Tekstaro de Esperanto

Malferme

Tra l’ okulvitroj de simpla kongresano

La UK kiel Kongresa temo:

En Vilno oni diskutis pri la historio, nuntempo kaj estonteco de niaj Kongresoj

Vilno okazis cent jarojn post Bulonjo. Tial la kongresa temo ĉi-foje celis trakti la Kongresojn mem. Al la temo Universalaj Kongresoj: 100 jaroj de interkultura komunikado estis dediĉitaj tri diskutkunvenoj, ĉiufoje kun malsamaj podianoj; ili daŭris entute ses horojn.

La unua kunveno koncentriĝis al la historia perspektivo. Humphrey Tonkin enkonduke parolis pri la signifo, kiun la Unua UK havis por la formiĝo de Esperanto-parolkomunumo. Poste, eksmembroj de Lokaj Kongresaj Komitatoj (LKK) parolis pri siaj organizaj spertoj, malkaŝante kio okazis malantaŭ la kulisoj. Vilmos Benczik kaj Josi Ŝemer ilustris la politikan fonon de “siaj” UK-oj: la ĵongladon, kiu necesis en la periodo de la Malvarma Milito, kaj la ekscitan historion de neokazinta kaj de bonŝance sukcesinta Kongresoj en Telavivo. Estis memorigite ankaŭ pri la vojo al vera tutmondeco de la Kongresoj, komencita antaŭ precize 40 jaroj per la 50-a UK en Tokio.

La dua kunsido traktis la kernan demandon Kion donas (donis) al mi Universala Kongreso? Tre ofte oni aludas je la granda populareco de kongresa partopreno. Sed ĝis nun oni malofte precizigis, kiuj trajtoj faras la kongresojn tiel allogaj, kio en la programo (aŭ ekster ĝi) kontribuas al la formiĝo de la unika etoso. En Vilno konataj esperantistoj, sed ankaŭ ordinaraj kongresanoj, rakontis pri la tute persona utilo, kiun UK donas al ili, kaj tiel helpis klarigi al ni la “sekreton” de la sukceso. Plej elokvente faris tion la koreino Song Jeong-ok, kiu konfesis, ke iam estis por ŝi kultura ŝoko rimarki la diferencon de eŭropanoj disde koreoj, sed ankaŭ la nekredeblan diversecon de kongresanoj. La ekssovetiano Mikaelo Bronŝtejn memoris la partoprenon en sia unua UK (Varna 1978) kvazaŭ revelacion, dum la italino Edvige Tantin, tre ofte partopreninta en UK, emfazis, ke la Solena Malfermo ĉiam ravis kaj daŭre ravas ŝin, ĉar ĝi inaŭguras la ĉiujaran feston de la esperantista “popolo”, kie senfine prezentiĝas okazoj por renkonti interesajn homojn. La ĉino Yu Tao aldonis, ke dank’ al UK li iĝis “konkreta esperantisto”. Por pluraj podianoj la UK-oj estas granda edukejo, ankaŭ interkultura; fontas tie impresoj, kiuj povas eĉ ŝanĝi la vivon. La kroato Zlatko Tišljar argumentis, ke UK estas la teritorio de la esperantistoj kaj ĝi restu tia, sed postulis, ke ĝi elmontru sin ankaŭ ekster la Esperanto-movado, ekz. per prelegoj por la ĝenerala publiko aŭ dancfesto kun loĝantoj sur la urba ĉefplaco.

Ankaŭ la tria kunveno, kiu temis pri la estonteco de UK, revenis al la demando kiel alirebligi partojn de la programo al eksteruloj. Konkretaj proponoj pli multe rilatis tamen al estontaj aspektoj de la interna strukturo; ili kune iom kontraŭdiris la tezon de Tonkin, ke la esperantistoj estas tre konservativaj kaj malmulte emas al ŝanĝoj en la karaktero de la UK-oj. Masako Tahira opiniis, ke “drastaj ŝanĝoj” ne eblas; ŝi nomis la lastatempajn UK-ojn kompromisaj modeloj ankaŭ por la estonteco “kiel kulturejo por Esperanto, servejo por turismo, montrofenestro por la ekstera mondo kaj laborkunvenejo por Esperantio”. Anna Löwenstein ripetis sian proponon (vidu nian revuon, februaro 2004) riĉigi la UK-on per foiraj elementoj, Franko Luin pensas pri “virtuala kongreso” kompletige al la reala UK, kaj Detlev Blanke pledis por serio de laborkonferencoj apud la UK, kies “festivala” karaktero ne facile ebligas seriozan diskuton pri movadaj aferoj. Aliaj proponis, ke la Kongresa Libro estu pli frue, nome rete, havebla, ke la Interkona Vespero kaj pli da “socialaj” aranĝoj donu la ŝancon paroligi, ne nur aŭskultigi la kongresanojn, kaj ke ankaŭ en la ekskursa tago estu vesperaj programeroj. Pluraj parolantoj esprimis la deziron, ke al pli da triamondanoj per financa helpo estu ebligata la partopreno en UK-oj. Ĉiuj ĉi ideoj kaj proponoj estu ekzamenataj en laborgrupo (proponita de Tonkin), kiu esploru kiel reformi la UK-ojn.

Kiel atingi la publikon — tiu demando ne lasis ankaŭ la diskutantojn de la Vilna UK trankvilaj. Kelkaj avertis kontraŭ troaj atendoj, argumentante ke la esenco de UK, nome ĝia person-interproksimiga valoro, ne estas facile komprenigebla al eksteruloj, eĉ se taŭgaj interpretistoj estus je dispono. Eble ankaŭ pro tio la Kongreso akceptis Deklaron (ne rezolucion), kiu alvokas bonvolajn homojn lerni Esperanton kaj praktiki ĝin, ekzemple en la granda ĉiujara evento “Universala Kongreso”. Ke la UK estas nia plej granda fieraĵo, estas verŝajne preskaŭ unuanima opinio — bone do, ke Vilno donis okazon (re)konsciigi pri tio.

Solena Inaŭguro

Okazaĵo de nacia signifo

La jubilea 90-a Universala Kongreso de Esperanto, jubilea ankaŭ pro tio, ke ĝi okazis 100 jarojn post la unua UK en Bulonjo ĉe Maro, komenciĝis en la salono Zamenhof dimanĉe matene je la 10-a horo, per la Solena Inaŭguro.

La prezidanto de UEA Renato Corsetti bonvenigis la kongresanojn, prezentis la podianojn kaj salutis la ĉeestantajn diplomatojn kaj honorajn gastojn. Salutvortojn de la alta protektanto, prezidento de Litovio Valdas Adamkus, laŭtlegis la litova ministro por eksteraj aferoj Antanas Valionis. Sekvis salutparolado de la urbestro de Vilno Artūras Zuokas (parte en bonega Esperanto) kaj salutvortoj de la Ĝenerala Direktoro de Unesko Koïchiro Matsuura, kiujn voĉlegis la Vicprezidanto de UEA Claude Nourmont (legu apude). La kongreson jam tradicie alparolis D-ro Louis Zaleski-Zamenhof, la nepo de Ludoviko Zamenhof (legu sube). Renato Corsetti jene enkondukis liajn salutvortojn: Vi ĉiuj konas la linion en “La Vojo”: La nepoj vin benos. Mi ĉiam komprenis ĝin kiel ĝeneralan bondeziron de Zamenhof. Sed li eble havis en la menso ankaŭ konkretan nepon, kiu nun nin “benos”...

Post muzika interludo de la ĉambra koruso Brevis, Povilas Jegorovas, prezidanto de Litova Esperanto-Asocio kaj de la Loka Kongresa Komitato, en sia salutparolo atentigis, ke la Universala Kongreso por Litovio estas okazaĵo de nacia signifo. D-ro Ulrich Lins, reĝisoro de la Kongresa Temo, enkondukis la kongresan temon Universalaj Kongresoj: 100 jaroj de interkultura komunikado kaj invitis la kongresanojn al la tri kongresaj diskutoj: dimanĉe, marde kaj ĵaŭde. Renato Corsetti, Prezidanto de UEA, prezentis sian solenan paroladon (sur la p. 177).

Post plua muzika interludo sekvis tradiciaj salutoj de la reprezentantoj de TEJO (Aleks Kadar), ILEI (Atilio Orellana Rojas), Akademio de Esperanto (Geraldo Mattos) kaj SAT (Yamasaki Seiko). Dum la Solena Inaŭguro estis publike anoncitaj la nomoj de ok novaj honoraj membroj de UEA (detaloj en la oktobra numero). Sekvis la plej emocia parto de Universalaj Kongresoj, la tradiciaj salutoj de niaj landaj reprezentantoj el 55 landoj, laŭ alfabeta ordo. Du el la landoj estis reprezentitaj de la sama salutanto, György Nanovfszky, kiu estas la ambasadoro de Hungario en Singapuro.

