Tekstaro de Esperanto

Estimata sinjoro! — Respondon je via demando kaj konsilo vi trovos en la verketo “Respondoj al la societo”, kiu estos eldonita post 4–5 semajnoj. Je ĉiu okazo mi dankas vin kore por via bona volo.

OV V.58. Verkita en 1887 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata sinjoro! — Respondante vian leteron, mi povas vin sciigi, ke la ĵurnalo komencos eliri kredeble ĉirkaŭ la monato Januaro aŭ Februaro de l’ jaro 1888, sed certe diri mi ankoraŭ ne povas, ĉar mi ankoraŭ devas nun labori ke la registaro donus al mi la permeson. La plena vortaro jam estas preta, sed ĝi eliros kredeble ne tiel baldaŭ. Kiam la gazeto komencos eliri, mi donos en ĝi respondojn de ĉiuj demandoj de la legantoj; en t[iu] gazeto estos priparolata [ĉio,] kio estas necesa por la lingvo internacia.

OV V.59. Verkita en 1887 al s-ro Vladimir Majnov. La literoj “iu” en “tiu gazeto” kaj “io” en “priparolata ĉio” estas konjektoj: laŭ la Originala Verkaro la paperangulo estis tie deŝirita.

Estimata sinjoro! — La germana eldono ankoraŭ ne estas preta. Ĝi eliros post 2 semajnoj, kaj vi povos ĝin ricevi ĉe la plej gravaj libristoj en St. Peterburgo. Vi povos ĝin ricevi ankaŭ ĉe mi mem, sendinte 25 kopekojn (per markoj de poŝto).

OV V.60. Verkita en 1887 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata sinjoro! — La sciigo, ke vi donacis unu gramatikon al la granda princo, faris al mi grandan plezuron. Se vi havas la eblon donaci al li ankaŭ la aliajn verkojn, vi povas ĝin kuraĝe fari, kaj mi diros al vi koran dankon. Mi nur forte volus scii per kia vojo vi ĝin faras, ĉar kun tiaj eminentaj personoj oni devas esti tre gardema, por ne ofendi ilin.

Se iaj verkoj de la granda princo povus esti eldonitaj en nia lingvo, tio ĉi estus por ni granda gajno. Sed ne forgesu ke por traduki ian verkon de li, oni devas antaŭ ĉio havi lian formalan permeson, kaj estus ne kredeble ĉu vi povus ricevi tiun ĉi permeson. Se vi ne havas fortan esperon ricevi lian permeson por la eldono, tiam mi ne konsilas al vi eĉ komenci la tradukon; sed se vi esperas ricevi lian permeson — tiam mi mem faros ĉion kion mi povas, por ke via traduko havu la plej bonan stilan formon kaj por ke ĝi plaĉu al la princo. Se vi volas, sendu al mi la originalon kaj mi estas preta eĉ mem traduki ion el liaj verkoj sub via nomo.

Se ni povus favorigi la grandan princon por nia afero, tio ĉi estus tre granda gajno por ni; sed mi ripetas al vi mian peton: estu tre singardema, ĉar unu paŝo malbone farita povas tute malbonigi nian aferon en la okuloj de la registaro.

OV V.61. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata sinjoro! — Hodiaŭ mi elsendis al vi kelkan nombron da “nomaroj”. La gramatikojn mi ne sendas, ĉar ĉiuj sinjoroj pri kiuj vi skribis, jam konas la lingvon internacian. Vian karton fotografan mi ricevis en la komenco de la jaro 1888; sendi al vi la mian mi ne povas, ĉar mi ne havas eĉ unu ekzempleron. — Elĵeti la literojn ŝ, ĝ etc. mi ne povas, ĉar (kiel vi kredeble legis en la “Aldono al la Dua Libro”) mi jam nun ne havas la privilegion fari persone ian ŝanĝon en la lingvo; tiu ĉi privilegio apartenas nun al la estonta kongreso. — Gazeto internacia kredeble komencos eliri en Julio de tiu ĉi jaro (en Germanujo, ĉar en Rusujo oni ne volis doni al mi la permeson).

OV V.62. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata sinjoro! — La “Neĝan Blovadon” mi hodiaŭ sendis al vi. — Sinjoro de Wahl skribis al mi, ke danke vian penon ni havos cenzuriston por nia lingvo; mi tial sendas al vi mian plej koran dankon. Kiam vi havos la finan respondon de la cenzuristo, mi petas vin tuj skribi al mi.

Vi petas ke mi sendu al vi kelkan nombron da ekzempleroj de ĉiuj verkoj; pri tio sama petis min ankaŭ sinjoro de Wahl. Por ne sendi aparte al vi kaj aparte al sinjoro de Wahl, mi sendis hodiaŭ paketon da libroj al s-ro de Wahl, kaj el tiuj libroj vi povas ankaŭ preni kiam vi bezonas. Mi sendis nur al unu el vi, ĉar mi scias, ke vi apartenas al unu rondeto kaj vi vidas vin ofte kaj povas preni unu de la alia; sed se vi bezonas havi ankaŭ aparte kelkan nombron da libroj, skribu al mi, mi elsendos.

La koston de la transsendo mi prenas sur min, kaj tiel vi povas vendadi la librojn laŭ la kosto nominala, aŭ se vi volas, vi povas ilin vendi eĉ kun kelka rabato.

Se la libroj senditaj al s-ro de Wahl ne estas sufiĉaj kaj vi bezonos ankoraŭ kelkajn ekzemplerojn, tiam skribu al mi per karto malfermita la nomon kaj nombron de la bezonataj verkoj, kaj mi tuj ilin sendos al vi.

OV V.63. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata sinjoro! — La verkojn, kiujn vi petis, mi sendas al vi hodiaŭ. Por via bona deziro iri al la estro de la aferoj de l’ preso mi dankas vin kore; sed mi petas vin faru tion ĉi tre garde, por ne malbonigi nian aferon kaj ne alporti al ĝi malutilon anstataŭ utilo. Al simpla cenzuristo povas iri ĉiu, sed al la estro devas iri nur persono aŭ havanta certan gravan situacion en la societo, aŭ estanta kun li persone konata; ĉar la homoj ordinare rigardas ne la aferon, sed la personon, kaj se al la estro venos persono ne sufiĉe grava en liaj okuloj, tiam nia afero anstataŭ gajni — povas esti tute mortigita! Atendante de via laborado la plej feliĉan rezultaton, mi restas kun kora saluto...

OV V.64. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata sinjoro! — La nombron de la promesintoj mi ne kalkulis ankoraŭ; sed post 2 monatoj mi esperas havi la eblon eldoni la nomaron de la promesintoj, kaj tiam vi scios ankaŭ ilian nombron. — La eldonanto de la Cugabled skribas ke li laboras por nia afero kaj li esperas, ke la tempo venkos la malhelpadon de la flanko de la volapükistoj. — Sendi la gramatikon de Henry Phillips mi ne povas, ĉar mi devas mem pagi por ĉia ekzemplero. Al la libristoj vi povas vendi kun 25%; sed ĝi estus multe pli oportune se la libristoj ekskribus rekte al mi.

OV V.65. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata sinjoro! — Antaŭ momento mi ricevis vian letereton de 27/IV. Sendi al vi kelkan nombron da ekzempleroj por disdonaci al diversaj personoj — mi ne povas, ĉar mi ne estas riĉa kaj la libroj kostas min multe da mono; kiom mi nur havis la eblon mi jam dissendis mem senmone al multaj personoj en diversaj landoj. Ankaŭ doni sciigojn en la Новое время mi ne povas pro manko de mono. — La eldonadon de Ĵurnalo mi jam de longe komencus... se la ricevo de permeso ne estus tiel malfacila. — Se vi povas, mi kore petus vin sendi al mi la leteron de la profesoro Max Müller; post la tralego mi tuj ĝin resendos al vi.

OV V.66. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov.

Tre estimata sinjoro! — Mi dankas vin kore por la alsendo de la respondo de Max Müller kaj nun mi resendas al vi laŭ via peto lian letereton returne. Kun plezuro mi sciiĝis ke la granda Princo permesis al vi traduki liajn verkojn. Kiam via traduko estos preta, mi petos vin sendi al mi la manuskripton por iom glatigi la stilon, kaj tiam ni devos peti la princon ke li permesu al ni surskribi en la komencon: “tradukita kaj eldonita kun la permeso de Lia reĝida Moŝto”.

Eldonadi la ĵurnalon en la eksterlando mi ne povas, ĉar ĝi kostus multe da mono, kaj abonantojn mi havus tro malmulte (ĉar la sendado de la gazeto en fermitaj kovertoj estus tro multekosta por la plej granda parto de niaj amikoj en Rusujo). Sed mi esperas ke de Julio de tiu ĉi jaro mi povos komenci la eldonadon de “Biblioteko Internacia”, kiu enhavos ĉion tion saman kion devus enhavi gazeto, nur sub alia nomo. (En Julio mi esperas jam havi cenzuriston por niaj verkoj.) Tiam mi ankaŭ komencos eldonadi (per apartaj kajeroj) la nomaron de niaj amikoj.

En la diversaj grandaj urboj de la mondo mi ne havas tenejon de niaj verkoj, kaj kiu deziras ricevi ian verkon, devas sin turni rekte al mi; ĉar mi dissendis po 1 ekzemplero al ĉiuj libristoj de la diversaj urboj, sed sendi senmone pli ol po 1 ekzempl. mi ne povis ĉar tio ĉi kostus tre multe da mono, kion mi ne havas.

Kelkajn adresojn de esperantistoj donos al vi sinjoro E. de Wahl; ĉiujn aliajn adresojn mi ne povas ankoraŭ doni al vi private, ĉar mi ne scias ĉu tiuj personoj volas korespondi; sed en Julio estos eldonita prese kaj publike la unua serio (1000 nomoj) de la senkondiĉuloj.

OV V.67. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — Mi dankas vin kore por via lasta letero kaj por la esperoj esprimitaj en ĝi. Se ĝi prosperos al vi ebligi al mi la eldonadon de gazeto, tiam ĝi estos tre grava por nia afero, ĉar mi tiam havos la eblon regule labori por ĝi. Kune kun tiu ĉi letereto mi aldonas al vi alian leteron, skribitan ruse, kiun vi povas montri al la granda princo. La letero estas skribita kiel letero privata al vi. Pri la granda princo mi skribis “неизвестное мне лицо”, — ĉar estos multe pli bone, se la princo ne scios ke vi jam skribis al mi pri li; al la Princo vi devas diri, ke mi ne scias ankoraŭ kiu estas la persono de kiu vi atendas helpon; ke vi skribis al mi nur ke de “unu granda persono” vi atendas helpon (li povus koleri se li sciiĝus, ke vi enmiksas lian nomon ankoraŭ antaŭ ol li efektive promesis sian helpon).

Kun senpacienco mi atendas jam la rezultaton de via penado.

OV V.69. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov. La rusaj vortoj signifas “nekonata de mi persono”.

Estimata amiko! — Se vi volas, vi povas doni la “Renaskitan Manfred’on” por subskribo ankaŭ ne sendinte al mi antaŭe la tradukon. — La 30 kopekojn mi ricevis; ĉu mi ne skribis al vi pri la ricevo? kredeble mi forgesis. Antaŭ kelkaj tagoj mi sendis al vi leteron por montri al via Protektoro (pri la permeso por gazeto); vi kredeble ĝin jam ricevis? — La adreso de Phillips estas: Dr. Henry Phillips, Jr., 320 S 11 th St. Philadelphia U. S. A. — La vortojn oni devas traduki: назначать: difini, fari, decidi; матка (anat.) utero; столько-то tiom-tiom; то есть tio estas (t.e.). — En Ameriko kaj Aŭstralio nia lingvo havas adeptojn sed ili ĉiuj sendis al mi nur promesojn simplajn (ne senkondiĉe).

OV V.70. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — La 3 kop. por la vendita vortareto mi ricevis. En multaj el la urboj, pri kiuj vi demandis, esperantistoj jam ekzistas. — La unua serio de la adresaro estos eldonita en la fino de Julio. — La manuskripto de la vortaro internacia–rusa estas jam preta, kaj se mi ricevos la permeson eldonadi ĵurnalon, tiu vortaro tuj estos eldonita.

OV V.71. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — El la urboj pri kiuj vi demandis, esperantistoj ekzistas en Tomsk, Vladivostok, Tiflis, Batum, New-York; pri la ceteraj urboj mi povas al vi nenion diri, ĉar de tie mi ne ricevis ankoraŭ promesojn.

De s-ro Sveŝnikov el Saratov mi ne ricevis leteron; sed inter la promesintoj “senkondiĉe” sin trovas unu Sveŝnikov (ankoraŭ de la pasinta jaro) el Vjatka: ĉu tiu ne estas la sama?

Mian karton fotografan vi nenie ricevos; sed post kelka tempo mi intencas min fotografi, kaj tiam mi sendos al vi mian fotografaĵon.

Pri ĵurnalo vi jam ne devas peni, ĉar vidante kiel malfacile ĝi estas en nia lando kun ĵurnalo, mi jam forĵetis mian intencon. De la monato Aŭgusto komencos eliradi ĵurnalo en Nürnberg, sub la redakcio de sinjoro Chr. Schmidt kaj mi promesis esti la ĉefa redaktoro de tiu ĵurnalo.

En tiu ĉi letero vi trovos la eltranĉon el la Londona ĵurnalo “Athenaeum”. Sinjoro Max Müller tie presis vian leteron al li, kaj kun granda surprizo mi vidis, ke vi salutis kaj dankis lin en mia nomo! Mi tute ne volis kaj mi neniam volus danki s-ron Max Müller por la sola legado de mia gramatiko, — ĉar tia danko povus min fari ridinda en la okuloj de la tuta mondo kaj multe malutili al nia afero! Mi petas vin tre kore neniam uzi mian nomon sen mia scio, ĉar de tio ĉi povus naskiĝi grandaj malagrablaĵoj por mi kaj por nia afero! Tiel ekzemple se vi ankaŭ al la Granda Princo diris ke mi lin salutas aŭ io simila, vi povas enkonduki min kaj nian aferon en grandaj malagrablaĵoj. Ĉion kion vi faras, mi petas vin fari en via propra nomo.

OV V.72. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — La 1 rublon 17 kop. por la venditaj 3 gramatikoj, unu granda kaj 1 malgranda vortaro — mi ricevis. Pro via letero al Max Müller mi tute ne koleras vin, ĉar mi scias tre bone, ke via deziro estis la plej bona kaj vi volis alporti utilon al nia afero. — La ĵurnalo elirados en la unua tempo unu fojon en la monato; sed se ĝi estos sufiĉe subtenata de la amikoj, ĝi poste komencos eliradi ĉiusemajne. Unutempe kun la ĵurnalo elirados ankaŭ aparte “Kolekto de novaj verkoj en la lingvo Esperanto”. El Aŭstralio, kiom mi memoras, mi ricevis leterojn internaciajn el Melbourne kaj el unu urbeto proksime de Sydney; sed de tiuj sinjoroj mi ne ricevis nek formalan promeson nek adresojn, kvankam iliaj leteroj estis skribitaj tre varme. Mia plena nomo estas Ludvigo Lazaro (Людвик Маркович З-ф). La nomarojn mi sendis al vi hodiaŭ. (Mi sendis la Nomarojn por Februaro, ĉar el la plej novaj nomaroj mi jam ne havas eĉ unu ekzempleron.)

OV V.73. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — Cenzuriston en Varsovio mi jam havas, kaj baldaŭ komencos eliradi novaj verkoj. Mezajn vortarojn en diversaj lingvoj mi ne povas nun ankoraŭ eldoni pro manko de mono. Sed, kiam mi nur havos la eblon, mi penos eldoni plej baldaŭ la mezan vortaron internacia–francan kaj poste internacia–rusan.

OV V.74. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — Laŭ via peto mi sendis al vi hodiaŭ unu ekzempleron de la “Meza vortaro” por la Gr. Pr. — Aldoni la gramatikon oni devas nur al la vortaroj nacia–internaciaj, por ke la uzanto povu mem krei la formojn gramatikajn; sed kiu uzas la parton internacia–nacian (por kompreni ion skribitan aŭ presitan), tiu tute ne bezonas la gramatikon, ĉar la gramatiko estas jam enhavata en la vortaro mem. –

La promesojn kaj ankaŭ la 12 kop. por vendita gramatiko mi ricevis. La unua numero de la gazeto estos dissendita al ĉiuj amikoj kiuj sendis promeson “senkondiĉe”. — La adresaro eliros ne pli frue ol en Septembro. — Hodiaŭ mi sendis al vi la “Antaŭparolon al la malgranda vortaro” (kune kun vortaro). –

Promesoj “senkondiĉe” venis el diversaj landoj. — Multaj hebreoj ellernis nian lingvon.

– Respondante vian demandon pri mia religio, mi devas sciigi vin, ke mi estas nek katoliko nek Luterano, — mi estas hebreo.

OV V.75. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — Viajn leterojn kun la promesoj kaj ankaŭ la 15 kop. por la gramatiko kaj vortareto mi ricevis. La vortaron svedan la cenzuro ne subskribis ankoraŭ “por ellasi en la mondon”, kaj tial mi povas ĝin sendi al vi ne pli frue ol en la venonta semajno aŭ post 10 tagoj. — 10 apartajn antaŭparolojn mi hodiaŭ elsendis al vi. Pri la vortaretoj mi petas vin skribi al mi klare kiom da vortaroj vi bezonas kaj en kiuj lingvoj; ĉar laŭ mia kondiĉo kun mia presisto mi devas al li antaŭpagi nun aparte por ĉiu ekzemplero kiun mi prenas de li. Por ne perdi monon mi devas nun tial klare scii kiajn verkojn kaj en kia nombro mi devas preni de li.

OV V.76. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — La 12 kop. por gramatiko mi ricevis. La deziritajn 14 vortarojn mi hodiaŭ sendis al vi. — Mia presisto preskaŭ tute ne komprenas la lingvon Esperanto. — La poŝtajn signojn alilandajn mi vendas al la malgrandaj bankieroj, sed mi multe perdas ĉe la vendado.

OV V.77. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — La manuskripton de la “Renaskita Manfred” mi ricevis, sed ne havante la oficialan permeson de la aŭtoro, mi bedaŭrinde ne povas ĝin presi. Se vi ne havas la eblon eldoni la verkon je via propra risko kaj kalkulo, tiam la manuskripto devas kuŝi ĝis tempoj pli bonaj. La manuskripton mi konservos ĝis vi skribos al mi kion mi devas fari kun ĝi.

OV V.78. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — Mi sendis al vi hodiaŭ la 16 vortaretojn, kiujn vi petis kaj ankaŭ aparte mi resendis al vi la manuskripton de la “Renaskita Manfred”. — Mi nun jam pli nenion povas eldoni, ĉar mi restis tute sen mono. Sed se la manuskripto estus post la unua peto oficiale subskribita de la aŭtoro, tiam mi farus ĉion kion mi povas por ricevi ian monon kaj presi la verkon, ĉar por nia afero estas grava ne la verko mem, sed la oficiala aprobo de la Gr. Princo. Sed nun, kiam la aŭtoro jam unu fojon rifuzis sian subskribon, ni ne devas lin peti ankoraŭ unu fojon, ĉar la ripetita petado povus lin kolerigi kontraŭ ni. Tial mi petas vin tute forlasi la aferon kun la Gr. Princo. En ĉia okazo mi jam la verkon eldoni ne povas. — La sveda vortaro jam longe estas preta, sed mi ĝis nun ankoraŭ ne havis la permeson por ĝin ellasi en la mondon; nun la permeso venis.

OV V.79. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — Mi sendas al vi hodiaŭ 20 malgrandajn vortarojn por Rusoj, 5 “Gefratoj” kaj 5 “Neĝa Blovado”. La gramatikojn por Rusoj mi sendos al vi en la venonta semajno (tiam estos preta nova eldono). La “Kolekto” kaj “Adresaro” estos kredeble preta ne pli frue ol post 2–3 semajnoj.

OV V.80. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — La verkojn pri kiuj vi petis, mi sendis al vi hodiaŭ. La sciigo pri Tolstoj faris al mi grandan plezuron; sed la demando estas ĉu liaj vortoj esprimas efektive ian certan opinion kaj intencon aŭ ĉu ili estas nur ĝentila sensignifa respondo al via letero! Se li efektive volas labori por nia afero, skribi en gazetoj etc. — tiam ĝi estus tre grave por ni.

OV V.81. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — La 2 rublojn 57 kop. mi ricevis. La 3 ekzempl. de la meza vortaro mi hodiaŭ sendas al vi. — Mi dankas vin kore por la kopio de la letero de grafo Tolstoj, kiu faris al mi grandan plezuron. Mi esperas ke la grafo donis sian promeson el la koro kaj ne el simpla ĝentileco, kaj lia helpo havos por ni gravan signifon. Mi dankas vin kore por via energia kaj utila laborado.

OV V.82. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — Mian koran dankon por la alsendita libro (“настоящий всемирный язык”).

OV V.83. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — Vi jam kredeble ricevis el Varsovio leteron pri la sorto de la No 2 de la “Esperantisto”, kiun la poŝto en tuta paketo sendis al la S.-Peterburga cenzurejo? Ĉu vi ne scias kio fariĝis kun la paketo? Bedaŭrinde mi nun mem estas malproksime de la domo ĉar la manko de ĉiutaga pano devigis min forlasi Varsovion kaj serĉi alian lokon de loĝado. Mia nova adreso estas: губ. г. Херсон, ул. Ганнибаловская, дом Тарле. — S-ro Schmidt alsendis al mi vian tradukon de la versaĵo de la Granda Princo; ĝi estos presita en la No 3 de la “Esperantisto”.

OV V.85. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov. Anstataŭ “paketo sendis” Zamenhof misskribis “paketo sendita”.

Estimata amiko! — La 10 gramatikojn por Rusoj mi sendas al vi hodiaŭ. La “Kolekto” kaj “Adresaro” ĝis nun ne estas ankoraŭ pretaj. — Al la grafo Tolstoj vi povas sendi je mia kalkulo la mezan vortaron germanan kaj plenan rusan. — En mia lasta letero mi skribis pri la No 2 de la “Esperantisto”, sed nun mi vin sciigas, ke la ekzempleroj jam estas al mi redonitaj kaj dissenditaj al la abonantoj.

OV V.86. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — La “Esperantisto” estas permesita. Nun mi intencas jam loĝi konstante en Ĥerson, kaj ĉiujn leterojn vi povas adresi tien ĉi; sed ankaŭ la leterojn kiuj estas adresitaj en Varsovion, mi ricevas akurate tie ĉi (kvankam iom pli malfrue), ĉar oni transsendas ilin al mi. — La 10 ekzemplerojn de la lernolibro mi jam sendis al vi, mi ankaŭ skribis al vi pri la “Kolekto” kaj “Adresaro”. Mia librotenejo estos nun en Ĥerson; sed ankaŭ en Varsovio mi lasis certan nombron da verkoj, kaj tiel ankaŭ el Varsovio oni povas elskribadi.

OV V.87. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — La ĵurnalo estas tro malgranda por povi enpreni rakontojn aŭ dramojn, kaj tial s-ro Schmidt kredeble ne povos presi la “Manfredon”. Krom tio mi pensas ke la verkon de la granda princo estus pli bone eldoni en versoj. Se vi povus sendi al mi la originalon, mi provus en libera tempo traduki ĝin per pene prilaboritaj blankaj versoj, kaj eble tio ĉi plaĉus al la princo kaj movus lin ion fari por nia afero.

OV V.88. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — Se sinjoro Schmidt promesis al vi presi la “Manfredon” en la gazeto, mi nenion havas kontraŭ tio ĉi; sed ŝajnas al mi ke li ne facile povos plenumi sian promeson, ĉar en la malgranda gazeto ne tiel baldaŭ troviĝos loko por pecoj pure literaturaj. Alia afero se ni havus gazeton ĉiusemajnan, tiam ĝi povus havi karakteron pli literaturan; sed en la malgranda gazeto ĉiumonata ni devas doni nur tion, kio havas intereson kurantan kaj ni ne povas uzi la riĉan materialon de prozaj tradukoj, kiujn oni sendas al ni de ĉiuj flankoj. Nur unu facilan kaj tre bele tradukitan rakonton el Andersen ni jam longe promesis presi, kaj eĉ tion ĉi ni povos fari nur tiam, kiam ni havos liberan lokon. Se la Manfred estos presata, tiam vi devas konsenti ke mi ŝanĝu en ĝi iom la stilon, ĉar mi prenis sur min la respondecon por la pureco de la lingvo en nia gazeto.

OV V.89. Verkita en 1889 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — Vian leteron mi ricevis. Mi konfesas ke mi persone mem ankaŭ ne estas amiko de akademio kaj vidas en ĝi danĝeron, sed ne volante preni la aferon sur min, mi prezentis ĝin al la amikoj. Se la ligo estos kreita, mi ĉiam penados ke ĝi en la lingvo ŝanĝu kaj rompu la plej malmulte. Ĉu vi konsentas ke mi ŝanĝu en via letero iom la stilon kaj presu ĝin en la “Esperantisto”?

OV V.90. Verkita en 1890 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — En kia numero de la gazeto estos presita via letero, mi ne povas al vi diri, ĉar ĝi ne dependas de mi: la dividado de la materialo laŭ numeroj jam estas afero de s-ro Schmidt. Mi pensas ke via letero estos kredeble en la No 6, aŭ eble pli frue, se estos loko. — Bonan rimedon kontraŭ via malsano mi ne povas al vi montri, ĉar ĉio dependas de la individua karaktero de la malsano kaj de la antaŭa irado de la kuracado; tial mi konsilas al vi la plej bone, turni vin al ia specialisto, tiom pli ke mi min okupas escepte de malsanoj de okuloj kaj ne estas kompetenta en via malsano.

OV V.91. Verkita en 1890 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — La 5 adresarojn mi hodiaŭ sendis al vi. La “Esperantisto” eliras, sed ĝi venas iom malfrue; post kelkaj tagoj vi jam ricevos kredeble la Martan numeron. La adreso de la Bulgara amiko estas: M. S. Bogdanov, str. Boulevard Dondoukov No. 987 en Sofia.

OV V.92. Verkita en 1890 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — Laŭ via peto mi sendis al vi antaŭ kelkaj tagoj 20/1 + 10/17 + 10/21. Vi farus al mi grandan plezuron, se vi povus sendi al mi unu ekzempleron de la numero de la “Okraina” en kiu estis presita via artikolo pri nia afero.

OV V.93. Verkita en 1890 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — Kun danko mi ricevis la ekzempleron de la “Okraina”. Mi legis ĝin kun plezuro kaj resendas ĝin al vi hodiaŭ kune kun tiu ĉi letero.

OV V.94. Verkita en 1890 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — Mi forte miras, ke mi jam tiel longe ricevis de vi nenian leteron. Kio estas la kaŭzo? Mi ankaŭ miras ke mi ne trovas vin inter la abonantoj de la Esperantisto. — Vi scias kredeble, ke en Nurnbergo estas nun eldonita via traduko de la Renaskita Manfred? Ĉu sinjoro Schmidt sendis al vi kelkajn ekzemplerojn? Estus bone se vi volus prezenti unu ekzempleron al la alta aŭtoro de tiu dramo.

OV V.95. Verkita en 1891 al s-ro Vladimir Majnov.

Tre estimata amiko! — Mi turnas min al vi kun unu peto kaj mi esperas ke vi ĝin ne rifuzos al mi:

Inĝeniero V. Brzozowski havis publikan paroladon pri nia afero en la Societo Muzika en Murom, kaj nun li volas presi tiun ĉi paroladon kaj dissendi ĝin al la gazetoj. Sed en la lasta jaro la provincaj cenzuraj komitatoj tralasas nenion tuŝantan la lingvon tutmondan kaj postulas ke ĉio estu sendata al la cenzura komitato en S. Peterburgo. Tial mi nun sendas la manuskripton al vi kaj mi petas vin, ke vi ĝin prezentu al via cenzura komitato kaj kiam la komitato ĝin subskribos, mi petas tuj resendi la manuskripton al mi. Tiam vi skribos al mi ankaŭ kiom da mono vi elspezis por tio ĉi (ekzemple stampa marko por la cenzuro, kosto de la resendo) kaj mi kun danko ĝin resendos al vi.

OV V.96. Verkita en 1891 al s-ro Vladimir Majnov.

Kara amiko! — La 4 rublojn 22 kop. mi ricevis. Laŭ via peto mi sendis al vi hodiaŭ 20 ekzempl. de la poŝa lernolibro. — La stampajn markojn por la cenzuro vi kredeble jam ricevis?

OV V.97. Verkita en 1891 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — Mi ricevis la gazeton “Колывань” kun via artikolo, mi ricevis ankaŭ la subskribitan manuskripton de la Muroma publika parolado. Akceptu mian plej koran dankon por viaj penoj kaj pardonu ke mi, estante en la lasta tempo tre okupita, ĝis nun ankoraŭ ne skribis al vi. — La manuskripton mi jam donis en la presejon kaj post kelkaj semajnoj ĝi estos preta. — Mi ricevis ankaŭ la 37 kop. per signoj de poŝto kaj la 80-kopekan stampan markon. — Presi vin en la rubriko de korespondantoj kun kondiĉo de pagataj respondoj ni ne povas, ĉar tiu ĉi kondiĉo estus kontraŭ la celoj de tiu rubriko; sed mi uzos ian alian okazon, por doni en nia gazeto vian novan adreson.

OV V.98. Verkita en 1891 al s-ro Vladimir Majnov.

Kara amiko! — Vian anoncon kune kun via adreso mi presos en la plej proksima numero de la “Esperantisto”; sed la vortojn “direktoro de bjuro demanduma tutmonda” mi devas elĵeti, ĉar tia tro laŭta titolo metus malbonan lumon sur vin kaj ankaŭ sur nian aferon. Ĉu vi konsentas ke mi presu vian anoncon sen la supre diritaj vortoj?

OV V.99. Verkita en 1891 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — La gazeton “Русская Жизнь” kaj ankaŭ vian leteron de 19/VIII mi ricevis kaj sendas al vi mian koran dankon.

OV V.100. Verkita en 1891 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — La sciigo pri via instruado estos presita en la Esperantisto. Koran dankon.

OV V.101. Verkita en 1891 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata amiko! — La librojn mi sendis al vi hodiaŭ. La gazeton vi ricevos el la eksterlando post 8–10 tagoj. Mi deziras al vi feliĉon en via nova loko de loĝado.

OV V.102. Verkita en 1893 al s-ro Vladimir Majnov.

Estimata sinjoro! — Mi sendas al vi 5 ekzempl. de la angla eldono kaj unu de la nova libro. Pro kelkaj kaŭzoj la angla eldono ne povis esti preta ĝis hodiaŭ.

Pardonu, ke mi vin tiel longe atendigis, sed ĝi estis ne mia kulpo.

OV V.103. Verkita en 1888 al s-ro Rich. Geoghegan, Birkenhead.

Tre estimata sinjoro! — Hodiaŭ mi sendis al vi la verkon de s-ro A. Demonget (Internacia aŭ Volapük). Mi dankas vin pro via penado ke la gazetoj donu artikolojn pri nia afero: efektive la parolado en la gazetoj estas tre grava por ni.

OV V.104. Verkita en 1889 al s-ro Rich. Geoghegan, Birkenhead.

Estimata sinjoro! — La 2 rublojn mi ricevis. La rakonton de Puŝkin mi elsendis al vi hodiaŭ. Por la cetera mono mi enskribis vin kiel abonanton por la nomaroj kaj por 1 r. 55 k. Vi havas ankoraŭ krediton por la venontaj libroj. Se vi volos poste havi iun verkon el la elirontaj, skribu al mi nur la numeron de via kredito (vi estas enskribita sub No 4).

OV V.105. Verkita en 1888 al s-ro pastro A. Dombrovski.

Estimata sinjoro! — El la monatoj Majo kaj Junio la “Nomaroj” ne povos esti eldonitaj. La plej proksima numero eliros en Julio.

OV V.106. Verkita en 1889 al s-ro pastro A. Dombrovski.

