭtrala lingvo, kiu povos solvi tiun problemon. Ni petis ilian opinion pri la principa dezirindeco uzi Esperanton kiel pontlingvon, ne nur en la Eŭropa Parlamento, sed en tuta Eŭropo, precipe en la instruado.
Ni aldonis kelkajn diraĵojn de Flandraj Eŭroparlamentanoj, kiuj favoras Esperanton, parton de la parolado de la parlamentano Christoph Tannert, kiun li faris dum la malfermo de la Berlina UK, kaj superrigardon pri la progreso de Esperanto en Nederlando. Ĝis nun alvenis jam unu pozitiva reago.
2. En novembro 1998 okazis la unuhora televid-elsendo “la postlasaĵo de d-ro Esperanto”, okaze de kiu Esperanto Nederland metis anonceton en ĉiuj grandaj gazetoj (ĉ. 30), invitante la legantojn peti informojn pri Esperanto. Venis reagoj de ĉ. 360 personoj. Al tiuj personoj ni sendis meze de novembro leteron, en kiu ni i.a. skribis, ke ni esperas, ke ili ne forgesis Esperanton, eble jam sekvis kurson kaj daŭre havas intereson pri la internacia lingvo.
Ni aldonis 8 poŝtkartojn, kiuj havas sloganon rilate Esperanton. La kartoj estas iniciato de E-grupo en Heemskerk. La sloganoj estas jenaj (en la nederlanda lingvo):
— Ankoraŭ serĉanta mega-evoludirekton? ESPERANTO;
— ESPERANTO, aŭ ĉu vi preferas silenti en ĉiuj lingvoj?
— ESPERANTO, no problems;
— Pli bone pagita per ESPERANTO, la dividend-a lingvo;
— Lernu ESPERANTON, facilan lingvon, tiam vi ankoraŭ havas tempon por aliaj aferoj;
— ESPERANTO; malgranda pasinteco, GRANDA FUTURO;
— Ni jam havis solvon antaŭ ol aliaj malkovris la problemon; ESPERANTO, dua lingvo por ĉiuj;
— Ne agu stulte, parolu ne per manoj kaj piedoj; lernu ESPERANTON, tiam vi ne bezonas silenti.
Dorsflanke troviĝas invito peti senpagajn informojn ĉe la centra adreso de la asocio. La celo estas, ke la ricevintoj sendu tian karton al konatoj kaj amikoj. Kelkaj homoj jam sciigis al ni sian kontentecon pri la sendaĵo.
3. En preparo estas nederlandlingva informgazeto, kies unua numero aperos en januaro 2000. Ĝi enhavos artikolojn pri la lingva problemo, pri la situacio de malgrandaj etnaj lingvoj, pri la servoj de la nederlanda Esperanto-movado, ktp. La gazeto estos sendata al ĉiuj publikaj bibliotekoj, al ĉiuj mezgradaj lernejoj, al la landaj kaj regionaj tagĵurnaloj, al informpetintoj, al universitatoj kaj altlernejoj, ktp. La gazeto aperos kvarfoje jare. Eventuale ĝi estos sendata al iu specifa celgrupo.
Hans ten Hagen
Ĉu oni povas, per pli bona informado, dekobligi la nombron de esperantistoj kaj simpatiantoj?
Antaŭ ol mi revenis al departemento Vendeo (okcidenta Francio) post 31-jara restado en Parizo, estis nur proksimume 7 aŭ 8 esperantistoj el kiuj neniu konis ĉiujn aliajn. Fondo de asocio Esperanto-Vendee, en oktobro 1996, ebligis arigon de ĉ. 80 membroj.
Nun funkcias tri semajnaj kursoj en la ĉefurbo La Roche-sur-Yon kun 21 lernantoj. Pliaj lernas aparte.
En vilaĝo Aizenay, relative nova membro, licenciito de angla kaj germana, malfermis publikan kaj lernejan E-kursojn kun respektive 5 kaj 12 lernantoj.
En Fontenay-le-Comte funkcias alia kurso sub gvidado de novbakita esperantistino.
Plej laste, instruistino de agrikultura liceo de La Roche-sur-Yon, freŝdata esperantistino, iniciatis kvintagan kursoparton kun dudeko da gelernantoj el kiuj pluraj deziras plue lerni kaj eĉ korespondi.
El sistema informado de la amasinformiloj rezultis ke la publiko rimarkas la ekziston kaj viglecon de la lingvo, kaj ke iom post iom ĝi estas konsiderata kun kreskanta intereso kaj respekto: invitoj al infanfestivalo, al internaciaj renkontiĝoj de La Roche-sur-Yon, inaŭguro de trafikcirklo Zamenhof (vidu sur la foto), alskribo de deputito al la ministro de edukado, ktp.
Necesas aldoni ke en tiu sukceso partoprenis ankaŭ niaj najbaroj de apuda departemento Loire-Atlantique, kiuj multe helpis al ni. Ilia asocio jam funkciis pli frue. Kaj ankaŭ la prelegoj de paro Maryvonne kaj Bruno Robineau, kiuj vojaĝis 8 jarojn ĉirkaŭ la mondo (pri tio legu en Monato), venigis al ni homojn.
Kompreneble ilian laboron vanigus la foresto de asocio en la departemento. Nu, ĝi ekzistas kaj povas respondi al la deziroj de la interesatoj.
Henri Masson
La tradicia ĉiuduonjara studsemajnfino de Esperanto-Nederland okazis 19-21 nov 1999 en urbeto Castricum. Castricum situas 25 kilometrojn nord-okcidente de Amsterdamo apud la Norda Maro. Ĉar la organizantino, kiu kutime organizas la studsemajnfinon, forvojaĝas dum kelkaj monatoj, ni devis fondi procirkonstancan organizon. Malgraŭ la sensperteco, ni sukcesis organizi interesan programon.
Sabate ni havis 6 kaj dimanĉe 3 studhorojn. Ni pasigis la vendredan kaj la sabatan vesperojn kun distrado, interbabilado, kantado kaj eĉ festado ĉar Birgit, la kuiristino festis sian naskiĝtagon. 36 partoprenantoj, 5 instruistoj kaj 3 kuiristoj ĉeestis en la grupdomo. Estis eble partopreni en 4 studniveloj (komencantoj, komencantoj/progresantoj kiuj finis elementan kurson, progresantoj kaj la konversacia grupo).
Por krei internacian etoson ni invitis du nenederlandajn instruistojn (Silvia Moritz, germana denaska esperantistino kaj Raoul Kouamigan Hounnake, togolanda fraŭlo kiu laboras ĉe UEA en Rotterdamo), kiuj gvidis la progresantojn kaj la konversacian grupon. Mi mem partoprenis la konversacian grupon, kiu tre ŝatis min. Sabate posttagmeze ni konversaciis eĉ dum promenado laŭlonge de la marbordo. Dimanĉe, post agrabla semajnfino, ĉiuj revenis hejmen.
Ronald Bijtenhoorn
La germana hip-hop-muzikgrupo Freundeskreis (Amikaro) vendis 250 mil ekzemplerojn de sia kompaktdisko Esperanto; pro tio la grupo ricevis la premion “Goldene Schallplatte” — ora disko. (Walter Klag)
Por 15 dec estis anoncita fondo de la E-partio de Britio por “antaŭenigi E-ton kaj la demokratiajn kaj homamajn valorojn ligitajn al ĝi”. (Esperanto)
469 personoj, inkluzive de la prezidanto kaj eksprezidanto de UEA, partoprenis en la 86a Japana kongreso okazinta 15-17 okt 1999 en Motizuki Nagano. (JEI)
4 okt 1999 kadre de eŭropa sinodo de episkopoj en Vatikano, ĉefepiskopo de Alba Julia (Rumanio) Gyorgy Jakubinyi, en intervjuo al la Vatikana Radio menciis, ke li proponis E-ton al la katolika eklezio. (Esperanto aktuell)
Mi iras laŭ ŝtuparo de radi’ de Lidia Spasova-Pavunĉeva estas nova libro eldonita de Fondaĵo Socio kaj Esperanto; malgraŭ ke en la bulgara, en la libro estas tradukoj de du poemoj en E-ton faritaj de Venelin Mitev. (HeKo)
Atilio Orellana Rojas invitite de Norvega E-Ligo instruis aŭtune E-ton al komencantoj k daŭrigantoj en Tĝnsberg, Oslo, Trondheim k Tromsĝ kaj en rus-norvega grupo en popola altlernejo de Svanvik. (Norvega Esperantisto)
Ekspozicio de literaturaj epopeoj en E-to (Kalevala, La Luzidoj, Kavaliro en tigra felo k.a.) okazis septembre en la ĉefbiblioteko de Turku k oktobre en la biblioteko de Runosmäki. (Esperantolehti)
bEdaŭrinde estas revuo, kiu “kun plezuro aperigos informojn pri E-vivo, kiu daŭras ekster la oficiala Pola E-Asocio, tamen ni volus eviti kontraŭ PEA-jn opiniojn.” (bEdaŭrinde)
En Veisiejai (Litovio) malfermiĝis kafejo Esperanto k kelkaj ŝildoj en la urbeto montras direkton al ĝi. (Litova Stelo)
Ĉeĥa poŝto denove propagandas Esperanton rekte ĉe poŝtoficejo Stráznice per porokaza afrankilo ekde 25 nov ĝis 31 dec 1999. La stampo estas dediĉita al la 30-jariĝo de la Ĉeĥa E-Asocio. Ĝin gravuris Karel Pavlíĉek laŭ projekto de Karel Kuĉa, ambaŭ praganoj. (Vladislav Hasala)
Ruslanda E-Kongreso okazos en Ĉeboksary (Ĉuvaŝio) 3-6 feb 2000.
Programo
La malfermo okazos ĵaŭde je 15h30 kaj la fermo — dimanĉe je 14h30. Estas planataj: ronda tablo de la gvidantoj de ruslandaj E-organizoj, prelegoj, laborgrupoj, konferenco de REU, kunvenoj de SEJM kaj IKEK, instruistoj de Esperanto, ekzameno de ĈALK, prezento de aplikeblaj projektoj, koncertoj de E-artistoj, prezento de ĉuvaŝa folklora grupo k.a. Ekster la kongresa programo antaŭ la malfermo estas planata ekskurso tra la urbo.