La solena inaŭguro finiĝis tagmeze per la tradicia komuna kantado de “La Espero”, en agrabla akompano de la ĉambra koruso Brevis. Post la himno la prezidanto de UEA per martelbato oficiale malfermis la kongreson.

Salutmesaĝoj

Salutmesaĝo de Louis C. Zaleski-Zamenhof al la 90-a Universala Kongreso de Esperanto

Sinjoro Prezidanto, Gesinjoroj Honoraj Gastoj, Estimataj Gekongresanoj, karaj Amikoj,

Mi ĝojas renkontiĝi kun vi en Vilno, urbo, ho, kiel ĝuste elektita rilate al la kongresa temo, urbo kie plurjarcent-longe pace kunvivas multnombraj kulturoj: la litova, la pola, la rutena, la juda kaj la karaima. Vilno, la ĉefurbo de iama grandduklando reginta sur larĝegaj teritorioj inter du maroj: la Balta kaj la Nigra. Vilno, ekde la dekkvina jarcento ĉefurbo de la litova parto de la pol-litova plurnacia respubliko, tiam unusola respubliko en la tuta Eŭropo (fakte la dua, se konsideri tiun de San Marino), pramodelo de la hodiaŭa Eŭropa Unio, pramodelo de la interkultura komunikado.

Ni festas hodiaŭ ĉi tie la centjaran jubileon de niaj universalaj kongresoj, kongresoj kiuj dum la pasinta jarcento al tiu interkultura komunikado daŭre kontribuadis. Permesu al mi, okaze de tiu jubileo doni la parolon al mia Avo, kiu ĝuste antaŭ cent jaroj la unuan Esperanto-kongreson inaŭguris. Mi ŝatus rememorigi tiamaniere kelkajn frazojn de li tiam esprimitajn:

Mi salutas vin, karaj samideanoj, fratoj kaj fratinoj el la granda tutmonda homa familio, kiuj kunvenis el landoj proksimaj kaj malproksimaj, el la plej diversaj regnoj de la mondo, por frate premi al si reciproke la manojn pro la nomo de granda ideo, kiu ĉiujn nin ligas… Tra la aero de nia salono flugas misteraj sonoj… la sonoj de io granda, kio nun naskiĝas. Tra la aero flugas misteraj fantomoj... ili estas imagoj de tempo estonta, de tempo tute nova. La fantomoj flugos en la mondon, korpiĝos kaj potenciĝos, kaj niaj filoj kaj nepoj ilin vidos, ilin sentos kaj ĝuos… Nun la unuan fojon la revo de miljaroj komencas realiĝi. En la malgrandan urbon de la franca marbordo kunvenis homoj el la plej diversaj landoj…, kaj ili renkontas sin… ne mute kaj surde, sed ili komprenas unu la alian, ili parolas unu al la alia kiel… membroj de unu nacio… Ni, membroj de la plej malsamaj popoloj staras unu apud alia ne kiel fremduloj…, sed kiel fratoj, kiuj ne altrudante unu al la alia sian lingvon, komprenas sin reciproke… Ni konsciu bone la tutan gravecon de la hodiaŭa tago, ĉar hodiaŭ inter la gastamaj muroj de Bulonjo-sur-Maro kunvenis ne francoj kun angloj, ne rusoj kun poloj, sed homoj kun homoj. Benata estu la tago, kaj grandaj kaj gloraj estu ĝiaj sekvoj!

Nun post cent jaroj pasintaj, mi insistu pri la graveco, daŭre aktuala, de tiuj ĉi vortoj. Ĉar la altrudo de lingvo de nacio pli forta al popoloj malfortaj daŭre minacas; altrudo, kiu riskas detrui la ekziston mem de multnombraj lingvoj nur de malgrandaj naciaj grupoj parolataj, tamen estantaj vehikloj de iliaj specifaj kulturoj. Dum kontraŭe: la lingvo neŭtrala, la dua lingvo por ĉiuj, permesas komuniki respektante kulturojn plej diversajn, kies plurismo prezentas unu el la plej valoraj riĉecoj de la homaro. Nia lingvo Esperanto servas komunikadon interkulturan apogiĝantan sur estimo reciproka. Kaj jarcentlonge la Universalaj Esperanto-Kongresoj pruvas al la mondo la eblon kaj la atingojn de interkultura komunikado sur neŭtrala fundamento de egaleco kaj de toleremo.

Dum tiu nia jubilea jaro forlasis nin granda amiko de Esperanto, la Papo Johano Paŭlo la dua. Ordeninte Lin siatempe per medalo de la Fondumo Zamenhof, mi prononcis al Li vortojn de mia Avo, antaŭ cent jaroj de Li verkitajn: kristanoj, hebreoj aŭ mahometanoj, ni ĉiuj de Di’ estas filoj…, vortojn kiuj perfekte aŭguris la ekumenan idealon de Johano Paŭlo, komunikadon interreligian, same sur fundamento de toleremo realigatan. Omaĝo al Lia memoro!

Karaj Geamikoj! Estinte malgranda knabo, mi salutis unuafoje, antaŭ sepdek jaroj, la Universalan Kongreson, parolinte en la nomo de la Familio Zamenhof. Dum la freŝdataj kongresoj, same dum la hodiaŭa, mi salutas vin ĉiujn kiel unu grandan Zamenhof-Familion; Familion ne nur interreligie kaj interkulture komunikantan, sed samtempe kreantan kulturon internacian, kulturon bazitan sur nia lingvo kaj sur ĝia globa Interna Ideo. Ni ne ĉesu klopodi tiun nian familion daŭre larĝigi, alcelante iĝi la kerno de granda rondo familia, kiun popoloj faros en konsento, komprenante unu la alian… ĝis la bela sonĝo de l’ homaro por eterna ben’ efektiviĝos…

Mesaĝo de Unesko al la 90-a Universala Kongreso de Esperanto

Festparolado de la prezidanto

Ni devas daŭre adaptiĝi

Estimataj reprezentantoj de la litovaj ŝtataj instancoj, estimataj diplomatoj, karaj partoprenantoj de la 90-a Universala Kongreso de Esperanto,

Antaŭ cent jaroj, aŭ pli precize antaŭ cent jaroj minus du semajnoj, komenciĝis la unua kongreso, kies 90-a versio estas ĉi tiu. Dum ĉi tiu semajno vi abunde aŭdos pri la signifo de niaj kongresoj tra la tuta pasinta jarcento kaj pri la apartaj, foje dramaj cirkonstancoj, en kiuj ili okazis, kaj vi ankaŭ aŭdos pri la jaroj en kiuj ili ne povis okazi pro mondaj militoj, kaj mondaj militoj estas la malo de monda paco kaj kunlaboro, kiujn niaj kongresoj simbolas. Ĉi tiu kongreso pro tiuj militoj estas la 90-a kaj ne la 100-a. Vi aŭdos dum la semajno ankaŭ pri la signifo de Bulonjo ĉe Maro, kie okazis tiu unua kongreso, kaj kie antaŭ kelkaj monatoj tiu unua kongreso estis festata. En la monatoj post tiu unua kongreso la kongresanoj revenintaj hejmen entuziasme fondis novajn grupojn kaj novajn asociojn. Pro tio ĉi-jare oni en multaj lokoj tra la mondo festas la centjariĝon de lokaj grupoj kaj asocioj. Ni havas ĉi-jare “orgion de historio”.

Unu jarcento estas longa periodo por individuo kaj relative ankaŭ por movado. Oni devas rerigardi kun respekto al la travivaĵoj, al la laboroj faritaj, foje al la senespero pro la eksteraj teruraj kondiĉoj, kaj al la ĝojoj pro atingitaj rezultoj de la antaŭaj generacioj de esperantistoj dum la pasinta jarcento. Se oni rigardas al tio, al nia historio, oni havas multon por fieri.

Mi mem, ekzemple, estas ekstreme fiera pri tio, kion faris esperantistoj dum la pasinta sanga jarcento. Ili estis en la unuaj vicoj, kiam temis pri movadoj por paco en la komenco de la jarcento. Ili help-agadis dum la unua mond-milito. Ili laboregis por reva estonteco, kiam oni revis pri la estonto post la revolucio en Rusujo. Ili kontraŭstaris naciismajn reĝimojn, kie tiuj reĝimoj ekestis. Ili mortis en pluraj lokoj pro kontraŭstaro al la invadintoj kaj al la favorantoj. Ili partoprenis ĉiujn manifestaciojn kontraŭ militoj post la dua mondmilito. Ili estis la plej ardaj subtenantoj de formoj de internacia kunlaboro kiel Unuiĝintaj Nacioj kaj Unesko. Mia penso nun iras kun granda humileco al ĉiuj tiuj, kiuj iĝis viktimoj de la potencoj, kiuj volis en unu maniero aŭ alia aserti la logikon, pro kiu la plej forta regas super la plej malforta. Ili estis gigantoj, kiujn ni povas nur de nia malgiganteco rigardi kaj aplaŭdi kaj esperi, ke en la sama situacio, ni sukcesus agi same kuraĝe kiel ili.