Tre estimata sinjoro! — Mi ricevis de vi 3 rublojn kun peto elsendi vortaron rusan (plenan) kaj vortareton por Latvoj. Sed aparta vortareto latva ne estas eldonita, tial mi sendas al vi plenan vortaron rusan kaj lernolibron por Latvoj (vi ilin ricevos post kelkaj tagoj). Ili kostas kune 1 r. 60 k. Ne sciante, kion fari kun la restaj 1 r. 40 k., mi sendas al vi por ili 46 vortaretojn por korespondado. — Kun ĝojo mi legis, ke vi komencis la tradukon de la vortareto por Litovoj. Se vi volas eldoni ĝin en tiu sama formo kiel la aliaj vortaretoj, ĝi kostos (por 1000 ekz.) ĉirkaŭ 20 rubloj. Mi konsilas al vi skribi pri tio ĉi al la presisto Kelter (Varsovio, Nowolipie 11) kaj li respondos al vi detale. Por la verkoj internaciaj ne ekzistas konsilanta cenzoro, la plej granda parto de la verkoj iris tra la manoj de la Varsovia cenzoro A. Lagodovski (ruso). La aferon de la cenzuro jam prenos sur sin la presisto.

OV V.107. Verkita en 1890 al s-ro pastro A. Dombrovski.

Pro kaŭzoj neantaŭviditaj la ceteraj kajeroj de la “Kolekto” kaj de la “Adresaro” povos eliri ne pli frue ol en la fino de tiu ĉi jaro. Tial mi petas vin skribi al mi, kion mi devas fari kun via mono kaj ĉu vi ne deziras ricevi por ĝi iajn aliajn verkojn. De via mono ĉe mi restis 69 kop.

OV V.108. Verkita en 1890 al s-ro pastro A. Dombrovski.

Tre estimata sinjoro! — Koran dankon pro via kara fotografaĵo. — La lernolibrojn litovajn mi ĝis nun efektive ne ricevis; tial mi intencas sciigi en unu el la venontaj numeroj de la Esperantisto, ke kiu volos havi tiun libron, turnu sin rekte al s-ro Schönke. — La librojn kiujn vi deziris, mi sendis al vi hieraŭ. La “Русскій Листокъ” mi kun danko ricevis. — La regulo de Meier pri la participo estas efektive malbona; se la aŭtoro antaŭ la presado sendus al mi la manuskripton, mi tiun ĉi regulon ne restigus.

OV V.109. Verkita en 1891 al s-ro pastro A. Dombrovski.

Tre estimata sinjoro! — Vian leteron pri “Le Kosmopolit” mi ricevis; mi presos ĝin kredeble en No. 2 de 1893. Tian saman opinion mi ricevis ankaŭ de aliaj esperantistoj al kiuj s-ro Lott sendis sian prospektaĵon. Por la Esperantisto 1893 mi vin enskribis, kaj vi ricevos la unuan numeron en la fino de Januaro. De via mono restas ĉe mi nun ankoraŭ 2 r. 35 kop.

OV V.110. Verkita en 1892 al s-ro pastro A. Dombrovski.

Kara sinjoro! — S-ron Pranaitis mi enskribis en la nombron de la abonantoj. Pri la nericevita N 12 volu vin turni rekte al la eldonanto (s-ro Trompeter en Schalke).

OV V.111. Verkita en 1893 al s-ro pastro A. Dombrovski.

Kara sinjoro! — Vian versaĵon mi sendis por unu el la numeroj de la Esperantisto; sed ĉu ĝi estos presita, mi ne povas diri al vi tute certe, ĉar s-ro Trompeter estas granda malamiko de ĉiuj religiaj kaj politikaj demandoj.

OV V.112. Verkita en 1893 al s-ro pastro A. Dombrovski.

Tre estimata sinjoro! — La verkojn NN 64, 60, 52, 65 kaj 2 ekz. 61 mi sendis al vi hodiaŭ. La preĝareton de s-ro Beaufront mi ricevos el la cenzorejo kredeble ne pli frue ol post 10–15 tagoj kaj tiam mi sendos al vi dudek ekzemplerojn laŭ via deziro.

OV V.113. Verkita en 1893 al s-ro pastro A. Dombrovski.

Kara sinjoro! — La 2 ekz. de No. 64 kaj 10 ekz. de No. 60 mi sendis al vi. Per tiu ĉi sendaĵo via konto pleniĝis kaj nun vi restas ŝulda al mi 1 r. 10 kop. — S-ro Viktor Lévy skribis al mi antaŭ 3–4 jaroj kaj promesis labori en la Oriento; sed de tiu tempo mi jam nenion pli aŭdis de li kaj mia letero restis sen respondo. Tial mi nun ne povas rekomendi la laboron de s-ro Lévy, ĉar mi ne scias, ĉu li plenumos sian promeson. Cetere tradukanton mi povus trovi facile, se mi nur havus monon por presado.

OV V.114. Verkita en 1893 al s-ro pastro A. Dombrovski.

Kara sinjoro! — El la ricevitaj 5 rub. mi enskribis 1 r. por Esperantisto 1895 kaj 40 kop. por kovri la “Demonon” kiun mi sendis al vi siatempe; tiel restis 3 r. 60 kop. kaj mi enskribis ilin en la kolekton de via ekzemplero de la “Biblioteko”. Por la adresoj mi kore vin dankas. Plej koran mian dankon por viaj bonaj deziroj al la nova jaro; akceptu ankaŭ de mia flanko la plej sincerajn bondezirojn.

OV V.115. Verkita en 1894 al s-ro pastro A. Dombrovski.

Kara sinjoro! — En la N 5/6 de “Esperantisto”, kiun vi ricevis en la fino de Aŭgusto, estas dirite, ke dank’ al neantaŭviditaj cirkonstancoj la “Esperantisto” ĉesas eliradi kaj la abonantoj estos petataj sciigi min, kion ili deziras ricevi por ilia restinta mono. Malgraŭ la neatenditaj batoj la stato de nia afero estas bona kaj baldaŭ ĝi denove fortiĝos. En tiuj ĉi tagoj komencis eliradi nova gazeto esperanta, kiu kostos 1 r. 50 kop. por jaro kaj kiun vi povas aboni ĉe s-ro V. Gernet en Odeso. (Adreso: В. Гернетъ, г. Одесса.) Akceptu ankaŭ de mia flanko plej koran gratulon al la nova jaro.

OV V.116. Verkita en 1895 al s-ro pastro A. Dombrovski.

Kara sinjoro! — Baldaŭ komencos denove eliradi la “Biblioteko de Esperanto”. Ĉu vi ne volus preni sur vin (se la tempo al vi permesas) traduki ion por tiu ĉi Biblioteko?

OV V.117. Verkita en 1896 al s-ro pastro A. Dombrovski.

Kara sinjoro! — La 15 ekzempl. de la litova lernolibro mi volonte akceptos por vendado; sed la vendado daŭros kredeble tre longe, ĉar dank’ al la cirkonstancoj, kiujn vi kredeble scias (niaj leĝoj ne permesas litovajn librojn kun latinaj literoj) la libro devas figuri en la “Nomaro de verkoj” kiel “Nericevebla”. — La nova eldono de la plena vortaro per nenio diferencas de la malnova.

OV V.118. Verkita en 1896 al s-ro pastro A. Dombrovski.

Kara sinjoro! — El viaj 6 rubloj mi 5 r. danke enskribis por la “Biblioteko” kaj por 1 rublo mi sendis al vi hieraŭ 50 ekzempl. de la pola broŝureto. La 3-a numero de la “Lingvo Internacia” jam eliris; se vi ne ricevis ĝin, volu skribi al s-ro Gernet.

OV V.119. Verkita en 1896 al s-ro pastro A. Dombrovski.

Kara sinjoro! — Koran dankon por via gratulo al la nova jaro. Akceptu ankaŭ de mia flanko la plej koran gratulon kaj bondezirojn. — La gazeto ne ĉesis eliradi, ĝi nur forte malfruiĝis (la lasta numero estis la Septembra, post kelkaj tagoj eliros la Oktobra).

OV V.120. Verkita en 1897 al s-ro pastro A. Dombrovski.

Kara sinjoro! — Via kanteto estas verkita bone kaj senerare kaj mi trovas en ĝi nenion por korekti. — Koran dankon por la gratulo al la nova jaro; volu ankaŭ de mi akcepti la plej koran gratulon.

OV V.121. Verkita en 1902 al s-ro pastro A. Dombrovski.

Kara sinjoro! — Vian lernolibron litovan mi ricevis kaj mi kore vin dankas.

OV V.122. Verkita en 1902 al s-ro pastro A. Dombrovski.

La 50 ekzemplerojn de via “Kanto” mi ricevis kaj mi kore vin dankas. Ili alportis al mi efektivan plezuron.

OV V.123. Verkita en 1902 al s-ro pastro A. Dombrovski.

Tre estimata sinjoro! — Kun plezuro mi ricevis vian broŝuron kaj mi dankas vin kore. La ekzemplerojn por s-ro Grabovski kaj Blumental mi fordonos morgaŭ laŭ la adresoj. Koran dankon por via novjara gratulo; volu ankaŭ de mi akcepti la plej bonajn dezirojn por la nova jaro. Ĉe okazo mi permesas al mi demandi vin, kio fariĝis kun la “Kanto” kiun vi eldonis antaŭ kelke da jaroj? Kial ĝi ne troviĝas en la katalogoj kiuj estas presataj sur la kovrilo de l’ “Espérantiste”? Ĉu vi ne deziros ĝin vendadi?

OV V.124. Verkita en 1905 al s-ro pastro A. Dombrovski.

Kara sinjoro! — Vian broŝuron “Esperanto kiel scienca helpilo” mi ricevis kun plezuro kaj mi kore vin dankas.

OV V.125. Verkita en 1910 al s-ro pastro A. Dombrovski.

Tre estimata amiko! — La 20 milrejsojn mi ricevis kaj mi sendas al vi mian koran dankon en la nomo de nia amata afero. En la komenco mi intencis sendi ilin al s-ro Schmidt por la kaso de la Ligo internacia, sed la Ligo en ĝia nuna formo estas fondita sen mia scio kaj sen mia volo, kvankam la redaktoro presis la Regularon en mia nomo kaj kun mia antaŭparolo. (Mi kreis Regularon tute alian; sed s-ro Schmidt ne dirinte al mi eĉ unu vorton ŝanĝis la tutan fundamenton de mia regularo kaj donis al ĝi sub mia nomo tian formon, kian mi tute ne povas aprobi*.)

Ne sciante ankoraŭ kio estos kun la Ligo, kaj timante ke ĝi en ĝia nuna formo ne povos sin teni, mi decidis reteni ankoraŭ vian monon ĉe mi, ĝis la afero de la Ligo klariĝos aŭ ĝis vi mem skribos al mi kion mi devas fari kun la mono.

Plenumante vian peton, mi sendas al vi nun mian fotografaĵon kaj mi petas vin akcepti ĝin kiel signon de efektiva estimo kaj memoro. Mi petas vin ankaŭ honori min per via fotografaĵo, kiu estos por mi tre kara.

Kun granda plezuro mi vidas, ke vi ne forgesas nian aferon kaj propagandas ĝin konstante. Dio donu al via laborado la plej bonajn rezultatojn.

OV V.126. Verkita en 1890 al d-ro J. Guminskij, Rovnoje (gub. Samara).

Tre estimata amiko! — Mi ricevis vian leteron kun la 9 rubloj, promesoj kaj uzitaj signoj de poŝto. Mi sendis al vi hodiaŭ la librojn, kiujn vi petis kaj ankaŭ la gazeton “La Esperantisto” de No 1 ĝis No 12 de la pasinta jaro; La NNo 1, 2 kaj 3 de la nuna jaro vi ricevos post 6–8 tagoj el Nurnbergo. — De sinjoro Molgaĉev mi ricevis antaŭ 4–5 monatoj leteron, tiam li ankaŭ petis librojn, kiujn mi sendis al li; sed de tiu tempo mi havas de li ankoraŭ nenian sciigon. Sinjoro Weber kredeble nenion faras por nia afero; antaŭ 5–6 monatoj mi skribis al li leteron, sed mi ricevis de li nenian respondon, mi havas de li nenian sciigon kaj ankaŭ inter la abonantoj de la “Esperantisto” mi lin ne trovas.

OV V.127. Verkita en 1891 al d-ro J. Guminskij, Rovnoje (gub. Samara).

Kara amiko! — Kun danko mi ricevis vian leteron kun 2 rubloj kaj kun la sciigoj de aliĝo. S-rinon Pŝeniĉnaja kaj s-ron Miĥaelis mi enskribis en la nombron de la abonantoj, kaj ili ricevos la gazeton post 8–10 tagoj. La novan rusan lernolibron mi sendos al vi post kelkaj tagoj. Laŭ via deziro mi sendas al vi tiujn librojn kun surmetita pago (налож. плат.). El miaj antaŭaj kalkuloj vi restas nun ŝulda al mi 2 r. 26 kop.; la nun sendataj libroj (100/56) kostas 5 rubl.; tial mi faros surmetitan pagon por la tuta sumo kune, t.e. por 7 rubloj 26 kop.

La “Esperantisto” havas ĝis nun 460 abonantojn kaj ni esperas ke ĝis la fino de l’ jaro ilia nombro estos 500. La “Liron” eldonas ne mi, sed s-ro Grabowski; li skribis al mi, ke li intencas ĝin eldoni, sed li ne skribis ankoraŭ kiam li ĝin eldonos.

OV V.128. Verkita en 1892 al d-ro J. Guminskij, Rovnoje (gub. Samara). “T. s.” signifas “tiu sama”: la persono, kiu jam subskribis antaŭ “P.S.”

Kara amiko! — Hodiaŭ mi sendas al vi 100 ekzempl. de No 56 kaj 10 ekz. de No 41. Pardonu ke mi ne sendis la librojn pli frue, ĉar neatenditaj cirkonstancoj retenis ilin tro longe en la presejo. Surmetitan pagon mi sur la librojn ne faris, ĉar la ricevitaj de vi en la pasinta semajno 5 rubloj kaj 6 r. preskaŭ tute kovris vian ŝuldon.

La diritajn 11 rublojn mi laŭ via deziro uzis en la sekvanta maniero:

Sekve el viaj lastaj 11 rubloj restis ankoraŭ 40 kop., kiujn mi uzis por kovri parton de via antaŭa ŝuldo. En tia maniero via ŝuldo, kiu estis antaŭe 2 r. 26 kop., estas nun nur 1 r. 86 kop.

La adreso de s-ro M. Goldberg estas: М. Голдбергу в м. Наровл, Минской губ.

Mi devas tamen rimarki al vi, ke liaj versaĵoj per si mem havas stilon ne tute bonan, kaj ĉiun fojon antaŭ ol mi ilin presas, mi ilin devas iom bonigi. Vi povas skribi al li, kaj li sendube volonte prenos sur sin la tradukon el Saltikov-Ŝĉedrin, se vi promesos al li, ke vi ĝin eldonos.

Pri rapidigo de la eldono de la “Liro” estus bone se vi volus skribi rekte al ĝia eldonanto (Г-ну А. Грабовскому на фабрйке П. Т. Дербенева, г. Иваново-Вознесенск, Владим. губ.).

Laŭ via deziro mi sendas al vi nun 100 adresojn de kuracistoj, al kiuj laŭ mia opinio estus utile dissendi la verkon No 56. Tiuj ĉi adresoj estas presitaj tiel, ke en la komenco staras la nomo, poste la urbo, (poste la distrikto) kaj fine la gubernio. Oni devas sekve adresi ekzemple tiel:

Doktoro Iv. Sem. Antonenko

S. Lipovaja Dolina

Полтавская губ.
(Гадячскаго уезда.)

OV V.129. Verkita en 1892 al d-ro J. Guminskij, Rovnoje (gub. Samara).

Kara amiko! — Kun plezuro mi dezirus plenumi vian peton pri detala kalkulo komencante de via unua letero ĝis nun, sed bedaŭrinde mi havas nenian eblon tion ĉi fari. Kalkulojn de la pasintaj jaroj mi jam nun ne havas, kaj eĉ kalkulon de la nuna jaro mi ne povas doni al vi en tia detaleco, kiun vi deziras. La kaŭzo estas sekvanta:

Mi ne kondukas apartan libron por ĉiuj enspezoj kaj elspezoj, ĉar por tio ĉi mankas al mi la tempo. Mi enskribas en la libron nur tiujn enspezojn, aŭ elspezojn, kiuj postulas memoron. Tiel ekzemple se iu sendas al mi ian sumon kaj deziras akurate por la sendita sumo librojn, abonojn aŭ ion alian, tiam mi simple plenumas lian mendon kaj nenion enskribas. Sed nur se iu sendas al mi kelkan sumon da mono por estonta kalkulo, aŭ se li deziras librojn k. c. por sumo pli malgranda — aŭ pli granda — ol li alsendis, tiam mi enskribas lian sendon kaj mian sendon, por scii, kiom unu el ni ŝuldas al la dua.

Post tiu ĉi malgranda antaŭparolo mi donos nun la nunan staton de niaj kalkuloj:

[FORIGITA!: “dupaĝa detala konteltiraĵo”]

Sekve hodiaŭ (25/IX 7/X) la stato de niaj kalkuloj estas:

Vi ŝuldas al mi 41 r. 25
mi ŝuldas al vi 34 r. 04

Rezultato: Hodiaŭ 25/IX 7/X
vi ŝuldas al mi 7 r. 21 kop.

Mi forte bedaŭras, ke mi ne povas plenumi vian peton kaj sendi al vi detalan kalkulon de la komenco ĝis nun.

Estas al mi tre agrable, ke vi intencas eldoni la detalan gramatikon de E. Haller. Kiam ĝi estos preta, mi kun plezuro prenos sur min la laboron de trarigardo. Mi ankaŭ pensas, ke la plej bone estos, se vi eldonos la gramatikon en Varsovio, kie la presistoj havas jam la literojn kun signetoj ˆ. Mi rekomendas al vi la presejon de A. Gins (kie estas presita la nova 5-kopeka lernolibro). Mi konsilas al vi presi 1.000 ekzemplerojn.

Estas tre bone, se s-roj Eksner kaj Lada skribos ian melodian muzikon al unu aŭ al kelkaj versaĵoj esperantaj. Tio ĉi estos tre bona rimedo por propagando [...]

OV V.130. Verkita en 1892 al J. Guminskij, Rovnoje (gub. Samara).

Estimata amiko! — Mi ricevis vian leteron kun 10 rubloj kaj mi sendis al s-rino Vogaŭ hodiaŭ la librojn, kiujn vi deziris. Mi ankaŭ abonis laŭ via deziro 5 ekzempl. de la Biblioteko (3 sub adreso Vogaŭ, 1 sub Haller kaj 1 sub Zarucki); por la abonitaj 5 ekzempl. de la Biblioteko akceptu mian plej koran dankon. La stato de via kalkulo estas nun tia, ke en la nuna momento vi restas ŝulda al mi 57 kopekojn (kopion de la kalkulo mi aldonas al tiu ĉi letero).

Dank’ al la parolado pri reformoj la nuna jaro estas efektive tute perdita por nia afero; tamen ni ne devas tion ĉi bedaŭri, ĉar la fina rezultato estos tre bona. La minaca fulmotondro de la reformoj purigis unu fojon por ĉiam la atmosferon plenigitan de nuboj, kaj nun ni havos jam dank’ al Dio longan trankvilecon kaj povos energie labori. En la lastaj kelkaj jaroj multaj amikoj komencis postuladi reformojn; mi petegadis ilin konstante kaj senĉese, ke ili lasu tiun ĉi demandon, kiu alportos nenian utilon kaj nur tute ruinigos nian aferon; sed neniu volis min aŭdi. Mi kreis Ligon por decidi pri tiuj ĉi aferoj, sed ankaŭ tio ĉi ne helpis, ĉar sian nesukceson la reformistoj klarigadis per tio, ke mi batalas kontraŭ reformoj. En la fino de la jaro 1893 s-ro Trompeter sciigis min, ke se mi ne elpaŝos persone kun radikalaj reformoj, li ĉesos eldonadi la gazeton; ankaŭ la aliaj reformistoj forte agitadis por reformoj. Tiam alpremita al la muro kaj vidante nenian helpon, mi vole-ne-vole devis cedi kaj alpaŝi kun propono de radikalaj reformoj. Nun dank’ al Dio ĉio baldaŭ estos finita; ĉiuj esperantistoj pripensis la aferon kaj konvinkiĝis, kiel danĝeraj nun estus ĉiaj reformoj; nun ni baldaŭ havos oficialan decidon de la plimulto kontraŭ reformoj, — kaj nia afero estos savita kaj ĉiujn niajn fortojn ni povos nun trankvile uzadi por la vastigado de nia afero. Instruita de la maldolĉa sperto, mi uzas nun ĉiujn fortojn, por fari nian aferon finance sendependa de ĉiu aparta persono, kaj por tio ĉi mi komencis la “Bibliotekon”. Se la Biblioteko iom post iom atingos la necesan nombron da abonantoj, tiam nia afero komencos rapide kaj brilante progresadi, kaj nenia nubeto jam kovros iam la ĉielon de nia afero.

[FORIGITA!: kalkulo]

Sekve nun (29/VIII. 1894) vi restas ŝulda al mi 55.57 − 55.00 = 0 r. 57 kop.

OV V.131. Verkita en 1894 al d-ro J. Guminskij, Rovnoje (gub. Samara).

Kara amiko! — La 60 rublojn mi ricevis. En la nomo de nia afero mi dankas kore vin kaj ĉiujn amikojn, kiuj oferis por nia afero. La oferoj estos publikigitaj en la Marta numero de la gazeto, kaj tiam mi ankaŭ sendos po unu ekzemplero de la numero al ĉiuj oferintoj. — La librojn 5/64 + 10/72 + 50/56 mi sendas al vi hodiaŭ. — S-ro J. Seleznev (el Melekes) loĝis antaŭ 2 monatoj en Baku (г. Баку, Межевая чертежная, г-ну И. Селезневу) sed ĉu li nun tie ankoraŭ loĝas, mi ne scias, ĉar mi jam longe havis de li nenian leteron. Eble li jam ne loĝas en Baku.

OV V.132. Verkita en 1895 al d-ro J. Guminskij, Rovnoje (gub. Samara).

Kara kolego! — Mi volis sendi al vi 15 ekzemplerojn de la No 3 de Esperantisto por disdoni al tiuj 15 personoj, kies oferoj estas kvitancitaj en tiu ĉi numero; sed bedaŭrinde la cenzuro retenis la tutan paketon kaj sendis ĝin returne Nurnbergon. Tial mi petas vin, volu skribi al mi aparte la adreson de ĉiu oferinto, kaj tiam mi lasos sendi la gazeton al ĉiu aparte, ĉar mi pensas, ke apartajn ekzemplerojn la cenzuro tralasos. Mi atendas vian respondon.

OV V.133. Verkita en 1895 al d-ro J. Guminskij, Rovnoje (gub. Samara).

Kara kolego! — La 15 rublojn mi danke ricevis kaj enskribis. La kaŭzon, kial la “Esperantisto” estas malpermesita, oni ne volas al ni diri; sed mi supozas, ke ĝi fariĝis kredeble pro la artikolo de Tolstoj en No 2 aŭ entute pro la kunlaborado de “Posrednik”. Mi klopodas nun, ke oni permesu al mi eldonadi la gazeton en Rusujo sub cenzuro.

OV V.134. Verkita en 1895 al d-ro J. Guminskij, Rovnoje (gub. Samara).

Kara amiko! — La 20 rublojn mi danke ricevis. La librojn mi sendis hieraŭ sub la adreso de s-rino Vogaŭ. La gazeton “Lingvo Internacia” mi abonis por vi en 3 ekzempleroj (ankaŭ sub la adreso de s-rino Vogaŭ); mi abonis ĉe s-ro Gernet, kaj vi ricevos la gazeton kredeble post 8–10 tagoj. Por via abono de la “Biblioteko” mi ankaŭ vin dankas kaj mi daŭrigos sendadi ĝin al vi kiel antaŭe.

La adreso de la esperantisto Seleznev (Seleznet) estas nun jena: г. Москва, Малая Дорогомиловская, дом Самарина, кв. No 7.

OV V.135. Verkita en 1896 al d-ro J. Guminskij, Rovnoje (gub. Samara).

Kun ĝojo mi legis la sciigon, ke vi fondis rondeton por labori por nia afero kun fortoj unuigitaj. Akceptu mian koran gratulon kaj la deziron de la plej bona kaj brilanta sukceso. La societo “Espero” kresku kaj floru kaj alportu eternan benon al nia afero. Ni esperu, ke la rondeto okupos baldaŭ tre gravan lokon inter niaj laborantoj kaj ellaboros al si eternan neforgeseblan nomon en la historio de nia afero; ni esperu ke via energia rondeto baldaŭ fariĝos la patro por multaj aliaj rondetoj en diversaj urboj de nia lando kaj de aliaj landoj.

El la koraj kaj fajraj vortoj de via letero mi vidas, ke vi konscias la tutan malfacilecon de nia afero en la nuna tempo kaj la tutan paciencon, je kiu vi necese devos esti armitaj, se vi volas sukcese labori kontraŭ la indiferenteco de la amasoj. Sub la malsukcesoj de la unua tempo ne perdu la kuraĝon kaj energion kaj ĉiam memoru, ke per konstanteco ni pli aŭ malpli frue venkos. Longe staras la vintra glacio kaj ŝajnas, ke la tuta laboro de la sunaj radioj ne povas venki eĉ unu peceton de la glacio; sed la tempo venas kaj la konstanteco venkas, kaj post la unua disrompo rapide fluidiĝas la tuta glacio.

Via letero estos presita en la No 7 de la “Esperantisto”. Mi esperas, karaj amikoj, ke vi ofte kaj regule ĝojigados min per viaj leteroj kun sciigoj pri via laborado.

Plej koran saluton al ĉiuj membroj de via societo

OV V.136. Verkita en 1891 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Tre estimataj sinjoroj! — Via intenco eldoni la poŝan lernolibron en lingvoj sveda kaj finlanda estas tre bona, kaj mi publikigos tion ĉi en la “Esperantisto”, por ke jam aliaj personoj ne laboru super tio ĉi sama. La eldono de la Poŝa gramatiko en diversaj lingvoj apartenas al la plej gravaj bezonoj en nia afero.

La kostoj de la eldonado estas pli malpli la jenaj:

La eldono de vortareto sur folio (en tiu grandeco kaj formo kiel la vortaretoj internacia-naciaj aldonitaj al la lernolibroj No 1, 2, 3, 4, 5, 24) kostas (jam kune kun la papero):

La eldono de la poŝa lernolibro (en tia grandeco kaj formo kiel la verko No 41) kostas pli malpli:

La leteron de sinjoro Halle (?) mi ricevis, kaj estas al mi tre agrable, ke parto de la senditaj libroj sin trovas nun en librejo.

Se la “St. Pet. Herold” akceptos la artikolon, mi petas vin sendi al mi unu ekzempleron.

Mi estus al vi tre danka, se vi volus skribi al mi iom pli detale pri via interparolo kun la klubo volapüka.

Ĉiujn membrojn de via estimata societo kore salutas [...]

OV V.137. Verkita en 1891 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Mi ricevis vian leteron de 17/IX kaj ankaŭ vian telegramon, per kiu vi alportis al mi efektivan ĝojon kaj por kiu mi kore dankas ĉiujn amikojn subskribitajn sub la telegramo. Mi deziras al vi ĉian feliĉon kaj la plej bonajn sukcesojn; ni esperu, ke la vespero de la unua kunveno de via societo restos por eterne grava kaj turna momento en la historio de nia afero.

La esperoj estas tre bonaj, la celo brilas tute klare, sed ho ve! Nun la tempo estas tre malfacila. Oni bezonas grandan, feran paciencon, kaj nun mi multe esperas je vi, karaj amikoj de nia afero! Laboru! Laboru!

Pardonu, ke mi ne respondis vian leteron tuj post ĝia ricevo; en la lasta tempo mia kapo estas tre plena je diversaj zorgoj, ke mi ofte ne estas kapabla eĉ skribi kelkajn vortojn. Sed mi esperas ke la tempo kaj pacienco al ĉio alportos helpon.

OV V.138. Verkita en 1891 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Tre estimata sinjoro! — Sinjoro A. Roŝĉaĥovski el Riga (adr.: г. Рига, Лифландская Каз. Палата, А. Рощаховскому) verkis kaj volas eldoni je sia kalkulo “Kalendaron Esperanto”. La verko laŭ mia opinio estos tre utila, tiom pli ke la eldonanto volas ĝin disvastigi en granda nombro da ekzempleroj kaj doni al ĝi tre malaltan koston. Sed la cenzuristo en Riga ne volas ĝin permesi, dirante, ke li ne komprenas la lingvon Esperanto. Nun en la tuta Rusujo nur la S. Peterburga cenzuro permesas niajn verkojn; tial mi permesis al mi sendi hodiaŭ la manuskripton de la kalendaro al vi kun la kora peto, ke iu el la membroj de la “Espero” volu transdoni la manuskripton al la S. Peterburga cenzuro. Al la manuskripto devas esti aldonita 80-kopeka stampa marko, kiun mi nun almetas. Kiam la manuskripto estos subskribita de la cenzuro, oni devos ĝin tuj resendi al s-ro Roŝĉaĥovski (adreso supre). Mi petas vin rapidi, ĉar por kalendaroj nun estas jam la lasta tempo. Antaŭe dirante koran dankon en mia nomo kaj en la nomo de la aŭtoro,

OV V.139. Verkita en 1891 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Tre estimata sinjoro! — Koran dankon por la zorgoj pri la kalendaro! Kun granda plezuro mi ankaŭ legis vian sciigon, ke la generalo Gresser permesis la kunvenojn de via Societo. Se prosperos al vi atingi la permeson de la Ministro, ĝi estos tre grava por nia afero.

La sukcesoj de via Societo min forte interesas, kaj mi esperas, ke kun la tempo via societo fariĝos la centro de nia afero. Se ĝis Januaro mia projekto presita en la No 9 de la Esperantisto, ne efektiviĝos, tiam mi vole-nevole devos forlasi Varsovion veturi en ian malproksiman urbon, kie oni ne scias ankoraŭ ke mi “Faras novajn lingvojn”, kaj tie mi devos en la daŭro de kelkaj jaroj zorgadi absolute nur pri la pano kaj pri la elrampo el mia nuna situacio. Se tio ĉi fariĝos, tiam mi estus almenaŭ feliĉa, se mi forveturante povus scii, ke mi lasas en S. Peterburgo fortan kaj energian rondeton, kiu zorgos pri nia afero en tiuj kelkaj jaroj, en kiuj mi mem povos por ĝi nenion fari kaj eĉ ne pensi pri ĝi. La “Esperantisto” kaj sekve ankaŭ la centro de nia afero, tiam restos kredeble en la manoj de la klubo Nurnberga; sed (parolante inter ni) mi estus pli kontenta, se la centro de nia afero iom post iom transirus en la manojn de la klubo S. Peterburga. Tial mi forte ĝojus, se prosperus al vi post kelka tempo fondi vian propran organon*. Bedaŭrinde tio ĉi en nia lando estos afero tre malfacila.

Dezirante al viaj laboroj la plej bonajn sukcesojn kaj kore salutante ĉiujn membrojn de la “Espero” mi restas

OV V.140. Verkita en 1891 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Tre estimata sinjoro! — Antaŭ semajno mi ricevis la ĝojigan telegramon pri la oficialiĝo de la societo “Espero”. Kredeble la telegramo estis sendita de vi, kaj tial mi ankaŭ respondon sendis sub via adreso. Mi sendas al vi mian koran dankon por la telegramo kaj mi atendas de tago al tago pli detalan leteron.

La oficialiĝo de la societo estas grava paŝo kaj mi kore gratulas vian societon por tiu ĉi sukceso. Mi esperas, ke nun la laborado de la Espero baldaŭ larĝe disvolviĝos kaj ke pli aŭ malpli frue la tuta centro de nia afero transportiĝos S. Peterburgon.

Mi petas vin enskribi min en la nombron de la membroj de via societo kun la pago de 10 rubloj ĉiujare. Tiun ĉi monon mi petas vin preni el la enspezoj por la libroj, kiujn mi siatempe sendis al s-ro N. Halle. Mi petas vin sendi al mi ekzempleron de la statutoj kaj membran bileton.

Ĉu via klubo ne deziras preni en la “Esperantisto” inviton al niaj amikoj fariĝi membroj de via societo? En tia okazo mi petas vian klubon sendi al mi la tekston de tiu ĉi invito.

Mi ne scias, kiaj estas viaj planoj por la estonteco, sed mi pensas ke antaŭ ĉio vi devas per ĉiuj fortoj peni fondi solidan kason, ĉar por sukcesoj en nia afero, tiel same kiel por milito, “estas necesaj tri objektoj: mono, mono kaj mono”.

Al vi kaj al ĉiuj estimataj membroj de la “Espero” koran saluton [...]

OV V.141. Verkita en 1892 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Benitan komencon kreskantan potencon en floro kaj gloro deziras el koro Zamenhof.