Loko kaj trafiko
La kongreso okazos en la respublika instituto de klerigado laŭ adreso: ul. Maksima Gorjkogo 5. De la fervoja stacio la kongresejo atingeblas per trolebuso 12 (haltejo “Institut obrazovanija”) aŭ per trolebuso 14 (haltejo “Kooperativnij institut”, de kie necesas piediri ĉirkaŭ 1 haltejon).
De la busa stacio per subfervoja transirejo eblas atingi la fervojan stacion de kie veturi kiel estas priskribite supre; aŭ eblas preni trolebusojn 9,15,18 kaj veturi ĝis la haltejo, kie necesas ŝanĝi la trolebuson je 7 aŭ 12 kaj same veturi ĝis “Institut obrazovanija”.
Ĉeboksary atingeblas de Moskvo per trajno, kiu startas ĉiuvespere je 18h26 aŭ per noktaj busoj, kiuj veturas de la Ŝĉelkovskaja stacio. De aliaj direktoj, ankaŭ de Moskvo, eblas veni per trajno ĝis urbo Kanaŝ, de kie preskaŭ ĉiun horon veturas busoj (1,5 horo).
Partoprenkotizo
La partoprenkotizo inkluzivas la loĝadon kaj kongresan programon. La baza kotizo por ekssovetianoj estas 250 rubloj, por aliaj 15 eŭroj. La sama instituto disponigas sian hoteleton je 300 metroj de la kongresejo (3-4-litaj ĉambroj kun komunaj kuirejoj kaj duŝejoj). Dezirantoj loĝi aparte pagu nur la programon (80 rubloj). Aliaj loĝeblecoj estas apudaj luksaj hoteloj: “U Irini” kaj “Kurortnaja”.
La manĝado estas organizebla en la instituto kaj kostos ĉ. 20-25 rublojn por manĝo. Ĉar por organizi manĝadon necesas antaŭmendi la manĝojn, bonvolu anonci pri tio anticipe.
Adreso: RU-428000, Ĉeboksary, a.k. 189, Ruslando.
Rete: esperant@chtts.ru
Trideko da lokaj kaj aliurbaj esperantistoj kunvenis 12 dec en Jekaterinburg por kunfesti la 140an naskiĝdatrevenon de la iniciatoro de Esperanto.
Halina Gorecka rakontis pri Esperanto en Ruslando, Viktor Kudrjavcev skizis la agadon de Urala Esperantista Societo, kaj la redaktanto de La Ondo revuis la esperantistan eventaron de la finiĝanta jaro. Estis anoncitaj laŭreatoj de Liro-99. En la movada kvizo gajnis Jurij Karcev (Uljanovsk) kaj Valentin Puŝkarjov (Jekaterinburg). Funkciis Urala libro-servo. Ĉe la festa tablo ne mankis manĝaĵoj kaj trinkaĵoj.
La Zamenhofa Tago denove okazis en la duetaĝa sidejo de la centro Junitur.
Tatjana Kulakova
Sur la foto: prelegas Viktor Kudrjavcev, prezidanto de UES (HaGo).
Por festi la Zamenhof-tagon (16 dec 1999) Moskva EK “Lev Tolstoj” kunvenis ne en sia kutima ĉambro, sed en apuda pli granda salono. Venis ĉ. 50 personoj, inkluzive gastojn el aliaj moskvaj E-kluboj kaj el Ivanovo. La programo variis. Grupo, gvidata de profesia reĝisoro, montris spektakleton laŭ la etoso de la 19a jarcento kun konvenaj kostumoj kaj muziko.
Komencantino kun bonega voĉo kantis rusajn romancojn en Esperanto. Vladimir Samodaj rakontis pri historio de sovetiaj E-organizoj. Irina Gonĉarova prezentis sian E-lernolibron por studentoj. Estis aĉeteblaj E-libroj. Fine okazis tradicia teumado kun tortoj (bone utilis ankaŭ granda skatolo da kafo, kiun iam donacis preterveturinta eksterlandano), neformala babilado kaj kantado en amika rondo.
Valentin Melnikov
“Ni amas Esperanton” — tiu frazo nun estas videbla por homoj, kiuj trairas aŭ traveturas la centran placon de Revolucio en Ivanovo. La kvinmetra surskribo estas farbita sur longa griza barilo frontanta la placon. Ĝi aperis tie 21 nov 1999 kadre de urba konkurso de grafitioj, okazinta kiel parto de interregiona festivalo “Serĉante kulturajn heroojn”. La membroj de Ivanova junulara grupo “Teamo” eksciis pri la konkurso nur en la antaŭa tago. Sed 6-7 el ili sukcesis veni kaj partopreni.
Estis bela suna, tamen ege frosta vetero. Ni vere glaciiĝis tie — speciale niaj ĉefpentristinoj Sonja Ŝejnina kaj Nataŝa Grigorjevskaja — kiuj restis tie la tutan tempon, per apenaŭ fleksiĝantaj fingroj kreante la surskribon. De tempo al tempo alkuradis ĉu hazarde, ĉu speciale venintaj esperantistoj, ĝojis kaj iel kontribuis.
Laŭ pluraj (niaj) opinioj la E-surskribo rezultiĝis la plej bonhumoriga kaj anima. Ĝi okupas la centron de la granda barilo kaj iuj urbanoj eĉ pensas, ke la tuta konkurso estis lanĉita de esperantistoj (almenaŭ tiel pensis la prezidantino de la Ivanova urba komitato pri junularaj aferoj, kiu telefonis al mi sekvamatene, ofendita, ke ŝi ne estis anticipe informita).
Andrej Ananjin
6-8 nov en Tatario okazis la tria Tataria E-Renkontiĝo (TERO), organizata de SEJM kaj volgiaj E-kluboj (Ĉeboksary, Kazanj, Nabereĵnyje Ĉelny).
La du unuaj TEROj okazis en Kazanj, kaj ĉi-foje ĝi okazis en Nabereĵnyje Ĉelny/ Ĝi enhavis ĉiujn tradiciajn TEROajn erojn: diversnivelaj kursoj, prelego pri TSIT (TRIZ), psikologiaj ludoj, kurso de balaj dancoj (Sambo). Mankis nur vespero de la tatara kulturo, sed okazis “Tago de malfermitaj pordoj” por neesperanta publiko dum kiu oni rakontis pri Esperanto kaj okazigis malgrandan kurson Cseh-metode.
Rimarkindas ke la E-klubo de Nabereĵnyje Ĉelny Gaja Krokodilo aktiviĝas: ĝi jam sukcesis printempe okazigi Volgian E-Renkonton, sekvis TERO, kaj en marto 2000 la klubo invitas ĉiujn al la festivalo EoLA.
Konstantin Viĥrov
9 nov 1999 en Ĉeboksary okazis reelekto de la komitato de Junulara E-Asocio de Ĉuvaŝa respubliko (JEAĈR). Kiel prezidanto denove reelektiĝis Katerina Ignatjeva, kiel vicprezidantoj estis (re)elektitaj Jekaterina Burmisova, kiu zorgos pri la eksteraj rilatoj kaj novaj membroj kaj Eduard Lebedev, kies ĉefokupoj estos Lingva Festivalo kaj scienca agado; la nova komitato konsistas el 7 personoj, anstataŭ 9 en pasinta jaro.
JEAĈR estis fondita en printempo 1997 surbaze de junulara E-klubo ĈENO (Ĉeboksary), kaj ĝi estas unu el la plej aktivaj E-organizoj en Ruslando pro la kunorganizado de OkSEJT-98, ĉiujaraj novjarfestoj (NEBO), preskaŭ ĉiujare funkciantaj E-kursoj kaj tutcerte pro la Lingvaj Festivaloj. Komence de februaro en Ĉeboksary pasos Ruslanda E-Kongreso, unu el kies kunorganizantoj estas la asocio.
Konstantin Viĥrov
11-15 nov 1999 en Niĵnij Novgorod okazis internacia scienc-praktika konferenco pri komputeraj teknologioj por blinduloj. Ĝin partoprenis 54 reprezentantoj el dek landoj. Kiel la laborlingvoj funkciis la rusa, angla kaj Esperanto. Ĉiutage sonis nia lingvo, ĉar venis gesamideanoj el Bulgario, Hungario, Italio kaj kelkaj el Ruslando. Du referaĵoj estis prezentitaj en Esperanto, kiujn mi tradukis ruslingven; kaj por niaj eksterlandaj gastoj mi ĉiam tradukis el la rusa al Esperanto. Estas notinde, ke unu rezolucio de la konferenco substrekas efikecon de la internacia lingvo kaj invitas: “utiligi Esperanton kiel unu el laborlingvoj ankaŭ dum estontaj konferencoj kaj por la regula internacia kunlaboro de la fakuloj”.
La konferencon subvenciis la fama Soros-fondaĵo, do ni ĝuis veran komforton.
Anatolij Masenko
En Iĵevsk (ĉefurbo de Udmurtio) en la 62a lernejo “Jurij Gagarin” estas fondita infana societo Fontano de kreado. Ĝiaj membroj — infanoj 11-16-jaraj — agas laŭ tri direktoj.
Infana ordeno de mizerikordo. La societanoj akiras sciojn kaj spertojn pri reciproka helpo, lernas helpi tiujn, kiuj bezonas atenton kaj karitatan helpon.
Esperanto por ĉiuj. Oni studas la internacian lingvon kaj utiligas ĝin por internacia korespondo, ankaŭ en la kantensemblo kaj infana E-teatro.
Bonfara kultur-klerigado. Oni prezentas filantropiajn koncertojn por multinfanaj familioj, invalidoj, pensiuloj, por infanoj en infanvartejoj kaj lernejoj.
Nia slogano estas: “Ni ĉiam esperu! Feliĉo estas jam sursojle!”
La societo pretas korespondi kun infanaj organizaĵoj el diversaj landoj kaj sendas al ili jenan mesaĝon:
Karaj amikoj! Ĉiu arda koro, flamanta per krea etoso, kapablas flamigi, varmigi kaj lumigi aliajn! Ni ĉiuj estas alvokitaj donaci al la homoj amon kaj ĝojon de kreado. La Tero estas nia destino. Konsciu en vi mem la kreanton, kaj tiam ĉiu via penso kaj ĉiu via vorto iĝos efika.