Sed tio, karaj geamikoj, ne sufiĉas, neniel sufiĉas, neniom sufiĉas, nenial sufiĉas (vi rajtas uzi la tutan linion de la vortoj kun neni-). Nia tasko estas vivi en la nuna tempo kaj antaŭenporti la idealojn de Esperanto en la nuna mondo en la landoj en kiuj ni vivas, en la kondiĉoj, en kiuj ni vivas. Ne sufiĉas aplaŭdi niajn grandulojn de la pasinteco kaj niajn grandajn verkistojn de la pasinteco. Ne sufiĉas eĉ daŭre citi Zamenhofon, kiel mi mem tro kutimas fari, kaj daŭre citi liajn kuraĝegajn dirojn kontraŭ la abomenindaj krimuloj, kiuj per diversaj kaj plej malnoblaj rimedoj ... kreas teruran malamon inter unuj gentoj kaj aliaj (eble antaŭtempa aludo al niaj teroristoj kaj kontraŭteroristoj). Zamenhof, ĉiukaze, estis rekta kaj kuraĝa kaj ne flankiĝanta multe pli ol ni sukcesas esti nun.

Laŭ mi, la plej bona maniero por honorigi lin kaj niajn historiajn glorojn estas ne retorikumi pri ili, sed fari praktikajn aferojn nuntempajn, indajn je ilia grandeco.

Pluraj klarigoj estis donitaj pri la ligoj inter Esperanto kaj la tempoj, en kiuj ĝi ekestis. Mi kredas, ke oni povas resumi la klarigojn tiel: ke tiam temis pri tempoj de espero. Homoj esperis pri pli bona mondo kaj pretis labori por tio. Homoj certis pri tio, ke la homa teĥniko estos utiligata por plibonigo de la homa vivo. Esperanto estis parto de tio, de la scienca progreso en la kampo de lingvoj.

Estas vero, ke ankaŭ tiam parto de la homoj admonis la esperantistojn, mokante: “Ho, ĉesu!”, sed tiu parto, laŭ mi, ne estis tiel granda kiel ĝi estas nun.

Pri la nuntempo ĉiu el vi havas sian juĝon kaj mi respektas viajn juĝojn. Mi mem pensas, ke la nuntempo ne estas pli favora ol la tiama tempo al ideoj de frateco kaj kunlaborado inter la gentoj. Nuntempe ŝajnas pli kaj pli regi etoso, en kiu ĉiuj parolas kaj neniu pretas aŭskulti. La plej konataj televidaj kanaloj en la lingvo de la mastro redonas la ideojn de la mastro senĉese de unu hotelo al la alia tra la tuta mondo. Ili postkuras vin, sed ili tute ne interesiĝas prezenti vian vidpunkton. En Eŭropo nun, post la voĉdono kontraŭ la proponita konstitucia traktato, la ĉefaj respondeculoj, eĉ sen demandi sin kial, simple diras: Ni ne sufiĉe bone klarigis. Ni reklarigu kaj en la fino ili konvinkiĝos. Neniu eĉ provis kompreni kial homoj voĉdonis kontraŭ la propono. Tamen, bonvolu ne lasi vin senkuraĝigi de miaj katastrofismaj observoj. Apud tiuj malpozitivaj trajtoj la nuntempo posedas multajn trajtojn esperodonajn. Ni provu analizi kelkajn.

La granda faciligo de komunikado favoras, almenaŭ ĝis iu nivelo, ĉiujn malgrandajn grupojn, kiuj havas ion por komuniki, kaj ni certe havas ion por komuniki al la mondo. Finfine en la tempoj de Zamenhof, li bezonis la helpon de la litova bopatro por eldoni la unuan libron. Certe, eĉ se ni limiĝus je tio, la kontribuo de Litovujo al la ekesto de Esperanto estis esenca.

Ĉiukaze mi volis nur diri, ke tiam eldoni broŝuron kiel la unuan libreton pri Esperanto estis entrepreno multekosta kaj malfacila. Hodiaŭ iu ajn juna homo povas eldoni en la reto la samon sen problemo, eĉ ne utiligante groŝon de la semajna mono, kiun li aŭ ŝi ricevas de la gepatroj.

Tio portas al la lavango da kaŝitaj lernantoj de Esperanto, kiuj estas granda glacimonto, kies pinton de tempo al tempo ni renkontas. Mi ne povas ĉi tie ne dankegi al ĉiuj produktantoj de retaj kursoj de Esperanto. Ili estas la esencaj produktantoj de esperantistoj en la ekonomie fortaj landoj kaj ne nur. Sen la produktado de esperantistoj, ni povus fermi nian fabrikon.

Nuntempe ĉie estas rekonata, kvankam nur retorike, supraĵe kaj multajn fojojn eĉ hipokrite, la boneco de internacia kunlaboro kaj organiziĝo. Tio estas io iom malsimila al la etoso en la tempoj de Zamenhof, en kiuj apud la komenco de la pacismaj movadoj ekzistis ankoraŭ la firmaj konvinkoj pri la pravo de la naciaj egoismoj. Tamen, kvankam ĝenerale modeste prisilentataj, la naciaj egoismoj ankoraŭ pravigas la agojn de la unuopaj ŝtatoj. Ĉi-rilate esperantistoj de ĉiam estas firmaj subtenantoj de tiuj formoj de internacia organiziĝo, kiuj ofte lastatempe estis atakataj. Ni povas nur bedaŭri, ke ni ne tiom faras en tiu kampo, kiom ni povus.

En Eŭropo mem, en nia deven-loko, internacia kunlaborado akiras strukturon ĉiam pli firman. Bonvolu ne subrideti pro la lastatempaj halto-signoj venintaj el kelkaj el la landoj de Eŭropa Unio. Mi estas konvinkita, ke la popoloj de Eŭropo deziras la realigon de ĉiam pli integra unuiĝo, sed ke ili rifuzas la klopodon forigi la specifecon de la eŭropa modelo, kiu kunmetas kaj efikecon kaj solidarecon, favore al modelo, kiu insistas nur pri ekonomia efikeco kaj libereco de la merkatistoj. Estas klare, ke kun ĉi tiu lasta modelo kuniras la lingvo de la lando, kiu ĉampionas tiun modelon.

Sed, kaj ni ĉiuj tion esperas, se Eŭropo restos lando de libereco kaj solidareco kaj respekto de la homaj rajtoj de ĉiuj popoloj grandaj kaj malgrandaj, fortaj kaj malfortaj, tiam oni ne povos ne respekti ankaŭ la lingvajn homajn rajtojn de ĉiuj. Kiam mi diras “ĉiuj”, mi volas diri “ĉiuj homoj loĝantaj en Eŭropo”, inkluzive de la maltanoj kaj de la litovoj samnivele kun la francoj kaj la germanoj kaj la multnombraj etnaj malplimultoj kaj enmigrintaj grupoj. Homaj rajtoj ne estas io dividebla. Oni devas respekti ilin tute kaj ĉiujn, de la unua paĝo ĝis la lasta de la Deklaro pri Homaj Rajtoj. Tion faru Eŭropo, kaj ĝi restos modelo por la mondo. Ni estas konvinkitaj, ke en la lingva kampo tio estos ebla nur se oni alprenos Esperanton kiel neŭtralan komunikan lingvon. La uzo de unu el la naciaj lingvoj por tiu rolo estas, por uzi la vortojn uzitajn de Zamenhof antaŭ cent jaroj, “nenatura, ofenda kaj maljusta”. Mi rediras pli klare: devigi min paroli en la angla estas io “nenatura, ofenda kaj maljusta”. Pri ĉi tio ni ĉiuj okupiĝas, ĉi tion aprobas ankaŭ kelkaj eŭropaj parlamentanoj, kiel certe faras nia Margareta Handzlik, kiu mem parolas en Esperanto. La vojo por konvinki ĉiujn en Bruselo estas ankoraŭ longa kaj malfacila. Vi ĉiuj estas petataj laboregi, precipe en via lando. Ni bezonas multajn esperantistojn en Malto kaj en Grekujo kaj en Italujo kaj en Irlando, ktp. Estu certaj, ke sen tio, la marŝo de nia ideo, kiom ajn bela, ne estos facila.