OV V.142. Verkita en 1892 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Mi ricevis la telegramon de hieraŭ kaj petas la “Esperon” akcepti mian koran dankon por la elekto min kiel honoran efektivan membron. Mi estos tre danka al la societo, se ĝi volos min sciigi pri la rezultatoj kaj difinoj de la unua komuna kunveno.

OV V.143. Verkita en 1892 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Mi ricevis la leteron de sinjoro Becker kaj legis ĝin kun granda plezuro; mi ricevis ankaŭ la leterojn de s-roj Ŝmurlo kaj Terentjev kaj la diversajn gazetojn kun la sciigoj kaj telegramoj. Por ĉio tio ĉi mi kore dankas. Mi ĝojas, ke la komenco de via Societo estis tiel bona kaj solena. La telegramoj de la Norda Telegrafa Agentejo havas gravan signifon por nia afero. Pli detale pri la festo de la Espero mi parolos en la 7-a numero de la Esperantisto (por la 6-a estas jam tro malfrue).

Estus tre bone, se la “Espero” volus sendi al la internacia muzika ekspozicio en Vieno la himnon de Adelsköld (eble ankaŭ ion alian) kaj la surskribon en Esperanto por la eksterlanda salono.

La leteron de s-ro Majnov mi ricevis kaj mi respondos al li ke sciigojn en la nomo de la “Espero” ni povas presi nur tiam, kiam ili portas karakteron oficialan (t.e. estas subskribitaj de la membroj de la komitato).

Nun permesu al mi turni min al vi kun la sekvanta peto:

Mi deziras nun presi novan (5-kopekan) eldonon de la verko No 1; sed en Varsovio la cenzuro nenion permesas kaj tial mi sendas la manuskripton al vi kaj petas vin prezenti ĝin al la cenzuro Peterburga kaj tuj kiam la manuskripto estos subskribita — resendi ĝin al mi. Mi almetas 80-kopekan stampan markon por la cenzuro kaj 42 kop. por la poŝta resendo. Mi pensas ke la nova libreto havos tre gravan signifon kaj mi estos al vi tre danka por via helpo.

OV V.144. Verkita en 1892 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

OV V.145. Verkita en 1892 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Mi ricevis kun danko la protokolojn de 3/V kaj 11/V; mi presos ilin en nia gazeto. — La nova eldono de la lernolibro, kiun mi nun intencas presi (kaj por kies transdono al la cenzuro mi vin kore dankas) havos laŭ mia opinio grandegan signifon dank’ al la “Invita letero”, “mallonga ĉirkaŭrigardo”, detala antaŭparolo kaj malgranda kosto. Sed mi pensas, ke estus multe pli utile por la afero, se sur la titola paĝo anstataŭ “Варшава, издание Заменгофа” estus dirite: “С.-Петербург, издание С.-Петербургского клуба эсперантистов”. Tial mi petas vin skribi al mi, ĉu vi ne dezirus preni sur vin la eldonon de tiu ĉi libro aŭ almenaŭ permesi al mi meti vian firmon sur la titola paĝo? Estus ankaŭ tre grave, se ni povus eldoni tian saman libreton en la lingvoj franca, angla kaj germana — kaj dissendi ilin en la mondon en grandega nombro.

OV V.146. Verkita en 1892 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo. La rusaj esprimoj “издание Заменгофа” kaj “издание С.-Петербургского клуба эсперантистов” estas rekonstruitaj laŭ iliaj Esperantaj tradukoj donitaj en la Originala Verkaro.

Vian leteron kun la 78 rubloj 25 kop. por la senditaj libroj mi danke ricevis. Mi dankas ankaŭ por la ekzemplero de la Regularo, kiun mi hieraŭ ricevis. Ĝi estos enskribita en la Nomaron sub No 54. Sur la letero adresita al D. Gureviĉ, kiun mi ricevis de vi, mi alskribis la urbon (Белая Церковь, губ. Киев) kaj sendis al la adresato.

OV V.147. Verkita en 1892 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Mi ricevis la leterojn de s-ro Haller de 28/V kaj 6/18 VI, protokolojn de la 2-a kaj 3-a kunsidoj kaj ankaŭ 50 ekzemplerojn de la regularo, cirkulerojn kaj kartojn. Por ĉio tio ĉi mi petas akcepti mian koran dankon. 50 ekzempleroj de la Regularo estas dume tute sufiĉaj; kiam ili estos venditaj, mi sendos la enspezitan monon al la societo kaj petos tiam pri nova nombro. — De la protokoloj mi nun presados ĉiam nur eltirojn, por ne okupi tro multe da loko. Mi esperas, ke pli aŭ malpli frue “Espero” kredeble havos sian propran organon, kvankam kredeble ankoraŭ ne tiel baldaŭ. Ke la “Esperantisto” eliradu 2 aŭ 4 fojojn en la monato ankaŭ estas ankoraŭ ne tiel baldaŭ espereble; sed la tempo ĉion alportos.

Kun granda malĝojo mi sciiĝis, ke s-ro Haller kredeble baldaŭ forveturos kaj ne povos sekve resti sekretario de la “Espero”. Ke li ne forlasos “Esperon” mi ne dubas, sed estas granda domaĝo se li devos forlasi sian nunan okupon en la Espero. Mi petas sinjoron Haller skribi al mi pri la nova loko de lia loĝado, en kia mi deziras al li prosperon kaj feliĉon.

Mi sendas al vi hodiaŭ kelkan nombron da “Nomaroj de verkoj” en lingvo rusa. Ili prezentas represon el la verko No 41 kaj finiĝas per No 41. Se la societo ofte bezonas nomarojn en lingvo rusa, estus eble bone, ke ĝi presu la plej novan nomaron en lingvo rusa (kio kostos ne multe).

Mi dankas kore por la novaĵoj pri la personoj, kiuj sin turnis al la societo kun demandoj pri nia afero.

Mi estos tre danka al la societo, se ĝi volos demandi al la cenzurejo pri la manuskripto de mia 5-kopeka lernolibro kaj sendi ĝin al mi, se ĝi estas jam subskribita. Estas tre grave, ke tiu ĉi libro eliru kiel eble plej rapide.

OV V.148. Verkita en 1892 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Mi sendas al vi nun la subskribitan transdonon de mia rajto super la lernolibro kaj mi petas vin kiel eble plej baldaŭ sendi al mi la manuskripton por ke mi komencu ĝin presi. Koran dankon por la permeso presi la firmon de la Societo.

Ke vi partoprenu en la ekspozicio en Ĉikago estu tre dezirate; sed kia estos la plej bona maniero de partoprenado, mi bedaŭrinde ne povas al vi diri, ĉar mi tute ne konas la kondiĉojn.

OV V.149. Verkita en 1892 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

La gazeton “Peterburgskaja Ĵiznj” mi ricevis kaj sendas al vi mian plej koran dankon. Mi miras, ke mi ĝis hodiaŭ ne ricevis ankoraŭ returne la manuskripton de mia 5-kopeka lernolibro. Ĉu la cenzuro faras iajn malfacilaĵojn? La manuskripto kuŝas jam preskaŭ 2 monatojn. Ĉu ne ekzistas ia malhelpo?

OV V.151. Verkita en 1892 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Estas granda domaĝo, ke la manuskripto de la 5-kopeka lernolibro perdiĝis kaj la eldono tiel longe prokrastiĝis; sed kulpigi oni neniun povas kaj fari riproĉojn al la cenzuristo ni ankaŭ certe ne devas. Mi preparis alian ekzempleron kaj mi sendos ĝin nun al vi; estus tre bone se mi povus ĝin ricevi returne kiel eble plej frue. Mi sendas al vi ankaŭ stampajn markojn de 80 kop. por la cenzuro.

Mi sendas al vi nun ankaŭ 3 rublojn, kiujn s-ro A. Grünfeld oferis por la klubo, kiu zorgos pri partoprenado de nia afero en Ĉikago.

OV V.152. Verkita en 1892 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Mi ricevis kun danko la leteron de s-ro A. Florell kun la kopioj de la 4-a kaj 5-a kunsido. La ideo skribi cirkuleron al la profesoroj kaj konataj instruituloj estas tre bona; sed mi pensas, ke estus pli utile atendi kun tio ĉi ĝis estos preta la nova 5-kopeka lernolibro en lingvoj rusa kaj franca (tiun ĉi lastan mi intencas baldaŭ prepari por la propagando en la eksterlando); ĉar se vi dissendos cirkulerojn sen detala klariga antaŭparolo kaj sen priskribo de la nuna stato de la afero, la cirkuleroj laŭ mia opinio restos sen bonaj fruktoj aŭ eĉ sen respondoj. Mi petas la societon pripensi tiun ĉi punkton, ĉar pro la granda graveco, kiun povas havi por ni la respondoj de la instruituloj, ni ne devus fari tiun ĉi paŝon nepreparite.

Mi estos tre danka al la “Espero” se ĝi demandos la cenzuriston pri mia 5-kopeka lernolibro kaj resendos ĝin al mi kiel eble plej baldaŭ. Estus tre bone, se “Espero” volus eldoni tian saman verketon en lingvo franca; se la societo ne povas tion ĉi fari, tiam mi baldaŭ mem penos eldoni tiun ĉi verketon.

OV V.153. Verkita en 1892 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Mi sendis al vi hodiaŭ la manuskripton de s-ro N. Borovko el Odeso (traduko de la “Ŝtona Gasto” de Puŝkin), kiun mi senerarigis. Mi sendis ĝin al vi laŭ la deziro de s-ro Borovko.

OV V.154. Verkita en 1892 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

La manuskripton de la 5-kopeka lernolibro mi ricevis kaj kore dankas.

OV V.155. Verkita en 1892 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

La nomoj kaj adresoj de la novaj Esperantistoj, altiritaj de la “Espero” kaj de s-ro Ostrovski, estos presitaj en No 9 de la gazeto. Vian leteron kun la 13 rubloj kaj kun la 27 novaj abonantoj mi sendis al s-ro Trompeter kaj la diritaj 27 personoj baldaŭ ricevos la “Esperantiston” el Schalke. La skribita alfabeto en la 5-kopeka lernolibro estas laŭ mia opinio superflua, ĉar tiu ĉi verko devas nur doni plenan ideon pri la konstruo de nia lingvo; la skribitan alfabeton mi intencas doni en la nova eldono de la 10-kopeka lernolibro (kun 2 vortaroj) aŭ en ia alia verko, kiu enhavos en si nian lingvon detale.

OV V.156. Verkita en 1892 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Antaŭ 2 semajnoj vi skribis al mi, ke la cenzuristo promesis subskribi la 2-an ekzempleron de mia manuskripto tuj post ĝia ricevo. Tial mi miras, ke mi ĝis hodiaŭ ĝin ankoraŭ ne ricevis. Mi petas vin kore, ne forgesu pri la manuskripto, kies baldaŭa eliro estas por mi tre grava kaj pri kiu mi eĉ jam skribis en la “Esperantisto”, ke ĝi eliros en la mezo de Aŭgusto.

OV V.157. Verkita en 1892 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Kun tiu ĉi letero mi sendas al vi 8 rublojn, kiujn d-ro Guminski kaj sinjorino S. Vogaŭ (ambaŭ el Rovnoje, gub. Samara) oferis por la celoj de partopreno de nia afero en la ekspozicio en Ĉikago.

OV V.158. Verkita en 1892 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Mi sendis al vi hodiaŭ por provo (senpage) 50 ekz. de la No 56 (5-kopeka lernolibro). Laŭ la deziro de “Espero” mi donis en tiu ĉi verko skribitan alfabeton kaj aldonis diversajn vortojn en la vortaro.

Se vi bezonas tiun ĉi verkon en pli granda nombro, mi povas ĝin ankaŭ doni al vi kun granda rabato, tamen ne kun tiel granda kiel la ceterajn verkojn, ĉar tiam mi devus tre multe perdi. Dum de ĉiuj verkoj mi donas al vi 50%, mi de la verko No 56 povas doni al vi nur 30% da rabato.

OV V.159. Verkita en 1892 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Pardonu min, ke mi denove venas maltrankviligi vin per unu peto. Mi volas nun presi novan eldonon de kelkaj verkoj (NNo 8, 10, 11, 14, 27, 41 kaj 56), sed la Varsovia cenzuro nenion volas legi dirante, ke ĉio tuŝanta la lingvon Esperanto povas esti cenzurata nur en S. Peterburgo. Mi tial permesas al mi sendi al vi hodiaŭ la nomitajn 7 verkojn kun la kora peto ke vi volu ilin doni en la S. Peterburgan cenzurejon kaj resendi al mi, kiam ili estos subskribitaj. Post unu semajno la verkoj kredeble estos jam subskribitaj, kaj mi estos al vi tre danka, se vi tiam tuj ilin prenos el la cenzurejo kaj senprokraste volos sendi al mi. Al ĉiu verko devos esti aldonita stampa marko por 80 kop., kaj tial mi nun sendas por la 7 verkoj — 5 rublojn kaj 80 kop. (5 r. 60 kop. por markoj kaj 20 kop. por la poŝta resendo sub banderolo).

En la nova eldono de la 5-kopeka libro la teksto de aliĝo estos presita ne sole sur poŝta blanketo, sed ankaŭ en la libro mem, ĉar la poŝtaj kartoj ofte perdiĝas en la vojo kaj tiam la ricevanto ne scias kion fari.

OV V.160. Verkita en 1892 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Mi ricevis la 20 rublojn, kaj hodiaŭ mi sendis al vi 500 ekz. de la verko No 56. Mi sendis per fervojo, ĉar per poŝto la transsendo mem kostus ĉirkaŭ 8 rublojn! Kun tiu ĉi letero mi sendas al vi la duplikaton de la letero transsenda.

En tia maniero el viaj 20 r. restis ankoraŭ 86 kop., kaj por tiu ĉi sumo mi sendis al vi hodiaŭ aparte sub banderolo ankoraŭ 20 ekz. de la 5-kopeka libro.

La cirkuleron de d-ro Ostrovski mi ankaŭ ricevis kaj mi trovas ĝin tre bona.

OV V.161. Verkita en 1892 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

La cenzuritan ekzempleron de la 5-kopeka lernolibro mi ricevis kaj kore dankas. Pri la ceteraj manuskriptoj oni diris al mi en la Varsovia cenzurejo la jenon:

Ili ricevis el la “Главное Управл. по д. печать” la manuskriptojn kun la demando “kial la Varsovia komitato ne volas cenzuri la manuskriptojn, dum la unuaj eldonoj de tiuj verkoj estis ja cenzuritaj en Varsovio?” La Varsovia komitato tamen, anstataŭ cenzuri, tuj resendis la verkojn al la Главное Управление kun la sekvanta respondo: “antaŭ kelkaj jaroj ni havis 2 cenzuristojn, kiuj prenis sur sin legi la verkojn esperantajn; sed nun ambaŭ tiuj ĉi cenzuristoj mortis kaj ni havas nenian cenzuriston por la verkoj esperantaj”. En efektiveco tiu ĉi respondo estas tute sensenca; ĉar la “nekomprenado de la lingvo” povus reteni ilin legi nur verkojn en Esperanto, sed tio ĉi tute ne estas kaŭzo por ne cenzuri rusajn lernolibrojn aŭ vortarojn pri Esperanto, ĉe kiuj oni nenion devas kompreni, kaj kiujn ili tamen obstine rifuzas!

La manuskriptojn kune kun la respondo la Varsovia komitato sendis al la “Главное Управление” antaŭhieraŭ, t.e. la 22/X (3/XI). Nun, se vi volas fari al mi komplezon, mi petas kore, ke iu el la “Espero” iru al la Glavnoe Upravlenje kaj petu ĝin doni la manuskriptojn kiel eble plej frue al la komitato S. Peterburga, ĉar la Varsovia, kiel la Upravlenje nun vidas, volas nenion cenzuri. Precipe pri la verko No 41 mi petas vin rapidigi ilin, ĉar de tiu ĉi verko, kiu estas ja la plej grava, mi ne havas jam eĉ unu ekzempleron kaj devas rifuzi al la petantoj.

OV V.162. Verkita en 1892 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

D-ro Ostrovski skribis al mi, ke la Jaltaj esperantistoj deziras eldoni je sia nomo: “Mezan vortaron esperanto–rusan”; se manuskripto de tiu ĉi verko estas jam preta, li deziras, ke mi tuj komencu la presadon kaj eĉ sendis jam parton de la kostoj de presado. Ĉar “Espero” posedas la manuskripton de s-ro A. Grünfeld, tial mi petas vin sciigi min, ĉu vi deziras eldoni tiun ĉi verkon je via propra kalkulo aŭ ĉu vi eble volos lasi la eldonon de tiu ĉi verko al la Jaltaj esperantistoj? En la lasta okazo mi petas vin doni la manuskripton al la cenzuro kaj post subskribo transsendi ĝin al mi (por la 80-kopeka marko mi pagos al vi ĉe okazo). En tia okazo volu surskribi sur la titola paĝo (laŭ deziro de la Jaltanoj): “Издание Эсперантистов города Ялти”.

OV V.163. Verkita en 1892 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Sinjoro de Majnov demandis min en la nomo de “Espero”, kiujn librojn mi komprenas sub “Курс важнейших сочинений на 1 рубль”, kaj mi povas al vi respondi pluon: Sub la nomo “Kurs” mi komprenas la verkojn NNo 56, 11, 12, 16, 18, 41 kaj 14.

OV V.164. Verkita en 1892 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Se vi havas ankoraŭ kelkan nombron da ekzempleroj de la verko No 41, mi petas vin sendi ilin al mi (kun surmetita pago); ju pli multe vi sendos, des pli bone.

Estu ankaŭ tiel bonaj kaj sciigu min, kio fariĝis kun la verkoj, kiujn mi sendis al vi por la cenzuro? Se la cenzuro faras malfacilaĵojn, tiam mi petas vin peni, ke almenaŭ la verkon No 41 (kiu ja estis cenzurita en S. Peterburgo) oni subskribu al mi kiel eble plej baldaŭ.

OV V.165. Verkita en 1892 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Hodiaŭ mi ricevis la cenzuritajn ekzemplerojn de la verkoj NNo 8, 10, 11, 14, 27 kaj 41. Mi kore vin dankas. La verkon No 41 mi jam donis al la presejo.

OV V.166. Verkita en 1892 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Hodiaŭ mi ricevis la manuskriptojn de la franca lernolibro kaj la meza vortaro kaj mi kore vin dankas. Mi miris, ke sur la banderolo estis dirite: “из цензуры”. Ĉu ne vi alsendis al mi tiujn ĉi manuskriptojn?

Mi petas vin alsendi al mi 50 ekzemplerojn de la “Regularo” kaj la pagon por tiuj ĉi ekzempleroj meti en mian kalkulon.

Unu sinjoro oferis 50 rublojn por la partoprenado de Esperanto en Ĉikago. Ĉu vi havas ankoraŭ la intencon kaj la eblon aranĝi tiun ĉi partoprenon? Mi petas vin respondi al mi pri tio ĉi.

OV V.167. Verkita en 1893 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

La librojn mi elsendis al vi kaj nun mi sendas al vi la fakturon. Partopreni en la ekspozicio en Ĉikago mi kredeble ne povos; sed en ĉia okazo mi petas vin alsendi al mi la regulojn de la rusa filio.

OV V.168. Verkita en 1893 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Mi sendas al vi hodiaŭ per rekomendita banderolo du manuskriptojn (“Universala vortaro” kaj “Ekzercaro”) kaj mi petas vin havu la bonecon doni ilin en la cenzurejon kaj poste resendi al mi. Mi forte dezirus, ke tiuj ĉi 2 verkoj estu pretaj ankoraŭ en tiu ĉi somero, kaj tial mi estos al vi tre danka se vi volus peni, ke mi ricevu returne la manuskriptojn subskribitajn kiel eble plej frue. La 80-kopekajn stampajn markojn volu preni el la mono, kiun la societo ŝuldas al mi.

OV V.169. Verkita en 1893 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Mi ricevis la leteron de s-ro Beker kun 4 rubloj kaj mi transdonis ilin al s-ro Trompeter por ke li sendadu al Espero ankoraŭ 5 ekzemplerojn de la gazeto. Vian peton pri la mankantaj numeroj de 1892 mi bedaŭrinde ne povas plenumi, ĉar mi mem havas nenian ekzempleron. Mi konsilas al vi turni vin pri tio ĉi al la eldonanto, s-ro Trompeter — eble li trovos ankoraŭ por vi ekzempleron de la mankantaj numeroj. Se li nur povos fordoni po unu ekzemplero de la mankantaj numeroj, li faros tion ĉi volonte, se vi vin turnos rekte al li.

Tuŝante la transporton de la “Esperantisto” el Nurnbergo S. Peterburgon, mi povas sciigi vin, ke mi faris al vi la proponon ne sole kun la scio de s-ro Trompeter, sed eĉ rekte de lia propra iniciativo — kaj laŭ lia propra peto. Por pruvo mi aldonas tie ĉi unu el liaj leteroj. Formalan rifuzon de lia flanko mi nun ankoraŭ ne povas preni, ĉar mi ne scias ankoraŭ ĉu prosperos al vi ricevi la permeson de la rusa registaro. Ni ne povas forĵeti la malnovan ordon, antaŭ ol ni havas tute pretan ordon novan. S-ro Trompeter kelkajn fojojn petis min, ke mi penu atingi la eblon eldonadi la gazeton en Varsovio aŭ S. Peterburgo. Mi promesis al li kaj mi skribis al vi. Se ni havos jam en la poŝo la permeson de la rusa registaro kaj se ni el la kondiĉoj de tiu ĉi permeso havos la garantion, ke ni povos (kvankam cenzurante en S. Peterburgo) presadi ĝin kaj dissendadi ĝin al la abonantoj en Varsovio sub nia propra kontrolo kaj respondeco, tiam, nur tiam mi povos diri al s-ro Trompeter: “jen ni havas la eblon eldonadi la gazeton en Rusujo; la permeson de la registaro ni havas; la tutan materialan flankon kaj la tutan respondecon por la akurateco mi prenas sur min; skribu al mi, ĉu vi deziras daŭrigi la eldonadon en Nurnbergo aŭ ĉu vi deziras, ke ni ĝin eldonadu en Rusujo”. Ne estas eĉ la plej malgranda dubo, ke li tiam elektos la lastan (ĉar la gazeto alportas ja nur klopodojn kaj perdojn, sed neniajn plezurojn aŭ gajnojn). Sed se li (kion mi ne esperas) diros, ke li deziras mem daŭrigi la eldonadon de la gazeto, tiam mi kompreneble cedos al li kun la plej granda plezuro; se la rusa registaro permesos al ni eldoni la gazeton, ĝi ja ne devigos nin nepre ĝin eldonadi. Sen la konsento de s-ro Trompeter mi nenion faros; sed tiu ĉi konsento (kiun mi private jam longe havas) estas necesa nur por ni, por ke ni poste, havante jam la permeson, sciu, ĉu ni devas eldonadi la gazeton aŭ ne; sed por la rusa registaro la konsento de s-ro Trompeter havas ja nenian signifon. Preni formalan rifuzon de s-ro Trompeter antaŭ ol ni havas permeson de Rusujo, estas ne konsilinde; ĉar tiam povas okazi, ke ni restos tute en la aero. Sed se “Espero” deziras esti tute certa, ke mi ne agas sen la volo de s-ro Trompeter, ĝi povas private skribi al li la sekvantan leteron:

“S-ro Zamenhof skribis al ni, ke vi dubas, ĉu vi eldonados la ‘Esperantiston’ en 1894 kaj ke finan respondon pri tio ĉi vi donos al li en aŭtuno de tiu ĉi jaro. Tial li proponis al ni, ke ni ellaboru ĉe la rusa registaro permeson por li eldonadi la gazeton en Rusujo, en la okazo se vi ne deziros mem daŭrigi la eldonadon de la gazeto. Por ke en okazo de via rifuzo ni havu la permeson jam antaŭ la fino de tiu ĉi jaro, ni deziras nun komenci la penojn pri tio ĉi ĉe la rusa registaro, kaj ni petas vin skribi al ni ĉu vi nenion havas kontraŭ tio ĉi.”

La paperon, kiun vi bezonas de mia flanko, mi sendas al vi kun tio ĉi; nur la lokon pri s-ro Trompeter mi ŝanĝis, ĉar mi pensas, ke por la registaro ĝi ne estas bezona. Ĉiujn aliajn paperojn, kiujn vi bezonas por tiu ĉi afero mi sendos al vi tuj kiam vi skribos al mi pri tio ĉi.

Antaŭ kelkaj semajnoj mi sendis al vi “Universalan Vortaron de la lingvo Esperanto”. Ĉu ĝi jam estas subskribita de la cenzuro?

OV V.170. Verkita en 1893 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

La cenzuritan manuskripton de la Universala vortaro mi ricevis kaj mi kore dankas. La 3 rublojn mi ricevis kaj la adresojn de la 4 abonantoj mi sendis al s-ro Trompeter; mi sendis al li ankaŭ la adresojn de tiuj personoj, kiuj ĝis nun ricevas la gazeton per “Espero”.

OV V.171. Verkita en 1893 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

La manuskripton de la “Ekzercaro”, resenditan al mi de s-ro Beker, mi ricevis kaj kore dankas.

OV V.172. Verkita en 1893 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Sub banderolo mi sendis al vi hodiaŭ la unuan kajeron de la “Granda Vortaro Germana–Esperanta” kaj mi petas vin kore volu transdoni ĝin al la cenzurejo kaj poste resendi ĝin al mi. Mi aldonas tie ĉi 80-kopekan markon por la cenzuro kaj 15 kopekojn por la kostoj de la resendo. Por la plenumo de mia peto mi dankas vin antaŭe.

OV V.173. Verkita en 1893 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Mi transveturis nun kun mia familio en la urbon Grodno, kaj tial pardonu, ke mi iom malfruis kun la plenumo de via peto. La librojn al s-ro de Kanaloŝŝy-Lefler mi sendis hieraŭ (nur la No 33 mi ne sendis, ĉar mi ĝin nun ne havas; eble iom poste). S-ron V. M. Terentiev mi petas, ke li volu skribi al mi precize kiajn verkojn kaj en kia nombro li deziras ricevi por la alsenditaj 2 rubloj kaj mi tiam tuj sendos al li. La libroj por s-ro Kanaloŝŝi kostas 1 r. 42 k., la ceteran monon (58 k.) mi sendos al s-ro Trompeter por pagi la anoncon de s-ro Kanaloŝŝi, kiu bedaŭrinde povas esti presita jam ne pli frue ol en Januaro 1894. La diversajn manuskriptojn mi ricevis.

OV V.174. Verkita en 1893 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Kara sinjoro! — Antaŭ 3 monatoj mi ricevis leteron de “Espero” en kiu mi trovis inter alie 2 r. por sendi por tiu ĉi mono al via adreso librojn komencante de No 64. Mi tiam demandis per letero kiajn librojn vi deziras; ne ricevante ĝis hodiaŭ ian respondon, mi nun sendas al vi por la 2 rubloj la sekvantajn verkojn: 3 ekz. de No 64 kaj po 1 ekz. de NoNo 65, 66, 67, 68. La librojn mi sendis al vi hodiaŭ sub rekomendita banderolo.

OV V.175. Verkita en 1894 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Vian protokolon pri la reformoj mi ricevis. Presi la opinion de la “Espero” mi povos ne pli frue ol post kelkaj monatoj, kiam ni presos la voĉojn de ĉiuj kluboj kaj personoj. Se vi deziras, ke ni publikigu la protokolon de “Espero” jam nun t.e. antaŭ la komuna voĉdonado, tiam volu vin turni al s-ro Trompeter, ke li presu ĝin en la parto de anoncoj.

Vi scias, kiel longe mi batalis kontraŭ reformado ... Sed bedaŭrinde la afero ne dependas de mi!

Samtempe kun tiu ĉi letero mi sendas al vi po 1 ekzemplo de la verkoj NoNo 41 kaj 56 kaj mi estos tre danka al la Societo, se vi volos doni la libretojn en la cenzurejon kaj resendi al mi kiel eble plej baldaŭ, ĉar mi havas jam preskaŭ nenian ekzempleron de tiuj ĉi verketoj. Por la necesaj 2 markoj 80-kopekaj mi almetas tie ĉi 1 r. 60 kop.

OV V.176. Verkita en 1894 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Mi petas la membrojn de “Espero” sciigi min, ĉu ili donas sian voĉon por aŭ kontraŭ mia propono al la Ligo en No 1 de Esperantisto (en la parto de anoncoj). Mi petas ankaŭ ke ĉiu volu min sciigi por kiom da abonitaj ekzempleroj de Esperantisto li donas sian voĉon kaj ĉu li ricevas la gazeton (sekve ankaŭ donas sian voĉon) sub la adreso de “Espero” aŭ sub sia propra.

OV V.177. Verkita en 1894 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Antaŭ kelka tempo mi sendis al “Espero” la verkojn No 41 kaj 56 kun la peto doni ilin al la cenzurejo. Mi estos tre danka al la Societo, se ĝi volos min sciigi pri la sorto de tiuj ĉi verkoj, ĉar mi ne havas jam eĉ unu ekzempleron de tiuj ĉi verkoj kaj mi devas rifuzadi bedaŭrinde al la petantoj.

OV V.178. Verkita en 1894 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Mi havas la honoron sciigi la Societon “Espero”, ke en Majo komenciĝos la tre grava kaj decida komuna voĉdonado pri la reformado aŭ nereformado de la lingvo Esperanto. Private mi scias la opinion de “Espero”; sed bedaŭrinde la opinion de neabonantoj de “Esperantisto” mi ne havas la rajton akcepti en la nombron de la voĉoj; tial mi kore petas, ke ĉiu membro de “Espero”, kiu volas havi voĉon en la decida komuna voĉdonado, rapidu aboni la Esperantiston ne pli malfrue ol ĝis la fino de Aprilo. Ĉiu estas petata aboni sub sia aparta adreso, ĉar ĉiu persono (t.e. adreso) havos unu voĉon, sendepende de la nombro da ekzempleroj, kiujn li ricevas sub sia adreso. Mi kore petas ĉiujn estimatajn membrojn de “Espero” kaj entute niajn S. Peterburgajn amikojn, ke ili ne tenu sin pasive en tiu ĉi voĉdonado, ĉar la nuna voĉdonado estas plej grava kaj decida por la tuta estonta sorto de nia afero kaj pasiva sintenado de unu partio donos pli forton al la partio kontraŭa.

OV V.179. Verkita en 1894 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Antaŭ kelka tempo la Odesaj esperantistoj petis la societon “Espero”, ke ĝi sendu al ili oficialan permeson porti la nomon “filio de Espero” ĉar la Odesa rondeto havas la deziron multe labori, sed la nehavado de oficiala permeso malhelpas al ili, tial mi nun permesas al mi ankaŭ mian peton aligi al ilia peto kaj en la nomo de la afero, por kiu ni ĉiuj laboras, mi petas, ke la Societo “Espero” volu plenumi la peton de la Odesa rondeto.

OV V.180. Verkita en 1894 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Tre estimata sinjoro! — Pardonu, ke mi turnas min al vi kun unu peto: mi sendas al vi hodiaŭ la manuskripton de nova eldono de la lernolibro esperanta kaj mi petas vin kore, havu la bonecon transdonu ĝin al la cenzuro kaj post la subskribo resendu ĝin al mi. Mi esperas, ke vi ne rifuzos mian peton, por kies plenumo mi estos al vi tre danka.

OV V.181. Verkita en 1894 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Karaj gesinjoroj! — Ŝajnas al mi, ke la cenzuristo s-ro Gejspitz plene meritas nian dankon kaj tial mi deziras sendi al li leteron kaj kolekton da diversaj libroj (kaj poste sendadi al li senpage la “Bibliotekon”). Sed ne sciante lian nomon kaj patronomon nek lian precizan adreson, mi permesas al mi sendi la leteron kaj paketon al vi kaj mi petas vin, volu transdoni tion ĉi al li en mia nomo. Antaŭe volu fari la jenon: 1) en la letero, post la vorto: “Многоуважаемый”! volu enskribi lian nomon kaj patronomon; 2) metu la leteron en koverton, fermu ĝin kaj skribu sur ĝi lian adreson. Se pro ia kaŭzo vi trovos neoportuna transdoni al s-ro Gejspitz mian leteron kaj libraron, tiam volu skribi al mi.

Volu ankaŭ skribi al mi la precizan adreson de s-ro Gejspitz por ke mi povu sendadi al li la Bibliotekon.

La unua kajero de la “Biblioteko” estas jam preta, kaj post 5 ĝis 6 tagoj ĝi estos dissendita.