Ĉiuj, en kiu estas fajrero de kreado, unuiĝu por estigi la flamon de l’ vivo sur la Tero.
Adreso: Ljudmila Danilova, ul. Krasnoarmejskaja, 168-4, RU-426057 Iĵevsk, Ruslando.
Ljudmila Danilova
prezidanto de Fontano de Kreado
En la jaro 2000 en Moskvo okazos la 73a kongreso de SAT. Speciale por la legantoj de LOdE kelkajn klarigojn pri SAT donas ties Ruslanda peranto Nikolao Gudskov.
Sennacieca Asocio Tutmonda estas internacia organizo de laboristoj-esperantistoj. SAT ne estas asocio, kiu celas disvastigi Esperanton kaj ne okupiĝas pri tio, sed celas per konstanta uzado de racie elpensita lingvo kaj ĝia mondskala aplikado, helpadi al la kreado de racie pensantaj spiritoj, kapablaj bone kompari, ĝuste kompreni kaj prijuĝi ideojn, tezojn, tendencojn kaj sekve kapablaj elekti memstare la vojon, kiun ili opinias plej rekta, aŭ plej irebla por la liberigo de la ekspluatataj kaj forkonduko de la homaro al kiel eble plej alta ŝtupo de civilizo kaj kulturo. Sidejo de SAT troviĝas en Parizo.
SAT estis fondita en 1921 jaro laŭ iniciato de esperantisto E. Adam, pli konata sub la pseŭdonimo Eŭgeno Lanti, kiel organizo de laboristoj-esperantistoj por socia progreso kaj emancipado de la tutmonda laboristaro. SAT estas konstruita ne kiel ligo de naciaj asocioj, sed kiel unuiĝo de individuaj membroj sur sennacia bazo (tial ĝi nomiĝas “sennacieca”) kaj strebas kutimigi siajn membrojn helpe de sennacia lingvo Esperanto al eksternacia sent-, pens- kaj agadkapablo.
SAT estas laborista asocio, sed la nocion “laboristo” necesas kompreni en la plej vasta senco, kiel personon, kiu akiras vivrimedojn per vendo kaj apliko de siaj fizikaj aŭ mensaj fortoj (do, “laboristo” povas esti kaj manlaboristo, kaj scienca laboristo, kaj instruisto, kaj metiisto, ktp.). SAT ne estas parti-politika asocio, sed reprezentantoj de diversaj ideologioj formas sine de ĝi apartajn frakciojn: liberecanan, socialistan, liberpensulan, ekologiistan, naturistan, pacisman, sennaciisman k.a. Ĉiu membro de SAT povas aparteni al unu aŭ kelkaj diversaj frakcioj, sed povas aparteni al neniu el ili.
Ĉiujare SAT organizas kongresojn en diversaj urboj de la mondo. Dum la kongreso okazas komunaj laborkunsidoj, dediĉitaj al la laboro de la asocio entute, kaj kunvenoj de la frakcioj. Certe, estas organizataj aranĝoj klerigaj (prelegoj, diskutoj), kulturaj (koncertoj, teatroprezentoj, libroprezentoj), turismaj (ekskursoj), amuzaj (kvizoj, aŭkcioj). SAT ne havas propran politikan ideologion, sed ne estas “neŭtrala”, kiel plejmulto de aliaj internaciaj Esperanto-asocioj. Ĝi aktive elpaŝas kontraŭ faŝismo, naciismo, rompo de homaj rajtoj ktp. Diference de UEA, por kiu malgravas politika reĝimo de tiu aŭ alia lando, se tie Esperanto ne estas malpermesita, kaj kiu organizis Universalajn Kongresojn en Madrido en 1966 kaj Havano en 1990, SAT neniam konsentus kongresi en la lando, kie oni malkaŝe praktikas politikajn persekutojn (kvankam trovi landon sen kaŝitaj politikaj persekutoj, bedaŭrinde, apenaŭ eblas).
Ĉar SAT-membroj reprezentas plej diversajn ideologiojn (tial membroj de la asocio ne estas “samideanoj”, sed ja “kamaradoj”), kaj aktivas en plej diversaj movadoj, la asocio estas krucvojo kaj ligilo inter diverslandaj organizoj kies celoj estas similaj, aŭ proksimaj sur tereno de edukado, sindikatismo, libereco, homa interhelpo, pacdefendo, ktp., sed kies lingvo estas malsama.
SAT okupas elstaran lokon en la disvolvo de la Esperanto-kulturo. Ĝi eldonis la plej gravajn vortarojn (PV, PIV, nun preparas novan reviziitan eldonon de PIV), kelkajn tre gravajn librojn (inter ili Vojaĝo en Kazohinio de Szathmári, 7000 tagoj en Siberio de Stajner, La fremdulo de Camus kaj pluraj aliaj), la plej brilan kulturan periodaĵon en Esperanto Sennacieca Revuo.
Membroj de SAT estas ligitaj inter si per monata revuo Sennaciulo kaj per SAT-adresaro, aperigata ĉiun duan jaron.
Krome, SAT havas du gravajn servojn kun esence soci-kultura intereso: tio estas la SAT-broŝurservo por eldono de broŝuroj kun tre varia enhavo (de beletraĵoj ĝis diverstendencaj soci-politikaj eldonaĵoj) kaj la vojaĝservo Amikeca Reto.
SAT konstante kunlaboras kun Esperanto-Fako de Turisma Asocio de Naturamikoj (TANEF).
SAT mem ne disvastigas Esperanton. Por tio servas proksimaj al ĝi naciskalaj Laboristaj E-Asocioj (LEA-oj), kunlaborantaj kun ĝi laŭ speciala konvencio, akceptita en 1928 dum SAT-kongreso en Gotenburgo. Ankaŭ en Ruslando ekzistas tia asocio. Ĝi nomiĝas PREM (Popola Rusia E-Movado), kiu agas propagandante Esperanton en politike-aktivaj medioj.
Nikolao Gudskov
Kompreneble, mi tre ĝojis pri mia kontribuo en la pasintjara fotokonkurso, kiun vi publikigis en La Ondo. 1999: 8-9. Sed mi bedaŭras, ke vi ne publikigis mian klarigon:
En Germanio gelernantoj ricevas tiun specialan ujon plenigitan per dolĉaĵoj, ludiloj aŭ aliaj donacoj okaze de la unua lerneja tago. La foto pri tiuj ĝemeloj estas farita en tramo.
Fine temas pri lingva afero. La redakcio en Mozaiko informis la legantojn, ke alvenis “ok korektaj respondoj”. Mi deziras atentigi vin, ke “korekta” ĉi-kaze ne taŭgas. Kvankam en pluraj naciaj lingvoj ĝi esprimas ion tian, tio nepre ne validas por Esperanto. Bedaŭrinde, ankaŭ en la fama verko de William Auld Paŝoj al plena posedo troviĝas plurloke la esprimoj “Uzu, enmetu korekte...”
Laŭ PIV (pĝ. 567) korekta signifas: ”1. Rilata al korektado: la korektaj reguloj de presejo; korekta domo (establejo, kie oni provas korekti k plibonigi junajn deliktulojn. 2. (evitinda) Laŭregula, ĝusta”.
Tio do signifas, ke korekta povas esti nur derivaĵo de korekti, sed ne povas ricevi tute alian signifon. Se ekzemple instruisto faras korektan laboron, tio signifas, ke li okupiĝas pri korektado de taskoj faritaj de siaj lernantoj. Sed tio ne signifas, ke li bone, trafe, ĝuste laboras, ke li faras bonan, trafan, ĝustan laboron... Do, en la kazo de tiuj enigmoj povas alveni nur ĝustaj, taŭgaj, bonaj kaj trafaj respondoj (aŭ inverse).
Nora Caragea
Mi forestis dum unu monato, kaj reveninte al Kijivo mi tuj komencis legi vian revuon. Por mi via revuo estas tre ege bezonata, mi multe uzas ĝin en la kluba laboro. Mi sincere kompatas tiujn, kiuj ne havas la bonŝancon ĝin legi.
Mi bedaŭras, ke mi ne ĝuste vortumis mian ideon, kaj eble iuj miskomprenis mian frazon pri La Ondo kaj Helianto (dupaĝa bulteno de UkrEA) en la okrobra LOdE. Certe la eldonaĵoj estas nekompareblaj, sed mi nomis ilin ambaŭ nur pro tio, ke en Ukrainio ne ekzistas io, kun kio oni povas kompari La Ondon.
Mia celo estis esprimi mian estimon al la kunlaborantoj de La Ondo kaj memorigi al esperantistoj el Ukrainio, ke ni devas ne dormeti, sed eklabori plenforte, uzante la sperton de aliaj landoj.
Svitlana Pohorila
En la decembra Ondo aperis novelo de Anton Ĉeĥov Ivaĉjo, tradukita de Valentin Melnikov. La tasko surprenita de Melnikov estis tre defia kaj malfacila, tamen malgraŭ la komplikeco la tradukinto brave efektivigis la laboron.
Estas nur sola, sed grandega manko: absolute perdiĝis la etoso de la originala teksto. Tio ne estas kulpo de la tradukinto. La novelo estas verkita per t. n. “popola” lingvaĵo, kiu abundas je arkaismoj, historiismoj k.a. Bedaŭrinde Esperanto estas ne sufiĉe malnova lingvo por havi samajn malnovajn vortojn, kaj tial estas ĝenerale tre malfacile traduki tiajn tekstojn. En la novelo Ivaĉjo ne okazas iuj ajn eventoj, kaj la kerno de la teksto estas mem spirito de la 19a jarcento, lingvaĵo de juna, seneduka knabo kaj la ĉirkaŭanta medio. La lasta pli-malpli transdoniĝis, sed la aliaj — bedaŭrinde ne. Tamen estas certe aplaŭdinde ke la nuntempaj literaturistoj kuraĝas traduki tiaspecajn verkojn.