Laste, parolante pri la malsamaj kondiĉoj inter la nuna tempo kaj tiu de Zamenhof, mi diru, ke ni povas komenci vidi la unuajn signojn de fortiĝo de ekstereŭropaj ekonomiaj regionoj, kiuj devus porti al pli da egaliĝo mondskale. Tio evidente ankaŭ havos sekvojn en la kampoj de kulturo kaj lingvo, kiel la ĉiam pli granda evoluo de Esperanto ekster Eŭropo montras. Ĉeestintoj de la pasintjara kongreso en Pekino povas tion atesti.

Niaj pioniroj renkontis la problemon de la franca, la tiam nediskutebla internacia lingvo, ni renkontas la problemon de la angla, la nun pli forta internacia lingvo, niaj gefiloj renkontos la problemon eble de la hispana aŭ de la ĉina.

D-ro Renato Corsetti

Vilna Deklaro

De la 23-a ĝis la 30-a de julio 2005 kunvenis la ĝis nun plej granda internacia renkonto okazinta en la litova ĉefurbo Vilno: la 90-a Universala Kongreso de Esperanto (UK) kun pli ol 2300 homoj el 62 landoj. Ĉiuj laborkunsidoj, prelegoj kaj artaj aranĝoj disvolviĝis en la internacia lingvo Esperanto.

La Kongreso okazis cent jarojn post la Unua Universala Kongreso de Esperanto en Bulonjo ĉe Maro (1905), kiu markis la eniron de Esperanto en la epokon de parola uzo. La Vilna Kongreso donis tial okazon pensi — sub la titolo Universalaj Kongresoj: 100 jaroj de interkultura komunikado — pri la tuta sinsekvo de Universalaj Kongresoj.

Tra jardekoj, kiujn karakterizis sociaj ŝanĝoj, politikaj perturboj kaj du teruraj militoj, la Kongresoj konservis sian plej elstaran trajton — tiun de forumo por la renkonto de “homoj kun homoj” (kiel formulis Lazaro Zamenhof, la kreinto de Esperanto, en Bulonjo) kun firma volo superi la barojn de nacieco kaj ideologio. Pluraj sesioj de la Vilna UK estis dediĉitaj al la utilo, kiun la Kongresoj alportas al la partoprenantoj. Multaj emfazis la klerigan valoron de UK — ne nur por vastigi sian scion en diversaj fakoj, sed ankaŭ por konsciigi pri la efikoj de interkultura komunikado je plej persona nivelo.

Zamenhof en sia parolado en 1905 celis krei senton de solidareco kaj la konvinkon, ke helpe de Esperanto eblas plibonigi la kunvivadon de homoj en la mondo. Sur tiu tradicio plue apogas sin la UK-oj, kiuj demonstras la daŭran aktualecon de la klopodo faciligi la homaran kunvivadon per la poioma laboro de individuoj kaj pruvas la gravecon de bona volo en la interproksimigo de homoj.

La Vilna UK, kiu okazis en la naskiĝregiono de Esperanto, je vojkruciĝo de kulturoj, denove montris, kiom sukcesa estas la unusemajna kunestado de homoj unuigitaj per la lingvo Esperanto kaj komune praktikantaj komunikadon sen antaŭjugoj kaj limigoj. La kongresanoj de Vilno firme fidas, ke la centjara historio de Universalaj Kongresoj kiel sukcesa ekzemplo de interkultura komunikado estos daŭrigata, kaj tial alvokas al homoj de simila bona volo lerni Esperanton kaj sperti similan travivaĵon, kiun ĵus donis la Kongreso de Vilno.

Laboro de la Komitato

Kontento pri pozitiva evoluo

Entute 58 komitatanoj aŭ iliaj rajtigitaj anstataŭantoj kaj kvar observantoj partoprenis en la laboroj de la supera organo de UEA dum la 90-a Universala Kongreso en Vilno. Okazis du plenkunsidoj, kiuj kune daŭris naŭ horojn. Inter ili la komitatanoj povis enprofundiĝi pli detale en problemojn kaj defiojn de specialaj laborkampoj en ok “subkomitatoj” (edukado, eksteraj rilatoj, faka agado, financo kaj administrado, informado, junularo, kulturo, landa kaj regiona agado).

Antaŭ la UK la Komitato konsistis el 57 komitatanoj A (elektitaj de aliĝintaj asocioj kaj TEJO), 6 komitatanoj B (elektitaj de individuaj membroj) kaj 7 komitatanoj C (alelektitaj de komitatanoj A kaj B “por certigi la kunlaboron de fakuloj”). En la unua kunsido estis alelektitaj tri pliaj komitatanoj C: Philippe Chavignon (Francio), Julián Hernández Angulo (Kubo) kaj Edvige Tantin Ackermann (Italio). Sekve la nombro de komitatanoj kreskis al 73. En Vilno estis farita ankaŭ la unua paŝo survoje al la elekto de novaj Estraro kaj aliaj organoj en 2007 en la Jokohama UK. Por stiri la dujaran procezon oni nomumis Elektan Komisionon, kiun konsistigas komitatanoj István Ertl, Janez Jug kaj Edvige Tantin Ackermann, kiu ĉi-lasta membris ankaŭ en la antaŭa komisiono. Plia elekto estis tiu de la komisiono, kiu kontrolas la aliĝpetojn de landaj kaj fakaj asocioj. Krom la antaŭaj membroj Ulrich Lins kaj Brian Moon, eniris ĝin komitatano Yves Bellefeuille.

Solena kaj ankaŭ emocia tagordero tradicie estas la distingo de eminentaj aktivuloj per la honora membreco de la Asocio. Ĉar temis pri jubilea jaro, UEA ricevis iom pli da novaj honoraj membroj ol en ordinaraj jaroj, entute ok. Ili estas Roman Dobrzyński (Pollando), Ursula Grattapaglia (Brazilo), Heta Kesälä (Finnlando), Boris Kolker (Rusio/Usono), Telesforas Lukocěvičius (Litovio), Duilio Magnani (Italio), Stevens T. Norvell (Kanado) kaj Andrzej Pettyn (Pollando). (Iliaj biografietoj aperos en nia oktobra numero.)

La komunumo de landaj asocioj aliĝintaj al UEA kreskis al 65 per la akcepto de la aliĝpetoj de Esperanto-Federacio de Niĝerio kaj Irana Esperanto-Asocio, kvankam la decido pri tiu lasta ekvalidos post la formala kompletiĝo de ĝiaj dokumentoj. UEA nun havas 37 landajn asociojn en Eŭropo kaj 28 ekster ĝi.

Statuson de aliĝinta faka asocio petis Esperanto-Populariga Asocio kaj la revigliĝinta Universala Homama Asocio petis fariĝi kunlaboranta asocio, sed pro tempomanko oni prokrastis la traktadon de iliaj komplikaj petoj ĝis la venonta UK. La Komitato ricevis formalan informon pri la nuliĝo de la kunlaboraj kontraktoj kun la endormiĝintaj aŭ malfonditaj asocioj de bibliistoj-orientalistoj, kooperativistoj, mormonoj, ŝakistoj, Yumeiho-terapiistoj kaj kun Ligo “Humanitas”. Oficialajn rilatojn kun UEA nun tenas 41 fakaj asocioj, el kiuj 7 estas aliĝintaj kaj 34 kunlaborantaj.

La traktado de la agadraporto pri 2004 (vidu la junian numeron) ne estis malfacila elprovo al la estraranoj. Anstataŭ alfronti kritikojn ili ĉefe devis doni kompletigajn informojn, kiujn ofte prezentis ankaŭ komitatanoj enplektitaj en la koncerna agado. La komitatanoj ŝajnis kontentaj pri siaj estraranoj, sed alie apenaŭ eblus, kiam diversaj indikiloj pri la asocia laboro, unuavice la membrostatistiko, montras senteblan progreson. Bedaŭrinde estis nur, ke ĉi-foje neniu el la publiko komentis la raporton malgraŭ tio, ke ĉiu ajn rajtis partopreni en la diskuto.

La financa evoluo estis antaŭe tre zorgiga kaj ankaŭ en la spezokonto de 2004 la elspezoj multe superis la enspezojn. La negativa saldo de 35 234 eŭroj tamen signifis preskaŭ “trionan rabaton” je la minusa rezulto de 49 453 eŭroj en 2003. Kun kontento la komitatanoj notis, ke por tiu ĉi jaro la CO prognozas duoniĝon de la deficito. Por 2006 oni aprobis buĝeton kun negativa saldo de 8 650 eŭroj, kio signifas, ke la pozitiva evoluo solide daŭros ankaŭ venontjare. Tiu bona evoluo estas des pli rimarkinda, se oni konsideras, ke la elspezoj de 2005 kaj 2006 inkluzivas po 5000 eŭrojn por la Afrika Oficejo, kies kostojn en 2004 ankoraŭ kovris Fondaĵo Afriko.