OV V.182. Verkita en 1896 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Kara sinjoro! — Laŭ via deziro mi sendis hodiaŭ je via kalkulo al la societo “Espero” (per adreso de s-ro Borovko) la sekvantajn librojn:

Por ke la transsendo ne kostu tro multe, mi sendis la librojn per fervojo (sed per “granda rapideco”, tiel ke la libroj venos Peterburgon samtempe kun tiu ĉi letero). La fervojan kvitancon mi sendos al s-ro Borovko morgaŭ en rekomendita letero. De la verko No 49 jam restis nenia ekzemplero, la verkon No 37 mi nun ne havas, sed mi havos ĝin post 2–3 semajnoj.

Ĉar la libroj estas difinitaj por “Espero”, tial mi kalkulas al vi rabaton kiel por “Espero”, t.e. 40% de NNo 64, 72, 77, 90, kaj 20% de No 44.

Sekve ĉiuj senditaj libroj kostas:

Tiun ĉi sumon, mi petas, volu transdoni al s-ro Borovko, kaj li transsendos tiun ĉi sumon je mia kalkulo al mia presisto.

La “Adresaro” de 1897 jam eliris el la presejo kaj estis dissendita (ankaŭ al vi estis sendita unu ekzemplero laŭ via malnova adreso “Ĉelabinsk”).

Se vi (aŭ “Espero”) deziras eldoni la Adresaron en 1898 je via kalkulo, mi donas al vi plenan rajton tion ĉi fari, kaj mi metas neniajn kondiĉojn: aranĝu la eldonon tute tiel, kiel vi trovos la plej bona. En tia okazo mi sendados al “Espero” ĉiujn novajn adresojn, kiujn mi ricevados en tiu ĉi jaro; kaj kiam “Espero” presos tiun ĉi Adresaron (kiel parton de la intencata “Informa Jarlibro”?), tiam mi jam aparte ne eldonos la Adresaron en 1898, sed aĉetos de “Espero” respondan nombron da folioj por dissendo al tiuj personoj, al kiuj mi ŝuldos tiujn ĉi foliojn laŭ mia promeso en “Краткия Сведения”.

OV V.183. Verkita en 1897 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Kara sinjoro! — Por via letero pri la sukcesoj de via publika parolo mi kore vin dankas. Mi tre ĝojas ke “Espero” reviviĝis kaj mi esperas, ke en la novaj manoj ĝi baldaŭ ekfloros kaj komencos fruktoportan laboradon. Laŭ la deziro de s-ro Ŝmurlo kaj je lia kalkulo mi sendis hodiaŭ al “Espero” (per adreso de s-ro Borovko): 20 ekz. de No 64, 20 ekz. de No 72, 10 ekz. de No 44, 50 ekz. de No 77 kaj 5 ekz. de No 90.

Vi demandis min, kiom “Espero” ŝuldas al mi? Tion ĉi mi ne povas diri al vi tute precize, ĉar la aferoj de “Espero” longan tempon estis en granda malordo kaj la kalkuloj estas tre konfuzitaj; ĉar en la nomo de “Espero” prenadis kolektojn da libroj diversaj personoj de la estinta komitato (N. Halle, E. Haller, Terentjev, Majnov k.t.p.), kiuj jam longe donas pri si nenian signon de vivo; mi ne scias, kie ili loĝas kaj mi ne povas demandi ilin, kion ili faris kun la libroj... Laŭ miaj libroj “Espero” ŝuldas al mi ĉirkaŭ 80 rubloj... Sed kiu pagos tion ĉi? Mi ja scias, ke “Espero” estas tre malriĉa kaj ne havas la eblon pagi ŝuldojn faritajn de ĝiaj antaŭaj membroj; tial mi jam longe tute elstrekis la ŝuldojn de “Espero” el miaj libroj, kaj sekve “Espero” devas kalkuli, ke ĝi nun ŝuldas al mi nenion, kaj de la nuna tago mi faras por Espero novan lokon en mia libro kaj ni komencos kalkulojn novajn.

Sed ĉar mia propra financa stato estas nun tre kaj tre premita, tial mi nun bedaŭrinde ne havas jam plu la eblon doni librojn en komision, kaj mi estos tre danka al “Espero”, se ĝi volos nun prenadi librojn ĉiam nur por pagita mono aŭ per surmetita pago (наложенним платежем). Rabaton mi ĉiam kalkulados al “Espero” sekvantan: a) de miaj verkoj — rabato 40%, b) de fremdaj verkoj (signitaj en la nomaro de verkoj per steleto) — 20%. Krom tio, se “Espero” aĉetos per unu fojo ne malpli ol por 100 r., tiam la rabato de miaj verkoj estos 50%, (t.e. anstataŭ 100 r. “Espero” pagos nur 50 r.). Por la transsendo pagas la aĉetanto. (Grandajn paketojn mi sendos per fervojo, sekve la transsendo kostas tre malmulte.)

OV V.184. Verkita en 1897 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Karaj gesinjoroj! — Antaŭ 3 tagoj mi komencis la dissendadon de mia artikolo al la gazetoj. Por scii, kiel plue min teni, mi tre bezonas scii, kiel la gazetoj akceptis mian artikolon. Tial mi petas vin, ĉu vi — aŭ aliaj membroj de “Espero”? — ne havos okazon kaj eblon en la daŭro de 6–8 tagoj trarigardadi diversajn Peterburgajn — kaj se eble ankaŭ aliurbajn — gazetojn kaj skribi al mi, kia el ili presis mian artikolon aŭ ian rimarkon pri ĝi? De ĉia gazeto, en kiu estos dirite pri mia artikolo, volu aĉeti unu ekzempleron kaj sendi al mi. Ĉiujn elspezojn mi kompreneble kun danko resendos al vi.

OV V.185. Verkita en 1897 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Mi ricevis vian varman amikan gratulan telegramon al la dekjaro de Esperanto kaj mi dankas vin por ĝi el la tuta koro. La plej malfacila, komenca parto en nia vojo estas pasita, kaj ni esperu, ke la plua irado estos multe pli facila kaj ke ni baldaŭ vidos belajn fruktojn de nia pacienca laborado.

OV V.186. Verkita en 1897 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Mi komencis donadi serion da anoncoj pri plena kurso de Esperanto. Dezirante samtempe sciigadi la legantojn ankaŭ pri la ekzistado de “Espero” kaj iom vivigi la agadon de “Espero”, mi dezirus de nun en la anoncoj anstataŭ mia adreso la adreson de “Espero”. Tial mi petas la societon “Espero”, ke ĝi sciigu min, ĉu ĝi konsentas je tio ĉi. La tekston de la anonco, kiun mi intencas nun presadi, mi tie ĉi almetas. Ĉu la societo konsentas je tia teksto? Se la Societo konsentas, tiam mi petas — por ne perdi vane tempon — volu tuj presigi la anoncon en la plej proksima numero de la ĵurnalo “Niva” (Нива). La koston de la anonco mi morgaŭ sendos al vi. Ne sciante la nunan adreson de “Espero”, mi lasis en la anonco liberan lokon, kie vi volu alskribi la adreson post la vorto “С. Петербург”. La titolaj vortoj “международный язык Эсперанто” devas esti presitaj nepre per tiaj samaj literoj, kiel en la almetita modelo (kiun mi eltranĉis el tiu sama ĵurnalo “Niva”).

Se la Societo konsentas je mia propono, tiam mi aranĝos la aferon en la sekvanta maniero.

Unu fojon en semajno (regule ĉiun merkredon) vi sendados al mi per letero la precizajn adresojn de ĉiuj personoj, kiuj en la daŭro de la semajno mendis de vi plenan kurson*; mi tuj plenumados ĉiujn tiujn ĉi mendojn, kaj mi enskribos ĉiujn mendojn ricevitajn per vi en aparta libro. En la fino de ĉiu monato mi sendos al vi kalkulon de ĉiuj enspezoj kaj elspezoj kaŭzitaj per viaj mendoj, kaj la enspezitan sumon mi uzos en la sekvanta maniero: De la sumo de ĉiuj enspezoj mi dekalkulos la sumon de miaj elspezoj (kosto de anoncoj, pura kosto de la libroj al mi mem, kosto de transsendo), kaj la tutan profiton, kiu restos, ni dividos inter ni po egalaj partoj, t.e. 50% de la profito mi konservos por mi kaj 50% mi transsendos al la societo “Espero”. En okazo se anstataŭ profito estos deficito, mi kovros ĝin mem el mia propra poŝo; sekve vi partoprenados nur en la profito, kiam tia estos, sed de partoprenado en la deficito vi estos tute liberaj.

Morgaŭ mi sendos al vi 30 rublojn por la unua anonco. Se la Societo “Espero” akceptas mian proponon, tiam volu tuj presigi mian anoncon en “Niva” (kalkulante por la anonco la spacon de 15 linioj de duobla kolono); sed se la societo ne akceptas mian proponon, tiam volu resendi al mi la monon returne.

OV V.187. Verkita en 1899 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Karaj sinjoroj! — La oficialan permeson por fondi filion Varsovian mi ricevis kaj en la nomo de nia tuta rondeto mi sendas al vi plej koran dankon. La Dokumentojn mi transdonis al s-ro Blumental, kiu sin okupas je la ellaborado de permeso. Por viaj bondeziroj ni kore vin dankas.

OV V.188. Verkita en 1904 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Kara sinjoro! — Bedaŭrinde mi ne povas plenumi vian deziron, ĉar kolekti la adresojn de diversaj miaj korespondantoj estus tro granda laboro.

OV V.187. Verkita en 1905 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Karaj sinjoroj! — La 50 ekz. de la broŝureto “Esperanto” (ŝlosilo) mi ricevis kun plezuro kaj mi kore vin dankas. Mi estas konvinkita, ke la broŝureto montriĝos tre utila kaj havos grandan sukceson.

OV V.190. Verkita en 1907 al la Societo “Espero” en Sankt-Peterburgo.

Tre estimata sinjoro! — La projekton de la regularo de la “Espero” mi ricevis kaj kore dankas; mi presos ĝin en la 2-a numero de la Esperantisto. (S-ro Trompeter prenis sur sin la financan flankon de la Esperantisto, kaj ĝi elirados jam de nun tute regule; ĝia kosto estos de nun nur 80 kop. por jaro; la unua numero eliros post 3–3½ semajnoj.) Ĉu vi ne volos de tempo al tempo sendadi al mi artikolojn por la Esperantisto pri la laboroj de la “Espero” k.t.p.? Mi sendas al vi hodiaŭ por la “Espero” la himnon de Ch. Adelsköld.

OV V.191. Verkita en 1892 al s-ro Artur Florel, Sankt-Peterburgo.

Tre estimata sinjoro! — La ŝanĝojn de la Regularo mi ŝanĝos ankaŭ en la gazeto. S-ro Trompeter skribis al mi pri via telegramo; li efektive tre multe faras por nia afero. Kun ĝojo mi legis en via letero pri la novaj membroj de la “Espero”. Ĉu estas ia espero por la oficialiĝo de la “Espero”?

OV V.192. Verkita en 1892 al s-ro Artur Florel, Sankt-Peterburgo.

Tre estimata sinjoro! — La regularon mi ricevis; sed la Regularo de la Espero jam estas presita (kun la ŝanĝoj, kiujn mi ricevis de vi antaŭ kelkaj semajnoj) en la No 3 de la Esperantisto (kiun vi ricevos kredeble post kelkaj tagoj).

OV V.193. Verkita en 1892 al s-ro Artur Florel, Sankt-Peterburgo.

Tre estimata sinjoro! — Mi ricevis vian leteron de 2/14 VI kaj post kelkaj tagoj mi min fotografos en profilo kaj kredeble post 10 ĝis 12 tagoj mi povos sendi al vi la fotografaĵon.

Koran dankon por la kopioj de la leteroj de M. Müller kaj Tolstoj (mi legis ilin en sia tempo). La Esperantiston 1890 kaj 1891 oni povas elskribi nur de s-ro Schmidt en Nurnbergo, ĉar mi jam havas nenian ekzempleron.

OV V.194. Verkita en 1892 al s-ro Osip V. Beker, Sankt-Peterburgo.

Kara sinjoro! — Mi ricevis vian leteron de 8/VIII kaj dankas por via memorado pri nia afero. La maristoj havas por mi grandan signifon. La hispanan libron s-ro Rodrigues Huestas eldonas nun por la mono kolektita de la “Esperantisto” kaj tial li nun faros en la lingvo nenian ŝanĝon, kaj la tutan esperantan parton ni mem atente trarigardos. Miaj propraj aferoj estas ankoraŭ tre malbonaj, sed mi esperis, ke la tempo ĉion bonigos.

OV V.195. Verkita en 1892 al s-ro E. de Wahl.

Kara sinjoro! — Vian telegramon mi ricevis, kaj tuj sendis al vi la librojn; sed sendi 100 ekzemplerojn mi ne povis, ĉar mi nun tiom ne havas; tial mi sendis dume nur 70 ekzempl. kaj la restajn 30 ekz. mi sendos al vi post 10–12 tagoj. Sur la 70 ekz. de No 56 mi faris surmetitan pagon de 3 r. 50 kop.

OV V.196. Verkita en 1894 al s-ro N. P. Evstifejev, Minusinsk.

Kara sinjoro! — La numeron de “Narod” mi ricevis kaj dankas vin kore. La broŝuron “Выбор междун яз.” mi ne sendas al vi, ĉar la Kongreso bedaŭrinde ne povas efektiviĝi, pro tro kaj tro malgranda nombro da partoprenantoj kaj pro la absoluta rifuzo de aliaj partioj. Al la du (2!) abonintoj mi jam resendis ilian monon.

OV V.197. Verkita en 1897 al s-ro N. G. Sutkovoj, Sankt-Peterburgo.

Kara sinjoro! — Mi sendas al vi nun 30 r. por la anonco, pri kiu mi skribis en mia letero.

OV V.198. Verkita en 1899 al s-ro V. K. Rogaĉev-Antonov, Sankt-Peterburgo.

Kara sinjoro! — Viajn 4 mendojn laŭ la unua anonco en “Нива” mi danke ricevis kaj mi tuj ilin plenumis. En la pasinta semajno mi sendis al “Нива” ankoraŭ 30 r. por ke ĝi ripetu la anoncon de “Espero”; en la venonta semajno mi sendos tien ankoraŭ 30 r. por tria anonco.

OV V.199. Verkita en 1899 al s-ro V. K. Rogaĉev-Antonov, Sankt-Peterburgo.

Kara sinjoro! — La mendojn NNo 5 kaj 6, kiujn mi ricevis de vi en la pasinta semajno, mi plenumis. Nun mi miras, ke mi hieraŭ ricevis de vi nenian leteron kun mendoj; ĉu en la daŭro de la tuta semajno venis nenia mendo?

OV V.200. Verkita en 1899 al s-ro V. K. Rogaĉev-Antonov, Sankt-Peterburgo.

Kara sinjoro! — La mendojn No 7–11 mi danke ricevis kaj plenumis. — Por la 10 ekz. de “Kain” mi laŭ via deziro sendis al vi 16 ekz. de la lernolibro. Sendi al s-ro Тимофеев Timofejev librojn por 14 ekz. de lia verko mi kompreneble ne povas, ĉar mi nenion povas fari kun liaj libroj.

OV V.201. Verkita en 1899 al s-ro V. K. Rogaĉev-Antonov, Sankt-Peterburgo.

Kara sinjoro! — La mendojn NoNo 12–16 mi danke ricevis kaj plenumis. Al s-ro Tiĥonov (No 15) mi sendis sen surmetita pago kaj la sumon enskribis en la kalkulon de “Espero”. — En la pasinta semajno mi intencis doni trian anoncon en “Niva”; sed vidante kiel malmultege la anoncoj alportas (ne parolante jam pri la kosto de la libroj, transsendo k.t.p., la mendoj ne kovras eĉ la koston de la anoncoj mem!), mi bedaŭrinde ne povas jam doni pluajn anoncojn.

OV V.202. Verkita en 1899 al s-ro V. K. Rogaĉev-Antonov, Sankt-Peterburgo.

Kara sinjoro! — La mendojn NNo 17–24 mi danke ricevis kaj plenumis. Al No 23 (Крумгардт) mi laŭ via montro sendis sen surmetita pago kaj la koston mi enskribis en la kalkulon de “Espero”. — Laŭ via deziro mi en la antaŭlasta semajno sendis al vi 50/77 (kun surmetita pago de 4 r. + 3 r. 50 k.) kaj en la lasta semajno 75/85 kun surmetita pago de 1 r. 45 kop. Ĉiujn novajn verkojn, kiuj estas presitaj ĝis nun, vi trovos en la verko No 123, kiun mi sendis al vi kune kun la 75/85. Post No 123 estas ankoraŭ presita nenia nova numero.

OV V.203. Verkita en 1899 al s-ro V. K. Rogaĉev-Antonov, Sankt-Peterburgo.

Kara sinjoro! — La mendojn No 25–27 mi danke ricevis kaj plenumis. (NNo 25 kaj 26 sen surmeto de pago); ankaŭ la “Сев. Курер” mi danke ricevis. Ĉu en la kunveno de “Espero” efektive estis tia malordo, kiel skribas la gazeta eltranĉo kiun vi sendis al mi? — La Biblioteko ĉesis eliradi. — La 5 ekz. de No 2 mi sendis al vi kun surmetita pago de 1 r.

OV V.204. Verkita en 1899 al s-ro V. K. Rogaĉev-Antonov, Sankt-Peterburgo.

Kara sinjoro! — Vian detalan leteron mi danke ricevis. Estas granda domaĝo ke la stato de “Espero” estas tiel malbona; tamen ni ne devas perdi la esperon, pli aŭ malpli frue ĉio denove venos en ordon kaj tiam vi kaj s-ro Ostanieviĉ havos la agrablan konscion, ke vi savis “Esperon” en ĝia plej malfacila tempo. La leterojn de s-ro K. Lefler kaj la kopion de via respondo al li mi sendis al vi hodiaŭ en rekomendita letero. Mi trovas ke la kunvenoj de “Espero” neniam devas esti kunligataj kun iaj publikaj paroladoj k.t.p.; laŭ mia opinio en la kunvenoj de “Espero” devas partopreni nur membroj de “Espero”, por ke la flanka publiko ne vidu la malfortecon de “Espero”. — Cetere, en tiu ĉi afero mi ne estas kompetenta kaj diri ian pozitivan opinion mi ne volas.

Kiam s-ro Ostanieviĉ intencas esti en Varsovio?

La mendojn NNo 28–30 mi danke ricevis kaj plenumis.

OV V.205. Verkita en 1899 al s-ro V. K. Rogaĉev-Antonov, Sankt-Peterburgo.

Kara sinjoro! — Mi ne povis ankoraŭ sendi al vi la verkon No 53, ĉar mi ĝin nun ne havas, — mi atendas ĝin de tago al tago. Kredeble morgaŭ aŭ postmorgaŭ mi ĝin ricevos, kaj tiam mi tuj ĝin sendos al vi. — S-ro Postniko vizitis min, sed multe paroli mi ne povis ĉar mi tiam estis ne tute libera.

OV V.206. Verkita en 1899 al s-ro V. K. Rogaĉev-Antonov, Sankt-Peterburgo.

Kara sinjoro! — Antaŭ ĉio volu akcepti mian dankon por via gratula karto kaj mian reciprokan gratulon je la venonta nova jaro.

La librojn mi sendis al vi kun surmetita pago de 15 r. 75 kop.

La mendon No 31 mi danke ricevis kaj plenumis.

Mi donas nun la kalkulon de ĉiuj 31 mendoj:

A. Enspezoj:

B. Elspezoj:

Sekve la pura profito estis: 98 r. 40 k − 96.99 = 1 r. 41 kop.

Laŭ nia interkonsento el tiu ĉi profito apartenas 50% al mi kaj 50% al Espero; sekve al “Espero” apartenas 70% kop.

Sekve mia kalkulo kun “Espero” estas nun la sekvanta:

Tiun ĉi sumon mi petas ne sendi al mi; mi donacas ĝin al “Espero” kiel mian parton de helpo por la presado de nova eldono de la Regularo; ni sekve nun estas kvitaj.

Ĉiujn mendojn de kursoj, kiuj nun venos dank’ al la anoncoj, kiujn “Espero” decidis donadi en la gazetoj, mi kalkulados en la sekvanta maniero: de ĉiu 3-rubla kurso mi prenados por mi nur 1 rublon por la libroj, 29 (aŭ 30 se per surmet. pago) kop. por la transsendo, kaj la tutan reston mi transsendados ĉiumonate al “Espero”.

OV V.207. Verkita en 1900 al s-ro V. K. Rogaĉev-Antonov, Sankt-Peterburgo.

Kara sinjoro! — La mendon No 31 mi danke ricevis kaj plenumis. La librojn No 44 (5 ekz.) mi sendis al vi kun surmetita pago de 1 r.

La “Demonon” mi nun ne havas. Mi havos tiun ĉi verkon post 8–10 tagoj.

OV V.208. Verkita en 1900 al s-ro V. K. Rogaĉev-Antonov, Sankt-Peterburgo.

Estimata kolego! Vian novan adreson mi enskribos. Ĉu la “Lingvo Internacia” estos eldonata en 1900 kaj kia estos ĝia abona pago — mi nun ankoraŭ ne scias, ĉar ne aperis ankoraŭ la numero Decembro 1899. Mi rekomendas al vi la gazeton “L’ Espérantiste” kiu eliras en lingvoj franca kaj Esperanto kaj kostas 1 r. 80 kop. por jaro.

OV V.209. Verkita en 1900 al s-ro Vejtcler (fervoja kuracisto), St. Kupjansk.

Kara sinjoro! — Pardonu, ke mi ne respondis al vi pli frue, ĉar mi estas terure okupita.

Mi ĝojas, ke vi intencas eldoni lernolibron en islanda lingvo kaj mi deziras al via entrepreno la plej bonan sukceson. Sendi la manuskripton al mi vi ne bezonas, ĉar la lingvon islandan mi ne komprenas, kaj doni oficialan aprobon al via libro mi tial ne povas; sed mi estas tute certa, ke la firmo Hachette ne insistos pri la aprobo kaj ĝi volonte donos al vi la permeson, se vi nur pagos al ĝi kelkan procenton.

Respondo al viaj demandoj:

1. La elparolado de la vokaloj devas esti nek tro longa, nek tro mallonga; ekzemple “i” devas esti elparolata iom pli longe ol en la germana “Sinn” kaj iom pli mallonge ol en “Riese”.

2. La nomo de bestoj signifas ankaŭ la viran sekson; la vorton “viro” (ekzemple “bovoviro”) mi aldonas nur en okazo de ekstrema neceseco.

3. Vi devas diri “la patrino diras ke ŝia filo venos kun sia infano”.

4. Folio estas uzata en ambaŭ sencoj (por 2 paĝoj en libro kaj por papera tutaĵo enhavanta 16 paĝojn en 8º).

5. Por karesaj formoj oni povas uzi “ĉj (nj)” kaj ankaŭ “et” (Patreto, patrineto, paĉjo, panjo). La “ĉj” kaj “nj” estas uzataj nur en nomoj kaj en “patro” kaj “patrino”; en ĉiuj aliaj okazoj oni karesas per “et”.

6. Por “Pflanze” oni povas uzi “kreskaĵo” kaj “vegetaĵo”.

7. “Korto” povas esti uzata por la tuta loko okupata de la loĝejo (kune kun la konstruataĵoj).

8. Mia gepatra lingvo estas la rusa; sed nun mi parolas pli pole, kaj mi nomas min ne “ruso” sed “Rusujano”.

OV V.211. Verkita en 1906 al s-ro Th. Thorsteinsson, Kopenhagen. La unuaj sep respondoj aperas ankaŭ en Lingvaj Respondoj.

Kara sinjoro! — Kun plezuro mi ricevis vian verketon pri Esperanto kaj mi dankas vin kore. Mi esperas ke la verketo alkondukos al nia afero multajn amikojn en via malproksima lando.

OV V.212. Verkita en 1907 al s-ro Th. Thorsteinsson, Kopenhagen.

Tre estimata sinjoro! — La “Gazette de Lausanne” kaj ankaŭ la programon de la kursoj en la “Association Polytechnique”, kun noto pri viaj kursoj de Esperanto mi ricevis kaj kore vin dankas. Mi ne dubas, ke viaj kursoj havos grandan signifon por nia afero kaj mi deziras al via laborado la plej bonan sukceson.

OV V.213. Verkita en 1901 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — La 2 rakontetojn mi korektis kaj resendas al vi. Sendi al vi certan kvanton da libroj por tenado mi bedaŭrinde tute ne povas, ĉar mi havas de ĉiuj libroj nur negrandan kvanton, tial mi devas konservi ilin ĉe mi por la aĉetantoj. Se vi volus aĉeti kelkan kvanton da libroj, tiam mi volonte donos al vi ilin kun la sekvanta rabato:

(de la verkoj fremdaj, signitaj en la nomaro per steleto, mi povas doni rab. 10%).

Por la transsendo mi kalkulas ĉiam 10% de la nominala kosto. La mono devas esti pagata tuj ĉe la aĉetado, ĉar, trovante min ĉiam en tre premita financa situacio, mi havas nenian eblon aranĝi malfermitan krediton.

De “Hamleto” mi havas ankoraŭ ĉirkaŭ 100 ekzemplerojn. Sufiĉe grandan kvanton mi havas ankoraŭ de la libroj NNo 14, 19, 30, 75, 76, 80, 84, 92, 93, 101, 103.

OV V.214. Verkita en 1901 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Laŭ deziro mi sendos al vi 50 ekz. de No 8 kaj 1 ekz. de No 77 (la No 132 estas ne rusa, sed bulgara). La Jarlibron por 1897 mi jam pli ne havas. La monon por la diversaj libroj, kiun vi mendas kaj mendados, vi ne bezonas tuj sendi al mi, ĉar mi decidis malfermi al via grupo konstantan krediton. En Junio kaj Decembro de ĉiu jaro mi sendados al vi kalkulon, kaj tiam vi sendados al mi la monon. — Al s-ro Carlo Bourlet mi skribis leteron kaj sendis al li Hamleton kun dediĉo. Pri la reeldono de “Hamleto” mi jam skribis al s-ro de Beaufront.

OV V.215. Verkita en 1901 al prof. Th. Cart, Paris. “C. Bourlet” estas ĉi tie ŝanĝita al “Carlo Bourlet” laŭ la teksto en Leteroj de Zamenhof*.

Tre estimata sinjoro! — La “Lecionojn” mi trarigardos kaj post 2–3 tagoj mi ilin resendos al vi. — Parton de la libroj menditaj mi sendis al la “Grupo” hodiaŭ, la ceteran parton mi sendos post 2 ĝis 3 tagoj. De la verko No 76 (“Iliado”) mi sendis ambaŭ kajerojn, ĉar la solan kajeron I mi ne povas vendi. De “Hamleto” mi sendis la kajerojn II, III, IV; la kajeron I vi ricevos de s-ro René Lemaire, al kiu mi jam skribis pri tio ĉi. — “Kain” (No 4) vi ricevos je mia kalkulo post 6–8 tagoj el Peterburgo. — No 15 mi jam ne havas.

OV V.216. Verkita en 1902 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — La “Lecionoj” estas seneraraj kaj perfekte bonaj, tial mi nenion bezonis korekti en ili. Nur sur la paĝo 9 mi trovis eraron (kiun mi korektis per krajono); nome: anstataŭ “participe passé” devas esti “participe passif”.

OV V.217. Verkita en 1902 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — De la librejo Lamotte-Malterre mi ricevis poŝtan karton, kiun mi tie ĉi almetas. Sed ĉar havi aferojn kun fremdaj libristoj estas por mi tute ne eble, tial mi preferus, ke la centra loko de vendejo por Francujo estu ĉe la Grupo Pariza. Mi tial respondis al la dirita librejo la jenon:

“Pour tout ce qui concerne la langue Esperanto veuillez-vous adresser a Monsieur Théophile Cart, 12 rue Soufflot, Paris”; eble vi aŭ sinjoro Gabriel Chavet volos plenumi la mendon ĉe la diritaj libristoj?

OV V.218. Verkita en 1902 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Mi ricevis kun plezuro la du verketojn (“L’Esperanto en dix leçons” kaj “Vocabulaire français–esperanto”) kaj mi dankas vin kore. La unuan mi enportis en la “Nomaron de verkoj” sub No. 152, la duan sub No. 153. Ambaŭ verkoj estas tre bonaj kaj sendube alportos al nia afero grandan utilon.

Koncerne mian kontrakton kun s-ro de Beaufront (resp. la firmo Hachette) vi povas esti tute trankvila; ĝi absolute neniom povas iam malutili al Esperanto, ĉar ĝi absolute neniom tuŝas la plenan liberecon de Esperanto kaj de la esperantistoj; ĝi estas nur privata persona kontrakto inter mi kaj s-ro de Beaufront, sed por la tuta mondo esperantista ĝi havas absolute nenian signifon.

Esperanto restas libera apartenaĵo al la tuta mondo tiel same, kiel ĝi estis ĝis nun. Ĉiu povas tute libere eldoni verkojn en Esperanto aŭ pri Esperanto kaj mi ne sole ne volos tion ĉi malpermesi al iu, sed mi eĉ havas nenian rajton kaj nenian povon tion ĉi fari. Mi nur promesis al la firmo Hachette (por rekompenci ĝin por ĝia propagando), ke la rajton presi la vortojn “aprobita de d-ro Zamenhof” mi donos nur al tiuj aŭtoroj, kiuj presos siajn verkojn ne kontraŭ la volo de la dirita firmo. Persekuti ian aŭtoron por tio, ke lia verko esperanta ne portas mian aprobon, mi ne sole neniam intencas, sed mi eĉ havas nenian rajton tion ĉi fari.

La persona iniciativo de ĉiu esperantisto restas tute kaj absolute libera, kiel antaŭe. Se iu volas eldoni ian verkon, gazeton k.t.p., li tute ne bezonas peti mian aprobon; ĉar la malesto de mia presita aprobo sur la verko ja tute ne signifas, ke mi tiun ĉi verkon malaprobas!

Sciigi al la esperantistoj, ke mi lasas al ili la antaŭan plenan liberecon, estus afero tute superflua, ĉar mi ja neniam kaj nenie diris, ke mi forprenas tiun ĉi liberecon!

Mi ja nenie kaj neniam diris al la esperantistoj ke se iu volas eldoni ian verkon, li devas peti mian aprobon. Ĉia bona verko havos ĉiam la plej bonan sukceson inter la esperantistoj, tute egale, ĉu ĝi portas mian formalan aprobon aŭ ne. La “aprobita de d-ro Zamenhof” estas nur simpla formalaĵo, afero tute persona, kiun mi devis promesi al la firmo Hachette, por ke ĝi, entreprenante multekostan propagandon por nia afero, havu la garantion, ke ĝiaj elspezoj ne estos tute perditaj en la okazo se mi publike rekomendus al la esperantistoj uzadi la eldonojn de aliaj personoj kaj ne la eldonojn de Hachette.

OV V.219. Verkita en 1902 al prof. Th. Cart, Paris. La unua mencio de “s-ro Beaufront” estas ĉi tie ŝanĝita al “s-ro de Beaufront” laŭ la teksto en Leteroj de Zamenhof*.

OV V.220. Verkita en 1902 al prof. Th. Cart, Paris. La unua alineo aperas ankaŭ en Lingvaj Respondoj, kiel respondo 8; vidu la noton tie. La dua alineo en la Originala Verkaro havas “la germanoj ja uzas ... en ilia propra lingvo ... sen bezono”, sed laŭ “kajero 6” de la iam kompletigota plena verkaro de l. l. zamenhof oni legu “en sia” kaj “senbezone”.

Kara sinjoro! — La vortaron franca–esperantan mi ricevis kun ĝojo kaj mi dankas vin kore. Mi ne dubas, ke tiu ĉi verko nun tre potence akcelos la disvastiĝadon de nia afero. Mi deziras al la verko la plej bonan sukceson.

Vian deziron pri la “Premières Leçons” mi plenumos tre volonte; sed ĉar mi sciigis la firmon Hachette, ke mia plena reprezentanto antaŭ tiu ĉi firmo estos s-ro de Beaufront, tial mi nun ne povas skribi mian deziron rekte al la firmo, sed mi devas tion ĉi fari per s-ro de Beaufront. Tial mi petas, ke vi transsendu tiun ĉi mian leteron al s-ro de Beaufront kaj petu lin, ke li en mia nomo faru la sciigon al la firmo.