Grigori Arosiev
La komencon legu en la novembra kajero
Pri la kirko de la Releviĝo de la Sinjoro
En la epoko de Danielo ĝi konsistis precipe el la rotondo kie estas la Sankta Tombo; iuj el aliaj apartaj kultejoj nun estas kunigitaj en unu grandan kaj senforman komplekson, alkonstruitan al la rotondo.
La imponan kaj belan konstruaĵon de la epoko de Konstanteno la Granda ĝisfunde detruigis en 1009 la freneza Fatmida ĥalifo al-Hakim de Egiptio. Skribis Jahja ibn Sa`id: “Tiu pia faro komenciĝis marde, je la kvina tago antaŭ la fino de la monato Safar de la jaro 400a de Heĝiro. Nur la malfacile atingeblaj partoj restis nedetruitaj”.
La konstruaĵo Konstantena eble estis farita el pagana templo; pri ĝia grando oni povas juĝi per la “Kupolo super la roko”, kiu estis konstruita kiel islama respondo al la kristana sanktejo (kaj kies dimensioj estas similaj al, eĉ se iomete pli grandaj ol, la Konstantena rotondo de la Releviĝo; dum 328 jaroj la du kultejoj pace rivalis). La Bizanciaj imperiestroj ne povis plene rekonstrui la Konstantenan bazilikon sur la malamika tereno, sed tio kion ili rekonstruis malmulte ŝanĝiĝis en la rotondo (kvankam oni multe alkonstruis ĉirkaŭe). Tamen la ornamojn priskribitajn de Danielo (la figuron de Kristo, la mozaikojn kaj surskribojn ktp) mi ne plu trovis tie. Iujn partojn oni forprenis en aliajn lokojn (ekz-e la Bizanciaj ornamoj de la enirejo nun estas ie en Usono), fragmentojn de la Bizancia mozaika planko oni malkovris dum elfosado. Tamen la tuto aspektas pli mizere kaj plumpe ol en la epoko de Danielo.
La kirko de la Sankta Releviĝo estas ronda, ĝi havas 12 kolonojn integrajn kaj 6 masonitajn, bele pavimita per marmoraj platoj; pordojn ĝi havas 6, kaj sur la ĥorejo ĝi havas 6 kolonojn. Super la ĥorejo sur la plafono mozaike prezentitaj estas sanktaj profetoj, ili staras kiel vivaj. Kaj super la altaro Kristo estas prezentita per mozaiko. En la granda altaro estas mozaike prezentita la kreo de Adamo; supre sur la tegmento estas mozaike prezentita la Ĉieliro de la Sinjoro, sur la du kolonoj ambaŭflanke de la altaro estas mozaika prezento de la Anunciacio.
La plafono ne estas komplete kunmasonita sed ĝi estas ĉarpente fiksita per tabuloj. Ĝuste sub tiu nekovrita parto estas la Sankta Tombo. Do, tia estas la Sankta Tombo: malgranda kaverneto hakita en roko, kun malgranda pordo, tiel ke oni povas eniri sur la genuoj, sin klininte. Laŭalte ĝi estas malgranda, egalflanka, po 4 ulnojn longa kaj larĝa. Kaj rampinte en la kaverneton tra la malgranda pordo, ĉe la dekstra flanko oni havas kvazaŭ benkon hakitan en la kaverna roko, sur tiu benko kuŝis la korpo de nia Sinjoro Jesuo Kristo. Nun tiu sankta benko estas tegita per marmoraj platoj. Flanke estas faritaj 3 rondaj aperturoj, tra kiuj videblas la sankta roko, kaj ĝin kisas la kristanoj.
En la Sankta Tombo pendas 5 grandaj lucernoj kun oleo, kaj senĉese lumas la sanktaj lucernoj, tage kaj nokte. Kaj la sankta benko, kie kuŝis la korpo de Kristo, estas 4 ulnojn longa, 2 ulnojn larĝa kaj duonulnon alta.
Antaŭ la pordo de la kaverno kuŝas ŝtono, tri futojn for de la pordo; sur tiu ŝtono sidante la anĝelo aperis al la virinoj kaj anoncis al ili la ĝojan novaĵon pri la releviĝo de Kristo.
La sankta kaverno estas tegita je bela marmoro, kiel ambono, kaj ĉirkaŭe staras 12 belaj marmoraj kolonoj.
Super la kaverno estas farita speco de bela etaĝo sur kolonoj, supre ronda, kovrita je orizitaj arĝentaj skvamoj; sur ĝi staras Kristo, farita el arĝento, kiel viro aŭ pli granda, kaj tion faris la frankoj.
Nun ĝuste sub la nekovrita parto de la volbo estas 3 pordoj ĉe la etaĝo, arte faritaj, kiel kribrilo, kun krucetoj. Per tiuj pordoj oni penetras al la Sankta Tombo. Ke la tombo de la Sinjoro estis tiu kaverneto, kiel mi diris, tion mi tute certe eksciis de homoj delonge tie vivantaj kaj bone konantaj ĉiujn tiujn sanktajn lokojn.
Kaj estas tiu kirko de la Releviĝo rondforma, simetria, kaj havas po 30 klaftojn laŭlonge kaj laŭlarĝe. En ĝi estas vasta ĥorejo, kaj tie supre loĝas la Patriarko.
Kaj de la tomba pordo ĝis la vando de la granda altaro estas 12 klaftoj. Tie ekster la vando trans la altaro estas la Terumbiliko, super ĝi estas konstruita volbo, supre estas mozaike prezentita Kristo, kaj la surskribo diras: “Per mia manlarĝo mezuris mi la ĉielon kaj la teron”.
La tradicia koncepto ke Golgoto estas la centro de la tero baziĝis sur Ps 74:12 — “Dio estas mia reĝo de antikve; li faras savon meze de la tero”. Nu, en la Londona Biblio anstataŭ “meze de la tero” (“in the midst of the earth” laŭ la tradicia “Biblio de reĝo Jakobo”, KJB) ni trovas “sur la tero”. Tre probablas ke ĝuste tio estis la intencita senco; sed jen ilustraĵo pri la principo ke ĉe la traduko de historie grava teksto necesas atenti ne nur la originalan koncepton, sed ankaŭ ĝian percepton en la monda kulturo.
De la Terumbiliko ĝis la Krucumejo de la Sinjoro kaj ĝis la rando estas 12 klaftoj. La Krucumejo estas orienten de la Releviĝo, ĝi estis alte sur ŝtono, pli alte ol lanca pintingo. La ŝtono estis ronda, kiel malgranda monteto. Kaj en la mezo de tiu ŝtono, en la supro, estas farita truo, ulnon profunda kaj malpli ol manstreĉon larĝa, kaj en ĝin estis eningigita la kruco de la Sinjoro. Ene sub tiu ŝtono kuŝas la kapo de Adamo la unuekreita; kaj dum la krucumo de la Sinjoro, kiam sur la kruco nia Sinjoro Jesuo Kristo transdonis sian spiriton, tiam la kurteno de la Sanktejo disŝiriĝis kaj la roko fendiĝis; tiam ankaŭ ĉi tiu ŝtono rompiĝis super la kapo de Adamo, kaj tra tiu fendo venis la sango kaj akvo el la flanko de la Sinjoro sur la kapon de Adamo kaj forlavis ĉiujn pekojn de la homa gento.
Kaj ĝis la hodiaŭa tago estas tiu fendo en la ŝtono — pli precize, dekstre de la Krucumejo Sinjora estas tiu honorinda signo.
Ĉirkaŭ la Krucumejo de la Sinjoro kaj la Sankta Ŝtono estas masonita muro, supre super la Krucumejo estas konstruita volbo, inĝenie ornamita per mirinda mozaiko. Kaj de la oriento sur la muro estas prezentita Kristo krucumita, inĝenie kaj mirinde, kiel viva, sed pli granda kaj pli alta ol li tiam estis. Kaj sur la suda muro estas prezentita la Dekrucigo, same mirinde. Estas du pordoj; supreniro per ŝtuparo: 7 ŝtupoj antaŭ la pordo; kaj enirinte tra la pordo, ankoraŭ 7 ŝtupoj. Pavimite estas per belaj marmoraj platoj.
Sub la Krucumejo, kie estas la kapo de Adamo, estas alkonstruita kvazaŭ kirketo malgranda, bele ornamita per mozaiko kaj pavimita per bela marmoro; ĝi estas nomata “Loko de Kranio”; kaj la loko supre, kie estas la Krucumejo, estas nomata “Golgoto”. Kaj de la Krucumejo de la Sinjoro ĝis la Dekrucigo estas 5 klaftoj.
Norde apud la Krucumejo estas la loko kie oni dividis liajn vestojn, kaj la alia loko, kie oni surmetis la kronon el dornoj sur la kapon de la Sinjoro, kaj surmetis al li skarlatan mantelon de mokado.
Kaj tie apude estas la altaro de Abrahamo, kie li metis oferon al Dio kaj buĉis virŝafon anstataŭ Isaakon; ĉar sur la saman lokon Kristo estis kondukita kaj oferita pro ni la pekaj. Kaj proksime de tie, je du klaftoj, estas la loko kie Kristo nia Dio ricevis vangofrapojn. Kaj je 10 klaftoj de tie estas sankta malliberejo, kien Kristo estis metita, kaj kie li restis mallonge, dum oni preparis la krucon por lin krucumi.
Ĉiuj ĉi tiuj sanktaj lokoj, sub unu tegmento, situas en vico norden. La distanco de la malliberejo de Kristo ĝis la loko, kie sankta Helena trovis la Gloran Krucon, la najlojn, la kronon, la spongon kaj la kanon, estas 25 klaftoj. La Sankta Tombo kaj la krucumejo kaj ĉiuj ĉi sanktaj lokoj estas sur ebeno; kaj estas altaĵo okcidente super la Tombo kaj super la krucumejo.