La buĝeto por 2006 enhavas plialtigon de la baza membrokotizo (MA por Nederlando) de 55 al 56 eŭroj. La aliajn kotizojn fiksos la CO surbaze de la baza kotizo. Ĉar tiu ĉi plialtiĝos nur minimume, multaj aliaj kotizoj ne ŝanĝiĝos kaj ekz. ĉiuj kotizoj de la tarifo B en 2006 restos samaj kiel ĉi-jare.

Al la riĉa kolekto de regularoj aldoniĝis tiu pri kotizperantoj. Per kelkaj modifoj estis tuŝita la regularo pri Internacia Kongresa Universitato. Temis pri plifruigo de limdatoj por kandidatiĝo kaj akcepto de prelegantoj, por ke la presita IKU-prelegaro povu esti preparita sen troa hasto por vendado en UK. Etan revizion spertis ankaŭ la regularo pri la Belartaj Konkursoj, interalie por ebligi ankaŭ retpoŝtan sendon de konkursaĵoj.

Al la ideoj kaj rekomendoj, kiujn entenis la raportoj de la subkomitatoj kaj kiujn la plenkunsido benis, ni revenos en venontaj numeroj. Multajn konkretajn proponojn la subkomitatoj ne produktis, pri kio la Komitato plendis. Tamen, en aliaj jaroj oni plendis, ke ili hokiĝis en siaj proponoj al detaloj, pri kiuj devus okupiĝi la Estraro aŭ la CO. Evidente estas malfacile trovi fruktodonan manieron por la subkomitata laboro. En kunsido de unu-du horoj neniu subkomitato eĉ povas vere funde trakti kompleksajn problemojn, se la komitatanoj ne pripensas kaj diskutas ilin en siaj retlistoj ankaŭ inter la UK-oj. Tio apenaŭ okazas, sed tio nepre devos okazi, por ke la Komitato inde plenumu la rolon, kiun difinas por ĝi la Statuto.

Esperantologia konferenco

Novaj projektoj en preparo

La jam tradicia esperantologia konferenco, gvidata de Detlev Blanke, allogis inter 90 kaj 100 homojn.

Ili aŭskultis diskutigajn prelegojn pri jenaj temoj: kompara gramatiko (Aida Čižikaitė/Litovio, pri la refleksivo), la Esperanta prononca normo (Oksana Burkina/Rusio), apliko de komputilo por tekststatistikaj kaj vortanalizaj problemoj (Toon Witkam/Nederlando), ĉapitro el la fremdlingvo-politiko de Sovetunio 1920-1930 (Sébastien Moret/Svisio), novaj faktoj pri la rilatoj inter la katolika eklezio kaj Esperanto (Christian Lavarenne/Francio) kaj la preskaŭ preta ampleksa Svisa Enciklopedio Planlingva (Andreas Künzli/Svisio). Nodiĝis novaj fakaj kontaktoj, kiuj espereble estos fruktuzataj. Valoras substreki, ke kvar el la prelegantoj preparas siajn doktorigajn disertaciojn pri esperantologiaj temoj. Aperos la aktoj de la konferenco.

Terminologia Forumo

Nova retejo de TEC

Dum la forumo, kiun gvidis Detlev Blanke, estis prezentitaj kelkaj fakleksikografiaj materialoj (maŝinkonstruo, geografio, medicino kaj eĉ trikado), kiuj provokis tre viglan diskuton pri la kriterioj kaj principoj, laŭ kiuj oni verku fakvortarojn resp. formu terminojn.

Aparte elstaris la prelego de Marc Bavant pri la problemoj de la faka lingvo en Esperanto. La forumo ankaŭ donis la eblon informi pri la aktuala stato de Terminologia Esperanto-Centro (TEC) kaj pri diversaj terminologiaj aktivaĵoj (i.a. en Ĉeĥio pri la agado de Jan Werner kaj okazigo de la fakaplikaj konferencoj KAEST).

Oni substrekis, ke serioza terminologia agado postulas la konatiĝon kun la ĉi-rilate jam akiritaj spertoj kaj la utiligon de la reto. Gravan rolon pri tio povas ludi la nova TEC-retejo, preparata de Dirk Bindmann: http://esperanto.net/tec/, kiu nepre estu konsultata antaŭ ol komenci novajn terminologiajn projektojn.

KONGRESA KALEJDOSKOPO

UEA Respondas

Estraro respondis modeste

La Estraro de UEA planas daŭrigi la ĝisnunan laboron kaj volas garantii stabilan funkciadon de la asocio, kiel evidentiĝis en la ĉi-jara kongresero “Estraro respondas”.

Jam pasis la unua jaro de la mandatperiodo, nun la kunlaborantoj estas trovitaj kaj eblas profundiĝi al la agado. Inter la kutimaj demandoj pri la translokiĝo de la Centra Oficejo kaj okupiĝo pri la oficialigo de Esperanto en Eŭropa Unio, troviĝis ankaŭ pli fundamentaj demandoj. La kunsidon partoprenis ĉiuj sep estraranoj kaj la salonon plenigis proksimume 150 kongresanoj.

Ian Fantom instigis la estraranojn difini siajn dezirojn, se ili havus en uzo ian magian bastoneton. Ans Bakker-ten Hagen volus minimume mil Membro-Abonantojn pli en malfortaj landoj kaj mil dumvivajn membrojn, ne precipe el riĉaj landoj. Claude Nourmont volus, ke ĉiuj lernantoj lernu Esperanton en siaj lernejoj. Yu Tao volus havi minimume 100 landajn asociojn, dum Maritza Gutiérrez volus pli fortajn landajn asociojn kaj tion, ke junularo amase venu al UEA kaj transsaltu tiujn barojn, kiujn ni ofte mem starigas inter junuloj kaj maljunuloj kaj inter la nordo kaj la sudo. Renato Corsetti volus bati per tiu bastoneto la kapon de ĉiuj homoj kiuj decidas pri la instruado de fremdaj lingvoj: la solvo estus se ili farus pli racian politikon favore al Esperanto. Ulla Luin volus, apud tio ke Esperanto jam venkis kaj UEA ne plu estu bezonata, multe pli da membroj en societo Zamenhof.

Al demando, ĉu ne estas kontraŭdiro inter tutmondigaj celoj de UEA kaj Eŭropa agado, Renato Corsetti respondis, ke la grandaj esperoj en Eŭropo restas grandaj esperoj, dum la veraj esperantistoj, junaj kaj aktivaj, ekzistas en aliaj partoj de la mondo. UEA ricevas pli da petoj pri lernomaterialo el aliaj partoj de la mondo ol el Eŭropo.

Amri Wandel, la estrarano pri scienca agado, respondis al demando pri manko de sciencaj libroj en Esperanto, ke necesas kuraĝigi al scienca verkadon sed ne bremsi la literaturistojn. Jam ekzistas teknika kaj scienca biblioteko en la retejo de Eventoj.

En sia estonta agado estraranoj volas daŭrigi la jam faritan laboron kaj havi organizan stabilecon. Laŭ Ulla Luin tio estas plejparte merito de la Centra Oficejo. La interna kunlaboro estas nun en tre bona nivelo. Unu el la estontaj taskoj estas renovigo de la oficejo, kiu donus al la laborantoj pli agrablajn laborkondiĉojn. Laŭ Ans Bakker-ten Hagen la kondiĉoj ne devus esti luksaj, sed ke nun ili estas sub la meza nivelo.

Translokado de la Centra Oficejo aŭ ĝiaj funkcioj aperis ankaŭ en la diskuto, sed la estraranoj klare ne subtenis la ideon. Ans Bakker-ten Hagen atentigis, ke estas facile paroli pri translokiĝo, sed realigi ĝin postulus novajn kontraktojn kun la oficistoj kaj laŭ la nederlanda leĝo, se oficistoj estas maldungitaj, necesas pagi al ili kompenson. Krome, ofte en malpli kostaj landoj la situacio ne estas sekura kaj teknikaj ebloj ne estas tiom bonaj. Ulla Luin resumis la spertojn de aliaj entreprenoj kaj atentigis, ke eĉ se parto el la agado estas translokita al malpli kosta lando, la ĉefsidejo restas en okcidenta lando. UEA kaj ĝiaj ĉefdelegitoj kaj volontuloj fakte jam faras grandan parton el la laboro en malpli kostaj landoj. Ankaŭ la forta subteno de estraranoj al renovigado de la Centra Oficejo estas klara signo pri la prefero havi la oficejon en Roterdamo.