Mi rajtigas per tiu ĉi letero s-ron L. de Beaufront (se li nenion havas kontraŭ tio ĉi), ke li sciigu en mia nomo la firmon Hachette, ke mi fordonas al la firmo ĉiujn miajn profitajn rajtojn rilate la verkon “Premières Leçons d’Esperanto de Th. Cart” kaj rilate la farotajn tradukojn de tiu ĉi verko, kun la kondiĉo, ke oni ĝin ne pli vastigos kaj ke la profitoj estos uzataj sole por la propagando inter la blinduloj.

OV V.221. Verkita en 1903 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Mi forte bedaŭras, ke s-ro de Beaufront sendis al vi mian leteron kaj tiel faris al vi ĉagrenon tute kontraŭ mia volo. Kontraŭ la apero de via vortaro mi ne sole nenion havis, sed kontraŭe, ĝi faris al mi grandan ĝojon; tion ĉi mi skribis ne sole al vi mem, sed — se mi bone memoras — ankaŭ al s-ro de Beaufront, kvankam mi ne sciis, ke li transsendos al vi mian leteron. Ke la libro estis treege necesa — mi tute ne dubas (ĉar efektive mi tute ne povas kompreni, kial s-ro de Beaufront, komprenante la eksterordinaran necesecon de vortaro, ĝis nun ne reeldonis ĝin, kvankam en la verko No 53 ĝi ekzistis ja tute preta!!). Ke via libro estas bona, mi ankaŭ neniam malkonfesis. Mi estis nur en principo nekontenta kontraŭ Hachette, ke li presas librojn kun mia aprobo ne demandinte min antaŭe, ĉu mi volas ke la verko portu mian publikan aprobon. Kiel ajn bonega ia verko estas kaj kiel ajn alte mi estimas ĝian aŭtoron, tamen se la verko devas eliri kun mia aprobo (t.e. kun mia publika respondeco), mi ja devas antaŭe scii pri tio ĉi.

Se vi estus petinta mian permeson por presi mian aprobon, mi kompreneble certe ne rifuzus ĝin; sed tiam mi ja havus la okazon antaŭe peti vin, ke vi aranĝu la aferon tiel, ke viaj verkoj ne mortigu la verkojn de s-ro de Beaufront, kiu en la daŭro de 15 jaroj tiel malfacilege kaj tiel pacience laboris por nia afero kaj havas en ĝi tiajn sendube grandegajn meritojn.

Mi pensis, ke viaj verkoj aperis sen la scio kaj kontraŭ la volo de s-ro de Beaufront, kaj tial mi volis skribi al vi pri tio ĉi; sed ĉar el via letero mi vidas, ke vi ne forgesis pri s-ro de Beaufront kaj ĉar en la februara numero de l’Espérantiste mi legis (paĝo 180) ke via vortaro aperis kun plena interkonsento kun s-ro de Beaufront, tial mi estas kontenta, kaj nun ni jam ne bezonas plu paroli pri tiu ĉi objekto.

OV V.222. Verkita en 1903 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Mi ricevis la “Anfangsgründe der Esperanto-Sprache” kaj “Prime Lezioni d’Esperanto” kaj mi dankas vin kore. La ambaŭ verkoj faris al mi veran plezuron, mi deziras al vi la plej bonan sukceson kaj mi estas certa, ke ili estos tre gravaj por nia afero.

OV V.223. Verkita en 1903 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Mi ricevis kun plezuro la “First Lessons” kaj ankaŭ la gazeton “Touring-Club” kun via bela artikolo kaj por ĉio mi dankas vin tre kore.

OV V.224. Verkita en 1903 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Pri la intenco de s-ro Beaufront mi povas vin trankviligi: li ne volas ŝanĝi ion en la Universala Vortaro, sed paralele kun “ĉirkaŭmano” doni ankaŭ la vorton “braceleto”. Ŝanĝoj estos farataj neniaj, nek en la gramatiko, nek en la vortaro ĝis tiu tempo, kiam la afero de Esperanto estos transirinta en la manojn de ia absolute aŭtoritata internacia Akademio, t.e. ĝis la tempo kiam nia afero staros jam tute forte kaj ne bezonas timi ian danĝeron.

OV V.225. Verkita en 1903 al prof. Th. Cart, Paris. “s-ro de Beaufront” kaj "volas" estas ĉi tie ŝanĝitaj al “s-ro Beaufront” kaj “volis” laŭ la teksto en Leteroj de Zamenhof*.

Kara sinjoro! — Mi ricevis la ekzempleron de la dua eldono de via vortaro kaj mi dankas vin kore. Mi ricevis ankaŭ vian leteron de 15/X kaj la programon de la kursoj esperantaj en Parizo en tiu ĉi vintro. Kun granda ĝojo mi legis en la programo pri la 30 kursoj en Parizo, kaj mi petas vin, volu esprimi al s-ro C. Bourlet kaj al la tuta Grupo Pariza mian koran ĝojon pro tiuj ĉi belaj fruktoj de energia laborado de la Pariza Grupo.

Pardonu ke mi ne skribis al vi pli frue: mi estis en la lasta tempo tiel treege okupita ke mi ne povis trovi eĉ unu liberan minuton por la kuranta korespondado.

Tiel same kiel vi, ankaŭ s-ro de Beaufront ordinare konsiliĝas kun mi pri ĉiuj novaj vortoj, kaj certe nek vin nek s-ron de Beaufront la esperantistoj kulpigos kvazaŭ vi volus esti leĝdonantoj. Se kelkaj vortoj havas ne tute egalan formon en la ambaŭ vortaroj (de vi kaj B.), tio ĉi estas bagatelo kiu meritas nenian atenton. La fundamenton de Esperanto ĉiam devas prezenti la 16 gramatikaj reguloj kaj la Universala Vortaro; pri ĉiuj vortoj kiuj sin trovas en la vortaroj de vi aŭ de s-ro de B. krom la vortoj en la Universala Vortaro, la esperantistoj scias, ke tiuj vortoj estas nur private aprobitaj de mi, sed ne havas ian forton leĝdonan; se kelkajn el tiuj ĉi vortoj unu uzos en unu formo kaj alia uzos en formo iom alia, tio ĉi ne estas granda malfeliĉo, kvankam estas tre dezirate ke ĉiuj kiom eble uzadu tiujn vortojn egale. Nur la fundamenton neniu el ni devas tuŝi! Sed pri ĉio kio ne tuŝas la fundamenton kaj ne havas la karakteron de reformo aŭ ne prezentas intencan dekliniĝon de la komune uzataj formoj — pri tiaj bagatelaj detaloj ni ne devas esti tro severaj unuj kontraŭ la aliaj.

OV V.226. Verkita en 1903 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Mi ricevis kun plezuro viajn 3 librojn (“L’Esperanto en 10 Leçons”, “Premières Leçons” kaj “Primeras Lecciones”) kaj mi dankas vin tre kore. Kun vera ĝojo mi ankaŭ legis la nomaron de la jam presitaj aŭ manskribitaj verkoj por la blinduloj. Venu baldaŭ la tempo, kiam la malfeliĉuloj havos por si grandan, tre grandan bibliotekon.

OV V.227. Verkita en 1903 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — La ekzempleron de la Unuaj Lecionoj por blinduloj mi ricevis kun plezuro kaj mi dankas vin kore. — Atente ekzameni nun la vortaron franca–esperantan mi bedaŭrinde havas nun neniun eblon, ĉar mi estas nun tre okupita kaj mia sano estas en malbona stato; sed kiom mi vidis ĉe rapida trarigardo supraĵa, mi pensas, ke tie ne troviĝos multe por korekti kaj vi povas kuraĝe presi la duan eldonon.

OV V.228. Verkita en 1903 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Se la angla, germana kaj itala verketoj estas simpla traduko de viaj “Premières Leçons”, tiam vi povas en mia nomo diri al la firmo Hachette ke ĝi ne bezonas antaŭe sendi al mi la verketojn por trarigardo, sed ĝi povas presi ilin kun mia “aprobo” jam nun. — Mi pensas, ke la esprimoj “spina cerbo” kaj “ostocerbo” estas tute sufiĉaj kaj precizaj, kaj mi ne konsilus senbezone uzi novajn vortojn; tamen se iu uzos “medolo” mi ne protestos.

OV V.229. Verkita en 1903/4 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Akceptu mian plej koran dankon por la amika alsendo de via fotografaĵo, kiu estas al mi tre kara kaj kiun mi ricevis kun vera ĝojo.

OV V.230. Verkita en 1904 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Mi ricevis kun plezuro vian dediĉitan al mi verketon “Primeiras Lições” kaj ankaŭ la novan eldonon de la Frazlibro kaj mi dankas vin kore. –

De s-ro Javal mi ĝis nun ricevis neniun leteron. Kompreneble pri ĉiaj reformaj proponoj mi respondos al li nur rifuze.

OV V.231. Verkita en 1904 al prof. Th. Cart, Paris. La dua alineo estas citita en Leteroj de Zamenhof, kie mankas la vorto “nur”*.

Kara sinjoro! — Pardonu ke mi ĝis nun ne respondis ankoraŭ vian Malfermitan Leteron. Vastan respondon mi esperas sendi al vi en la venonta semajno.

OV V.232. Verkita en 1904 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Mi scias tre bone, ke ne ĉiuj novaj vortoj aprobitaj de mi estas bonaj. Sed en la nuna tempo perfekteco estas ne ebla kaj ĉia diskutado pri perfekteco estus tre danĝera. Kiam nia afero staros jam tute forte, tiam aŭtoritata Akademio faros en la lingvo ĉiujn necesajn korektojn; sed nun ni devas severe eviti la tuŝadon de tiu ĉi demando. — Timante ke via malkontenteco ne infektu la mondon esperantistan kaj ne donu pereigan rezultaton, mi decidis respondi vian “Malfermitan Leteron” ne private sed publike (kvankam ne skribante vian nomon). Mi esperas, ke vi aprobos mian agon kaj ke vi trovos ĝin utila. Mi sendas al vi la manuskripton de mia respondo kaj mi petas vin, volu min sciigi, ĉu vi ne trovas en ĝi ion malagrablan por vi kaj ĉu vi konsentas, ke mi ĝin publikigu. Sen via konsento mi ĝin ne publikigos.

OV V.233. Verkita en 1904 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Mi ricevis vian leteron de 4/XII, poŝtan karton de 5/XII kaj ankaŭ la programon de la kursoj Parizaj kaj la folieton “Une Heure d’Esperanto”. Por ĉio mi dankas vin tre kore.

Mi forte bedaŭras, ke mia manuskripto faris al vi ĉagrenon. Kredu al mi, ke tio ĉi tute ne estis mia intenco. Pri via fideleco al nia afero mi kompreneble ne dubas eĉ unu minuton. Mi volis uzi vian “Malfermitan Leteron” nur kiel pretekston, por fari finon al tiu danĝera fluo opozicia, kiu aperis en nia tendaro en la lastaj jaroj kaj kiu povus fariĝi por nia afero tre pereiga, precipe nun, antaŭ la unua kongreso. Jam multajn fojojn kaj al multaj personoj mi skribis pri similaj demandoj grandajn leterojn. Sed la konstanta skribado de grandaj privataj leteroj estas tre laciga kaj temporaba kaj tamen neniun helpas, ĉar unu persono ne scias pri mia skribado al aliaj personoj, kaj apenaŭ mi sukcesas konvinki unu personon, tuj aperas alia persono, al kiu mi devas denove skribi k.t.p. Tial mi decidis unu fojon esprimi mian opinion publike.

Unu persono plendas ke mi donas tro multe da novaj vortoj, alia plendas ke mi donas tro malmulte; unu plendas, ke pro internacieco mi pekas kontraŭ la reguleco kaj ekonomieco de la vortoj, alia plendas ke pro ekonomieco mi tro pekas kontraŭ la internacieco kaj precizeco k.t.p.

[FORIGITA!: Originala Verkaro ellasas iom da teksto]

Mi ripetas, ke pri via fideleco mi ne dubas eĉ unu minuton; sed por meti finon al la tre danĝera malkontenteco kiu komencis disvastiĝadi en nia tendaro, mi decidis unu fojon elpaŝi publike kaj peti niajn amikojn, ke ili memoru:

1) ke interkonsentigi ĉiujn opiniojn estas neeble kaj tial ni devas esti indulgaj unu kontraŭ aliaj kaj atendi pacience la kreiĝon de la estonta “Centra Komitato”;

2) ke ĉiu, kiu trovas ion nebona en nia afero, devas proponi klaran rimedon por plibonigo, sed ne plendi sencele kaj malvarmigi per tio ĉi niajn batalantojn.

El via tuta ĝisnuna agado mi scias tre bone, ke vi persone komprenas tute perfekte la tutan danĝerecon de opozicio en la nuna tempo kaj ke via elpaŝo estis nur akto de nesufiĉa singardeco. Mia artikolo (kiel mi klare skribis) celas ne vin persone — ĝi estas nur averto kontraŭ la danĝera fluo kaj via cirkulera letero servis al mi nur kiel preteksto.

Mi estas konvinkita, ke la esencajn ideojn de mia artikolo vi plene aprobas kaj ke la necesecon de mia publika elpaŝo vi ne neos. Sed ĉar la formo de mia artikolo estas al vi malagrabla, tial mi petas vin, volu fari la jenon: volu ŝanĝi mian artikolon en tia maniero, kian vi trovos la plej bona, elĵetu el ĝi tute senĝene ĉion kio estas al vi malagrabla aŭ kio povus erare pensigi la legantojn, ke mi havas ian malkontentecon kontraŭ vi, kaj la tiamaniere ŝanĝitan artikolon volu resendi al mi. Mi ĝin publikigos en tia formo, kian vi deziros.

Aŭ eble anstataŭ ŝanĝi la artikolon tro multe, vi trovos pli utile elĵeti el la artikolo nur kelkajn pecojn, sed aldoni en la fino ian klarigon, kiu tute klare montrus al la legantoj, ke inter ni ekzistas nenia diferenco de opinioj kaj ke la artikolo estos publikigata laŭ via propra deziro, por averti tiujn personojn, kiuj eble ne bone komprenis la esencon kaj celon de via cirkulera letero? Agu kun mia artikolo tiel, kiel vi volas, nur donu al mi la eblon esprimi publike mian opinion, por ke mi estu unu fojon por ĉiam liberigita de konstanta kaj senfina skribado de longaj leteroj al ĉiu amiko aparte.

OV V.234. Verkita en 1904 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Mi ricevis returne la manuskripton kaj ankaŭ vian leteron de 11/XII, kiun mi legis kun plezuro, ĉar mi vidis el ĝi, ke la tuta historio kun la “Malfermita Letero” estis simpla malkompreniĝo. Ĉar via Malfermita Letero estis adresita al mi kaj ĉar multaj esperantistoj erare rigardis ĝin kiel proteston kontraŭ mia agado, tial mi estas devigita doni ian publikan respondon. Sed estu tute trankvila: mi penos aranĝi la respondon tiamaniere, ke ĝi tuŝas nur la principojn, sed ne havos eĉ la plej malgrandan ombron de ia ŝajna malkontenteco aŭ riproĉoj kontraŭ via persono.

OV V.235. Verkita en 1904 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Se vi nenion havas kontraŭ la publikigo de mia “Nefermita Letero”, volu ĝin sendi al s-ro de Beaufront, kiun mi petos pri ĝia publikigo en L’Espérantiste.

OV V.236. Verkita en 1904 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Vian afable senditan al mi “Esperantan Versfaradon” mi ricevis kun plezuro kaj mi kore vin dankas.

OV V.237. Verkita en 1904 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Ĉar ĉia respondo de mia flanko al via cirkulera letero — kiel ajn singarde la respondo estus skribita — elvokus ĉe la legantoj la supozon, ke inter mi kaj vi ekzistas ia malkontenteco, tial mi decidis tute ne respondi.

Sed ĉar via letero pri kiu preskaŭ la tuta mondo esperantista jam scias estis publike adresita al mi kaj mia absoluta silento povus ne sole kompromiti min, sed ankaŭ prezenti grandan maljustecon kontraŭ la firmo Möller & Borel, kiu tiom multe nun laboras kaj elspezas por la propagando de nia afero en Germanujo kaj kiu povus nun juste koleri min, se mi lasus sen rebato la atakojn kontraŭ tiuj vortaroj, kiujn ili eldonis ne sole kun mia aprobo sed laŭ mia propra konsilo kaj sub mia propra redakcio, — tial mi pensas ke estus bone, se vi mem per ia artikoleto sciigus al la esperantistoj, ke respondon al via malfermita letero vi ricevis de mi; ke la celo de via letero estis ne atako, sed nur fari proponon; ke al la neaprobantoj de la novaj vortoj mi konsilas, ke ili formulu sian deziron tute precize en formo klara kaj plenumebla (ekzemple “aprobadu” aŭ “ne aprobadu”) sed ne en tia nedifinita kaj tute ne plenumebla formo kiel ekzemple “aprobadu, sed faru tion ĉi en tia maniero, ke ĉiuj estu kontentaj” — kaj proponu ĝin al la prijuĝo kaj voĉdono de la esperantistoj; ke mi tute ne havas la deziron altrudi al la esperantistoj mian volon kaj donis la novajn vortojn (kiel konsilon, ne kiel leĝon) nur cedante al la konstanta bombardado de preskaŭ ĉiuj esperantistoj, sed ke mi jam senpacience atendas la kongreson, por ke mi povu fordoni mian malfacilan rolon de gvidanto al ia Centra Komitato; ke mi petis vin, ke vi sciigu al la esperantistoj, ke la diversaj flataĵoj kaj la nomo “majstro”, kiun multaj uzas en siaj leteroj al mi, estas al mi tre malagrabla; ke se kelkaj vortoj havas ne severe egalan formon en diversaj vortaroj kiujn mi aprobis, tio ĉi estas nur eraro tempa, kiu pli aŭ malpli true malaperos kaj kiu estas neevitebla ĉe tiuj treege malfavoraj kaj lacigaj cirkonstancoj, en kiuj mi estas devigata laboradi.

Ŝajnas al mi, ke se tian artikoleton publikigos ne mi, sed vi, tiam la tuta situacio estos savita kaj ĉia ombro da supozo kvazaŭ ekzistas ia malkontenteco inter mi kaj vi aŭ inter la francaj kaj germanaj propagandistoj, malaperos. Ĉu vi ne tiel pensas? Ŝajnas al mi, ke antaŭ la kongreso ni devas severe eviti ĉion, kio povus prezenti ian ombron de interna malpaco. Kompreneble, mi esprimas al vi nur mian opinion, sed ne mian deziron: publikigu la diritan artikoleton nur en tia okazo se vi mem aprobas mian ideon kaj se vi trovas en ĝi nenion malagrablan por vi.

OV V.238. Verkita en 1905 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Koran dankon por via amika letero. Pli detale mi skribos al vi en la venonta semajno; nun mi nur rapidas sciigi vin, ke hodiaŭ la milita estraro min tute liberigis; mi restas en Varsovio kaj daŭrigos trankvile laboradi por nia afero.

OV V.239. Verkita en 1905 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — La “Trafenditan Turon” mi ricevis kun plezuro kaj danko. La duan ekzempleron mi sendis laŭ ĝia adreso, t.e. al d-ro K. Bein.

La milita estraro trovis, ke mia sano estas tro malforta; tial oni min liberigis kaj mi restas en Varsovio kaj mi povos veni al la kongreso. –

La timo de s-ro Bourlet estis senkaŭza, ĉar se mi eĉ devus veturi Mandĵurujon, mi ne ĉesus esti ligita kun nia afero kaj — ne povante partopreni en la kongreso korpe, mi partoprenus en ĝi spirite, sendinte ĉiujn miajn pensojn kaj proponojn en formo de letero.

Pacigi inter si s-ron B. kaj de B. mi jam provis kelkajn fojojn, sed tute sen rezultato. La plej bona rimedo, por sendanĝerigi por nia afero ilian malpacon, estos la kreo de “Centra Komitato” kiu estos elektita kaj periode reelektata de la tuta mondo esperantista kaj prezentos ĉiam la plej altan kaj solan aŭtoritaton en ĉiuj demandoj tuŝantaj nian aferon. Petoj kaj admonoj de unu persono ne helpas; sed kiam ekzistos Centra Komitato elektita de la esperantistaro mem, tiam mi de ĉiu esperantisto povos postuli, ke li submetiĝu al la decidoj de la Komitato. Projekton de tia periode reelektata Centra Komitato mi prezentos al la kongreso, antaŭe publikiginte (en Majo) mian projekton en la esperantaj gazetoj, por ke la estontaj kongresanoj povu bone pripensi kaj prijuĝi la projekton.

Mi esperas, ke, sciante la historion de Volapük, la Centra Komitato estos sufiĉe singarda kaj ne imitos facilanime la ekzemplon de la Volapuka Akademio; tamen por tute garantii al ni plenan singardecon, mi proponos kondiĉon, ke ĉiu decido de la Komitato (krom la urĝantaj) estas publikigita en la oficiala organo nur kiel decido provizora, por ke ĉiuj esperantistoj povu pripensi ĝin kaj averti la Komitaton en okazo de danĝero; ses monatojn post la provizora publikigo la Komitato denove faras inter si voĉdonon pri la dirita decido, kaj se la decido ankaŭ tiun ĉi duan fojon ricevos por si la plimulton da voĉoj, — nur tiam la decido ricevos leĝan forton.

Kompreneble se ni povos iam atingi, ke la registaroj prenu la tutan aferon en siajn manojn, tio ĉi estus la plej bona. Ni devos klopodi pri tio ĉi.

OV V.240. Verkita en 1905 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Estu trankvila! Pro tro multe da laboroj mi ne povas nun skribi al vi detale, sed pri mia konsilata plano de agado espereble informos vin generalo Sebert.

OV V.241. Verkita en 1905 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Forĵeti mian projekton mi ne povas, ĉar de multaj flankoj oni jam longe bombardas min, ke mi prezentu ian projekton de organizacio, kaj mi devas montri, ke mi plenumis mian promeson. Sed mi ripetas ke mi ne insistas kaj influas. Antaŭ ĉio mi proponos la demandon, ĉu la kongreso trovas organizacion dezirinda aŭ ne; sekve se vi pensas, ke via opinio estas prava, vi havos plenan eblon konvinki la kongreson ke ĝi decidu ne havi organizacion. Se vi pensas ke per via decido oni timos fari al mi malagrablaĵon, vi povas eĉ rekte diri al la kongreso, ke vian proponon vi faras laŭ la peto kaj la deziro de Zamenhof mem. Mi nenion kontraŭparolos kaj mian projekton nek la ideon de organizacio ĝenerale mi ne defendos. Se malgraŭ tiaj admonoj oni deziros organizacion, tiam mi eĉ mem proponos, ke oni mian projekton ne akceptu, sed ke oni transdonu ĝin kune kun la aliaj projektoj al ia provizora komitato por matura prijuĝo kaj decido.

OV V.242. Verkita en 1905 al prof. Th. Cart, Paris. “la peto kaj deziro” estas ĉi tie ŝanĝita al “la peto kaj la deziro” laŭ la teksto en Leteroj de Zamenhof*.

Kara sinjoro! — Mi ricevis vian leteron de 29/IV kaj mi dankas vin por via klarigo pri la rilato de s-ro B. al la Grupo Pariza. Estas nur domaĝo, ke vi ne skribis al mi tion ĉi jam antaŭ longe, — tiam mi ŝparus tre multe da perdita tempo kaj laboroj.

Sub la adreso de s-ro B. mi multe kaj tre vaste korespondadis kun la Grupo Pariza. Ĉar tiu ĉi Grupo estis la sola loko, kie kunvenadis multaj kompetentaj esperantistoj, tiel mi ordinare konsiliĝadis kun tiu ĉi grupo en la plej gravaj aferoj, mi petadis ke s-ro Bourlet legu miajn leterojn en la Grupo, kaj li respondadis al mi en la nomo de la Grupo. Mi petis siatempe ke la Grupo en siaj kunvenoj ellaboru ian projekton de komuna organizacio; kiam la Grupo tion ne faris mi mem post longa pripensado ellaboris projekton kaj proponis ĝin al la prijuĝo de la Grupo; kiam s-ro B. respondis al mi ke la Grupo ne aprobas mian projekton de organizacio, mi ellaboris projekton de “Deklaracio”, kiu devus anstataŭi la organizacion. Sed ankaŭ pri tiu ĉi projekto s-ro B. respondis al mi, ke neniu el la membroj de la Grupo ĝin aprobas.

[FORIGITA!: Originala Verkaro ellasas iom da teksto]

Jam longe montriĝis necese aranĝi organizacion kaj Centran Komitaton. Estas vere, ke multaj konstante ripetas, ke ili deziras, ke mi persone gvidadu la aferon; sed ho ve, en efektiveco ĉiu deziras nur ke mi gvidadu laŭ lia montro, forgesante ke tio ĉi estas ne ebla kaj ke ĉiu devas silentigi sian propran ambicion kaj cedadi al la opinio de la plimulto. Kiom ajn multe mi laboras, kiom ajn mi penas evitadi ĉian altrudon de mia propra volo, mi ne povas ĉiujn kontentigi. Mi estas laca, terure laca. Tial mi decidis transdoni la tutan aferon al la esperantistaro mem.

Mi konsiliĝis pri tio ĉi siatempe kun s-ro de B. sed mi ricevis de li nenian bonan konsilon; mi turnis min al la Grupo Pariza, esperante aŭdi la konsilojn de multaj personoj, sed mi ricevis nur la opinion de s-ro B. Tial mi decidis turni min al la kongreso.

Mi ne havas eĉ la plej malgrandan intencon altrudi ion al la esperantistaro; mi prezentos mian projekton kiel mian opinion pure personan, kaj mi petos ke ĉiu kongresano voĉdonu pri la projekto tute sincere, memorante ke nek la akcepto de la projekto faros al mi ian agrablaĵon, nek la malakcepto faros al mi ian malagrablaĵon. Mi deziras nur simple ekscii, kion deziras la esperantistoj, kaj agi laŭ la deziro de la plimulto. Mi ne admonos nek influos; mi pretigis mian projekton nur por tia okazo, se ne estos prezentita ia alia pli bona projekto.

Tial mi forte miras, ke s-ro de B. ([...]) tiel insiste kaj obstine estas kontraŭ mia projekto ankoraŭ ne leginte ĝin. Vi scias, ke mia projekto ne estis kreita en unu tago, sed en la daŭro de longa tempo. Mia projekto tute ne celis krei institucion kiu okupadus sin je “ekskomunikado”, “despota altrudado” k.t.p. (!!?!?) kiel skribis s-ro de B.; (kiu diris al s-ro de B., ke mi volas detrui la naciajn societojn, ke la Ligo ordonados al ĉiuj egalajn rimedojn de propagando, eĉ ekskomunikados k.t.p.?! Oni povus timi, ke mi malbone ligos la esperantistaron; sed se ĉia ligiĝo kaj organiziĝo kondukus nur al malhelpado, ekskomunikado k.t.p., tiam por kio estis aranĝita la franca Societo p.p.E.? Ĝi ja ankaŭ ligas, sekve “malhelpas”!) Mi volis nur doni al nia afero ordon kaj fortikan organizacion, por ke apartaj ambiciaj personoj ne povu jam plu tiradi nian aferon ĉiu en sian flankon.

Se mi simple mem elektos Centran Komitaton, tio ĉi nenion helpos, ĉar:

1) ĉiu petas ke mi mem elektu nur tial, ĉar ĉiu pensas ke mi elektos nur tiajn personojn, kiujn li trovas bonaj; sed kiam la elekto estos farita, tiam mi tuj ricevos diversajn protestojn; s-ro B. skribos ke la tuta Grupo Pariza malaprobas, s-ro de B. skribos ke la tuta komitato (aŭ eĉ la tuta Societo p.p.E.) malaprobas; unu trovos, ke mi ne sufiĉe alte taksis liajn meritojn, alia trovos ke mi tro alte taksis la meritojn de alia; unu trovos ke la Komitato ne estas sufiĉe internacia, alia trovos ke ĝi konsistas el personoj ne sufiĉe bone posedantaj la lingvon aŭ ne sufiĉe aŭtoritataj por ke ĉiuj ilin obeu, k.t.p.

2) Se la tuta afero troviĝos en la manoj de unu komitato, tiam ambiciaj membroj penos altrudi al ĉiuj sian volon, per konstanta insistado ili baldaŭ ĉiujn eksilentigos, kaj anstataŭ Komitato ni havos nur du sinjorojn, kiuj konstante malpacados, volos dispremi unu la alian, kaj dispremos nian aferon.

3) Se la Centra Komitato ne estos konstante elektata de ĉiuj esperantistoj (pro tio estas ja necesa organizacio) sed reelektados kaj plenigados sin mem, tiam ni baldaŭ havos tiun saman malfeliĉan historion, kiun ni vidis ĉe Volapük, t.e. la Centra Komitato kaj la esperantistaro fariĝos baldaŭ du tute apartaj objektoj per nenio ligitaj inter si, unu defalos de la alia, kaj ĉio estos finita kaj enterigita. Ĉiuj miaj admonoj kaj protestoj neniom helpos (kiel ne helpis la protestoj de Schleyer), ĉar ĉe neekzistado de organizacio mi ne havos al kiu min turni.

Pri tiu ĉi temo mi volus multe paroli, mi volus konsiliĝadi kun multaj plej spertaj esperantistoj, mi volus esprimi mian opinion, aŭdi la opiniojn kaj konsilojn de aliaj, konforme al tio ŝanĝi mian projekton aŭ peti ke aliaj personoj ellaboru aliajn pli bonajn projektojn k.t.p. Sed bedaŭrinde mi venis al la konvinko, ke ĉiu trankvila kaj senpartia konsiliĝado estas neebla. El la leteroj de s-ro de B. mi vidas tre bone ke li tute ne deziras ekkoni mian projekton nek pripensi aŭ doni iajn konsilojn, sed jam antaŭe decidis per ĉiuj fortoj kontraŭbatali kontraŭ ĉia organizacio, kia ajn ĝi estos.

Sekve ĉiu mia korespondado kun li pri tiu ĉi temo estus tute vana. Tiel same obstina kun sia opinio estos s-ro B. Tial mi almenaŭ petas vin (kaj per vi ankaŭ la aliajn plej gravajn Parizajn esperantistojn) ne rapidu tro multe kun via decido, sed atendu la publikigon de mia projekto, pripensu ĝin bone (sed pripensu ĝin memstare, libere de ĉia fremda influo) kaj tiam skribu al mi vian opinion. Tiam, mi petas, skribu al mi, ĉu vi daŭrigas malaprobi ĉian organizacion, aŭ vi deziras nur ke la organizacio estu alia, kaj kiajn ŝanĝojn aŭ kiajn aliajn projektojn vi proponas.

Estu tute trankvila: mian influon mi certe ne uzos por altrudi al la esperantistaro mian personan opinion kaj volon. Mi aŭskultos ĉiujn opiniojn; kaj se mi vidos, ke la diskutado pri mia projekto povus elvoki ian malpacon aŭ eĉ simple malkontentecon inter la esperantistoj kaj per tio ĉi iom difekti nian Bulonjan feston, tiam mi mem diros al la kongreso, ke mi mian projekton reprenas kaj anstataŭ ĝi mi proponos pretan, elektitan de mi provizoran Centran Komitaton, pri kies konfirmo mi petos la kongreson kaj al kies manoj mi transdonos la tutan pluan sorton de nia afero.

Por ke mia elekto ne elvoku disputojn kaj malpacon, mi intencas proponi por la Komitato ne apartajn personojn, sed difinitajn kategoriojn de personoj, nome:

La unua (provizora) Centra Komitato konsistu el:

a) ĉiuj redaktoroj de esperantaj gazetoj kiuj eliras pli malpli en unu jaro;

b) ĉiuj prezidantoj de Grupoj Esperantistaj, kiuj havas ne malpli ol 100 membrojn;

c) ĉiuj prezidantoj de landaj asociacioj esperantistaj.

Ĉu vi aprobas tian planon aŭ ĉu vi konsilas fari la elekton en ia alia maniero?

OV V.243. Verkita en 1905 al prof. Th. Cart, Paris. La nomoj “B.” kaj “de B.” estis mallongigitaj en la Originala Verkaro laŭ deziro de Cart. La letero aperas ankaŭ en Leteroj de Zamenhof, kie oni trovas “konsistus el” anstataŭ “konsistu el” antaŭ la fina listo*.

Kara sinjoro! — Vian broŝuron “Une Heure d’Esperanto” mi ricevis kaj legis kun plezuro kaj mi kore vin dankas. La libreto estas verkita tre bone kaj povas esti tre utila por nia afero. Sendube ĝi trovos multe da amikoj kaj estos tradukita en diversajn lingvojn.