Kaj estas tie loko super la altaĵo; tien impetis la sankta Dipatrino; ĉar strebadis ŝi sekvi Kriston, kaj diradis ŝi plorante en la turmento de sia koro:
— Kien vi iras, mia infano; pro kio tiun rapidan movon vi faras? Ĉu estas dua edziĝo en Kana Galilea, ke vi tien rapidus, ho mia filo kaj Dio? Ne forlasu silente min kiu vin naskis, donu vorton al mi via servantino!2
Kaj venis sur tiun lokon la sankta Dipatrino, kaj vidis de ĉi tiu altaĵo sian filon krucumata, kaj vidinte teruriĝis, fleksiĝis kaj eksidis, kaptite de aflikto kaj ploro. Tie plenumiĝis la profetaĵo de Simeono, kiu antaŭe diris al sankta Dipartino:
— Jen ĉi tiu estas metita por la falo kaj leviĝo de multaj en Izrael, kaj ankaŭ vian animon glavo trapasos, kiam vian filon vi vidos buĉata.
Ankaŭ multaj geamikoj3 staris tie kaj lian signon4 de malproksime vidis: Maria Magdalena kaj Maria de Jakobo kaj Salomea kaj staris tie ĉiuj venintaj el Galileo kun Johano kaj la patrino de Jesuo; kaj staris ĉiuj konataj geamikoj de Jesuo rigardante de malproksime, kiel diras la profeto:
“Amikoj miaj kaj miaj proksimuloj malproksime de mi staris”.
Kaj tiu loko estas pli malproksime de la krucumejo de Kristo, ĉirkaŭ 150 klaftojn okcidenten; ĝia nomo estas Spudio, en traduko Zorgo de la Dipatrino5. Kaj estas nun en tiu loko monaĥejo, la kvarfaca supro ŝprucas ĉe la kirko de la sankta Dipatrino.
De tie ĝis la Turo de Davido kaj ĝis lia domo estas 200 klaftoj. La turo estas de la sankta profeto Davido, tie estis lia hejmo. En tiu turo profeto Davido la psalmaron verkis kaj skribis. La turo estas mirinda pro la grandaj ŝtonoj el kiuj ĝi estas masonita, 4-angule, kaj tuta estas firma, kaj tagnaska6. Kaj la ŝtono bone naskiĝis, kaj en ĝia mezo estas multe da akvo. Pordojn ĝi havas 5 ferajn, ŝtupojn 200 por suriri supren, kaj da tritiko tie estas sennombre.
Tre fortika ĝi estas por defendo, kaj ĝi estas ĉefa en la urbo; ĝin oni vigle gardas, kaj simple neniun enlasas. Sed al mi la malgranda kaj neinda prosperigis Dio viziti tiun turon sanktan; nur Izdeslavon mi apenaŭ sukcesis kunpreni.
Kaj apud la turo estis la domo de Urja, kiun Urjan mortigis Davido kaj kies edzinon li prenis, vidinte ŝin sin lavi en banejo. Kaj tie estas nova filio de la monaĥejo de sankta Sabo, proksime al la turo, je ŝtonĵeta distanco.
Kaj ĝis nun estas sciate, kie estis tiu banejo: ĝi estis kie sankta Helena la Honorindan Krucon trovis, apud la krucumejo, 20 klaftojn orienten.
Iam estis tie tre granda kirko bazilike konstruita, sed nun, malgranda kirketo. Oriente estas granda pordo, al tiu pordo venis Maria la Egiptino, ŝi volis eniri kaj kisi la krucon, sed ne enlasis ŝin la forto de Sankta Spirito en la kirkon. Post tio ŝi preĝis al la sankta Dipatrino: ĉar tie en la antaŭnavo staris ikono de la sankta Dipatrino; kaj post tio ŝi ekpovis eniri la kirkon kaj kisi la Honorindan Krucon. Per tiu sama pordo mi eliris7 en la Dezerton Jordanan. Apud la pordo estas loko kie trovis sankta Helena la Honorindan Krucon de la Sinjoro, kiam tuj ekstaris la mortinta fraŭlino.
Kaj tie je malgranda iro orienten estas la pretorejo, kien la soldatoj kondukis Jesuon al Pilato, kaj tie Pilato lavis siajn manojn kaj deklaris sin senkulpa pri la sango de tiu justulo, kaj skurĝinte Jesuon lin transdonis al la judoj.
Kaj tie estas juda malliberejo; el tiu malliberejo nokte la anĝelo elkondukis sanktan apostolon Petron.
Tie estis la korto de Jehudo, perfidinta Jesuon. Nun forlasita estas tiu malbenita tereno, ĉar neniu aŭdacas tie loĝi pro la malbeno.
Kaj je malgranda iro de tie orienten estas la loko kie Jesuo kuracis la sangfluulinon8. Apude estas la kavo, kien profeto Jeremia estis ĵetita; kaj lia domo estis tie, kaj la antaŭa korto de apostolo Paŭlo estis tie, kiam li estis en judismo.
Se de tie iri iomete orienten kaj iomete turni de la vojo, tie estas la domo de sanktaj Joakimo kaj Anna9. Tie estas kaverno iom sube sub la altaro, en la roko; en tiu kaverno naskiĝis la sankta Dipatrino, kaj tie estas la tombo de sanktaj Joakimo kaj Anna.
Proksime de tie estas la Portiko de Salomono, kie estas la Ŝafa lageto, kie Kristo kuracis la paralizulon, kaj estas tiu loko okcidenten de Joakimo kaj Anna, je la distanco de ŝtonĵeto. Orienten de tie estas urba pordego, per kiu oni eliras al Getsemane.
Mi jam diris ke temas pri la Kupolo sur la Roko, moskeo kiun la kruckavaliroj faris kirko. Tiu kupolo okulkroĉe dominas la tutan Jerusalemon. Ankaŭ ĝi estas malpli bela ol en la epoko de Danielo; ekz-e la mozaikajn ornamojn kaj marmorojn ekstere sur la muroj en la Osmana epoko anstataŭis kahelo. (post 1962 oni tamen provis restaŭri la originalan aspekton).
De la Releviĝo de Kristo ĝis la Plejsanktejo estas iom pli ol du sagoflugoj. La kirko estas mirinde kaj inĝenie konstruita, kun mozaiko interne, ĝia belo estas nerakontebla, ĝiaj muroj estas tegitaj per platoj el diversaj marmoroj, bele pavimita ĝi estas per marmoraj platoj. Da kolonoj ĝi havas:
sub la plafono, ĉirkaŭe starantajn, rondajn — 12; kaj
masonitajn kolonojn — 8;
pordojn ĝi havas 4, ĉirkaŭtegitajn je kupro kaj orizitajn. De interne la supro estas kovrita je mozaiko inĝenie kaj nerakonteble, kaj de ekstere, tegita je orizita kupro.
Sub tiu sama supro estas kaverno, en roko farita, kaj en tiu kaverno iĝis mortigita profeto Zeĥarja11; ankaŭ lia tombo kaj lia sango antaŭe estis tie, sed nun ne estas. Kaj ekster la kaverno sed sub la sama supro estas ŝtono12, sur tiu ŝtono Jakobo sian sonĝon havis: jen, ŝtuparo estis ĝis la ĉielo, kaj anĝeloj de Dio iradis sur ĝi supren kaj malsupren; kaj tie luktis Jakobo kun anĝelo13, kaj ekstaris li post la dormo kaj diris:
— Tiu loko estas domo de Dio kaj pordego ĉiela14.
Kaj sur tiu sama ŝtono profeto Davido vidis anĝelon stari kun elingigita armilo kaj frapi la homojn de Izraelo, kaj enrampis li en tiun kavernon plorante, preĝis al Dio kaj diris:
— Sinjoro, ne la ŝafoj malbonagis sed mi pekis15.
La kirko estas egalflanka, po 30 klaftojn laŭlarĝe kaj laŭlonge, kun 4 pordoj. La malnova kirko de la Plejsanktejo16 estis detruita, kaj nenio restas de unua konstruaĵo, krom la fundamento kiun komencis konstrui profeto Davido. Kaj tiu kaverno en la kirko, kaj la ŝtono kiu estas sub la volbo, nur tio restas de la malnova konstruaĵo; kaj la novan kirkon nunan konstruis estro saracena kies nomo estas Amoro17.
Vi legis iom malpli ol kvinonon de la verko. Ĉi tie mi interrompas la raporton de Danielo por atendi reagon de la legantoj, ĉar mi ne certas ke tio estas interesa por la moderna publiko. — S. P.
1. Gen 22:9.
2. La vortoj kantataj kiel parto (ikos,) de la nokta diservo je Sankta Vendredo.
3. Geamikoj: druzi t.e. kredantoj en Kriston, = “gefratoj”, “la niaj”, kristanoj — kp Agoj 27: 3; socialiste “gekamaradoj”.
4. Lian signon (znamenije jego) — la krucon de Kristo (kp Mt 24: 30).
5. Spudio: de la greka = Lat. studium, orig. Tŝĉanije Bogorodiĉno. La tradukoj en NT estas diligenteco [2Petro 1: 5], zorgemo [2Kor 7: 12], fervoro [2Kor 8: 8], zorgo [2Kor 8: 16], rapid(ec)e [Readm 16: 3, Mk 6: 25].
6. Loko klare legebla sed sensenca, supozeble pro miskompreno de kopiisto.
7. mi eliris: tiel en la originalo (izydoĥ), kvankam la kunteksto trudas ŝi eliris.
8. Lk 8: 43-48 ŝajnas loki tiun epizodon en Kapernaum.
9. Apokrife kaj tradicie, la gepatroj de la Dipatrino.
10. En tiu lageto la judoj lavis ŝafojn destinitajn por ofero en la Templo — Jo 5:2.
11. Mt 23: 35; Lk 11: 51; probable ankaŭ 2Kr 24: 20-22.
12. Temas pri la roko en la centro de la moskeo, laŭ kiu ĝi ricevis sian nomon Kubbat-as-Sahra (Kupolo super la Roko). Laŭ la islama tradicio, de la pinto de tiu roko Muhamedo leviĝis sur sia mirakla ĉevalo sur la ĉielon por paroli kun Dio; Danielo rakontas la kristanan version.
13. Gen 32: 24.
14. Gen 28: 19, 28: 22.
15. 2Sam 24: 17.