En sia estonta agado Claude Nourmont volas prepari kelkajn erojn de la kongreso, Maritza Gutiérrez volas fortigi landajn asociojn kaj kunlaborigi ilin, Yu Tao celas havigi pli da altrangaj amikoj de Esperanto, Amri Wandel volus pli bone funkciantajn fakajn asociojn, Ulla Luin volas organizan stabilecon kaj atenton al iniciatoj de la membroj, Ans Bakker-ten Hagen okupiĝos pri la renovigo de la oficejo kaj kampanjo por havi pli da financaj rimedoj por tio.

Al la fina demando, kie estas la limoj de UEA, ekzemple rilate al diversaj fundamentistoj, la prezidanto Corsetti diris, ke UEA estas neŭtrala rilate al ĉio alia ol lingvo kaj homaj rajtoj, kaj kiam membroj aliĝas, UEA ne demandas ilin pri aliaj aferoj. Se iuj fundamentistoj volus fariĝi kunlaboranta asocio de UEA, estas proceduroj, kiuj malhelpus eniron de ekstremistoj, nome la komitata komisiono unue pristudus la aferon, opiniis Claude Nourmont.

Centra Oficejo kontentas

Marde matene je la 9-a horo respondis al la demandoj de la kongresanoj ankaŭ niaj oficistoj el Roterdamo.

La Ĝenerala Direktoro Osmo Buller esprimis sian kontenton pri la multaj kunvenintoj (plena salono, pli ol 90) kaj prezentis la ĉeestantajn nunajn kaj eksajn oficistojn: la nunan kasiston de UEA Stanka Starčević, la Konstantan Kongresan Sekretarion Clay Magalhães, la volontulon Martin Minich kaj la redaktoron Stano Marček. Ĉeestis ankaŭ la eksaj oficistoj Atie van Zeist kaj Francisco Veuthey.

Eksonis pluraj interesaj demandoj kaj proponoj de la publiko. Oni scivolis, ĉu la Kongresa Libro povus aperi anticipe kaj ĉu ĝi povus aperi ankaŭ rete. Osmo Buller promesis tion kaj klarigis ke UEA komencis prepari ĝin por la Vilna Kongreso, sed sukcesis enretigi nur skizan programon de la Dua Bulteno. Alia kongresano scivolis pri la eblo publikigi retadresojn en la Kongresa Libro. Clay Magalhaes klarigis, ke la retadresoj ŝanĝiĝas pli ofte ol la stratadresoj kaj ke ne sufiĉas loko en la jam tro dense presita kongresa aliĝilo. Aperis demandoj kaj eksonis respondoj pri konteltiroj. Ĉe la bezono oni simple petu ilin de la CO. Aliaj kongresanoj demandis pri invitleteroj, bezonataj por vizoj, kiuj venas tro malfrue. Venis klarigo ke pri tio kulpas la oficialaj instancoj de la gastigantaj landoj, kiuj agas tro malrapide. Aperis ankaŭ proponoj instali ekspozicion pri Esperanto ekster la kongresejo por la publiko, respektive ebligi al la publiko senpage viziti la kongresejon por vidi la internacian etoson, kio estas malfacile realigebla pro la kostoj kaj la sekureco. Al la demando pri sekureco de la UEA-kodoj kaj kontoj venis respondo ke la sistemo estas sekura kaj ĝis nun ne okazis kazo de misuzo. Oni proponis ke en la kongresaj dokumentoj aperu ankaŭ nacilingva informilo pri Esperanto. Osmo Buller respondis ke oni simple ne pensis pri la afero, ĉar la loka informado en Litovio estis tiel bona, ke informilo ne estas bezonata. Iu kongresano proponis, ke anstataŭ meti informilon en la kongresan dokumentujon, estu almenaŭ la ebleco ricevi tiajn informilojn ĉe la alveno. Martin Minich atentigis, ke en la giĉeto de TEJO en la kongresejo haveblas informilo pri lernu.net en la litova lingvo.

Rezultoj de Konkursoj

Belartaj Konkursoj de UEA 2005

POEZIO: Juĝkomisiono: Carmel Mallia (Malto), Roberto Passos Nogueira (Brazilo), Wouter Pilger (Nederlando). Partoprenis 31 verkoj de 16 aŭtoroj el 13 landoj.

Unua premio: Ekvadoro de Benoît Filip, Germanio. Dua premio: Rajdanto de l’ revo de Neide Barros Reĝo, Brazilo. Tria premio: Vilna Vilanelo de Sten Johansson, Svedio.

PROZO: Juĝkomisiono: Donald Broadribb (Aŭstralio), Konisi Gaku (Japanio), Don Harlow (Usono). Partoprenis 34 verkoj de 18 aŭtoroj el 14 landoj.

Unua premio: Signoj dum ŝtormo de Leif Nordenstorm, Svedio. Dua premio: Stranga hobio de Sten Johansson, Svedio. Tria premio: Spektaklo de Tim Westover, Usono.

ESEO: Juĝkomisiono: Detlev Blanke (Germanio), Giancarlo Fighiera (Italio), Kobayashi Tsukasa (Japanio). Partoprenis 6 verkoj de 5 aŭtoroj el 5 landoj.

Unua premio: Uzi interreton kiel tekstaron por lingvaj esploroj de Sten Johansson, Svedio. Dua premio: Bohemia amoro de Sten Johansson, Svedio. Tria premio: ne aljuĝita.

TEATRAĴO: Juĝkomisiono: Wera Blanke (Germanio), Paul Gubbins (Britio), Martin Haase (Germanio). Partoprenis 2 verkoj de 2 aŭtoroj el 2 landoj.

Unua premio: ne aljuĝita. Dua premio: ne aljuĝita. Tria premio: Vuk kaj Revolucio de Marko Nikolić (Serbio/Montenegro).

KANTO: Juĝkomisiono: Jacques Le Puil (Germanio), Paul Gubbins (Britio), Bertilo Wennergren (Germanio). Partoprenis 11 verkoj de 9 aŭtoroj el 6 landoj. Unua premio: Balado pri Hamleto de Enrica Arbib (Israelo). Dua premio: Suna veno — teksto de Roy McCoy (Nederlando), melodio de Reese Scott (Usono). Tria premio: Eble de Doron Modan (Israelo) kaj La Pordo de Alejandro Cossavella (Argentino).

INFANLIBRO DE LA JARO 2004: Juĝkomisiono: Jouko Lindstedt (Finnlando), Anna Löwenstein (Italio), James Resende Piton (Brazilo). Partoprenis 2 verkoj de 2 aŭtoroj el 2 landoj.

Infanlibro de la jaro 2005: Rakontoj sub la lito de Antoaneta Klobučar, eldonita de Esperanto-Societo “Liberiga Stelo”, Osijek, Kroatio.

VIDBENDO: Juĝkomisiono: B. Moon (Luksemburgio), Roman Dobrzyński (Pollando), F. Veuthey (Nederlando). Partoprenis 3 konkursaĵoj el 3 landoj. Dua premio: La Duonokulvitro de Jill Gubbins (Britio).

Oratora Konkurso

La Oratora Konkurso por gejunuloj estis relanĉita en la Universala Kongreso en Zagrebo en 2001. En la ĉi-jara konkurso en la Vilna UK partoprenis tri gejunuloj.

La unuan premion gajnis laborantino de la Esperanta redakcio de Ĉina Radio Internacia, Wang Fang, kiu pritraktis la temon Universalaj Kongresoj de Esperanto: por mi persone, kion ili signifas? Aleks Kadar el Francio serĉis en sia parolado respondon al la demando Eŭropo: ĉu nova potenco, ĉu nova kolonio? kaj ricevis la duan premion. La tria premio estis aljuĝita al Natalja Parŝina el Rusio, kiu parolis pri la sama temo kiel la laŭreatino de la unua premio.

Nova Elekta Komisiono elektita en Vilno

La Komitato de UEA, dum sia kunsido la 22-an de julio 2005, kadre de la 90-a UK en Vilno, elektis la novan elektokomisionon por la laborperiodo 2005-2008.

Ĝiaj membroj estas: István Ertl, Luksemburgio (e...@tiscali.be), Janez Jug, Slovenio (j...@guest.arnes.si), LEE Chong-Yeong, Koreio (L...@esperanto.net) kaj Edvige Tantin Ackermann, Italio (n...@tele2.it).

Laŭ la elekta regularo de UEA, la Elekta Komisiono okupiĝas pri elekto de: Komitatanoj “C”, Estraro, Komitataj Reviziantoj, Financa Komisiono. Sekve ĝi esploras pri eventualaj kandidatoj kaj teamkunmetoj por la koncernaj oficoj kaj speciale pri taŭga estrara teamo (inkluzive la prezidanton de UEA) por la sekvanta ofico-periodo (2007-2010). Ĝi invitas, ricevas kaj registras kandidatigojn kaj kontrolas la validecon de la kandidatigo. La Elekta Komisiono bonvenigas rekomendojn por la venontaj UEA-estraranoj. La rekomendoj estu adresitaj konfidence al iu el ĝiaj 4 membroj.