OV V.244. Verkita en 1905 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — La broŝuron “Notions Elémentaires” mi ricevis kaj kore vin dankas.

OV V.245. Verkita en 1905 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Mi ricevis vian leteron kaj mi ĝojas pro la kaŭzo kiu malpermesas al vi esti libera ĵaŭdon; sed bedaŭrinde viziti vian presejon merkredon estos por mi tute ne eble. Hodiaŭ mia nevo el Vailly sur Aisne telefonis al mi kaj mi devis respondi al li, ke mi nepre veturos al li merkredon matene, ĉar en alia tago li eble ne estas hejme. Mi penos viziti vin iun alian tagon, kiam ni ambaŭ, vi kaj mi, estos liberaj.

OV V.246. Verkita en 1905 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Laŭ la deziro de d-ro K. Bein mi sendas al vi hodiaŭ la manuskripton de lia verko “Pola Antologio”, ĉar li diris al mi, ke vi promesis skribi por tiu ĉi verko antaŭparolon. Kiam via antaŭparolo estas skribita, volu transdoni la manuskripton al la firmo Hachette.

OV V.247. Verkita en 1905 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Pardonu, ke mi ne tuj respondis vian gravan leteron de 14/II, ĉar mi estas ĉiam terure okupita.

Mi dankas vin kore por la alsendita cirkulero pri la projekto de s-ro Corret. Ni esperu, ke la entreprenita afero alportos al Esperanto multe da bono.

Pri Javal mi jam sendis siatempe nekrologan artikolon al la “Revuo”; por “Lingvo Internacia” mi povus nur ripeti tion saman, kio kompreneble ne estus interesa por la legantoj.

Nun pri la korektoj en la Universala Vortaro. La plimulton de la faritaj korektoj mi plene akceptas; nur pri kelkaj mi volas fari la sekvantajn rimarkojn:

1) mi ne komprenas bone, kial vi proponas (por “infekti”) la tradukon “contaminer” anstataŭ “infecter”. Ĉu oni povas iun “contaminer” per sia malsano, per sia gaja humoro k.t.p.? Ŝajnas al mi, ke “contaminer” havas iom alian signifon. Ĉu mi eraras?

2) Apud kelkaj vortoj (pumpi, elspezi, grio, komunii, marko, ŝuldi) mi trovis la frazon “bona traduko en ĉiuj lingvoj”, kiun mi tute ne komprenas. Kion vi volis diri per tio ĉi? Se la traduko estas bona, tiam kial vi parolas pri ĝi?

3) “Stamp” povas esti egale bone tradukita per verbo (stampi) kaj per substantivo (stampo); se vi trovas, ke estas necese doni por tiu ĉi radiko en lingvoj tradukon egalan, tiam mi preferus doni por ĉiuj lingvoj la tradukon per verbo (kiel la tradukoj germana, rusa kaj pola). La ago estas: stampi; la rezultato: stampo; la instrumento: stampilo.

4) “Stuckaturen” ne estas multenombro, sed verbo. Ankaŭ por tiu ĉi vorto (kiel por “stamp”) mi intencis doni al la radiko signifon verban.

5) Por “akuŝi” mi konsilas konservi ĝian signifon netransiran (kiun ĝi havas en la Un V). La ŝanceliĝo pri tiu ĉi vorto estis kaŭzita de la sekvanta cirkonstanco: antaŭ 5–6 jaroj s-ro de Beaufront skribis al mi, ke pro la vorto “akuŝistino” estas necese doni al “akuŝi” signifon transiran. Ĉar la tiama rezonado de s-ro B. ŝajnis al mi ĝusta kaj ĉar la Univ. Vortaro tiam ne havis ankoraŭ ian karakteron de netuŝebleco, tial, konfuzite per la argumentoj de s-ro B. mi konsentis ke li donu en sia vortaro al “akuŝi” sencon transiran. En tia senco la vorto poste transiris ankaŭ en ĉiujn aliajn vortarojn kaj kaŭzis konfuzon, kaj mi ĝin enmetis ankaŭ en la vortaron Germana–Esperantan. Nun, ĉar la Univ. Vortaro devas resti netuŝebla, mi konsilas konservi por la vorto ĝian antaŭan sencon, tiom pli, ke tiu senco estas ankaŭ pli ĝusta, logika kaj oportuna. La ekzistado de la vorto “akuŝistino” tute ne devas nin konfuzi, ĉar ĉiu facile komprenos, ke “akuŝistino” signifas ne “virinon kiu profesie (!) naskas”, sed “virinon kiu profesie sin okupas per aferoj de naskado” (ne okupas sin per akuŝado, sed nur per akuŝoj).

6) “Domaĝo” ne havas la sencon de malprofito. La efektiva signifo de la esperanta “domaĝi” estas proksimume: ne voli elspezi, ne voli perdi, ne voli difekti. Ekzemple: “li ne aĉetis la libron, ĉar li domaĝis la monon; li ne eliris en la pluva vetero, ĉar li domaĝis sian veston; li forkuris de la batalo, ĉar li domaĝis sian vivon”. Iafoje la senco de “domaĝo” estas tre proksima al la senco de “bedaŭro” (ekzemple: “kia domaĝo!” = kiel bedaŭrinde! = kia perdo (aŭ difekto) kiun mi ne volis havi!).

7) “Ekstr” povas esti ne sole adverba, sed ankaŭ adjektiva.

8) “Gargari” = lavi per skuado de la fluidaĵo; sekve oni povas gargari ne sole la gorĝon, sed ankaŭ glason k.t.p.

9) “Lui” signifas nur preni lue; (doni lue = luigi).

Por publikigi la liston de la korektitaj vortoj kune kun ĉiuj miaj rimarkigoj en la “Lingvo Internacia” mi donas miaflanke mian plenan permeson; sed mi konsilus al vi peti ankaŭ la permeson de s-ro Boirac.

OV V.248. Verkita en 1907 al prof. Th. Cart, Paris. Ses el la respondoj, kaj parto de la unua, aperas ankaŭ en Lingvaj Respondoj.

Konfidencie!

Kara sinjoro! — Ĉar vi bone konas s-ron de Beaufront, mi petas vin, ĉu vi ne povas doni al mi ian klarigon pri lia ago? En plena konfido mi elektis lin, ke li estu mia reprezentanto (aŭ la “advokato de la senŝanĝa Esperanto”) antaŭ la “Delegacio”, — kaj li, nenion al mi dirante nek demandante transiris — mia oficiala reprezentanto — ... al la eksteresperantista komitato de ŝanĝoj! Ĉu tio ĉi estas vera? Al li persone mi ne volas plu skribi pri tio.

OV V.249. Verkita en 1907 al prof. Th. Cart, Paris. “konas bone” estas ĉi tie ŝanĝita al “bone konas” laŭ la teksto en Leteroj de Zamenhof*.

Ne publikigi!

Kara sinjoro! — Por represi kaj dissendi mian Londonan parolon, mi kompreneble volonte donos al vi mian permeson.

La folieto de s-ro T., kiun vi sendis al mi, estas ja simpla frenezaĵo. Vi scias ja kredeble jam delonge, ke s-ro T. estas homo psiĥe malsana.

La lastaj du monatoj estis por mi tre malfacilaj. La Delegacio mem havas en miaj okuloj absolute nenian signifon; se ekzistus nur ĝi, tiam mi jam antaŭ longe akre elpaŝus kontraŭ ĝi kaj metus finon al ĝia subfosado. Sed ekzistas alia tre bedaŭrinda cirkonstanco: per la kaŝita kaj lerta agado de kelkaj personoj (aŭ de unu persono?) al la Delegacio aliĝis multaj esperantistoj. Tio kreis grandan danĝeron, kiu devigas nin esti tre singardaj!

En la nuna tre malfacila tempo, kiam mi tiel forte bezonas subtenon kaj kuraĝigon, ĉiuj esprimoj de fideleco, kiujn mi ricevas de diversaj flankoj, estas por mi tre ĝojigaj.

[FORIGITA!: Originala Verkaro ellasas iom da teksto]

En la daŭro de 20 jaroj la esperantistoj ĉiam vidis en mi sian naturan gvidanton kaj havis la plej grandan konfidon al mi; kaj tamen ĉu mi iam malbonuzis ian konfidon, ĉu mi iam altrudis ion al la esperantistoj kontraŭ ilia volo?

Vi scias tre bone mian opinion pri ŝanĝoj; vi scias ankaŭ tre bone, ke la esperantistoj neniam devas timi, ke mi subite donos al ili ian propradecidan dekreton. Estu do pacienca. Baldaŭ ĉio estas por mi klara. Mi baldaŭ ekparolos publike; sed ne postulu de mi, ke mi faru tion ĉi tro frutempe, ĉar la situacio estas danĝera, kaj mi devas esti tre singarda kun miaj vortoj. Sed estu tute trankvila: la aŭtoro de la “Fundamento de Esperanto” neniam faros ion kontraŭ la disciplino, kies principoj estas esprimitaj en la antaŭparolo al la Fundamento.

OV V.250. Verkita en 1907 al prof. Th. Cart, Paris.

La verkon “Dictionnaire Français–Esperanto et Esperanto–Français” mi ricevis kun plezuro kaj kun kora danko.

OV V.251. Verkita en 1907 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Vian raporton kun la bondeziro mi danke ricevis. Feliĉan jaron sincere deziras al vi.

OV V.252. Verkita en 1907 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Vian leteron, senditan al rektoro Boirac, mi trovas tute prava. Al mi ankaŭ lia cirkulero tute ne plaĉas, kaj mi tre bedaŭras, ke li sendis al mi ĝian tekston tro malfrue, kiam ĝi estis jam presita. Estu tamen trankvila; post 10–15 tagoj la afero estos finita kaj ni povos denove iri tute trankvile nian vojon, ne zorgante plu pri la subfosantoj aŭ pri niaj defalintaj folioj.

Konfidencie!

OV V.253. Verkita en 1908 al prof. Th. Cart, Paris. La nomo “Boirac” estis mallongigita al “B.” en la Originala Verkaro laŭ deziro de Cart.

Kara sinjoro! — Kun granda malĝojo mi legis vian leteron de 7/II. Ne perdu la kuraĝon, ĉio baldaŭ estos tute bona. Post pluvo la vetero ordinare fariĝas ankoraŭ pli bela. Mi estas konvinkita, ke nun la malfeliĉa demando pri ŝanĝoj jam neniam reaperos. Mi esperas, ke vi baldaŭ ĝojigos min per la sciigo, ke via firmo potence ekfloris.

OV V.254. Verkita en 1908 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Tre volonte mi plenumus vian deziron pri la “Radikaro”; sed vi ja scias, ke mi tion ĉi ne povas fari, ĉar de la tempo de la Bulonja Kongreso mi ĉesis donadi al iaj verkoj aŭ apartaj vortoj mian publikan aprobon. Kiam s-ro Borel enprenis en la novan eldonon de sia vortaro novajn vortojn, mi publikigis en la “Germana Esperantisto”, ke mia aprobo apartenas nur al la vortoj de la unua eldono (antaŭ Bulonjo). Private mi tute aprobas la vorton “tereno”, sed publike ion aprobi mi ne povas.

OV V.255. Verkita en 1908 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Kun sincera danko mi ricevas la folietojn, kiujn vi de tempo al tempo sendas al mi. Mi esperas, ke la krizo en la Presa Societo finiĝos feliĉe.

OV V.256. Verkita en 1908 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Mi ricevis kun plezuro vian leteron de 26/VII. Vian opinion, ke mi “ne bezonas konsilojn” mi trovas ne tute ĝusta; kontraŭe, mi tre bezonas konsilojn kaj ĉiujn konsilojn mi akceptas ĉiam kun sincera danko; sed, kompreneble, ricevante tre multe da plej diversaj kaj malsamaj konsiloj, mi ne povas blinde plenumi ĉiujn, sed mi devas ĉiujn esplori per mia propra cerbo kaj sperto kaj elekti tiun manieron de agado, kiun mi trovas la plej bona por nia afero.

Mia persona opinio restas ĉiam ankoraŭ tia sama, kiel antaŭe, nome:

1. Malgraŭ ĉiuj perfidoj kaj jezuita subfosado de kelkaj personoj, malgraŭ la defalo aŭ ŝanceliĝo de multaj tro facilanimaj personoj, malgraŭ la grandaj sumoj da mono, per kiu oni batalas kontraŭ nia afero, — ni ne devas timi kaj ni devas fortike kaj rekte iri nian vojon.

2. Plej forte kaj plej obstine ni devas stari sur la bazo de la “Fundamento” kaj fari nenian dekliniĝon de la principoj esprimitaj en ĝia antaŭparolo.

3. Ĉar neniu devas iam havi la rajton senvalorigi ion, kio troviĝas en la Fundamento, tial la L.K. havas la rajton nur permesi kaj konsili (tre singarde!) la uzadon de novaj vortoj aŭ formoj, sed neniam ordoni!

Vi vidas sekve, ke mia opinio estas preskaŭ tute tia sama, kiel via. La tuta diferenco inter vi kaj mi konsistas nur en tio, ke dum vi rigardas la supre cititajn principojn kiel leĝon absolutan, mi vidas en ili leĝon nur tial, ĉar tion postulas la bono de nia afero. Sekve kvankam mi forte kredas, ke la esperantistoj neniam havos la bezonon forĵeti la principon de la Fundamento, mi tamen principe konfesas, ke la esperantistaro havas la rajton anstataŭigi la Bulonjan Deklaracion per ia alia programo, se tio iam montriĝus necesa kaj farebla. Principe la plej alta leĝo por mi estas “unueco inter la esperantistoj”, kvankam mi konfesas, ke praktike tio (almenaŭ en la nuna tempo) ŝajnas al mi ebla nur sur la bazo de la Bulonja Deklaracio.

[FORIGITA!: Originala Verkaro ellasas iom da teksto]

Interne ni devas gardi la L.K. kontraŭ ĉiu danĝera decido; sed publike ni devas nin tre gardi, ke ni ne skribu ion kontraŭ la aŭtoritateco de la Lingva Komitato, ĉar per tio ni farus nur la plej grandan servon al niaj malamikoj, kies tuta taktiko konsistas ja en tio, ke ili per ĉiuj fortoj penas kredigi ĉie kaj al ĉiu, ke en la esperantistaro ekzistas anarĥio, ke la Lingva Komitato eĉ por la fideluloj havas nenian valoron, kaj sekve estas necese, ke oni “savu la aferon de ekstere”!

Laŭ mia opinio estus tre utile, se en Dresdeno la Lingva Komitato deklarus, ke “post serioza esplorado ĝi venis al la konvinko, ke la Bulonja Deklaracio ne devas esti tuŝata”. Sed por ke tia decido havu ian valoron, estas necese, ke ĝi aperu kiel libera kaj senantaŭjuĝa esploro, sed ne kvazaŭ sub la premado de postuloj kaj minacoj. Tre povas esti, ke s-ro Boirac (sub la influo de la ŝanceliĝanta s-ro Moch) estas ne sufiĉe energia; li povas tamen senkulpigi sin per tio, ke li, kiel persono tro oficiala, devas esti tre singarda. Ni devas lin subteni per niaj konsiloj, sed ni ne devas lin akuzi nek senkuraĝigi.

OV V.257. Verkita en 1908 al prof. Th. Cart, Paris. La nomoj “Boirac” kaj “Moch” estis mallongigitaj al “B.” kaj “M.” en la Originala Verkaro laŭ deziro de Cart.

Kara sinjoro! — La broŝuron “Pourquoi l’Esperanto” kun viaj bondeziroj mi ricevis kun kora danko.

OV V.258. Verkita en 1909 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! – [...]

Mi ne tro timas la idistojn, kiel eble timas ilin s-ro M. aŭ aliaj, sed mi ankaŭ ne volas kovri al mi la okulojn kontraŭ la ekzistanta danĝero. Nenies opinion mi akceptas blinde, sed mi penas atente aŭdi ĉiujn opiniojn, por ellabori al mi ian pli malpli klaran juĝon.

Laŭ mia opinio nia plej granda malhelpo konsistas ne en la reformemeco de unuj aŭ en la konservemeco de aliaj, sed en la ŝanceliĝado de multaj. Por forigi tiun ĉi paralizantan ŝanceliĝadon, ne sufiĉas simplaj vortoj kaj admonoj de privataj partiaj personoj, sed estas necese havi ian klare kaj interkonsente faritan decidon de nia aŭtoritata institucio. La Dresdena Deklaracio bedaŭrinde estas tiel ne klara, ke ĉiu povas kompreni ĝin kiel li volas kaj tial oni nin riproĉas, ke ni “scias ke reformoj estas necesaj, sed ni ne volos ilin fari”.

Por meti finon al la ŝanceliĝado, al la konfuzantaj esperoj de unuj kaj al la paralizantaj timoj de aliaj, laŭ mia opinio estas necese doni ian decidon klaran, precizan, aŭtoritatan kaj konvinkan. Mi opinias, ke estus bone, ke la akademianoj kunvenus, per kelktaga serioza laborado esplorus la tutan lingvon kaj decidus: ĉu en la principaj partoj de nia lingvo ekzistas iaj punktoj kiuj nepre devas esti ŝanĝitaj, — aŭ ĉu tiaj punktoj ne ekzistas. Se oni trovos, ke ekzistas tiaj punktoj, kies ŝanĝo estas efektive necesega, tiam ni devos ŝanĝi ilin unu fojon por ĉiam (per vojo de paralelaj neologismoj, t.e. ne senvalorigante la formojn ĝisnunajn); se oni trovos ke tiaj necesege ŝanĝindaj punktoj ne ekzistas, tiam ni devos deklari, ke kun plena konscio, post matura esploro la Akademio (kun sekvonta aprobo de la tuta Lingva Komitato) decidas, ke nenio devas esti ŝanĝata kaj ke de nun nia lingvo devas esti rigardata kiel lingvo natura, en kiu neniu institucio havas la rajton fari iajn ŝanĝojn; sekve la esperantistoj sciu klare, ke de nun la Lingva Komitato nur solvados la demandojn pri diversaj duboj, sed ĉiujn proponojn pri arbitraj ŝanĝoj la L.K. absolute forĵetados.

Tia estas mia opinio, kiun mi volis prezenti al la akademianoj. Sed ĉar oni tute prave rimarkigis al mi, ke estos pli bone por la afero se mia persono restos flanke (precipe en la nuna tempo), tial mi reprenis mian projekton.

Pri la cirkulera letero de s-ro Boirac mi devas diri, ke mi donis al ĝia dissendo mian konsenton (por ne malhelpi s-ron Boirac konsiliĝi libere kun la akademianoj laŭ sia bontrovo), sed mi skribis al li, ke mi persone opinias, ke estus pli bone esplori la tutan demandon pri ŝanĝado aŭ reŝanĝado per unu fojo.

OV V.259. Verkita en 1909 al prof. Th. Cart, Paris. La nomo “Boirac” estis mallongigita al “B.” en la Originala Verkaro laŭ deziro de Cart. “nenia institucio” estas ĉi tie ŝanĝita al “neniu institucio” laŭ la teksto en Leteroj de Zamenhof*.

Kara sinjoro! — Mi ricevis kun plezuro vian broŝuron “A la recherche d’une langue internationale”? kaj mi dankas vin kore.

OV V.260. Verkita al prof. Th. Cart, Paris. Dato nekonata.

Kara sinjoro! – [...] Mi povas nur tre profunde bedaŭri, ke inter niaj samideanoj regas tia netoleremeco kaj malamikeco, kaj ĝuste en la nuna tempo, kiam unueco estas por ni tiel necesega!

OV V.261. Verkita en 1910 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Kun granda malĝojo mi sciiĝis pri la morto de nia amiko kaj fervora kunbatalanto, Paul Berthelot. Se vi scias la adreson de lia familio, mi petas vin, volu transdonu al ĝi mian plej sinceran kondolencon.

OV V.262. Verkita en 1911 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — En ĉiu alia okazo mi tre volonte plenumus vian deziron pri komuna oferado; sed pri la verkoj de la estinta “Kolekto Aprobita” mi tion bedaŭrinde ne povas fari, ĉar pro diversaj kaŭzoj mi decidis havi nenion komunan kun tiu kolekto. Se vi nepre deziras fari la aferon, kaj se vi nepre deziras ligi ĝin kun mia nomo, vi povas diri proksimume jene: “la parton, kiun mi intencis destini por Zamenhof, sed kiun tiu ĉi ne volas akcepti, mi laŭ lia konsilo oferas por la blinduloj”. Sed en tia okazo mi petas vin oferi ne 2% sed nur 1⅗%, ĉar nur tiom mi ricevadis por la “Kolekto”.

OV V.263. Verkita en 1911 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Kun granda ĝojo mi ricevis vian telegramon el Dijon. Koran dankon! Mi esperas baldaŭ legi detale pri la rezultatoj de la kongreso.

OV V.264. Verkita en 1911 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Ĵus mi legis en “La Movado” la sciigon pri la granda perdo kiun vi havis. Volu akcepti mian plej koran kondolencon.

OV V.265. Verkita en 1913 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Bedaŭrinde la firmo Hachette efektive ne volas eldoni la pluajn partojn de la Biblio, nek en la “Revuo” nek en formo de apartaj libroj. Tamen, se nur mia sano kaj tempo permesos, mi nepre daŭrigos la tradukadon.

Mi dankas vin kore pro via propono, preni sur vin la eldonadon; sed verŝajne mi ne povos akcepti vian proponon, ĉar mi esperas, ke mi prenos la eldonadon sur min mem (per vojo de abonado).

OV V.266. Verkita en 1913 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Responde al via letero de 7/XII mi povas vin sciigi, ke la kontrakto, kiu ekzistis inter mi kaj la firmo Hachette estas nun nuligita; mi estas sekve denove libera homo kaj mi povas eldoni miajn estontajn verkojn kie kaj per kiu mi volas. Tamen eldonigi miajn verkojn per la “Presa Societo” mi verŝajne ne povos.

Mia profesio, donante al mi tre multe da laboro, donas al mi tamen ne sufiĉe da enspezoj, ĉar miaj pacientoj pagas al mi tre malmulte (kiu povas pagi iom pli, tiu preferas iri al aliaj kuracistoj). Se mi en la lastaj 9–10 jaroj povis vivi sen zorgoj kaj eĉ permesi al mi ĉiujare 5 aŭ 6-semajnan libertempon, por rebonigi mian sanon, — tiun povon donis al mi nur la enspezoj, kiujn mi ricevadis de Hachette pro miaj laboroj. Nun, kiam Hachette ne volas plu eldonadi miajn verkojn, mi devas serĉi ian alian rimedon, por kovri mian profesian deficiton (ekzemple rifuzi al mi la por mi necesegan someran libertempon, peni havi pli da pacientoj k.t.p.) Sed ĉar miaj fortoj estas jam terure elĉerpitaj kaj mi jam nun plenumas miajn laborojn nur kun tre granda malfacileco, tial — se mi deziras daŭrigi mian Biblian laboradon — mi devas bedaŭrinde peni, ke tiu laborado donu al mi enspezojn.

Ĉu tiajn enspezojn povus doni al mi la “Presa Societo”, kiu jam ja mem estas malriĉa kaj neatendeble bezonas tujajn enspezojn, — pri tio mi forte dubas.

Tamen mi pripensos vian proponon; en la okazo, se mi poste trovos ĝin akceptebla por mi, mi siatempe skribos al vi.

Por miaj Bibliaj tradukoj mi serĉas nun eldonanton, kiu prenus sur sin la tutan financan flankon de la afero kaj pagadus al mi difinitan sumon por ĉiu paĝo. Se mi ne trovos eldonanton kaj devos mem fariĝi eldonanto tiam mi eble (mi ne faras promeson) uzos la “Presan Societon” kiel presejon kaj tenejon. Tial por ĉiu okazo mi petas ke la Societo sciigu min:

1) kiom mi devus pagi pro la presado (enkalkulante paperon, broŝuradon k.t.p.) de 1000 ekzempleroj de 16-paĝa folio de tia sama grandeco, formo, papero k.t.p. kiel la ĝisnunaj volumoj de la Biblio? kaj kiom por ĉiu sekvanta milo da ekzempleroj?

2) Kian rabaton de la abona mono mi devus doni al la Societo, por ke ĝi prenu sur sin la akceptadon de abonoj kaj dissendadon de la ekzempleroj?

OV V.267. Verkita en 1913 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Mi ricevis viajn leterojn de 20/XII kaj 29/XII.

Pri via propono fariĝi konstanta kunlaboranto de “Lingvo Internacia” mi jam nun povas al vi respondi, ke tiun proponon mi bedaŭrinde ne povas akcepti: mi ne volas min ligi per ia kontrakto aŭ promeso. Koncerne la eldonadon de la Biblio mi nun ne povas ankoraŭ doni al vi definitivan respondon. Tre verŝajne mi restos ĉe mia unua intenco kaj eldonados la Biblion je mia propra kalkulo. Se post plua pripensado mi trovos, ke mi povas ŝanĝi mian intencon kaj akcepti vian afablan proponon, mi siatempe skribos tion al vi.

OV V.268. Verkita en 1914 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Dum mia restado en Parizo mi faros verŝajne tre malmulte da vizitoj, ĉar korpe kaj spirite mi estas tre laca. Tamen la blindulojn mi tre volonte vizitos kune kun mia edzino; sed mi petas vin, volu siatempe memorigi min pri tio.

Fari ion por la blinduloj mia edzino pro diversaj kaŭzoj bedaŭrinde ne povas; tial akcepti titolon, kiam ŝi nenion povas fari, estus por ŝi malagrable.

Tamen se vi trovas, ke ŝia nomo povas esti utila, ŝi akceptos la titolon de protektantino volonte kaj danke.

OV V.269. Verkita en 1914 al prof. Th. Cart, Paris.

Kara sinjoro! — Mi tre ĝojas, ke vi aliĝis al nia afero, kaj mi esperas, ke via laborado alportos al nia afero multe da fruktoj. — Se mi ricevos de la firmo Hachette vian tradukon, mi volonte ĝin trarigardos kaj korektos. — “Bibliotekon” mi nun ne eldonas: mi persone eldonas nun nenian gazeton.

OV V.270. Verkita en 1902 al s-ro H. J. Bulthuis, Gouda.

Kara sinjoro! — Vian adreson mi enskribis sub No. 9513. Adresaron vi ricevos en Aprilo. — Vian sistemon stenografian mi danke ricevis, trarigardis ĝin nun mi ĝin resendas al vi. Ĝi ŝajnas al mi bona, sed precize juĝi mi ne povas, ĉar mi estas tro malmulte kompetenta en la afero stenografia.

OV V.271. Verkita al s-ro H. J. Bulthuis, Gouda. Dato nekonata.

Kara sinjoro! — Por la saluto, kiun vi sendis al mi de la Grupo Chaumont mi kore dankas vin kaj ĉiujn estimatajn membrojn de la Grupo. –

Pri via intencita lernolibro “Ĝardeno Esperantista” mi pensas, ke ĝi ne alportus grandan utilon kaj nur elvokus eble diversajn atakojn kontraŭ vi.

OV V.272. Verkita en 1903 al prof. René Deshayes.

Kara sinjoro! — La muzikon por la versaĵo “L’ Espero” mi danke ricevis. Ĉar mi komprenas muzikon tro malmulte, tial mi ne povas diri al vi ĉu via muziko estas bona aŭ ne.

Eble vi volos fari ian belan muzikon al alia himno esperantista “La Vojo”*, al kiu ĝis nun ankoraŭ neniu faris muzikon, kvankam la teksto de “La Vojo” estas multe pli bona kaj pli grava ol de “L’ Espero”?

Vian adreson mi enskribis.

OV V.273. Verkita en 1903 al prof. René Deshayes.

Kara sinjoro! — Presigi la “Vojon”, vi havas plenan rajton kaj vi tute ne bezonas peti mian permeson pro tio ĉi. Ankaŭ la permeson de la firmo Hachette vi ne bezonas. Permeson de mi kaj de Hachette devas havi nur tiu aŭtoro, kiu volas preni sur sia verko la vortojn “aprobita de Zamenhof”; sed verko muzika ja tute ne bezonas tian surskribon.

OV V.274. Verkita en 1903 al prof. René Deshayes.

Kara kolego! — En la pasinta monato mi ricevis vian poŝtan karton kaj tiam mi laŭ via deziro skribis al la magazeno de Ŝaĥ pri la vendado de esperantaj verkoj (ĉe malgrandaj mendoj — 25% da rabato, ĉe pli grandaj — pli multe, ĝis 50%; por la transsendo 10%); ĝis nun tamen mi ricevis de la magazeno nenian mendon.

OV V.275. Verkita en 1903 al d-ro A. M. Grinfeld, Kiŝinev.

Kara kolego! — Ĉar la detaloj, pri kiuj vi skribas, estas ne en la parto medicina, sed en la parto literatura, tial mi ne havis la rajton ŝanĝi la tekston sen la permeso de la aŭtoroj.

OV V.276. Verkita en 1903/4 al d-ro I. Fels, Łwow.

Kara sinjoro! — Mi konsilas al vi turni vin rekte al la redaktoro de Rondiranto (G. P. Oreŝkov en Plovdiv), ĉar se vi dezirus korespondi kun li per mi, tio ĉi estos tro neoportuna por ni ĉiuj. Vi povas skribi al li esperante aŭ ruse.

OV V.277. Verkita en 1904 al Georgij Karpoviĉ s-ro Davidov, Saratov.

Kara sinjoro! — La januaran numeron de la “Meksika Lumturo” mi ricevis kun plezuro kaj mi dankas kaj mi deziras al via gazeto la plej bonan sukceson. — Diri al vi ĉu la Regularo de via Societo estas bona aŭ ne bona mi ne povas, ĉar ĉio dependas de la lokaj cirkonstancoj kaj kutimoj. Mi esperas ke la Regularo montriĝos bona kaj ke la Meksika Societo esperantista baldaŭ ricevos gloran nomon en la mondo esperantista.

OV V.278. Verkita en 1904 al d-ro Ambrosio Vargas, Santa Rosa de Necoxtla.

Kara kolego! — La 100 rublojn mi danke ricevis kaj enskribis en vian kalkulon. Mi ankaŭ ricevis la Hamleton kaj Jarlibron kaj mi dankas vin kore. La koston de la transsendo volu enskribi en mian kalkulon. El la Krestomatio neniu ekzemplero perdiĝis, ĉar Hachette sendis ne 100 ekz. sed nur 99 ekz. Hieraŭ mi sendis al vi po 25 ekz. de NoNo 64 kaj 90 kaj 15 ekz. de Adresaro*; se vi bezonas pli grandan nombron da ekzempleroj, volu skribi al mi. — La NoNo 80, 92, 44, 30 mi jam ne havas; ĉiujn restintajn literaturajn verkojn foraĉetis de mi la Grupo Pariza, kaj mi nun havas nur lernolibrojn kaj vortarojn por rusoj (NoNo 77, 72, 90, 64, 17).

OV V.279. Verkita en 1904 al d-ro A.I. Asnes, Sankt-Peterburgo.

Kara kolego! — Mi sendis al vi hodiaŭ, laŭ via deziro, 100 ekz. de No 77 kaj 50 ekz. de No 17.

Tiun ĉi sumon mi enskribis en vian ŝuldon.

La 50 r. senditajn de s-ro Rogaĉev Antonov mi siatempe ricevis kaj enskribis.

La Ĵurnalon “Esperanto” mi trovas bona.

Mia frato jam revenis el Port-Arturo; sed li havas nur forpermeson por 2 monatoj; post tiu tempo li denove devos iri en la militon.

Ĉu vin oni ne vokas?

OV V.280. Verkita en 1905 al d-ro A.I. Asnes, Sankt-Peterburgo.

Kara kolego! — Pardonu, ke mi ne skribis al vi tuj post la ricevo de la “Ruslanda Esperantisto”, ĉar mi estis tiel okupita, ke mi ne povis trovi eĉ unu liberan minuton. Mi deziras al via entrepreno la plej bonan sukceson kaj laŭ via deziro mi sendas al vi nun aparte malgrandan letereton, kiun vi povas presigi en via gazeto.

Skribi al vi leteron pli grandan mi nun ne povas, ĉar ĝis nun ne estas al mi ankoraŭ tute klara via rilato al la gazeto de d-ro Ostrovskij. Tiu ĉi lasta estas tre kolera kontraŭ vi. Mi estas tute certa, ke lia kolero estas ne prava, kaj lian agitadon kontraŭ vi mi malaprobas; tamen enmiksi min en la aferon inter vi ambaŭ mi kompreneble ne povas.

Se vi estos ĉiam en plena ordo kaj se via organo elirados ĉiam kun severa reguleco, tio ĉi estos de via flanko la plej bona defendo kontraŭ ĉiuj privataj atakoj.