16. T.e. la Templo.
17. “La Moskeon de Umaro” fakte konstruis la Umajida ĥalifo Abdalmaleko en la 72a jaro de Heĝiro (691/692) sur la loko de la Templo detruita de la romianoj. Post la falo de la Umajidoj la islama tradicio, malfavora al la “maljusta dinastio” preferis ligi tiun moskeon kun la justa ĥalifo Umar, kiu laŭ legendo, akirinte Jerusalemon, ordonis purigi la lokon de la Templo kaj konstruis tie provizoran lignan moskeon. Sub la plumo de Danielo Umaro (aŭ Omaro) iĝis Amoro, supozeble pro la influo de la Latinaj klerikoj kiuj servis en la Templum Domini.
Plano de S-ta Releviĝo
2. la Monaĥejo de Abrahamo;
7. la kapelo de la Dipatrino;
14. la Ŝtono de la Sanktoleado;
16. la kapelo de la Anĝelo;
17. la Sankta Tombo;
18. la kopta kapelo;
30. la Terumbiliko;
31. la loko de la Jerusalema patriarko;
34. la malliberejo de Jesuo;
36. la kapelo de la Vestodivido;
37. la kapelo de la Dorna krono;
38. la kapelo de s-ta Helena;
41. la Trovo de la Sankta Kruco;
42. la Krucumejo;
43. Golgoto.
Francis, John. Tri rakontoj pri la Miljara Paco: Originala novelaro — Antwerpen: Flandra Esperanto-Ligo, 1997. — 119 paĝoj. — (Serio Stafeto; Vol. 20).
Fino! La libro estas venkita — paŝon post paŝo, paĝon post paĝo, kun stumbloj, plurtagaj paŭzoj, revenoj al antaŭaj paĝoj — sed legita ĝis la fino. Parte eĉ relegita. Parte eĉ kelkfoje relegita. Ĉar iuj el la antaŭaj epizodoj, eventoj kaj personoj, reaperintaj poste, iĝis forgesitaj dum la legado.
Legadante, mi ekhavis impreson, ke la libro protestas pro tio, ke oni ĝin legas, kaj kontraŭas la recenzadon. Iam ĝi aperis nur peze legebla, iam enuiga ĝis endormiĝo.
En la tri noveloj John Francis en satira formo traktas la ideon, ke la paca stato en interŝtataj kaj internaciaj rilatoj estas nur nenatura escepto el sovaĝa regulo, kaŭzita de la natura hom(ec)a inklino al milito kaj bataloj. La eventoj okazas en fikcia mondo, plejparte en la ŝtato, kies nomo estas Juglando, kaj en ties najbaraj ŝtatoj. Estas priskribita vico de internaj politikaj intrigoj en la kortegoj de la ŝtatoj kun konsekvencoj, kiuj influas al eksteraj interŝtataj rilatoj.
En la verkaro senteblas stila misbilanco inter la ĝenroj novela kaj romana. (Temas pri la klasika senco de la terminoj, ne konsiderante modernismon literaturan.) Laŭ ampleksoj la verkoj estas noveloj, same eblas noti pro neekzisto de protagonisto kun ties rilato kaj pritakso de eventoj en la verkaro.
Sed aliaflanke, en la Tri rakontoj evidente ne sufiĉas lakoneco, inda por noveloj satiraj. Rekte de la unuaj paĝoj la leganto estas superŝutita ĝis kapopinto per nomoj propraj de la fikciaj landoj, provincoj, personoj, titoloj de la ŝtatestroj (ĉefreĝo, imperiestro), titoloj de la korteganoj kaj genealogiaj rilatoj inter nobeloj de la kortegoj kaj la landoj. Abundas ankaŭ detaloj teknikaj akurate (sed multvorte) priskribitaj (ekzemple teknikaĵoj de la ludekzercoj, La senpintaj lancoj, pĝ. 45-46, priskribo de vestaĵoj de la fremdulo, La stranga fremdulo, pĝ. 78), kio fakte donas nenion por kompreni daŭran intrigon sed la percepton pezigas.
Abundo de la nomoj, titoloj kaj teknikaĵoj estas pli karakterizaj por la historia romano simila al la multvoluma verkego de Melnikov-Peĉerskij (Sur la montoj kaj En la arbaroj). Ankaŭ la eldonantoj komparis verkojn de Francis kun klasika romano de Jonathan Swift La vojaĝo de Gulivero — vidu tekston sur la kovrilpaĝo.
Ankoraŭ necesas rimarki ke kelkajn detalojn kvazaŭ nesignifajn la aŭtoro insiste atentigas. Ekzemple, tio tre senteblas pro emfaza ripeto de la nomo de ŝipestro Kaluĉen (La stranga fremdulo), persono ŝajnas tute epizoda, kaj ankaŭ lia ŝipo Lunadoro. Same eblas diri pri mistera lando Ruz, “kun ĝiaj montoj kaj arbaroj kaj poezio”. Ĉu ne aludo estas al Ruslando kaj romanoj de la jam menciita Melnikov-Peĉerskij? Same eble sub abundaj elpensitaj nomoj propraj kaj agoj absurdaj kaj burleskaj la aŭtoro konsideras realajn personojn, landojn kaj eventojn politikajn (same kiel Swift en la fama romano) aŭ eventojn E-movadajn?
Eble pli utile estus por la libro, se la redaktoroj aŭ la aŭtoro aldonus pli da komentoj al la verkoj, ĉar aldonita Biografieto donas tre malmulte. Tiaj komentoj certe plifaciligus komprenon kaj eble kelkkaze pravigus pezecon de la stilo. Endas rimarki ke jam menciita romano de Swift en Ruslando estis eldonita kun abundaj komentoj, aldonajn komentojn al Alico de Lewis Carroll eblas legi kiel apartajn verkojn kun ega plezuro, kaj el studoj pri La majstro kaj Margarita eblas kompili biblioteketon. Ĉio ĉi absolute ne malgrandigos dignojn de la verkoj kaj de la aŭtoroj, nur pliigas ilin.
Aleksej Birjulin
Antologio de kroataj unuaktaj dramoj / Komp., enkond. Branko Heĉimoviĉ. Trad. Lucija Borĉiĉ, Ivo Boroveĉki, Klaus Dahmann, Zlata Flego, Mirko Mamuziĉ, Zlatko Tiŝljar. — Zagreb: Kroata E-Ligo, 1997. — 212 paĝoj. — 500 ekz.
Ĝis antaŭ nelonge la arto de kroata dramverkado ne estis amase konata en Esperantujo. En 1997 tio ŝanĝiĝis, ĉar Kroata Esperanto-Ligo eldonis solidan volumon Antologio de kroataj unuaktaj dramoj. La dramojn mem prefacas bona artikolo de d-ro Branko Heĉimoviĉ pri la kroataj drama literaturo kaj teatro. En tiu enkonduko li interese rakontas pri historio de kroata teatro ekde ties komenco en la 13a jarcento. La enkonduko estas tre detala kaj kompetente verkita, sed por averaĝa leganto ĝi povas ŝajni tro longa: 11 paĝoj. Sed tio estas la sola malagrabla flanko de la antaŭparolo.
Plejparte la aŭtoroj de la dramoj estas proksimume samepokaj. El dek prezentitaj aŭtoroj (de ĉiu — po unu verko) ses vivis inter la 19a kaj 20a jarcentoj, tri — en la 20a, kaj la unua dramisto en la libro estas Marin Drziĉ vivinta en la 16a jarcento. Li estas plej granda kroata komediverkisto de Renesanco. Lia verko Farso pri Stanac (tradukis Lucija Borĉiĉ) estas la sola poezi-forma dramo. Ĝi laŭ la stilo kaj enhavo tre diferenciĝas de la ceteraj, sed legeblas tute glate.
Por ruslandaj legantoj la plej interesa verko estas La morto de Gogol de Ulderiko Donadini (tradukis Klaus Dahmann). Estas tre enigmoplena dramo kiu rakontas pri la genia verkisto. Sed ĝi ne estas simpla priskribo de lia morto. Gogol, kiu ofte havis en siaj verkoj kiel la ĉeftemon nome luktadon kontraŭ la diablo, ne povas simple morti. Inter la personoj de la dramo estas Ĉiĉikov (la protagonisto el la ĉefa verko de Gogol Malvivaj animoj), Kristo — parolanta de-el ikono kaj Ĥlestakov (la protagonisto de unu el plej geniaj teatraĵoj en la mondo Revizoro). La tuta dramo estas plena da misteraj eventoj — ekzemple Ĉiĉikov aperas surscene de libroŝranko kaj komencas moki la kompatindan verkiston. Kun la sonoj de la cara himno en la ĉambron, kie ĉio okazadas, eniras Ĥlestakov — vestita kiel la caro de Ruslando, kaj ankaŭ li aliĝas al turmentado de Gogol. Fine komenciĝas vera diabla diboĉo — ambaŭ literaturaj protagonistoj ekdancas, ekkantas ion tute neimageblan. Gogol, senfortigita, ĵetas la manuskripton de la Malvivaj animoj en fajron, kaj tuj post tio falas surplanken... Certe tio, kio okazas antaŭ la okuloj de la legantoj ne estas reala evento. Ĉio okazinta estas nur deliro de malsana menso de Gogol, sed pro tio la dramo iĝas eĉ pli interesa.
Sed certe, kulmino de la libro estas la lasta verko — La amoj de George Washington verkita de Miro Gavran kaj tradukita de Klaus Dahmann. Ĉi dramo estas verkita speciale por du zagrebaj aktorinoj (la aŭtoro nun estas 38-jara). La dramo estas interesega de ĉiuj vidpunktoj. El la titolo de la dramo eblas konkludi ke la ĉefa heroo estas, nature, George Washington, la unua prezidanto de Unuiĝintaj Ŝtatoj de Norda Ameriko, mortinta fine de la 18a jarcento. Sed post la unuaj vortoj klariĝas ke la tago, kiam okazas la eventoj en la dramo, estas ĉirkaŭ unu semajnon post la morto de George.
Du virinoj — Martha, la edzino de Washington, kaj Silvia, lia amatino — renkontiĝas por reciproke klarigi unu al la alia siajn rilatojn. La bonege elpensita intrigo, detale emfazitaj karakteroj de la du virinoj kaj tradicie kortuŝa, ambigua fino estigas bonegan impreson post finlego de la dramo.