Faka Agado

Vampiroj kaj galaksioj en Vilno: la scienca kaj faka programo de la UK

Apliko de Esperanto en la scienca kaj faka agado manifestiĝis en la Vilna kongreso en pluraj programeroj — IKU, AIS, Faka Forumo, Terminologia Forumo, Esperantologia Konferenco.

AERA-kunsido

Jam tradicie kadre de la 90-a UK en Vilno okazis la faka renkontiĝo de AERA, kiu ebligas rektan kontakton inter reprezentantoj de la esperantlingvaj radiofonioj kaj ties radioaŭskultantoj.

La komunaj dumkongresaj renkontiĝoj de AERA ebligas reciproke konatiĝi al la redaktoroj kaj geaŭskultantoj, ekscii kio nova okazas en diversaj radiofonioj, en rekta interbabilo ricevi de la aŭskultantoj sugestojn kaj proponojn. Ĉi-jare estis reprezentitaj sole la publikaj radiostacioj, nome Ĉina Radio Internacia, Havana Radio kaj Radio Polonia. Estis prezentita aparta mesaĝo de la redaktoro de Vatikana Radio, Carlo Sarandrea.

Dum la pritrakto de la plej gravaj novaĵoj en unuopaj radiostacioj la vicdirektorino de Ĉina Radio Internacia informis, ke la E-redakcio de Pekina Radio riĉiĝos per kvar novaj laborantoj. Multan atenton oni donas al la ĉiutaga enretigado de la programoj, sed oni ne forgesas pri tiuj kiuj aŭskultas tradicimaniere. La pekinaj E-elsendoj estas bone aŭdeblaj per mezaj ondoj dank’ al la retransmisiado el Albanio.

Maritza Guttiérez el Radio Havana Kuba informis, ke de kelka tempo la celtereno de la emisiado ne plu estas Mediteraneo, sed daŭre Ameriko kaj la Karaiba Regiono. Ŝi proksimigis al la ĉeestantoj la manieron en kiu estas prilaborataj la programoj, kies unusola oficiala dungito ŝi estas. Krom kolegino el alia regiono de Kubo, al la pretigado de la programoj — aparte dum ŝiaj forestoj — multe kontribuas ankaŭ membroj de ŝia esperantlingva familio: la edzo kiu estas sonteknikisto kaj la filino, kiu ĉiam pli kuraĝe kontribuas al la pretigado de programoj.

Barbara Pietrzak, la estro de la E-Redakcio de Pola Radio, aparte koncentriĝis pri kelkaj problemoj ligitaj kun satelita emisiado. Multan atenton ŝi dediĉis al la klopodoj vastigi kaj rejunigi la redakcian teamon en Varsovio. La kunvenintoj ricevis krome informojn pri la ĉiutage aŭdiĝantaj sonraportoj en la E-Redakcio de Pola Radio kaj pri la sonmaterialoj kolektitaj por la postkongresa uzo.

Ĉi-jare multaj interesaj sugestoj kaj proponoj venis de la kunvenintaj aŭskultantoj kaj radioamikoj. La plej grava koncernas regulan informadon de la E-gazetaro pri la eblo aŭskulti la esperantlingvajn programojn, pri iliaj adresoj, pri ŝanĝoj en la kadra programo. Tutcerte tio estas la plej urĝe realigenda tasko.

Junulara paĝo

Gejunuloj en Vilno ne enuis

Dum la julia Universala Kongreso en Vilno ankaŭ nia junularo trovis sian spacon en la programaro de tiu ĉi plej granda kaj plej grava Esperanto-aranĝo.

Komence de la kongreso la junulara programo estis iom kaosa kaj kvazaŭ kaŝita — malmultaj sciis ke — kaj ĉefe kie — ĝi okazas. Sed iom post iom la persona “reklamado” — kaj ankaŭ plibonigo de la informado pri ĝi ekfunkciis kaj ĉiutage estis pli kaj pli da homoj, kiuj vizitadis ĝin kaj ankaŭ kontribuis al ĝi.

La ĉefa “stando” de la programoj estis la tiel nomata “amasloĝejo”, konstruaĵo ege proksima, je nur 200 metroj de la kongresejo, trans la strato. Tie eblis kaj tranokti malmultekoste (en la amasa grupo — en la sporta salono), kaj en la sama konstruaĵo ankaŭ okazis la plimulto de la junularaj programeroj. Laŭdinda estas jam la decido okazigi programon por gejunuloj (en la Gotenburga UK oni plejparte mem devis krei ĝin) — kaj tiu ago estas nepre sekvinda ankaŭ dum ontaj UK-oj. (Verdire la diskuto pri la neceso de la programo por gejunuloj dum UK okupis tutan tempon de la subkomitato pri Junularo, kiun partoprenis ĉ. 20 gejunuloj, kiuj vere montris intereson pri la temo kaj multe kontribuis al la diskuto.)

La programo por la junularo estis bunta: okazis ekskursoj (tre interesa estis ekzemple bicikla ekskurso, ekskurso al Trakai, Kernave...), koncertoj (de Miĥail Povorin, loka roka bando...), diskotekoj, instruado de litovaj naciaj popol-dancoj, manlaboroj (farado de origami, de flugdrakoj...), spektado de E-subtekstitaj filmoj (Animatrico, Horoj...), prelego pri E@I (jes, ankaŭ je la 24:00 horo eblas prelegi — kaj eĉ ne dormigi ĉiujn ĉeestantojn)...

Krom la eksterkongreseja okazis ankaŭ programeroj fare de gejunuloj ene de la kongresejo: temis pri la TEJO/E@I/ILEI-budo, kie oni povis dum la semajno ekscii pri tiuj ĉi organizaĵoj, aliĝi al iu ajn, preni informilojn, surgluaĵojn...

Plia programero estis sinprezento de TEJO (vere bone, eĉ artece farita de la nuna TEJO-volontulo Martin Minich kaj freŝa eks-ĝenerala sekretario de TEJO Aleks Kadar).

Oni nur devas esperi, ke ankaŭ la itala LKK-teamo daŭrigos en la sama stilo kaj pensos pri la junularo — kiu ja kompreneble interesiĝas aldone pri la “seriozaj” aferoj dum UK, sed pretas ankaŭ amuziĝi en la tempo, dum kiu jam la malpli juna ĉeestantaro ripozas. (Ja oni konsciu, ke por gejunuloj la tempo dum E-aranĝoj dividiĝas ne je du sed je tri partoj: taga, vespera kaj nokta programoj.) Laŭdinda estus ankaŭ “pliproksimiĝo” de ambaŭ grupoj (tiu ĉi fenomeno, abismo/gapo inter gejunuloj kaj plenkreskuloj, ekzemple tute ne ekzistas en multaj landoj, kulturoj kaj por ili estas eĉ nekomprenebla) per komunaj programoj, per pli granda atentemo al la interesoj kaj bezonoj de junaj homoj...

La programo por gejunuloj dum la Vilna UK estis interesa kaj fruktodona kaj certe ĝi pliriĉigis la ĝeneralan UK-programaron. Koran dankon al la litova teamo, kiu prizorgis nin, la gejunulojn: Alina, Frank, Olga, Jolita, Indrė, Aisté...

Solena Fermo

La Belega Kongreso

Sabato la 30-a de julio estis la lasta tago de la 90-a Universala Kongreso de Esperanto en Vilno. Kun ioma malfruo komenciĝis — kiel diris enkonduke la UEA-prezidanto Renato Corsetti — la “malfermo de la Fermo”.

Inter la podianoj ĉi-foje krom la Estraro kaj la Ĝenerala Direktoro de UEA troviĝis la nobel-premiito kaj Honora Patrono de UEA Reinhard Selten, la kongrestema reĝisoro Ulrich Lins, la duobla prezidanto (de LKK kaj LEA) Povilas Jegorovas kaj la kunorganizanto de la Nitobe-simpozio kaj Honora Membro de UEA Humphrey Tonkin. Renato Corsetti en la unuaj momentoj de la ferma ceremonio petis omaĝi la memoron de la forpasintaj honoraj membroj, kiuj postlasis al ni ĉiuj valoran heredaĵon, per momento da silento.