OV V.281. Verkita en 1905 al d-ro A.I. Asnes, Sankt-Peterburgo.

Kara kolego! — Mi ĵus ricevis vian leteron de antaŭhieraŭ. Estante nun terure okupita, mi ne povas respondi al vi pli detale; sed por ke mia silento ne igu vin pensi, ke mi ankaŭ apartenas al viaj malaprobantoj, mi rapidas trankviligi vin per kelkaj vortoj:

a) La agadon de d-ro O. kontraŭ vi mi jam de longe trovis ne prava; mi skribis pri tio siatempe al li mem kaj pli detalan leteron mi skribis antaŭ kelke da monatoj al d-ro Grünfeld en Kiŝinev, kiam li sub la influo de d-ro O. kulpigis vin antaŭ mi. Estu plene konvinkita, ke sur min la malaprobinda agitado de d-ro O. faras nenian influon.

b) Kontraŭ s-ro K. mi estos singarda kaj mi havos kun li neniajn aferojn.

OV V.282. Verkita en 1905 al d-ro A.I. Asnes, Sankt-Peterburgo.

Kara kolego! La 50 rublojn mi danke ricevis kaj enskribis. Laŭ mia libro vi nun restas ŝulda al mi ankoraŭ 71 r. 57 kop. — La francan ordenon de “Honora Legio” mi efektive ricevis.

OV V.283. Verkita en 1905 al d-ro A.I. Asnes, Sankt-Peterburgo.

Por la gratulo, kiun “Espero” sendis al mi, mi esprimas al la Societo mian koran dankon.

OV V.284. Verkita en 1905 al d-ro A.I. Asnes, Sankt-Peterburgo.

Kara kolego! — Antaŭ 10 tagoj mi ricevis vian telegramon, sed ĉar la fervojo ne funkciis, mi ne povis plenumi vian peton. Hieraŭ kaj hodiaŭ mi sendis al vi per 4 banderolaj paketoj:

50 ekz. de No 77
50 ekz. de No 64.

Pli mi nun ne povas sendi, ĉar mi havas tro malmulte kaj la presejoj nun ne laboras. La No 17 mi jam tute ne havas. — Por la senditaj libroj mi enskribis en vian kalkulon 19 r. 50 kop.

OV V.285. Verkita en 1905 al d-ro A.I. Asnes, Sankt-Peterburgo.

Kara kolego! — Koran dankon por via saluto. En nia urbo la situacio estas ankoraŭ multe pli terura ol en S. Peterburgo, ĉar krom la komunaj aferoj ni havas ankoraŭ la vekiĝintan nacian ŝovinismon. Mi estas nun absolute nekapabla por iu laboro.

Per s-ro Kaminski mi sendas al vi 20 ekz. de No 17 kaj 100 ekz. de No 77; por ĉio mi enskribis en vian ŝuldon 22 r. 50 kop.

Ĉar mia nuna financa situacio estas nun tre malfacila, tial mi estos al vi tre danka, se ĉe la unua eblo vi volos sendi al mi vian ŝuldon.

Al s-roj Vejsbrut kaj Lojko mi siatempe respondis, sed ili ne ricevis miajn leterojn pro la striko. La 20 ekzemplerojn de “Ruslanda Esperantisto” mi ricevis kaj en mia letero mi demandis s-ron Lojko kial oni sendis al mi tiom multe da ekzempleroj. La adresojn mi ne povas kolekti nek kolektigi, ĉar tio ĉi postulas tro multe da tempo kaj laboro (pretan kolekton da adresoj mi ne havas, kaj mi devas sekve serĉi en grandega multo da leteroj, arĥivoj k.t.p.).

Artikolon por via gazeto mi eble sendos al vi post 3–4 semajnoj (mi tamen ne promesas certe). De la No 17 mi jam presis (stereotipe) novan eldonon.

OV V.286. Verkita en 1905 al d-ro A.I. Asnes, Sankt-Peterburgo.

Kara kolego! — Vian poŝtan karton de 24/XII kaj la 3 ekz. de “Bolesĉjo” mi danke ricevis. Por ĉio akceptu mian koran dankon. La formaton kiun vi intencas doni al la apartaj depresoj mi kun plezuro akceptas.

OV V.287. Verkita en 1906 al d-ro A.I. Asnes, Sankt-Peterburgo.

Kara kolego! — La artikoleton, kiun mi sendis al vi hieraŭ, volu presi nur en la gazeto, sen pretigado de apartaj depresoj. — Kun la artikoleto vi devas fari al vi nenian maloportunaĵon: se parto de la Februara numero estas jam kompostita, vi povas presigi la artikoleton en la mezo, aŭ eĉ en la fino de la numero; se la tuta numero jam estas kompostita, vi povas lasi la artikoleton por la numero Marta.

OV V.288. Verkita en 1906 al d-ro A.I. Asnes, Sankt-Peterburgo.

Kara kolego! — Ĉar la “Aldono” ne estas tre grava, tial ŝajnas al mi, ke estas pli bone presi ĝin nur en la gazeto, sed ne en formo de aparta depreso algluota al la broŝuro (kio farus ne bonan impreson). Se mi devos presi duan eldonon de la broŝuro, tiam mi almetos ankaŭ la Aldonon. — Presi aparte folieton kun preseraroj ŝajnas al mi afero superflua, ĉar ordinare la leganto ne atentas la tabelon de preseraroj. Tamen por la okazo se vi persone volas scii la erarojn, mi sendis al vi hodiaŭ unu ekzempleron de la broŝuro, en kiu mi signis la plej gravajn trovitajn erarojn.

OV V.289. Verkita en 1906 al d-ro A.I. Asnes, Sankt-Peterburgo.

Kara kolego! — Kun plezuro mi ricevis la Januaran numeron de “Ruslanda Esperantisto” kaj ankaŭ unu ekzempleron de la aparta depreso de la Dogmoj, kaj mi dankas vin kore. Bedaŭrinde en la teksto sin trovas diversaj preseraroj, el kiuj kelkaj estas tre gravaj kaj tute kripligas la sencon (ekzemple sur la unua paĝo) anstataŭ la esence grava esprimo “поглощателния стремления” estas presita “положителния (!) стремления”; en la dogmo 10, lit. b, kie mi diras ke la religio devas doni “духовнуйн теплоту”, anstataŭ tio ĉi estas presita “духовнуйн темноту”!! (Kia fatala kaj malagrabla eraro!) Se vi ne dissendis ankoraŭ parton de la apartaj depresoj, mi petas vin, volu sendi ĉiujn ekzemplerojn al mi, kaj mi forigos en ili la plej gravajn erarojn. Al la rusaj gazetoj mi kredeble ne dissendos la libreton.

Pardonu, ke mi nun turnas min al vi ankoraŭ kun unu peto. Mi sendas al vi nun “Aldonon al la Dogmoj” kaj mi petas vin, se vi nenion havas kontraŭ tio ĉi, volu ĝin ankaŭ publikigi en la venonta numero de la “Ruslanda Esperantisto”. Mi petas, ke ankaŭ tiun ĉi artikoleton la presisto pretigu por mi en formo de apartaj depresoj* (1000 ekzemplerojn), kiujn mi intencas enmeti en ĉiun ekzempleron de la broŝureto pri la dogmoj.

OV V.290. Verkita en 1906 al d-ro A.I. Asnes, Sankt-Peterburgo.

Ĵus mi ricevis vian leteron de 10/23 I kun la fervoja kvitanco kaj la kalkulo de la presisto (kiun mi nun resendas al vi). La sumon 39 r. 10 kop. (presado kaj transsendo) mi enskribis en vian krediton. La kalkulon de la presisto mi trovas sufiĉe kara (precipe mirigas min la granda pago por la paĝigado (верстка); tamen ĉi tio ne estas grava; pli malagrabla estas la preseraroj, ellasitaj vortoj k.t.p.

Al la rusaj gazetoj mi nun ne deziras dissendi; la 300 ekz. kiuj restis ĉe vi, vi povas lasi ĉe vi por la vendado, se oni sin turnas al vi, po 20 kop. por ekzemplero. Al vi mi kalkulados tiun ĉi broŝuron kun 60% da rabato; sekve se vi deziras lasi ĉe vi la 300 ekz., mi enskribos por ili ĉiuj en vian ŝuldon 24 rublojn.

La kritiko de prof. Dombrovski sendube estas tre mallaŭda, (ĉar li ja estas pastro kaj sekve ne povas aprobi hilelismon); tamen mi konsilas al vi akcepti lian kritikon por via ĵurnalo; kaj ne sole lian, sed ankaŭ diversajn aliajn kritikojn, kiujn vi eble ricevos, ĉar estas necese, ke la afero estu senpartie kaj ĉiuflanke analizita kaj prijuĝita. En okazo de bezono mi poste (sub ia pseŭdonimo) skribos kontraŭkritikon.

Se vi konsentas preni la 300 ekz. de la broŝuro por vendado, tiam mi kore vin petas antaŭe korekti en ili per plumo almenaŭ la du plej gravajn preserarojn, kiujn mi supre montris.

OV V.291. Verkita en 1906 al d-ro A.I. Asnes, Sankt-Peterburgo.

OV V.292. Verkita en 1906 al d-ro A.I. Asnes, Sankt-Peterburgo. La Originala Verkaro notas, ke la vorto “same” en “kiu same volus represi” estas nelegebla sed “simila al ‘same’”.

Kara kolego! — Koran dankon por la alsenditaj poŝtaj kartoj de s-roj Davidov kaj Tabenski kaj por la eltiro el la letero de s-ro Vasiljev. Al ĉiuj tri personoj mi hodiaŭ skribos respondojn.

La represado de mia broŝuro kompreneble tute ne estas via kulpo; vin mi povas nur tre kore danki por via klopodado pri la publikigo de la unua broŝuro. La represadon mi tute ne bedaŭras, ĉar la dua eldono tute ne forigas la valoron de la unua eldono, kiun mi tute trankvile eluzos ĝis la lasta ekzemplero. La unua eldono servis nur kiel provo; la dua servos por pli vasta propagando (kaj por propagando pli vasta mi trovis necese pli neŭtraligi la nomon kaj la antaŭparolon).

Mi dankas vin tre kore por via promeso klopodi pri la eldono de mia dua broŝuro kaj legi la unuajn presprovaĵojn.

Kontraŭ la publikigado de la kritikoj de s-roj Dombrowski, Moch kaj aliaj en la “Ruslanda Esperantisto” mi de mia flanko havas absolute nenion; kontraŭe, mi estus eĉ tre kontenta, se via gazeto malfermus vastan polemikon pri la hilelismo-homaranismo, ĉar nur per senpartia polemiko ni ekscios la efektivan veron, kio estas por mi la plej grava; sed admoni vin, ke vi presu ĉiujn artikolojn, mi ne volas, ĉar ĉio devas dependi de via propra juĝo, t.e. ĉu vi trovos la artikolojn interesaj por viaj legantoj aŭ ne.

Se iu volos aĉeti de vi ekzemplerojn de la unua eldono de la broŝuro, vi povas kuraĝe ilin vendi, ĉar — kiel mi diris — la dua eldono ne senvalorigas la unuan. Vi povas ankaŭ disdonadi (je mia kalkulo) ekzemplerojn senpagajn al ĉiuj personoj, kiujn vi trovos utile ekinteresi por la hilelismo.

OV V.293. Verkita en 1906 al d-ro A.I. Asnes, Sankt-Peterburgo.

Kara kolego! — Mi sciigas vin, ke de nun la adreso de la sekretario de la unua rondeto homarana (hilelista) estas:

D-ro A. Waldenberg, ul. Grzybowska No 15. Varsovio.

OV V.294. Verkita en 1906 al d-ro A.I. Asnes, Sankt-Peterburgo.

Kara kolego! — Kun tiu ĉi letero mi sendas al vi en ambaŭ lingvoj unu artikoleton, kiun mi petas vin tralegi kaj skribi al mi, ĉu vi volas presigi ĝin en la “Ruslanda Esperantisto”? tiam mi petas vin, volu ĝin presigi por mi (kompreneble je mia kalkulo) ankaŭ en formo de aparta depreso, en ĉiu el la ambaŭ lingvoj aparte, po 1000 ekzempleroj en ĉiu lingvo.

OV V.295. Verkita en 1906 al d-ro A.I. Asnes, Sankt-Peterburgo.

Kara kolego! — Pardonu, ke mi ĝis nun ne respondis viajn lastajn leterojn. Pro la malsano kaj morto de mia bopatro mi en la daŭro de kelka tempo tute ne povis labori.

Laŭ via deziro mi sendis al vi en la pasinta semajno keston da libroj. Por ke vi havu pli grandan provizon da libroj, mi permesis al mi sendi al vi pli multe ol vi mendis (nome, anstataŭ 300/77 + 300/72 + 100/90 mi sendis: 600/77 + 300/72 + 200/64 + 100/17 + 100/90). Ĉar vi ne bezonas tuj pagi por ĉio, tial mi esperas, ke vi estos kontenta de la superflua sendo; sed se eble la superfluajn librojn vi ne bezonas, tiam vi povas en ĉiu tempo resendi ilin al mi, kaj mi deprenos ilian koston de via ŝuldo*.

Laŭ via deziro mi sendas al vi nun kalkulon pri niaj reciprokaj ŝuldoj. Volu skribi al mi, ĉu vi trovas mian kalkulon en bona ordo.

La presprovaĵon de la artikolo de s-ro Dombrovski mi danke ricevis. Nun mi bedaŭrinde estas tro okupita, sed post 10–15 tagoj, kiam mi estos iom pli libera, mi sendos al vi artikolon rebatan, kiun mi petos vin publikigi en unu el la venontaj numeroj de via gazeto.

La diversajn adresojn de aprobintoj de Homaranismo mi ricevis kaj kore vin dankas*.

La “Homaranismon” mi decidis vendadi ne po 10 kop., sed po 5 kop. (sen transsendo) (por vi po 2½ kop.); tial mi petas, ke en la artikolo, kiun mi sendis al vi antaŭ 2 semajnoj, volu ŝanĝi, ke la Unua Rondeto elsendas la broŝurojn ne 15 ekz., sed 25 ekz. por 1 rublo. (Se oni mendos de vi, tiam vi povas doni tian rabaton, kian vi mem deziros.)

Klarigojn al ĉiuj adeptoj de Homaranismo mi povos sendi ne pli frue ol kiam mi havos la depresitajn ekzemplerojn de mia lasta sendita al vi artikolo (“Cirkulera letero”). Ĉu vi ne forgesos presi por mi kaj sendi al mi 1000 ekz. de tiu artikolo? Mi estos al vi tre danka, se vi povos sendi al mi tiujn ekzemplerojn kiel eble plej baldaŭ. Eble oni povus presi ilin tuj, ne atendante ĝis la artikolo aperos en la gazeto? Mi volonte pagus por la presado pli multe, kaj ankaŭ por aparta kompostado, por nur havi la ekzemplerojn kiel eble plej frue.

Pardonu ke mi denove ŝarĝas vin per peto: mi petas vin, volu presigi por mi novan, pli grandan eldonon de la broŝuro “Homaranismo”, nome 5.000 ekz. en lingvo rusa kaj 5.000 en Esperanto. La koston de la presado volu enskribi en mian kalkulon.

La Adresaro de Esperantistoj serio XXVI estos preta post 3 ĝis 4 semajnoj.

OV V.296. Verkita en 1906 al d-ro A.I. Asnes, Sankt-Peterburgo.

Kara sinjoro redaktoro! — Mi ricevis la unuan numeron de la “Ruslanda Esperantisto” kaj mi sendas al vi mian dankon. Al la nova gazeto mi deziras la plej bonan sukceson. Mi deziras al ĝi, ke ĝi glore plenumu sian taskon, ke ĝi frate unuigu inter si ĉiujn foliojn de Espero kaj helpu ilin agadi sukcese per fortoj kunigitaj. Mi esperas, ke ambaŭ niaj ruslandaj organoj “Esperanto” kaj “Ruslanda Esperantisto” ĉiam reciproke sin helpados kaj subtenados kaj multe akcelos la ekfloron de nia afero en nia vasta regno.

OV V.297. Verkita en 1905 al la Redakcio de “Ruslanda Esperantisto”.

Al Sinjoro Felix Moscheles.

Ekzistas homoj, al kiuj la aĝo blankigas la harojn, sed tute ne tuŝas la koron, kiu restas ĉiam en plena freŝeco kaj juneco kaj ĉiam kun egala forto batas por ĉio bela kaj bona. Ĉiufoje kiam mi vidas tian homon, mi diras al mi: “jen estas bela minuto en mia vivo!”

OV V.298. El albumo de s-ro Felix Moscheles, London. Verkita en 1905. Presita en International Language 1928, p.161.

La unuaj esperantistoj ofte estis desapontataj, sed ne havis la vorton por esprimi sian desapontiĝon. Sinjoro Moscheles kreis la vorton kaj proponis ĝin al mi. Sed ĉar nek en la tria kongreso esperantista nek en la gastama domo de gesinjoroj Moscheles mi trovis ion, kio min desapontus, tial ne trovante en la nuna minuto ian uzon por la vorto, mi ĝin forsendas al la vortaro, dezirante ke niaj amikoj ne tro ofte bezonu ĝin uzi en sia vivo.

23/vii./1907.

OV V.299. El albumo de s-ro Felix Moscheles, London. Verkita en 1907. Presita en International Language 1928, p.161.

Traduko de la 3a satiro, i, de Horacio.

La kantistoj ĉiuj en la mondo
Havas ĉiam saman la malvirton:
Se deziras vi, ke ili kantu,
Vi dufoje devas ilin peti.
Tamen se ne faras vi la peton,
Tiam estas ja afer’ alia –
Tiam estu certa, ili kantos
Ĝis alveno de la lasta juĝo.

31/viii./1907.

El International Language 1928, p.161. El albumo de s-ro Felix Moscheles, London. Verkita en 1907.

Kara sinjoro! — Mi ricevis viajn leterojn de 15/XII kaj 25/XII kaj ankaŭ la monon. La adresojn, kiujn vi alsendis, mi enskribos kaj al la adresatoj mi sendos la Adresaron post 2–3 tagoj; ankaŭ al viaj mendintoj mi morgaŭ sendos.

La Adresaro 29 (kiu eliros en Marto aŭ Aprilo 1909) estos la lasta; novajn enskribojn mi nun jam ne akceptos plu. Tial se iu volus sin enskribigi per vi, vi povas lin sciigi, ke enskriboj jam ne estas akceptataj.

OV V.303. Verkita en 1908 al d-ro Pierre Corret, Versailles.

Kara kolego! — Kun granda plezuro mi ricevis hodiaŭ la librojn, enhavantajn vian doktoran tezon pri Esperanto*. Via grava kaj interesa verko estos por mi ĉiam tre agrabla memoraĵo.

Mi dankas vin tre kore.

OV V.304. Verkita en 1908 al d-ro Pierre Corret, Versailles.

Kara kunfrato! — Se mi volus reeldoni la unuajn librojn pri Esperanto, mi devus antaŭe proponi tiun reeldonon al la firmo Hachette; nur en la okazo, se la firmo ne dezirus preni sur sin la eldonon, mi havus la rajton eldoni la librojn mem aŭ eldonigi ilin per ia alia firmo aŭ persono.

Mi devas tamen konfesi al vi, ke (almenaŭ en la nuna tempo) mi ne trovas utila la reeldonadon de tiuj verkoj kaj mi ne deziras, ke iu tion entreprenu.

Via opinio, ke mi iam petis pri represado de miaj verkoj, estas erara: mi fordonis de mi ĉiujn rajtojn nur pri la lingvo, sed mi neniam permesis, ke oni simple represu miajn personajn verkojn, ĉar mi, kiu kun tre granda malfacileco perlaboras la vivrimedojn por mia familio, ne povas permesi al mi tian luksan malavarecon. Estas vero, ke kelkfoje oni represis kelkajn miajn verkojn, eĉ ne demandinte min, ĉu mi tion permesas; sed, kvankam mi ne volis protesti kontraŭ tio, mi tamen ne povas diri, ke mi tion aprobas.

OV V.305. Verkita en 1912 al d-ro Pierre Corret, Versailles.

Kara sinjoro, — Al via demando mi povas respondi jenon: En la unuaj jaroj de Esperanto troviĝis diversaj personoj, al kiuj tio aŭ alia en la lingvo ne plaĉis. Ĉiu el tiuj personoj postulis, ke mi nepre faru en Esperanto tiajn aŭ aliajn ŝanĝojn. Sub la konstanta bombardado de tiuj personoj mi fine cedis, kaj en la jaro 1894 mi publikigis en la tiama gazeto “Esperantisto” projekton de diversaj reformoj en Esperanto. (En tiu projekto mi forigis la supersignojn, la akuzativon, la deklinacion de la adjektivoj, la neromanajn vortojn k.t.p.)

Sed baldaŭ montriĝis, ke tio, kio en la teorio ŝajnis bona, en la praktiko nenion taŭgis, kaj ĉiuj reformistoj kaj malkontentuloj ekkriis, ke la proponitaj reformoj nur malbonigus la lingvon (ĉar al ĉiu plaĉis nur tio, kion li proponis). Tiam mi aranĝis voĉdonadon inter ĉiuj tiamaj Esperantistoj; kaj ili decidis, ke oni faru en Esperanto neniajn reformojn. De tiu tempo ni jam ne parolas pri reformoj.

OV V.306. Verkita en 1907 al s-ro J. M. Dow, (?) Anglujo. Presita en International Language 1928, p.79–80.

Al la British Esperanto-Association mi sendas mian koran gratulon pro la ŝanĝo de la loĝejo. En la nova loko mi deziras al la Asocio plenan feliĉon kaj ĉiam kreskantan potencon.

OV V.307. Verkita en 1907 al la “British Esperanto-Association”.

Karaj sinjoroj! — Mi eksciis, ke s-ro Miller intencas represi miajn artikolojn “Pri reformoj en Esperanto”, kiujn mi verkis en la jaro 1894. La permeson por tio ĉi mi al s-ro Miller aŭ al alia persono ne donis. Se iu persono volos publikigi tian mian verkon sen mia permeso, mi rajtigas vin, sinjoroj, ke vi komencu en mia nomo leĝan persekutadon kontraŭ tiu persono.

OV V.308. Verkita en 1907 al la “British Esperanto-Association”.

Kara sinjoro! — Kun plezuro mi legis en via letero de 21/XII la sciigon pri via sukcesplena propagando.

Fari gramofonajn diskojn en Varsovio oni ne povas (almenaŭ mi nenion scias pri tio). Post la Antverpena Kongreso mi veturis speciale Parizon, laŭ la propono de la firmo Gaumont, por ke la firmo pretigu fono-kinematografaĵon de mia parolado; sed kvankam la mastro de la firmo tiam diris al mi, ke la rezultato estas tre bona, tamen mi de tiu tempo nenion aŭdis pri tio.

Preni ian pagon pro la frazoj, kiujn fraŭlino Fryer ĉerpis el mia Ekzercaro por sia lernolibro, mi absolute ne konsentas. Mi kore dankas la konsilantaron de via Asocio pro ĝia decido sendi al mi pagon, sed tiun pagon mi akcepti ne povas.

Al vi kaj al viaj estimataj gepatroj koran saluton de mi kaj de mia familio [...]

OV V.309. Verkita en 1912 al la “British Esperanto-Association”.

Estimata sinjorino! — Ekzempleron de la unua eldono de mia unua lernolibro mi bedaŭrinde jam de longe ne havas.

OV V.310. Verkita en 1907 al s-ino Marie Hankel, Dresden.

Kara sinjorino! — Vian leteron pri la kongreso mi danke ricevis. Pro la bela sukceso mi kore vin gratulas. Estos por mi granda plezuro konatiĝi kun vi en Kembriĝo.

OV V.311. Verkita en 1907 al s-ino Marie Hankel, Dresden.

Estimata sinjorino! — Al la lernantoj vi devas ĉiam konsili, ke ili konstruu la frazojn kiel eble plej simple; sed en literaturo destinita por personoj, kiuj jam bone konas la lingvon, oni povas, pro oportuneco aŭ eleganteco, uzi ankaŭ konstruon pli liberan. –

Ŝanĝitajn adresojn mi nun jam pli ne presas. Volu sciigi pri via nova adreso la redaktoron de la jarlibro (s-ro F. de Ménil, ĉe la firmo Hachette et Cie, Paris). Volu skribi al mi, kion mi devas fari kun viaj 50 pf.

OV V.312. Verkita en 1907 al s-ino Marie Hankel, Dresden.

Kara sinjorino! — Kun vera plezuro mi ricevis vian libreton “Bilder vom dritten Esperanto-Kongreß” kaj mi dankas vin kore. La eldono de tiu ĉi libreto povas esti tre utila por la sukceso de la kvara. Pri la Delegacio kaj la “Ŝanĝoj” estu tute trankvila! En la historio de Esperanto ni jam havis kelkajn fojojn tiajn epizodojn, sed nia fideleco ĉiam venkis. Baldaŭ — espereble post 2–3 semajnoj — la Centra Oficejo dissendos “Nefermitan Leteron”, kiu ĉiujn trankviligos.

Koran saluton de mia edzino kaj de mi [...]

OV V.313. Verkita en 1907 al s-ino Marie Hankel, Dresden.

Kara sinjorino! — Mi ricevis vian karton de 30/XII. Estu tute trankvila. Ĉiuj nuboj baldaŭ pasos. (Cetere tiuj nuboj eĉ havis absolute nenian gravecon kaj danĝerecon.) Kiam ni estos en Dresdeno, de la fantomoj jam restos nenia postesigno. — Koran saluton kaj novjarajn bondezirojn al vi, al d-ro Schramm kaj al ĉiuj, kiuj laboras por la kvara kongreso.

OV V.314. Verkita en 1908 al s-ino Marie Hankel, Dresden.

Kara sinjorino! — Kun plezuro mi prenus sur min la tradukadon de “Minna von Barnhelm” por la kongreso, se vi trovas tion ĉi utila; sed bedaŭrinde la afero ne dependas de mia volo. La situacio estas jena:

Antaŭ 5–6 jaroj, kiam la afero de Esperanto staris ankoraŭ tre malforte, ni tre bezonis ian grandan libreldonan firmon, kiu sin okupus per la puŝado de nia afero. Tiam, por allogi al nia afero la grandan firmon Hachette kaj K^io, mi — laŭ la konsilo de la Parizaj esperantistoj — kontrakte promesis al tiu firmo, ke ĉiujn miajn personajn verkojn mi publikigos ĉiam nur per tiu firmo. Tiamaniere mi estas nun kontrakte ligita, kaj se mi persone dezirus traduki “Minna von Barnhelm”, mi havus la rajton eldonigi ĝin nur per la firmo Hachette.

Tial se vi deziras, ke la komedio estu eldonita ne de Hachette, sed de la kongresa komitato, tiam vi devas komisii la tradukadon al iu alia persono.

En via versaĵo la vortoj “la hela ŝajno via” estas ne bonaj; la esprimoj “la hela brilo via” aŭ “la brila lumo via” ambaŭ estas bonaj.

La afablan kaj gastaman inviton de la familio Arnhold ni principe akceptas kun plezuro kaj sincera danko; sed definitivan respondon mi nun ankoraŭ ne povas doni, ĉar mi nun ne povas ankoraŭ antaŭvidi kun plena certeco, kiel mi min aranĝos. Ĉar mia partoprenado donas al la kongreso karakteron iom personan, kaj tio ĉi naskas koleron de la flanko de niaj kontraŭuloj, tial mi ofte nun pensas, ĉu ne estus pli bone por la afero, se mi ne venus al la kongreso. Kompreneble tiu ĉi penso (kiun mi komunikas al vi konfidencie) estas nur sekreta, kaj ĝis la lasta minuto neniu ion scios pri ĝi. Cetere pri tio ĉi mi ankoraŭ poste konsiliĝos kun la Kvaro pli detale.

Se ni venos al la kongreso, ni venos espereble kun nia 19-jara filo kaj kun nia 18-jara filino*.

OV V.315. Verkita en 1908 al s-ino Marie Hankel, Dresden.

Kara sinjorino! — Mi ĵus ricevis vian leteron de 20/II kaj mi rapidas respondi al vi, ke al la kvaranoj vi povas kuraĝe montri mian tutan leteron. Mia supozo ne veni al la kongreso devas resti sekreta nur por aliaj personoj (por ke tio ne malgrandigu la sukceson de la kongreso), sed ne por la organizantoj de la kongreso. Kontraŭe, kun la Kvaro kaj kun generalo Sebert mi volas rekte konsiliĝi pri tio, kaj mia veno aŭ ne-veno dependos de tio, kion ili trovos pli bona por la sukceso de la kongreso kaj por la bono de nia afero.

OV V.316. Verkita en 1908 al s-ino Marie Hankel, Dresden.

Kara sinjorino! — Vi povas trankviligi viajn samkvaranojn, ke mi certe faros nenion, kio povus iom malgrandigi la sukceson de la kongreso. Se post pli longa pripenso la Kvaro trovos, ke mia veno estas necesa, mi certe venos.

S-ro Borel skribis al mi, ke la aktoro Reicher elektis por ludado la dramon de Goethe “Iphigenie auf Tauris”, tial mi post kelkaj tagoj tuj komencis la tradukon (per versoj) kaj mi penos, ke la tuta traduko estu nepre preta ĝis la fino de Majo.

Sed ĉu vi ne trovas, ke tiu tro klasika verko estos iom enuiga por la aŭskultantoj?

Mi ne povas juĝi pri tio, ĉar mi neniam vidis tiun dramon sur la scenejo, mi lasas la decidon pri tio tute al la Kvaro kaj al s-roj Borel kaj Reicher.

OV V.317. Verkita en 1908 al s-ino Marie Hankel, Dresden.

Kara sinjorino! — Por akordigi la versaĵon “Kanto de studentoj” kun la tradicia melodio, mi konsilas al vi ŝanĝi la unuajn versojn de ĉiu strofo en la sekvanta maniero (vi povas publikigi, ke mi donis mian permeson por la ŝanĝoj):

1. Ĝoju, fratoj, ĝoju ni
2. Vivo nia kuras for
3. Kie gent’ de antaŭ ni
4. Vivu la Akademi’
5. Vivu, floru nia land’
6. Junulinoj, glor’ al vi
7. Kuru la malĝojo for.

OV V.318. Verkita en 1908 al s-ino Marie Hankel, Dresden.

Kara sinjorino! — Kun granda bedaŭro mi devas sciigi vin, ke mi ne povos veni Dresdenon. La stato de mia sano estas ne bona, kaj mi ne antaŭvidas baldaŭan pliboniĝon.

OV V.319. Verkita en 1908 al s-ino Marie Hankel, Dresden.

Kara sinjorino! — Mi danke ricevis vian leteron de 28/VIII. Mi intencas veni Dresdenon (kun mia edzino) la 9-an de Aŭgusto. Volu transdoni al s-ro Arnhold mian koran dankon por lia propono gastigi nin.

OV V.320. Verkita en 1908 al s-ino Marie Hankel, Dresden.

Kara sinjorino! — Hieraŭ mi skribis al vi, ke mi intencas veni Dresdenon je la 9-a de Aŭgusto; hodiaŭ mi rapidas sciigi vin, ke mi ŝanĝis tian intencon. Ĉar nun montriĝis, ke mia partoprenado en la antaŭkongresaj konsiliĝoj de la Lingva Komitato ne estas necesa, tial, por ne enporti malordon en la jam publikigitan programon de la kongreso, mi decidis nun veni ne pli frue ol en tiu tago kaj horo, kiu estas montrita en la programo, t.e. lundon la 17-an/VIII je la naŭa horo matene. Volu sciigi min, per kia vojo mi devas veturi, por ke mi alvenu ĝuste en la difinita loko kaj horo. Ĉu mi devas veturi per Berlino aŭ per ia alia urbo? Se mi devas veturi per Berlino, tiam volu sciigi min, je kia horo mi devas elveturi el Berlino, por ke mi venu Dresdenon ĝuste en la difinita horo?

S-ro Elb el Kötzschenbroda invitis min (antaŭ kelke da semajnoj), ke mi pasigu ĉe li la nokton antaŭ mia alveno Dresdenon. Ĉar mi ne scias, ĉu Kötzschenbroda troviĝas en mia vojo aŭ ne, kaj ĉu mia halto tie ne prezentos ian maloportunaĵon, tial mi skribis al s-ro Elb, ke mi ne povas doni al li respondon sen antaŭa konsiliĝo kun la organizantoj de la kongreso. Tial mi nun petas, volu min sciigi, ĉu vi konsilas al mi veturi rekte kaj senhalte aŭ halti en Kötzschenbroda (se ĝi troviĝas sur mia vojo)? (S-ro Elb petis, ke mi sciigu lin kiel eble plej baldaŭ.)