La libro estas altkvalite eldonita, la teksto ne havas miskompostaĵojn, sed al mi iom mankis ilustraĵoj — la kompilinto povintus prizorgi almenaŭ kelkajn. Tamen tio estas la sola manko de la libro. Ĉiuj tradukistoj faris bonan laboron — la lingvaĵo de la tradukoj estas glata kaj facile legebla. Kelkaj eventualaj riproĉoj pri la stilo estas verŝajne direktendaj al la aŭtoroj, sed ne al la tradukintoj.
La libro estas nepre havenda por homoj interesiĝantaj pri la eŭropa dramverka arto. Mi mem plezure starigos ĝin sur mian librobreton.
Grigori Arosiev
Tahar Ben Jelloun. Paĉjo, kio estas rasismo? / Tradukis el la franca Armela LeQuint kaj Ĵak Le Puil. — Rotterdam: UEA 1999. — 52 paĝoj. 6,50 EUR.
(GK UEA) Sojle de la jaro 2000, la Internacia Jaro de la Kulturo de Paco, aperis ĉe UEA bonega libro pri unu el ĝiaj plej gravaj subtemoj, edukado al toleremo kaj respekto de diverseco. La franclingva originalo de Paĉjo, kio estas rasismo? (“Le racisme explique’ ah ma fille”), aperinta en 1997, fariĝis enorme populara.
La aŭtoro de la libro, Tahar Ben Jelloun, naskiĝis en 1944 en Maroko. Ekde 1971 li vivas en Francio. En 1987 li ricevis la plej prestiĝan literaturan premion francan, Premion Goncourt, pro sia romano “La sakrala nokto”.
Pri la ekesto de Paĉjo, kio estas rasismo? la aŭtoro skribas:
“Akompanante min al manifestacio kontraŭ leĝo pri enmigrado, mia filino demandis min pri rasismo. Ni multe interparolis. La infanoj pli bone ol iu ajn komprenas ke oni ne naskiĝas rasista sed iĝas tia. Foje. Per ĉi tiu libro mi provas respondi la demandojn de mia filino. Ĝi celas la infanojn kiuj ankoraŭ ne havas antaŭjuĝojn kaj volas kompreni. Pri la plenkreskuloj, kiuj ĝin legos, mi esperas ke ĝi helpos ilin respondi la demandojn, pli embarasajn ol ni kredas, de siaj propraj infanoj.”
Armela LeQuint kaj Ĵak Le Puil transdonis al internacia leganto la verkon de Tahar Ben Jelloun en klara kaj facilflua Esperanto.
Je la Tago de Zamenhof en Jekaterinburg estis anoncita la rezulto de Liro-99, kunorganizita de Urala Esperantista Societo kaj La Ondo de Esperanto. La tripersona juĝkomisiono (Halina Gorecka, Aleksander Korĵenkov kaj Viktor Kudrjavcev) ricevis 57 konkursaĵojn el 8 landoj — Bulgario, Finnlando, Italio, Jugoslavio, Kazaĥstano, Malto, Ruslando, Ukrainio (Liro-98 ricevis 31 verkojn el 6 landoj).
Originala prozo
Laŭreato: Dimitrije Janiĉiĉ (Beogrado, Jugoslavio) pro Kavalira anatemo
Laŭda mencio: Ilija Ivanov Iliev (Loveĉ, Bulgario) pro Veto por honoro kaj forto
Originala poezio
Laŭreato: Anja Karkiainen (Ylöjärvi, Finnlando) pro Libroj...
Laŭdaj mencioj: Grigori Arosiev (Moskvo, Ruslando) pro Min timigas la ombro de frua aŭtuno; Klara Ilutoviĉ (Moskvo, Ruslando) pro Vidigas ĉiu sian mankon... Anja Karkiainen (Ylöjärvi, Finnlando) pro Patrino, patrinet!...
Traduka prozo el la rusa lingvo novelo de Anton Ĉeĥov Ĥameleono
Laŭreato: Tatjana Vŝivceva (Miass, Ruslando)
Laŭda mencio: Anatolij Sidorov (Syktyvkar, Komio-Ruslando)
Traduka poezio el la rusa lingvo
Laŭreato: Gennadij Turkov (Ĥabarovsk, Ruslando) pro poemoj de Fjodor Sologub.
Laŭda mencio: Maksim Petrov (Aksu, Kazaĥstano) pro La sonĝo de Stepan Ŝevyrjov
Primovada karikaturo
Laŭ la Regularo la juĝkomisiono ne rajtis nomi laŭreaton, ĉar ĉiuj karikaturoj estis senditaj de la sama persono.
Laŭda mencio: Claudio Russo (Romo, Italio).
Ĉiu laŭreato ricevos diplomon kaj valoran librodonacon. Konforme al la regularo de Liro, la organizantoj rezervas al si la rajton ĝis 31 DEC 2001 publikigi la ricevitajn konkursaĵojn en La Ondo de Esperanto aŭ en aparta eldonaĵo, kondiĉe ke ili avertos pri tio la aŭtoron ĝis 1 FEB 2000.
Dankon pro la partopreno!
La oktobran numeron de LF karakterizas la unua parto de longa eseo de Daniele Vitali, unu el la plej kompetentaj Tolkienologoj en Esperantio. Temas pri pli ol 30-paĝa recenza studo, okaze de la aperigo en Jekaterinburg de la trilogio en la E-traduko de Auld. Al la 75-jara Auld omaĝas Giorgio Silfer per poezia kriptogramo dediĉita al ĉapitro de La infana raso.
De la sama aŭtoro estas ankaŭ duobla recenzo pri la libro Sonĝonovelo de Schnitzler kaj la nun furoranta filmo de Kubrick.
En la sama numero la legonto trovas la glositan projekton de Konstitucia Ĉarto de la Esperanta Civito, kun raporteto pri la dua Forumo en Karolovaro.
Kulturpolitika kontribuo venas de la Evolukomisiono de la Pakto, per la raporto pri 1998. Laŭ agentejo HeKo tiu raporto, pro la pozitiva sintenado al UEA, kaŭzis la distanciĝon de ERA el la Pakto por la Esperanta Civito.
Aparte interesa estas la eseo de Ronald Harwood, prezidinto de PEN-Klubo Internacia, “Adiaŭ al la Dudeka Jarcento”, tradukita de Aleksandar Ŝivarov.
Aperis la unua kajero de la revuo Esperantologio = Esperanto Studies — internacia revuo pri lingvosciencaj, historiaj, literatursciencaj, psikologiaj, sociologiaj kaj politikaj aspektoj de Esperanto. Ĝin redaktas prof. Christer Kiselman, laŭ kies koncepto la nova eldonaĵo daŭrigas la samtitolan revuon, kiun Paul Neergard eldonis en 1949-61. Esperantologio ne publikigos proponojn pri lingvaj reformoj.
La revuo aperas papere (eldonejo Bambu en Bulgario) kaj elektronike (Upsala Universitato en Svedio) unu fojon jare. La unua kajero enhavas 80 paĝojn en la formato A4.
En la unua kajero:
Esperantologio estas mendebla rete ĉe bambu@mailroom.com kontraŭ 33 EUR por institucioj, 22 EUR por individuoj.
La elektronika versio legeblas ĉe
http://www.math.uu.se/esperanto
A. K.
(HeKo) La slovaka publicisto kaj manaĝero Stano Marĉek estas la nova vicredaktoro de Heroldo de Esperanto. La nomumon, laŭ propono de la redaktoro, faris la Administra Komitato de LF-koop. Laŭ pli frua decido, Perla Martinelli povas transdoni sian oficon al la vicredaktoro, kiam ajn en la venontaj monatoj.
Stano Marĉek naskiĝis en 1953 kaj eklernis Eon en 1966. Aŭtoro de lernolibro kaj aŭdvida konversacia kurso, dum kelkaj jaroj li manaĝeris por la fama rokensemblo Team, kies E-kasedon kuneldonis LF-koop en 1989. Marĉek redaktis ankaŭ la gazetojn Esperantista Vegetarano kaj Esperantisto Slovaka.
Samtempe LF-koop nomumis s-ron Stefan MacGill kunordiganto de la specifaj numeroj por la periodo 2000-02. Stefan MacGill (novzelandano en Hungario) estas konata metodologo, kaj lia profesia profilo plej konvenas por numeroj principe turnitaj al ne flue parolantoj.
Ekde la numero 1999: 16 la internacia sendependa gazeto Heroldo de Esperanto estas redaktata, grafike aranĝata kaj enpaĝigata en Slovakio. La kontribuaĵojn bv. sendi rekte al: Stano Marĉek
Adreso: Zvolenska 15, 036 01 Martin, Slovakio;
Rete: heroldo@esperanto.sk.
Pri administraj aferoj (abonoj, reklamacioj) skribu al CP 928, CH-2301 La Chaux-de-Fonds, Svislando.
La redakcio de HdE ne transprenas informojn de aliaj (ret)gazetoj, novaĵleteroj kaj informiloj. Se vi volas informi la legantojn de HdE pri via agado, bv. nepre kontakti la redakcion.
Stano Marĉek
vicredaktoro de Heroldo de Esperanto
Apudvistula Bulteno. 1999/1,2,3,4,5;
bEdaŭrinde. 1999/0;
El Popola Ĉinio. 1999/12;
Esperanto aktuell. 1999/8;
Esperanto. 1999/11;
Esperantolehti. 1999/5;
Esperantologio. 1999/1;
Eventoj. 1999/172;
Franca Esperantisto. 1999/511,512;
Heroldo de Esperanto. 1999/13;
Kataluna Esperantisto. 1999/308;
Kontakto. 1999/6;
l’ esperanto. 1999/8;
La Ondo de Esperanto. 1999/12;
Literatura Foiro. 1999/180,181;
Litova Stelo. 1999/5;
Monato. 1999/11;
Norvega Esperantisto. 1999/5;
Svisa Esperanto-Societo informas. 1999/5;
Trampo. 1999/3.
Ni ricevis 16 respondojn por la tasko “Tri proverboj” en LOdE. 1999:10, malgraŭ tio, ke ni faris du eraretojn. El la venintaj respondoj estis 10 tute ĝustaj, sed 6 enhavis eraretojn. Ni lotumis libropremion, ĝin gajnis Bard Hekland el Karelio, niajn gratulojn!