Tuj poste aperis kvardeko da infanoj, kiuj ĵus revenis el la 36-a Internacia Infana Kongreseto apud Vilno, por saluti “la gepatrojn” kaj atesti, ke la Esperanto-komunumo vivas kaj havas reprezentantojn de ĉiuj generacioj. Kelkajn vortojn pri Rondo Familia kaj vera sperto pri internacia amikeco enkonduke diris Amri Wandel. Infanoj regalis la kongresanojn per kantoj, fabeloj kaj ludoj. Akompanis ilin orkestro de junaj artistoj el ses landoj.

Iom nekutime eksonis saluto de la belga ambasadorino en Vilno Marie-Louise Vanherk, kiu estas esperantistino kaj membro de la societo Zamenhof. Ŝi, flue parolante en Esperanto, rakontis, kiel reagis al la UK la litova socio, la publiko, la ĵurnaloj, la aŭtoritatoj ktp.

Sekvis honorigo — transdono de (okkilograma!) medalo Ariste, memore al la fama estona pedagogo kaj interlingvisto Paul Ariste. La estona konsulino ĝin transdonis al du elstaraj esperantologoj: D-ro Detlev Blanke kaj Prof. Humphrey Tonkin. Venis momento por transdono de la movadaj premioj, subvencioj kaj honorigoj. (Detaloj pri la Premio Deguĉi, Subvencio Cigno kaj la Trofeo Fyne aperos venontnumere).

Post muzika interludo de Juozas Janušaitis, kantisto el la Ŝtata Muzika Teatro en Vilno, la estraranino Ulla Luin raportis pri la kongresaj laboroj (legu sur la apuda paĝo), Claude Nourmont anoncis la rezultojn de la Oratora Konkurso (paĝo 183) kaj Amri Wandel priskribis la sciencajn kunsidojn de la kongreso (legu sur la p. 184). Humphrey Tonkin informis pri la 4-a Nitobe-simpozio, okazonta tuj post la Vilna UK. Ĝi diskutos pri Lingvo-politikaj aspektoj de la ekspansio de la Eŭropa Unio kaj partoprenos ĝin 60 lingvistoj. La debatoj okazos en la litova parlamentejo, kun partopreno de deputitoj kaj politikistoj.

La reĝisoro de la Kongresa Temo d-ro Ulrich Lins voĉlegis la rezulton de la diskutoj, la kongresan rezolucion, kiu ĉijare ricevis la nomon La Vilna Deklaro (legu sur la p. 177) kaj kiun la antaŭan tagon aprobis la Komitato.

La Ferman Paroladon faris la UEA-prezidanto Renato Corsetti. Li konfesis, ke li jam spertis tridekon da kongresoj, sed tiu ĉi meritas la epiteton “La Belega”, el ĉiuj vidpunktoj. Okulfrapa estis la ĉie videbla laboremo de la kongresanoj. Ĉiuj laborkunvenoj estis plenplenaj. De la litova movado ni povas lerni kaj la movadan lecionon pro la modela organizado, kaj la lecionon pri la defendo de sia lingvo, ekz. dum la tempo de la rusa Caro, kiu malpermesis en la tiama imperio ĉiujn lingvojn krom la rusa. Post plua muzika interludo de la kantisto Juozas Janušaitis sekvis ero, kiu pensigas pri la venonta UK — la simbola transpreno de la flago. La kongresan standardon transprenis la ambasadoro de Italio en Litovio, kiu dankis pro la invito kaj esprimis siajn du impresojn: sentojn de emocio kaj honorigo — kaj samtempe bedaŭron ke li ne parolas Esperanton. Feliĉe ke la belga ambasadorino savis la dignon de la diplomatoj en Vilno! La vorto Universala forte impresis la diplomaton en tempo kiam oni parolas pri tutmondiĝo kaj merkatoj. Fine de sia parolado li en modela Esperanto invitis la esperantistojn al la venonta UK en Florenco, pro kio li ricevis varmajn aplaŭdojn.

Jam tradicie oni ĉe la fino ne forgesis danki: al la prezidanto de Loka Kongresa Komitato Povilas Jegorovas, al ĉiuj LKK-anoj, al la Konstanta Kongresa Sekretario Clay Magalhães kaj al ĉiuj, kiuj kontribuis al la sukceso de la Vilna UK. Ans Bakker-ten Hagen publike dankis al la multjara laboranto de UEA, la sekretariino Atie van Zeist, kiu ĉi-maje pensiiĝis.

Komuna kantado de nia himno La Espero, sub gvido de la koruso, kaj martelbato de Renato Corsetti donis punkton post la jubilea 90-a Universala Kongreso en la litova ĉefurbo.

Ferma Parolado

Kongresfina resumo

Al la 90-a Universala Kongreso en Vilno aliĝis 2344 partoprenantoj el 60 landoj. Por trovi kongreson kun pli da partoprenantoj, necesas rigardi malantaŭen al la pasinta jarcento: Berlino 1999.

OMAĜE AL AULD KAJ BOULTON

En 1999 William Auld kaj Marjorie Boulton festis sian 75-an datrevenon. Okaze de la jubileo UEA donacis al ili festlibron, en kiu pluraj kontribuaĵoj prilumas ilian verkistan karieron kaj analizas iliajn verkojn. Aliaj eseoj traktas aktualajn temojn de la movada kaj kultura vivo de Esperantujo.

Kontribuis V. Benczik, G. Berveling, W. Bormann, J. Camacho, P. Daŝgupto, S. Fiedler, P. Gubbins, T. Huĝimoto, R. Jaderstrom, E. de Kock, A. Korĵenkov, Laŭlum, Mao Zifu, G. Mattos, S. Maul, A. Montagut, S. Pokrovskij, B. Ragnarsson, M. de Seabra, G. Silfer, H. Tonkin, L. Trifonĉovski kaj J. Wells. Kun la bibliografioj de Auld kaj Boulton fare de C. Cimpa.

LINGVA ARTO. Jubilea libro omaĝe al William Auld kaj Marjorie Boulton. Red. Vilmos Benczik. Rotterdam: UEA, 1999. 5+217p. 21cm. Prezo: € 16,50. Triona rabato ekde 3 ekz.

Rikolto de 50 jaroj

“La jaro 1997 signas la 50-jariĝon de mia serioza verkado en Esperanto. La ĉefa rikolto de tiu verkado estas la kvindeko de miaj libroj (ankoraŭ plimultiĝonta) sur breto en mia biblioteko. Sed post ĉiu rikoltado postrestas surkampe pajleroj kaj stoploj, kiujn oni kutime forbalaas aŭ surtretas. — Mi do decidis kolekti libroforme tekstojn miajn, kiuj ŝajne havas valoron pli ol nur efemeran, kaj jen la rezulto. Ekzemple, dum mia vivo mi verkis verŝajne centojn da librorecenzoj; la plimultaj estas sufiĉe rutinaj, sed de tempo al tempo mi pliprofundiĝis en la koncerna afero, kaj la rezultinta recenzo eble kontribuas al nia literaturesplora laboro. Tiajn do mi decidis ‘savi’.” (William Auld)

La libro estas aranĝita en kvar sekcioj: Eseoj, Rakontoj, Tradukoj, Libro-kulturo. Tre bela grafika prezento.

PAJLEROJ KAJ STOPLOJ. Elektitaj prozaĵoj. William Auld. Rotterdam: UEA, 1997. 348p. 21cm. Prezo: € 16,50. Triona rabato ekde 3 ekz.

La Centra Oficejo de UEA en vortoj.

Gbeglo Koffi. Kvazaŭpromeno tra la CO de UEA, kun priskribo de ties ĉambroj kaj ĉiutaga laboro. Lomé: Fondaĵo Afriko de UEA, 2002. 46p. 21cm. €4,80. Triona rabato ekde 3 ekz.

Cent jaroj (1896-1996) da stratoj, placoj, monumentoj, bustoj, kulturcentroj, tabuloj, parkoj, pontoj, asteroidoj en unu libro

HUGO RÖLLINGER

Monumente pri Esperanto

Redaktis Thomas Bormann. Rotterdam: UEA, 1997. 111p. 86 fotoj kaj pluraj tabeloj. ISBN 92 9017 051 4. 24cm. Prezo: € 7,50. Triona rabato ekde tri ekzempleroj.

Fondaĵo Canuto

Multaj arde deziras membriĝi en UEA, sed ne ĉiuj povas. Via donaco al Fondaĵo Canuto helpos nin teni la kontaktojn kun tiuj kiuj suferas pro transpagaj baroj. Antaŭdankon pro via solidareco!

En 2004 138 esperantistoj subtenis la agadon de UEA per aliĝo al

Societo Zamenhof

Aliĝu ankaŭ vi al tiu klubo de mecenatoj de UEA! Vi ricevos leterojn de la prezidanto de UEA, inviton al akcepto en UK kaj specialan donaceton. La kotizon (duoblo de MA por via lando) vi povas pagi al via peranto aŭ rekte al UEA.