Ĉar mia maniero de vivado en Dresdeno ne povos esti regula kaj mi ofte devos vidiĝadi kun diversaj personoj, esti en diversaj lokoj k.t.p., tial mi tre timas, ke nia gastado ĉe gesinjoroj Arnhold estos tre maloportuna por tiuj ĉi lastaj; ĉu vi ne trovas, ke estos pli konsilinde, ke mi loĝu en ia hotelo? Estus al mi malagrable, se mi sentus, ke mi enportas tro grandan malordon en la ordinaran vivon de gesinjoroj Arnhold.

Ĝis baldaŭa revido [...]

OV V.321. Verkita en 1908 al s-ino Marie Hankel, Dresden.

Kara sinjorino! — Mi rapidas sciigi vin, ke laŭ via konsilo mi venos Dresdenon lundon, la 10-an de Aŭgusto. — La ŝanĝo de mia decido estis kaŭzita de tio, ke mi timis, se mi venos pli frue, mi enportos grandan malordon en la programon; sed nun, kiam mi vidas el via letero, ke la oficiala akcepto en la stacidomo estas elstrekita el la programo, mi estas tre kontenta kaj tre ĝoja. — Mi elveturos el Varsovio morgaŭ (9-an) je la horo 11½ vespere, kaj nenie haltante mi venos rekte Dresdenon tra Berlino. La tute precizan horon de nia alveno mi ne povas diri al vi, ĉar mi ne havas sub la mano la kurslibron; sed mi supozas, ke mi alvenos Dresdenon ĉirkaŭ la 2-a aŭ 3-a posttagmeze.

OV V.322. Verkita en 1908 al s-ino Marie Hankel, Dresden.

Kara sinjorino! — Koran dankon por via amika gratula poŝta karto!

OV V.323. Verkita en 1908 al s-ino Marie Hankel, Dresden.

Kara sinjorino! — Kun plezuro mi ricevis vian poŝtan karton, la folion pri la Saksa Ligo kaj la “Mitteilungen”. Koran dankon. Al d-ro Schramm mi sendis hodiaŭ leteron.

OV V.324. Verkita en 1909 al s-ino Marie Hankel, Dresden.

Kara sinjorino! — Vian tradukon de la “Espero” mi ricevis kun plezuro kaj danko. — La skulptiston, pri kiu vi parolas, mi akceptos kun plezuro.

Al vi, al gesinjoroj Schramm kaj al niaj aliaj Dresdenaj amikoj koran saluton.

OV V.325. Verkita en 1909 al s-ino Marie Hankel, Dresden.

Kara sinjorino! — Mi ricevis vian leteron de 2/VI kune kun la subskribitaj “deklaracioj”. Pri tiuj ĉi lastaj mi devas konfesi al vi, ke la vojo, kiun vi elektis, ŝajnas al mi ne ĝusta. Nenia voĉdonado de la L.K-anoj povas esti farata sen la pero de la prezidanto. Se la proponanto timas, ke la prezidanto ne aprobos lian proponon kaj ne aranĝos voĉdonadon pri ĝi, tiam sufiĉas, ke li kolektu sub sian proponon la aprobon de 5 komitatanoj, kaj tiam laŭ la regularo la prezidanto devas aranĝi voĉdonadon.

Tial se vi deziras, ke via entrepreno havu ian leĝan valoron, mi konsilas al vi, ke vi sendu la subskribitajn deklaraciojn al s-ro Boirac kaj petu lin, ke li, konforme al la regularo de L.K., aranĝu voĉdonadon.

Cetere pri via propono ni havos ankoraŭ okazon paroli pli detale buŝe, ĉar ni vidos nin en Vaŝingtono (aŭ eble ankoraŭ sur la ŝipo). Mi tre ĝojas, ke vi decidis veturi Amerikon; mi ankaŭ veturos, kune kun mia edzino. La ŝipon mi ankoraŭ ne elektis. Mi demandis generalon Sebert; se li veturos, tiam mi volus veturi per la sama ŝipo kiel li. Estus tre agrable, se ĉiuj Eŭropaj kongresanoj povus veturi per unu ŝipo; sed ĉar restis jam tro malmulte da tempo, mi dubas, ĉu tio ĉi estas farebla.

OV V.326. Verkita en 1910 al s-ino Marie Hankel, Dresden.

Kara sinjorino! — D-ro Mybs sciigis min, ke li luis por mi lokon sur la ŝipo “Georgo Vaŝington”. Mi tre bedaŭras, ke ni ne veturos kune sur la sama ŝipo. Ĝis baldaŭa revido en Vaŝingtono.

OV V.327. Verkita en 1910 al s-ino Marie Hankel, Dresden.

Kara sinjorino! — Danke mi ricevis la kajeron de “Das humanistische Gymnasium”. Mi legis la artikolon de Uhlig, sed ŝajnas al mi, ke ĝi enhavas nenion, kio estas represinda en la esperantistaj gazetoj. Tamen se vi deziras, ke mi sendu la broŝuron al iu el niaj francaj amikoj, volu skribi al mi, al kiu mi ĝin sendu, kaj mi volonte tion faros. Pri la Dresdena antaŭkongreso mi skribis pli detale al d-ro Arnhold.

OV V.328. Verkita en 1910 al s-ino Marie Hankel, Dresden.

Kara sinjorino! — Kiam mi siatempe redaktis la germana-esperantan vortaron (eldonitan de Borel), ĝi estis afero tute senkulpa, ĉar ĝi prezentis nur konsilon pri novaj vortoj; tamen kelkaj personoj forte min atakis. Se mi nun eldonus pli grandan gramatikon, ĉiuj nekonsentantoj atakus min ankoraŭ multe pli. Persone mi tiujn atakojn ne timas; sed por nia afero ĉia polemiko, en kiun mi estus enmiksita, estus tre danĝera. Multe pli bone estos, se mi staros flanke kaj lasos la decidon pri ĉiuj dubaj demandoj al la Akademio aŭ al la verkistoj.

OV V.329. Verkita en 1910 al s-ino Marie Hankel, Dresden.

Kara sinjorino! — Vian broŝuron mi sendis laŭ via deziro al s-ro Bourlet.

Pri Krakovo mi nenion povas diri al vi, nek por nek kontraŭ, ĉar ĝis nun neniu alia urbo sendis ian seriozan inviton por 1912; tial ŝajnas al mi, ke bedaŭrinde ni havos nenian elekton.

OV V.330. Verkita en 1910 al s-ino Marie Hankel, Dresden.

Kara sinjorino! — Vian interne kaj ekstere tre belan libreton “Sableroj” mi ricevis kun plezuro kaj mi kore vin dankas.

Vi faris tre bone, ke vi kolektis viajn “sablerojn” kaj eldonis ilin en formo de tre ĉarma kaj tre utila “briko”.

OV V.331. Verkita en 1911 al s-ino Marie Hankel, Dresden.

Kara sinjorino! — En la “Germana Esperantisto” mi legis, ke vi ĵus festis la 70-an datrevenon de via naskiĝo. Mi rapidas esprimi al vi, kvankam iom tro malfrue, mian sinceran, plej koran gratulon. La sorto permesu al vi ankoraŭ tre multajn fojojn festi tiun datrevenon en plej bona sanstato, en plej vigla humoro, kaj konservi ĝis la plej profunda maljuneco tiun eterne junan idealistecon kaj laboremecon, kiuj vin tiel bele distingas. Volu akcepti ankaŭ la koran gratulon de mia tuta familio.

OV V.333. Verkita en 1914 al s-ino Marie Hankel, Dresden.

Kara sinjorino! — Jam de longe mi decidis elpaŝi publike kun la afero de Homaranismo. Sed bedaŭrinde, kiel vi scias, la tuta mondo estas nun barita antaŭ mi. Tial mi turnas min al vi kun la peto: ĉu vi ne volos iom helpi al mi, se vi aprobas mian intencatan aferon?

Mi sendas al vi nun la tekston, kiun mi volas publikigi. Mi dezirus eldoni ĝin en 4 lingvoj kaj dissendi al ĉiuj gazetoj de la mondo kaj poste ankaŭ al multaj privataj personoj. Ĉu vi ne volos esti tiel afabla kaj traduki por mi la tekston en bonan lingvon germanan?

Eble vi povus ankaŭ iamaniere trovi personojn, kiuj tradukus mian broŝuron en la lingvojn francan kaj anglan? Mi mem bedaŭrinde ne povas nun komunikiĝi kun niaj eksterlandaj amikoj, ĉar — kiel vi verŝajne scias — el Varsovio oni povas skribi leterojn ekskluzive nur en Germanujon kaj ankaŭ nur en lingvo germana. Sed vi el via urbo facile povus komunikiĝi kun Svisujo, kaj aŭ vi trovos tradukantojn en tiu lando mem, aŭ per Svisujo vi povos trovi tradukantojn en Francujo kaj Anglujo (aŭ Ameriko).

Se vi persone ne aprobas la Homaranismon, mi kompreneble ne volas peti de vi ian laboron por afero, kiun vi ne aprobas; sed se vi aprobas mian entreprenon, mi estos al vi tre danka, se vi povos doni al mi tiun helpon, pri kiu mi petos.

Se vi volos respondi al mi, volu skribi germane, ĉar alie mi verŝajne ne ricevos vian leteron.

OV V.334. Verkita en 1915 al s-ino Marie Hankel, Dresden.

Kara sinjoro! — Akceptu mian plej koran dankon por la tabelo da eraroj trovitaj en la Krestomatio, kiun vi sendis al mi. Kun miro mi vidis, ke la nova eldono havas tiom da eraroj! Kiam estos presata nova eldono, mi penos forigi ĉiujn montritajn erarojn. Ankoraŭ unu fojon mi kore vin dankas.

OV V.338. Verkita en 1908 al s-ro W. M. Bailey, Manchester.

Kara sinjoro! — Kun plezuro mi ricevis vian leteron kun la korektoj, kaj mi esprimas al vi mian plej koran sinceran dankon por via amika kaj tre utila laboro. Ĉe la plej proksima nova eldono de la Krestomatio mi atentos viajn montrojn.

OV V.339. Verkita en 1909 al s-ro W. M. Bailey, Manchester.

Kara sinjoro! — Akceptu mian plej koran dankon pro via detala letero kun la rimarkitaj preseraroj en la Krestomatio. Kiam la firmo Hachette sciigos min, ke ĝi intencas presi novan eldonon, mi certe faros uzon el ĉiuj montroj, kiujn vi tiel afable sendis al mi.

OV V.340. Verkita en 1910 al s-ro W. M. Bailey, Manchester.

Kara sinjoro! — Akceptu mian koran dankon pro la listo da eraroj, kiun vi sendis al mi por la venonta nova eldono de la Krestomatio. Ĉiujn ŝanĝojn, kiujn vi proponas fari, mi pripensos, sed nur malmultajn el ili mi povos uzi, ĉar laŭ mia opinio estas utile, ke la stilo en la novaj eldonoj de la Krestomatio ne ŝanĝiĝu, malgraŭ tio, ke kelkaj formoj jam fariĝis nun arĥaismoj. Pardonu, ke pro ne bona stato de mia sano mi ne povas skribi al vi pri tio pli detale.

OV V.341. Verkita en 1912 al s-ro W. M. Bailey, Manchester.

Kara sinjoro! — La “Duan Libron” kaj la “Aldonon al la Dua Libro” mi intencas reeldoni (per la firmo Hachette) post 3–4 monatoj.

OV V.342. Verkita en 1912 al s-ro W. M. Bailey, Manchester.

Kara sinjoro! — Vian leteron kun la atentigo pri diversaj dubaj formoj en la Krestomatio mi ricevis kun sincera danko.

OV V.343. Verkita en 1914 al s-ro W. M. Bailey, Manchester.

Kara sinjoro! — Kun plezuro mi legis en la No 19 de la “Belga Sonorilo” vian leteron el kiu mi vidis, ke niaj Bulonjaj amikoj, simile al ĉiuj aliaj niaj batalantoj, ankaŭ ne volas lasi, ke oni ilin blindigu kaj forlogu. Per la sendo de tiu letero al la “Belga Sonorilo” vi faris al nia afero tre bonan servon.

Sed kun granda malĝojo mi legis en tiu sama gazeto la “Projekton de Deklaracio” kiu estas por mi tute ne komprenebla.

Kion volas la aŭtoroj de la Deklaracio? Kial ili volas nepre detrui mian Lingvan Komitaton kaj anstataŭigi ĝin per ia alia institucio? Ĉu ili ne komprenas, ke nenia maniero de elektado povas doni al ni tian senpartian kaj aŭtoritatan Akademion kiel nia nuna Lingva Komitato, en kiu troviĝas jam nun kaj povas aliĝi ankoraŭ poste ĉiuj plej gravaj esperantistoj? Ĉu ili ne komprenas, ke aranĝi voĉdonadon inter ĉiuj esperantistoj estas simple ideo freneza? ke la nombro de la esperantistoj konsistas plu el centmiloj, kaj aranĝi voĉdonadon inter ili ĉiuj, difini kiu havas kaj kiu ne havas la rajton voĉdoni, kontroli la regulecon kaj “leĝecon” de tiu voĉdonado k.t.p. estas afero absolute neebla?

[FORIGITA!: Originala Verkaro ellasas iom da teksto]

Kun kora saluto al vi kaj al s-ino Sergeant en la nomo de mia edzino kaj de mi [...]

OV V.344. Verkita en 1908 al d-ro Lucien Sergeant, Boulogne-sur-Mer.

Kara sinjoro! — Kun vera plezuro mi ricevis vian leteron de 3/VI. Al la grupo: “Verda Stelo” volu transdoni mian koran saluton kaj deziron de plej bona florado kaj sukcesoj. Mi esperas ke via grupo tre baldaŭ de nove reakiros por via urbo tiun grandan simpation, kiun ĝi havis en la tuta mondo esperantista kaj kiu bedaŭrinde en la lasta tempo iom malfortiĝis pro la malfeliĉaj cirkonstancoj. Sed mi esperas ankaŭ, ke ĉiuj ombroj baldaŭ malaperos kaj la malnova grupo kun la nova laboros en plena unueco kaj en plena fideleco al tiu standardo, kiu la unuan fojon konkrete aperis ĝuste en via urbo. Mi plene rajtigas vin montri mian leteron de la pasinta semajno al ĉiuj kaj ĉie, kie vi volas.

OV V.345. Verkita en 1908 al d-ro Lucien Sergeant, Boulogne-sur-Mer.

Karaj sinjoroj! — La titolon de honora prezidanto de via grupo mi danke akceptas.

OV V.346. Verkita en 1909 al s-ro L. C. Andrews, Carshalton, Surrey.

Kara sinjoro! — Kvankam mi ne aprobas la atakojn, kiujn oni faras kontraŭ vi, tamen en la nuna tempo, kiam kelkaj personoj penas fari malordon en nia tendaro, ni devas esti tre singardaj, kaj tial mi ne konsilas al vi paroli nun pri iaj novaj sufiksoj.

OV V.347. Verkita en 1909 al d-ro Kimel, Bucureşti.

Karaj sinjoroj! — La titolon de honora prezidanto de la Bradforda Esperantista Societo mi danke akceptas.

OV V.349. Verkita en 1909 al s-ro Ino T. Holmes, Bradford.

Kara sinjoro! — La dato de la cenzuro de la unua libro pri Esperanto en rusa lingvo estis 2-a de Junio (21 de Majo laŭ la tiama malnova stilo). La dato de la apero de la unua libro estis ĉirkaŭ la 21-a de Julio (t.e. proksimume en tiu sama tago, en kiu la pola eldono de la lernolibro ricevis la cenzuran permeson).

OV V.350. Verkita en 1909 al s-ro Ino T. Holmes, Bradford.

Kara sinjoro! — Kun kora danko mi ricevis la unuan numeron de “Rund um die Welt” kaj ankaŭ viajn verkojn (pri Plautus kaj la “Bildolibron sen bildoj”). Mi memoras bone vian nomon el la tempo volapüka, kaj mi ĝojas, ke post longa flankenstarado vi nun denove akiris konfidon al nia ideo kaj komencis energie labori por ĝi sub ĝia nuna formo. Ĝuste tial, ke vi aliĝis al ni ne tro rapide, sed post longa atendado, via aliĝo estas al ni des pli kara.

Al via laborado kaj al via gazeto mi deziras plej bonan sukceson.

OV V.351. Verkita en 1909 al prof. Siegfried Lederer, Praha.

Karaj sinjoroj! — Por la titolo de honora membro, kiun via societo donis al mi, mi sendas al vi mian koran dankon.

OV V.352. Verkita en 1909 al s-ro A. Pafomov, Serpuĥovo (Ruslando).

Kara sinjoro! — De ĉiuj esperantistaj gazetoj mi ricevas la peton, ke mi estu ilia kunlaboranto; sed bedaŭrinde tio estas por mi absolute ne ebla, ĉar dum la tuta tago min okupas mia profesio kaj dum la tuta vespero mi havas jam tiom multege da esperantistaj laboroj, ke mi ne povas preni sur min ian laboron novan.

OV V.353. Verkita en 1910 al d-ro Edmund Sós, Wien.

Kara kunfrato! — Permesu, ke mi turnu min al vi kun la sekvanta persona peto: Mia filo, kiu antaŭ nelonge finis sian medicinan studadon en Lausanne, deziras nun perfektiĝi speciale pri la malsanoj de okuloj. Mi konsilas al li, ke li veturu Vienon, kie ekzistas specialaj “kursoj por kuracistoj”, gvidataj de diversaj docentoj. Sed mi ne scias, ĉu tiaj kursoj ekzistas nur dum libertempo aŭ ĉu ili funkcias dum la tuta jaro. Tial mi estus al vi tre danka, se vi volus informiĝi pri tio kaj skribi al mi, ĉu estas konsilinde, ke mia filo nun venu Vienon. Se ekzistas ia programo de tiaj specialaj kursoj por kuracistoj, mi estus al vi tre danka, se vi povus sendi al mi unu ekzempleron.

OV V.354. Verkita en 1912 al d-ro Edmund Sós, Wien.

Kara kolego! — Mi ricevis vian leteron de 14/X kaj mi dankas vin tre kore pro viaj afablaj informoj. Nun mia filo jam decidis ne veturi Vienon, ĉar li ricevis la oficon de asistanto ĉe la profesoro de oftalmologio en Lausanne kaj antaŭhieraŭ tien forveturis.

OV V.355. Verkita en 1912 al d-ro Edmund Sós, Wien.

Kara sinjoro! — Vian broŝuron mi danke ricevis. — Por eldoni bulgaran tradukon de la artikolo “Essence et avenir...” mi volonte donas al vi mian permeson. La traduko devas aperi ne sub mia nomo, sed sub mia pseŭdonimo “Unuel”. Sendi al vi ian noton aŭ artikolon mi ne povas.

OV V.356. Verkita en 1910 al s-ro Ivan Krestanof, Stara Zagora.

Kara sinjoro! — Kun plezuro kaj danko mi ricevis vian libron, al kiu mi deziras plej bonan sukceson. Pardonu, ke mi ne skribas pli multe, ĉar vi komprenas, ke mi devas eviti ĉian publikan laŭdadon aŭ mallaŭdadon de libroj.

OV V.357. Verkita en 1912 al s-ro Ivan Krestanof, Stara Zagora.

Kara sinjoro! — La elparolado de Esperanto estas tute konforma, (kompreneble krom la supersignitaj literoj) al la latina elparolado, kiu estas uzata en mia lando. Via artikolo estas bona. Feliĉan jaron.

OV V.358. Verkita en 1911 al s-ro E. Deligny, Saint Omer.

Kara sinjoro! — Kun plezuro mi legis vian informon pri la nove-fondita grupo en via urbo kaj pri la du kursoj, kiujn vi aranĝis. Mi kore salutas la novan grupon kaj mi deziras al vi la plej bonan sukceson. Pri la vastigado de Esperanto, mi povas diri al vi nenion novan krom tio, kion vi trovas en la esperantaj gazetoj. Nia afero progresas nun rapide kaj potence. Mian portreton mi nun bedaŭrinde ne havas. –

OV V.359. Verkita al s-ro E. Deligny, Saint Omer, ŝajne en 1903. Sed Originala Verkaro aranĝas leterojn laŭdate, kaj la tuj antaŭa indikas la jaron 1911.

Kara sinjoro! — Antaŭ unu monato mi sendis por la Oficiala Gazeto kelkajn “Respondojn” kaj inter ili estis unu, kiu koncernis la Lingvan Komitaton. Mi petis tiam s-ron Chavet, ke li sendu la tekston de tiu respondo al vi, kaj ke li presigu ĝin nur en tia okazo, se vi ĝin aprobas. Ĉar mi ĝis nun ne scias ankoraŭ vian opinion pri tiu “Respondo”, tial mi nun skribas al vi aparte.

Laŭ mia opinio estus tre utile, se vi donus al ĉiuj komitatanoj ian laboron:

a) tiam oni ĉesus plendi, ke la Komitato nenion faras kaj ke la titolo de komitatano estas nur titolo honora, kiu elvokas konstantan envion kaj atakadon;

b) la forto de la 200 kompetentuloj, kiuj nun nenion faras, estus efike eluzata por nia afero (se 200 kompetentaj personoj laboros, ili povas ja alporti al nia afero grandegajn servojn!).

Se iu komitatano ne plenumas sian taskon, oni povas eksigi lin. Tiam ni ne havus tiun malvivan korpon, kiu al ĉiu pikas la okulojn, kaj estas kaŭzo de konstanta ironiado; tiam ni ne havus tiajn faktojn, ke ekzemple iu laboras kontraŭ Esperanto kaj absolute nenion faras por Esperanto kaj tamen li estas membro de nia Lingva Komitato! (kiel ekzemple s-ro [...])

Ŝajnas al mi, ke estus pli bone komisii al la komitatanoj krei provizoran Vortaregon, kaj difini por ĉiu lian parton en la komuna tasko. Du cent laborantaj kompetentuloj povus plenumi tiun taskon en plej mallonga tempo kaj la rezultato estus efektive gravega. Kia estas via opinio pri tio?

OV V.360. Verkita en 1911 al rektoro Boirac, Dijon. “en ia okazo” estas ĉi tie ŝanĝita al “en tia okazo” laŭ la teksto en Leteroj de Zamenhof*.

Kara sinjorino! — Vian belan libron “Tri Rakontoj” (de Tolstoj) mi ricevis kun plezuro, kaj mi kore vin dankas.

Al via deziro dediĉi al mi vian tradukon de “Princo Serebrjanij” mi danke donas mian konsenton. Mi ankaŭ donas mian konsenton al tiu frazo, per kiu vi intencas komenci vian antaŭparolon.

OV V.361. Verkita en 1912 al s-ino M. Ŝidlovskaja, Dmitrovo (Moskvo).

Karaj sinjoroj! — Se la Brita Esperantista Asocio deziras, ke mi portu la titolon de honora prezidanto de la kvina Brita kongreso, mi danke akceptos tiun honoron. Sed ŝajnas al mi, ke pro diversaj kaŭzoj estus pli bone, ke la kongreso ne proponu al mi tiun titolon (ĉar tiam ĉiuj aliaj naciaj kongresoj pensus, ke ili devas imiti vian ekzemplon).

OV V.362. Verkita en 1912 al s-roj T. C. Martin M. D. kaj Freeman W. Crofts, Coleraine, Irlando.

Kara sinjoro! — Reveninte Varsovion, mi trovis vian afablan inviton por la malferma kunveno de U.E.A. Sed bedaŭrinde mi devas sciigi vin, ke pro diversaj kaŭzoj mi decidis, ke en Krakovo mi partoprenos oficiale nur en la malfermo de la komuna kongreso; en ĉiuj aliaj kunvenoj mi aŭ tute ne partoprenos, aŭ partoprenos nur kiel esperantisto tute privata, t.e. “inter la amaso”.

OV V.363. Verkita en 1912 al s-ro H. Bolingbroke-Mudie, London.

Kara sinjoro! — Tre malĝojigis min via sciigo, ke vi ne povas veni Bernon. Pro via forestado la kongreso multe perdas. Sed mi komprenas tre bone la gravecon de la kaŭzo kiu devigas vin foresti, kaj kompreneble, neniu sur via loko povus agi alie. Vian sciigon pri la bona progresado de nia afero en Britujo mi legis kun plezuro. Veni Londonon al la kongreso medicina mi bedaŭrinde ne povas, ĉar la stato de mia sano tion absolute ne permesas. Mi restos en Neuenahr ĝis la 22-a aŭ 23-a de Aŭgusto. Mi deziras al vi feliĉan vojaĝon kaj feliĉan revenon.

OV V.364. Verkita en 1913 al s-ro H. Bolingbroke-Mudie, London.

Kara sinjoro! — Mi tre ĝojas, ke vi venos Neuenahron kaj pasigos kun mi unu tagon. Pri la tago kaj horo de via alveno volu min sciigi, por ke mi povu atendi vin en la stacidomo.

OV V.365. Verkita en 1913 al s-ro H. Bolingbroke-Mudie, London.

Kara sinjoro! — Reveninte hejmen kaj rememorante nun la belajn tagojn de Berno, mi sendas al vi mian koran gratulon pro la bonega aranĝo de la kongreso. Vi multege laboris, sed vi povas almenaŭ diri al vi, ke via laboro ne perdiĝis vane. Ĉu vi nun jam iom ripozis?

En la ĉambro de nia hotelo en Berno kuŝis bela kuseneto kun verda stelo kaj la vortoj “En la mondon venis nova sento”; ĉar neniu ion diris al mi pri tiu kuseneto, tial mi pensis, ke ĝi estas apartenaĵo de la hotelo. Nur en la momento de nia forveturo la hotelmastro diris al mi, ke la kuseneto estas destinita por mi, sed li ne diris, kiu ĝin alsendis. Supozante ke la donaco venas de fraŭlino via filino, mi petas volu transdoni al ŝi plej koran dankon de mia edzino kaj de mi.

Al vi, al sinjorino Schmidt kaj al viaj estimataj gefiloj mi sendas plej koran saluton de mi kaj de mia tuta familio.

OV V.366. Verkita en 1913 al s-ro J. Schmid, Bern.

Kara sinjoro! — Mi ricevis vian leteron de 27/V kaj mi dankas vin kore pro via penado por la kongreseto de Homaranoj.

Mi tute konsentas, ke ni atendu. Eĉ se troviĝos nur 20 partoprenontoj, ni povos aranĝi la kongreseton en Berno, sed ... se tiuj 20 personoj efektive kaj propramove havos sinceran intereson por la homaranismo. Sed se ĝis la fino de Julio promesos veni nur malmultaj personoj, kiuj volos veni pro scivoleco, ĉar ili loĝas proksime de Berno, aŭ ĉar oni forte agitis kaj forte petis ilin, — tiam eble estos pli bone, ke ni ne aranĝu la kongreseton en Berno. Cetere ni povas atendi kaj la finan decidon ni faros en Parizo. Tial por mi estas tre interese, scii, kiuj estas la personoj, kiuj aliĝis.

Ni devas nur peni, ke la esperantistoj sciu pri la kongreseto; sed perforte varbadi ni, laŭ mia opinio, ne bezonas; ĉar mi ripetas, ke laŭ mia opinio estas pli grave havi nur 20 partoprenantojn, kiuj havas intereson por la afero, ol 50 partoprenantojn indiferentajn. Personoj, kiuj mem ne havas en sia koro la homaranismon, prezentus por ni nur malhelpon, ĝenus la liberecon de nia diskutado kaj malfaciligus la akcepton de iaj decidoj.

OV V.367. Verkita en 1914 al s-ro J. Schmid, Bern.

Kara sinjoro! — Vian lastan leteron (de 27/V) vi finis per la vortoj: “Post kelkaj tagoj mi ree raportos al vi”. Tamen ĝis nun mi ricevis de vi nenian pluan sciigon, kvankam mi skribis al vi antaŭ 4 semajnoj.

Ĉar nun restas jam tre malmulte da tempo, kaj mi devas scii, kian materialon mi devas prepari por la kongreseto, tial mi kore petas vin, se vi havas iom da libera tempo, volu sciigi min:

1. Kiaj estas la nomoj de tiuj personoj, kiuj ĝis nun aliĝis al la kongreseto;

2. Ĉu vi ne ricevis iajn leterojn kun gravaj opinioj por aŭ kontraŭ la kongreseto mem, pri la dezirinda karaktero de la kongreseto aŭ pri dezirindaj ŝanĝoj en la Deklaracio?

OV V.368. Verkita en 1914 al s-ro J. Schmid, Bern.

Estimata sinjoro! — Statistikan materialon mi bedaŭrinde tute ne posedas. Mi gvidas min ĉiam nur per tiu materialo, kiun mi trovas en la jarlibro de la Pariza “Centra Oficejo”. Ia fidinda materialo, koncernanta speciale Rusujon, ne ekzistas; tamen povas esti, ke vi ricevos ian malgrandan materialon de la eldonanto de la gazeto “Ondo de Esperanto”; mi konsilas al vi, ke vi vin turnu al li. (La adreso estas: Moskvo, Lubjanskij Projedz No. 3.)

Pro la kompara facileco-malfacileco de la lernado de diversaj lingvoj mi bedaŭrinde ankaŭ povas doni al vi nenian bonan konsilon. Mi eĉ ne imagas al mi, kiamaniere oni povas starigi tabelon pri tio, ĉar mi neniam okupis min pri tia demando. Tamen, se vi publikigos vian peton en la esperantistaj gazetoj, tiam eble troviĝos personoj, kiuj povas doni al vi konsilojn kaj materialon.

OV V.369. Verkita en 1914 al s-ro W. Hahn, Leipzig.

Kara sinjorino! — Antaŭ 3 tagoj mi sendis al vi telegramon, kiu eble vin mirigis; tial mi nun volas doni kelkan klarigon.

Kune kun mi elveturis al la Pariza kongreso mia frato Felikso kun sia edzino. Ni veturis kune ĝis Berlino, kaj poste ni disiĝis.

Kiam komenciĝis la milito, mi kun mia edzino sukcesis ankoraŭ reveni Varsovion (post 14-taga laciga veturado tra Germanujo, Svedujo, Finnlando k.t.p.); sed kio fariĝis kun mia frato kaj lia edzino, — ni absolute nenion scias. Pasis jam pli ol 4 semajnoj post ilia elveturo, kaj ni havas pri ili absolute nenian sciigon! Iliaj infanoj tute malesperas.

Verŝajne ili devigite restis en Germanujo kaj ne povas ne sole reveni, sed eĉ ne povas doni pri si ian sciigon (ĉar el Germanujo oni nun ne povas skribi nek telegrafi Rusujon). Havi kun ili ian komunikiĝon oni eble povus nur per helpo de ia neŭtrala regno; tial mi decidis turni min al vi.

Mi supozas, ke ili eble troviĝas en Heidelberg kaj ke la tiea loĝanto d-ro Sack eble povus doni al mi ian informon pri ili. Tial mi antaŭ 3 tagoj telegrafe* petis vin, ke vi el Kopenhago sendu en la urbon Heidelberg la sekvantan telegramon:

“Doktor Sack Heidelberg. Bruder fragt wo ist wann kommt Felix Zamenhof Margareta Noll Fredericiagade 6” (tio estas: “Al Doktoro Sack en Heidelberg. La frato demandas, kie estas kaj kiam revenos Felix Zamenhof. — Margareta Noll, Fredericiagade 64). Vi vidas, ke mi petis, ke en la fino de la telegramo vi donu vian adreson, por ke s-ro Sack sciu, al kiu respondi.

En mia telegramo al vi mi petis, ke la respondon, kiun vi ricevus de s-ro Sack, vi volu telegrafi al mi “kun kalkulo” (t.e. ke vi sciigu min, kiom da mono vi elspezis por la telegramo al d-ro Sack kaj al mi).

Supozante, ke vi plenumis mian peton, mi antaŭe kore vin dankas; mi petas, ke vi volu sciigi min, kiom da mono vi elspezis por la telegramoj, kaj tiun sumon mi tuj kun danko sendos al vi per poŝta mandato.

OV V.370. Verkita en 1914 al f-ino Margarethe Noll, Kopenhagen.

Rp. De s-ro A. Saĥarov mi ricevis (per sinjoro Romanoviĉ) cent rublojn dudek tri kopekojn (100 r. 23 kop.).

OV V.375. Recepta folieto el 1910. Presita en la Originala Verkaro por montri, “ke Zamenhof uzis Esperanton ankaŭ en propraj negocaj aferoj”.