La ĝustaj respondoj:
1. Kiu diras la veron, havos sur la kapo tuberon. (direktoro, slavo, bulteno, hepato);
2. Pagas maljunaj jaroj por junaj eraroj. (pajlo, ornamo, spegulo);
3. Fianĉiĝo ne estas edziĝo. (ses, fidi, ĉantaĝo).
En la kvadratoj de la japanaj krucenigmoj kaŝas sin ne vortoj, sed bildoj.
Via tasko estas pentri bildon laŭ numeraloj, kiuj estas live kaj supre de la kolumnoj. La numeraloj montras, kiom da grupoj de kolorigitaj kvadratoj situas en la indikita kolumno kaj kiom da kunligitaj kolorigitaj kvadratoj enhavas ĉiu grupo. Ekzemple, numeraloj 2, 5 kaj 4 montras, ke en tiu ĉi linio estas 3 grupoj, konsistantaj: la unua — el du, la dua — el kvin, la tria — el kvar kolorigitaj kvadratoj. La grupoj estas dividitaj per minimume unu malplena kvadrato. Malplenaj kvadratoj povas esti ankaŭ en la komenco kaj fino de la kolumnoj. La plej malfacila tasko estas diveni, kiom da malplenaj kvadratoj estas inter la kolorigitaj grupoj.
Do, pentru la bildon kaj sendu ĝin al ni tiel, ke la solvoj atingu la redakcion antaŭ 10 mar 2000.
Kompilis Tatjana Kulakova
Foje fama rusa sciencisto Aleksandr Butlerov (1828-1886) ekzamenante en Peterburga universitato, metis al studento aldonan demandon:
— Bonvolu respondi, kia diferenco estas en la efiko de varmo kaj de malvarmo.
— Ho, tre granda! — vigle respondis la ekzamenato. — La varmo ĉion disvastigas, sed malvarmo, kontraŭe, mallongigas.
— Ĝuste. Ilustru vian respondon per konkreta ekzemplo.
— Volonte, — tuj respondis la studento. — Somere, kiam varmas, la tagoj fariĝas pli longaj; sed vintre, kiam regas frosto, tiuj rimarkeble mallongiĝas.
Butlerov ekridegis kaj donis al la studento altan poenton.
Tiu studento estis Vladimir Vernadskij (1863-1945), kiu poste iĝis akademiano kaj fama naturesploristo.
Adaptis kaj pentris Gennadij Ŝlepĉenko
1855 (Antaŭ 145 jaroj) Naskiĝis Louis de Beaufront, Théophile Cart.
1860 (140) Naskiĝis barono Menu de Ménil (la komponinto de la muziko por La Espero).
1865 (135) Naskiĝis Leo Belmont, Aleksandr Saĥarov.
1880 (120) Naskiĝis Gabriel Chavet, Aleksandr Postnikov.
1890 (110) Naskiĝis Vasilij Jeroŝenko. Forpasis Leopold Einstein.
1895 (105) Naskiĝis Andreo Cseh, Grigorij Demidjuk, Ferenc Szilágyi. Ekaperis Lingvo Internacia. Ĉesis aperi La Esperantisto.
1900 (100) Naskiĝis Nikolaj Nekrasov. Fondiĝis la Delegacio por alpreno de Lingvo Internacia. Aperis Esenco kaj estonteco de la ideo de lingvo internacia de Zamenhof.
1905 (95) Naskiĝis Frans van Dooren (Dorno), Isaj Dratwer, Henrik Seppik. La unua Universala Kongreso (Boulogne-sur-Mer). Akcepto de la Deklaracio pri esperantismo. Elekto de la Lingva Komitato. Ekaperis La Brita Esperantisto, Esperanto, Ruslanda Esperantisto.
1910 (90) Naskiĝis Nikolao Kurzens. Fondiĝis Internacia Katolika Unuiĝo Esperantista. La unua kongreso de UEA (Augsburg). La unua Ruslanda Kongreso Esperantista (Sankt-Peterburgo).
1915 (85) Naskiĝis Clelia Conterno-Guglielminetti, Poul Thorsen. La plej malgranda UK (163 partoprenantoj en San Francisco).
1920 (80) Naskiĝis Karolo Piĉ, Eli Urbanová. Forpasis Hector Hodler. Ekaperis Esperanto triumfonta (nun Heroldo de Esperanto) kaj Esperanta Finnlando. Aperis Vivo de Zamenhof (E.Privat).
1925. (75) Naskiĝis Louis Beaucaire, Bernard Golden. Rekorda individua membraro de UEA (9424 membroj). La unua poŝtmarko en Esperanto. Akcepto de Esperanto en telegrafio. Pafekzekuto de Aleksandr Postnikov.
1930 (70) Naskiĝis André Cherpillod, Edwin de Kock, Baldur Ragnarsson, Reinhard Selten. Forpasis Hippolyte Sebert. Aperis Plena vortaro de Esperanto (E.Grosjean-Maupin). Fondiĝis EKRELO kaj Internacia Cseh-Instituto de Esperanto (nun IEI). Skismo en SAT.
1935 (65) Aperis Plena Gramatiko de Esperanto (K.Kalocsay, G.Waringhien). Forpasis Louis de Beaufront, Gaston Moch.
1940 (60) Naskiĝis Ĵak le Puil.
1945 (55) Naskiĝis Vilmos Benczik, Tazio Carlevaro, Reinhard Haupenthal.
1950 (50) Komenciĝis Belartaj konkursoj de UEA. Fondiĝis Ligo Internacia de Blindaj Esperantistoj. Aperis Retoriko (I.Lapenna). Ekaperis El Popola Ĉinio. Forpasis Cezaro Rossetti.
1955 (45) La sidejo de UEA translokiĝis al Roterdamo. Ekaperis Norda Prismo kaj La Nica Literatura Revuo.
1960 (40) Fondiĝis Hungaria E-Asocio. Forpasis Giorgio Canuto, Stellan Engholm.
1965 (35) La unua UK en Azio (Tokio). Ekaperis Der Esperantist.
1970 (30) Fondiĝis Monda Turismo. Aperis PIV. Ekaperis Literatura Foiro kaj Internacia Pedagogia Revuo. La aŭstria prezidento Franz Jonas faris E-paroladon en UK-55 (Vieno). Forpasis Ernfrid Malmgren.
1975 (25) Aperis Neologisme (Lorjak) kaj Hamburgo en retrospektivo (I.Lapenna). Unuafoja aljuĝo de Trofeo Fyne (al Sveda E-Federacio).
1980 (20) Manifesto de Raumo. Fondiĝis LF-koop. Ekaperis Fonto k Monato. Aperis PAG. Forpasis Ljudmila Jevsejeva.
1985 (15) UNESCO akceptis rezolucion pri Esperanto. Fondiĝis Internacia Komerca kaj Ekonomia Fakgrupo.
1990 (10) La 1a Afrika E-Kongreso (Togolando). Fondiĝis E-Asocio de Rumanio. Ekaperis Rok-Gazet’. Fidel Castro nomis sin “soldato de Esperanto”. Forpasis Neil Salvesen, Paul Ariste, Armand Su.
1995 (5) Aperis Mazi en Gondolando kaj Komputika leksikono (S.Pokrovskij). Forpasis Karolo Piĉ, Edward Symoens, Jean Thierry.
“Ĉu SKEF-anoj ne sentas sin malhelpataj de la ekonomiaj muroj?” Respondas prezidanto de Slovaka E-Federacio Ján Vajs.
Unuflanke la manko de mono malhelpas la disvolvon de la Esperanta agado, sed aliflanke mono povas ankaŭ mortigi la belan ideon de Esperanto. Se la slovaka ŝtato donus nun al la E-movado multe da mono, la nunajn “idealismajn” esperantistojn tre rapide forpelus la monavidaj karieristoj. Bone estus ricevi ŝtatan subtenon po-parte, grade, tiel ke restu tempo defendi la internan moralon.
Esperanto. 1999: 11
La financan temon koncernas ankaŭ la prezidanto de Svisa E-Societo Bruno Graf:
La kotizoj sufiĉas por kovri la kostojn por administrado, por la bulteno SES informas kaj por la revuo Literatura Foiro. Sed la kotizoj ne sufiĉas pro regule informi kaj varbi. La donacoj ebligas eldoni kaj aĉeti informilojn, fari gazetanoncojn kaj realigi projektojn. Ne estas saĝe daŭre foruzi la asocian kapitalon por la varbado.
SES informas. 1999: 5
Mi pensis ankaŭ pri partopreno en la solena malfermo de la [Berlina] UK. Mi ne sukcesis pri tiu ĉi lasta ideo, ĉar la organizantoj “proponis” al mi aĉeti la unutagan partopren-kotizon, kontraŭ 60 germanaj markoj. Ne pro la financaj kialoj (malgraŭ ĉio mi estas pagipova — sed ne stulta!) mi rifuzis uzi tiun eblecon por eniri la Grandan Salonon, sed pro la principoj. Laŭ mia opinio, eniro — almenaŭ por solena malfermo/fermo de UK — devas esti libera por ĉiuj interesintoj, eĉ (aŭ des pli) por neesperantistoj.
Tadeusz Chrobak. bEdaŭrinde. 1999: 0
Adopti Esperanton kiel eŭropan komunikan lingvon, postulus fortan politikan volon de forta ŝtato, kiu havu intereson fari tion. Eŭropa Federacio nepre havus tian intereson, kaj por solvi sian internan komunikad-problemon en demokratia maniero, forigante riskojn de lingvaj malkontentoj kaj apartismoj, kaj por plifortigi la eŭropan identecon de siaj civitanoj, kaj por montri al la cetera mondo sian kulturan kaj politikan sendependecon disde Usono.
Umberto Brocatelli.
Kataluna Esperantisto. 1999: 308
Eble eldonota nova PIV forigos multajn malklarecojn. Tamen ĝi ne solvos ĉiujn problemojn ... Akademio de Esperanto devus prepari akademian vortaron, kiu entenu ekzaktajn difinojn, regulojn kaj ekzemplojn de uzado de aprobitaj vortoj.
Antanas Grinceviĉius. Litova Stelo. 1999: 5